Tổng quan kinh tế thế giới

Nhên loẩi àang trẫi qua nhûäng nùm cëi cng ca
thïë k vúái nhûäng thån lúåi vâ triïín vổng tưët àểp,
nhûng cng cố khưng đt thấch thûác vâ trúã ngẩi.
Trong nhûäng thêåp k cëi cng ca thïë k, nhêët
lâ tûâ sau chiïën tranh lẩnh kïët thc, thïë giúái mâ chng
ta àang sưëng àậ cố nhûäng àưíi thay nhanh chống vâ
àûáng trûúác hâng loẩt vêën àïì nan giẫi mang tđnh toân
cêìu cêìn phẫi giẫi quët nhû: tònh trẩng àối nghêo; ư
nhiïỵm mưi trûúâng; cẩn kiïåt ngìn tâi ngun thiïn
nhiïn; cấc cåc xung àưåt khu vûåc...
Nhûäng diïỵn biïën vâ chuín àưíi mau lể ca thïë
giúái àang àôi hỗi bûác xc cấc nhâ nûúác phẫi tû duy
lẩi vai trô ca mònh, àûa ra àûúåc cấc ch trûúng vâ
giẫi phấp àng, hoẩt àưång cố hiïåu quẫ, bẫo àẫm ưín
àõnh chđnh trõ vâ phất triïín kinh tïë xậ hưåi bïìn vûäng.
Trong sûå nghiïåp cưng nghiïåp hoấ, hiïån àẩi hoấ
àêët nûúác hiïån nay, Àẫng ta hïët sûác ch trổng nhiïåm
v xêy dûång, tùng cûúâng vâ kiïån toân nhâ nûúác,
khùèng àõnh rộ ch trûúng: “tiïëp tc cẫi cấch bưå mấy
nhâ nûúác, xêy dûång vâ hoân thiïån nhâ nûúác Cưång
hoâ xậ hưåi ch nghơa Viïåt Nam”, nhùçm xêy dûång
Nhâ nûúác ta thêåt sûå trong sẩch, vûäng mẩnh, hoẩt
àưång cố hiïåu quẫ, xûáng àấng lâ nhâ nûúác phấp quìn
xậ hưåi ch nghơa ca nhên dên, do nhên dên vâ vò
nhên dên.
Àïí cung cêëp thïm cho bẩn àổc tû liïåu nghiïn
cûáu vâ tham khẫo vïì tònh hònh thïë giúái ngây nay,
àùåc biïåt lâ vai trô vâ chûác nùng hoẩt àưång ca mưåt sưë
nhâ nûúác trïn thïë giúái, Nhâ xët bẫn Chđnh trõ qëc
gia xët bẫn cën sấch: Nhâ nûúác trong mưåt thïë giúái
àang chuín àưíi, do Ngên hâng thïë giúái êën hânh nùm

1997.
Thưng qua nhûäng phên tđch vâ àấnh giấ sêu
sùỉc, vúái ngìn tû liïåu phong ph, cën sấch àậ nïu
mưåt sưë àùåc àiïím ca tònh hònh thïë giúái ngây nay,
hoẩt àưång thûåc tiïỵn ca cấc nhâ nûúác, àùåc biïåt lâ
trong mưåt vâi thêåp k gêìn àêy. Cën sấch àậ àûa ra
nhûäng vđ d àiïín hònh vïì mưåt sưë nhâ nûúác hoẩt àưång
cố hiïåu quẫ cng nhû mưåt sưë nhâ nûúác hoẩt àưång
kếm hiïåu quẫ. Trổng têm ca cën sấch têåp trung
vâo vêën àïì: Nhâ nûúác cêìn phẫi lâm gò vâ lâm thïë nâo
àïí àẩt hiïåu quẫ trong tònh hònh mưåt thïë giúái àang cố
nhûäng chuín àưíi sêu sùỉc. Chng tưi hy vổng cën
sấch sệ lâ tâi liïåu tham khẫo bưí đch àưëi vúái bẩn àổc,
nhêët lâ cấc nhâ hoẩch àõnh chđnh sấch, cấc nhâ quẫn
l vâ cấc nhâ nghiïn cûáu mùåc d cố thïí cố nhûäng
àấnh giấ vïì hoẩt àưång ca mưåt sưë nhâ nûúác trïn thïë
giúái, cng nhû nhûäng giẫi phấp àûúåc nïu trong cën
sấch khấc vúái àấnh giấ vâ giẫi phấp ca chng ta.
Do phẫi hoân thânh trong mưåt thúâi hẩn gêëp,
chùỉc rùçng cën sấch sệ khưng thïí trấnh khỗi nhûäng
khiïëm khuët. Rêët mong bẩn àổc gốp kiïën.
Thấng 3 -1998
NHÂ XËT BẪN CHĐNH TRÕ QËC GIA
LÚÂI NHÂ XËT BẪN
LÚÂI NỐI ÀÊÌU
Bấo cấo vïì tònh hònh phất triïín thïë giúái àûúåc xët
bẫn hâng nùm. Têåp xët bẫn lêìn thûá 20 nây lâ “Bấo
cấo vïì tònh hònh phất triïín thïë giúái nùm 1997”, têåp
trung bân vïì nhâ nûúác: nhâ nûúác nïn lâm gò, nïn
lâm thïë nâo, vâ cố thïí lâm thïë nâo àïí àẩt àûúåc kïët

quẫ tưët hún trong mưåt thïë giúái àang thay àưíi nhanh
chống.
Nhûäng vêën àïì trïn cố võ trđ cao trong chûúng
trònh nghõ sûå ca cấc nûúác àang phất triïín vâ cấc
nûúác cưng nghiïåp. Trong nhûäng nùm gêìn àêy, nhiïìu
nûúác rt ra bâi hổc cho rùçng nhâ nûúác khưng thïí tûå
thûåc hiïån àûúåc cấc lúâi hûáa ca mònh: cấc nïìn kinh tïë
àang chuín àưíi àậ phẫi chuín hûúáng theo kinh tïë
thõ trûúâng vâ tẩi àẩi bưå phêån thïë giúái àang phất triïín,
cấc chiïën lûúåc phất triïín do nhâ nûúác àống vai trô
ch chưët àïìu àậ thêët bẩi. Do thêët bẩi ca nhûäng sûå
can thiïåp ca chđnh ph, cấc nïìn kinh tïë hưỵn húåp
trong thïë giúái cưng nghiïåp hoấ cng àậ quët àõnh
theo cú chïë thõ trûúâng. Nhiïìu ngûúâi cẫm thêëy rùçng
kïët quẫ lưgđch cëi cng ca têët cẫ cấc cẫi cấch àố lâ
nhâ nûúác chó côn lẩi mưåt vai trô tưëi thiïíu, khưng cố
hẩi nhûng cng khưng lâm àûúåc nhiïìu àiïìu tưët.
Bấo cấo nây xin giẫi thđch tẩi sao quan àiïím
cûåc àoan àố lâ trấi vúái nhûäng chûáng cúá vïì thùỉng lúåi
ca cưng cåc phất triïín trong thïë k XIX ca cấc
nïìn kinh tïë cưng nghiïåp ngây nay hóåc nhûäng cêu
chuån thêìn k vïì tùng trûúãng ca Àưng Ấá trong
thúâi k sau chiïën tranh. Cấc vđ d àố khưng nhûäng
hưỵ trúå quan àiïím vïì nhâ nûúác tưëi thiïíu mâ côn chûáng
minh rùçng sûå phất triïín àôi hỗi mưåt nhâ nûúác hiïåu
quẫ, mưåt nhâ nûúác àống vai trô xc tấc, lâm dïỵ dâng,
khuën khđch vâ bưí khuët nhûäng hoẩt àưång ca cấc
xđ nghiïåp tû nhên vâ cấc cấ nhên. Àiïìu chùỉc chùỉn lâ
sûå phất triïín do nhâ nûúác khưëng chïë àậ thêët bẩi.
Nhûng sûå phất triïín khưng cố nhâ nûúác cng àậ thêët

bẩi - thïí hiïån quấ rộ râng qua sûå àau khưí ca nhên
dên cấc nûúác mâ nhâ nûúác àậ sp àưí nhû Libïria vâ
Xưmali. Lõch sûã àậ liïn tiïëp chûáng minh rùçng chđnh
ph tưët khưng phẫi lâ mốn hâng xa xó, mâ lâ mưåt
nhên tưë tưëi cêìn thiïët. Nïëu khưng cố mưåt nhâ nûúác
hiïåu quẫ thò khưng thïí cố phất triïín kinh tïë vâ xậ
hưåi àûúåc.
Lõch sûã vâ nhûäng kinh nghiïåm gêìn àêy dẩy
chng ta rùçng phất triïín khưng chó lâ cố àûúåc nhûäng
àêìu vâo ph húåp vïì kinh tïë vâ k thåt. Phất triïín
côn àôi hỗi mưåt mưi trûúâng thïí chïë lâm cú súã: cấc quy
tùỉc vâ têåp tc chi phưëi viïåc sûã dng nhûäng àêìu vâo
àố nhû thïë nâo. Nhû Bấo cấo nây sệ chûáng minh,
hiïíu biïët vïì vai trô ca nhâ nûúác trong mưi trûúâng
àố – vđ d, khẫ nùng nhâ nûúác thûåc thi phấp quìn
lâ nhên tưë lâm cú súã cho cấc giao dõch thõ trûúâng - lâ
àiïìu thiïët ëu khiïën nhâ nûúác cố thïí àống gốp hiïåu
quẫ hún vâo sûå phất triïín.
Cố nhiïìu con àûúâng khấc nhau àïí tiïën túái cố
mưåt nhâ nûúác hiïåu quẫ. Bấo cấo khưng cưë gùỉng nïu
mưåt cấch lâm duy nhêët vïì cẫi cấch nhâ nûúác trïn
toân thïë giúái, mâ xin cung cêëp mưåt cấi khung hûúáng
dêỵn cho cấc cưë gùỉng àố, dûúái hònh thûác mưåt chiïën
lûúåc gưìm hai phêìn:
• Mưåt, nïn têåp trung cấc hoẩt àưång ca nhâ nûúác
sao cho khúáp vúái khẫ nùng ca nố. Nhiïìu nhâ
nûúác tòm cấch lâm quấ nhiïìu viïåc d hổ chó cố đt
ngìn lûåc vâ khẫ nùng. Àiïìu tưët hún lâ nïn lâm
cho cấc chđnh ph têåp trung sûác vâo cấc hoẩt
àưång cưng cưång cưët lội cố têìm quan trổng then

chưët àưëi vúái phất triïín, vâ àiïìu àố sệ nêng cao
hiïåu quẫ ca hổ.
3LÚÂI NỐI ÀÊÌU
• Hai, vúái thúâi gian, nïn tòm cấch cẫi tiïën khẫ nùng
ca nhâ nûúác bùçng tùng cûúâng cấc thïí chïë cưng
cưång. Bấo cấo nhêën mẩnh àùåc biïåt vâo nhûäng cú
chïë kđch thđch cấc quan chûác lâm cưng viïåc tưët
hún vâ linh hoẩt hún, àưìng thúâi cố nhûäng cú chïë
àïí kiïìm chïë hânh vi àưåc àoấn vâ tham nhng.
Cùn cûá vâo nhûäng vđ d vïì nhûäng qëc gia àậ
thânh cưng vâ khưng thânh cưng vâ vïì cẫi cấch nhâ
nûúác trïn thïë giúái, Bấo cấo bân sêu vïì chiïën lûúåc hai
phêìn vâ cho thêëy chiïën lûúåc àố cố thïí àûúåc thûåc hiïån
nhû thïë nâo tûâ mưåt sưë àiïím xët phất. Àiïìu cố
nghơa lâ mùåc d bưëi cẫnh tònh hònh rêët àa dẩng, nhûng
rộ râng cấc nhâ nûúác hiïåu quẫ àïìu cố nhûäng àùåc àiïím
chung. Mưåt, cấc chđnh ph àố àậ àùåt ra nhûäng quy
tùỉc lâm cú súã cho nhûäng giao dõch tû nhên vâ úã mûác
àưå rưång hún cho xậ hưåi dên sûå. Hai, bẫn thên cấc
chđnh ph àậ tn th cấc quy tùỉc àố, àậ hânh àưång
mưåt cấch àấng tin cêåy vâ cố thïí dûå kiïën trûúác àûúåc
vâ àậ kiïím soất àûúåc tham nhng.
Xêy dûång mưåt nhâ nûúác hiïåu quẫ hún àïí hưỵ trúå
phất triïín bïìn vûäng vâ giẫm búát nghêo khố khưng
phẫi lâ àiïìu dïỵ dâng. Trong bêët cûá tònh hònh nâo,
nhiïìu ngûúâi cẫm thêëy rùçng cûá duy trò tònh trẩng nhâ
nûúác nhû c sệ cố lúåi cho àùåc quìn ca hổ, d rùçng
àiïìu àố sệ cố hẩi cho phc lúåi ca nhâ nûúác. Cêìn phẫi
cố thúâi gian vâ cưë gùỉng chđnh trõ àïí khùỉc phc sûå
chưëng àưëi ca hổ. Nhûng Bấo cấo cho thêëy rùçng cấc

cú hưåi vïì cẫi cấch cố thïí múã ra vâ múã rưång thïm nïëu
xêy dûång lõch trònh thêån trổng vïì cấc cẫi cấch vâ cú
chïë àïí àïìn b cho nhûäng àưëi tûúång bõ thiïåt. Ngay
trong nhûäng tònh hònh xêëu nhêët, nhûäng biïån phấp
rêët nhỗ tiïën túái mưåt nhâ nûúác hiïåu quẫ hún cng cố
thïí cố mưåt tấc àưång lúán àưëi vúái phc lúåi kinh tïë vâ xậ
hưåi. Vâo lc chng ta tiïën gêìn àïën thïë k XXI, àiïìu
thấch thûác àưëi vúái cấc nhâ nûúác khưng phẫi lâ co lẩi
vâ mêët hïët nghơa, cng khưng phẫi lâ khưëng chïë
cấc thõ trûúâng, mâ lâ tiïën hânh nhûäng biïån phấp nhỗ
àố.
Bấo cấo nây do mưåt nhốm soẩn thẫo. Ngûúâi lậnh àẩo nhốm lâ Ajay Chhibber vâ cấc thânh viïn lâ Simon Commander,
Alison Evans, Harald Fuhr, Cheikh Kane, Chad Leechor, Brian Levy, Sanjay Pradhan vâ Beatrice Weder. Jean - Paul
Azam, Ed Campos, Hamid Davoodi, Kathleen Newland, Kenichi Ohno, Dani Rodrik, Susan Rose-Ackerman, Astri Suhrke
vâ Douglas Webb àậ cố àống gốp cố giấ trõ vâo Bấo cấo nây. Nhốm àậ àûúåc sûå trúå gip ca Ritu Basu, Gregory Kisunko,
Une Lee, Claudia Sepulveda vâ ADam Michael Smith. Biïn têåp viïn chđnh lâ Stephanie Flanders. Cưng viïåc àûúåc tiïën
hânh dûúái sûå chó àẩo chung ca Michael Bruno (àậ quấ cưë), Lyn Squire vâ Joseph Stiglitz.
Nhốm àậ nhêån àûúåc lúâi khun cố đch ca mưåt tưí chun gia ûu t bïn ngoâi bao gưìm Masahiko Aoki, Ela Bhatt,
Kwesi Bochwey, Peter Evans, Atul Kohli, Klaus Konig, Seymour Martin Lipset, Douglass North, Emma Rothschild, Graham
Scott vâ Vito Tanzi.
Nhiïìu ngûúâi khấc úã trong vâ ngoâi Ngên hâng thïë giúái àậ cung cêëp nhûäng bònh lån cố đch, viïët cấc chun àïì cú súã
vâ cố nhûäng àống gốp khấc vâ tham gia vâo cấc cåc hổp tham khẫo kiïën. Tïn nhûäng ngûúâi àống gốp vâ tham gia àố
àûúåc nïu trong Ch thđch vïì thû mc. V Kinh tïë qëc tïë ca Ngên hâng thïë giúái àậ àống gốp mưåt bẫn ph lc dûä kiïån vâ
chõu trấch nhiïåm vïì Nhûäng chó sưë chổn lổc vïì tònh hònh phất triïín thïë giúái.
Cấc cấn bưå gip soẩn thẫo vâ in êën Bấo cấo nây gưìm Amy Brooks, Valerie Chisholm, Kathryn Kline Dahl, Joyce
Gates, Stephanie Gerard, Jeffrey N.Lecksell vâ MichaelTreadway. Trúå l chêëp hânh ca nhốm lâ Rebecca Sugui; cấn bưå
trúå l ca nhốm lâ Daniel Atchison, Elizabete de Lima, Michael Geller vâ Thomas Zorab; cấn bưå hânh chđnh ca nhốm lâ
Maria Ameal.
Bấo cấo nây àïì tûúãng nhúá Michael Bruno, Phố Ch tõch thûá nhêët kiïm cấn bưå kinh tïë hổc chđnh ca Ngên hâng thïë
giúái tûâ nùm 1993 àïën nùm 1996 mâ cåc àúâi cưng tấc vâ àống gốp vâo Bấo cấo nây vâ cấc Bấo cấo vïì tònh hònh phất triïín

thïë giúái trûúác àêy, àậ nêng cao rêët nhiïìu hiïíu biïët ca chng tưi vïì phất triïín.
James D.Wolfensohn
Ch tõch
Ngên hâng thïë giúái
Ngây 30-5-1997
LÚÂI NHÂ XËT BẪN
LÚÂI NỐI ÀÊÌU
TƯÍNG QUẤT
PHÊÌN MƯÅT TÛ DUY LẨI VÏÌ NHÂ NÛÚÁC TRÏN TOÂN THÏË GIÚÁI
Chûúng 1 Vai trô tiïën triïín ca nhâ nûúác
Chûúng 2 Têåp trung trúã lẩi vâo hiïåu quẫ ca nhâ nûúác
PHÊÌN HAI LÂM CHO VAI TRÔ TÛÚNG XÛÁNG VÚÁI NÙNG LÛÅC
Chûúng 3 Bẫo àẫm nhûäng ngun tấc cú bẫn vïì kinh tïë vâ xậ hưåi
Chûúng 4 Ni dûúäng thõ trûúâng: Tûå do hoấ, àiïìu tiïët vâ chđnh sấch cưng nghiïåp
PHÊÌN BA LÂM SƯËNG LẨI NÙNG LÛÅC THÏÍ CHÏË
Chûúng 5 Xêy dûång cấc thïí chïë cho mưåt khu vûåc nhâ nûúác cố nùng lûåc.
Chûúng 6 Kiïìm chïë hânh àưång àưåc àoấn chun quìn ca nhâ nûúác vâ nẩn tham nhng.
Chûúng 7 Àûa nhâ nûúác túái gêìn dên hún
Chûúng 8 Tẩo àiïìu kiïån dïỵ dâng cho hânh àưång têåp thïí qëc tïë
PHÊÌN BƯËN XOẤ BỖ NHÛÄNG TRÚÃ NGẨI ÀÏÍ PHẤT TRIÏÍN
Chûúng 9 Thấch thûác ca sûå khúãi xûúáng vâ duy trò nhûäng cẫi cấch
Chûúng 10 Chûúng trònh nghõ sûå cho thay àưíi
Ch thđch k thåt
Ch thđch vïì thû mc
Ph lc: Nhûäng chó sưë chổn lổc vïì tâi chđnh cưng cưång
NHÛÄNG CHĨ SƯË CHỔN LỔC VÏÌ TỊNH HỊNH PHẤT TRIÏÍN THÏË GIÚÁI
HƯÅP
1. Chùång àûúâng ài àïën mưåt nhâ nûúác cố hiïåu quẫ hún
2. Àưå tđn nhiïåm, àêìu tû vâ tùng trûúãng
MC LC

