Giáo án Tự chọn Ngữ văn 8 - Chủ đề 4: Những điểm giống nhau, khác nhau giữa văn miêu tả và văn thuyết minh

<span class='text_page_counter'>(1)</span>Tự chọn Ngữ văn 8--Hồ Thị Lâm--THCS Quỳnh Yên--Năm học 2008 - 2009. Ngµy 4 th¸ng 1 n¨m 2009. Chủ đề 4: Nh÷ng ®iÓm gièng nhau, kh¸c nhau gi÷a v¨n miªu t¶ vµ v¨n thuyÕt minh Loại chủ đề: Bám sát Thời lượng: 8 tiết. I. Môc tiªu: 1. KiÕn thøc: N¾m v÷ng kh¸i niÖm vÕ v¨n miªu t¶ - v¨n thuyÕt minh, nhËn diÖn ®­îc nh÷ng ®iÓm gièng nhau vµ kh¸c nhau cña hai lo¹i v¨n b¶n nµy. Ph©n tích, so sánh qua những bài văn cụ thể để thấy được sự giống nhau, khác nhau gi÷a hai v¨n b¶n. 2. Kĩ năng: Rèn kĩ năng viết về văn miêu tả - thuyết minh theo chủ đề cho sẵn và chủ đề tự chọn. 3. Thái độ: Giáo dục HS thận trọng khi viết đoạn văn, bài văn thuyết minh -> đưa yếu tố miêu tả vào văn thuyết minh -> bài văn thuyết minh sinh động, hấp dÉn.. II. Thời lượng:  TiÕt 39, 40: ¤n tËp v¨n miªu t¶ vµ v¨n thuyÕt minh.  TiÕt 41, 42: LuyÖn tËp.  TiÕt 43, 44: Nh÷ng ®iÓm gièng nhau vµ kh¸c nhau gi÷a v¨n miªu t¶ vµ v¨n thuyÕt minh.  TiÕt 45, 46: ý nghÜa, gi¸ trÞ, ph¹m vi sö dông cña hai lo¹i v¨n b¶n trªn.. III. Néi dung:. TiÕt 39, 40 Kh¸i niÖm chung vÒ v¨n miªu t¶ vµ v¨n thuyÕt minh I. Kh¸i niÖm. - HS ghi ®o¹n v¨n: * §o¹n 1: “ B¸c thî rÌn cao lín, cao lín nhÊt vïng, vai cuén khóc, c¸nh tay ¸m ®en khãi löa lß vµ bôi bóa s¾t. B¸c có đôi mắt lọt trong khuôn mặt vuông vức, dưới rừng tóc rậm dày, đôi mắt 1. Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> Tự chọn Ngữ văn 8--Hồ Thị Lâm--THCS Quỳnh Yên--Năm học 2008 - 2009. H: §o¹n v¨n 1 t¸i hiÖn ®iÒu g× ? H: Em hãy chỉ ra đặc điểm nổi bật của b¸c thî rÌn ®­îc t¸i hiÖn trong ®o¹n v¨n. H: Tõ vd trªn, em hiÓu ntn lµ v¨n miªu t¶?. H: §o¹n v¨n 2 tr×nh bµy ®iÒu g× ? Em thường gặp cách trình bày này ở lo¹i v¨n b¶n nµo ? H: ThÕ nµo lµ v¨n thuyÕt minh ?. trÎ, to, xanh, trong ngêi nh­ thÐp. Quai hµm b¹nh cña b¸c rung lªn víi nh÷ng tràng cười. Những tiếng thở rền vang nh­ ng¸y, gièng nh­ nhÞp thë ph× phß cña èng bÔ”. - T¸i hiÖn h×nh ¶nh b¸c thî rÌn kháe m¹nh, r¾n ch¾c. - §Æc ®iÓm næi bËt: cao lín, vai cuén khúc, khuôn mặt vuông vức, đôi mắt to… => Văn miêu tả là loại văn giúp người đọc, người nghe hình dung được các đặc điểm, tính chất nổi bật của một sự vật, sự việc, hiện tượng… - Trong v¨n miªu t¶, n¨ng lùc quan s¸t của người viết, người nói thường được