Quy định về thủ tục đình công trong pháp luật việt nam thực trạng trong các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
KHOA LUẬT

TRẦN THỊ TRÚC CHI

Quy định về thủ tục đình công
trong Pháp luật Việt Nam - Thực trạng trong các
doanh nghiệp có vốn đầu t- n-íc ngoµi

LUẬN VĂN THẠC SĨ LUẬT HỌC

HÀ NỘI - 2015


ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
KHOA LUẬT

TRẦN THỊ TRÚC CHI

Quy định về thủ tục đình công
trong Pháp luật Việt Nam - Thực trạng trong các
doanh nghiệp có vốn đầu t- n-íc ngoµi
Chun ngành: Luật Kinh tế
Mã số: 60 38 01 07

LUẬN VĂN THẠC SĨ LUẬT HỌC

Người hướng dẫn khoa học: TS. LƢU BÌNH NHƢỠNG

HÀ NỘI - 2015

LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan Luận văn là công trình nghiên cứu của
riêng tơi. Các kết quả nêu trong Luận văn chưa được cơng bố trong
bất kỳ cơng trình nào khác. Các số liệu, ví dụ và trích dẫn trong
Luận văn đảm bảo tính chính xác, tin cậy và trung thực. Tơi đã
hồn thành tất cả các mơn học và đã thanh tốn tất cả các nghĩa vụ
tài chính theo quy định của Khoa Luật Đại học Quốc gia Hà Nội.
Vậy tôi viết Lời cam đoan này đề nghị Khoa Luật xem xét để
tơi có thể bảo vệ Luận văn.
Tôi xin chân thành cảm ơn!
NGƢỜI CAM ĐOAN

Trần Thị Trúc Chi


MỤC LỤC
Trang

Trang phụ bìa
Lời cam đoan
Mục lục
Danh mục các từ viết tắt
MỞ ĐẦU .......................................................................................................... 1
Chƣơng 1: NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG VỀ THỦ TỤC ĐÌNH
CƠNG VÀ PHÁP LUẬT VỀ THỦ TỤC ĐÌNH CƠNG ................. 9
1.1.

Khái niệm về đình cơng và thủ tục đình cơng ..................................... 9

1.1.1. Đình cơng ............................................................................................. 9
1.1.2. Khái niệm về thủ tục đình cơng ......................................................... 13
1.1.3. Pháp luật về thủ tục đình cơng ........................................................... 17
1.2.

Ý nghĩa, tầm quan trọng của việc quy định thủ tục đình cơng
và thực hiện các quy định về thủ tục đình cơng ............................... 21

1.3.

Quy định về thủ tục đình cơng của một số nƣớc trên thế giới ..... 25

KẾT LUẬN CHƢƠNG 1................................................................................ 28
Chƣơng 2: THỰC TRẠNG QUY ĐỊNH VỀ THỦ TỤC ĐÌNH CƠNG
VÀ THỰC TIỄN THỰC HIỆN TRONG CÁC DOANH NGHIỆP
CÓ VỐN ĐẦU TƢ NƢỚC NGOÀI (FDI) TẠI VIỆT NAM ................ 29
2.1.

Quy định về thủ tục đình cơng trong Bộ luật lao động năm
1994, sửa đổi bổ sung năm 2006....................................................... 29

2.2.

Quy định về thủ tục đình cơng theo Bộ luật lao động năm 2012 ...... 33

2.2.1. Quy định của pháp luật về thủ tục đình cơng ..................................... 33
2.2.2. Đánh giá những hạn chế trong quy định của pháp luật về thủ tục
đình cơng theo Bộ luật lao động năm 2012 ....................................... 42
2.3.

Việc thực hiện quy định của pháp luật về thủ tục đình cơng
trong các doanh nghiệp có vốn đầu tƣ nƣớc ngồi (FDI) tại
Việt Nam............................................................................................ 45


2.3.1. Thực trạng đình cơng và thực hiện các quy định về thủ tục đình
cơng tại doanh nghiệp FDI ................................................................. 45
2.3.2. Đánh giá thực trạng đình cơng và việc thực hiện các quy định
về thủ tục đình cơng tại các doanh nghiệp FDI.................................. 52
2.3.3. Nguyên nhân của những bất cập khi thực hiện các quy định của
pháp luật về thủ tục đình cơng tại các doanh nghiệp FDI .................. 55
KẾT LUẬN CHƢƠNG 2................................................................................ 60
Chƣơng 3: PHƢƠNG HƢỚNG VÀ GIẢI PHÁP NHẰM HỒN
THIỆN QUY ĐỊNH VỀ THỦ TỤC ĐÌNH CƠNG TỪ
THỰC TIỄN TRONG CÁC DOANH NGHIỆP CĨ VỐN
ĐẦU TƢ NƢỚC NGỒI TẠI VIỆT NAM ................................... 62
3.1.

Phƣơng hƣớng .................................................................................. 62

3.1.1. Xây dựng và hồn thiện pháp luật về đình cơng theo hƣớng
thực tế hơn .......................................................................................... 63
3.1.2. Hồn thiện thủ tục đình cơng phải đồng bộ với hoàn thiện nội
dung các quy định về đình cơng ......................................................... 63
3.1.3. Nâng cao vai trị lãnh đạo và tổ chức đình cơng của tổ chức cơng đoàn ........ 64
3.2.

Một số giải pháp cụ thể .................................................................... 65

3.2.1. Một số giải pháp nhằm hoàn thiện pháp luật về thủ tục đình cơng ......... 65

3.2.2. Một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả thực thi các quy định
của pháp luật về thủ tục đình cơng tại Việt Nam ............................... 70
KẾT LUẬN CHƢƠNG 3................................................................................ 77
KẾT LUẬN CHUNG .................................................................................... 79
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ..................................................... 81


DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT
BLLĐ:

Bộ Luật lao động

ILO:

Tổ chức lao động quốc tế - International Labour Organization

NLĐ:

Ngƣời lao động

NSDLĐ:

Ngƣời sử dụng lao động

TCLĐ:

Tranh chấp lao động

TCLĐTT: Tranh chấp lao động tập thể
UBND:

Ủy ban nhân dân


MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Đình cơng là một quyền cơ bản của ngƣời lao động, đƣợc ghi nhận
trong Công ƣớc về các quyền kinh tế, xã hội và văn hóa năm 1966 của Liên
hợp quốc, Cơng ƣớc số 98 về quyền tổ chức và thƣơng lƣợng tập thể năm
1949 của Tổ chức lao động quốc tế và pháp luật của đa số quốc gia trên thế
giới. Ở Việt Nam, đình cơng xuất hiện cùng với sự chuyển đổi từ nền kinh tế
tập trung sang nền kinh tế thị trƣờng. Từ khi xây dựng Bộ luật Lao động
năm 1994, Pháp lệnh thủ tục giải quyết các tranh chấp lao động năm 1996
đến nay, Việt Nam cũng đã quy định những nội dung liên quan đến đình
cơng và giải quyết đình cơng nhằm góp phần giải quyết các cuộc đình cơng.
Nhờ có những văn bản pháp luật quy định nêu trên mà ngƣời lao động đã có
ý thức hơn về sức mạnh tập thể thơng qua đình cơng nhằm bảo vệ quyền và
lợi ích khi bị xâm phạm trong quan hệ lao động; các cơ quan có thẩm quyền
có thêm căn cứ pháp lý để giải quyết các cuộc đình cơng khi có u cầu.
Tuy nhiên, nhận thức về quyền đình cơng, thực hiện hoạt động đình
cơng của ngƣời lao động là không đồng đều. Việc tổ chức và lãnh đạo đình
cơng của cơng đồn chƣa thực sự có hiệu quả, chƣa đƣợc ngƣời lao động tin
tƣởng, dẫn đến một thực trạng là hầu hết các cuộc đình cơng diễn ra trong
những năm qua đều chƣa tuân thủ các quy định của pháp luật. Có trƣờng hợp
ngƣời lao động lợi dụng quyền đƣợc đình cơng để đƣa ra những yêu sách vô
lý, tạo áp lực buộc ngƣời sử dụng lao động phải chấp nhận những yêu sách
của họ. Điều này gây ra những ảnh hƣởng xấu đến quan hệ lao động, trật tự
xã hội cũng nhƣ nền kinh tế. Đặc biệt, đối với các doanh nghiệp có vốn đầu tƣ
nƣớc ngồi thì những cuộc đình cơng trái pháp luật ảnh hƣởng xấu đến hình
ảnh và khả năng thu hút vốn đầu nƣớc ngồi vào Việt Nam. Vì vậy, bên cạnh

1


việc ghi nhận quyền đình cơng của ngƣời lao động, Nhà nƣớc cũng cần quy
định chi tiết về trình tự, thủ tục tiến hành đình cơng và các hành vi bị cấm khi
tiến hành đình cơng nhằm hạn chế những hậu quả tiêu cực do đình cơng gây
ra, hƣớng việc thực hiện quyền đình cơng của ngƣời lao động vào trong khuân
khổ của pháp luật.
Đối với ngƣời lao động tại nhiều nƣớc trên thế giới, đình cơng là hiện
tƣợng kinh tế - xã hội bình thƣờng và phổ biến, đƣợc nhiều ngƣời lao động sử
dụng có hiệu quả nhằm đạt đƣợc những yêu sách đặt ra trong quan hệ lao
động. Nhƣng đối với ngƣời lao động Việt Nam, việc tổ chức một cuộc đình
cơng đáp ứng u cầu của pháp luật là vấn đề không dễ dàng. Qua đánh giá
các cuộc đình cơng ở nƣớc ta có thể thấy, mặc dù nhiều cuộc đình cơng có
xuất phát từ việc tranh chấp lao động, từ những bức xúc thật sự trong quan hệ
lao động nhƣng cách tổ chức đã vi phạm các quy định về thủ tục, trình tự do
pháp luật quy định.
Đình cơng là quyền cơ bản của ngƣời lao động, đã đƣợc nhiều cơng
trình khoa học đề cập, nghiên cứu và luôn là vấn đề thời sự không chỉ trong
luật lao động mà cịn có tính thời sự trong đời sống xã hội hiện đại.
Trong những năm qua cùng với việc mở rộng quan hệ, liên kết, đầu tƣ,
hội nhập kinh tế quốc tế, thích ứng với hệ thống pháp luật quốc tế và với các
quốc gia trên thế giới, đồng thời với việc tăng cƣờng dân chủ trong quan hệ
lao động, đảm bảo quyền, lợi ích của ngƣời lao động, pháp luật lao động đã
quy định về quyền đình cơng, nội dung, thủ tục thực hiện quyền đó tại Việt
Nam. Đó là một bƣớc tiến khá dài và có ý nghĩa quan trọng đối với bảo đảm
quyền con ngƣời, quyền công dân và quyền của ngƣời lao động ở nƣớc ta, dần
đƣa pháp luật nƣớc ta tiệm cận và hồ vào dịng chảy pháp luật quốc tế.
Trong các quy định về đình cơng, thủ tục đình cơng có một vai trò quan

2


trọng. Quy định về thủ tục đình cơng xác định các bƣớc đi, trình tự cho các
chủ thể thực hiện quyền năng pháp lý, là sự thể hiện ý chí của nhà nƣớc về
vấn đề thực thi quyền đình cơng của NLĐ qua từng thời kì. Thơng thƣờng,
đây là vấn đề phải đƣợc chú trọng thực hiện đầu tiên.
Tuy nhiên, có một thực trạng đáng báo động là ở Việt Nam, ngƣời lao
động chủ yếu chỉ quan tâm đến việc giải quyết các bức xúc thông qua việc tạo
xung đột, gây sức ép với bên sử dụng lao động mà khơng mấy chú trọng đến
các thủ tục đình cơng. Điều đó đã gây nên khơng chỉ những bất ổn của doanh
nghiệp mà cịn gây ảnh hƣởng lớn, thậm chí rất lớn đối với nền kinh tế - xã
hội, đời sống nhân dân.
Nghiên cứu riêng về thủ tục đình cơng, các quy định về thủ tục đình
cơng vì vậy là vấn đề cần phải đƣợc quan tâm.
Từ những lí do trên, tôi quyết định chọn đề tài “Quy định về thủ tục đình
cơng trong Pháp luật Việt Nam – Thực trạng trong các doanh nghiệp có vốn
đầu tư nước ngồi” làm đề tài luận văn thạc sĩ của mình.
2. Mục tiêu nghiên cứu
* Mục tiêu tổng quát
Mục tiêu nghiên cứu của luận văn là nghiên cứu đề xuất các phƣơng
hƣớng, giải pháp hồn thiện pháp luật về thủ tục đình cơng và thực hiện đúng
đắn, hiệu quả các quy định của pháp luật về thủ tục đình cơng ở nƣớc ta trong
thời gian tới.
* Mục tiêu cụ thể
- Tìm hiểu làm rõ bản chất của đình cơng; phân tích, đánh giá quy định
về thủ tục đình cơng trong Luật lao động Việt Nam từ năm 1994 đến nay
nhằm rút ra những nhận xét về ƣu, nhƣợc điểm của các cuộc đình công.
- Nghiên cứu thực thi các quy định về pháp luật thủ tục đình cơng tại

các doanh nghiệp có vốn đầu tƣ nƣớc ngồi tìm ra các ngun nhân chủ yếu
của việc vi phạm thủ tục đình cơng.

