Giáo án Tuần 2 - Ngữ văn 8

<span class='text_page_counter'>(1)</span>Giáo án Ngữ văn 8 Tuaàn: 2 29/8/2010 Tieát : 5+6 31/8/2010. Naêm hoïc 2010 - 2011 Ngày soạn: Ngaøy daïy : Baøi 2. Vaên baûn:. TRONG LOØNG MEÏ (Trích Những ngày thơ ấu). (Nguyeân Hoàng). I/ MỤC TIÊU CẦN ĐẠT: Giuùp HS: - Hiểu được tình cảnh đáng thương và nỗi đau tinh thần của nhân vật chú bé Hồng, cảm nhận được tình yêu thương mãnh liệt của chú đối với mẹ. - Bước đầu hiểu được văn hồi kí và đặc sắc của thể văn này qua ngòi bút Nguyên Hồng : thấm đượm chất trữ tình, lời văn tự truyện chân thành, giàu sức truyền cảm. II/ CHUAÅN BÒ : GV: Nghiên cứu bài, soạn giáo án, sách giáo khoa, tài liệu tham khảo, các phương tiện dạy học cần thiết HS :Soạn bài trước ở nhà theo hệ thống câu hỏi trong sgk trang 20 III/ TIEÁN TRÌNH DAÏY HOÏC: 1) Oån định tổ chức: (1’) gv kiểm tra sĩ số hs 2) Kieåm tra baøi cuõ: (4’) Câu hỏi: Qua văn bản Tôi đi học, em hãy tìm những hình ảnh, chi tiết chứng tỏ tâm trạng hồi hộp, cảm giác bỡ ngỡ của nhân vật “tôi” trong ngày đầu tiên đi học 3) Bài mới: Hoạt động của GV và HS Nội dung cần đạt Hoạt động 1: (7’) I/ Taùc giaû, taùc phaåm: 1) Taùc giaû : GV: Gọi hs đọc phần chú thích () trong sgk - Nguyeân Hoàng (1918 - 1982) teân khai sinh HS: Đọc chú thích GV: Giới thiệu sơ lược về nhà văn Nguyên Hồng, về cuốn Nguyễn Nguyên Hồng. hồi kí Những ngày thơ ấu và vị trí đoạn trích Trong lòng mẹ - Quê ở thành phố Nam Định - Là nhà văn của những người lao động cùng - Nguyeân Hoàng (1918 - 1982) teân khai sinh Nguyeãn Nguyên Hồng, quê ở thành phố Nam Định. Oâng được coi là khổ - Tác phẩm chính: Bỉ vỏ, Những ngày thơ ấu, nhà văn của những người lao động cùng khổ. Văn xuôi Trời xanh, Cửa biển, Núi rừng Yên Thế, Bước Nguyên Hồng giàu chất trữ tình, nhiều khi dạt dào những đường viết văn… cảm xúc thiết tha, rất mực chân thành - Tác phẩm chính: Bỉ vỏ, Những ngày thơ ấu, Trời xanh, Cửa biển, Núi rừng Yên Thế, Bước đường viết văn… 2) Taùc phaåm : - Những ngày thơ ấu là tập hồi kí kể về tuổi thơ cay đắng Trong lòng mẹ trích từ chương 4 của hồi kí của tác giả. Từ cảnh ngộ và tâm sự của chú bé Hồng, tác giảcòn cho thấy bộ mặt lạnh lùng của một xã hội chỉ trọng Những ngày thơ ấu. Trang 11 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> Giáo án Ngữ văn 8. Naêm hoïc 2010 - 2011. đồng tiền, đầy những thành kiến cổ hủ, thói nhỏ nhen, độc ác của đám thị dân TTS khiến cho tình máu mủ ruột thịt Hoạt động của GV và HS cuõng thaønh khoâ heùo. Taùc phaåm goàm 9 chöông - Trong lòng mẹ trích từ chương 4 của hồi kí Những ngày thơ aáu. Hoạt động 2: (8’) GV: Hướng dẫn đọc: khi đọc cần chú ý thể hiện giọng điệu của nhân vật cho phù hợp : giọng người cô chì chiết, đay nghiến, châm chọc ; giọng bé Hồng vừa yếu đuối vừa cứng cỏi. Cần đọc diễn cảm đoạn văn nói về cuộc gặp gỡ đầy xúc động của hai mẹ con. GV: Đọc mẫu một đoạn – gọi hs đọc HS: Đọc văn bản GV: Nhận xét, uốn nắn những chổ học sinh đọc sai, chưa chuaån xaùc. GV: Gọi hs đọc các chú thích HS: Đọc chú thích GV: Lưu ý hs: đọc kĩ các chú thích 5,8,12,13,14 và 17 Hoạt động 3: (65’) GV: Theo em đoạn trích Trong