béc lé râ nhÊt. * §o¹n 2: “ C©y dõa cèng hiÕn tÊt c¶ của cải của mình cho con người: thân c©y lµm m¸ng, l¸ lµm tranh, cäng l¸ chẻ nhỏ làm vách, gốc dừa làm chõ đồ xôi, nước dừa để uống, để kho cá, kho thịt, nấu canh, làm nước mắm,…”. - Sù cèng hiÕn cña c©y dõa. - Em thường gặp cách trình bày này ở c¸c lo¹i v¨n b¶n th«ng dông trong lÜnh vực đời sống, cung cấp về hiện tượng, sù vËt trong thiªn, x· héi. => V¨n thuyÕt minh lµ kiÓu v¨n b¶n thông dụng trong mọi lĩnh vực đời sèng nh»m cung cÊp tri thøc (kiÕn thức) về đặc điểm, tính chất, nguyên nhân,… của các hiện tượng sự vật trong tự nhiên, xã hội bằng phương thøc tr×nh bµy, giíi thiÖu, gi¶i thÝch. - V¨n b¶n thuyÕt minh cÇn ®­îc tr×nh bµy chÝnh x¸c, râ rµng, chÆt chÏ vµ hÊp dÉn.. II. LuyÖn tËp. Bài tập 1: Tìm đoạn văn miêu tả trong các văn bản đã học. - GV gîi ý cho HS c¸c v¨n b¶n: T«i ®i häc, c« bÐ b¸n diªm,… - HS lµm, tr×nh bµy, nhËn xÐt. 2. Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> Tự chọn Ngữ văn 8--Hồ Thị Lâm--THCS Quỳnh Yên--Năm học 2008 - 2009 Bài tập 2: Nếu phải viết 1 đoạn văn (bài văn) miêu tả cảnh đồng lúa chín ban mai, em sẽ nêu lên đặc điểm nổi bật nào ?  Gîi ý: - Trong lµn giã buæi sím mai, kh«ng khÝ thoang tho¶ng mïi th¬m. - Cánh đồng trải dài vô tận, im lìm như còn đang say ngủ. - ánh sáng lờ mờ, chỉ thấy những lượn sóng nhấp nhô và làn sương đục mờ. - Khi gió thoảng qua, cánh đồng xào xạc một âm thanh dịu nhẹ. Nh÷ng chó chim non giËt m×nh bay vót vµo kh«ng gian. - Những tia sáng đầu tiên chiếu trên cánh đồng tạo nên 1 khung c¶nh thËt rùc rì. - Nh÷ng h¹t lóa vµng, mËp m¹p, trÜu xuèng l¾c l­…  H·y viÕt thµnh 1 ®o¹n v¨n hoµn chØnh. Bµi tËp 3: NÕu ph¶i giíi thiÖu vÒ c¸i bµn häc cña em th× em sÏ giíi thiÖu ntn ?  Gîi ý: - XuÊt xø (h·ng s¶n xuÊt). - CÊu t¹o (chÊt liÖu, kiÓu d¸ng, cÊu t¹o tõng bé phËn). - C«ng dông vµ c¸ch b¶o qu¶n. IV. DÆn dß: ViÕt bµi v¨n hoµn chØnh cho bµi tËp 3. Ngµy 9 th¸ng 1 n¨m 2009. TiÕt 41, 42 LuyÖn tËp 1. ổn định tổ chức. 2. Bµi cò: So s¸nh v¨n miªu t¶ víi v¨n thuyÕt minh. 3. Bµi míi: Bµi tËp 1: §äc c¸c ®o¹n v¨n sau vµ tr¶ lêi c©u hái. * §o¹n 1: “…ThuyÒn xu«i gi÷a dòng sông rộng hơn ngàn thước, trông hai bªn bê rõng ®­íc dùng lªn cao ngất như hai dãy trường thành vô tận. C©y ®­íc mäc dµi theo b·i, theo tõng løa tr¸i rông, ngän b»ng t¨m t¾p, líp nµy chång lªn líp kia «m lÊy dßng sông, đắp từng bậc màu xanh lá mạ, mµu xanh rªu, mµu xanh chai lä…lßa nhòa và ẩn hiện trong sương mù và khãi sãng ban mai…” (Sông nước Cà Mau - Đoàn Giỏi) - §o¹n v¨n miªu t¶ c¶nh rõng ®­íc víi 3. Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> Tự chọn Ngữ văn 8--Hồ Thị Lâm--THCS Quỳnh Yên--Năm học 2008 - 2009 H: §o¹n 1 miªu t¶ c¶nh g× ? C¶nh mµu s¾c, ®­êng nÐt, h×nh khèi ë s«ng được miêu tả ntn về màu sắc, đường nước Cà Mau. - Mµu s¾c: xanh l¸ m¹, xanh rªu, xanh nÐt ? chai lọ…trong sương mù và khói sang ban mai. - §­êng nÐt: ThuyÒn xu«i gi÷a dßng sông rộng hơn ngàn thước, trông hai bªn bê rõng ®­íc dùng lªn cao ngÊt như hai dãy trường thành vô tận. Cây ®­íc mäc dµi theo b·i, theo tõng løa tr¸i rông, ngän b»ng t¨m t¾p, líp nµy chång lªn líp kia «m lÊy dßng s«ng. -> So s¸nh, nh©n hãa. => Cuéc sèng trï phó, trµn ®Çy søc sèng, hoang d·. * §o¹n 2: “ …Sừng của trâu giống như hình lưỡi liÒm uèn cong. Nã cã t¸c dông b¶o vÖ khi bÞ con vËt kh¸c tÊn c«ng. Khu«n mÆt cña tr©u gÇn gièng nh­ tam gi¸c ngược. Mũi trâu to, có 2 lỗ tròn và có nước giúp trâu nhận biết được mọi vật. Hai m¾t cña tr©u trßn vµ xanh gióp tr©u nh×n mäi vËt tõ xa. Kh«ng gièng nh­ nh÷ng con vËt kh¸c, tr©u chØ cã 1 hµm răng để nhai cỏ. Cơ thể của trâu giống nh­ h×nh bÇu dôc to, dµi. Bªn ngoµi được phủ một lớp lông mao vừa để bảo vệ vừa để che chắn.” -> Tr×nh bµy c¸c bé phËn vµ chøc n¨ng H: §o¹n 2 tr×nh bµy ®iÒu g×? cña con tr©u. - HS bộc lộ (cần phải quan sát đối H: Em học tập được gì khi viết bài văn tượng trực tiếp, kết hợp với văn miêu TM? t¶, h×nh ¶nh so s¸nh…). Bµi tËp 2: Miªu t¶ chî hoa ngµy tÕt. - HS lµm bµi, tr×nh bµy. - GV cïng HS nhËn xÐt, bæ sung. - Gợi ý: Các loại hoa, màu sắc, hương thơm. Cảnh người đi mua hoa, xem hoa, kh«ng khÝ… Bài tập 3: Thuyết minh về cây hoa phượng. - Dµn ý: a, Mở bài: Giới thiệu chung về cây phượng b, Th©n bµi: 4. Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> Tự chọn Ngữ văn 8--Hồ Thị Lâm--THCS Quỳnh Yên--Năm học 2008 - 2009 - Đặc điểm chung của cây phượng: cây to cùng họ với cây vang, lá kép lông chim, hoa mọc thành chùm màu đỏ, nở vào mùa hè… - Những bộ phận cây phượng: rễ, thân, cành, tán lá, hoa, quả… - Lợi ích: cung cấp bóng mát, hoa đỏ đẹp, gắn liền với những kỉ niệm tuổi th¬… - Cách trồng và chăm sóc hoa phượng. - Tình cảm gắn bó của tuổi học trò với cây phượng, hoa phượng. c, Kết bài: Nhấn mạnh vẻ đẹp của cây phượng, hoa