Giáo án Ngữ văn Lớp 6 - Tuần 5 - Năm học 2010-2011

<span class='text_page_counter'>(1)</span>Ngµy gi¶ng……. TiÕt 17 : Lêi v¨n, ®o¹n v¨n tù sù I. Môc tiªu: 1. KiÕn thøc: Gióp HS: - Lời văn tự sự: dùng để kể người, kể việc - Đoạn văn tự sự : gồm một số câu , được xác định giữa hai dấu chấm xuống dòng 2. KÜ n¨ng: - Bước đầu biết cách dùng lời văn , triển khai ý , vận dụng vào đọc hiểu văn bản tự sự - BiÕt viÕt ®o¹n v¨n , bµi b¨n tù sù 3.Thái độ: Có ý thức vận dụng các kiến thức đã học để làm bài thực hành II. ChuÈn bÞ: 1.GV: SGV, SGK, b¶ng phô 2.HS: ChuÈn bÞ bµi theo yªu cÇu SGK III. TiÕn tr×nh bµi d¹y 1. KiÓm tra: KÕt hîp trong giê 2. Bµi míi: Giíi thiÖu bµi : Khi lµm bµi v¨n tù sù viÖc giíi thiÖu nh©n vËt trong v¨n b¶n còng rÊt quan träng vËy viÖc giíi thiÖu nh©n vËt ,lêi kÓ c¸c nh©n vËt quan träng nh­ thÕ nµo Chóng ta sÏ cïng nhau ®i t×m hiÓu bµi häc h«m nay Hoạt động của thầy và trò H§1: T×m hiÓu vÒ lêi v¨n, ®o¹n v¨n GV: gi¶i thÝch kh¸i niÖm (lêi v¨n) ë ®©y hiểu là cách thức diễn đạt , kiểu diễn ng«n §o¹n v¨n : chØ ®o¹n v¨n tù nhiªn , më ®Çu viÕt lïi vµo vµ hÕt ®o¹n th× chÊm xuèng dßng . Mçi ®o¹n nãi chung cã nhiều câu , có chủ đề thống nhất có liên kÕt gi÷a c¸c c©u c¸c líp trªn sÏ d¹y kÜ h­n vÒ ®o¹n v¨n ë ®©y chØ cung cÊp kh¸i niÖm s¬ bé - GV treo b¶ng phô ghi ®o¹n v¨n - HS quan s¸t ®o¹n 1 - §o¹n v¨n cã mÊy c©u? - §o¹n 1 : Giíi thiÖu nhËn vËt nµo ? HS :Câu 1: Hùng vương…..hiền dịu. vế 1 nói về vua Hùng, vế 2 nói về Mị Nương Câu 2 :Vua cha…. xứng đáng. vế 1 nói vÒ t/c¶m, vÕ 2 nãi vÒ nguyÖn väng GV: C¸c c©u trªn giíi thiÖu n/v nh­ thÕ nµo? HS: tr¶ lêi - HS đọc đoạn 2. Néi dung I. Lêi v¨n, ®o¹n v¨n tù sù 1. Lêi v¨n giíi thiÖu nh©n vËt. * §o¹n 1 : Giíi thiÖu Vua Hïng vµ Mþ Nương :. + Tªn , lai lÞch, quan hÖ, tÝnh t×nh * §o¹n 2 : Giíi thiÖu S¬n Tinh vµ Thuû. Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> GV: §o¹n 2 gåm mÊy c©u? C¸c c©u cã Tinh . - C¸c c©u cã quan hÖ chÆt chÏ quan hÖ víi nhau nh­ thÕ nµo? HS: 6 c©u, C©u 1: Giíi thiÖu chung. C©u 2, 3: Giíi thiÖu S¬n Tinh. C©u 4,5: Giíi thiÖu Thñy Tinh. C©u 6: KÕt l¹i GV: C¸c c©u trªn giíi thiÖu nh©n vËt nh­ + Lai lÞch , tµi n¨ng . thÕ nµo? GV: Tài năng của 2 người ngang nhau, cách giới thiệu ngang nhau, cân đối, tạo vẻ đẹp cho đoạn văn. -Trong lời văn giới thiệu nhân vật thường dïng nh÷ng tõ , côm tõ g× ? (Tõ cã) GV: Qua đó em thấy lời văn kể người (lêi v¨n giíi thiÖu nh©n vËt) ph¶i nh­ thÕ nµo? (Trong lêi giíi thiÖu bao hµm viÖc cung cấp thông tin về nhân vật , bày tỏ thái độ khen, chê, đặc biệt là cung cấp