lòng mẹ có thể chia thành mấy phần? Nội dung của từng phần là gì? HS: Đoạn trích có thể chia làm 2 phần : - P1 : (Từ đầu  “người ta hỏi đến chứ”) Cuộc đối thoại giữa người cô cay độc và chú bé Hồng ; ý nghĩ, cảm xúc của chú về người mẹ bất hạnh. - P2 : (Đoạn còn lại) Cuộc gặp lại bất ngờ với mẹ và cảm giác vui sướng cực điểm của chú bé Hồng GV: Từ bố cục này chúng ta có thể rút ra 2 vấn đề cơ bản về nội dung của đoạn trích: tâm địa độc ác của nhân vật người cô và tình yêu thương mãnh liệt của chú bé Hồng với người mẹ bất hạnh của chú. GV: Qua phần đầu đoạn trích, em hiểu gì về cảnh ngộ của chuù beù Hoàng? HS: Caûnh ngoä cuûa chuù beù Hoàng: Moà coâi cha, xa meï, soáng trong sự khinh bỉ ghẻ lạnh của họ hàng GV: Bản chất, tâm địa của người cô được bộc lộ như thế nào qua cuộc đối thoại giữa bà và chú bé Hồng? GV: Khi nghe người cô cười hỏi :”Hồng ! Mày có muốn vào Thanh Hoá chơi với mẹ mày không?”lúc đầu chú bé Hồng đã phản ứng như thế nào? HS: Bé Hồng đã “cúi đầu không đáp”. GV: Vì sao Hồng lại cúi đầu không đáp ? HS: Vì voán nhaïy caûm, naëng tình yeâu thöông vaø loøng kính mến mẹ, chú đã lập tức nhận ra những ý nghĩ cay độc trong. Trang 12 Lop8.net. Nội dung cần đạt. II/ Đọc – hiểu văn bản: 1) Đọc văn bản:. 2) Chuù thích: (SGK). III/ Phaân tích : 1) Bố cục đoạn trích: Chia laøm 2 phaàn : - P1 : (Từ đầu  “người ta hỏi đến chứ”) Cuộc đối thoại giữa người cô cay độc và chú bé Hồng ; ý nghĩ, cảm xúc của chú về người meï baát haïnh. - P2 : (Đoạn còn lại) Cuộc gặp lại bất ngờ với mẹ và cảm giác vui sướng cực điểm của chú beù Hoàng. 2) Nhân vật người cô: - Laïnh luøng - Độc ác - Thaâm hieåm  Ñaây laø moät hình aûnh mang yù nghóa toá caùo hạng người sống tàn nhẫn, khô héo cả tình máu mủ ruột rà trong cái xã hội thực dân nửa phong kiến lúc bay giờ.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> Giáo án Ngữ văn 8. Naêm hoïc 2010 - 2011. giọng nói và trên nét mặt khi cười rất kịch” của người cô. GV: Nhưng sau đó Hồng đã hành động như thế nào? Hoạt động của GV và HS HS: Hồng đã cười đáp lại người cô một cách thông minh, đầy tự tin “Không ! Cháu không muốn vào. Cuối năm thế nào mợ cháu cũng về” GV: Điều gì đã khiến chú bé Hồng có sự thay đổi hành động như vậy? HS: Sở dĩ có sự thay đổi hành động đó vì Hồng không muốn tình thương yêu và lòng kính mến mẹ “lại bị những rắp tâmtanh bẩn xâm phạm đến”. GV: Cuộc đối thoại tưởng chừng sẽ chấm dứt sau câu trả lời có vẻ bất cần mà thực ra đầy suy nghĩ của chú bé Hồng. Nhưng người cô chưa chịu buông tha, bà ta hỏi luôn, giọng vẫn ngọt : “Sao lại không vào? Mợ mày phát tài lắm, có như dạo trước đâu”. Cùng với giọng nói “ngọt”, bình thản maø mæa mai aáy laø hai con maét long lanh chaèm chaëp ñöa nhìn bé Hồng. Điều này chứng tỏ người cô cứ muốn kéo đứa cháu đáng thương vào một trò chơi ác độc đã dàn tính saün. GV: Bé Hồng đã phản ứng như thế nào trước câu hỏi ấy của người cô? HS: Chú bé Hồng lại im lặng cúi đầu xuống đất, lòng thắt lại, khoé mắt đã cay cay GV: Lúc này người cô vẫn tiếp tục tấn công:bà ta vỗ vai bé Hồng cười mà nói rằng :”Mày dại quá, cứ vào đi, tao chạy cho tiền