phượng. Phượng mãi mãi là người bạn gần gũi, thân thiết của tuổi học trò. Ngµy 19 th¸ng 1 n¨m 2009. TiÕt 43, 44 Nh÷ng ®iÓm gièng nhau vµ kh¸c nhau gi÷a v¨n miªu t¶ víi v¨n thuyÕt minh VÝ dô 1: * §o¹n v¨n 1: “ Mùa xuân đã về trên cánh đồng. Bên kia đồi, tiếp với đồng, là rừng cây. Hoa c¸nh kiÕn në vµng trªn rõng, hoa në vµ hoa kim anh tr¾ng xãa. Nh÷ng bÇy ong từ trong rừng bay xuống đồng, cỏ ống cao lêu đêu đong đưa trước gió. Cỏ gà, cỏ mật, cỏ tương tư xanh nõn. Ban mai n¾ng dÞu, chim hÝt lÝu lo. Giã ngät ngµo mïi th¬m cña mËt vµ phÊn hoa…” H: §o¹n v¨n miªu t¶ c¶nh g×? - Cảnh mùa xuân trên cánh đồng. H: §Æc ®iÓm næi bËt nµo cña mïa - Mïa xu©n c¨ng trµn søc sèng, v¹n vËt xu©n ®­îc thÓ hiÖn trong ®o¹n v¨n? ®ang sinh s«i n¶y në. * §o¹n v¨n 2: “ YÕn sµo lµ s¶n phÈm quÝ hiÕm cña nước ta và trên thế giới. Yến sào là món ăn ngon, bổ dưỡng làm tăng thêm sức khỏe cho cơ thể, nhất là người yếu sức và người cao tuổi. Đồng thời cũng là một dược phẩm chữa trị nhiều bệnh. Yến sào đều có ở các vùng biển đảo ở Việt Nam, nhưng so với cả nước thì yÕn sµo ë vïng vÞnh Nha Trang cã chÊt H: Đối tượng nào được TM trong đoạn lượng tốt…” v¨n? - TM vÒ yÕn sµo. 5. Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(6)</span> Tự chọn Ngữ văn 8--Hồ Thị Lâm--THCS Quỳnh Yên--Năm học 2008 - 2009 H: Đoạn văn trình bày đặc điểm nổi - Giá trị của món ăn yến sào đối với sức khỏe con người. bật gì của đối tượng? *Ghi nhí: Gièng nhau: H: Qua tìm hiểu 2 đoạn văn trên, theo - Đều làm nổi bật đặc điểm của đối em, miêu tả hoặc TM nhằm làm nổi tượng. bËt ®iÒu g× cña sù vËt? H: Muốn miêu tả hoặc giới thiệu về - Cần phải quan sát đối tượng. đối tượng, người viết phải làm công - Nêu giá trị và công dụng của đối tượng. viÖc g×? Bài tập: Tìm 1 đoạn văn miêu tả và - HS làm, trình bày trước lớp. thuyết minh đã học, chỉ ra sự giống - GV cùng HS nhận xét, bổ sung. nhau của 2 loại văn bản đó. VÝ dô 2: * §o¹n v¨n 1: “...Xe ch¹y chÇm chËm,…mÑ t«i cÇm nãn vÉy t«i, vµi gi©y sau t«i ®uæi kÞp. T«i thë hång héc, tr¸n ®Ém må h«i, vµ khi trÌo lªn xe, t«i rÝu c¶ ch©n l¹i. MÑ t«i võa kÐo tay tôi, xoa đầu tôi hỏi, thì tôi đã òa lªn khãc råi cø thÕ nøc në…”. * §o¹n v¨n 2: “…Tû lÖ thanh thiÕu niªn hót thuèc l¸ ë c¸c thµnh phè lín nước ta ngang với tỷ các thành phố âu – MÜ. ChØ cã kh¸c lµ víi 1 thanh niªn Mĩ, 1 đô la mua 1 bao thuốc lá là 1 kho¶n tiÒn nhá, cßn víi thiÕu niªn ViÖt Nam muèn cã 15.000® mua 1 bao 555 – vì đã hút là phải hút thuốc sang – chØ cã 1 c¸ch lµ trém c¾p. Trém mét lÇn, quen tay. Tõ ®iÕu thuèc sang cèc bia rồi đến ma túy, con đường phạm pháp thực ra đã mở đầu với điếu H: Cho biết phương thức biểu đạt của thuốc.” 