3


- Đƣa ra những kiến nghị, giải pháp nhằm hoàn thiện pháp luật về thủ
tục đình cơng và nâng cao hiệu quả thực thi pháp luật đình cơng trong doanh
nghiệp ở Việt Nam.
3. Tính mới và những đóng góp của đề tài
- Về nội dung, luận văn góp phần làm sáng tỏ thêm các vấn đề lý luận
về đình cơng, nhất là đi sâu nghiên cứu cắt nghĩa những khía cạnh căn bản về
thủ tục đình cơng, một vấn đề có ý nghĩa quan trọng trong việc bảo đảm yếu
tố hợp pháp của cuộc đình cơng một cách đầy đủ và có hệ thống. Bên cạnh
đó, luận văn đánh giá một cách đầy đủ hệ thống các quy định về thủ tục đình
cơng từ trƣớc đến nay, vừa cập nhật nghiên cứu các quy định về thủ tục đình
cơng đƣợc quy định trong Bộ luật lao động năm 2012. Việc nghiên cứu cịn
góp phần đánh giá, rút ra những kết luật khoa học về thực trạng áp dụng pháp
luật về thủ tục đình cơng tại các doanh nghiệp có vốn đầu tƣ nƣớc ngoài tại
Việt Nam, khu vực xảy ra nhiều đình cơng nhất ở Việt Nam. Luận văn đƣa ra
một số kiến nghị cụ thể nhằm hoàn thiện pháp luật về thủ tục đình cơng và
giải pháp thực thi hiệu quả các quy định này trong thực tế quan hệ lao động ở
Việt Nam trong thời gian tới.
Về cách tiếp cận, luận văn xuất phát từ việc nghiên cứu thủ tục đình
cơng, đây là vấn đề mang tính thủ tục, tuy nhiên lại có vai trị pháp lý quan
trọng để giúp các chủ thể xử lý các vấn đề liên quan khi đình cơng xảy ra.
4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu
Luận văn tập trung nghiên cứu các vấn đề chủ yếu sau đây:
- Những khía cạnh lý luận khoa học cơ bản về kinh tế, chính trị, pháp lý
trong các quy định về thủ tục đình cơng.

- Thực trạng quy định pháp luật về thủ tục đình công của Việt Nam và
một số nƣớc trên thế giới.
- Tình hình thực hiện quy định về thủ tục đình cơng trong các doanh
nghiệp có vốn đầu tƣ nƣớc ngồi tại Việt Nam trong thời gian qua.

4


Q trình nghiên cứu đề tài, luận văn cịn nghiên cứu so sánh các quy
định về thủ tục đình cơng của một số quốc gia trên thế giới làm cơ sở đánh giá
hệ thống, phục vụ cho việc nghiên cứu, đề xuất các phƣơng hƣớng và giải
pháp khoa học nhằm đạt đƣợc mục tiêu nghiên cứu.
5. Phƣơng pháp nghiên cứu
Đề tài đƣợc nghiên cứu trên cơ sở phƣơng pháp luật biện chứng duy vật
của Chủ nghĩa Mác – Lênin; quan điểm đƣờng lối của Đảng về lao động – xã
hội và xây dựng nhà nƣớc pháp quyền XHCN.
Các phƣơng pháp nghiên cứu cụ thể đƣợc sử dụng trong quá trình
nghiên cứu gồm: phƣơng pháp tổng hợp, phƣơng pháp phân tích, phƣơng
pháp so sánh…
6. Tổng quan tài liệu
Đình cơng hiện nay khơng cịn là vấn đề mới mẻ ở Việt Nam, có nhiều
cơng trình nghiên cứu về đề tài đình cơng và giải quyết đình cơng theo pháp
luật Việt Nam hiện nay nhƣ đề tài “Đình cơng và việc giải quyết đình cơng Những vấn đề lý luận và thực tiễn”, luận văn thạc sĩ luật học Trần Hồng Hà
do PTS. Phạm Cơng Trứ hƣớng dẫn năm 1996; “Đình cơng và giải quyết đình
cơng theo pháp luật lao động Việt Nam hiện hành”, luận văn thạc sĩ luật học
Đinh Văn Sơn do TS. Phạm Công Trứ hƣớng dẫn năm 2002; “Bàn về thủ tục
giải quyết các vụ án lao động và đình cơng” Nguyễn Thị Kim Phụng, Tạp chí
Luật học, Số Đặc san góp ý dự thảo Bộ luật tố tụng dân sự 4/2004, “Những
bất cập của pháp luật về giải quyết đình cơng ở Việt Nam hiện nay và một số
kiến nghị” Đỗ Ngân Bình Tạp chí Luật học số 3/2004; “Pháp luật về đình

cơng và giải quyết đình cơng nhìn từ góc độ thực tiễn” Đào Thị Hằng Tạp chí
Luật học số 5/2004, “Điều chỉnh pháp luật đối với đình cơng và giải quyết
đình cơng ở Việt Nam hiện nay” Đỗ Ngân Bình, Tạp chí Luật học số 6/2004;

5


“Giải quyết tranh chấp lao động và đình cơng” Nguyễn Thị Kim Phụng, Tạp
chí Nghiên cứu lập pháp, số 4/2004.v.v.
Đặc biệt có đề tài luận án tiến sĩ “Pháp luật về đình cơng và giải
quyết đình cơng ở Việt Nam trong điều kiện kinh tế thị trường và hội nhập
quốc tế”, Đỗ Ngân Bình, ngƣời hƣớng dẫn TS. Đào Thị Hằng, TS. Phan
Chí Hiếu năm 2005.
Kế tiếp là các đề tài “Đình cơng và giải quyết đình cơng - Nhìn từ góc
độ so sánh giữa Luật Lao động Việt Nam và Luật Lao động Cộng hoà Liên
Bang Đức” Đỗ Ngân Bình, Tạp chí Dân chủ và Pháp luật Số 7/2004; “Nâng
cao ý thức pháp luật cho người lao động và sử dụng lao động nhằm ngăn
chặn đình cơng trong các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngồi tại vùng
kinh tế trọng điểm phía Nam”, Phạm Trọng Tân, Tạp chí Dân chủ và Pháp
luật; “Đình cơng và giải quyết đình công theo pháp luật lao động Việt Nam”
luận văn thạc sĩ luật học Trần Hồng Hạnh do TS. Nguyễn Hữu Chí hƣớng dẫn
năm 2008; “Đánh giá quy định của Bộ luật lao động về đình cơng và giải
quyết đình cơng” Nguyễn Xuân Thu, Tạp chí Luật học số 9/2009; “Bảo vệ
quyền và lợi ích hợp pháp của người sử dụng lao động trong các cuộc đình
cơng bất hợp pháp” Nguyễn Hằng Hà Tạp chí Luật học số 1/2008.
Thêm vào đó, có một số đề tài nghiên cứu dƣới góc độ tâm lý xã hội
học nhƣ “Vai trò của các chủ thể trong quan hệ lao động và giải quyết tranh
chấp lao động, đình cơng”, Nguyễn Hữu Dũng, Tạp chí Tâm lý học số
2/2011, “Thực trạng tranh chấp lao động và đình cơng ở Việt Nam nhìn từ
góc độ quản lý doanh nghiệp và vai trị của tổ chức cơng đồn”, Lê Văn Hảo