5MC LC
3. Chûúng trònh nghõ sûå vng
1.1 Nhâ nûúác vâ chđnh ph: mưåt vâi khấi niïåm
1.2 Hânh àưång ca chđnh ph Hoa K nhùçm hưỵ trúå cho sûå phất triïín thõ trûúâng: mưåt sưë vđ d
1.3 Sûå tiïën hoấ trong vai trô ca nhâ nûúác úã êën àưå: 50 nùm qua
1.4 L do kinh tïë cùn bẫn cho sûå can thiïåp ca nhâ nûúác vâ mưåt sưë àõnh nghơa
2.1 Xêy dûång Internet: mưåt vđ d hiïån àẩi vïì sûå tûúng tấc cố kïët quẫ tưët giûäa khu vûåc nhâ nûúác vâ khu vûåc
tû nhên
2.2 Ào lûúâng nhâ nûúác - quy mư, cấc chđnh sấch vâ nùng lûåc thïí chïë ca nố
3.1 Nhûäng ëu kếm trong nhûäng ngun tùỉc cú bẫn cẫn trúã cấc hậng trïn khùỉp thïë giúái
3.2 Sûå àûúng àêìu vúái tưåi ấc úã Cali, Cưlưmbia
3.3 K kïët húåp àưìng vâ hïå thưëng tû phấp úã Braxin
3.4 Nhûäng k lc theo lưëi môn qëc tïë vïì thêm ht tâi chđnh vâ lẩm phất
3.5 Cam kïët àưëi chổi vúái linh hoẩt trong khu vûåc sûã dng àưìng franc CFA
3.6 Khu vûåc tû nhên cung cêëp cấc dõch v xậ hưåi: mưåt gốc àưå lõch sûã
3.7 Kïë hoẩch bẫo hiïím thêët nghiïåp múái ca Chilï
3.8 Giẫm nghêo úã Inàưnïxia - sûå trúå gip xậ hưåi bưí sung cho sûå tùng trûúãng dûåa trïn cú súã rưång lúán nhû
thïë nâo
4.1 Nhên vêåt quìn uy vïì phi àiïìu tiïët ca Mïhicư
4.2 Sấu l do phẫn àưëi tû nhên hoấ vâ nïn giẫi àấp nhû thïë nâo?
4.3 Sûå giấm sất ca chđnh ph ngùn chùån àûúåc thẫm hoẩ tâi chđnh úã Malaixia
4.4 Àiïìu tiïët ngânh viïỵn thưng úã Giamaica
4.5 Chđnh quìn trûåc tiïëp vâ tđch cûåc hoẩt àưång bẫo vïå mưi trûúâng úã Yokohama, Nhêåt Bẫn
4.6 Bûúác tiïën mẩnh ca cấc ngânh cưng nghiïåp kim loẩi Nhêåt Bẫn trong thúâi k hêåu chiïën
5.1 Xêy dûång cú súã cho bưå mêy viïn chûác: nhûäng cẫi cấch Northcote - Trevelyan úã Anh
5.2 Nhûäng cú chïë ca ưxtúrêylia nhùçm lâm cho viïåc xêy dûång chđnh sấch cố tđnh cưng khai hoấ, cẩnh
tranh vâ hûúáng vïì kïët quẫ
5.3 Bưå mấy chđnh ph Bùnglầết phònh to ra
5.4 Biïn lai vâ sûå lûåa chổn trûúâng hổc
5.5 K húåp àưìng vúái cấc tưí chûác phi chđnh ph àïí nêng cao chêët lûúång giấo dc úã Bưlivia

5.6 Trau dưìi nhûäng ngûúâi tưët nhêët vâ giỗi nhêët: hïå thưëng tuín quan chûác trấi vúái hïå thưëng múã
5.7 Xêy dûång tinh thêìn têån tu ca cưng nhên viïn: chđnh quìn tưët tẩi bang Ceara ca Braxin
6. 1 Sûå tham gia ca dên chng àậ cẫi tiïën quìn tâi sẫn vâ giẫi quët tranh chêëp nhû thïë nâo úã Pïru
6.2 Nhûäng bưå mấy chđnh trõ thânh phưë úã M vâ cẫi cấch ca chng
6.3 Àêëu tranh chưëng tham nhng úã Uganàa
6.4 U ban àưåc lêåp chưëng tham nhng ca Hưìng Cưng
7.1 Dû lån cưng chng vâ nhâ nûúác
7.2 Viïåc quẫn l nhûäng xậ hưåi àa sùỉc tưåc úã Malaixia vâ Mưrixú
7.3 Vưën xậ hưåi cố gò quan trổng?
7.4 Cấc khẫo sất ca khấch hâng àïí thc àêíy cẫi tiïën dõch v úã ÊËn Àưå, Uganàa vâ Nicaragoa
7.5 Sûå tham gia ca cưng dên cố cẫi thiïån àûúåc kïët quẫ thûåc hiïån dûå ấn hay khưng?
7.6 Nhûäng cẩm bêỵy trong quan hïå giûäa cấc cêëp chđnh quìn: nhûäng kinh nghiïåm ca Braxin vâ Trung
Qëc
7.7 Viïåc tđnh toấn nhûäng trúå cêëp phên àïìu tâi chđnh
8. 1 Tưí chûác thûúng mẩi thïë giúái (WTO) - mưåt cú chïë qëc tïë cho viïåc àem lẩi sûå tin cêåy cho chđnh sấch qëc
gia
8.2 Viïåc nghiïn cûáu nưng nghiïåp qëc tïë cố lúåi cho cấc nûúác viïån trúå ra sao
6 BẤO CẤO VÏÌ TỊNH HỊNH PHẤT TRIÏÍN THÏË GIÚÁI 1997
8.3 Nhûäng thấch thûác ca sûå thay àưíi khđ hêåu toân cêìu àưëi vúái sûå húåp tấc qëc tïë
8.4 Viïåc cng chia sễ gấnh nùång bẫo vïå mưi trûúâng
8.5 Lúåi tûác thu àûúåc tûâ hoâ bònh toân cêìu lúán àïën nhû thïë nâo?
9.1 Viïåc cên nhùỉc cấi giấ phẫi trẫ vâ nhûäng lúåi đch vïì chđnh trõ ca cẫi cấch
9.2 Nhâ nûúác bốc lưåt dûúái triïìu àẩi Duvalier úã Haiti
9.3 Cẫi cấch trûúác sûå àe doẩ tûâ bïn ngoâi: cåc Phc hûng Minh Trõ úã Nhêåt Bẫn
9.4 Cưng ûúác Moncloa úã Têy Ban Nha
9.5 Chûúng trònh cẫi cấch nùm 1989 ca Vïnïxụla vâ sûå àẫo ngûúåc ca nố
10.1 Sûå sp àưí nhâ nûúác vâ hún thïë nûäa úã Xưmali
10.2 Nhûäng chưëng àúä kinh tïë ca xung àưåt: trûúâng húåp ca Libïria
BIÏÍU ÀƯÌ
1. Nhâ nûúác àậ phất triïín úã mổi núi

2. Mưåt loẩt nhûäng cú chïë cố thïí nêng cao nùng lûåc nhâ nûúác
3. Cấc nhên tưë ài kêm vúái tham nhng
4. T lïå viïåc lâm trong chđnh ph cao hún thûúâng cố nghơa lâ mûác lûúng chđnh ph thêëp hún
5. Cấc nûúác cố chđnh sấch kinh tïë tưët vâ nùng lûåc thïí chïë mẩnh hún thûúâng tùng trûúãng nhanh hún
1.1 Cng mưåt thïë giúái nhûäng cố nhiïìu nhâ nûúác hún
1.2 Cấc chđnh ph trïn khùỉp thïë giúái àậ múã rưång quy mư kïí tûâ nùm 1960
1.3 Sưë lûúång cấc chuín khoẫn vâ thanh toấn lậi sët àậ tùng lïn
2.1 Nhâ nûúác, cấc thïí chïë vâ hêåu quẫ kinh tïë
2.2 Chđnh ph tưët cùỉt nghơa cho sûå chïnh lïåch vïì thu nhêåp giûäa Àưng Ấ vâ chêu Phi
2.3 Cấc thïí chïë àûúåc tđn nhiïåm tẩo ra cấc nhâ nûúác àûúåc tđn nhiïåm
2.4 Àưå tđn nhiïåm àûúåc nhêån thûác vâ kïët quẫ kinh tïë ln gùỉn liïìn vúái nhau
3.1 Hưåi chûáng thiïëu låt phấp
3.2 Thûúng lûúång vúái cấc quan chûác chđnh ph cố thïí rêët khố khùn
3.3 Cấc nûúác àang àûúåc hûúãng lúåi đch ca thụë trõ giấ gia tùng
3.4 Khấc vúái Nigiïria, Inàưnïxia àậ quẫn l vêån may vïì dêìu lûãa múái àêy mưåt cấch thêån trổng
3.5 Cấc thïí chïë ngên sấch àûúåc thiïët kïë tưët gip trấnh àûúåc nhûäng khoẫn thêm ht lúán
3.6 Tẩi Viïåt Nam, nhûäng lúåi đch ca dõch v bïånh viïån àïí dưìn vïì nhûäng ngûúâi khêëm khấ
3.7 Cấn cên giấo dc cưng - tû hïët sûác khấc nhau trïn phẩm vi thïë giúái
3.8 Cấc khoẫn lûúng hûu vâ chuín khoẫn khấc àậ tùng dêìn úã cấc nûúác cưng nghiïåp
3.9 Nhûäng trúå cêëp nhâ cûãa úã cấc nûúác àang phất triïín hêìu nhû khưng àïën àûúåc ngûúâi nghêo
4.1 Cấc cåc khng hoẫng ngên hâng àïìu trúã nïn quấ phưí biïën vâ gêy ra nhûäng phđ tưín tâi chđnh to lúán
5.1 Cấc mc tiïu chđnh sấch vâ phên bưí chi tiïu ca Ghinï khưng tỗ ra húåp l
5.2 Viïåc quët sấch úã Ucraina bõ mùỉc trong nhûäng trấch nhiïåm chưìng chếo
5.3 Hêìu hïët cấc hậng àấnh giấ lâ dõch v chđnh ph rêët kếm, song mưåt sưë dõch v àûúåc àấnh giấ tưët hún
cấc dõch v khấc
5.4 Ba chiïën lûúåc cẫi thiïån viïåc phên phất dõch v ca chđnh ph
5.5 Tuín mưå vâ àïì bẩt theo phêím chêët xûáng àấng gip cẫi thiïån nùng lûåc ca bưå mấy viïn chûác
5.6 Viïåc thiïëu cú chïë àïì cao phêím chêët xûáng àấng vâ tònh trẩng trẫ lûúng thêëp trong bưå mấy viïn chûác
ca Philippin àậ lâm giẫm nùng lûåc
5.7 Tẩi chêu Phi, khi mâ sưë ngûúâi lâm trong khu vûåc nhâ nûúác tùng thò mûác lûúng giẫm

6. 1 Mûác àưå tham nhng cao vâ khố dûå àoấn lâm phûúng hẩi àïën àêìu tû
6.2 Mưåt sưë nhên tưë ài kêm vúái tham nhng
7MC LC
7.1 Thïë giúái àậ trúã nïn dên ch hún nhiïìu tûâ nùm 1980
7.2 Nhûäng tưí chûác úã àiïím giao nhau ca nhâ nûúác, thõ trûúâng vâ xậ hưåi dên sûå
7.3 Nhûäng quy tùỉc cai trõ theo chiïìu dổc vâ nhûäng biïån phấp khuën khđch theo chiïìu ngang hònh thânh
nùng lûåc ca chđnh quìn àõa phûúng
8.1 Nhiïìu nûúác àang núái lỗng nhûäng kiïìm chïë vïì vưën qëc tïë
8.2 Nhûäng dông ngûúâi t nẩn trân ngêåp chêu Phi, chêu Ấ vâ chêu Êu
8.3 Nhûäng chđnh sấch khưng tưët triïåt tiïu tấc àưång ca viïån trúå
9.1 Nhûäng cưng nhên giâ hún sệ mêët quìn lúåi trong viïåc cẫi cấch cấc khoẫn trúå cêëp hûu trđ, côn nhûäng
cưng nhên trễ sệ giânh àûúåc quìn lúåi
9.2 Nhiïìu quìn ph quët gip nhâ nûúác chưëng lẩi ấp lûåc àôi múã rưång phc lúåi
BẪNG
1.1 Cấc chûác nùng ca nhâ nûúác
3.1 Bẫo hiïím xậ hưåi, trúå gip xậ hưåi vâ cấc chûúng trònh dânh cho ngûúâi nghêo úã cấc nûúác àang phất triïín:
nhûäng àùåc àiïím vâ bâi hổc
3.2 Núå lûúng hûu êín úã cấc nûúác chổn lổc
4.1 Ûúác tđnh vïì lúåi đch phc lúåi tûâ viïåc phi àiïìu tiïët úã M (t USD)
4.2 Mưåt loẩt kinh nghiïåm thïí chïë
5.1 Nhûäng cú chïë nhùçm phên phất dõch v
7.1 Nhûäng thay àưíi trong tâi chđnh ca nhûäng chđnh quìn cêëp dûúái qëc gia úã mưåt sưë nûúác chổn lổc
7.2 Nhûäng àùåc àiïím vïì cêìu vâ cung ca nhûäng hâng hoấ cưng cưång cêëp qëc gia vâ cêëp àõa phûúng
7.3 Nhûäng phên cưng cố thïí cố vïì thụë vâ chđ tiïu cho cấc cêëp chđnh quìn
7.4 Nhûäng ngun tùỉc vâ nhûäng cấch lâm tưët nhêët trong xêy dûång kïë hoẩch tâi trúå
7.5 Chiïën lûúåc phên cêëp ph húåp vúái nùng lûåc ca chđnh quìn
9.1 Sûå sùỉp xïëp cấc nhốm cố quìn lúåi, nhûäng cấi giấ phẫi trẫ vïì mùåt chđnh trõ vâ viïåc àõnh ra cấc bûúác
chiïën thåt vïì cẫi cấch theo loẩi cẫi cấch
9.2 Hiïåu quẫ dûå tđnh thu àûúåc tûã nhûäng ngânh dõch v cưng cưång àûúåc tû nhên hoấ úã ấchentina
9.3 Nhûäng cẫi cấch thåc thïë hïå thûá nhêët vâ thïë hïå thûá hai

Àõnh nghơa vâ ch thđch dûä kiïån
Cấc nûúác àûúåc àûa vâo trong cấc nhốm vng vâ nhốm
thu nhêåp àûúåc sûã dng trong bấo cấo nây (trûâ cấc nhốm
dânh cho khẫo sất khu vûåc tû nhên) àïìu àûúåc ghi vâo
cấc bẫng Phên loẩi cấc nïìn kinh tïë úã cëi ca phêìn Nhûäng
chó sưë chổn lổc vïì tònh hònh phất triïín thïë giúái. Nhûäng
phên loẩi thu nhêåp dûåa vâo GNP bònh qn àêìu ngûúâi;
phûúng phấp tiïëp cêån àưëi vúái nhûäng phên loẩi vïì thu nhêåp
trong Bấo cấo àûúåc nïu trong phêìn Giúái thiïåu nhûäng chó
sưë vïì tònh hònh phất triïín thïë giúái. Nhûäng bònh qn nhốm
thïí hiïån trong cấc biïíu vâ bẫng lâ nhûäng bònh qn chûa
tđnh trổng sưë ca cấc nûúác trong nhốm, ngoẩi trûâ trong
nhûäng lơnh vûåc u cêìu thïí hiïån theo cấc khấc.
Viïån Ngên hâng Thïë giúái sûã dng tûâ “cấc nûúác” àïí
chó cấc nïìn kinh tïë khưng hïì mang hâm quët àõnh vïì
àõa võ phấp l ca mưåt lậnh thưí. Cấc sưë thưëng kï àûúåc
bấo cấo cho “cấc nûúác àang phất triïín” bao gưìm cẫ nhûäng
nûúác àang trong giai àoẩn chuín àưíi tûâ chïë àưå kïë hoẩch
têåp trung, ngoẩi trûâ nhûäng lơnh vûåc u cêìu thïí hiïån theo
cấch khấc.
Cấc dûä liïåu cố sûã dng àún võ àưla lâ àưla M theo
hiïån giấ, ngoẩi trûâ nhûäng núi u cêìu xấc àõnh theo cấch
khấc.
T cố nghơa lâ 1.000 triïåu.
Nhûäng chûä viïët tùỉt sau àûúåc sûã dng:
CEE: Trung vâ Àưng Êu
CIS: Cưång àưìng cấc Qëc gia àưåc lêåp
GDP: Tưíng sẫn phêím qëc nưåi
GNP:Tưíng sẫn phêím qëc dên
IMF:Q tiïìn tïå qëc tïë

NGO:Tưí chûác phi chđnh ph
OECD:Tưí chûác húåp tấc vâ phất triïín kinh tïë
PPP:Ngang giấ sûác mua
8 BẤO CẤO VÏÌ TỊNH HỊNH PHẤT TRIÏÍN THÏË GIÚÁI 1997
TRÏN KHÙỈP THÏË GIÚÁI NGÂY NAY, NHÂ NÛÚÁC
ÀANG LÂ VÊËN ÀÏÌ CÊÌN PHẪI ÀÛÚÅC XEM XẾT
ÀÏËN. Nhûäng diïỵn biïën sêu rưång vâ to lúán ca kinh
tïë thïë giúái àôi hỗi chng ta phẫi nhòn lẩi nhûäng vêën
àïì cùn bẫn vïì nhâ nûúác: nhâ nûúác nïn cố vai trô gò,
nhâ nûúác cố thïí lâm gò vâ khưng thïí lâm gò vâ lâm
thïë nâo lâ tưët nhêët.
Nùm mûúi nùm qua àậ chó cho chng ta mưåt
cấch rộ râng têët cẫ nhûäng lúåi đch vâ hẩn chïë trong
hoẩt àưång ca nhâ nûúác, àùåc biïåt lâ trong viïåc thc
àêíy phất triïín. Cấc chđnh ph àậ gip cố nhûäng cẫi
thiïån to lúán vïì giấo dc vâ chùm sốc sûác khoễ cng
nhû giẫm sûå bêët bònh àùèng trong xậ hưåi. Tuy nhiïn,
cấc hoẩt àưång ca chđnh ph cng àậ dêỵn àïën mưåt sưë
kïët quẫ àấng bìn. Vâ ngay cẫ khi trûúác kia chđnh
ph àậ lâm tưët cưng viïåc ca mònh, thò nhiïìu ngûúâi
lo ngẩi rùçng chđnh ph sệ khưng thïí thđch ûáng vúái
cấc nhu cêìu ngây câng tùng ca mưåt nïìn kinh tïë thïë
giúái àang trong quấ trònh toân cêìu hoấ.
Cố rêët nhiïìu mưëi lo ngẩi vâ nhûäng vêën àïì múái
rêët khấc nhau vïì vai trô ca nhâ nûúác, song bưën diïỵn
biïën múái àêy àậ lâm cho chng àùåc biïåt trúã nïn bûác
xc:
• Sûå sp àưí ca cấc nïìn kinh tïë kiïím soất vâ mïånh
lïånh úã Liïn Xư c vâ Trung vâ Àưng Êu.
• Sûå khng hoẫng tâi chđnh ca cấc nhâ nûúác phc

lúåi úã hêìu hïët cấc nûúác cưng nghiïåp.
• Vai trô quan trổng ca nhâ nûúác trong cấc nïìn
kinh tïë “thêìn k” úã Àưng Ấ.
• Sûå sp àưí ca cấc nhâ nûúác vâ sûå bng nưí mẩnh
mệ ca cấc tònh trẩng khêín cêëp vïì nhên àẩo úã
mưåt vâi núi trïn thïë giúái.
Bấo cấo nây chó ra rùçng nhên tưë quët àõnh àûáng
àùçng sau nhûäng diïỵn biïën tûúng phẫn nhau nây lâ
tđnh hiïåu lûåc ca nhâ nûúác. Mưåt nhâ nûúác cố hiïåu lûåc
lâ nhên tưë thiïët ëu cho viïåc cung cêëp cấc hâng hoấ
vâ dõch v cng nhû cấc quy àõnh vâ thïí chïë cho
phếp cấc thõ trûúâng phất triïín mẩnh mệ vâ con ngûúâi
cố àúâi sưëng khoễ mẩnh hún, hẩnh phc hún. Nïëu
khưng cố nố, sûå phất triïín bïìn vûäng cẫ vïì mùåt kinh
tïë vâ xậ hưåi lâ khưng thïí cố àûúåc. Nùm mûúi nùm vïì
trûúác, nhiïìu ngûúâi cng nối nhûäng àiïìu gêìn giưëng
nhû vêåy, nhûng hưìi àố hổ cố nối lâ sûå phất triïín
phẫi do nhâ nûúác tẩo ra. Thưng àiïåp ca kinh nghiïåm
kïí tûâ sau àố lẩi khấc hùèn: nhâ nûúác àống vai trô
trung têm trong phất triïín kinh tïë vâ xậ hưåi, khưng
phẫi vúái tû cấch lâ mưåt ngûúâi trûåc tiïëp tẩo ra sûå tùng
trûúãng, mâ lâ mưåt àưëi tấc, lâ chêët xc tấc vâ lâ ngûúâi
tẩo àiïìu kiïån thån lúåi cho sûå tùng trûúãng àố.
Cố sûå khấc nhau to lúán giûäa nhûäng nhên tưë tẩo
nïn mưåt nhâ nûúác hiïåu lûåc giûäa cấc nûúác úã cấc giai
àoẩn phất triïín khấc nhau. Àiïìu cố hiïåu lûåc úã Hâ lan
hay Niu Dilún, chùèng hẩn, chûa chùỉc àậ cố hiïåu lûåc úã
Nïpan. Thêåm chđ giûäa cấc nûúác cố cng mûác thu nhêåp,
thò sûå khấc nhau vïì diïån tđch, thânh phêìn dên tưåc,
vùn hoấ vâ hïå thưëng chđnh trõ lâm cho mưỵi nhâ nûúác

mang dấng vễ riïng ca nố. Nhûng tđnh hïët sûác àa
dẩng nây sệ lâm phong ph thïm àiïìu tra ca bấo
cấo nây vïì viïåc tẩi sao vâ bùçng cấch nâo mưåt sưë nhâ
nûúác lâm tưët hún cấc nhâ nûúác khấc trong viïåc duy
trò sûå phất triïín, xốa bỗ nghêo nân vâ thđch ûáng vúái
sûå thay àưíi.
TƯÍNG QUẤT
9TƯÍNG QUẤT
Tû duy lẩi vïì nhâ nûúác trïn toân thïë giúái
Thïë giúái àang thay àưíi vâ cng vúái àố, nhûäng tûúãng
vïì vai trô ca nhâ nûúác trong phất triïín kinh tïë vâ
xậ hưåi cng àang thay àưíi. Sûå têåp trung ch ëu ngây
nay àïën vai trô ca nhâ nûúác gúåi nhúá lẩi mưåt k
ngun trûúác, khi mâ thïë giúái vûâa nưíi lïn tûâ nhûäng
tân phấ ca Chiïën tranh thïë giúái thûá hai vâ phêìn lúán
cấc nûúác àang phất triïín vûâa múái giânh àûúåc àưåc
lêåp. Khi àố, sûå phất triïín dûúâng nhû lâ mưåt thấch
thûác cố thïí vûúåt qua àûúåc dïỵ dâng vâ phêìn lúán chó
mang tđnh k thåt. Nhûäng cưë vêën vâ chun gia k
thåt tưët sệ thẫo ra cấc chđnh sấch tưët, vâ sau àố cấc
chđnh ph tưët sệ thûåc hiïån chng àïí cố mưåt xậ hưåi
tưët. Sûå can thiïåp do nhâ nûúác dêỵn dùỉt àậ nhêën mẩnh
vâo nhûäng thêët bẩi ca thõ trûúâng vâ trao cho nhâ
nûúác vai trô trung têm trong viïåc hiïåu chónh nhûäng
thêët bẩi nây. Nhûng nhûäng nhêån thûác thïí chïë tiïìm
êín trong thïë giúái quan nây, nhû têët cẫ chng ta àïìu
nhêån thûác rộ ngây nay, lâ quấ àún giẫn. Sûå linh hoẩt
trong viïåc thûåc hiïån cấc chđnh sấch do cấc nhâ k trõ
lêåp ra àûúåc àùåt úã võ trđ cao qu. Viïåc thûåc hiïån tinh
thêìn trấch nhiïåm thưng qua nhûäng kiïím tra vâ cên