2 ®o¹n v¨n trªn? - §o¹n 1: Miªu - §o¹n 2: ThuyÕt H: Hai ®o¹nv¨n trªn cã kh¸c nhau ë t¶. minh. + Cã h­ cÊu, + Trung thµnh nh÷ng ®iÓm nµo? tưởng tượng, với đặc điểm của kh«ng nhÊt thiÕt sù vËt, hiÖn phải trung thành tượng. víi sù vËt. + Ýt dïng c¸c + Dïng c¸c biÖn biÖn ph¸p tu tõ: ph¸p tu tõ: so so s¸nh, liªn sánh, liên tưởng. tưởng. 6. Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(7)</span> Tự chọn Ngữ văn 8--Hồ Thị Lâm--THCS Quỳnh Yên--Năm học 2008 - 2009 + Mang nhiÒu c¶m xóc chñ quan của người viÕt. + Ýt dïng sè liÖu.. + Dïng nhiÒu sè liÖu cô thÓ, chi tiÕt + øng dông trong nhiÒu t×nh huèng. * DÆn dß: T×m 1 sè ®o¹n v¨n miªu t¶ vµ thuyÕt minh. So s¸nh sù gièng nhau vµ kh¸c nhau. Ngµy 16 th¸ng 2 n¨m 2009. TiÕt 45 – 46 ý nghÜa, gi¸ trÞ vµ ph¹m vi sö dông cña hai lo¹i v¨n b¶n: Miªu t¶ - ThuyÕt minh I. Lý thuyÕt. 1. ý nghÜa, gi¸ trÞ cña 2 lo¹i v¨n miªu t¶ vµ thuyÕt minh. * §o¹n 1: “…Mai rÊt ®a d¹ng vµ - GV yêu cầu HS đọc kĩ 2 đoạn văn. phong phó, nÕu dùa vµo mµu s¾c th× - HS tr¶ lêi c©u hái. mai sÏ cã 4 lo¹i chÝnh: hoµng mai, b¹ch mai, thanh mai vµ hång mai…Cánh hoa mềm mại, óng mượt và mướt như tơ. Mai đẹp thuần khiết, trong s¸ng nh­ 1 nµng thiÕu n÷ yªu kiều. Hoa mai thường được trồng ở những khu đất rộng, không trồng xen víi c¸c lo¹i c©y kh¸c. Hoa mai vµng rùc rì, nhiÒu c¸nh vµ l©u tµn. Mét bông hoa thường có tới 4 đến 5 cánh”. H: Xác định kiểu văn bản trong 2 đoạn -> Thuyết minh. văn trên. Chỉ ra ý nghĩa và giá trị của 2 => Cung cấp cho người đọc lượng tri thức về các hiện tượng và sự thật trong đoạn văn đó. tù nhiªn, x· héi 1 c¸ch kh¸ch quan, giúp người đọc hiểu biết đặc trưng, tính chất của sự vật, hiện tượng và biết c¸ch dïng chóng sao cho cã lîi cho con người. * §o¹n 2: “ §µo NhËt T©n trång tõ hµng tr¨m n¨m nay. §µo trång ë ruộng, đó là 1 loại đào bích, 1 giống đào lai, chỉ cho hoa mà không cho quả. 7. Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(8)</span> Tự chọn Ngữ văn 8--Hồ Thị Lâm--THCS Quỳnh Yên--Năm học 2008 - 2009 Hoa đào tươi thắm, màu các manh, tức là màu đỏ thắm duyên dáng, rực rỡ. C¸nh hoa kÐp, b«ng hoa xinh x¾n thµnh tõng chïm trªn cµnh. Nh÷ng cành đào đẹp phải là những cành có tán rộng, hoa đều từ gốc đến ngọn, nh÷ng cµnh nhá ph¶i mËp vµ giao nhau hài hòa để hoa phân bố đều ở những kho¶ng kh¸c nhau”. -> Miªu t¶. => T¸i hiÖn l¹i sù vËt, sù viÖc, quang cảnh, giúp người đọc cảm nhận được vẻ đẹp của cảnh vật đang tả và hiểu ®­îc nh÷ng t×nh c¶m, c¶m xóc cña người viết gửi gắm vào đối tượng. 2. Ph¹m vi sö dông. - V¨n b¶n miªu t¶ ®­îc sö dông nhiÒu H: Khi nµo dïng v¨n b¶n miªu t¶? trong v¨n b¶n nghÖ thuËt. TM? - V¨n b¶n thuyÕt minh chñ yÕu ®­îc dïng trong v¨n b¶n nhËt dông hay nh÷ng lo¹i v¨n b¶n sö dông hµng ngµy gắn kết với cuộc sống con người. II. Bµi tËp. Bµi 1: Cho ®o¹n v¨n: “L­u vùc hÖ thèng s«ng §ång Nai gåm TP Hå chÝ Minh vµ 11 tØnh. S«ng §ång Nai lµ s«ng chÝnh cïng víi c¸c nh¸nh lín quan träng lµ s«ng La Ngµ, S«ng BÐ, Sµi Gßn, ThÞ V¶i, Vµm Cá. Theo côc bảo vệ môi trường, sông Thị Vải (Bà RÞa Vòng tµu) lµ s«ng « nhiÔm nhÊt trong l­u vùc hÖ thèng s«ng §ång Nai. S«ng ThÞ V¶i cã 1 ®o¹n “s«ng chÕt” dµi trªn 10 km, tõ sau khu vùc hîp l­u Suèi C¶ - s«ng ThÞ V¶i kho¶ng 3 km đến khu công nghiệp Mỹ xuân. Gọi là “s«ng chÕt” v× kh«ng cã loµi sinh vËt nµo cã thÓ sèng ®­îc trªn ®o¹n s«ng này. Nước sông ở đây bị ô nhiễm hữu c¬ nghiªm träng, cã mµu n©u ®en vµ bèc mïi h«i thèi kÓ c¶ thêi gian triÒu lªn vµ triÒu xuèng. H: §o¹n v¨n trªn thuyÕt minh vÒ ®iÒu - §o¹n v¨n TM vÒ “§o¹n s«ng chÕt 8. Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(9)</span> Tự chọn Ngữ văn 8--Hồ Thị Lâm--THCS Quỳnh Yên--Năm học 2008 - 2009 g×? ThÞ V¶i”. H: Điều gì thể hiện đặc điểm đây là - Các chi tiết: có số liệu cụ thể, cung cấp cho người đọc lượng tri thức về ®o¹n v¨n TM? hiện tượng và sự thật trong tự nhiên: s«ng ThÞ V¶i bÞ « nhiÔm nÆng. -> §o¹n trÝch tuéc v¨n b¶n nhËt dông. Bµi 2: T×m 1 ®o¹n v¨n miªu t¶ trong v¨n b¶n nghÖ thuËt. ChØ ra c¸c yÕu tè miªu t¶ trong ®o¹n. - HS lµm, tr×nh bµy, nhËn xÐt. - GV đánh giá chung. * DÆn dß: ViÕt ®o¹n v¨n TM cã sö dông yÕu tè miªu t¶. Ngµy 11 th¸ng 3 n¨m 2009. Chủ đề 5: NghÖ thuËt lËp luËn trong v¨n nghÞ luËn Loại chủ đề: Bám sát Thời lượng: 10 tiết. A. Mục tiêu cần đạt. Gióp HS: - Hiểu thế nào là văn nghị luận, đặc trưng của văn nghị luận. Thế nào là lập luận, vai trò, hiệu quả, tác động của nghệ thuật lập luận trong việc biểu hiện nội dung, tư tưởng và ý nghĩa tác phẩm. - Luận điểm, cách nêu luận điểm, phương