các dữ kiÖn vÒ tªn hä, lai lÞch, quan hÖ, tÝnh tình… có ảnh hưởng đến tiến trình về sau cña truyÖn VD : Trong TruyÖn KiÒu cña NguyÔn Du C¸c nh©n vËt ®­îc giíi thiÖu rÊt sóc tÝch và đày đủ , thể hiện thái độ đánh giá rõ rµng cñ t¸c gi¶ HS: đọc đoạn văn 2. Lêi v¨n kÓ sù viÖc GV: §o¹n v¨n trªn kÓ vÒ sù viÖc g× ? - §o¹n 3 : GV: Đoạn văn trên đã dùng những từ gì - Sự việc : Thuỷ Tinh tức giận đem quân để chỉ hành động của nhân vật ?Gạch đánh Sơn Tinh. dưới các từ chỉ hành động đó ? - Dùng từ : dùng nhiều động từ . ( dùng nhiều động từ : đùng đùng nổi giận, đem, đuổi, cướp, hô, gọi, rung chuyÓn, d©ng.) GV:Các hành động đó được kể theo thứ - Thứ tự kể : thời gian . tù nµo? HS: thêi gian GV: Hành động ấy đem lại kết quả gì? ( Nước ngập ruộng đồng….Thành Phong Châu nổi lềnh bềnh trên một biển nước) GV:Lời kể trùng điệp (nước ngập.. nước ngập… nước dâng…) gây ấn tượng gì cho người đọc? ( Đoạn văn đầy hành độnh mỗi câu đều có nhiều động từ gây ấn tượng mãnh liệt vÒ sù ghen tøc cña Thuû Tinh vµ sù d÷ Lop6.net déi cña c¶nh lò lôt d©ng cao ).

<span class='text_page_counter'>(3)</span> - Qua đó em thấy lời văn kể việc phải nh­ thÕ nµo? HS: Khi kể việc thì kể các hành động, viÖc lµm , kÕt qu¶ . .. GV: Khẳng định HS đọc lại đoạn 1, 2, 3 GV:Hãy cho biết mỗi đoạn văn biểu đạt ý chÝnh nµo ? c©u nµo kh¸i qu¸t ®­îc ý chính đó ? Hãy gạch chân. - Kể các hành động, việc làm, kết quả và sự đổi thay do các hành động ấy đem lại.. 3. §o¹n v¨n - §o¹n 1 : ( Môc 1) Câu 1 nêu ý chính -> câu chủ đề . - §o¹n 2 : (Môc 1) Câu 1 nêu ý chính -> câu chủ đề . GV:Tại sao người ta gọi đó là câu chủ - Đoạn 3 ( Mục 2) đề? Câu 1 nêu ý chính -> câu chủ đề . . HS: mỗi câu trên thường có một ý chính , diễn đạt thành một câu nên gọi là câu chủ đề GV: chèt - Câu chủ đề: Câu nêu lên ý chính của - Để dẫn đến ý chính ấy, người kể đã dẫn đoạn. dắt từng bước bằng cách kể các ý phụ nh­ thÕ nµo? - Chỉ ra các ý phụ và mối quan hệ của - Các ý được sắp xếp trước sau -> đoạn chóng víi c¸c ý chÝnh? v¨n - VËy thÕ nµo lµ ®o¹n v¨n? * Ghi nhí: SGK - HS đọc ghi nhớ GV: Em h·y kÓ hoÆc viÕt ®o¹n v¨n nªu ý chính: Thánh Gióng cưỡi ngựa sắt phun löa giÕt chÕt giÆc ¢n hoÆc TuÖ TÜnh thÊy ai có bệnh nặng thì lo chữa trước cho người đó , không kể người bệnh đó có địa vị như thế nào , giàu hay nghèo HS: thùc hiÖn theo yªu cÇu /tr×nh bµy /nhËn xÐt GV: nhËn xÐt /bæ sung GV: §äc tµi liÖu tham kh¶o SGV T.109 II. LuyÖn tËp: H§2 : LuyÖn tËp 1. Bµi tËp 1 (T.60) - HS đọc y/c bài tập 1 a. ý cña ®o¹n: C©u ch¨n bß rÊt giái - Mçi ®o¹n kÓ vÒ ®iÒu