Giáo án môn Ngữ văn 9 - Tuần 1 năm 2009

<span class='text_page_counter'>(1)</span>Ngữ văn 9 Tuaàn 1 Tieát 1,2 .. Traàn Thò Thuùy Hoàng. PHONG CAÙCH HOÀ CHÍ MINH. I / Muïc tieâu baøi hoïc : Giuùp hs : Thấy được vẻ đẹp trong phong cách HCM là sự kết hợp hài hoà giữa truyền thống và hiện đại, dân tộc và nhân loại, thanh cao và giản dị . Từ lòng kính yêu , tự hào về Bác . HS có ý thức tu dưỡng học tập , rèn luyện theo göông Baùc. Bước đầu có ý niệm vềø văn bản thuyết minh kết hợp với lập luận . II / Chuaån bò cuûa giaùo vieân vaø hoïc sinh : Giáo viên : Những mẩu chuyện về HCM Hoïc sinh : Đọc và chuaån bò baøi III / Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy và học 1/ Kiêểmå tra baøi cuõ : Giáo viên gọi HS nhắc lại kiến thức cũ về văn bản thuyết minh . 2 / Giới thiệu bài mới : Cuộc sống hiện đại đang từng ngày từng giờ lôi kéo , làm thế nào để có thể hội nhập với thế giới mà vẫn bảo vệ bản sắc văn hoá dân tộc . Tấm gương về nhà văn hoá lỗi lạc HCM ở thế kỷ xx là bài học cho các em. Hoạt động của thầy – trò Noäi dung Hoạt động 1: Tìm hiểu chung về tác giả tác I. Tìm hiểu chung phẩm .GV: Giới thiệu sơ lược về tác giả . 1. Taùc giaû (sgk) . GV ? Xuất xứ tác phẩm có gì đáng chú ý ? 2. Xuất xứ ; Trích trong phong cách GV :Hướng dẩn HS đọc , giọng khúc chiết HCM ,”cái vĩ đại gắn với cái giản dị ” mạch lạc , thể hiện niềm tôn kính chủ tịch 3. Đọc, tìm hiểu chú thích (sgk ) HCM. 4. Boá cuïc : 2 phần GV? Nêu đại ý của văn bản. - Phần 1: HCM với sự tiếp thu tinh hoa HS: Văn bản đề cập đến vấn đề hội nhập với văn hoá của nhân loại. thế giới và bảo vệ bản sắc văn hoá dân tộc - Phần 2 :Những nét đẹp trong lối sống GV? Vaên baûn coù theå chia laøm maáy phaàn? cuûa HCM Hoạt động 2 : Hướng dẫn đọc hiểu phần 1 . II. Đọc – hiểu văn bản: GV : Cho HS đọc lại phần 1 . 1. HCM với sự tiếp thu tinh hoa văn GV ? –Những tinh hoa văn hoá nhân loại hoá nhân loại : đến với HCM trong hoàn cảnh nào ? + Để có vốn văn hóa sâu rộng, bác Hồ đã: GV : nhấn mạnh hoàn cảnh bắt nguồn từ - Cách tiếp thu: nắm vững phương khát vọng tìm đường cứu nước : tiện giao tiếp là ngôn ngữ. GV ? – HCM đã làm cách nào để được vốn - Qua coâng vieäc lao động của maø hoïc tri hoûi. thức văn hoá nhân loại ? - Ham hoïc hoûi vaø tìm hieåu đến mức HS : Thaûo luaän nhoùm , trình baøy keát quaû . uyên thâm. GV ? – Chìa khoá mở ra kho tri thức của  HCM là người thông minh cần cù Naêm hoïc: 2009-2010 Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> Ngữ văn 9 nhân loại là gì ? Động lực nào giúp Người có được những tri thức ấy ? Tìm ví dụ minh hoạ . HS : Dựa vào văn bản tìm dẫn chứng . GV ? Qua đó em hiểu gì về phẩm chất HCM ? HS : Thaûo luaän nhoùm . GV ? Kết quả HCM có vốn tri thức nhân loại như thế nào ? theo phương