tàu. Vào mà bắt mợ mày may vá sắm sửa cho và thăm em bé chứ”. Em có nhận xét gì về cái cử chỉ “vỗ vai cười” và câu nói đó của người cô? HS: Đó là một cử chỉ giả dối, độc ác. Với câu nói ấy người cô không chỉ lộ rõ sự ác ý mà còn chuyển sang chiều hướng chaâm choïc, nhuïc maï. Quaû khoâng gì cay ñaéng baèng khi veát thương lòng bị người khác cứ săm soi hành hạ. Có thể nói người cô quả là cay nghiệt, cao tay trước chú bé hồng đáng thương và bị động GV: Chú bé hồng đã phản ứng như thế nào trước câu nói ấy của người cô? HS: Bé Hồng lúc này cảm thấy phẫn uất, khóc nức nở rồi “cười dài trong tiếng khóc” hỏi lại người cô GV: Nhưng người cô vẫn chưa chịu buông tha, bà ta vẫn cứ tươi cười kể các chuyện cho bé Hồng nghe về tình cảnh của người mẹcủa chú 1 cách tỉ mỉ với vẻ thích thú. Như vậy đối lập với tâm trạng đau đớn, xót xa như bị gai cào muối xát của đứa cháu là sự vô cảm sắc lạnh đến ghê rợn của người coâ.. Trang 13 Lop8.net. Nội dung cần đạt.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> Giáo án Ngữ văn 8. Naêm hoïc 2010 - 2011. GV: Dường như đã đánh đến miếng đòn cuối cùng – khi thấy đứa cháu tức tưởi, phẩn uất đến đỉnh điểm - người cô Hoạt động của GV và HS mới hạ giọng tỏ sự ngậm ngùi thương xót người đã mất. Em có nhận xét gì về nhân vật người cô ở sự việc này? HS: Giaû doái, thaâm hieåm, trô treõn GV: Từ việc tìm hiểu ở trên em rút ra được gì về bản chất của nhân vật người cô? HS: Đó là một con người lạnh lùng, độc ác, thâm hiểm. Đây là một hình ảnh mang ý nghĩa tố cáo hạng người sống taøn nhaãn, khoâ heùo caû tình maùu muû ruoät raø trong caùi xaõ hoäi thực dân nửa phong kiến lúc bấy giờ GV: Chú bé Hồng đã có những ý nghĩ, cảm xúc gì khi lần lượt trả lời các câu hỏi của người cô? HS: Trình baøy GV: Goïi caùc hs khaùc nhaän xeùt, boå sung – gv nhaän xeùt, boå sung, choát. - Mới đầu nghe cô hỏi, lập tức trong kí ức chú bé sống dậy hình ảnh người mẹ với vẻ mặt rầu rầu và sự hiền từ. Từ chỗ “cúi đầu không đáp” đến chỗ”cũng cười đáp lại” là một phản ứng thông minh xuất phát từ sự nhạy cảm và lòng tin yêu mẹ. Bởi chú nhận ra ngay những ý nghĩ cay độc trong giọng nói và trên nét mặt của coâ mình nhöng laïi khoâng muoán tình thöông yeâu vaø loøng kính meán meï bò những rắp tâm tanh bẩn xâm phạm đến. - Sau lời hỏi thứ 2 của người cô, Hồng cảm thấy lòng càng thắt lại, khoé mắt đã cay cay - Đến khi mục đích mỉa mai, nhục mạ của người cô đã trắng trợn phơi bày ở lời nói thứ 3 thì Hồng đã không còn nén nổi sự nên đã khóc rồi sau đó cười dài trong tiếng khoùc. - Khi nghe người cô cứ tươi cười kể về tình cảnh tội nghiệp của mẹ mình, tâm trạng đau đớn uất ức của chú đã dâng đến cực điểm GV: Chú bé Hồng đã có hành động gì khi thoáng thấy mẹ mình ngoài treân xe keùo? HS: Hồng đã vội vã đuổi theo và gọi mẹ một cách bối rối: ”Mợ ơi ! Mợ ơi ! Mợ ơi !...” GV: Khi đã được ngồi lên xe cùng mẹ, Hồng đã như thế naøo? HS: Vừa được ngồi lên xe cùng mẹ, chú đã “oà lên khóc rồi cứ thế nức nở”. Giọt nước mắt lần này khác hẳn với lần trước: dỗi hờn mà hạnh phúc, tức tưởi mà mãn nguyện. GV: Khi được ở trong lòng mẹ, chú bé Hồng