g×? - Gạch dưới các câu chủ đề b. ý chÝnh: Hai c« chÞ ¸c h¾t hñi Sä Dõa; - Các câu văn triển khai từng chủ đề ấy cô út hiền lành đối sử tử tế với Sọ Dừa theo thø tù nµo? c. ý chÝnh: TÝnh c« cßn trÎ con l¾m - HS đọc y/c bài tập 2 2. Bµi tËp 2 (T.60) - Xác định câu đúng, sai và giải thích - Câu 2 đúng vì đảm bảo tính lô gíc GV:NhËn xÐt 3. Cñng cè: - Hình thức lời văn kể việc, kể người. - Đoạn văn? câu chủ đề? 4. Hướng dẫn học ở nhà: - Häc bµi Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> - Lµm bµi tËp 3,4 (T.60) - Nhận diện từng đoạn trong một truyện dân gian đã học , nêu ý chính của mỗi đoạn vµ ph©n tÝch tÝnh m¹ch l¹c gi÷a c¸c c©u trong ®o¹n - Soạn bài : Từ nhiều nghĩa và hiện tượng chuyển nghĩa của từ Ngµy gi¶ng……….. Tiết: 18 : Từ nhiều nghĩa và hiện tượng chuyển nghĩa của từ I. Môc tiªu: 1. KiÕn thøc: HS cÇn n¾m ®­îc: - Tõ nhiÒu nghÜa - Hiện tượng chuyển nghĩa của từ 2. KÜ n¨ng: - NhËn diÖn ®­îc tõ nhiÒu nghÜa - Bước đầu biết sử dụng từ nhiều nghĩa trong hoạt động giao tiếp 3. Thái độ: Có ý thức sử dụng từ chính xác II. ChuÈn bÞ: 1. ThÇy: SGV, SGK, b¶ng phô 2. Trß: ChuÈn bÞ bµi theo yªu cÇu SGK III. TiÕn tr×nh bµi d¹y 1. KiÓm tra: KÕt hîp trong giê 2. Bµi míi: * Giới thiệu bài : Trong tiếng Việt, thường từ chỉ dùng với một nghĩa , nhưng xã hội ngày càng phát triển, nhiều sự vật được con người khám phá và vì vậy nảy sinh nhiều khái niệm mới . Để có tên gọi cho những sự vật mới được khám phá đó, con người đã thêm nghĩa mới vào . Chính vì vậy mà nảy sinh ra hiện tượng từ nhiều nghĩa . Vậy thế nào là từ nhiều nghĩa ? Bài học hôm nay sẽ giúp các em hiểu về điều đó . Hoạt động của thầy và trò H§1: T×m hiÓu k/n tõ nhiÒu nghÜa - HS đọc bài thơ- SGK - HS tra tõ ®iÓn t×m nghÜa cña tõ ch©n GV:Bµi th¬ trªn nãi vÒ nh÷ng c¸i ch©n, đó là những cái chân gì ? HS: tr¶ lêi - GV treo b¶ng phô ghi mét sè nghÜa cña tõ ch©n. Néi dung I. Tõ nhiÒu nghÜa 1. Bµi th¬: SGk *Tõ nhiÒu nghÜa : “ ch©n” - chân ( 1) : -> bộ phận dưới cùng của cơ thể người hay động vật dùng để đi, đứng . (đau chân) - chân ( 2) – Bộ phận dưới cùng của đồ vật có tác dụng đỡ cho vật khác (chân bµn) - chân ( 3) : Bộ phận dưới cùng của đồ vËt tiÕp gi¸p vµ b¸m chÆt víi mÆt nÒn . (ch©n nói ) - ch©n ( 4) : §Þa vÞ , phÇn chç trong x· GV: H·y t×m thªm mét sè tõ kh¸c còng héi . cã nhiÒu nghÜa nh­ tõ ch©n . HS: t×m mét sè tõ nhiÒu nghÜa GV: NhËn xÐt /bæ sung Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> M¾t: + nh¾m m¾t + na më m¾t + m¾t c©y Mòi: + mòi trªn khu«n mÆt + mòi thuyÒn + mũi đất Côt : 1.cµnh côt - thiÕu