hướng nào ? GV ? Theo em ,ñieàu kì dieäu nhaát taïo neân phaåm chaát HCM laø gì ? GV ? Caâu vaên naøo trong vaên baûn noùi roõ ñieàu đó? Vai trò của nó như thế nào ? Hoạt động 3: Hướng dẫn hs phân tích phaàn2. Gv : cho học sinh đọc phần 2 . GV ? Phần văn bản nói về thời kỳ nào trong sự nghiệp cách mạng của Bác . GV ? Trình bày những nét đẹp trong lối sống HCM, tác giả tập trung vào những khía caïnh naøo ? Phöông dieän naøo ? GV ? Trang phuïc cuûa Baùc theo caûm nhaän cuûa em nhö theá naøo ? GV ? Vieäc aên uoáng cuûa Baùc dieãn ra nhö theá nào ? Cảm nhận của em về những bữa ăn đó ? Hs Thaûo luaän nhoùm , ghi keát quaû . Gv nhaän xeùt . GV? Qua đó em cảm nhận được gì trong lối soáng cuûa HCM ? Hs : đọc lại đoạn “Và người sống ở đó …heát” Gv ? Tg so sánh lối sống của Bác với Nguyeãn Traõi- vò anh huøng daân toäc theá kyû XV .Theo em điểm giống và khác nhau giữa lối sống của Bác với các vị hiền triết như thế nào ? GV ? Taùc giaû duøng bieän phaùp ngheä thuaät naøo neâu baät loái soáng giaûn dò cuûa Baùc ? Hs: Thaûo luaän nhoùm. Gioáng : giaûn dò ,thanh cao . Khaùc : Baùc gaén boù seû chia gian khoå khoù khaên cuøng nhaân daân .. Traàn Thò Thuùy Hoàng yêu lao động. + HCM tieáp thu văn hóa có chọn lọc: - Tiếp thu mọi cái hay cái đẹp nhưng phê phán mặt tiêu cực . - Tiếp thu tinh hoa văn hoá của nhân loại dựa trên nền tảng văn hoá dân tộc .  Bác rất Phương Đông nhưng rất. mới, rất hiện đại.  Kết hợp giữa kể và bình luận, đan xen giữa kể và bình luận. 2. Nét đẹp trong cách sống HCM. - Nơi ở và làm việc đơn sơ: chỉ vài phoøng nhoû laø nôi tieáp khaùch , hoäi hoïp, chính trò.. - Trang phuïc :Giaûn dò moäc maïc , boä quaàn aùo baø ba naâu , aùo traán thuû , ñoâi deùp loáp thoâ sô . - Ăn uống :Đạm bạc với những món ăn daân daõ, bình dò .  HCM đã tự nguyện chọn lối sống vô cuøng giaûn dò . Lối sống của Bác là kế thừa và phát huy những nét cao đẹp của những nhà văn hoá dân tộc, mang nét đẹp thời đại gắn bó với nhân dân.  Biện pháp nghệ thuật đối lập, chọn. lọc chi tiết tiêu biểu, đan xen thơ Nguyễn Bỉnh Khiêm, dùng từ Hán Việt. III. Tổng kết- luyện tập: 1. YÙ nghóa cuûa vieäc hoïc taäp vaø reøn. Naêm hoïc: 2009-2010 Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> Ngữ văn 9 Hoạt động 4: Ứng dụng liên hệ bài học . Gv ? Cuộc sống hiện đại, xét về phương diện văn hoá trong thời kỳ hội nhập, hãy chỉ ra những thuận lợi và nguy cơ ? Hs : Thảo luận trả lời . Gv ? Từ phong cách của HCM em có nhận xét gì về tấm gương đó? Hs : Suy nghĩ trả lời Gv ? Neâu moät vaøi bieåu hieän cuûa loái soáng coù văn hoá? Hoạt động 6 :Hướng dẫn luyện tập . Hs :Keå chuyeän hoïc sinh khaùc nhaän xeùt . Gv: Nhaän xeùt. Traàn Thò Thuùy Hoàng luyeän theo phong caùch cuûa HCM: Cần phải hòa nhập với khu vực và Quốc tế nhưng cũng cần phải giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc.. II /Luyeän taäp : Keå moät soá caâu chuyeän veà loái soáng giaûn dò cuûa Baùc .. 