Tạp chí Tâm lý học số 5/2011; “Điều kiện làm việc, điều kiện sống của người
lao động và tranh chấp lao động, đình cơng ở Việt Nam trong 10 năm (2001 2010)” Mai Thanh Thế Tạp chí Tâm lý học số 5/2011; “Vấn đề tranh chấp

6


lao động và đình cơng ở Việt Nam 10 năm qua (2000 - 2010) - nguyên nhân
và giải pháp” Lê Thanh Hà Tạp chí Tâm lý học số 4/2011, “Thực trạng giải
quyết tranh chấp lao động và đình cơng tại các doanh nghiệp liên doanh và
các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài ở nước ta trong 10 năm qua” Lã
Thị Thu Thuỷ, Tạp chí Tâm lý học số 6/2011,“Những ngun nhân của tranh
chấp lao động và đình cơng ở nước ta nhìn từ phía người lao động” Tơ Th
Hạnh, Tạp chí Tâm lý học số 10/2011.
Ngồi ra, gần đây cịn có các bài viết về “Thực trạng tranh chấp lao
động, đình cơng và kiến nghị việc sửa đổi, bổ sung trong dự thảo Bộ luật lao
động sửa đổi, bổ sung” Phạm Cơng Bảy, Tạp chí Tịa án nhân dân số
10/2012; “Tự do cơng đồn và đình cơng dưới góc độ quyền kinh tế-xã hội
của người lao động”, Nguyễn Hữu Chí, Tạp chí Luật học số 6/2012; “Những
điểm mới về đình cơng trong Bộ luật lao động năm 2012”, Trần Thị Thúy
Lâm Tạp chí Luật học số 7/2013; “Ảnh hưởng của văn hóa đến đình cơng
trong các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngồi ở Việt Nam (trường hợp
các doanh nghiệp Hàn Quốc)”, Nguyễn Hồng Ánh, Tạp chí Thông tin Khoa
học xã hội, số 5/2012; “Những điểm mới về tranh chấp lao động và đình cơng
trong Bộ luật Lao động năm 2012” luận văn thạc sỹ luật học Chử Thị Xuyên
do TS. Đỗ Ngân Bình hƣớng dẫn năm 2013; “Đình cơng và giải quyết đình
cơng theo Bộ luật Lao động năm 2012”, luận văn thạc sĩ luật học Hà Thị Hoa
Phƣợng do TS. Trần Thị Thúy Lâm hƣớng dẫn năm 2013.
Đó là các cơng trình phân tích một cách tƣơng đối đầy đủ và hệ thống
về pháp luật đình cơng và giải quyết, thực trạng đình cơng trong điều kiện
kinh tế thị trƣờng và hội nhập quốc tế ở Việt Nam.

Các cơng trình nghiên cứu cũng nhƣ bài viết trên đã phân tích một cách

7


đầy đủ và có hệ thống về pháp luật đình cơng và giải quyết đình cơng. Tuy
nhiên, việc nghiên cứu về pháp luật về thủ tục đình cơng và việc thực hiện thủ
tục đình cơng tại các doanh nghiệp có vốn đầu tƣ nƣớc ngoài hầu nhƣ chƣa
đƣợc thực hiện nhiều và chuyên sâu.
7. Kết cấu luận văn
Ngoài lời mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo, nội dung luận
văn gồm 3 chƣơng:
Chương 1: Những vấn đề chung về thủ tục đình cơng, pháp luật về
thủ tục đình cơng.
Chương 2: Thực trạng quy định về thủ tục đình cơng và thực tiễn thực
hiện trong các doanh nghiệp có vốn đầu tƣ nƣớc ngoài tại
Việt Nam.
Chương 3: Phƣơng hƣớng và giải pháp nhằm hoàn thiện quy định về
thủ tục đình cơng từ thực tiễn trong các doanh nghiệp có
vốn đầu tƣ nƣớc ngoài ở Việt Nam.

8


Chương 1
NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG VỀ THỦ TỤC ĐÌNH CƠNG
VÀ PHÁP LUẬT VỀ THỦ TỤC ĐÌNH CƠNG
1.1. Khái niệm về đình cơng và thủ tục đình cơng
1.1.1. Đình cơng
Đình cơng là hiện tƣợng kinh tế - xã hội khách quan của nền kinh tế thị

trƣờng, để hiểu khái niệm đình cơng cần xem xét trên nhiều phƣơng diện, góc
độ khác nhau từ đó mới đƣa ra đƣợc cái nhìn thống nhất và tƣơng đối tồn
diện về đình cơng.
Dưới góc độ kinh tế, đình cơng là biện pháp đấu tranh kinh tế đƣợc
thực hiện bởi những ngƣời lao động, nhằm gây sức ép để đạt đƣợc những yêu
sách nhất định gắn với lợi ích kinh tế liên quan đến nghề nghiệp. Đình cơng
khơng phải là biện pháp duy nhất để những ngƣời lao động đạt đƣợc mục đích
kinh tế của mình, nhƣng với sức ép mà đình cơng có khả năng tạo ra, đình
cơng thƣờng đƣợc những ngƣời lao động coi là cách thức có hiệu quả để bảo
vệ các quyền và lợi ích của họ. Đình cơng cũng để lại nhiều hậu quả cho
doanh nghiệp, ảnh hƣởng đến lợi ích của tập thể và cá nhân ngƣời lao động ở
một mức độ nhất định, hoặc gây thiệt hại cho kinh tế xã hội nói chung.
Dưới góc độ xã hội, đình cơng là hành vi ngừng việc có tính tập thể
đƣợc thực hiện bởi ý chí tự nguyện của nhiều ngƣời lao động. Khả năng liên
kết và tập hợp đông đảo sự tham gia của những ngƣời lao động là một trong
những nhân tố quyết định thắng lợi của một cuộc đình cơng. Trong nhiều
cuộc đình cơng, những NLĐ thƣờng tụ tập trƣớc cổng xí nghiệp để ngăn cản
hay kích động những công nhân khác không vào làm việc, chiếm xƣởng ngăn
không cho ngƣời lao động khác vào làm việc...những hành vi nhằm thu hút sự
tham gia đông đảo và lôi kéo sự ủng hộ của những ngƣời lao động khác đối