mét ®o¹n ë mét ®Çu lµm cho trë thµnh kh«ng chän vÑn vÒ chiÒu dµi 2. ngâ côt , phè côt - thiÕu mét ®o¹n th«ng víi c¸i kh¸c , lµm cho lèi ®i đến đó bị bế tắc 3. côt vèn - bÞ mÊt mét phÇn quan träng ,kh«ng cßn nguyªn vÑn GV: Theo tõ ®iÓn tiÕng viÖt 1992 Tõ ¨n có 13 nghĩa, từ người có 7 nghĩa, từ nhà cã 8 nghÜa Theo tõ ®iÓn tiÕng viÖt n¨m 2006 tõ ¨n cã 5 nghÜa GV: Hãy tìm một số từ chỉ có một nghĩa. *Từ có một nghĩa : thước, bút , toán học , - Em cã nhËn xÐt g× sau khi t×m hiÓu kÏm …. phÇn I ? -> Ghi nhí *Ghi nhí: SGK GVnhÊn m¹nh : Trong TiÕng ViÖt tõ cã thÓ cã mét nghÜa hay nhiÒu nghÜa HĐ2: Tìm hiểu hiện tượng chuyển nghĩa II. Hiện tượng chuyển nghĩa của từ cña tõ GV: Chuyển nghĩa là hiện tượng thay đổinghĩa của từ , tạo ra những từ nhiều nghÜa - NghÜa ®Çu tiªn cña tõ ch©n lµ nghÜa - Ch©n (1) : NghÜa xuÊt hiÖn tõ ®Çu -> nµo? NghÜa ®Çu tiªn lµ nghÜa gèc - H·y t×m mèi liªn hÖ gi÷a c¸c nghÜa cña - Ch©n ( 2,3,4 ) : NghÜa ®­îc h×nh thµnh tõ “ ch©n”? trªn c¬ së cña nghÜa gèc -> NghÜa h×nh GV:Trong một câu cụ thể, một từ thường thành trên cơ sở nghĩa gốc là nghĩa ®­îc dïng víi mÊy nghÜa? chuyÓn HS: Thông thường chỉ có một nghĩa nhất định. Một số trường hợp từ có thể đồng thêi theo c¶ nghÜa chÝnh vµ nghÜa chuyÓn VD: Mïa xu©n lµ tÕt trång c©y Làm cho đất nước càng ngày càng xuân + xu©n (1): NghÜa chÝnh + xu©n (2): NghÜa chuyÓn (mïa xu©n), sù tươi đẹp, sức sống thủy chung. GV:Trong bµi th¬ “ Nh÷ng c¸i ch©n” tõ ch©n ®­îc dïng víi mÊy nghÜa ? HS: 2 nghÜa Lop6.net - Nh÷ng c¸i ch©n => NghÜa gèc ..

<span class='text_page_counter'>(6)</span> - ch©n gËy, ch©n com-pa, ch©n kiÒng, ch©n bµn -> nghÜa chuyÓn . mÆc dï ®­îc dïng theo nghÜa chuyÓn nh­ng vÉn ®­îc hiểu theo nghĩa gốc -> Tạo liên tưởng thó vÞ , C¸i kiÒng ®un hµng ngµy…..kh¾p nước GV: Qua t×m hiÓu VD trªn em hiÓu thÕ nào là hiện tượng chuyển nghĩa của từ ? => Ghi nhí - HS đọc ghi nhớ HĐ3: Hướng dẫn luyện tập - HS đọc yêu cầu bài tập - HS t×m VD GV nhËn xÐt - HS đọc yêu cầu bài tập 2 - HS tr×nh bµy -> nhËn xÐt - HS đọc đoạn trích * Th¶o luËn nhãm - Thêi gian: 5 phót + NhiÖm vu: T¸c gi¶ ®o¹n trÝch nªu lªn mÊy nghÜa cña tõ bông? §ã lµ nh÷ng nghĩa nào? Em có đồng ý với tác giả kh«ng? HS: C¸c nhãm th¶o luËn/ tr×nh bµy - Ngoµi 2 nghÜa trªn cßn thiÕu 1 nghÜa nữa đó là phần phình to ở giữa của một sè sù vËt ( bông ch©n) GV: NhËn xÐt -> KÕt luËn - Tr¶ lêi c©u hái b - GV: nhËn xÐt. * Ghi nhí: SGK III. LuyÖn tËp 1. Bµi tËp 1 (T.56) * §Çu: (®au ®Çu, ®Çu b¶ng, ®Çu ®­êng) * Tay: (n¾m tay, tay vÞn (cÇu thang), tay sóng, tay cµy) * Mòi: (mòi tÑt, mòi thuyÒn, mòi kÐo, mòi qu©n) 2.Bµi tËp 2 (T.56) * l¸ -> l¸ phæi, l¸ l¸ch * qu¶ -> qu¶ tim, qu¶ thËn 3. Bµi tËp 4 (T.57). a. T/g nªu 2 nghÜa cña tõ “bông” 1. Bộ phận cơ thể người hoặc động vật 2. Lßng d¹. b.