4/ Cuûng coá: Cho học sinh phát biểu về nét đẹp trong phong cách HCM. 5/ Daën doø: HS học ghi nhớ, sưu tầm những mẩu chuyện về Bác. Soạn bài: Các phương châm hội thoại.. . Naêm hoïc: 2009-2010 Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> Ngữ văn 9 Tuaàn 1 Tieát 3 :. Traàn Thò Thuùy Hoàng. CÁC PHƯƠNG CHÂM HỘI THOẠI. I / Muïc tieâu baøi hoïc : Giúp HS: - Nắm được nội dung phương châm về lượng và phương châm về chất . - Biết vận dụng những phương châm này trong giao tiếp . II / Chuaån bò : GV : Baûng phuï ghi ví dụ. Hs : Chuaån bò baøi . III / Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy –học : 1. Kiểm tra bài cũ : GV yêu cầu HS nhắc lại kiến thức về “hội thoại “ ở lớp tám . 2. Giới thiệu bài mới . Hôm nay chúng ta tìm hiểu các phương châm hội thoại . GV : Ghi tựa lên bảng . Hoạt động của thầy –trò . Noäi dung Hoạt động 1: Tìm hiểu phương châm về lượng . 1GV: Giải thích từ” phương châm “. Cho học sinh đọc đoạn hội thoại . Gv: Câu hỏi của Ba đã mang đầy đủ nội dung An caàn bieát khoâng ? GV: Gợi ý :Bơi nghĩa là gì ? HS: đọc ví dụ ,Giải thích vì sao . H: Thaûo luaän nhoùm , Nhaän xeùt . GV: cho hoïc sinh keå ví duï b. Gv? Qua truyện cười em rút ra trong giao tiếp ? HS: Thaûo luaän . ? Vì sao truyện lại gây cười ? GV: Em tìm những thông tin thừa trong truyện ? HS: Cưới “Áo mới” Gv: Từ câu chuyện em rút ra bài học gì trong giao tieáp ? GV: Từ a,b em rút ra điều gì cần tuân thủ trong giao tieáp .. I/ Phương châm về lượng. VD: a. Bơi: di chuyển trong nước và trên mặt nước bằng cử động cơ thể. Câu trả lời của Ba chưa đầy đủ nội dung maø An caàn bieát(moät ñòa ñieåm cuï theå). Vaäy trong giao tieáp caàn noùi noäi dung đúng yêu cầu giao tiếp. b .Truyện cười vì hai nhân vật nói thừa nội dung . - Bỏ nội dung thừa..  Không nói nhiều hơn những gì cần noùi. 2-Keát luaän (sgk) Phương châm về lượng là nội dung vấn đề đưa vào giao tiếp . II / Phöông chaâm veà chaát . Hoạt động 2 :Tìm hiểu phương châm về chất. 1 – Ví duï . GV: Gọi Hs đọc ví dụ (sgk). a, Truyện phê phán những người nói ? Truyện cười phê phán điều gì ? khoát, sai sự thật . HS: Phê phán nói sai sự thật . b.Khoâng . GV: Neáu em khoâng bieát chaéc vì sao baïn mình nghĩ học thì em có trả lời với thầy cô bạn ấy nghĩ hoïc vì oám khoâng ? Naêm hoïc: 2009-2010 Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> Ngữ văn 9 GV: Trong giao tieáp caàn traùnh ñieàu gì ? HS : Thaûo luaän . Hoạt động 3: Hướng dẫn luyện tập . Bài 1: Cho học sinh đọc bài tập 1. a. GV: Chia lớp thành 2 nhóm mỗi nhóm một ví duï. Gv: Giaûi thích “Gia suùc “(Vaät