9


với cuộc đình cơng khơng phải lúc nào cũng hợp pháp. Vì vậy, xét dƣới góc
độ xã hội, đình cơng cịn là hiện tƣợng có khả năng gây mất ổn định đối với
trật tự xã hội. Tuy nhiên, ở một mức độ nhất định, đình cơng cũng góp phần
bảo vệ những giá trị tiến bộ xã hội nhƣ quyền dân chủ trong lĩnh vực lao
động, quyền tự do đối thoại, ngơn luận của NLĐ.
Dưới góc độ chính trị, đình cơng là việc thực hiện quyền chính trị của

cơng dân đƣợc hiến pháp, luật pháp thừa nhận, đƣợc nhà nƣớc bảo vệ qua các
phƣơng thức sử dụng quyền lực chính trị. Đình cơng có mục đích chủ yếu là
bảo vệ các quyền và lợi ích nghề nghiệp của những NLĐ trong quan hệ lao
động. Nhƣng đình cơng có thể bị lợi dụng để đƣa thêm cách yêu sách chính
trị. Trong trƣờng hợp đó, hình thức đình cơng kinh tế sẽ biến tƣớng thành các
hình thức đình cơng chính trị. Việc các cuộc đình cơng chính trị là hợp pháp
hay khơng tùy thuộc vào quan điểm của từng quốc gia. Nhƣng sự tồn tại của
các cuộc đình cơng chính trị trong thực tiễn đã cho thấy tính chất nhạy cảm
của vấn đề đình cơng.
Dưới góc độ pháp lý, đình cơng là một quyền pháp lý của NLĐ đƣợc
pháp luật quốc gia và quốc tế thừa nhận (theo điều 8 Công ƣớc quốc tế về các
quyền kinh tế, xã hội và văn hóa của Liên hiệp quốc, Điều 209 Bộ luật lao
động năm 2012). Đình cơng ngày nay đã hình thành một định chế pháp lý đặc
biệt trong xã hội nhằm bảo đảm quyền con ngƣời, quyền công dân trong lĩnh
vực lao động. Tuy nhiên, quyền đình cơng này chỉ giới hạn trong khuôn khổ
của pháp luật cho phép và phải tuân theo những trình tự, thủ tục nhất định do
pháp luật quy định. Vì là quyền của NLĐ nên đình cơng phải đƣợc thực hiện
thơng qua hành vi của chính ngƣời lao động, nhắm hƣớng tới những lợi ích
nghề nghiệp và xuất phát từ quan hệ lao động. Theo quan điểm của tổ chức
Lao động thế giới và đa số các quốc gia trên thế giới trong đó có Việt Nam
đểu cho rằng các cuộc đình cơng kinh tế (đình cơng về lợi ích) đƣợc thực hiện

10


vì những lợi ích gắn với quan hệ lao động mới thuộc phạm vi cho phép của
quyền đình cơng. Những cuộc đình cơng chính trị đều khơng thuộc phạm vi
quan hệ lao động và vƣợt ra ngồi khn khổ của quyền đình cơng.
Đình cơng là một trong những biện pháp thiết yếu mà NLĐ và các tổ
chức của họ có thể sử dụng để xúc tiến và bảo vệ các lợi ích kinh tế và xã hội

của mình, khơng chỉ nhằm đạt tới những điều kiện làm việc tốt hơn hoặc có
những u cầu tập thể mang tính nghề nghiệp, mà cịn nhằm tìm ra những giải
pháp cho các vấn đề chính sách kinh tế - xã hội và các vấn đề lao động bất kỳ
loại nào mà NLĐ trực tiếp quan tâm [3, tr.11].
Với quan điểm này, bƣớc đầu chỉ rõ đình cơng là một trong các biện
pháp để bảo vệ NLĐ, phải nhằm đạt các mục đích kinh tế - xã hội vì quyền
đình cơng thuộc loại quyền kinh tế xã hội. Tuy nhiên, nhận định này chƣa chỉ
ra đƣợc các dấu hiệu để nhận dạng đình cơng, cũng nhƣ phân biệt đình cơng
với các hiện tƣợng xã hội gần giống nó.
Từ những phân tích ở trên, có thể thấy đặc điểm chung nhất của đình
cơng đó là biện pháp đấu tranh kinh tế của những NLĐ, gây sức ép cho
giới chủ nhằm đạt đƣợc mục đích gắn liền với quan hệ lao động.
Các dấu hiệu cơ bản của đình cơng
Thứ nhất, đình cơng biểu hiện thơng qua sự ngừng việc triệt để của
NLĐ và do tập thể lao động tiến hành. Sự ngừng việc của NLĐ trên thực tế
đƣợc biểu hiện ở nhiều mức độ khác nhau, nhƣng sự ngừng việc khi đình
cơng là có tính triệt để. Ngồi ra, sự ngừng việc trong đình cơng phải do nhiều
NLĐ cùng tiến hành (tập thể lao động). Tập thể lao động ngừng việc có thể là
tồn bộ hoặc đa số những NLĐ trong một bộ phận cơ cấu doanh nghiệp, trong
toàn doanh nghiệp hoặc đa số những NLĐ trong một ngành. Nếu một vài
ngƣời ngừng việc mặc dù có tổ chức thì vẫn khơng đƣợc gọi là đình cơng.
Thứ hai, đình cơng là sự nghỉ việc có tổ chức, thƣờng do tổ chức

11


cơng đồn lãnh đạo. Ngừng việc của tập thể lao động phải có sự chủ định
từ trƣớc, phải có sự phối hợp về mặt ý chí và tổ chức của những NLĐ với
nhau. Pháp luật lao động nhiều nƣớc chỉ thừa nhận cơng đồn là ngƣời có
quyền tổ chức, lãnh đạo đình cơng. Lãnh đạo của cơng đồn sẽ là ngƣời