có cảm giác nhö theá naøo? HS: Chú cảm thấy hạnh phúc ngập tràn, vui sướng, rạo rực. Một cảm giác sung sướng đến cực điểm. Chú bồng bềnh. Trang 14 Lop8.net. Nội dung cần đạt. 3) Tình yeâu thöông maõnh lieät cuûa beù Hoàng đối với mẹ: a) Những ý nghĩ cảm xúc của Hồng khi trả lời người cô: - Sống dậy hình ảnh người mẹ - Lòng thắt lại, khoé mắt đã cay cay - Đau đớn, phẫn uất; khóc - Đau đớn, uất ức dâng đến cực điểm. b) Khi ở trong lòng mẹ: Hạnh phúc ngập tràn, vui sướng, rạo rực. Một cảm giác sung sướng đến cực điểm.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> Giáo án Ngữ văn 8. Naêm hoïc 2010 - 2011. trôi trong cảm giác vui sướng, rạo rực, không mảy may nghĩ ngợi gì. Những lời cay độc của người cô, những tủi cực vừa Hoạt động của GV và HS qua bị chìm đi giữa dòng cảm xúc miên man ấy. GV: Có thể nói rằng đoạn trích Trong lòng mẹ, đặc biệt phần cuối này, là bài ca chân thành và cảm động về tình mẫu tử thiêng liêng, bất diệt. GV: Qua đoạn trích Trong lòng mẹ, em hãy chứng minh rằng văn Nguyên Hồng giàu chất trữ tình. (yêu cầu hs thảo luaän) HS: Thaûo luaän nhoùm GV: Gọi đại diện nhóm trình bày – gọi nhóm khác nhận xeùt, boå sung – gv nhaän xeùt, boå sung, toång keát Chất trữ tình thể hiện qua các phương diện: - Tình huống và nội dung câu chuyện : hoàn cảnh đáng thương của chú bé Hồng ; câu chuyện về một người mẹ phải âm thầm chịu đựng nhiều cay đắng, nhiều thành kiến tàn ác ; lòng yêu thương cùng sự tin cậy mà chú bé dành cho người mẹ của mình. - Doøng caûm xuùc phong phuù cuûa chuù beù Hoàng. Trong quaù trình diễn biến này, người đọc bắt gặp niềm xót xa tủi nhuïc, loøng caêm giaän saâu saéc, quyeát lieät, tình yeâu thöông noàng naøn thaém thieát - Cách thể hiện của tác giả cũng góp phần tạo nên chất trữ tình cuûa chöông hoài kí: + Kết hợp nhuần nhuyễn giữa kể và bộc lộ cảm cúc + Các hình ảnh thể hiện tâm trạng, các so sánh đều gây ấn tượng, đều giàu sức gợi cảm + Lời văn nhiều khi say mê khác thường như được viết trong doøng caûm xuùc môn man, daït daøo. GV: Qua vaên baûn trích giaûng naøy, em hieåu theá naøo laø hoài kí? HS: Phaùt bieåu GV: Nhaän xeùt,boå sung, keát luaän Hồi kí là một thể kí, ở đó người viết kể lại những chuyện, những điều chính mình đã trải qua, đã chứng kiến. GV: Có nhà nghiên cứu nhận định Nguyên Hồng là nhà văn của phụ nữ và nhi đồng. Nên hiểu như thế nào về nhận định đó. Qua đoạn trích Trong lòng mẹ, em hãy chứng minh nhận ñònh treân. HS: Thaûo luaän nhoùm GV: Gọi đại diện nhóm trả lời – gọi các nhóm khác nhận xét, sửa chữa, bổ sung – GV nhận xét, bổ sung, tổng kết Coù theå hieåu : - Nguyên Hồng là nhà văn viết nhiều về phụ nữ và nhi. Trang 15 Lop8.net. Nội dung cần đạt. 4) Chất trữ tình của văn bản: Theå hieän qua caùc phöông dieän : - Tình huoáng vaø noäi dung caâu chuyeän - Doøng caûm xuùc phong phuù cuûa chuù beù Hoàng - Cách thể hiện của tác giả : Kết hợp kể và bộc lộ cảm xúc ; sử dụng hình ảnh gây ấn tượng, giàu sức gợi cảm; lời văn nhiều khi say mê khác thường.. * Hồi kí: là một thể kí, ở đó người viết kể lại những chuyện, những điều chính mình đã trải qua, đã chứng kiến..