nuoâi trong nhaø). b. GV: Cho học sinh đọc bài tập 2 xác định và điền a. từ cho sẵn vào chổ trống . b. GV: Goïi 2 hoïc sinh leân baûng . c. d. GV: Cho học sinh đọc bài tập . e. GV? Xác định những nội dung gây cười ? GV: Phöông chaâm naøo vi phaïm ? GV: Cho học sinh đọc yêu cầu bài tập . ? Phöông chaâm naøo vi phaïm . Học sinh xác định thành ngữ không tuân thủ a. phöông chaâm veà chaát . Gọi học sinh lên bảng ,giải thích thành ngữ. b. c.. Traàn Thò Thuùy Hoàng 2 –Keát luaän (sgk) Phương châm về chất : Nói những thông tinh có bằng chứng xác thực. III/ Luyeän taäp : Baøi 1: sai phương châm về lượng .Thừa từ” nuôi ở nhà “ Thừa “có hai cánh “ Baøi 2: Nói có sách mách có chứng Noùi doái Noùi moø Noùi nhaêng noùi cuoäi Noùi traïng  Vi phaïm phöông chaâm veà chaát. Baøi 3: Vi phạm phương châm về lượng (Thừa câu cuối). Baøi 4 : Thông tin đó chưa chắc chắn . Khoâng nhaèm laëp noäi dung cuõ . Baøi 5: - AÊn ñôm noùi ñaëc : vu khoáng , ñaët ñieàu . - AÊn oác noùi moø : bòa ñaët . - Caõi chaøy caõi coái: coá tranh caõi nhöng khoâng coù lyù.. 4/ Cuûng coá : Học sinh tóm tắt hai nội dung phương châm hội thoại . 5/ Daën doø: Hoïc sònh hoïc baøi ,laøm baøi 5 (coøn laïi ) Chuẩn bị “Sử dụng 1 số biện pháp nghệ thuật trong văn bản thuyết minh “..  Tuaàn 1. Tieát 4:. SỬ DỤNG MỘT SỐ BIỆN PHÁP NGHỆ THUẬT TRONG VAÊN BAÛN THUYEÁT MINH . Naêm hoïc: 2009-2010 Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(6)</span> Ngữ văn 9. Traàn Thò Thuùy Hoàng. I / Muïc tieâu baøi hoïc : Giuùp Hs : - Biết thêm phương pháp thuyết minh những vấn đề trừu tượng ngoài trình bày , giới thieäu coøn cần sử dụng các biện pháp nghệ thuật . - Taäp söu taàm caùc bieän phaùp ngheä thuaät trong baøi thuyeát minh . II/ Chuaån bò cuûa giaùo vieân vaø hoïc sinh : GV: Bảng phụ ghi ví dụ HS: Chuaån bò baøi . III/ Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy và học . 1- Ổn định tổ chức : Kiểm tra sĩ số . 2- Kieåm tra baøi cuõ : hoïc sinh nhaéc laïi khaùi nieäm bieän phaùp thuyeát minh . 3-Giới thiệu bài mới : Thuyết minh là trình bày những tri thức khách quan phổ thông bằng cách liệt kê : Lập luận nêu luận cứ để rút ra kết luận từ cái đã biết chưa biết. Hôm nay chúng ta tìm hieåu caùc bieän phaùp ngheä thuaät trong vaên thuyeát minh . Hoạt động của thầy – trò Noäi dung Hoạt động 1: Ôn tập kiểu văn bản thuyết I/ Sử dụng một số biện pháp nghệ thuật minh. trong vaên baûn. GV: Keå ra caùc phöông phaùp laøm moãi kieåu 1- Ví dụ: Hạ Long đá và nước. vaên baûn. HS:Thuyết minh,định nghĩa,ví dụ, so - Vấn đề thuyết minh sự kì lạ của Hạ sánh, liệt kê,chứng minh, giải thích, phân tích. Long. - Phương pháp thuyết minh:Kết hợp giải Hoạt động 2: Cho học sinh đọc văn bản: thích những khái niệm,sự vận động “Sáng GV? Văn bản