đứng ra tổ chức đình cơng từ khâu lấy ý kiến tán thành đình cơng, lãnh đạo
đình cơng cho đến khi giải quyết cuộc đình cơng trƣớc tịa án. Nhƣ vậy,
mọi sự ngừng việc, dù là rất đông NLĐ nhƣng khơng do cơng đồn lãnh
đạo thì sẽ bị coi là đình cơng bất hợp pháp.
Thứ ba, mục đích của đình công là nhằm đạt đƣợc những yêu sách về
quyền và lợi ích mà những ngƣời thực hiện quan tâm. Bản chất của đình cơng
là biện pháp đấu tranh kinh tế nên mục đích của đình cơng phải nhằm đạt
đƣợc những yêu sách về quyền và lợi ích cho tập thể lao động. Thực tế ở
những nƣớc có nền kinh tế phát triển, NLĐ thƣờng đình cơng để đạt đƣợc
những lợi ích cao hơn, điều kiện làm việc tốt hơn so với pháp luật đã quy định
hoặc so với những thỏa thuận các bên đã cam kết trƣớc đó. Và kết quả đình
cơng thƣờng là một thỏa ƣớc tập thể mới ra đời. Còn ở những nƣớc chƣa phát
triển, phần lớn các cuộc đình cơng là địi quyền và lợi ích hợp pháp của NLĐ
phù hợp với luật pháp lao động bị NSDLĐ vi phạm.
Thứ tư, việc thực hiện quyền đình cơng của NLĐ phải mang tính tự
nguyện. Đây là dấu hiệu về mặt ý chí của NLĐ, dấu hiệu này có nghĩa là
tập thể lao động tiến hành đình cơng phải xuất phát từ sự tự giác, tự nguyện
của mỗi NLĐ.
Thứ năm, đình cơng phát sinh trực tiếp từ TCLĐ tập thể. Đình cơng là
hậu quả của TCLĐ tập thể giải quyết không thành. Tuy nhiên, không phải
TCLĐ tập thể nào cũng đều dẫn đến đình cơng. Vì vậy, để hạn chế tình trạng
đình cơng xảy ra thì TCLĐ tập thể nên đƣợc giải quyết triệt để, hạn chế sự
bức xúc căng thẳng từ phía NLĐ do yêu cầu, lợi ích không đƣợc đáp ứng.

12


1.1.2. Khái niệm về thủ tục đình cơng
1.1.2.1. Định nghĩa thủ tục đình cơng
Hiện nay chƣa có định nghĩa cụ thể về thủ tục đình cơng nhƣng từ phân

tích định nghĩa đình cơng ở trên, có thể hiểu: “Thủ tục đình cơng là cách
thức, trình tự tiến hành đình cơng theo những bước đã được pháp luật quy
định cụ thể”. Nhƣ vậy, đình cơng là quyền của NLĐ, tuy nhiên để thực hiện
quyền này một cách hợp pháp thì việc đình cơng phải tiến hành theo những
trình tự, thủ tục luật định.
Hiện nay vẫn có nhiều quan niệm về thủ tục đình cơng, một số cho rằng
thủ tục đình cơng gồm thủ tục chuẩn bị đình cơng và cách thức tiến hành đình
cơng, một số lại quan điểm thủ tục đình cơng chính là các bƣớc để tiến hành
đình cơng trong các bƣớc đều bao gồm cách thức và phƣơng pháp tiến hành.
Theo quan điểm thứ nhất, thủ tục đình cơng bao gồm hai giai đoạn là
chuẩn bị đình cơng và tiến hành đình cơng.
Trong thủ tục chuẩn bị đình cơng, bao gồm ba bƣớc khởi xƣớng đình
cơng, lấy ý kiến tập thể lao động và giao quyết định đình công. Các bƣớc này
đƣợc quy định rất chặt chẽ với những mục đích cơ bản sau đây: i) Bảo đảm
quyền tự do định đoạt và ý chí tự nguyện của những ngƣời lao động khi quyết
định đình cơng. Mỗi cá nhân ngƣời lao động trong tập thể lao động đều có
quyền tự mình cân nhắc về việc có tham gia đình cơng hay khơng, khơng ai
có quyền đe doạ hay buộc ngƣời lao động tham gia đình cơng; ii) Tạo điều
kiện để tập thể lao động có sự chuẩn bị kỹ lƣỡng các tiền đề cơ bản, tạo khả
năng thành cơng cho cuộc đình cơng (nhƣ thu hút thêm sự tham gia của đông
đảo ngƣời lao động, chuẩn bị vật chất để hỗ trợ cho ngƣời lao động nếu đình
cơng kéo dài, tạo sự chú ý của dƣ luận, các cơ quan thông tin đại chúng và sự
quan tâm của các cơ quan nhà nƣớc có thẩm quyền…); iii) Có thể coi giai
đoạn này là quá trình làm nguội đi những bức xúc của ngƣời lao động nhằm

13


tránh một cuộc đình cơng khơng thực sự cần thiết (nếu xảy ra những thiệt hại
do nó gây ra có thể lớn hơn rất nhiều so với những lợi ích mà nó mang lại cho

ngƣời lao động); hoặc nếu khơng thể ngăn chặn đƣợc cuộc đình cơng thì giai
đoạn này cũng có tác dụng làm dịu đi tính quyết liệt của đình cơng, tránh
những biểu hiện q khích của ngƣời lao động trong thời gian tiến hành đình
cơng; iv) Thủ tục gửi yêu sách đến ngƣời sử dụng lao động sẽ tạo điều kiện
cho ngƣời sử dụng lao động có cơ hội xem xét lại những yêu sách của tập thể
lao động, cân nhắc giữa việc chấp nhận những yêu sách của ngƣời lao động
hay để đình cơng xảy ra (chắc chắn sẽ để lại những thiệt hại về kinh tế cho
doanh nghiệp); v) Thủ tục thông báo đến cơ quan nhà nƣớc có thẩm quyền
nhằm giúp chính quyền sở tại biết trƣớc về khả năng xảy ra đình cơng và dự
liệu những hậu quả của đình cơng để có biện pháp xử lý kịp thời, hoặc khắc
phục những hậu quả của đình cơng, đặc biệt là những bất ổn về chính trị, xã
hội (nếu xảy ra); vi) Giảm đến mức thấp nhất những ảnh hƣởng tiêu cực của
đình cơng do đã đƣợc thơng báo và có sự chuẩn bị trƣớc để đối phó với những
ảnh hƣởng tiêu cực của đình cơng.
Về cách thức tiến hành đình cơng, do chƣa có những quy định cụ thể,
đã dẫn đến những cách hiểu khác nhau về cách thức tiến hành đình cơng:
Cách hiểu thứ nhất cho rằng, các quy định hiện hành mới dừng lại ở
việc quy định thủ tục chuẩn bị đình cơng và vai trị lãnh đạo đình cơng của tổ
chức cơng đồn, vấn đề cách thức đình cơng vẫn là một khoảng trống trong
pháp luật hiện hành. Để khắc phục tình trạng này, có ý kiến cho rằng, cần
nhanh chóng bổ sung các quy định về cách thức tiến hành đình cơng nhằm
định hƣớng hoạt động của ngƣời lao động và phịng ngừa những biến tƣớng
phức tạp của đình cơng. Ngƣợc lại, cũng có những ý kiến cho rằng, việc
khơng quy định cách thức đình cơng nhƣ hiện nay đã tạo ra sự linh hoạt, chủ
động cho tập thể lao động khi tiến hành đình cơng. Ngồi ra, nếu cần phòng