àưëi àûúåc coi nhû viïåc lâm trúã ngẩi.
Tẩi mưåt vâi nûúác, thûåc ra nhûäng cưng viïåc àậ
tiïën triïín đt nhiïìu nhû cấc nhâ k trõ mong àúåi. Song
úã nhiïìu nûúác, hêåu quẫ ca nhûäng chđnh sấch lẩi rêët
khấc nhau. Cấc chđnh ph àậ bùỉt tay thûåc hiïån nhûäng
kïë hoẩch k cc. Cấc nhâ àêìu tû tû nhên, do thiïëu
lông tin vâo cấc chđnh sấch cưng cưång vâ sûå kiïn àõnh
ca cấc nhâ lậnh àẩo, àậ ngêìn ngẩi àêìu tû. Cấc nhâ
lậnh àẩo àêìy quìn lûåc àậ cố nhûäng hânh vi chun
quìn, àưåc àoấn. Tham nhng àậ trúã thânh mưåt nẩn
dõch. Phất triïín chûäng lẩi, côn nghêo àối thò vêỵn tưìn
tẩi.
Trong thïë k qua, quy mư vâ phẩm vi ca chđnh
quìn àậ múã rưång rêët lúán, nhêët lâ úã cấc nûúác cưng
nghiïåp (Biïíu àưì I). Sûå múã rưång trong thúâi k trûúác
Chiïën tranh thïë giúái thûá hai àûúåc thc àêíy búãi nhiïìu
nhên tưë, trong àố cố sûå cêìn thiïët phẫi xûã trđ sûå thiïåt
hẩi nùång nïì àưëi vúái cấc hïå thưëng kinh tïë vâ xậ hưåi do
Àẩi suy thoấi gêy ra. Niïìm tin hêåu chiïën vâo chđnh
ph àậ ni dûúäng nhûäng nhu cêìu àôi chđnh ph
phẫi lâm nhiïìu hún nûäa. Cấc nïìn kinh tïë cưng nghiïåp
àậ múã rưång nhâ nûúác phc lúåi vâ phêìn lúán thïë giúái
àang phất triïín àậ theo àíi nhûäng chiïën lûúåc phất
triïín do nhâ nûúác chi phưëi. Kïët quẫ lâ sûå múã rưång
ghï gúám quy mư vâ phẩm vi ca chđnh quìn trïn
phẩm vi thïë giúái. Chi tiïu nhâ nûúác giúâ àêy hêìu nhû
chiïëm túái mưåt nûãa tưíng thu nhêåp úã cấc nûúác cưng
nghiïåp vâ khoẫng mưåt phêìn tû úã cấc nûúác àang phất
triïín. Nhûng chđnh sûå tùng ẫnh hûúãng ca nhâ nûúác
nây cng àậ chuín sûå ch trổng tûâ sưë lûúång sang

chêët lûúång, tûâ quy mư to lúán ca nhâ nûúác vâ phẩm
vi can thiïåp ca nhâ nûúác sang tđnh hiïåu quẫ trong
viïåc àấp ûáng cấc nhu cêìu ca ngûúâi dên.
Giưëng nhû trong nhûäng nùm 1940, sûå têåp trung
àûúåc lùåp lẩi ngây nay vïì vai trô ca nhâ nûúác bùỉt
ngìn tûâ nhûäng diïỵn biïën rêët quan trổng trong nïìn
kinh tïë toân cêìu àậ lâm thay àưíi vïì cú bẫn mưi trûúâng
hoẩt àưång ca nhâ nûúác. Sûå hưåi nhêåp toân cêìu ca
cấc nïìn kinh tïë àậ thu hểp phẩm vi ca cấch ûáng xûã
àưåc àoấn tu tiïån. Cấc biïíu thụë, quy àõnh àêìu tû vâ
Ghi ch: Dûä liïåu cho cấc nûúác OECD dânh cho chđnh ph trung
ûúng vâ chđnh quìn àõa phûúng bao gưìm cẫ chi tiïu cho an ninh
hxậ hưåi. Xem Ch thđch k thåt àïí biïët thïm chi tiïët. Ngìn:
Tanzi vâ Schuknecht 1995; OECD, cấc nùm khấc nhau; IMF, cấc
nùm khấc nhau (b).
Biïíu àưì 1
Nhâ nûúác àậ phất triïín úã mổi núi
10 BẤO CẤO VÏÌ TỊNH HỊNH PHẤT TRIÏÍN THÏË GIÚÁI 1997
chđnh sấch kinh tïë phẫi thđch ûáng hún bao giúâ hïët vúái
nhûäng thưng sưë ca mưåt nïìn kinh tïë thïë giúái àậ àûúåc
toân cêìu hoấ. Sûå thay àưíi cưng nghïå àậ múã ra nhûäng
cú hưåi múái cho viïåc phên tấch cấc dõch v vâ cho phếp
cấc thõ trûúâng cố vai trô lúán hún. Nhûäng thay àưíi nây
cng cố nghơa lâ phẫi cố nhûäng vai trô múái vâ khấc
biïåt cho chđnh quìn, khưng côn lâ mưåt ngûúâi cung
ûáng àún àưåc, mâ lâ mưåt ngûúâi tẩo àiïìu kiïån thån lúåi
vâ lâ ngûúâi àiïìu phưëi. Cấc nhâ nûúác àậ gùåp phẫi sûác
ếp ngay cẫ khi mâ cấc chđnh quìn trûúác kia àậ cố vễ
hoẩt àưång tưët. Nhiïìu nûúác cưng nghiïåp àậ phẫi vêåt
lưån vúái nhâ nûúác phc lúåi mâ giúâ àêy àậ trúã nïn quấ

cưìng kïình vâ phẫi cố nhûäng lûåa chổn rêët khố khùn
vïì nhûäng dõch v vâ lúåi đch mâ mổi ngûúâi trưng àúåi
chđnh ph cung cêëp. Cấc thõ trûúâng - trong nûúác vâ
toân cêìu - vâ nhûäng cưng dên bûåc bưåi trûúác cấc ëu
kếm ca nhâ nûúác àậ thưng qua nhûng tưí chûác dên
chđnh vâ phi chđnh ph àôi cố àûúåc sûå minh bẩch
trong hoẩt àưång ca chđnh ph vâ cố nhûäng thay àưíi
khấc nûäa nhùçm cng cưë nùng lûåc ca nhâ nûúác, tûâ àố
àấp ûáng cấc mc tiïu àïì ra.
Sûå lúán tiïëng àôi cố hiïåu quẫ hún nûäa trong cấc
hoẩt àưång ca chđnh ph àậ lïn àïën mûác àưå khng
hoẫng úã nhiïìu nûúác àang phất triïín, núi mâ nhâ nûúác
àậ khưng thïí cung cêëp àûúåc nhûäng hâng hoấ cưng
cưång cú bẫn nhû quìn súã hûäu, àûúâng sấ, y tïë cú bẫn
vâ giấo dc. Tẩi nhûäng nûúác nây cố mưåt vông lín
qín: ngûúâi dên vâ cấc doanh nghiïåp phẫn ûáng trûúác
cấc dõch v cưng cưång àang ngây mưåt xêëu ài bùçng
cấch trấnh àống thụë vâ àiïìu nây lâm cho cấc dõch
v lẩi câng trúã nïn tưìi tïå hún. ÚÃ Liïn Xư c, Trung vâ
Àưng Êu, chđnh thêët bẩi dâi hẩn ca nhâ nûúác trong
thûåc hiïån nhûäng lúâi hûáa ca mònh lâ ngun nhên
dêỵn àïën kïët cc sp àưí ca nhâ nûúác. Nhûng sûå sp
àưí ca viïåc kïë hoẩch hoấ têåp trung nây cng tẩo ra
nhûäng vêën àïì ca riïng nố. Trong khoẫng trưëng do
nố tẩo ra, ngûúâi dên àưi khi khưng cố àûúåc nhûng
hâng hoấ cưng cưång cú bẫn nhû phấp låt vâ trêåt tûå.
ÚÃ mûác àưå giúái hẩn, nhû úã Apganixtan, Libïria vâ
Xưmali, nhâ nûúác àưi khi àậ hoân toân vn nất, àïí
cho cấc cấ nhên vâ cấc cú quan qëc tïë tuåt vổng
nhùåt nhẩnh nhûäng mẫnh vn.

Chiïën lûúåc hai phêìn
Lâm cấch nâo àïë chng ta cố thïí xun qua àûúåc múá
hưỵn àưån cấc vêën àïì vâ sûác ếp mâ giúâ àêy cấc nhâ
nûúác trïn thïë giúái àang gùåp phẫi? Khưng cố mưåt cưng
thûác chung ph húåp vúái têët cẫ nhùçm cố àûúåc mưåt nhâ
nûúác hoẩt àưång cố hiïåu quẫ àûúåc khuën nghõ úã àêy.
Phẩm vi nhûäng khấc biïåt giûäa cấc nhâ nûúác lâ vư
cng to lúán cng nhû nhûäng xët phất àiïím ca cấc
nhâ nûúác cng hïët sûác khấc nhau. Vò vêåy, bấo cấo
nây àng ra chó tẩo mưåt khn khưí rưång lúán àïí giẫi
quët vêën àïì vïì tđnh hiïåu quẫ ca nhâ nûúác trïn
khùỉp thïë giúái. Nố chó ra mưåt sưë cấch thûác àïí thu hểp
khoẫng cấch ngây câng tùng giûäa cấc u cêìu àưëi vúái
nhâ nûúác vâ khẫ nùng ca cấc nhâ nûúác àïí àấp ûáng
cấc u cêìu àố. Lâm cho cấc xậ hưåi chêëp nhêån mưåt sûå
àõnh nghơa lẩi vïì trấch nhiïåm ca nhâ nûúác sệ lâ
mưåt phêìn ca giẫi phấp nây. Àiïìu nây sệ bao gưìm
mưåt sûå lûåa chổn chiïën lûúåc vïì cấc hânh àưång têåp thïí
mâ cấc nhâ nûúác sệ cưë gùỉng thc àêíy, cưång vúái nhûäng
nưỵ lûåc lúán hún àïí trt bỗ gấnh nùång trïn vai nhâ
nûúác bùçng cấch àûa cấc cưng dên vâ cưång àưìng tham
gia vâo viïåc cung cêëp nhûäng hâng hoấ têåp thïí cú bẫn.
Thïë nhûng, thu hểp hay giẫm nhể vai trô ca
nhâ nûúác cố thïí khưng phẫi lâ mc tiïu ca sûå nghiïåp
cẫi cấch. Thêåm chđ nïëu cố sûå chổn lổc lúán hún vâ sûå
nhúâ cêåy lúán hún vâo xậ hưåi cưng dên vâ cấc hậng tû
nhên thò viïåc àấp ûáng mưåt loẩt rưång lúán nhûäng nhu
cêìu chung mưåt cấch cố hiïåu quẫ hún sệ vêỵn cûá cố
nghơa lâ lâm cho cấc thïí chïë trung têm ca nhâ nûúác
hoẩt àưång tưët hún. Àïí phc lúåi con ngûúâi àûúåc nêng

cao, nùng lûåc ca nhâ nûúác - àûúåc xấc àõnh nhû khẫ
nùng thûåc hiïån vâ thc àêíy cấc hoẩt àưång têåp thïí
mưåt cấch cố hiïåu quẫ - cêìn phẫi àûúåc tùng cûúâng.
Thưng àiïåp cú bẫn nây àûúåc thïí hiïån thânh mưåt
chiïën lûúåc hai phêìn nhùçm lâm cho mổi nhâ nûúác trúã
thânh àưëi tấc àấng tin cêåy hún, cố hiïåu quẫ hún trong
sûå nghiïåp phất triïín ca àêët nûúác mònh:
• Lâm cho vai trô ca nhâ nûúác tûúng xûáng vúái
nùng lûåc ca nố lâ nhên tưë àêìu tiïn trong chiïën
lûúåc nây. Khi mâ nùng lûåc ca nhâ nûúác ëu
kếm, viïåc nhâ nûúác can thiïåp nhû thïë nâo vâ
can thiïåp vâo àêu lâ àiïìu phẫi àûúåc àõnh giấ
cêín thêån. Nhiïìu nhâ nûúác cưë gùỉng lâm nhiïìu
mâ cố rêët đt ngìn tâi chđnh vâ nùng lûåc, vâ
thûúâng dêỵn àïën lúåi bêët cêåp hẩi. Têåp trung mẩnh
hún vâo nhûäng vêën àïì nïìn tẫng sệ cẫi thiïån tđnh
hiïåu quẫ (Hưåp 1). Nhûng vêën àïì úã àêy khưng
phẫi lâ chổn nïn lâm gò vâ khưng nïn lâm gò,
mâ côn cẫ lâ nïn lâm nhû thïë nâo nûäa.
• Thïë nhûng nùng lûåc khưng phẫi lâ do sưë mïånh
sùỉp àùåt. Vò vêåy, nhên tưë thûá hai ca chiïën lûúåc
nây lâ nêng cao nùng lûåc ca nhâ nûúác bùçng
cấch cng cưë lẩi cấc thïí chïë cưng cưång. Àiïìu nây
cố nghơa lâ vẩch ra nhûäng quy tùỉc vâ kiïìm chïë
cố hiïåu quẫ nhùçm kiïím soất cấc hoẩt àưång àưåc
àoấn ca nhâ nûúác vâ àêëu tranh chưëng tïå tham
nhng cưë th. Àiïìu àố cố nghơa lâ àûa cấc thïí
chïë nhâ nûúác vâo cåc cẩnh tranh mẩnh mệ hún
11TƯÍNG QUẤT
dên, àûa chđnh quìn lẩi gêìn hún vúái ngûúâi dên

thưng qua sûå tham gia ca dên vâ sûå phi têåp
trung hoấ rưång rậi hún. Nhû vêåy, bấo cấo nây
khưng chó hûúáng sûå ch vâo viïåc nhêën mẩnh
trúã lẩi vai trô ca nhâ nûúác, mâ côn chó ra cấch
thûác cấc nûúác cố thïí bùỉt àêìu mưåt quấ trònh xêy
dûång lẩi nùng lûåc nhâ nûúác.
Lâm cho vai trô ph húåp vúái nùng lûåc
Lâm cho vai trô tûúng xûáng vúái nùng lûåc khưng phẫi
lâ mưåt thưng àiïåp àún giẫn vïì phấ bỗ nhâ nûúác. Trong
mưåt sưë lơnh vûåc, rêët cêìn thiïët phẫi cố sûå têåp trung
nhiïìu hún àïí nêng cao tđnh hiïåu quẫ: chổn lâm gò vâ
khưng lâm gò lâ vư cng quan trổng. Tuy nhiïn, àiïìu
nây cng kếo theo viïåc chổn cấch tiïën hânh sûå viïåc
nhû thïë nâo - lâm thïë nâo àïí phên phưëi cấc dõch v
cú bẫn, cung cêëp cú súã hẩ têìng, àiïìu tiïët nïìn kinh tïë
- chûá khưng chó lâ cố nïn lâm chng hay khưng. Cố
rêët nhiïìu sûå lûåa chổn úã àêy vâ chng phẫi thđch húåp
vúái hoân cẫnh ca mưỵi nûúác.
Cưng viïåc àêìu tiïn ca cấc nhâ nûúác: thûåc hiïån àng
nhûäng vêën àïì cú bẫn
Nùm nhiïåm v cú bẫn nùçm úã trung têm sûá mïånh ca
mổi chđnh ph mâ nïëu khưng cố chng thò sûå phất
triïín bïìn vûäng, cố sûå cng chia sễ vâ giẫm nghêo
khưí lâ khưng thïí cố àûúåc:
• Thiïët lêåp mưåt cú súã phấp låt
• Duy trò mưåt mưi trûúâng chđnh sấch khưng lïåch
lẩc, kïí cẫ sûå ưín àõnh kinh tïë vơ mư
• Àêìu tû vâo cấc dõch v xậ hưåi cú bẫn vâ cú súã hẩ
têìng cú bẫn
• Bẫo vïå nhốm ngûúâi dïỵ bõ tưín thûúng

• Bẫo vïå mưi trûúâng
Mùåc d têìm quan trổng ca cấc nhiïåm v cú
bẫn nây àậ tûâ lêu àûúåc chêëp nhêån rưång rậi, song àậ
xët hiïån mưåt sưë nhêån thûác sêu sùỉc múái vïì sûå hoâ
trưån thđch húåp giûäa thõ trûúâng vúái cấc hoẩt àưång ca
chđnh ph trong viïåc thûåc hiïån chng. Àiïìu quan
trổng nhêët mâ chng ta thêëy hiïån nay lâ thõ trûúâng
vâ chđnh ph bưí sung cho nhau: nhâ nûúác lâ nhên tưë
thiïët ëu cho viïåc àùåt ra nhûäng cú súã thïí chïë thđch
húåp cho thõ trûúâng. Vâ sûå tđn nhiïåm ca chđnh ph -
sûå rộ râng minh bẩch cố thïí dûå àoấn trûúác àûúåc trong
nhûäng quy tùỉc vâ chđnh sấch ca chđnh ph vâ sûå
nhêët quấn trong ấp dng - cố thïí cng quan trổng
Mưåt nhâ nûúác cố nùng lûåc hún cố thïí lâ mưåt nhâ nûúác cố
hiïåu quẫ hún, nhûng hiïåu quẫ vâ nùng lûåc khưng phẫi lâ
cng mưåt sûå viïåc. Nùng lûåc, trong trûúâng húåp ấp dng
cho cấc nhâ nûúác lâ khẫ nùng theo àíi vâ thc àêëy cấc
hânh àưång chung mưåt cấch cố hiïåu quẫ - nhû låt phấp
vâ trêåt tûå, y tïë cưng cưång vâ cú súã hẩ têìng cú bẫn; hiïåu
quẫ lâ kïët quẫ ca viïåc sûã dng nùng lûåc àố àïí àấp ûáng
nhu cêìu xậ hưåi àưëi vúái nhûäng hâng hoấ nây. Mưåt nhâ
nûúác cố thïí cố nùng lûåc nhûng khưng cố hiïåu quẫ lùỉm
nïëu nhû nùng lûåc àố khưng àûúåc sûã dng vò lúåi đch ca
xậ hưåi.
Con àûúâng ài àïën mưåt nhâ nûúác cố hiïåu quẫ hún,
mùåc d khưng theo àûúâng thùèng, nhûng nhêët àõnh phẫi
chia lâm hai giai àoẩn. Thûá nhêët, nhâ nûúác phẫi hûúáng
tiïu àiïím nùng lûåc mâ mònh cố vâo nhûäng nhiïåm v cố
thïí lâm àûúåc vâ phẫi tiïën hânh. Khi lâm àiïìu nây, nhâ
nûúác sau àố cố thïí têåp trung vâo xêy dûång thïm nùng lûåc