thuyết minh vấn đề gì ? HS: Hạ Long sự kì lạ của đá và tạo của nước “làm cho đá sống dậy linh nước.Văn bản trừu tượng, bản chất của sinh hoạt có tâm hồn”. + Nước tạo nên sự di chuyển vaät. GV? Sự kì lạ của Hạ Long có thể thuyết + Tuỳ theo gốc độ và tốc độ di chuyển minh bằng cách nào?Nếu chỉ dùng phương + Tuỳ theo hướng ánh sáng rọi vào pháp liệt kê: Hạ Long có nhiều nước, nhiều chúng. đảo nhiều hang động lạ lùng đã nêu được sự + Thiên nhiên tạo nên thế giới bằng nghòch lí laï luøng. kì laï cuûa Haï Long chöa?  Thuyết minh kết hợp lập luận. GV? Tác giả hiểu sự kì lạ này là gì? 2. Kết luận (ghi nhớ sgk ) GV? Vấn đề thuyết minh như thế nào thì Vấn đề có tính chất trừu tượng, không dễ được tác giả sử dụng lập luận đi kèm. daøng caûm thaáy cuûa đối HS: Thaûo luaän. tượngDùngthuyết minh lập luận, tự GV: Yêu cầu học sinh nhận xét lí lẽ và dẫn sự,nhân hoá … chứng chứng xác thực Lí lẽ và dẫn chứng phải hiển nhiên , thuyeát phuïc . Caùc ñaëc ñieåm thuyeát minh phaûi coù lí Naêm hoïc: 2009-2010 Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(7)</span> Ngữ văn 9 Hoạt động 3:Hướng dẫn luyện tập . Bài 1: GV cho học sinh đọc văn bản . GV: Đoạn văn trình bày vấn đề gì? ? Để hiểu thế nào là học chủ động tác giả nêu lên những ý gì? GV? Vấn đề có tính chất thuyết không? Tính chất ấy thể hiện ở những điểm nào ?Những phương pháp thuyết minh nào được sử dụng? HS: Thaûo luaän, trình baøy keát quaû. GV: Nhận xét, chốt lại vấn đề.. GV: Cho học sinh đọc bài tập 3 Xác định: Phương pháp thuyết minh được sử dụng trong 2 đoạn văn bản .. Traàn Thò Thuùy Hoàng luận chặt chẽ bằng trật tự trước, sau, hoặc phöông tieän lieân keát . II / Luyeän taäp . Baøi 1:Caùch hoïc taäp. -Vấn đề nêu : Học tập chủ động 2 ý thuyeát minh + Học là quá trình tìm hiểu kiến thức,phải chủ động phát hiện. Nhận thức không chỉ riêng ai,họ muốn bieán thaønh cuûa mình phaûi daøy coâng suy nghó . Học chủ động là như thế nào? Vượt qua bao khó khăn tìm đến lời báo cáo của vấn đề.  Tác dụng của học tập chủ động. Vì bản chất của vấn đề thường bị che khuaát Baøi 3: Văn bản 1:HCM đã tiếp xúc văn hoá phöông phaùp thuyeát minh: lieät keâ,neâu Ví duï. Văn bản 2: so sánh, giải thích, chứng minh.. 4/ Cuûng coá: Học sinh đọc ghi nhớ (sgk). 5/ Daën doø: Hoïc sinh hoïc baøi,chuaån bò baøi,”luyeän taäp….” .. . Naêm hoïc: 2009-2010 Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(8)</span> Ngữ văn 9. Tuaàn 1. Tieát 5. Traàn Thò Thuùy Hoàng. LUYỆN TẬP SỬ DỤNG MỘT SỐ BIỆN PHÁP. NGHEÄ THUAÄT TRONG VAÊN BAÛN THUYEÁT MINH. I/ Muïc tieâu baøi hoïc: Giuùp hs: - Củng cố kiến thức về văn bản thuyết minh và giải thích - Biết vận dụng phép lập luận,giải thích,tự sự thuyết minh một vấn đề. II/ Chuaån bò cuûa giaùo vieân vaø hoïc sinh. GV: Bảng phụ ghi ví dụ HS: Chuaån bò baøi theo câu hỏi sgk III/ Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy và học. 1- Ổn định tổ chức : Kiểm tra sĩ số . 