14


ngừa các diễn biến phức tạp của đình cơng thì đã có các quy định về hành vi

cấm thực hiện trƣớc, trong và sau đình cơng. Vì vậy, khơng cần thiết phải bổ
sung các quy định về cách thức đình cơng. Có ý kiến cho rằng, do pháp luật
chƣa quy định về cách thức đình cơng nên khơng có tiêu chí đánh giá tính hợp
pháp về hình thức tiến hành đình cơng. Nhƣng lại có ý kiến cho rằng, cách
thức đình cơng ngồi tại nơi làm việc là khơng trái với quy định của pháp luật;
hình thức đình cơng đứng tại cổng doanh nghiệp là trái với quy định pháp
luật. Hình thức đình cơng đứng tại cổng doanh nghiệp cịn thể hiện tính thiếu
tổ chức của các cuộc đình cơng hiện nay, xuất phát từ sự thiếu hiểu biết của
ngƣời lao động về pháp luật đình cơng, cũng nhƣ vai trị của tổ chức cơng
đồn cơ sở trong tổ chức và lãnh đạo đình cơng [4].
Theo quan điểm thứ hai, thủ tục đình cơng chính là các bƣớc của một
cuộc đình cơng, trong từng bƣớc sẽ là những phƣơng pháp và cách thức tiến
thành cụ thể. Theo đó, thủ tục đình cơng sẽ gồm ba bƣớc: bƣớc lấy ý kiến tập
thể NLĐ, ra quyết định đình cơng và tiến hành đình cơng. Trong từng bƣớc sẽ
có quy định cụ thể về việc thực hiện nhƣ thế nào. Ví dụ nhƣ trong bƣớc lấy ý
kiến tập thể NLĐ sẽ do ai tiến hành, lấy ý kiến bao nhiêu NLĐ, lấy trực tiếp
hay thơng qua đại diện, lấy ý kiến kín hay cơng khai...; trong bƣớc ra quyết
định đình cơng sẽ do ai thực hiện, gửi cho ai, trong bao lâu và nội dung gồm
những gì; cuối cùng là bƣớc tiến hành đình cơng sẽ tổ chức nhƣ thế nào, thời
gian, địa điểm, hình thức đình cơng....
Các quan điểm trên về mặt thực tiễn là rất phong phú, vì vậy, để hiểu
và phân tích một cách thấu đáo nhất thì nên hiểu thủ tục đình cơng theo cách
hiểu thứ hai, tức là bao gồm các bƣớc tiến hành trong đó mỗi bƣớc có những
cách thức, phƣơng pháp tiến hành cụ thể. Bởi vì, cách hiểu này là dễ hiểu hơn,
dễ áp dụng hơn và chi tiết hơn cho ngƣời thực thi và áp dụng từ đó cuộc đình
cơng sẽ đƣợc diễn ra đúng trình tự, thủ tục luật định.

15

1.1.2.2. Đặc điểm của thủ tục đình cơng
- Thủ tục đình cơng được ghi nhận trong các văn bản quy phạm pháp
luật: Hiện nay, pháp luật lao động Việt Nam đã quy định khá cụ thể về thủ tục
đình cơng nhƣ đối tƣợng đƣợc đình cơng, thời điểm đƣợc đình cơng, tổ chức
có thẩm quyền tổ chức đình cơng, trình tự tiến hành một cuộc đình cơng.
Trƣớc khi Bộ Luật lao động năm 2012 ra đời, thủ tục đình cơng đã bƣớc đầu
đƣợc ghi nhận từ Bộ Luật lao động năm 1994 và dần đƣợc hoàn thiện theo
từng thời kỳ theo hƣớng đơn giản hóa thủ tục đình cơng nhƣng vẫn đảm bảo
tính định hƣớng cho NLĐ. Theo đó, trình tự tiến hành gồm ba bƣớc cơ bản:
lấy ý kiến tập thể lao động, ra quyết định đình cơng, tiến hành đình cơng. Các
bƣớc trên đều đƣợc pháp luật quy định khá cụ thể về cách thức và phƣơng
pháp tiến hành.
Việc ghi nhận thủ tục đình cơng tại các văn bản quy phạm pháp luật đã
đảm bảo tính yêu cầu bắt buộc đối với thủ tục, đồng thời cũng là một căn cứ
pháp lý để NLĐ tiến hành đình cơng.
- Thủ tục đình cơng được thực hiện bởi tập thể NLĐ mà đại diện là
cơng đồn cơ sở hoặc cơng đoàn cấp trên trực tiếp cơ sở tại các doanh
nghiệp chưa có tổ chức cơng đồn cơ sở. Khi NLĐ có ý định đình cơng thì tổ
chức cơng đồn cơ sở sẽ đại diện cho họ để tiến hành các trình tự, thủ tục đình
cơng theo đúng quy định của pháp luật, giúp NLĐ có đƣợc sự chuẩn bị kĩ
lƣỡng trƣớc khi tiến hành đình cơng nhằm đạt đƣợc những yêu sách mà NLĐ
đạt ra với NSDLĐ trong quan hệ lao động.
- Thủ tục đình cơng là trình tự, cách thức tiến hành một cuộc đình
cơng: Thủ tục đình cơng đƣợc pháp luật ghi nhận nhƣ là một loại quy định bắt
buộc chứ khơng mang tính khuyến khích. Bởi lẽ, nắm rõ tâm lý của NLĐ khi
tiến hành đình cơng ln nóng vội, bức xúc nên dễ “đốt cháy giai đoạn”,
khiến cho cuộc đình cơng khơng đƣợc chuẩn bị chu đáo, NSDLĐ cũng dễ bị

16

bất ngờ. Vì thế, để đảm bảo sự ổn định trong quan hệ lao động sau này, đồng
thời hạn chế nhất những hậu quả, thiệt hại khó lƣờng có thể xảy ra khi đình
cơng hoặc sau khi đình cơng pháp luật quy định những thủ tục đình cơng đối
với tất cả NLĐ trong tất cả các doanh nghiệp muốn tổ chức đình cơng khơng
ngoại trừ doanh nghiệp trong nƣớc hay doanh nghiệp có vốn đầu tƣ nƣớc
ngồi. Điều này giúp cho NLĐ xác định đƣợc rõ ràng những bƣớc đi chính
xác nhằm giảm tối đa những thiệt hại mà cuộc đình cơng có thể gây ra, đƣa
cuộc đình cơng đến thắng lợi,
1.1.3. Pháp luật về thủ tục đình cơng
1.1.3.1. Định nghĩa pháp luật về thủ tục đình cơng
Để hiểu khái niệm pháp luật về thủ tục đình cơng, trƣớc tiên cần hiểu
thế nào là pháp luật nói chung. Theo lý luận chung có thể hiểu: “Pháp luật là
hệ thống những qui tắc xử sự mang tính bắt buộc chung do nhà nước ban
hành hoặc thừa nhận và đảm bảo thực hiện, thể hiện ý chí của giai cấp thống
trị và là nhân tố điều chỉnh các quan hệ xã hội phát triển phù hợp với lợi ích
của giai cấp mình”. Nhƣ vậy, từ quan điểm chung về pháp luật và thủ tục
đình cơng, có thể hiểu “Pháp luật về thủ tục đình cơng là những quy phạm
pháp luật mang tính bắt buộc chung do nhà nước ban hành nhằm điều chỉnh
cách thức, phương thức, các bước tiến hành đình cơng và được nhà nước đảm
bảo thực hiện”.
Pháp luật về thủ tục đình cơng chính là sự định hƣớng của nhà nƣớc
trong việc mở rộng hoặc thu hẹp quyền đình cơng ở một quốc gia. Thông
thƣờng, nếu một nhà nƣớc muốn hạn chế việc sử dụng quyền đình cơng của
NLĐ, nhà nƣớc đó sẽ quy định thủ tục chuẩn bị đình công phức tạp, trải qua
nhiều bƣớc và phải tuân thủ những quy định có tính chất cấm đốn nghiêm
khắc. Ngƣợc lại, nếu quan điểm của nhà nƣớc là tạo thuận lợi cho ngƣời lao
động trong việc sử dụng quyền đình công, nhà nƣớc sẽ quy định thủ tục chuẩn