cho mònh: Nhû biïíu àưì dûúái àêy minh hoẩ, cấc nûúác úã
Vng I theo àíi rêët nhiïìu hoẩt àưång mưåt cấch khưng xấc
àõnh rộ tiïu àiïím, mùåc d nùng lûåc ca nhâ nûúác rêët đt, vâ
nhûäng nưỵ lûåc ca cấc nûúác nây tỗ ra khưng cố hiïåu quẫ.
Tuy nhiïn cấc nûúác khưng thïí chuín àïën VngIII trong
mưåt súám mưåt chiïìu - xêy dûång nùng lûåc àôi hỗi phẫi cố
thúâi gian. Con àûúâng ài àïën cố hiïåu quẫ lúán hún, àêìu tiïn
lâ, cêìn phẫi ài qua viïåc têåp trung giẫi quët nhûäng nhiïåm
v cú bẫn vâ nêng cao nùng lûåc hẩn chïë ca nhâ nûúác
thưng qua húåp tấc vúái giúái kinh doanh vâ xậ hưåi cưng dên
(VngII). Cấc nûúác cố thïí tiïën dêìn àïën Vng III bùçng
cấch cng vúái thúâi gian tùng cûúâng nùng lûåc ca mònh.
Hưåp 1
Chùång àûúâng ài àïën mưåt nhâ nûúác cố hiïåu quẫ hún
nûäa nhùçm tùng cûúâng tđnh hiïåu lûåc ca nhâ
nûúác. Àiïìu àố cố nghơa lâ tùng cûúâng kïët quẫ
hoẩt àưång ca cấc thïí chïë nhâ nûúác, cẫi thiïån
tiïìn lûúng vâ cấc biïån phấp khuën khđch. Vâ
àiïìu àố cố nghơa lâ lâm cho nhâ nûúác cố khẫ
nùng àấp ûáng nhiïìu hún cấc nhu cêìu ca ngûúâi
12 BẤO CẤO VÏÌ TỊNH HỊNH PHẤT TRIÏÍN THÏË GIÚÁI 1997
trong thu ht àêìu tû tû nhên khưng kếm gò nưåi dung
ca nhûäng quy àõnh vâ chđnh sấch nây.
Mưåt cåc khẫo sất, àùåc biïåt àïí phc v cho bấo
cấo nây, vïì nhûäng nhâ doanh nghiïåp trong nûúác
(chđnh thûác vâ khưng chđnh thûác) úã 60 nûúác àậ khùèng
àõnh mưåt àiïìu mâ têët cẫ chng ta cng àậ biïët àïën
vúái tđnh cấch giai thoẩi: nhiïìu nûúác thiïëu nhûäng cú
súã thïí chïë cú bẫn cho phất triïín thõ trûúâng (Hưåp 2).
Mûác àưå tưåi phẩm vâ bẩo lûåc cấ nhên cao vâ bưå mấy tû

phấp tu tiïån khưng lûúâng trûúác àûúåc àậ cng kïët
húåp àïë tẩo ra cẫi mâ bấo cấo nây àõnh nghơa lâ “hưåi
chûáng thiïëu låt phấp”. Cấc thïí chïë nhâ nûúác ëu
kếm vâ àưåc àoấn thûúâng lâm trêìm trổng thïm vêën
àïì nây bùçng thấi àưå cû xûã bêët àõnh vâ thiïëu nhêët
quấn.Nhûäng hânh àưång nhû vêåy khưng nhûäng khưng
hưỵ trúå cho sûå tùng trûúãng ca cấc thõ trûúâng, mâ trấi
lẩi côn phấ hoẩi sûå tđn nhiïåm ca Nhâ nûúác vâ phûúng
hẩi àïën sûå phất triïín thõ trûúâng.
Àïí lâm cho phất triïín ưín àõnh vâ bïìn vûäng, Nhâ
nûúác cêìn phẫi lûu têm àïën nhûäng ngun tùỉc cú bẫn
Ghi ch: Chó sưë àưå tđn nhiïåm (mẫng bïn trấi) lâ chó sưë sú lûúåc kïët húåp nhûäng thûúác ào úã Biïíu àưì 2.3. Mưỵi thanh (cưåt) nùçm úã hai bẫng bïn
phẫi lâ sưë trung bònh cho mưåt nhốm cấc nûúác. Cấc hoẩ hònh àûúåc xêy dûång trïn cú súã nhûäng thoấi triïín cho thúâi k 1984-1993 ca tùng
trûúãng GDP (32 nûúác) vâ àêìu tû (33 nûúác) trïn chó sưë, kiïím tra vïì thu nhêåp, giấo dc vâ mếo mố chđnh sấch. Nam vâ Àưng Nam Ấ vâ Trung
Àưng vâ Bùỉc Phi lâ nhûäng nhốm mâ mưỵi bïn chó àẩi diïån cho 2 nïìn kinh tïë tiïu biïíu. Ngìn: Nhûäng tđnh toấn ca àưåi ng nhên viïn Ngên
hâng Thïë giúái cố sûã dng dûä liïåu tûâ cåc khẫo sất khu vûåc tû nhên àûúåc tiïën hânh phc v cho Bấo cấo nây vâ tûâ nhûäng tâi liïåu khoa hổc
cú súã ca Brunetti, Kisunko vâ Weder.
Chó sưë àưå tđn nhiïåm
Hưåp 2
Àưå tđn nhiïåm, àêìu tû vâ tùng trûúãng
Mưåt khẫo sất vïì cấc nhâ doanh nghiïåp àõa phûúng úã 69
nûúác cho thêëy rùçng nhiïìu nhâ nûúác àang thûåc hiïån nhûäng
chûác nùng nông cưët ca mònh mưåt cấch kếm cỗi: chng
khưng thïí àẫm bẫo àûúåc låt phấp vâ trêåt tûå, bẫo vïå tâi
sẫn vâ ấp dng nhûäng quy tùỉc vâ chđnh sấch theo mưåt
cấch ưín àõnh. Cấc nhâ àêìu tû khưng coi cấc nhâ nûúác
nây lâ àấng tin cêåy, vâ do àố tònh hònh tùng trûúãng vâ
àêìu tû gùåp khố khùn.
Cấc hậng àûúåc u cêìu xïëp mưåt trong vâi chó bấo
theo thang bêåc tûâ 1 (rêët cố vêën àïì) àïën 6 (khưng cố vêën

àïì gò). Trung bònh thò nhûäng cêu trẫ lúâi, nhû úã mẫng bïn
trấi xấc àõnh cho mưỵi vng, tẩo ra mưåt chó bấo chung vïì
àưå àấng tin cêåy ca khn khưí thïí chïë (úã àêy cấc nûúác
OECD cố thu nhêåp cao àûúåc lêëy lâm chín) theo àấnh
giấ ca cấc nhâ doanh nghiïåp tû nhên - chng ta gổi nố
lâ mûác àưå tđn nhiïåm. Hai mẫng côn lẩi cho thêëy rùçng mưåt
khi mâ nhûäng khấc biïåt trong thu nhêåp vâ giấo dc, vâ
nhûäng lïåch lẩc chđnh sấch àûúåc kiïím soất thò sệ cố mưåt
tûúng quan mẩnh mệ giûäa àưå tđn nhiïåm ca cấc nûúác vâ
thânh tđch tùng trûúãng vâ àêìu tû ca chng. Mûác àưå tđn
nhiïåm àûúåc cùn cûá vâo nhêån thûác ca cấc nhâ àêìu tû.
Nhûng chđnh nhûäng nhêån thûác nây lâ nhûäng nhên tưë quët
àõnh hânh vi àêìu tû.
13TƯÍNG QUẤT
ca xậ hưåi. Sûå thiïëu låt thûúâng cố liïn quan àïën cấi
cẫm giấc bõ àêíy ra ngoâi lïì nối lïn tiïëng nối ca hổ.
Cấc chđnh sấch cưng cưång cố thïí àẫm bẫo rùçng sûå
tùng trûúãng àûúåc chia sễ cho têët cẫ mổi ngûúâi vâ rùçng
nố gốp phêìn vâo viïåc giẫm nghêo khưí vâ bêët cưng.
Nhûng àiïìu nây chó cố thïí cố nïëu cấc chđnh ph àùåt
nhûäng ngun tùỉc cú bẫn lïn võ trđ cao trong danh
sấch nhûäng ûu tiïn.
Cấc chđnh sấch vâ chûúng trònh nhiïìu khi khưng
àûa àûúåc nhûäng ngìn tâi ngun vâ dõch v àïën
vúái nhûäng ngûúâi cêìn chng hún cẫ. ẫnh hûúãng chđnh
trõ ca nhûäng ngûúâi giâu cố h ún trong xậ hưåi àưi khi
khiïën cấc chđnh ph phẫi chi tiïu hún gêëp nhiïìu lêìn
cho nhûäng sinh viïn giâu cố vâ trung lûu úã cấc trûúâng
àẩi hổc so vúái chi tiïu vâo giấo dc cú súã cho àẩi bưå
phêån dên chng vâ vâo hổc bưíng cho nhûäng ngûúâi

kếm nhêëm khấ hún. Trong nhiïìu khu vûåc nghêo àối
vâ bêët bònh àùèng thûúâng thiïn vïì cấc nhốm sùỉc tưåc
thiïíu sưë hay ph nûä, hay nhûäng khu vûåc àõa l “bõ bỗ
rúi”. Bõ àêíy ra ngoâi lïì trong viïåc thẫo lån cưng cưång
vâ bõ loẩi khỗi sûå tham gia rưång rậi hún vâo nïìn kinh
tïë vâ xậ hưåi, cấc nhốm nây trúã thânh mẫnh àêët mâu
múä cho bẩo lûåc vâ bêët ưín àõnh, bâi hổc mâ nhiïìu núi
trïn thïë giúái àang ngây câng thêëm thđa.
Cấc chûúng trònh vâ chđnh sấch cưng cưång phẫi
nhùçm khưng chó vâo viïåc phên phất sûå tùng trûúãng,
mâ côn vâo viïåc àẫm bẫo rùçng nhûäng lúåi đch ca sûå
tùng trûúãng lêëy thõ trûúâng lâm trổng phẫi àûúåc chia
sễ, àùåc biïåt lâ thưng qua àêìu tû vâo giấo dc cú súã vâ
y tïë. Chng cng phẫi àẫm bẫo rùçng mổi ngûúâi dên
àûúåc bẫo vïå chưëng lẩi sûå mêët an toân vïì vêåt chêët vâ
vïì cấ nhên con ngûúâi. ÚÃ àêu sûå nghêo khố vâ viïåc
gẩt ra ngoâi lïì vïì mùåt kinh tïë bùỉt ngìn tûâ nhûäng
khấc biïåt vïì sùỉc tưåc vâ xậ hưåi, thò úã àố cấc chđnh sấch
cêìn phẫi àûúåc chïë tấc mưåt cấch thêån trổng àïí khùỉc
phc nhûäng khấc biïåt nây, nhû Malaixia vâ Cưång
hoâ Mưrixú tûâng lâm.
Àiïìu chónh ca chđnh ph khưng chó lâ cêu trẫ
lúâi duy nhêët cho sûå ư nhiïỵm. Mưåt bưå cưng c gưìm
ngây câng nhiïìu cấc biïån phấp kđch thđch sấng tẩo
vâ mïìm dễo giúâ àêy àậ cố sùén àïí lâm cho nhûäng kễ
gêy ư nhiïỵm loẩi trûâ hânh vi gêy ư nhiïỵm ca mònh.
Mùåc d khưng cố mưåt sûå thay thïë nâo cho nhûäng
khn khưí thïí chïë àiïìu chónh cố nghơa vâ thưng
tin vïì mưi trûúâng, song nhûäng cưng c múái nây, dûåa
vâo sûå thuët phc, sûác ếp xậ hưåi vâ cấc lûåc lûúång thõ

trûúâng àïí gip cho viïåc cẫi thiïån mưi trûúâng, cố thïí
thânh cưng úã núi mâ sûå àiïìu tiïët khưng thïí lâm àûúåc.
Cấc nûúác àang sûã dng nhûäng cưng c nây, vúái nhûäng
kïët quẫ àêìy hûáa hển, úã bưën lơnh vûåc:
• Khai thấc sûác mẩnh ca cưng lån
• Àiïìu chónh linh hoẩt hún
• Ấp dng nhûäng cú chïë tûå àiïìu chónh
• Lûåa chổn nhûäng cưng c cố hiïåu quẫ dûåa vâo thõ
trûúâng.
Vûúåt ra ngoâi phẩm vi ẫnh ûáng ngun tùỉc cú
bẫn: nhâ nûúác khưng cêìn thiïët lâ mưåt ngûúâi cung
ûáng àưåc nhêët.
Cố sûå thûâa nhêån ngây câng tùng lâ úã nhiïìu nûúác, cấc
nhâ cung cêëp cưng cưång àưåc quìn vïì hẩ têìng cú súã,
cấc dõch v xậ hưåi vâ cấc hâng hoấ vâ dõch v khấc
chûa chùỉc àậ lâm têët cưng viïåc ca mònh. Àưìng thúâi,
nhûäng àưíi múái vïì cưng nghïå vâ tưí chûác àậ tẩo nhûäng
cú hưåi múái cho cấc nhâ cung cêëp tû nhên cẩnh tranh
trong nhûäng lơnh vûåc mâ trûúác àêy chó giúái hẩn úã
khu vûåc nhâ nûúác. Àïí têån dng nhûäng cú hưåi múái
nây vâ phên bưí tưët hún nùng lûåc đt ỗi ca khu vûåc
cưng cưång, cấc chđnh ph àang bùỉt àêìu tấch viïåc cung
cêëp tâi chđnh cho cú súã hẩ têìng vâ cấc dõch v ra khỗi
phẩm vi phên bưí ca mònh vâ thấo rúâi nhûäng bưå phêån
cẩnh tranh ca cấc thõ trûúâng cưng đch ra khỗi nhûäng
bưå phêån àưåc quìn. Cấc nhâ cẫi cấch cng àang àûa
cấc chûúng trònh riïng rệ vïì bẫo hiïím xậ hưåi, àûúåc
vẩch ra àïí giẫi quët nhûäng vêën àïì vïì y tïë vâ khưng
an toân trong viïåc lâm, ra khỗi cấc chûúng trònh vïì
hưỵ trúå xậ hưåi, chó nhùçm gip àúä nhûäng ngûúâi nghêo

nhêët trong xậ hưåi.
ÀÛÚNG ÀÊÌU VÚÁI TỊNH TRẨNG MÊËT AN
TOÂN CA HƯÅ GIA ÀỊNH. Ngây nay, ngûúâi ta cố
thïí xấc lêåp rộ râng rùçng nhâ nûúác cố thïí gip àúä cấc
hưå gia àònh àưëi phố vúái mưåt sưë ri ro àưëi vúái sûå an
toân kinh tïë ca hổ: nố cố thïí bẫo àẫm chưëng lẩi sûå
thiïëu thưën lc tíi giâ bùçng lûúng hûu, chưëng lẩi bïånh
têåt bùçng bẫo hiïím y tïë vâ chưëng lẩi tònh trẩng mêët
viïåc lâm bùçng bẫo hiïím thêët nghiïåp. Nhûng tûúãng
cho rùçng nhâ nûúác mưåt mònh phẫi àẫm àûúng gấnh
nùång nây àang thay àưíi. Thêåm chđ úã nhiïìu nûúác cưng
nghiïåp, nhâ nûúác phc lúåi cng àang àûúåc cẫi cấch.
Cấc nïìn kinh tïë àang trưỵi dêåy, tûâ Braxin àïën Trung
Qëc, sệ khưng thïí lâm theo ngay cẫ nhûäng phiïn
bẫn àậ bõ cùỉt bỗ àấng kïí ca hïå thưëng chêu Êu, àùåc
biïåt lâ àưëi vúái sưë dên àang giâ ài nhanh chống ca
nhûäng nûúác nây. Cêìn phẫi cố cấc giẫi phấp sấng tẩo,
lưi kếo sûå tham gia ca giúái doanh nghiïåp, giúái lao
àưång, cấc hưå gia àònh vâ cấc nhốm cưång àưìng, nhùçm
àẩt àûúåc sûå an toân lúán hún vúái chi phđ thêëp hún.
Àiïìu nây àùåc biïåt quan trổng àưëi vúái nhûäng nûúác
àang phất triïín chûa bùỉt tay thûåc hiïån cấc giẫi phấp
tưën kếm.
14 BẤO CẤO VÏÌ TỊNH HỊNH PHẤT TRIÏÍN THÏË GIÚÁI 1997
ÀIÏÌU TIÏËT CỐ HIÏÅU QUẪ. Nhûäng hïå thưëng
àiïìu tiïët àûúåc thiïët kïë tưët cố thïí gip cấc xậ hưåi tấc
àưång àïën nhûäng kïët quẫ ca thõ trûúâng àïí àẩt àûúåc
cấc mc tiïu cưng cưång. Sûå àiïìu tiïët cố thïí gip bẫo
vïå khấch hâng, bẫo vïå cưng nhên vâ bẫo vïå mưi
trûúâng. Nố cố thïí thc àêíy cẩnh tranh vâ àưíi múái

trong khi kiïìm chïë viïåc lẩm dng quìn lûåc àưåc
quìn. Nhúâ cố nhûäng cẫi cấch àiïìu tiïët àûúåc àïì xûúáng
vâo àêìu nhûäng nùm 1980 mâ ngânh viïỵn thưng ca
Chilï àậ nhêån àûúåc àêìu tû lêu dâi ca khu vûåc tû
nhên, nêng cao chêët lûúång dõch v vâ sûå cẩnh tranh,
àưìng thúâi giẫm giấ sûã dng dõch v. Ngûúåc lẩi, trûúác
khi cố mưåt sưë sấng kiïën cẫi cấch múái àêy, sûå àiïìu tiïët
sai lïåch chûác nùng àậ lâm cho ngânh cưng nghiïåp
viïỵn thưng Philippin mâ vưën tûâ lêu àậ thåc chïë àưå
súã hûäu tû nhên lêm vâo tònh trẩng thiïëu àêìu tû. Kïët
quẫ ca àiïìu nây thêåt àấng bìn vâ thûúâng lâm cho
giấ dõch v tùng cao, lâm cho ngûúâi dên vâ cấc hậng
khấc phẫi chõu chi phđ cao. Thûúâng thò viïåc sûã dng
tưët nhêët nhûäng phûúng phấp lûåa chổn múái àang nưíi
lïn àïí khu vûåc tû nhên thûåc hiïån cung cêëp cú súã hẩ
têìng vâ cấc dõch v xậ hưåi cng sệ dûåa vâo mưåt khn
khưí àiïìu tiïët tưët.
CHĐNH SẤCH CƯNG NGHIÏÅP. Khi cấc thõ
trûúâng kếm phất triïín, nhâ nûúác àưi khi cố thïí giẫm
búát nhûäng vêën àïì vïì àiïìu phưëi vâ nhûäng lưỵ hưíng trong
thưng tin vâ khuën khđch phất triïín thõ trûúâng. Kïët
nhiïìu trong sưë cấc nïìn kinh tïë cưng nghiïåp lêu àúâi
nhêët hiïån nay àậ sûã dng nhûäng cú chïë khấc nhau
àïí kđch thđch phất triïín thõ trûúâng trong nhûäng giai
àoẩn phất triïín ban àêìu ca mònh. Gêìn àêy hún,
Nhêåt Bẫn, Hân Qëc vâ cấc nïìn kinh tïë khấc úã Àưng
Ấ àậ sûã dng mưåt loẩt nhûäng cú chïë àïí khuën khđch
thõ trûúâng ngoâi viïåc giẫi quët nhûäng ngun tùỉc cú
bẫn vïì kinh tïë, xậ hưåi vâ thïí chïë. Àưi khi, nhûäng can
thiïåp nây hoân toân àậ àûúåc cên nhùỉc k câng: chùèng

hẩn nhû nhûäng hònh thûác trúå giấ mang tđnh chiïën
lûúåc cao. Nhûäng lc khấc chng lẩi mang tđnh chêët
can thiïåp đt hún dûúái hònh thûác khuën khđch xët
khêíu vâ cấc biïån phấp khuën khđch àùåc biïåt vïì mùåt
cú súã hẩ têìng. Tuy nhiïn, khẫ nùng lûåa chổn mưåt
cấch khưn khếo nhûäng can thiïåp nây vâ sûã dng
chng mưåt cấch cố hiïåu quẫ lâ àiïìu vư cng quan
trổng; nhûäng chđnh sấch thûúng mẩi, tđn dng vâ
cưng nghiïåp thiïëu cên nhùỉc cố thïí vâ àậ tûâng lâm
cho cấc nûúác phẫi trẫ giấ àùỉt. Nhiïìu nûúác àang phất
triïín àậ theo àíi nhûäng chđnh sấch cưng nghiïåp tđch
cûåc thiïëu suy xết vâ àậ cho nhûäng kïët quẫ àấng bìn.
Nhûäng nûúác àậ theo àíi nhûäng chđnh sấch cưng
nghiïåp mưåt cấch thânh cưng àậ khưng lâm nhû vêåy
nïëu nhû khưng cố nùng lûåc thïí chïë mẩnh mệ.
TIÏËN HÂNH TÛ NHÊN HOẤ. Nhûäng àiïìu tiïët
àûúåc thiïët kïë k lûúäng vâ cấc sấng kiïën tđch cûåc khấc
ca chđnh ph cố thïí thc àêíy sûå phất triïín cấc thõ
trûúâng. Tuy nhiïn, úã nhiïìu nûúác, àiïìu nây cố thïí àôi
hỗi thúâi gian, khi mâ sấng kiïën tû nhên vêỵn bõ giûä
lâm con tin cho di sẫn ca nhûäng mưëi quan hïå àưëi
khấng giûäa nhâ nûúác vâ thõ trûúâng. Vâ nhûäng doanh
nghiïåp nhâ nûúác àang hoẩt àưång kếm hiïåu quẫ lâm
kiïåt qụå nùång nïì cấc ngìn tâi chđnh ca nhâ nûúác.
Tû nhên hoấ àûa ra mưåt giẫi phấp hiïín nhiïn. Nối
chung, núi àêu cố mưåt mưi trûúâng hưỵ trúå cho phất
triïín khu vûåc tû nhên, thò núi àố cố thïí dïỵ dâng bấn
ài nhûäng tâi sẫn ca nhâ nûúác hún. Cấc nïìn kinh tïë
nhû Trung Qëc, Hân Qëc, Àâi Loan vò vêåy àậ chổn
cấch khưng phẫi dânh ûu tiïn hâng àêìu cho tû nhên