2- Kieåm tra baøi cuõ: ? Em hiểu thế nào về văn bản thuyết minh kết hợp với các biện pháp nghệ thuật (sử dụng các phép lập luận trong quá trình thuyết minh, báo cáo vấn đề…..) 3- Giới thiệu bài mới: Hôm nay chúng ta tiến hành lập dàn ý cho bài văn thuyết minh kết hợp một số biện pháp ngheä thuaät. GV: Ghi tựa đề lên bảng. Hoạt động của thầy –trò Noäi dung. Hoạt động 1: Tìm hiểu đề,Tìm ý . I/ Tìm hiểu đề, tìm ý . GV: Cho học sinh đọc đề bài. 1- Tìm hieåu baøi: GV? Đề yêu cầu thuyết minh vấn đề gì?tính chất Vấn đề thuyết minh: Tự học. của vấn đề trừu tượng hay cụ thể. Vấn đề trừu tượng- phạm vi rộng. GV: Cho hoïc sinh laäp daøn yù cho baøi 1 sgk. 2- Lập dàn ý đại cương cho đề bài: GV? Vấn đề cần thuyết minh là gì? Thuyết minh về cái quạt HS: Caùi quaït, caùi buùt, caùi keùo,chieác noùn. - Mở bài: Giới thiệu được vấn đề GV? Caùi quaït coâng duïng caáu taïo nhö theá naøo? caàn thuyeát minh GV: Yêu cầu học sinh sử dụng một số biện pháp - Thân bài: Nêu công dụng cấu tạo ngheä thuaät laøm cho baøi vaên vui töôi haáp daãn . cuûa chieác quaït. GV:Cho học sinh viết phần mở bài. - Coâng duïng: Gioù maùt- taïo gioù baèng cánh quạt , động cơ. Tham khảo: VÝ dô: ThuyÕt minh vÒ c¸i qu¹t: - Më bµi: Giíi thiÖu vÒ c¸i qu¹t mét c¸ch kh¸i qu¸t. - Caáu taïo: hoïc sinh neâu. - Th©n bµi: Giíi thiÖu cô thÓ vÒ c¸i qu¹t: - Lịch sử: Khoa học kĩ thuật phát + Quạt là một đồ dùng như thế nào? (Phương pháp trieån.. nêu định nghĩa). + Họ nhà quạt đông đúc và có nhiều loại như thế nào? (Phương pháp liệt kê). + Mçi lo¹i qu¹t cã cÊu t¹o vµ c«ng dông nh­ thÕ nµo?. Naêm hoïc: 2009-2010 Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(9)</span> Ngữ văn 9. Traàn Thò Thuùy Hoàng. (Phương pháp phân tích phân loại). + §Ó sö dông qu¹t cã hiÖu qu¶ cÇn b¶o qu¶n qu¹t nh­ thÕ nµo? - KÕt bµi: NhÊn m¹nh vai trß cña qu¹t trong cuéc sèng. - C¸ch sö dông biÖn ph¸p nghÖ thuËt trong bµi v¨n: Cã thÓ dïng biÖn ph¸p nghÖ thuËt: KÓ chuyÖn, tù thuËt, nh©n ho¸, … Hoạt động 2: Hướng dẫn luyện tập. GV?Trình bày dàn ý,đọc phần mở bài,thảo luận.. II/ Luyeän taäp. 1- GV: Cho hoïc sinh laäp daøn yù cho đề bài ở phần 1. 2- Hoïc sinh thaûo luaän,vieát thaønh daøn ý hoàn chỉnh. 4/ Cuûng coá: Hoïc sinh oân taäp laïi vaên baûn thuyeát minh. 5 / Dặn dò: học sinh học bài,chuẩn bị”Đấu tranh cho một thế giới hoà bình”. . Ngaøy 24 thaùng 8 naêm 2009 Kyù duyeät:. Nguyễn Thị Hương. Naêm hoïc: 2009-2010 Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(10)</span> Ngữ văn 9. Traàn Thò Thuùy Hoàng. Naêm hoïc: 2009-2010 Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(11)</span>