pháp làm sáng tỏ luận điểm và luận cø. - RÌn kÜ n¨ng lËp luËn khi viÕt bµi v¨n nghÞ luËn.. B. Tiến trình các bước dạy - học.. TiÕt 47- 48 I. Vai trß lËp luËn trong v¨n nghÞ luËn. 1. V¨n nghÞ luËn lµ g×? V¨n nghÞ luËn lµ dïng 1 hÖ thèng lÝ H: ThÕ nµo lµ v¨n nghÞ luËn? lẽ và dẫn chứng thuyết phục người đọc, người nghe về 1 quan điểm, tư tưởng nào đó. 2. §iÓm kh¸c biÖt gi÷a v¨n nghÞ luËn víi v¨n miªu t¶, tù sù. H: H·y nªu nh÷ng ®iÓm kh¸c biÖt gi÷a - V¨n miªu t¶, tù sù: kÝch thÝch trÝ tưởng tượng, xây dựng óc quan sát tinh v¨n NL víi v¨n MT, TS. 9. Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(10)</span> Tự chọn Ngữ văn 8--Hồ Thị Lâm--THCS Quỳnh Yên--Năm học 2008 - 2009 tÕ víi t/c ch©n thËt, nh÷ng kh¸m ph¸ hồn nhiên về thiên nhiên, đời sống, gia đình, xã hội… - V¨n nghÞ luËn: h×nh thµnh vµ pt kh¶ n¨ng lËp luËn chÆt chÏ, tr×nh bµy dÉn chøng 1 c¸ch s¸ng sña, giµu søc thuyÕt phôc. Nªu nh÷ng ý kiÕn riªng cña mình về 1 vấn đề nào đó trong cs, văn häc nghÖ thuËt. - GV cho HS tìm đoạn, văn bản đã học - VD: + Đoạn đầu bài “Lượm”. vÒ v¨n miªu t¶ vµ v¨n NL. + V¨n b¶n “§øc tÝnh gi¶n dÞ cña - HS t×m, x® nh÷ng chi tiÕt miªu t¶. BH”. T×m luËn ®iÓm. H: Để thuyết phục người đọc, người viết đã đưa ra những dẫn chứng ntn? H: C¸c dÉn chøng vµ lÝ lÏ tr×nh bµy theo thø tù nµo? t/dông? - HS tr×nh bµy. * Tóm lại: Mỗi đoạn văn có 1 vẻ đẹp riªng. NÕu v¨n miªu t¶ chØ qua 1 sè hình ảnh, từ ngữ đã lột tả và làm sống dậy trước mắt người đọc thần thái của sù vËt, sù viÖc…th× v¨n nghÞ luËn l¹i tiªu biÓu cho c¸ch nãi chÆt chÏ, hïng hån vµ giµu søc thuyÕt phôc. H: Mét bµi v¨n NL ®­îc h×nh thµnh tõ 3. ThÕ nµo lµ lËp luËn, luËn ®iÓm vµ c¸c yÕu tè nµo? luËn cø? a. LËp luËn: H: LËp luËn lµ g×? - Lµ sù tæ chøc c¸c luËn ®iÓm, luËn cø, c¸c lÝ lÏ vµ dÉn chøng nh»m lµm s¸ng tỏ vấn đề để người đọc hiểu, tin và đồng tình với điều mà người viết đặt ra, gi¶i quyÕt. - Lập luận là đặc trưng quan trọng của v¨n nghÞ luËn, thÓ hiÖn n¨ng lùc suy lÝ, năng lực thuyết phục của người viết. Là 1 yếu tố tạo nên sự loogic, độ chính x¸c, s¾c bÐn vµ tÝnh nghÖ thuËt cña bµi nghÞ luËn. * DÆn dß: N¾m v÷ng kh¸i niÖm v¨n nghÞ luËn, lËp luËn vµ sù kh¸c biÖt gi÷a v¨n NL víi c¸c lo¹i v¨n kh¸c. 10. Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(11)</span> Tự chọn Ngữ văn 8--Hồ Thị Lâm--THCS Quỳnh Yên--Năm học 2008 - 2009. TiÕt 49-50 1. Bµi cò: V¨n NL lµ g×? So s¸nh ®iÓm kh¸c gi÷a v¨n NL víi v¨n MT, TS. 2. Bµi míi: 3. ThÕ nµo lµ lËp luËn, luËn ®iÓm vµ luËn cø? b. LuËn ®iÓm: - Là những ý kiến, quan điểm, tư tưởng H: LuËn ®iÓm lµ g×? được người viết nêu ra trong bài văn. - C¸c luËn ®iÓm trong bµi v¨n nghÞ H: C¸c luËn ®iÓm ®­îc s¾p xÕp ntn? luËn ®­îc s¾p xÕp, tr×nh bµy theo 1 hÖ thống hợp lí để làm sáng tỏ vấn đề mà luận điểm đặt ra. - HS đọc đoạn: “Dân ta có 1 lòng nồng nàn yêu nước. Đó là truyền thống quí b¸u cña ta”. - LuËn ®iÓm: D©n ta cã 1 lßng nång H: T×m luËn ®iÓm? H: Để làm sáng tỏ luận điểm chính, nàn yêu nước. Bác đã đưa ra những luận điểm nào + Lịch sử đã chứng tỏ tinh thần yêu nước nồng nàn của dân tộc. kh¸c? + Đồng bào ta ngày nay rất xứng đáng với tổ tiên ta ngày trước. + Bæn phËn cña chóng ta lµ ph¶i biÕn lòng yêu nước thành những hành động - GV gọi HS đọc bài Chiếu dời đô của yêu nước. LÝ C«ng UÈn. H: Để giải quyết vđ tại sao phải dời - Các triều đại trước đây đã nhiều lần đô, LCU đã đưa ra nhưỡng luận điểm dời đô về nơI trung tâm để mưu toan viÖc lín. nµo? - Việc “cứ đóng yên đô thành” ở nơi đây của 2 triều đại Đinh - Lê không cßn thÝch hîp víi viÖc ph¸t mtrieenr đất nước. - Khẳng định thành Đại La là nơi tốt nhất để chọn làm kinh đô. c. LuËn cø. - Lµ nh÷ng ý kiÕn nhá n»m trong luËn H: LuËn cø lµ g×? ®iÓm, nh»m lµm s¸ng tá cho luËn H: Mỗi luận điểm ở bài Chiếu dời đô điểm. - HS t×m, tr×nh bµy. cã nh÷ng luËn cø nµo? - HS kh¸c cïng GV nhËn xÐt, bæ sung. 11. Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(12)</span> Tự chọn Ngữ văn 8--Hồ Thị Lâm--THCS Quỳnh Yên--Năm học 2008 - 2009 4. §Æc ®iÓm lËp luËn trong v¨n nghÞ luËn. - Ýt dïng c©u miªu t¶, c©u trÇn thuËt. H: Trong văn nghị luận thường dùng Chủ yếu dùng câu khẳng định, câu phủ nh÷ng kiÓu c©u nµo? định với nội dung là phán đoán, nhận xét, đánh giá. - GV đọc đoạn văn: + “Đời Kiều là một tấm gương…bên tai”. + “Nguyªn Hång…m·nh liÖt”. - HS t×m nh÷ng lo¹i c©u ®­îc sö dông trong ®o¹n v¨n. * DÆn dß: - Về nhà học bài, nắm vững luận điểm, luận cứ, đặc điểm lập luận trong văn nghÞ luËn. - Tập phân tích bài hịch tướng sĩ.. TiÕt 51 - 52 1. ổn định tổ chức. 2. Bµi cò: - ThÕ nµo lµ luËn ®iÓm, luËn cø? - Trong văn nghị luận thường dùng những kiểu câu nào? Lập luận theo cách nµo? 3 Bµi míi: 5. Những từ thường dùng trong văn nghÞ luËn.. 12. Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(13)</span>