hoấ, mâ lâ cho phếp khu vûåc tû nhên phất triïín xoay
quanh khu vûåc nhâ nûúác. Tuy nhiïn, giẫi phấp nây
cố thïí khố thûåc hiïån khi mâ gấnh nùång tâi chđnh cao
vâ khi sûå cố mùåt ca nhûäng doanh nghiïåp nhâ nûúác
hoẩt àưång kếm hiïåu quẫ cẫn trúã viïåc cú cêëu lẩi hïët
sûác cêìn thiïët toân bưå nïìn kinh tïë.
Kinh nghiïåm àậ cho thêëy rùçng cấch thûác mâ tû
nhên hoấ àûúåc tiïën hânh cố tđnh chêët vư cng quan
trổng àưëi vúái nhûäng kïët quẫ cëi cng. Cấc nhên tưë
ch chưët lâ sûå minh bẩch trong quấ trònh thûåc hiïån,
àẩt àûúåc sûå tấn àưìng ca cưng nhên, tẩo ra súã hûäu
dûåa trïn mưåt cú súã rưång rậi vâ thïí chïë cẫi cấch àiïìu
tiïët thđch húåp. ÚÃ àêu tû nhên hoấ àûúåc tiïën hânh
thêån trổng, úã àố àậ cố nhûäng kïët quẫ tđch cûåc: chùèng
hẩn úã Chilï vâ Cưång hoâ Sếc. Têìm quan trổng ca tû
nhên hoấ trong chiïën lûúåc thc àêíy cấc thõ trûúâng cố
thïí khưng giưëng nhau, nhûng àưëi vúái nhiïìu nûúác àang
phất triïín mën giẫm quy mư ca nhâ nûúác quấ phònh
to, tû nhên hoấ phẫi àûúåc giẫi quët trûúác. Mưåt quấ
trònh tû nhên hoấ àûúåc tiïën hânh thêån trổng mang
lẩi nhûäng lúåi đch tđch cûåc vïì kinh tïë vâ tâi chđnh.
Nhêån biïët nhûäng giúái hẩn ca nhâ nûúác
Chòa khoấ àïí thûåc hiïån chđnh sấch àng dûå àõnh vâ
nhêët quấn lâ sûå ph húåp giûäa nhûäng nùng lûåc thïí
chïë vâ hânh àưång ca nhâ nûúác. ÚÃ cấc nhâ nûúác rêët
phất triïín, nùng lûåc hânh chđnh cai trõ thûúâng rêët
mẩnh vâ nhûäng kiïím tra vâ cên àưëi àûúåc thïí chïë hoấ
àậ hẩn chïë nhûäng hânh àưång àưåc àoấn, vâ thêåm chđ
côn tẩo cho cấc tưí chûác chđnh ph khẫ nùng linh hoẩt
trong viïåc theo àíi cấc nhiïåm v ca mònh. Ngûúåc

lẩi, cấc nhâ nûúác vúái cấc thïí chïë ëu kếm hún cố thïí
lẩi rêët cêìn thiïn vïì mùåt đt mïìm dễo hún vâ kiïìm chïë
mẩnh hún. Àiïìu nây cố thïí àûúåc thûåc hiïån theo hai
cấch:
15TƯÍNG QUẤT
• Thưng qua cấc quy tùỉc tûå hẩn chïë, xấc àõnh chđnh
xấc nưåi dung ca chđnh sấch vâ khoấ chùåt chng
vâo nhûäng cú chïë mâ nïëu mën àẫo ngûúåc sệ
rêët tưën kếm. Cấc thoẫ thån vïì àưìng tiïìn chung
khu vûåc, nhû lâ khu vûåc àưìng Phùng chêu Phi
CFA úã chêu Phi nối tiïëng Phấp hay nhûäng tưí
chûác ngu tiïìn tïå nhû úã Ấchentina lâ nhûäng vđ
d cho nhûäng cú chïë nhû vêåy trong lơnh vûåc
chđnh sấch tiïìn tïå. Nhûäng húåp àưìng “lêëy hay
thanh toấn” vúái cấc nhâ sẫn xët àiïån lûåc àưåc
lêåp cố chûác nùng tûúng tûå trong àiïìu tiïët nhûäng
lúåi đch cưng cưång.
• Thưng qua lâm viïåc húåp tấc vúái cấc hậng tû nhên
vâ cưng dên. Chùèng hẩn, trong chđnh sấch cưng
nghiïåp, cấc nhâ nûúác cố thïí thc àêíy sûå cưång
tấc giûäa tû nhên vúái tû nhên. Trong àiïìu chónh
tâi chđnh, cấc nhâ nûúác cố thïí àûa ra biïån phấp
khuën khđch àïí cấc ch ngên hâng àiïìu hânh
mưåt cấch thêån trổng. Vâ trong àiïìu chónh vïì
mưi trûúâng, cấc nhâ nûúác cố thïí sûã dng viïåc
phưí biïën thưng tin àïí khuën khđch nhûäng sấng
kiïën ca cưng dên “tûâ dûúái lïn trïn”.
Cấc nûúác àang trong giai àoẩn chuín àưíi phẫi
àưëi mùåt vúái mưåt thấch thûác àùåc biïåt: khưng chó lâ
nhûäng vai trô àang thay àưíi nhû lâ kïët quẫ ca sûå

theo àíi cấc hïå thưëng dûåa vâo thõ trûúâng, mâ nhûäng
nùng lûåc cng àang thay àưíi. Mưåt sưë nûúác trong giai
àoẩn chuín àưíi giûä lẩi nhûäng nùng lûåc vưën cố dûúái
hònh thûác con ngûúâi cố phêím chêët nùng lûåc vâ thiïët
bõ hûäu dng, nhûng nhûäng nùng lûåc nây khưng àûúåc
tưí chûác àïí thûåc hânh cố kïët quẫ trong vai trô múái ca
chng. Àưi khi, nhûäng ưëc àẫo thûåc hiïån nưíi trưåi lẩi
àûúåc tòm thêëy úã nhûäng nûúác mâ hiïåu quẫ toân bưå lẩi
khưng cố. Nhiïåm v nêng cao hiïåu quẫ úã àêy úã mưåt
sưë mùåt nâo àố dïỵ hún vâ úã mưåt sưë mùåt lẩi khố hún: dïỵ
hún búãi vò nùng lûåc khưng bùỉt àêìu tûâ mưåt cú súã thêëp,
khố hún búãi vò xêy dûång lẩi nùng lûåc cố nghơa lâ thay
àưíi lẩi thấi àưå. Cẫi cấch khưng chó lâ vêën àïì àún thìn
phên cho mổi ngûúâi nhûäng trấch nhiïåm múái.
Biïíu àưì 2
Mưåt loẩt nhûäng cú chïë cố thïí nêng cao nùng lûåc nhâ nûúác
16 BẤO CẤO VÏÌ TỊNH HỊNH PHẤT TRIÏÍN THÏË GIÚÁI 1997
Cng cưë lẩi cấc thïí chïë nhâ nûúác
Thûâa nhêån nhûäng nùng lûåc hiïån cố, vâ cố thïí lâ ëu
kếm, ca nhâ nûúác khưng cố nghơa lâ ln ln chêëp
nhêån chng. Nhiïåm v ch chưët thûá hai trong cẫi
cấch nhâ nûúác lâ cng cưë lẩi nùng lûåc thïí chïë ca
nhâ nûúác bùçng cấch àûa ra cấc biïån phấp kđch thđch
àïí cấc quan chûác ca khu vûåc nhâ nûúác hoẩt àưång
tưët hún trong khi vêỵn kiïìm chïë nhûäng hânh àưång àưåc
àoấn.
Cấc nûúác phẫi àêëu tranh àïí xêy dûång nhûäng
thïí chïë cho mưåt khu vûåc nhâ nûúác cố hiïåu quẫ. Tđnh
chêët chđnh trõ lâ l do giẫi thđch sûå khố khùn ca
nhiïåm v nây. Chùèng hẩn, nhûäng lúåi đch cố thïë mẩnh

cố thïí phất triïín àïí duy trò ngun trẩng bêët cưng
bùçng vâ phi hiïåu quẫ, trong khi nhûäng lúåi đch khấc
khưng theo hûúáng nây lẩi khưng à mẩnh àïí tẩo ấp
lûåc cố hiïåu quẫ cho sûå thay àưíi.
Tuy nhiïn, vêën àïì thiïëu hiïåu quẫ côn tiïëp tc
tưìn tẩi hay vêën àïì tham nhng, khưng phẫi hoân
toân lâ mang tđnh chđnh trõ. Thûúâng thò cấc chđnh trõ
gia vâ cấc quan chûác khấc trong khu vûåc nhâ nûúác
mën thc àêíy mẩnh mệ vâ cố thânh cẫi tiïën hoẩt
àưång ca khu vûåc nhâ nûúác. Nhûng àiïìu hânh bưå
mấy nhâ nûúác lâ mưåt cưng viïåc phûác tẩp mâ àưëi vúái
nố khố cố thïí cố cấc giẫi phấp rộ râng, rânh mẩch.
Trïn thûåc tïë, xêy dûång nhûäng thïí chïë cho mưåt khu
vûåc nhâ nûúác cố hiïåu quẫ àôi hỗi giẫi quët vư sưë
nhên tưë hânh vi sêu xa nùçm úã bïn dûúái cố thïí lâm
lïåch lẩc nhûäng biïån phấp khuën khđch vâ rưët cåc
dêỵn àïën nhûäng kïët cc àấng bìn. Ba cú chïë khuën
khđch cú bẫn nây cố thïí àûúåc sûã dng trong rêët nhiïìu
trûúâng húåp àïí giẫi quët nhûäng vêën àïì sêu xa hún
nây vâ nêng cao nùng lûåc (Biïíu àưì 2):
• Cố nhûäng quy tùỉc vâ kiïìm chïë cố hiïåu quẫ
• Tùng cûúâng sûác ếp cẩnh tranh lúán hún
• Àïì cao tiïëng nối cưng dên vâ tinh thêìn húåp tấc
Nhûäng quy tùỉc vâ kiïìm chïë cố hiïåu quẫ
Vïì lêu dâi, viïåc xêy dûång trấch nhiïåm thûúâng àôi hỗi
phẫi cố nhûäng cú chïë kiïìm chïë chđnh thûác gùỉn chùåt
vâo trong nhûäng thïí chïë nhâ nûúác nông cưët. Quìn
lûåc cố thïí àûúåc phên chia, cho d lâ giûäa cấc ngânh
tû phấp, lêåp phấp vâ hânh phấp ca chđnh quìn
hay giûäa cấc cú quan quìn lûåc cêëp trung ûúng, cêëp

tónh vâ cêëp àõa phûúng. Sûå phên lêåp quìn lûåc câng
rưång rậi thò sưë àiïím ph quët cố thïí kiïím soất nhûäng
hânh àưång àưåc àoấn ca nhâ nûúác câng lúán. Nhûng
viïåc tùng gêëp bưåi sưë àiïím ph quët cố thïí lâ con dao
hai lûúäi: chng cố thïí lâm cho khố thay àưíi cẫ nhûäng
quy tùỉc cố hẩi lêỵn nhûäng quy tùỉc cố lúåi.
ÚÃ nhiïìu nûúác àang phất triïín, sûå giấm sất ca
tû phấp vâ lêåp phấp àưëi vúái hânh phấp côn ëu. Viïåc
àùåt ra cấc mc tiïu vâ nhûäng mưëi liïn kïët vúái cấc
chđnh sấch cêìn thiïët àïí àẩt àûúåc cấc mc tiïu àố àưi
khi côn rûúâm râ, nhûäng cú quan lêåp phấp bõ hẩn chïë
vïì thưng tin vâ nùng lûåc vâ sûå àưåc lêåp tû phấp bõ
xêm hẩi. Tû phấp àưåc lêåp lâ nhên tưë sưëng côn àïí àẫm
bẫo rùçng cấc cú quan lêåp phấp vâ hânh phấp phẫi
cng chõu trấch nhiïåm trûúác phấp låt, phẫi giẫi thđch
vâ cûúäng chïë thûåc hiïån cấc àiïìu khoẫn ca hiïën phấp.
Viïët låt lâ mưåt phêìn viïåc dïỵ dâng, nhûng àiïìu quan
trổng lâ phẫi lâm cho nhûäng àiïìu låt àûúåc cûúäng
chïë thûåc thi nïëu mưåt àêët nûúác mën àûúåc hûúãng
nhûäng lúåi đch ca mưåt chïë àưå phấp quìn àấng tin
cêåy. Nhûäng thïí chïë kiïìm chïë nây cêìn phẫi mêët nhiïìu
thúâi gian àïí thiïët lêåp, nhûng nhûäng cú chïë cam kïët
qëc tïë nhû sûå phấn xết qëc tïë, hay nhûäng bẫo
àẫm ca nhûäng cú quan qëc tïë cố thïí dng àïí thay
thïë tẩm thúâi cho nhûäng thïí chïë nây.
Mc tiïu ch ëu ca bêët k chiïën lûúåc cố hiïåu
quẫ nâo nhùçm àem lẩi sûác sưëng cho khu vûåc nhâ
nûúác sệ lâ lâm giẫm nhûäng cú hưåi cho tham nhng
bùçng cấch cùỉt bỗ quìn hânh àưång tu tiïån. Nhûäng
chđnh sấch giẫm búát sûå kiïím soất àưëi vúái ngoẩi thûúng,

gúä bỗ cấc hâng râo ngùn cẫn cưng nghiïåp tû nhên vâ
tû nhên hoấ nhûäng doanh nghiïåp qëc doanh theo
cấch àẫm bẫo cẩnh tranh - têët cẫ nhûäng àiïìu nây sệ
gip chưëng lẩi tïå tham nhng (Biïíu àưì 3). Nhûäng cẫi
cấch nhû vêåy khưng àûúåc cố tđnh cấch miïỵn cûúäng,
thiïëu nhiïåt tònh: nhûäng cẫi cấch múã ra nhûäng cú hưåi
àïí khu vûåc tû nhên ài vâo cấc khu vûåc bõ àống cûãa
ca nïìn kinh tïë, nhûng lẩi àïí cho viïåc ài vâo àố tu
thåc vâo sûå tu tiïån ca quan chûác nhâ nûúác chûá
khưng thiïët lêåp nhûäng quấ trònh cưng khai vâ cẩnh
tranh, cng cố thïí tẩo cú hưåi lúán cho tham nhng.
Nhûäng kiïím tra vâ cên àưëi chđnh thûác cng gip giẫm
tïå tham nhng trong nhâ nûúác, nhûng chng chûa
à mẩnh. Cẫi cấch bưå mấy viïn chûác, hẩn chïë sûå bẫo
trúå vïì chđnh trõ vâ cẫi thiïån tiïìn lûúng cho bưå mấy
viïn chûác cng àậ tỗ ra lâ giẫm àûúåc tham nhng
bùçng cấch àem lẩi cho cấc quan chûác nhâ nûúác nhûäng
khđch lïå hoẩt àưång theo cấc quy tùỉc.
Núi nâo tïå tham nhng àậ ùn sêu bấm rïỵ, núi
àố sệ cêìn phẫi cố nhûäng nưỵ lûåc mẩnh mệ àïí nhưí nố
ài. Nhûäng nưỵ lûåc nây cêìn phẫi nhùçm vâo viïåc giấm
sất chùåt chệ hânh àưång ca cấc quan chûác nhâ nûúác
– qua cẫ nhûäng thïí chïë chđnh thûác lêỵn nhûäng cưng
17TƯÍNG QUẤT
dên riïng rệ - vâ trûâng phẩt nhûäng viïåc lâm sai trấi
trûúác toâ ấn. Tẩi Hưìng Cưng (thåc vïì Trung Qëc
tûâ ngây 1-7-1997), mưåt U ban chưëng tham nhng
àưåc lêåp lâ mưåt minh chûáng thânh cưng cho cấch tiïëp
cêån nây. Cng nhû vêåy, nhûäng cẫi cấch múái àêy úã
Uganàa àậ àûa vâo mưåt sưë ëu tưë ca chiïën lûúåc chưëng

tham nhng àûúåc nïu ra úã àêy vâ àậ cố àûúåc nhûäng
kïët quẫ àấng khđch lïå. Nhûäng cú chïë nhû vêåy cố thïí
àûúåc ấp dng trïn khùỉp toân cêìu: tham nhng, nhûng
lẩi khưng cưng nhêån lâ tham nhng, khưng phẫi lâ
àùåc trûng vïì vùn hoấ. Giẫm búát tham nhng sệ àôi
hỗi mưåt cấch tiïëp cêån theo nhiïìu hûúáng, phẫi àûa
khu vûåc tû nhên vâ toân thïí xậ hưåi tham gia mưåt
cấch rưång rậi hún. Kễ àt lốt cng phẫi chõu trấch
nhiïåm nhû kễ nhêån àt lốt; cấc hònh phẩt cố hiïåu
quẫ vïì cấc vêën àïì trong nûúác vâ qëc tïë cng lâ mưåt
phêìn ca giẫi phấp nây.
Àùåt nhâ nûúác vâo cåc cẩnh tranh mẩnh mệ hún
Cấc chđnh ph cố thïí nêng cao nùng lûåc vâ hiïåu quẫ
ca mònh bùçng cấch du nhêåp mưåt sûå cẩnh tranh lúán
Ghi ch: Mưỵi chó sưë lâ mưåt sưë trung bònh cho mưåt nhốm cấc nûúác. Xem Ch thđch k thåt àïí biïët thïm chi tiïët vâ phûúng phấp àõnh nghơa
ca nhûäng chó sưë nây. Giấ trõ cao hún ca chó sưë tham nhng cố nghơa lâ tham nhng nhiïìu hún vâ tûúng tûå àûúåc ấp dng cho cấc biïën sưë
khấc. Mẫng bïn trấi úã trïn dûåa vâo mưåt tûúng quan àún giẫn cho 39 nûúác cưng nghiïåp vâ àang phất triïín trong thúâi k 1984-1993 (àưëi vúái
chó sưë mếo mố chđnh sấch) vâ 1996 (àưëi vúái chó sưë tham nhng). Mẫng bïn phẫi úã trïn dûåa vâo mưåt thoấi triïín cố sûã dng tûâ 59 nûúác cưng
nghiïåp vâ àang phất triïín trong nùm 1996. Mẫng bïn trấi úã dûúái dûåa vâo mưåt thoấi triïín cố sûã dng dûä liïåu cho 35 nûúác àang phất triïín
trong giai àoẩn 1970-1990. Mẫng bïn phẫi úã dûúái dûåa vâo mưåt tûúng quan àún giẫn cho 20 nûúác cưng nghiïåp vâ àang phất triïín úã cëi
nhûäng nùm 1980 vâ vâo àêìu nhûäng nùm 1990; dûä liïåu vïì lûúng lâ cấc chó sưë trung bònh.
Ngìn: Nhûäng tđnh toấn ca àưåi ng nhên viïn Ngên hâng thïë giúái.
Biïíu àưì 3
Cấc nhên tưë ài kêm vúái tham nhng
18 BẤO CẤO VÏÌ TỊNH HỊNH PHẤT TRIÏÍN THÏË GIÚÁI 1997
hún vâo nhiïìu lơnh vûåc: trong thụ mûúán vâ thùng
chûác, trong hoẩch àõnh chđnh sấch vâ trong cấch thûác
phên phưëi cấc dõch v.
ÀÊÍY MẨNH CẨNH TRANH TRONG CÚ
QUAN DÊN SÛÅ. D lâ lêåp chđnh sấch, phên phưëi cấc