<span class='text_page_counter'>(6)</span> Giáo án Ngữ văn 8. Naêm hoïc 2010 - 2011. đồng. Đây là những con người xuất hiện nhiều trong thế giới nhân vật của ông Hoạt động của GV và HS Nội dung cần đạt - Nguyên Hồng dành cho phụ nữ và nhi đồng tấm lòng chan chứa thương yêu với thái độ nâng niu trân trọng: + Nhà văn diễn tả thấm thía những nỗi cơ cực, tủi nhục mà phụ nữ và nhi đồng phải gánh chịu thời trước + Nhà văn thấu hiểu, vô cùng trân trọng vẻ đẹp tâm hồn, đức tính cao quý của phụ nữ và nhi đồng. GV: Tổng kết bài học – gọi hs đọc ghi nhớ * Ghi nhớ (sgk) HS: Đọc ghi nhớ. 4) Củng cố: (3’) GV khái quát lại ý chính toàn bài, gọi hs đọc lại văn bản 5) Dặn dò: (2’) HS học thuộc phần ghi nhớ, nắm chắc nội dung bài giảng, chuẩn bị bài Trường từ vựng để tiết sau học. . Tuaàn: 2 04/09/2010 Tieát : 7 07/09/2010. Ngày soạn: Ngaøy daïy : Baøi 2. Tieáng Vieät:. TRƯỜNG TỪ VỰNG I/ MỤC TIÊU CẦN ĐẠT: Giuùp HS: - Hiểu được thế nào là trường từ vựng, biết xác lập các trường từ vựng đơn giản. - Bước đầu hiểu được mối liên quan giữa trường từ vựng với các hiện tượng ngôn ngữ đã học như đồng nghĩa, trái nghĩa, ẩn dụ, hoán dụ, nhân hoá,… giúp ích cho việc học văn và làm văn. II/ CHUAÅN BÒ : GV: Nghiên cứu bài, soạn giáo án, sách giáo khoa, tài liệu tham khảo, bảng phụ HS: Xem bài trước ở nhà III/ TIEÁN TRÌNH DAÏY HOÏC: 1) Oån định tổ chức: (1’) gv kiểm tra sĩ số hs 2) Kieåm tra baøi cuõ: (4’) Câu hỏi: Thế nào là từ ngữ nghĩa rộng? Thế nào là từ ngữ nghĩa hẹp? Cho ví dụ minh hoạ 3) Bài mới: Hoạt động của GV và HS Hoạt động 1: (15’) GV: Gắn bảng phụ đã ghi ví dụ lên bảng – gọi 1 hs đọc ví. Trang 16 Lop8.net. Ghi baûng I/ Thế nào là trường từ vựng? 1) Đoạn văn : (sgk).

<span class='text_page_counter'>(7)</span> Giáo án Ngữ văn 8. Naêm hoïc 2010 - 2011. dụ, yêu cầu cả lớp theo dõi HS: Đọc ví dụ GV: Các từ in đậm trong đoạn trích trên có nét chung nào veà nghóa? Hoạt động của GV và HS HS: Các từ in đậm : mặt, mắt, da, gò má, đùi, đầu, cánh tay, miệng đều có nét chung về nghĩa là chỉ bộ phận của cơ thể con người. GV: Qua việc tìm hiểu trên, em hiểu thế nào là trường từ vựng? HS: Phaùt bieåu GV: Nhận xét,tổng kết – gọi hs đọc ghi nhớ HS: Đọc ghi nhớ GV: Lưu ý hs: Cơ sở để hình thành trường là đặc điểm chung veà nghóa. Khoâng coù ñaëc ñieåm chung veà nghóa thì không có trường GV: Em hãy tìm các từ thuộc những trường từ vựng sau: trường “dụng cụ nấu nướng”, trường “chỉ số lượng” HS: Tìm và trả lời GV: Nhận xét, đánh giá. 2) Nhaän xeùt: Các từ in đậm : mặt, mắt, da, gò má, đùi, đầu, cánh tay, miệng đều có nét chung về nghĩa là chỉ bộ phận của cơ thể con người. Ghi baûng. Hoạt động 2: (10’) GV: Lần lượt nêu các chú ý và phân tích ví dụ để hs hiểu roõ hôn GV: Goïi hs toång keát, toùm taét 4 ñieàu caàn löu yù HS: Toång keát, toùm taét - Một trường từ vựng có thể bao gồm nhiều trường từ vựng nhoû hôn - Một trường từ vựng có thể bao gồm những từ khác biệt nhau về từ loại - Một từ có thể thuộc nhiều trường từ vựng khác nhau - Có thể dùng cách chuyển trường từ vựng để tăng thêm tính nghệ thuật của ngôn từ và khả năng diễn đạt Hoạt động 3: (10’) GV: Yêu cầu hs đọc thầm lại văn bản Trong lòng mẹ và tìm các từ thuộc trường từ vựng “người ruột thịt”. HS: Đọc và tìm GV: Gọi một số em trả lời – gọi các em khác nhận xét bổ sung – gv nhaän xeùt, toång keát Người ruột thịt: thầy,mẹ, mợ, cô, em, GV: Gọi 2 hs lên bảng làm bài tập 2 – yêu cầu cả lớp làm vaøo giaáy nhaùp HS: Thực hiện bài tập GV: Goïi moät soá hs trìng baøy vaø nhaän xeùt baøi laøm cuûa baïn HS: Trình baøy vaø nhaän xeùt. * Löu yù: - Một trường từ vựng có thể bao gồm nhiều trường từ vựng nhỏ hơn - Một trường từ vựng có thể bao gồm những từ khác biệt nhau về từ loại - Một từ có thể thuộc nhiều trường từ vựng khaùc nhau - Có thể dùng cách chuyển trường từ vựng để tăng thêm tính nghệ thuật của ngôn từ và khả năng diễn đạt. Trang 17 Lop8.net. * Ghi nhớ (sgk). II/ Luyeän taäp : Baøi taäp 1:. Baøi taäp 2:.