- Êm bông: nghÜa 1 - tèt bông: nghÜa 2 - bông ch©n: nghÜa 3. 3. Cñng cè: - Tõ nhiÒu nghÜa lµ g×? - Hiện tượng chuyển nghĩa của từ. 4. Hướng dẫn học ở nhà: - Đọc phần đọc thêm - Lµm bµi tËp 3 (T.57) - Nắm được kiến thức về từ nhiều nghĩa và hiện tượng chuyển nghĩa của từ - §Æt c©u cã sö dông tõ nhiÒu nghÜa - ChuÈn bÞ bµi: ViÕt bµi tËp lµm v¨n sè 1 Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(7)</span> Ngµy gi¶ng.6a 6b. TiÕt: 19 - 20 : ViÕt bµi tËp lµm v¨n sè 1. I. Môc tiªu: 1. KiÕn thøc: - HS viÕt ®­îc mét bµi v¨n kÓ chuyÖn S¬n Tinh, Thñy Tinh cã néi dung: nh©n vËt, sù việc, thời gian, đặc điểm , nguyên nhân, kết quả bằng lời văn của mình. 2. KÜ n¨ng:- RÌn luyÖn kÜ n¨ng t­ duy, kÜ n¨ng viÕt v¨n tù sù. 3. Thái độ:- GD HS ý thức tự giác, độc lập suy nghĩ khi làm bài . II. ChuÈn bÞ: 1.GV: Đề bài, đáp án 2.HS: Xem l¹i c¸ch lµm bµi v¨n tù sù - Đọc lại các truyện truyền thuyết đã học. II. TiÕn tr×nh d¹y häc 1. KiÓm tra : 2. Bµi míi : I.§Ò bµi: - KÓ l¹i truyÒn thuyÕt S¬n Tinh, Thuû Tinh b»ng lêi v¨n cña em. II. §¸p ¸n : a. Më bµi : - Giíi thiÖu sù viÖc, nh©n vËt. - Sù viÖc: Vua Hïng kÐn rÓ - Nh©n vËt: S¬n Tinh, Thuû Tinh b.Th©n bµi : - KÓ diÔn biÕn c©u chuyÖn: + Sơn tinh, Thuỷ Tinh đến cầu hôn + Vua Hïng ra ®iÒu kiÖn chän rÓ + Sơn Tinh đến trước được vợ + Thuỷ Tinh đến sau tức giận dâng nước đánh Sơn Tinh + Hai bªn giao chiÕn hµng th¸ng trêi, cuèi cïng Thuû Tinh thua rót vÒ. c.KÕt bµi: - KÕt thóc truyÖn - C¶m sóc, suy nghÜ cña em qua truyÖn trªn. III. BiÓu ®iÓm: - §iÓm 9,10: Bµi viÕt cã s¸ng t¹o, b¸m s¸t cèt truyÖn, viÕt l­u lo¸t cã c¶m sóc - Điểm 7,8: Bài viết khá lưu loát, bám sát cốt truyện, biết dùng ngôn ngữ diễn đạt, song cßn m¾c 1,2 lçi chÝnh t¶. - §iÓm 5,6: KÓ l¹i ®­îc néi dung truyÖn, song bµi viÕt ch­a cã sù s¸ng t¹o cßn m¾c một vài lỗi chính tả, diễn đạt. - §iÓm 3,4: Bè côc bµi ch­a hîp lý, néi dung truyÖn s¬ sµi, cßn m¾c nhiÒu lçi chÝnh tả, diễn đạt. - Điểm 1,2 : Bài viết chưa đạt yêu cầu, mắc quá nhiều lỗi chính tả, diễn đạt. - §iÓm 0: Bá giÊy tr¾ng 3. Cñng cè : - NhËn xÐt giê tr¶ bµi 4. Hướng dẫn học ở nhà: - Xem l¹i lý thuyÕt v¨n tù sù - Tự viết bài hoàn chỉnh cho những chuyện đã học Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(8)</span> - ChuÈn bÞ bµi: Th¹ch Sanh. Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(9)</span>