dõch v hay quẫn l cấc húåp àưìng thò mưåt àưåi ng
viïn chûác cố nùng lûåc vâ cố àưång cú àng vêỵn lâ nhên
tưë quët àõnh cho mưåt nhâ nûúác cố hiïåu quẫ. Cấc
viïn chûác nhâ nûúác cố thïí àûúåc thc àêíy hoẩt àưång
cố hiïåu quẫ thưng qua sûå kïët húåp nhûäng cú chïë khuën
khđch cẩnh tranh nưåi bưå:
• Chïë àưå tuín dng dûåa vâo sûå xûáng àấng chûá
khưng dûåa vâo sûå thiïn võ
• Chïë àưå thùng cêëp nưåi bưå dûåa vâo sûå xûáng àấng
• Àïìn b thoẫ àấng
Bùỉt àêìu vâo thïë k XIX, têët cẫ cấc nûúác cưng
nghiïåp lêu àúâi ngây nay àậ sûã dng nhûäng ngun
tùỉc nây àïí xêy dûång cấc bưå mấy quan chûác chun
nghiïåp hiïån àẩi. Gêìn àêy hún, nhûäng ngun tùỉc nây
àậ àûúåc ấp dng úã nhiïìu nûúác Àưng Ấ, àậ cẫi tẩo cấc
bưå mấy nhâ nûúác ëu kếm, tham nhng vâ dûåa vâo
sûå bẫo trúå àúä àêìu thânh cấc hïå thưëng hoẩt àưång rêët
húåp l. Tuy nhiïn, nhiïìu nûúác àang phất triïín thêåm
chđ khưng thêm nhòn ra nûúác ngoâi hay nhòn vâo lõch
sûã àïí tòm ra nhûäng mư hònh vïì vai trô nhâ nûúác:
chng cố ngay úã trong nhâ. Chùèng hẩn, cấc ngên hâng
trung ûúng thûúâng tiïëp tc hoẩt àưång cố hiïåu quẫ vâ
giûä àûúåc khẫ nùng hoẩt àưång ca mònh ngay cẫ khi
mâ têët cẫ nhûäng thïí chïë khấc àậ suy thoấi.
Nhûäng cú quan nây hoẩt àưång tưët vò têët cẫ nhûäng
l do àậ nïu úã trïn. Chng đt chõu sûå can thiïåp chđnh
trõ. Chng cố nhûäng mc tiïu rêët hẩn chïë song lẩi
rêët rộ râng. Chng nhêån àûúåc ngìn lûåc vâ àâo tẩo
thđch àấng. Cấc nhên viïn ca chng thûúâng àûúåc
trẫ lûúng tưët hún so vúái nhên viïn tûúng ûáng ca cấc

cú quan khấc trong chđnh ph.
Bùçng chûáng úã nhiïìu nûúác cho thêëy rùçng bưå mấy
quan chûác vúái nhûäng cấch thûåc hânh tuín dng vâ
thùng chûác cố tđnh cẩnh tranh hún, dûåa vâo sûå xûáng
àấng vâ àûúåc trẫ lûúng cao hún, thûúâng lâ nhûäng bưå
mấy cố nùng lûåc hún. ÚÃ mưåt sưë nûúác (Kïnia,
Philippin), sûå bưí nhiïåm chđnh trõ àậ trúã thânh têåp
quấn ùn sêu trong khi nhûäng nûúác nhû Hân Qëc lẩi
àûúåc lúåi tûâ viïåc dûåa vâo chïë àưå tuín dng mang
tđnh cẩnh tranh mẩnh vâ mưåt chïë àưå thùng chûác cưng
khai khen thûúãng sûå xûáng àấng. Nhûäng cẫi cấch àang
diïỵn ra úã Philippin xem xết nhûäng vêën àïì nây trong
mưåt nưỵ lûåc nhùçm cẫi thiïån nùng lûåc ca bưå mấy quan
chûác. Nối chung, nhûäng nûúác mâ trong àố nhûäng
kiïím tra vâ cên àưëi rưång rậi côn ëu kếm cêìn phẫi
dûåa nhiïìu hún vâo nhûäng chïë àưå minh bẩch hún vâ
cố tđnh cẩnh tranh hún. Kinh nghiïåm ca mưåt sưë nïìn
kinh tïë cố thânh tđch tưët úã Àưng Ấ cng cho thêëy
rùçng nhûäng khuën khđch sûå nghiïåp dûåa vâo chïë àưå
nhên tâi vâ lâm viïåc lêu dâi cố thïí gip xêy dûång
tinh thêìn àưìng àưåi, hay mưåt sûå cam kïët cng àûúåc
chia sễ àưëi vúái nhûäng mc tiïu têåp thïí. Àiïìu nây sệ
giẫm nhûäng tưën kếm giao dõch trong viïåc cûúäng chïë
nhûäng biïån phấp kiïìm chïë nưåi bưå vâ xêy dûång tinh
thêìn húåp tấc vâ trung thûåc trong nưåi bưå.
ÚÃ nhiïìu nûúác, mûác lûúng ca viïn chûác nhâ nûúác
àậ bõ xối môn, àố lâ kïët quẫ ca viïåc múã rưång viïåc
lâm cưng cưång cho nhûäng trònh àưå k nùng thêëp hún
vâ ca nhûäng hẩn chïë vïì tâi chđnh trûúác tưíng qu
lûúng (Biïíu àưì 4). Kïët quẫ lâ mưåt sûác ếp quan trổng

àưëi vúái cú cêëu lûúng vâ mûác lûúng rêët khưng khuën
khđch cẩnh tranh àưëi vúái nhûäng quan chûác cao cêëp,
lâm cho rêët khố tuín dng vâ giûä lẩi nhûäng nhên
viïn cố nùng lûåc. Mưåt sưë nûúác, nhû Uganàa, àang
thûåc hiïån nhûäng cẫi cấch sêu rưång nhùçm giẫm mẩnh
tònh trẩng thûâa nhên viïn trong bưå mấy nhâ nûúác,
tùng mûác lûúng trung bònh vâ giẫm sûác ếp àưëi vúái cú
cêëu lûúng.Nhûng úã nhiïìu nûúác, nhûäng vêën àïì nây
vêỵn chûa àûúåc giẫi quët.
CẨNH TRANH NHIÏÌU HÚN TRONG CUNG
CÊËP HÂNG HOẤ VÂ DÕCH V CƯNG CƯÅNG. ÚÃ
nhiïìu nûúác àang phất triïín, cấc dõch v àûúåc phên
phưëi mưåt cấch tưìi tïå hóåc khưng àûúåc phên phưëi. Cấc
chđnh trõ gia thûúâng can thiïåp vâo nhûäng hoẩt àưång
hâng ngây ca cấc cú quan nhâ nûúác vâ cấc nhâ quẫn
l rêët đt cố khẫ nùng linh hoẩt. Trấch nhiïåm trûúác
nhûäng kïët quẫ cưng viïåc cng rêët hẩn chïë. Vâ úã nhiïìu
nûúác, khu vûåc nhâ nûúác àậ nùỉm àưåc quìn trong phên
phưëi dõch v, loẩi trûâ nhûäng ấp lûåc àôi phẫi hoẩt àưång
tưët hún.
Xêy dûång mưåt khu vûåc nhâ nûúác cố hiïåu quẫ
trong bưëi cẫnh nây cố nghơa lâ phẫi cúãi múã nhûäng thïí
chïë nông cưët ca chđnh ph àïí cẫi tiïën nhûäng khđch
lïå úã nhûäng lơnh vûåc mâ khu vûåc nhâ nûúác tûâ lêu àậ
nùỉm àưåc quìn. Hâng chc nûúác úã chêu M, chêu Êu
vâ chêu Ấ àậ sûã dng vưën àïí àem lẩi nhûäng thay àưíi
vïì cưng nghïå vâ du nhêåp sûå cẩnh tranh vâo cấc lơnh
vûåc viïỵn thưng vâ àiïån lûåc. Àiïìu nây àậ dêỵn àïën viïåc
hẩ thêëp chi phđ cho mưåt àún võ vâ múã rưång dõch v
nhanh chống. Sûå cẩnh tranh cng àang àûúåc tùng

cûúâng bùçng viïåc àêëu thêìu cấc dõch v qua cấc cåc
gổi thêìu vâ àêëu giấ àêìy tđnh cẩnh tranh. Àêy lâ mưåt
xu hûúáng cố nghơa úã cấc nûúác cưng nghiïåp (Vûúng
qëc Anh, bang Victoria úã Ưxtúrêylia), song nhûäng
19TƯÍNG QUẤT
cú chïë nhû vêåy cng àang àûúåc sûã dng àïí nêng cao
tđnh hiïåu quẫ úã cấc nûúác àang phất triïín (chùèng hẩn
nhû viïåc bẫo dûúäng àûúâng sấ úã Braxin). Trûúác tònh
trẩng nùng lûåc hânh chđnh ëu kếm, mưåt sưë nûúác
(Bưlivia, Uganàa) cng àang àêëu thêìu viïåc phên phưëi
cấc dõch v xậ hưåi cho cấc tưí chûác phi chđnh ph.
Cố mưåt xu hûúáng ngây câng tùng hûúáng túái
thânh lêåp nhûäng cú quan nhâ nûúác trổng àiïím vâ
cùn cûá vâo viïåc thûåc hiïån, cố mc àđch rộ râng hún vâ
cố trấch nhiïåm quẫn l cao hún àưëi vúái sẫn lûúång hay
kïët quẫ. Niu Dilún lâ vđ d quan trổng nhêët trong
cấc nûúác cố thu nhêåp cao. Nûúác nây àậ phên nhûäng
bưå lúán thânh nhûäng àún võ kinh doanh trổng àiïím
dûúái sûå lậnh àẩo ca nhûäng ch nhiïåm lâm viïåc trong
mưåt thúâi hẩn êën àõnh vâ ca nhûäng húåp àưìng cùn cûá
vâo sẫn lûúång, cố quìn thụ mûúán vâ sa thẫi vâ
thûúng lûúång têåp thïí. Xingapo àậ tûâ lêu theo àíi
mưåt cấch tiïëp cêån tûúng tûå vúái viïåc lêåp ra cấc U ban
cố quy chïë dûåa vâo kïët quẫ thûåc hiïån. Cấc nûúác àang
phất triïín khấc cng àang ài theo àûúâng lưëi nây.
Chùèng hẩn, Giamaica àang thiïët lêåp nhûäng cú quan
àiïìu hânh theo àûúâng hûúáng ca mư hònh Anh.
Tuy nhiïn, cấc nûúác khưng cố à khẫ nùng kiïím
tra vâ cố nùng lûåc ëu kếm cêìn phẫi tiïën hânh thêån
trổng. Àưëi vúái nhûäng nûúác nây, tẩo cho cấc nhâ quẫn

l nhâ nûúác cố àûúåc nhiïìu sûå mïìm dễo hún sệ àún
thìn lâm tùng sûå àưåc àoấn vâ tham nhng mâ khưng
cố sûå cẫi thiïån tûúng xûáng trong thûåc hiïån. Vâ viïåc
soẩn thẫo vâ cûúäng chïë thûåc hiïån cấc húåp àưìng, àùåc
biïåt lâ àưëi vúái nhûäng àêìu ra phûác tẩp, àôi hỗi phẫi cố
nhûäng k nùng chun mưn hoấ, nhûäng thûá vưën rêët
thiïëu thưën úã nhiïìu nûúác àang phất triïín. Nhûäng nûúác
nây trûúác hïët cêìn phẫi tùng cûúâng tinh thêìn tn
th cấc quy tùỉc vâ trấch nhiïåm tâi chđnh (nhû
Achentina vâ Bưlivia àậ tûâng lâm) úã bïn trong khu
vûåc nhâ nûúác, àïì ra mc àđch vâ nhiïåm v rộ râng
hún vâ àêìu ra thûúác ào kïët quẫ thûåc hiïån (nhû úã
Cưlưmbia, Mïhicư vâ Uganàa). Khi mâ viïåc ào àêìu
ra vâ nhûäng kiïím tra vïì sau àêìu vâo àûúåc tùng cûúâng,
cấc cú quan cố thïí cố àûúåc nhiïìu sûå mïìm dễo hún àïí
àưíi cho tinh thêìn trấch nhiïåm lúán hún ca hổ àưëi vúái
nhûäng kïët quẫ.
Àûa nhâ nûúác gêìn gi vúái ngûúâi dên hún
Cấc chđnh ph hoẩt àưång cố hiïåu quẫ hún khi hổ biïët
lùỉng nghe giúái doanh nghiïåp vâ cấc cưng dên, vâ húåp
tấc vúái hổ trong viïåc quët àõnh vâ thûåc thi chđnh
sấch. ÚÃ àêu cấc chđnh ph thiïëu cấc cú chïë biïët lùỉng
nghe, úã àố cấc chđnh ph khưng àấp ûáng àûúåc lúåi đch
ca ngûúâi dên, àùåc biïåt lâ ngûúâi dên thåc cấc sùỉc
tưåc thiïíu sưë vâ ngûúâi nghêo, nhûäng àưëi tûúång thûúâng
rấng sûác lâm cho tiïëng nối hổ àûúåc nghe thêëu àïën
cấc hânh lang quìn lûåc. Vâ ngay cẫ chđnh ph cố
àõnh tïët nhêët cng khưng thïí àấp ûáng àûúåc cấc nhu
cêìu têåp thïí mưåt cấch cố hiïåu quẫ nïëu nhû chđnh ph
nây khưng biïët phêìn lúán nhûäng nhu cêìu nây lâ gò.

CHO NGÛÚÂI DÊN CỐ TIÏËNG NỐI. Sûå húåp tấc
kếo theo viïåc àûa tiïëng nối ca ngûúâi nghêo vâ nhûäng
nhốm úã ngoâi lïì cåc sưëng vâo ngay trong trung têm
ca quấ trònh hoẩch àõnh chđnh sấch. ÚÃ nhiïìu nûúác,
tiïëng nối àûúåc phên phưëi mưåt cấch bêët bònh àùèng
nhû viïåc phên phưëi thu nhêåp. Lûúång thưng tin lúán
hún vâ sûå trong sấng minh bẩch hún lâ nhûäng nhên
Biïíu àưì 4
T lïå viïåc lâm trong chđnh ph cao hún thûúâng
cố nghơa lâ mûác lûúng chđnh ph thêëp hún
Ghi ch: Dûä liïåu cho 96 nûúác cưng nghiïåp vâ àang phất triïín
trong nhûäng nùm khấc nhau ca thêåp k 1990. Xem ch thđch k
thåt.
Ngìn: Cấc tâi liïåu khoa hổc cú súã ca Schiavo-Campo de
Tommaso vâ Mukherjee.
20 BẤO CẤO VÏÌ TỊNH HỊNH PHẤT TRIÏÍN THÏË GIÚÁI 1997
tưë vư cng quan trổng àưëi vúái sûå thẫo lån ca cưng
chng àûúåc thưng tin àêìy à vâ àưëi vúái viïåc tùng cûúâng
sûå tđn nhiïåm vâ sûå tin cêåy ca ngûúâi dên àưëi vúái nhâ
nûúác - d lâ trong viïåc thẫo lån nhûäng ûu tiïn chi
tiïu, thiïët kïë nhûäng chûúng trònh trúå gip xậ hưåi
hay quẫn l rûâng vâ nhûäng ngìn tâi ngun khấc.
Nhûäng cåc khẫo sất kiïën khấch hâng (úã ÊËn Àưå,
Nicaragoa vâ Tandania) vâ nhûäng hiïën chûúng vïì
cưng dên (úã Malaixia) àang cung cêëp nhûäng lûåa chổn
múái àïí lâm cho tiïëng nối ca ngûúâi dên àûúåc nghe
thêëu.
Cú chïë tưët nhêët cho phếp ngûúâi dên cố àûúåc tiïëng
nối chđnh lâ hôm phiïëu. Nùm 1974, chó cố 39 nûúác -
tûác lâ cûá bưën nûúác trïn thïë giúái thò cố mưåt nûúác - lâ

nhûäng nïìn dên ch àưåc lêåp. Ngây nay, 117 nûúác –
gêìn hai trong ba nûúác - àậ sûã dng bêìu cûã cưng khai
àïí chổn ra cấc nhâ lậnh àẩo cho nûúác mònh. Nhûng
bêìu cûã theo àõnh k khưng cố nghơa lâ nhâ nûúác sệ
àấp ûáng tưët hún. Cêìn phẫi cố nhûäng cú chïë khấc àïí
bẫo àẫm rùçng nhûäng lúåi đch ca cấc cưång àưìng thiïíu
sưë vâ ngûúâi nghêo àûúåc phẫn ấnh trong cấc chđnh
sấch cưng cưång. Cố nhûäng tưí chûác trung gian àđch
thûåc lâm àẩi diïån trong cấc hưåi àưìng hoẩch àõnh chđnh
sấch lâ mưåt bûúác tiïën ban àêìu quan trổng trong viïåc
nối lïn àûúåc rộ râng nhûäng lúåi đch ca cưng dên trong
viïåc hoẩch àõnh chđnh sấch cưng cưång. Nhûäng tưí chûác
nây thêåm chđ côn cố hiïåu quẫ hún úã cêëp chđnh quìn
àõa phûúng vâ tónh vâ múái àêy àậ trúã nïn rêët tđch cûåc
úã cấc nûúác àang phất triïín - nhêët lâ úã nhûäng núi mâ
nhâ nûúác àậ hoẩt àưång thiïëu hiïåu quẫ vâ nhûäng núi
mâ cấc tưí chûác nhû vêåy khưng bõ àân ấp.
MÚÃ RƯÅNG SÛÅ THAM GIA. Ngây câng nhiïìu
sûå thêåt hiïín nhiïn cho thêëy rùçng cấc chûúng trònh
ca chđnh ph hoẩt àưång tưët hún khi chng tòm kiïëm
sûå tham gia ca nhûäng àưëi tûúång sûã dng ca cấc
chûúng trònh àố vâ khai thấc ngìn vưën xậ hưåi ca
cưång àưìng hún lâ hoẩt àưång chưëng lẩi nố. Cấc lúåi đch
thïí hiïån úã viïåc thûåc hiïån chûúng trònh trưi chẫy hún,
cố tđnh chêët bïìn vûäng hún vâ cố thưng tin phẫn hưìi
tưët hún cho cấc cú quan chđnh ph. Nhûäng lúåi đch cao
tûâ cấc hïå thưëng dêỵn nûúác sẩch úã Recife, Braxin; nhûäng
kïë hoẩch nhâ úã cho ngûúâi nghêo úã Port Elizabeth,
Nam Phi; nhûäng nưỵ lûåc quẫn l rûâng úã bang Gujarat,
ÊËn Àưå; vâ chûúng trònh y tïë úã Khartoum, Xùng lâ

minh chûáng cho sûác mẩnh ca sûå húåp tấc - sûå tham
gia ca ngûúâi dên. Àiïìu nây tûúng phẫn vúái nhûäng
cấch tiïëp cêån tûã trïn dưåi xëng, lâ nhûäng phûúng
phấp thûúâng thêët bẩi.
ÚÃ cấc nûúác thânh cưng, viïåc hoẩch àõnh chđnh
sấch thûúâng gùỉn vúái nhûäng quấ trònh tham khẫo
kiïën, tẩo cú hưåi cho xậ hưåi dên sûå, cấc hiïåp hưåi cưng
àoân vâ cấc hậng tû nhên àống gốp cho àêìu vâo vâ
nhûäng àiïìu bõ bỗ sốt. Tẩi Àưng Ấ, cấc hưåi àưìng bân
bẩc giûäa nhâ nûúác - tû nhên - nhû nhûäng cåc hổp vïì
thc àêíy xët khêíu hâng thấng ca Hân Qëc, U
ban qëc gia vïì tû vêën húåp tấc nhâ nûúác - tû nhên
ca Thấi Lan vâ Hưåi àưìng kinh doanh Malaixia - lâ
nhûäng cú chïë phc v cho viïåc nhêån thưng tin phẫn
hưìi, chia sễ thưng tin vâ phưëi húåp.
U THẤC QUÌN LÛÅC MƯÅT CẤCH THÊÅN
TRỔNG. Mưåt nûúác àang phất triïín àiïín hònh cố mưåt
chđnh ph têåp trung hoấ cao hún so vúái mưåt nûúác
cưng nghiïåp àiïín hònh. Tuy nhiïn, vúái mưåt sưë ngoẩi
lïå àấng kïí nâo àố, 30 nùm qua àậ cho thêëy mưåt sûå
chuín àưíi nhỗ trong quìn lûåc chi tiïu úã cấc nûúác
àang phất triïín, tûâ cêëp qëc gia xëng cấc cêëp thêëp
hún. Cấc nïìn kinh tïë cưng nghiïåp lẩi cố mưåt xu hûúáng
ngûúåc lẩi vúái quìn hânh chi tiïu cố xu hûúáng têåp
trung vâo trung ûúng. Têët nhiïn, khưng cố mưåt xu
hûúáng nâo trong hai xu hûúáng nây tđnh àïën viïåc phên
cêëp tiïìm êín trong nhûäng cẫi cấch thõ trûúâng gêìn àêy,
nhûäng cẫi cấch àậ giẫm mưåt cấch rộ râng quìn lûåc
trûåc tiïëp vâ nhûäng ngìn tâi ngun ca chđnh ph
trung ûúng trong nhiïìu qëc gia.