<span class='text_page_counter'>(8)</span> Giáo án Ngữ văn 8. Naêm hoïc 2010 - 2011. GV: Nhận xét, sửa chữa, tổng kết. Có thể đặt tên các trường từ vựng như sau: a) lưới, nơm, câu, vó: Dụng cụ đánh bắt thuỷ sản b) tủ, rương, hòm, va-li, chai, lọ: dụng cụ để đựng Hoạt động của GV và HS c) đá, đạp, giẫm, xéo: hoạt động của chân. d) buồn, vui, phấn khởi, sợ hãi: trạng thái tâm lí. e) hiền lành, độc ác, cởi mở: Tính cách g) bút máy, bút bi, phấn, bút chì: dụng cụ để viết GV: Gọi 1 hs đọc đoạn văn trong bài tập 3 HS: Đọc đoạn văn GV: Yêu cầu hs thảo luận câu hỏi: các từ in đậm trong đoạn văn trên thuộc trường từ vựng nào? HS: Thaûo luaän GV: Goïi 1 soá em trình baøy – goïi caùc hs khaùc nhaän xeùt – gv nhaän xeùt, keát luaän - Các từ in đậm trong đoạn văn trên thuộc trường từ vựng thái độ GV: Gọi 1 hs lên bảng làm bài tập 4– yêu cầu cả lớp làm vaøo giaáy nhaùp HS: Thực hiện bài tập GV: Goïi moät soá hs trình baøy vaø nhaän xeùt baøi laøm cuûa baïn HS: Trình baøy vaø nhaän xeùt GV: Nhận xét, sửa chữa, tổng kết. Coù theå xeáp nhö sau: - Khứu giác : mũi, thơm, thính, điếc - Thính giaùc : tai, nghe, ñieác, roõ, thính GV: Gọi 1 hs đọc bài tập 6 – yêu cầu cả lớp theo dõi HS: Đọc GV: Trong đoạn thơ trên, tác giả đã chuyển các từ in đậm từ trường từ vựng nào sang trường từ vựng nào? HS: Thaûo luaän GV: Goïi moät soá hs trình baøy – goïi caùc em khaùc nhaän xeùt – gv nhaän xeùt, keát luaän - Tác giả đã chuyển những từ in đậm từ trường “quân sự” sang trường “nông nghiệp”. Ghi baûng. Baøi taäp 3:. Baøi taäp 4:. Baøi taäp 6:. 4) Củng cố: (3’) GV khái quát lại ý chính toàn bài 5) Dặn dò: (2’) HS học thuộc phần ghi nhớ, làm các bài tập còn lại vào vở bài tập, chuẩn bị bài Bố cục của văn bản để tiết sau học. . Trang 18 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(9)</span> Giáo án Ngữ văn 8. Naêm hoïc 2010 - 2011. Tuaàn: 2 05/09/2010 Tieát : 8 07/09/2010. Ngày soạn: Ngaøy daïy : Baøi 2. Taäp laøm vaên:. BOÁ CUÏC CUÛA VAÊN BAÛN I/ MỤC TIÊU CẦN ĐẠT: Giuùp HS: - Nắm được bố cục của văn bản, đặc biệt là cách sắp xếp các nội dung trong phần Thân bài. - Biết xây dựng bố cục văn bản mạch lạc, phù hợp với đối tượng và nhận thức người đọc II/ CHUAÅN BÒ : GV: Nghiên cứu bài, soạn giáo án, tài liệu tham khảo, các phương tiện dạy học cần thiết. HS: Xem bài trước ở nhà III/ TIEÁN TRÌNH DAÏY HOÏC: 1) Oån định tổ chức: (1’) gv kiểm tra sĩ số hs 2) Kieåm tra baøi cuõ: (4’) Câu hỏi: - Thế nào là chủ đề của văn bản? Em hãy nêu chủ đề của văn bản Tôi đi học. - Làm thế nào để có thể viết một văn bản bảo đảm tính thống nhất về chủ đề? 3) Bài mới: Hoạt động của GV và HS Hoạt động 1: (10’) GV: Gọi 1 hs đọc văn bản Người thầy đạo cao đức trọng. HS: Đọc văn bản GV: Văn bản trên có thể được chia làm mấy phần? Em hãy chỉ ra các phần đó. HS: Văn bản trên gồm 3 phần: Mở bài, Thân bài, Kết bài. Mở bài là câu đầu tiên, Kết bài là câu cuối cùng, còn lại là phaàn Thaân baøi. GV: Em hãy cho biết nhiệm vụ của từng phần trong văn bản treân. HS: Trình baøy GV: Goïi caùc hoïc sinh khaùc nhaän xeùt, boå sung – gv nhaän xét, sửa chữa, bổ sung, chốt Nhiệm vụ của các phần đó là: - Mở bài : Giới thiệu CVA là thầy giáo giỏi, tính tình cứng cỏi, không màng danh lợi.. Trang 19 Lop8.net. Nội dung cần đạt I/ Boá cuïc cuûa vaên baûn: 1) Baøi vaên: (sgk) 2) Nhaän xeùt : - Boá cuïc baøi vaên : + Mở bài : (Từ đầu  “không màng danh lợi”) : Giới thiệu CVA là thầy giáo giỏi, tính tình cứng cỏi, không màng danh lợi. + Thaân baøi : (tieáp theo  “khoâng cho vaøo thăm”) : Chứng minh CVA là thầy giáo giỏi, tính tình cứng cỏi, không màng danh lợi. + Keát baøi : (phaàn coøn laïi) Toång keát laïi : Vì thế ông được mọi người kính trọng..