17

bị và tiến hành đình cơng đơn giản, linh hoạt, có thể dễ dàng áp dụng trong
thực tế. Nhƣ vậy, có thể nói pháp luật về thủ tục đình cơng là sự thể hiện ý chí
nhà nƣớc về vấn đề thực thi quyền đình cơng của NLĐ qua từng giai đoạn.
Hiện nay các quốc gia trên thế giới đều có những quy định về thủ tục
đình cơng đƣợc ghi nhận trong các văn bản pháp luật có liên quan nhằm đảm
bảo cho quyền của NLĐ đƣợc thực thi trên thực tế. Tại Việt Nam pháp luật
lao động ra đời từ khá sớm song pháp luật về thủ tục đình cơng chỉ chính thức
đƣợc ghi nhận từ Bộ Luật lao động năm 1994.
Nội dung pháp luật về thủ tục đình cơng bao gồm: quy định về lấy ý
kiến NLĐ, ra quyết định, đƣa u cầu và thơng báo về đình cơng, quy định về
tiến hành đình cơng. Trong quy định về lấy ý kiến NLĐ quy định cụ thể ai sẽ
là ngƣời lấy ý kiến NLĐ, lấy ý kiến của bao nhiêu NLĐ, bao nhiêu phần trăm
trong số NLĐ đƣợc lấy ý kiến đồng ý thì đƣợc tiến hành các bƣớc tiếp theo
của thủ tục đình cơng. Ra quyết định đình công, trong quyết định này phải ghi
rõ những nội dung cơ bản đã đƣợc pháp luật quy định nhƣ: kết quả lấy ý kiến
đình cơng, thời điểm bắt đầu đình cơng, đại điểm đình cơng, phạm vi tiến
hành đình cơng, yêu cầu của tập thể NLĐ, ai là ngƣời lãnh đạo cuộc đình
cơng, địa chỉ liên hệ để giải quyết. Trong quy định về thủ tục đình cơng cũng
quy định thời gian cụ thể trong từng bƣớc tiến hành cuộc đình cơng, NLĐ
phải tn theo những quy định đó. Nhìn chung pháp luật của các quốc gia
trong đó có Việt Nam khơng cho phép đình cơng bất ngờ, tất cả các cuộc đình
cơng đều phải tn thủ các quy định của pháp luật về thủ tục đình cơng. Đến
thời hạn dự kiến đình cơng, NSDLĐ khơng chấp nhận u cầu của NLĐ,
NLĐ tiến hành đình cơng, pháp luật quy định về hình thức cuộc đình cơng,
các hành vi bị cấm khi thực hiện đình cơng, tùy vào mỗi quốc gia khác nhau
sẽ quy định hình thức khác nhau chẳng hạn nhƣ đƣợc hay không đƣợc chiếm
xƣởng, tập hợp, biểu thị bằng lời nói, khẩu hiệu, nơi đƣợc tập hợp, hành vi
nào khơng đƣợc phép thực hiện trong q trình đình công, ….

18


1.1.3.2. Đặc điểm pháp luật về thủ tục đình cơng ở Việt Nam
Thứ nhất, pháp luật về thủ tục đình công ở Việt Nam được quy định
nhằm đảm bảo quyền đình cơng của NLĐ nhưng đồng thời cũng là biện pháp
để hạn chế NLĐ vi phạm pháp luật:
Đình cơng là một trong những quyền cơ bản của NLĐ song để thực
hiện và đảm bảo thực hiện quyền một cách có hiệu quả nhất, NLĐ cần có sự
hƣớng dẫn định hƣớng cụ thể từ pháp luật. Vì vậy, việc quy định về thủ tục
đình cơng khơng những là một sự ghi nhận quyền đình cơng của NLĐ mà cịn
góp phần khiến cho quyền đó đƣợc triển khai thực hiện đƣợc trên thực tế. Bởi
nếu khơng có những quy định pháp luật về thủ tục đình cơng mà chỉ dừng lại
ở việc xác định đình cơng là quyền của NLĐ thì vẫn chƣa đủ. Pháp luật về thủ
tục đình cơng chính là sự khẳng định rõ ràng nhất về quyền đình cơng của
NLĐ và quyền đó đƣợc nhà nƣớc đảm bảo thực hiện bằng những hƣớng dẫn,
định hƣớng chi tiết cụ thể. Bên cạnh đó, các quy định về thủ tục đình công
đƣợc thiết kế nhằm hạn chế NLĐ lợi dụng quyền đình cơng để vi phạm pháp
luật, xâm hại quyền, lợi ích của NSDLĐ và xã hội.
Thứ hai, pháp luật về thủ tục đình cơng ở Việt Nam được bổ sung, hồn
thiện qua từng thời kỳ:
Ở nƣớc ta quyền đình cơng lần đầu đƣợc ghi nhận tại Sắc lệnh số 29/SL
ngày 12/3/1947, tuy nhiên mới chỉ dừng lại ở quy định “Cơng nhân có quyền
tự do kết hợp và bãi cơng” [19] mà chƣa có định hƣớng cụ thể gì về thủ tục
đình cơng khiến cho đình cơng khơng đƣợc triển khai thực hiện trên thực tế.
Đến khi Bộ Luật lao động năm 1994 ra đời đã bƣớc đầu có quy định về thủ
tục đình cơng tại khoản 2 Điều 173:
Việc đình cơng do Ban chấp hành cơng đồn cơ sở quyết định sau khi
đƣợc quá nửa tập thể lao động tán thành bằng cách bỏ phiếu kín hoặc lấy chữ

ký. Ban chấp hành cơng đồn cơ sở cử đại diện, nhiều nhất là ba ngƣời, để

19