Viïåc phi têåp trung hoấ mang lẩi nhiïìu lúåi đch úã
Trung Qëc, ÊËn Àưå, cấc nûúác M Latinh vâ nhiïìu bưå
phêån khấc ca thïë giúái. Nố cố thïí cẫi tiïën chêët lûúång
ca chđnh ph vâ sûå àẩi diïån cho lúåi đch ca cấc doanh
nghiïåp àõa phûúng vâ cấc cưng dên. Vâ sûå cẩnh tranh
giûäa cấc tónh, thânh phưë vâ àõa phûúng cố thïí thc
àêíy sûå phất triïín nhûäng chđnh sấch vâ chûúng trònh
cố hiïåu quẫ hún. Tuy nhiïn, cố ba cẩm bêỵy rưång lúán
cêìn ch :
• Bêët bònh àùèng tùng lïn. Khoẫng cấch giûäa cấc
vng cố thïí rưång ra - mưåt mưëi lo ngẩi lúán úã Trung
Qëc, Nga vâ Braxin. Sûå di chuín lao àưång lâ
giẫi phấp bưå phêån, nhûäng nố hiïëm khi dïỵ dâng,
àùåc biïåt lâ úã nhûäng nûúác gưìm nhiïìu sùỉc tưåc, núi
mâ nhûäng ngûúâi di cû khưng phẫi ln àûúåc
hoan nghïnh.
• Bêët ưín àõnh kinh tïë vơ mư. Cấc chđnh ph cố thïí
mêët ài sûå kiïím soất chđnh sấch kinh tïë vơ mư
nïëu nhû tònh trẩng vư k låt vïì tâi chđnh úã àõa
phûúng vâ vng dêỵn àïën viïåc chđnh ph trung
ûúng phẫi thûúâng xun ra tay cûáu vúát nhû àậ
xẫy ra úã Braxin.
• Nguy cú thao tng chiïëm àoẩt úã àõa phûúng. Mưëi
nguy cú nghiïm trổng lâ úã chưỵ cấc chđnh quìn
àõa phûúng sa vâo sûå kiïím soất ca nhûäng lúåi
21TƯÍNG QUẤT
đch àùåc biïåt, dêỵn àïën viïåc sûã dng sai cấc ngìn
tâi ngun vâ quìn cûúäng chïë ca nhâ nûúác.
Nhûäng nguy cú nây mưåt lêìn nûäa cho thêëy rùçng
chđnh ph trung ûúng thûúâng àống vai trô tr cưåt

nhû thïë nâo àưëi vúái viïåc duy trò phất triïín. Sûå thấch
thûác lâ úã chưỵ phẫi tòm àûúåc cấch phên cưng lao àưång
àng giûäa trung ûúng vâ cấc bưå phêån khấc ca chđnh
quìn.
Nhûäng lûåa chổn chiïën lûúåc cho cẫi cấch
Xêy dûång mưåt nhâ nûúác cố khẫ nùng àấp ûáng tưët hún
àôi hỗi hoẩt àưång theo nhûäng cú chïë lâm tùng tđnh
cưng khai vâ minh bẩch, tùng cûúâng cấc biïån phấp
khuën khđch sûå tham gia vâo nhûäng cưng viïåc cưng
cưång vâ, khi thđch húåp, lâm giẫm khoẫng cấch giûäa
cấc chđnh ph vâ cấc cưng dên cng nhû cấc cưång
àưìng mâ chđnh ph cố àõnh phc v. Àiïìu àố dêỵn
àïën bưën u cêìu rưång lúán àưëi vúái cấc nhâ lêåp chđnh
sấch:
• Bẫo àẫm sûå thẫo lån cưng khai rưång lúán vïì
nhûäng àõnh hûúáng vâ ûu tiïn chđnh sấch cú bẫn
úã núi nâo thđch húåp. đt nhêët, àiïìu nây bao gưìm
viïåc cung cêëp nhûäng thưng tin vïì lúåi đch cưng
cưång vâ thiïët lêåp cấc cú chïë tham khẫo kiïën -
chùèng hẩn nhû nhûäng hưåi àưìng tham vêën vâ
nhûäng U ban cưng dên - àïí têåp húåp quan àiïím
vâ biïët àûúåc nhûäng súã thđch ca cấc nhốm bõ tấc
àưång.
• Núi nâo cố thïí lâm àûúåc, khuën khđch sûå tham
gia trûåc tiïëp ca nhûäng ngûúâi sûã dng vâ nhûäng
ngûúâi khấc àûúåc hûúãng lúåi vâo viïåc thiïët kïë, thûåc
hiïån vâ quẫn l cấc hâng hoấ vâ dõch v cưng
cưång àõa phûúng.
• ÚÃ àêu mâ viïåc phên cêëp àûúåc coi lâ nïn cố, hậy
ấp dng cấch tiïëp cêån thêån trổng theo tùng giai

àoẩn hay theo tûâng khu vûåc trong nhûäng lơnh
vûåc ûu tiïn. Àûa ra nhûäng cú chïë giấm sất mẩnh
mệ vâ bẫo àẫm chùỉc chùỉn rùçng nhûäng quy àõnh
lânh mẩnh giûäa cấc cêëp chđnh quìn àậ úã àêu
vâo àêëy àïí hẩn chïë hânh àưång àưåc àoấn ca cêëp
trung ûúng vâ cêëp àõa phûúng.
• Tẩi cêëp àõa phûúng, hậy têåp trung vâo nhûäng cú
chïë vâ nhûäng biïån phấp khuën khđch theo chiïìu
ngang trong mưëi quan hïå giûäa chđnh ph vúái
phêìn côn lẩi ca cưång àưìng, nhûäng cấi tẩo nïn
trấch nhiïåm vâ sûå cẩnh tranh.
Têët nhiïn, mưåt chiïën lûúåc cúãi múã hún vâ phên
cêëp nhiïìu hún lẩi cố nhûäng nguy cú ca nố. Câng cố
nhiïìu cú hưåi cho sûå tham gia thò cấc u cêìu àûúåc àùåt
ra cho nhâ nûúác sệ câng lúán. Àiïìu nây cố thïí lâm
tùng nguy cú bõ cấc nhốm àùåc lúåi to mưìm thao tng
hóåc nguy cú bõ trc trùåc hïå thưëng. Àûa chđnh ph
lẩi gêìn hún vúái mưåt sưë ngûúâi phẫi tn theo ngun
tùỉc àẫm bẫo viïåc àố khưng dêỵn àïën viïåc xa rúâi nhûäng
ngûúâi khấc. Cng nhû vêåy, nïëu khưng cố nhûäng quy
tùỉc rộ râng, rânh mẩch trong viïåc ấp àùåt nhûäng biïån
phấp hẩn chïë àưëi vúái cấc ban, ngânh cêëp khấc nhau
ca chđnh quìn, vâ nïëu khưng cố cấc biïån phấp
khuën khđch trấch nhiïåm àõa phûúng, thò sûå khng
hoẫng vïì cai trõ gêy phiïìn toấi àïën nhiïìu chđnh ph
têåp trung quìn hânh sệ àún giẫn àûúåc chuín xëng
cẫ cêëp thêëp hún. Tuy nhiïn, cố mưåt sưë cấch àïí lùn
trấi bống mưåt cấch an toân, bao gưìm viïåc sûã dng
phûúng tiïån liïn lẩc vâ xêy dûång sûå nhêët trđ àïí lâm
cho cưng cåc cẫi cấch trúã nïn hiïíu àûúåc àưëi vúái cấc

cưng dên vâ doanh nghiïåp vâ tûâ àố thc àêíy cú hưåi
thânh cưng ca cẫi cấch.
Vûúåt qua phẩm vi biïn giúái qëc gia: tẩo àiïìu kiïån thån
lúåi cho hoẩt àưång têåp thïí toân cêìu
Toân cêìu hoấ lâ mưåt mưëi àe doẩ àưëi vúái cấc nhâ nûúác
ëu kếm vâ cai trõ thêët thûúâng. Nhûng nố cng múã
àûúâng cho cấc nhâ nûúác hoẩt àưång cố hiïåu quẫ vâ cố
k cûúng thc àêíy sûå phất triïín vâ phc lúåi kinh tïë
vâ nố câng nung nêëu nhu cêìu cêìn thiïët vïì sûå húåp tấc
qëc tïë cố hiïåu quẫ nhùçm theo àíi hânh àưång têåp
thïí toân cêìu.
Chêëp nhêån sûå cẩnh tranh vúái bïn ngoâi
Nhâ nûúác vêỵn àõnh rộ nhûäng chđnh sấch vâ quy tùỉc
àưëi vúái sûå viïåc nùçm trong phẩm vi phấp quìn ca
mònh, nhûng nhûäng sûå kiïån toân cêìu vâ cấc thoẫ ûúác
qëc tïë lẩi àang cố ẫnh hûúãng ngây câng tùng àïën
nhûäng chổn lûåa ca nhâ nûúác. Ngûúâi dên giúâ àêy àậ
di chuín nhiïìu hún, àûúåc giấo dc nhiïìu hún vâ
hiïíu biïët nhiïìu hún vïì nhûäng àiïìu kiïån úã nhûäng núi
khấc. Vâ sûå tham gia vâo hoẩt àưång kinh tïë toân cêìu
àậ siïët chùåt nhûäng kiïìm chïë àưëi vúái hânh àưång àưåc
àoấn ca nhâ nûúác, giẫm khẫ nùng àấnh thụë vâo
vưën tû bẫn vâ àem lẩi sûå xem xết k lûúäng vïì thõ
trûúâng tâi chđnh cho cấc chđnh sấch tâi chđnh tiïìn tïå.
“Toân cêìu hoấ” chûa phẫi thûåc sûå cố tđnh toân
cêìu - nố vêỵn chûa àưång chẩm àïën phêìn lúán ca nïìn
kinh tïë thïë giúái. Gêìn mưåt nûãa sưë dên ca thïë giúái
àang phất triïín àậ bõ àïí lẩi úã bïn ngoâi sûå gia tùng
àûúåc bân cậi túái nhiïìu vïì khưëi lûúång thûúng mẩi qëc
tïë vâ nhûäng lìng lûu chuín vưën tûâ àêìu nhûäng nùm

1980. Viïåc cấc chđnh ph ngêìn ngẩi múã cûãa ra nïìn
22 BẤO CẤO VÏÌ TỊNH HỊNH PHẤT TRIÏÍN THÏË GIÚÁI 1997
kinh tïë thïë giúái lâ àiïìu phêìn nâo cố thïí hiïíu àûúåc.
Tham gia vâo nïìn kinh tïë toân cêìu, giưëng nhû viïåc
chuín giao quìn lûåc tûâ trung ûúng, mang cẫ nhûäng
ri ro lêỵn cú hưåi. Chùèng hẩn, nố cố thïí lâm cho cấc
nûúác dïỵ bõ tưín thûúng trûúác nhûäng c sưëc giấ cẫ bïn
ngoâi hay trûúác nhûäng chuín hûúáng lúán gêy mêët ưín
àõnh ca nhûäng lìng lûu chuín vưën. Àiïìu nây lâm
cho vai trô ca nhâ nûúác câng quan trổng hún, cẫ
trong viïåc àưëi phố vúái nhûäng c sưëc nhû vêåy lêỵn trong
viïåc ngûúâi dên vâ cấc hậng nùỉm àûúåc nhûäng cú hưåi
ca thõ trûúâng toân cêìu. Thïë nhûng ta khưng nïn
quấ phống àẩi nhûäng khố khùn, àùåc biïåt lâ khi bõ àùåt
trûúác nguy cú cố thïí bõ gẩt ra ngoâi quấ trònh toân
cêìu hoấ.
Cấi giấ phẫi trẫ cho viïåc khưng múã cûãa sệ lâ
khoẫng cấch ngây câng lúán vïì mûác sưëng giûäa nhûäng
nûúác tham gia hưåi nhêåp vâ nhûäng nûúác khưng tham
gia hưåi nhêåp. Àưëi vúái nhûäng nûúác tt hêåu, con àûúâng
àẩt túái mûác thu nhêåp cao hún sệ nùçm trong cấc chđnh
sấch nưåi àõa lânh mẩnh vâ viïåc xêy dûång nùng lûåc
ca nhâ nûúác. Sûå hưåi nhêåp àem lẩi sûå hưỵ trúå mẩnh
mệ cho nhûäng chđnh sấch àố - vâ lâm tùng lúåi đch tûâ
nhûäng chđnh sấch nây - nhûng nố khưng thïí thay
thïë cho nhûäng chđnh sấch nây. Theo nghơa nây,
toân cêìu hoấ àûúåc bùỉt àêìu tûâ trong nûúác. Nhûng
nhûäng thïí chïë àa phûúng nhû Tưí chûác thûúng mẩi
qëc tïë (WTO) àống mưåt vai trô quan trổng trong
viïåc khuën khđch cấc nûúác thûåc hiïån c nhẫy ca

mònh.
Àêíy mẩnh hânh àưång têåp thïí toân cêìu
Hưåi nhêåp toân cêìu cng lâm tùng nhûäng àôi hỗi àưëi
vúái cấc nhâ nûúác trong húåp tấc àïí chiïën thùỉng nhûäng
mưëi àe doẩ qëc tïë, nhû lâ hiïån tûúång trấi àêët àang
nống lïn. Nhûäng khấc biïåt vïì kinh tïë, vùn hoấ vâ
nhûäng khấc biïåt khấc giûäa cấc nûúác cố thïí lâm cho
sûå húåp tấc nây trúã nïn khố khùn - vâ thêåm chđ, cố
nhûäng lc khưng thïí àûúåc. Nhûng sûå húåp tấc mẩnh
mệ hún rộ râng lâ rêët cêìn thiïët àưëi vúái đt nhêët lâ nùm
mưëi lúåi đch chđnh vûúåt ra ngoâi phẩm vi qëc gia:
• Quẫn l cấc cåc khng hoẫng khu vûåc. Mưëi àe
doẩ vïì chiïën tranh hẩt nhên giûäa cấc siïu cûúâng
àậ nhûúâng chưỵ cho viïåc xẫy ra rêët nhiïìu cấc cåc
xung àưåt nhỗ hún, tûâ àố dêỵn àïën nhûäng vêën àïì
tưën kếm nhû trúå gip vâ phc hưìi àúâi sưëng cho
ngûúâi tõ nẩn. Khưng cố mưåt khn khưí phấp l
qëc tïë vûäng chùỉc àïí khùỉc phc nhûäng xung
àưåt nây hay gip trấnh àûúåc chng. Sûå xem xết
thưëng nhêët hún vïì viïåc cấc chđnh sấch ca nhâ
nûúác vâ sûå trúå gip qëc tïë gip khùỉc phc cấc
xung àưåt múái nẫy sinh nhû thïë nâo lâ cêìn thiïët
trong viïåc thiïët kïë chđnh sấch kinh tïë vâ xậ hưåi.
• Thc àêíy ưín àõnh kinh tïë toân cêìu. Ngûúâi ta
ngây câng quan têm àïën nhûäng tấc àưång cố tiïìm
nùng gêy mêët ưín àõnh ca cấc ngìn vưën àêìu tû
giấn tiïëp lúán vâ nhanh, àùåc biïåt lâ khi khng
hoẫng úã mưåt nûúác cố thïí trân sang nhûäng thõ
trûúâng khấc. Nhiïìu cú chïë qëc tïë khấc nhau
àậ àûúåc àûa ra àïí chưëng lẩi nhûäng vêën àïì nhû

vêåy, vâ Qu tiïìn tïå qëc tïë (IMF) múái àêy àậ
tẩo ra mưåt phûúng tiïån múái àïí gip cho cấc
nûúác thânh viïn àưëi phố vúái nhûäng cåc khng
hoẫng tâi chđnh bêët ngúâ. Nhûng, cấc chđnh sấch
kinh tïë thêån trổng vâ àấp ûáng tưët trong nûúác sệ
lâ sûå bẫo vïå tưët nhêët cho cấc nûúác. Sûå di chuìn
lao àưång qëc tïë ngây câng tùng cng lâ vêën àïì
àôi hỗi phẫi cố hânh àưång têåp thïí toân cêìu.
• Bẫo vïå mưi trûúâng. Cấc vêën àïì mưi trûúâng toân
cêìu cêëp bấch bao gưìm sûå thay àưíi khđ hêåu, sûå
mêët mất tđnh àa dẩng sinh hổc vâ viïåc bẫo vïå
cấc ngìn nûúác qëc tïë. Hânh àưång têåp thïí qëc
tïë cố thïí gip giẫi quët nhûäng vêën àïì nây thưng
qua phưëi húåp tưët hún, nêng cao thûác cưng
chng, mưåt sûå chuín giao cưng nghïå cố hiïåu
quẫ hún vâ nhûäng biïån phấp thûåc hânh tưët hún
úã cêëp àõa phûúng vâ cêëp qëc gia. Tuy nhiïn,
tiïën bưå àậ diïỵn ra khấ chêåm chẩp, lâm tùng nưỵi
lo lùỉng lâ sệ xẫy ra mưåt thẫm hoẩ mưi trûúâng
lúán àïí thc àêíy cấc nûúác ài vâo hânh àưång têåp
thïí.
• Thc àêíy nghiïn cûáu cú bẫn vâ tẩo ra kiïën thûác.
Giúâ àêy, àûúåc hưìi phc lẩi àïí àấp ûáng nhûäng
thấch thûác àưíi múái trong sẫn xët lûúng thûåc,
Nhốm tû vêën vïì nghiïn cûáu nưng nghiïåp qëc
tïë àậ chó ra rùçng cưng nghïå cố thïí àûúåc triïín
khai vâ phưí biïën nhû thïë nâo thưng qua hânh
àưång têåp thïí qëc tïë. Nhûäng cú chïë tham vêën
tûúng tûå cêìn àûúåc triïín khai àïí giẫi quët nhûäng
vêën àïì nghiïn cûáu bûác xc trong lơnh vûåc bẫo

vïå mưi trûúâng vâ sûác khoễ.
• Lâm cho trúå gip phất triïín qëc tïë cố hiïåu quẫ
hún. Àïí trúã nïn cố hiïåu quẫ hún, viïån trúå nûúác
ngoâi cêìn àûúåc gùỉn kïët chùåt chệ hún vúái cấc chđnh
sấch ca cấc nûúác nhêån viïån trúå. Cưng viïåc ûu
tiïn hâng àêìu àưëi vúái cấc cú quan viïån trúå lâ
chuín mưåt cấch cố hïå thưëng cấc ngìn tâi
ngun cho cấc nûúác nghêo vúái nhûäng chđnh sấch
tưët vâ mưåt sûå cam kïët mẩnh mệ phc hưìi sûác
sưëng cho cấc thïí chïë.
23TƯÍNG QUẤT
Xoấ bỗ nhûäng trúã ngẩi àưëi vúái cẫi cấch nhâ nûúác
Lõch sûã cẫi cấch nhâ nûúác ca cấc nûúác cưng nghiïåp
lêu àúâi ngây nay mang lẩi niïìm hy vổng - vâ cẫ sûå
ngêåp ngûâng - cho cấc nûúác àang phất triïín hiïån nay.
Cho àïën thïë k trûúác, nhiïìu vêën àïì mâ hiïån nay tỗ
ra lâm giẫm tđnh hiïåu quẫ ca nhâ nûúác trong thïë
giúái àang phất triïín trûúác kia àậ lâ bùçng chûáng dïỵ
hiïíu úã chêu Êu, Nam M vâ Nhêåt Bẫn. Nhûng, nhûäng
vêën àïì nây àậ àûúåc giẫi quët, vâ cấc nhâ nûúác hiïån
àẩi cố hïå thưëng chun nghiïåp àậ xët hiïån. Àiïìu
nây àem lẩi hy vổng cho chng ta. Nhûng nố cng
lâm chng ta do dûå, búãi vò viïåc tùng cûúâng thïí chïë
àôi hỗi phẫi cố thúâi gian. Nhûäng cẫi cấch thúâi phc
hûng Minh Trõ àûa Nhêåt Bẫn tiïën trïn con àûúâng
phất triïín àậ mêët khoẫng 25 nùm àïí bùỉt rïỵ. Cố thïí
xêy dûång mưåt nhâ nûúác cố nùng lûåc hún, song quấ
trònh nây sệ chêåm chẩp vâ àôi hỗi cố sûå cam kïët chđnh
trõ lúán. Bêy giúâ cêìn cêëp bấch hânh àưång ngay.
Trong 15 nùm qua, nhiïìu chđnh ph àậ àấp ûáng

àûúåc ấp lûåc bïn ngoâi vâ bïn trong bùçng cấch tiïën
hânh nhûäng cẫi cấch sêu rưång àïí cẫi tiïën hoẩt àưång
ca mònh. Àiïín hònh lâ, nhûäng thay àưíi trong chđnh
sấch kinh tïë vơ mư - viïåc xûã l t giấ hưëi àoấi, chđnh
sấch tâi chđnh, chđnh sấch thûúng mẩi - àậ tiïën hânh
nhanh nhêët. Nhûäng cẫi cấch nây cố nhûäng hâm
chđnh trõ, nhûng khưng àôi hỗi phẫi “àẩi tu” lẩi toân
bưå cấc thïí chïë. Chng cố thïí àûúåc tiïën hânh nhanh
chống, thûúâng lâ thưng qua sùỉc lïånh, do mưåt nhốm
nhỗ cấc nhâ k trõ cố nùng lûåc thûåc hiïån. Têët cẫ nhûäng
àiïìu mâ nhốm phẫi nùỉm lâ quët àõnh vïì mùåt chđnh
trõ àïí tẩo ra sûå thay àưíi.
Nhûng nhûäng cẫi cấch nhâ nûúác khấc, khi giẫi
quët sûå àiïìu tiïët dõch v xậ hưåi, tâi chđnh, cú súã hẩ
têìng vâ cưng trònh cưng cưång, khưng thïí thûåc hiïån
àûúåc nhanh chống nhû vêåy búãi vò chng liïn quan
àïën viïåc thay àưíi cấc cú cêëu thïí chïë àûúåc thiïët lêåp
cho nhûäng mc tiïu khấc nhau àïí ph húåp vúái nhûäng
quy tùỉc khấc nhau ca trô chúi. Loẩi cẫi cấch thïí chïë
nây àôi hỗi thay àưíi mẩnh trong cấch suy nghơ vâ
hânh àưång ca cấc cú quan nhâ nûúác, vâ thûúâng lâ cẫ
viïåc “àẩi tu” lẩi cấc hïå thưëng bẫo trúå vâ tham nhng
àậ àûúåc hònh thânh tûâ lêu. Nhûng, nhûäng thay àưíi
nhû vêåy lâ hïët sûác thiïët ëu nïëu nhû mën nêng cao
nùng lûåc ca nhâ nûúác. Cẫ hai àiïìu nây - cấc chđnh
sấch tưët vâ nhûäng thïí chïë nhâ nûúác cố khẫ nùng hún
àïí thûåc hiïån nhûäng chđnh sấch àố - cng nhau tẩo ra
sûå phất triïín kinh tïë nhanh hún nhiïìu (Biïíu àưì 5).
Cẫi cấch toân diïån theo nhûäng àûúâng lưëi nây
àôi hỗi rêët nhiïìu thúâi gian vâ nưỵ lûåc úã nhiïìu nûúác