<span class='text_page_counter'>(10)</span> Giáo án Ngữ văn 8. Naêm hoïc 2010 - 2011. - Thân bài : Chứng minh CVA là thầy giáo giỏi, tính tình cứng cỏi, không màng danh lợi. - Kết bài : Tổng kết lại : Vì thế ông được mọi người kính troïng GV: Hãy phân tích mối quan hệ giữa các phần trong văn baûn treân. Hoạt động của GV và HS HS: Phaân tích GV: Goïi caùc hoïc sinh khaùc nhaän xeùt, boå sung – gv nhaän xét, sửa chữa, bổ sung, chốt Ba phần Mở bài, Thân bài, Kết bài mỗi phần có một nhiệm vuï khaùc nhau trong vieäc trieån khai noäi dung vaên baûn. Mở bài giới thiệu nhân vật, nêu chủ đề của văn bản. Thân bài cụ thể hoá, làm rõ nội dung đã nêu ở phần Mở bài. Kết bài thâu tóm, nhấn mạnh nội dung đã biểu đạt trong Thân baøi. Nhö vaäy, duø moãi phaàn cuûa vaên baûn coù nhieäm vuï khaùc nhau nhưng giữa chúng có mối quan hệ chặt chẽ, ràng buộc với nhau. GV: Từ việc phân tích trên, em hãy cho biết : Bố cục của văn bản gồm mấy phần ? Nhiệm vụ của từng phần là gì ? Các phần của văn bản quan hệ với nhau như thế nào ? HS: Phaùt bieåu GV: Nhận xét, nhắc lại – gọi hs đọc điểm1 và 2 phần ghi nhớ. HS: Đọc ghi nhớ Hoạt động 2: (17’) GV: Yêu cầu hs đọc nhanh lại phần thân bài của văn bản “Toâi ñi hoïc” HS: Đọc văn bản (đọc thầm) GV: Phaàn thaân baøi cuûa vaên baûn “Toâi ñi hoïc” cuûa Thanh Tịnh kể về những sự kiện nào ? HS: Nêu các sự kiện GV: Goïi caùc hs khaùc nhaän xeùt, boå sung – gv nhaän xeùt, boå sung, choát Văn bản kể về những kỉ niệm, những tâm trạng, cảm giác của nhân vật tôi trong buổi tựu trường đầu tiên trong đời. GV: Các sự kiện ấy được sắp xếp theo thứ tự nào ? HS: Thaûo luaän GV: Gọi đại diện nhóm trả lời – gọi nhóm khác nhận xét,sửa chữa, bổ sung – gv nhận xét, bổ sung, kết luận - Sắp xếp theo sự hồi tưởng những kỉ niệm về buổi tựu trường đầu tiên của tác giả. Các cảm xúc lại được sắp xếp theo thứ tự thời gian : những cảm xúc trên đường đến trường, những cảm xúc khi bước vào lớp học. - Sắp xếp theo sự liên tưởng đối lập những cảm xúc về. Trang 20 Lop8.net. Nội dung cần đạt. II/ Caùch boá trí, saép xeáp noäi dung phaàn thaân baøi cuûa vaên baûn: 1) Baøi taäp : (sgk) 2) Nhaän xeùt : Phần thân bài có thể được sắp xếp theo : - Trình tự thời gian - Trình tự không gian - Sự phát triển của sự việc - Theo maïch suy luaän ….

<span class='text_page_counter'>(11)</span> Giáo án Ngữ văn 8. Naêm hoïc 2010 - 2011. cùng một đối tượng trước đây và buổi tựu trường đầu tiên. GV: Yêu cầu hs đọc nhanh lại phần thân bài của đoạn trích “Trong loøng meï” cuûa Nguyeân Hoàng HS: Đọc bài (đọc thầm) GV: Vaên baûn “Trong loøng meï” chuû yeáu trình baøy dieãn bieán tâm trạng của cậu bé Hồng. Em hãy chỉ ra những diễn biến Hoạt động của GV và HS cuûa taâm traïng caäu beù trong phaàn thaân baøi. HS: Thaûo luaän. GV: Gọi đại diện nhóm trả lời – gọi nhóm khác nhận xét, sửa chữa, bổ sung – gv nhận xét, bổ sung, kết luận - Tình thương mẹ và thái độ căm ghét cực độ những cổ tục đã đày đoạ mẹ mình của cậu bé Hồng khi nghe bà cô cố tình bòa chuyeän noùi xaáu meï em. - Niềm vui sướng cực độ của cậu bé Hồng khi được ở trong loøng meï. GV: Khi tả người, vật, con vật, phong cảnh,… em sẽ lần lượt miêu tả theo trình tự nào ? Hãy kể một số trình tự thường gaëp maø em bieát. HS: Trình baøy GV: Nhaän xeùt, boå sung Có thể sắp xếp theo thứ tự không gian (tả phong cảnh), chỉnh thể – bộ phận (tả người, vật, con vật) hoặc tình cảm, cảm xúc (tả người) GV: Phần thân bài của văn bản “Người thầy đạo cao đức trọng” nêu các sự việc để thể hiện chủ đề “người thầy đạo cao đức trọng”. Em hãy cho biết cách sắp xếp các sự việc aáy. HS: Thaûo luaän GV: Goïi moät soá hs trình baøy – goïi caùc hs nhaän xeùt, boå sung gv nhaän xeùt, boå sung, choát - Các sự việc nói về Chu Văn An là người tài cao. - Các sự việc nói về Chu Văn An là người đạo đức, được hoïc troø kính troïng. GV:Từ việc tìm hiểu các bài tập ở trên và bằng những hiểu bieát cuûa mình em haõy cho bieát : Vieäc saép xeáp noäi dung phaàn Thân bài tuỳ thuộc vào những yếu tố nào? Các ý trong phần Thân bài thường được sắp xếp theo những trình tự nào ? HS: Thaûo luaän GV: Gọi đại diện nhóm trả lời – gọi nhóm khác nhận xét, sửa chữa, bổ sung – gv nhận xét, bổ sung, kết luận - gọi hs đọc điểm 3 phần ghi nhớ sau đó đọc toàn bộ phần ghi nhớ. HS: Đọc ghi nhớ Hoạt động 3: (10’) GV: Nêu yêu cầu của bài tập 1 - Yêu cầu hs đọc và thảo. Trang 21 Lop8.net. Nội dung cần đạt. * Ghi nhớ (sgk) III/ Luyeän taäp : Baøi taäp 1 :.

<span class='text_page_counter'>(12)</span> Giáo án Ngữ văn 8. Naêm hoïc 2010 - 2011. luận nhóm để xác định cách trình bày ý trong các đoạn trích đã cho. HS: Thaûo luaän GV: Goïi moät soá hs trình baøy – goïi caùc hs khaùc nhaän xeùt, boå sung – gv nhận xét, sửa chữa, bổ sung, chốt a) Trình bày theo thứ tự không gian : nhìn xa – đến gần Hoạt động của GV và HS đến tận nơi – đi xa dần b) Trình bày ý theo thứ tự thời gian : về chiều – lúc hoàng hoân. c) Hai luận cứ sắp xếp theo tầm quan trọng của chúng đối với luận điểm cần chứng minh. GV: Hướng dẫn hs làm bài tập 2 và bài tập 3 ở nhà. Baøi taäp 2 : Có thể triển khai 2 ý và sắp xếp theo trình tự như sau : - Lòng thương yêu mẹ của chú bé Hồng khi đối diện với những lời nói rất cay độc của người cô. - Tình yeâu thöông meï bieåu hieän khi caäu gaëp vaø saø vaøo loøng người mẹ sau bao nhiêu ngày tháng đợi mong. Bài tập 3: cách sắp xếp như trong bài tập là chưa hợp lý. Nên sửa lại như sau : (Giải thích câu tục ngữ trước và sau đó chứng minh tính đúng đắn của câu tục ngữ ) a) Giải thích câu tục ngữ : - Nghĩa đen và nghĩa bóng của vế đi một ngày đàng. - Nghóa ñen vaø nghóa boùng cuûa veá hoïc moät saøng khoân b) Chứng minh tính đúng đắn của câu tục ngữ : - Các vị lãnh tụ bôn ba tìm đường cứu nước. - Những người thường xuyên chịu khó hoà mình vào đời sống sẽ nắm chắc tình hình, học hỏi được nhiều điều bổ ích - Trong thời kì đổi mới, nhờ giao lưu với nước ngoài, ta học tập được công nghệ tiên tiến của thế giới.. Nội dung cần đạt. 4) Củng cố: (2’) GV khái quát lại ý chính toàn bài 5) Dặn dò: (1’) HS học thuộc phần ghi nhớ, làm các bài tập còn lại vào vở bài tập, soạn bài Tức nước vỡ bờ để tuần sau học.. Trang 22 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(13)</span>