àang phất triïín, vâ tiïën trònh nây khấc nhau àấng
kïí giûäa cấc vng (Hưåp 3). Cẫi cấch cng sệ gùåp phẫi
sûå chưëng àưëi lúán vïì chđnh trõ. Tuy nhiïn, cấc nhâ cẫi
cấch cố thïí bùỉt àêìu mưåt cấch tưët àểp bùçng cấch cng
cưë cấc cú quan trung ûúng cho viïåc hoẩch àõnh chđnh
sấch chiïën lûúåc, tẩo lêåp sûå minh bẩch vâ cẩnh tranh
lúán hún, tấch riïng nhûäng hoẩt àưång vâ nhûäng cú
quan cố cấc àêìu ra àûúåc c thïí hoấ dïỵ dâng, tòm kiïëm
sûå phẫn hưìi kiïën nhiïìu hún tûâ nhûäng àưëi tûúång sûã
dng vïì viïåc phên phưëi cấc dõch v, vâ lâm viïåc vúái
cấc hiïåp hưåi cưng àoân vïì nhûäng chûúng trònh sệ cho
phếp cưng nhên tòm kiïëm sûå an toân trong thay àưíi
hún lâ tòm kiïëm sûå an toân chưëng lẩi thay àưíi.
Khi nâo nhûäng cẫi cấch diïỵn ra?
Nhûäng xung àưåt sêu sùỉc vïì sûå phên phưëi vâ nhûäng
kiïìm chïë gùỉn chùåt vâo nhûäng thïí chïë nhâ nûúác lâ
àiïìu then chưët giẫi thđch tẩi sao nhiïìu nûúác àậ thêët
bẩi trong cẫi cấch àïën nhû vêåy. Tuy nhiïn, chng
khưng phẫi lâ khưng thïí thay àưíi. Cëi cng thò sûå
thay àưíi xët hiïån khi nhûäng khđch àưång vûát bỗ cấc
chđnh sấch c vâ nhûäng sùỉp xïëp thïí chïë lưỵi thúâi trúã
nïn mẩnh hún so vúái nhûäng khđch àưång mën giûä
chng lẩi. Mưåt cåc khng hoẫng kinh tïë hay mưåt
mưëi àe doẩ tûâ bïn ngoâi, hóåc sûå nhêåm chûác ca mưåt
chđnh ph múái cố đt lúåi đch hún trong chïë àưå c, àïìu
cố thïí thc àêíy cẫi cấch. Tuy nhiïn, cẫi cấch cố thïí bõ
trò hoận nïëu nhû nhûäng ngûúâi nùỉm giûä quìn lûåc lẩi
mën thûåc hiïån cấc chđnh sấch lưỵi thúâi vò lúåi đch ca
hổ hóåc vò lúåi đch ca cấc àưìng minh ca hổ. Vâ sûå trò
hoận àưi khi cố thïí kếo dâi mưåt cấch àau àúán nhû úã

Haiti dûúái thúâi Duvaliers vâ Dai (Cưång hoâ dên ch
Cưnggư) ngây nay.
Cấc nûúác lấng giïìng cng cố thïí lâ àưång cú thc
àêíy mẩnh mệ sûå thay àưíi. Lân sống cẫi cấch lan
truìn úã Àưng Ấ, M Latinh, nhiïìu nûúác Àưng Êu vâ
Liïn Xư c lâ mưåt hiïåu ûáng “àưminư” rộ râng. Mưëi àe
doẩ bõ tt lẩi phđa sau cố thïí thc àêíy cấc nûúác cẫi
tiïën hoẩt àưång ca bưå mấy quan chûác ca hổ. Tuy
nhiïn, viïåc nghiïn cûáu vêỵn chûa giẫi thđch àûúåc tẩi
sao mưåt sưë nûúác khùỉc phc àûúåc khng hoẫng, côn
mưåt sưë khấc thò khưng. Vò sao, chùèng hẩn, khẫ nùng
dung thûá lẩm phất ca dên chng úã chêu Ấ dûúâng
nhû thêëp hún nhiïìu so vúái nhiïìu núi úã M Latinh?
Vâ tẩi sao mưåt sưë nûúác phẫi trẫi qua thúâi k suy sp
kinh tïë kếo dâi trûúác khi àưëi phố àûúåc trong khi cấc
nûúác khấc lẩi hânh àưång súám hún nhiïìu?
Thưng thûúâng, sûå phên tđch vïì nhûäng ngûúâi
chiïën thùỉng vâ nhûäng ngûúâi thua cåc sệ àûa àïën sûå
dûå bấo trûúác vïì viïåc khi nâo cẫi cấch sệ àûúåc thûåc
hiïån hóåc đt nhêët lâ liïåu nố cố àûúåc thûåc hiïån hay
24 BẤO CẤO VÏÌ TỊNH HỊNH PHẤT TRIÏÍN THÏË GIÚÁI 1997
khưng. Cẫi cấch sệ đt sûác hêëp dêỵn nïëu nhûäng ngûúâi
àûúåc cåc khưng thïí b àùỉp lẩi cho nhûäng ngûúâi thua
cåc. Thêåm chđ khi mâ nhûäng lúåi đch tiïìm tâng cố à
àïí thûåc hiïån sûå àïìn b thò cẫi cấch cng khố thânh
cưng, búãi vò lúåi đch àûúåc trẫi rưång cho nhiïìu ngûúâi,
trong khi nhûäng ngûúâi thua thiïåt, d chó lâ mưåt sưë
nhỗ hún, lẩi cố quìn thïë lúán vâ cưë kïët vúái nhau. Mưåt
vêën àïì khấc nûäa lâ nhûäng lúåi đch thûúâng àûúåc nhêån
biïët trong tûúng lai, trong khi nhûäng mêët mất thò lẩi

xët hiïån tûác khùỉc. Àưi khi, cấc àiïìu kiïån àậ xêëu ài
àïën mûác sưë ngûúâi àûúåc lúåi àưng hún nhiïìu so vúái sưë
ngûúâi thua thiïåt. Khi àố, cẫi cấch cố thïí sẫn sinh ra
nhûäng lúåi đch kinh tïë vâ chđnh trõ trûúác mùỉt.
Cẫi cấch cố thïí duy trò ra sao?
Cấc nhâ lậnh àẩo chđnh trõ vâ giúái thûúång lûu hûúáng
vïì cẫi cấch cố thïí thc àêíy nhanh bùçng viïåc àûa ra
nhûäng quët àõnh múã rưång nhûäng chổn lûåa ca dên
chng, nối lïn rộ râng nhûäng lúåi đch ca cẫi cấch vâ
àẫm bẫo rùçng cấc chđnh sấch àûúåc bao gưìm nhiïìu
hún trong cẫi cấch. Trong nhûäng nùm gêìn àêy, nhûäng
nhâ lậnh àẩo chđnh trõ nhòn xa thêëy rưång àậ biïën àưíi
nhûäng lûåa chổn àưëi vúái dên chng ca hổ thưng qua
cẫi cấch cố tđnh chêët quët àõnh. Hổ thânh cưng búãi
vò hổ àậ lâm cho nhûäng lúåi đch trúã nïn rộ râng àưëi vúái
têët cẫ vâ àậ xêy dûång nhûäng khưëi liïn kïët mang lẩi
tiïëng nối to hún cho nhûäng ngûúâi àûúåc hûúãng lúåi
thûúâng n lùång. Hổ cng àậ thânh cưng - vâ àiïìu
nây lâ ch ëu nhêët – búãi vò hổ àậ àûa ra mưåt têìm
nhòn dâi hẩn cho xậ hưåi ca hổ, cho phếp mổi ngûúâi
nhòn xa hún nhûäng àau khưí trûúác mùỉt ca sûå àiïìu
chónh. Nhûäng nhâ lậnh àẩo hoẩt àưång cố hiïåu quẫ
lâm cho nhên dên cố cẫm giấc mònh lâ ngûúâi ch ca
cẫi cấch - cấi cẫm giấc cho rùçng cẫi cấch khưng phẫi
lâ mưåt cấi gò àố bõ ấp àùåt tûâ bïn ngoâi.
Cẫi cấch nhâ nûúác àôi hỗi cố sûå húåp tấc ca têët
cẫ cấc nhốm trong xậ hưåi. Sûå àïìn b cho nhûäng nhốm
bõ cẫi cấch tấc àưång ngûúåc lẩi (cấc nhốm nây khưng
phẫi ln ln lâ nhốm nghêo nhêët trong xậ hưåi) cố
thïí gip giânh àûúåc sûå ng hưå ca hổ. Mùåc d sûå àïìn

b cố thïí tưën kếm trong ngùỉn hẩn, song nố sệ àûúåc
hoân lẩi trong dâi hẩn. Nhûäng bêët àưìng sêu xa vâ sûå
ngúâ vûåc lêỵn nhau giûäa cấc nhốm cố thïí cng lâm
chêåm cẫi cấch. ÚÃ àêy khưng cố phûúng phấp cưë àõnh
nhanh chống nâo àïí xoấ bỗ sûå bêët àưìng lêu àúâi, song
cấc thoẫ ûúác xậ hưåi, nhû Cưng ûúác Moncloa ca Têy
Ban Nha, Hưåi nghõ kinh tïë qëc gia Bïnanh, cố thïí
gip vâo viïåc xoấ bỗ nây.
Cấc cú quan qëc tïë cố thïí khuën khđch vâ gip
duy trò cẫi cấch theo bưën cấch: Thûá nhêët, chng cố
thïí cung cêëp lúâi khun k thåt quan trổng xem
nïn vâ khưng nïn lâm gò. Sûå trúå gip nây thûúâng lâ
vư giấ, àùåc biïåt àưëi vúái nhûäng qëc gia nhỗ khưng cố
à ngìn tâi ngun àïí xûã l toân bưå nhûäng vêën àïì
k thåt úã trong nûúác. Nhûng nố cêìn àûúåc bưí sung
bùçng k nùng ca àõa phûúng àïí lâm cho cẫi cấch
thđch ûáng vúái cấc àiïìu kiïån vâ thïí chïë àõa phûúng.
Tưí chûác thûúng mẩi qëc tïë (WTO) àống vai trô ch
ëu trong cåc cẫi cấch thûúng mẩi, Tưí chûác y tïë thïë
giúái (WHO) àống vai trô ch chưët vïì vêën àïì y tïë vâ
Tưí chûác lao àưång qëc tïë (ILO) àống vai trô quan
trổng vïì phấp chïë lao àưång vâ chđnh sấch cưng ùn
viïåc lâm. Thûá hai, cấc cú quan qëc tïë cố thïí cung
cêëp kinh nghiïåm phong ph ca cấc nûúác trïn thïë
giúái vïì nhiïìu loẩi vêën àïì. Do thûúâng cố àûúåc nhûäng
cấn bưå tûâ khùỉp cấc nûúác trïn thïë giúái, cấc cú quan
nây cố thïí cung cêëp cấc chun gia tûâ nhûäng bưëi cẫnh
khấc nhau. Thûá ba, sûå trúå gip vïì tâi chđnh mâ cấc
cú quan nây cung cêëp cố thïí gip cấc nûúác trẫi qua
àûúåc giai àoẩn khố khùn ban àêìu ca cẫi cấch cho

Biïíu àưì 5
Cấc nûúác cố cấc chđnh sấch kinh tïë tưët vâ nùng
lûåc thïí chïë mẩnh hún thûúâng tùng trûúãng nhanh
hún
Ghi ch: Mưỵi mưåt nûúác tùng trûúãng lâ sưë trung bònh cho mưåt nhốm
cấc nûúác. Nhûäng kïët quẫ àûúåc dûåa trïn mưåt thoấi triïín cố sûã
dng dûä liïåu trong mẫng dânh cho 94 nûúác cưng nghiïåp vâ àang
phất triïín trong giai àoẩn 1964-1994, cố tiïën hânh kiïím tra àưëi
vúái giấo dc, thu nhêåp vâ cấc biïën sưë khấc. Xem Ch thđch k
thåt àïí biïët thïm chi tiïët. Ngìn: Cấc tâi liïåu cú súã ca
Commader, Davoodi vâ Lee.
25TƯÍNG QUẤT
àïën khi àẩt àûúåc lúåi đch. Thûá tû cấc cú quan nây cố
thïí cung cêëp mưåt cú chïë àïí cấc nûúác cam kïët vúái bïn
ngoâi, lâm cho khố cố thïí li cẫi cấch lẩi. Tuy nhiïn,
nïëu nhû lõch sûã vïì sûå trúå gip qëc tïë cho thêëy mưåt
àiïìu gò àố, thò àố lâ sûå trúå gip bïn ngoâi chó cố thïí
àẩt àûúåc rêët đt thânh quẫ nïëu nhû trong nûúác khưng
cố mën cẫi cấch.
Mưåt chđnh ph tưët khưng phẫi lâ àiïìu xa xó - nố lâ àiïìu
cêìn thiïët sưëng côn cho phất triïín
Cấch tiïëp cêån ca thïë k XXI àem lẩi hûáa hển thay
àưíi to lúán vâ l do àïí hy vổng. Trong mưåt thïë giúái ca
nhûäng thay àưíi chống mùåt trong cấc thõ trûúâng, xậ
hưåi dên sûå vâ cấc lûåc lûúång toân cêìu, nhâ nûúác phẫi
chõu ấp ]ûåc trúã nïn cố hiïåu quẫ hún, nhûng nố vêỵn
chûa thđch ûáng à nhanh àïí theo kõp nhõp àưå àố.
Khưng cố gò àấng ngẩc nhiïn, úã àêy khưng cố mưåt mư
hònh duy nhêët cho sûå thay àưíi, vâ cấc cåc cẫi cấch
thûúâng sệ àïën chêåm búãi vò chng kếo theo viïåc tû

duy lẩi mưåt cấch cú bẫn vïì vai trô ca cấc thïí chïë vâ
mưëi tấc àưång qua lẩi giûäa cưng dên vâ chđnh ph.
Tuy nhiïn, cấc vêën àïì àûa ra trong bấo cấo nây lâ
mưåt bưå phêån khưng thïí tấch rúâi ca viïåc tû duy lẩi vïì
nhâ nûúác úã nhiïìu núi trïn thïë giúái vâ nùçm trong
chûúng trònh nghõ sûå ca cấc tưí chûác qëc tïë trúå gip
cấc nhâ nûúác nây.
Nhûäng ngûúâi sưëng vúái cấc nhâ nûúác hoẩt àưång
khưng cố hiïåu quẫ àậ tûâ lêu phẫi chõu àûång nhûäng
hêåu quẫ do viïåc trò hoận sûå tùng trûúãng vâ phất triïín
xậ hưåi. Tuy nhiïn, thêåm chđ côn mưåt cấi giấ lúán hún
Nhûäng àùåc àiïím vâ thấch thûác ch ëu ca viïåc cẫi
thiïån tđnh hiïåu quẫ ca nhâ nûúác úã nhûäng khu vûåc àang
phất triïín khấc nhau àûúåc tốm tùỉt dûúái àêy. Àêy lâ nhûäng
khấi quất rưång lúán cêìn phẫi cố, vâ mưỵi khu vûåc bao gưìm
mưåt sưë nûúác vúái nhûäng kinh nghiïåm khấc nhau.
• Nhiïìu nûúác Nam Xahara chêu Phi àang gùåp khng
hoẫng vïì vêën àïì nhâ nûúác - mưåt cåc khng hoẫng
vïì nùng lûåc. Ûu tiïn cêëp bấch lâ xêy dûång lẩi tđnh
hiïåu quẫ ca nhâ nûúác thưng qua viïåc “àẩi tu” lẩi cấc
thïí chïë ca nhâ nûúác, khùèng àõnh lẩi sûå thưëng trõ
ca låt phấp vâ kiïím soất mưåt cấch àấng tin cêåy
viïåc lẩm dng quìn lûåc nhâ nûúác. Núi nâo mâ cấc
mưëi liïn kïët giûäa nhâ nûúác, khu vûåc tû nhên vâ xậ hưåi
dên sûå mỗng manh vâ kếm phất triïín thò cẫi thiïån
viïåc phên phưëi cấc dõch v cưng cưång vâ têåp thïí àôi
hỗi phẫi cố. nhûäng húåp tấc chùåt chệ hún vúái khu vûåc
tû nhên vâ xậ hưåi dên sûå.
• Nùng lûåc nhâ nûúác úã phêìn lúán cấc nûúác Àưng Ấ khưng
thïí xem nhû lâ cố vêën àïì. Nhûng khẫ nùng ca cấc

nûúác nây trong viïåc thay àưíi nhùçm àưëi phố vúái nhûäng
thấch thûác múái mâ khu vûåc nây àang gùåp phẫi sệ
àống vai trô quan trổng sưëng côn trong viïåc tiïëp tc
àẩt àûúåc sûå thânh cưng kinh tïë.
• Vêën àïì chđnh úã Nam Ấ lâ tònh trẩng àùåt ra quấ nhiïìu
quy àõnh vûâa lâ ngun nhên vûâa lâ tấc àưång ca bưå
mấy lâm viïåc bõ phònh to ca nhâ nûúác vâ lâ con
àûúâng chùỉc chùỉn nhêët dêỵn túái tham nhng. Àún giẫn
hoấ cấc quy àõnh vâ cẫi cấch cấc doanh nghiïåp nhâ
nûúác, vâ thu hểp lẩi vai trô ca nhâ nûúác, sệ lâ rêët
phûác tẩp vâ khố khùn vïì mùåt chđnh trõ.
• Cưng viïåc àûa nhâ nûúác hûúáng túái nhiïåm v “cêìm lấi
chûá khưng phẫi chêo thuìn côn xa múái àïën àûúåc
mûác àưå àêìy à úã Trung vâ Àưng Êu. Nhûng hêìu hïët
cấc nûúác àậ cố àûúåc tiïën bưå vâ àang trïn àûúâng ài
túái nêng cao nùng lûåc vâ trấch nhiïåm.
• Nùng lûåc nhâ nûúác thêëp úã nhiïìu nûúác thåc Cưång
àưìng cấc qëc gia àưåc lêåp (CIS) lâ trúã ngẩi nghiïm
trổng vâ ngây câng lúán trïn con àûúâng ài àïën tiïën bưå
úã hêìu hïët cấc lơnh vûåc ca chđnh sấch kinh tïë vâ xậ
hưåi. Viïåc àõnh hûúáng lẩi nhâ nûúác múái chó àang úã
giai àoẩn ban àêìu vâ mưåt loẩt nhûäng vêën àïì nghiïm
trổng àậ xët hiïån do thiïëu chung vïì tinh thêìn trấch
nhiïåm vâ sûå minh bẩch.
• ÚÃ M Latinh, viïåc phên cêëp quìn hânh vâ chi tiïu,
kïët húåp vúái viïåc dên ch hoấ, àậ cẫi tẩo mưåt cấch
àấng kïí quang cẫnh chđnh trõ àõa phûúng vâ cố ngûúâi
àậ gổi àêy lâ mưåt “cåc cấch mẩng n tơnh” Mưåt
mêỵu hònh chđnh ph múái àang nưíi lïn úã khu vûåc nây.
Tuy nhiïn, cng cêìn phẫi nhêën mẩnh hún nûäa viïåc

cẫi cấch hïå thưëng phấp låt, cú quan dên sûå, vâ cấc
chđnh sấch xậ hưåi.
• ÚÃ Trung Àưng vâ Bùỉc Phi, thêët nghiïåp cho àïën nay lâ
vêën àïì kinh tïë vâ xậ hưåi lúán nhêët vâ lâm cho viïåc
giẫm quy mư chđnh ph trúã nïn àùåc biïåt khố khùn.
Do nhûäng khố khùn vïì chđnh trõ vâ xậ hưåi ca cẫi
cấch lâ rêët to lúán, mùåc d khưng phẫi lâ khưng thïí
vûúåt qua, mưåt cấch tiïëp cêån àêìy hûáa hển cố thïí sệ lâ
viïåc bùỉt àêìu phên cêëp nhûäng dõch v chổn lổc; vâ
têåp trung vâo cẫi cấch cấc doanh nghiïåp nhâ nûúác,
àưìng thúâi àùåt nïìn mống cho nhûäng bûúác cẫi cấch
dân trẫi trïn phẩm vi rưång lúán hún.
Hưåp 3
Chûúng trònh nghõ sûå vng