Giáo án Ngữ văn 6 - Tuần 15 - Lưu Thị Cài

<span class='text_page_counter'>(1)</span>Trường THCS Nghĩa Trung Giaùo vieân: Löu Thò Caøi Ngày soạn: Ngaøy daïy: Tuaàn 15 Tieát 57: CHỈ TỪ I. Muïc tieâu: Giuùp HS: - Hiểu được ý nghĩa công dụng của chỉ từ. - Biết cách dùng chỉ từ trong khi nói viết. II. Chuaån bò: - GV: SGK, giaùo aùn, baûng phuï. - HS: SGK, vở ghi, vở soạn. III. Lên lớp: 1. Oån ñònh: 2. Kieåm tra baøi cuõ: GV: Cụm danh từ là gì? Cho VD? Điền cụm danh từ tìm được vào mô hình? HS: Trả lời và nhận xét . 3. Bài mới: Trong phần cụm danh từ “ấy, kia, này, nọ” là từ hạn định, ngoài ra chúng còn được xếp vào 1 tiểu loại của đại từ gọi là đại từ chỉ định. Bên cạnh ấy chúng còn được gọi là chỉ từ. Vậy chỉ từ là gì? Tiết hôm nay các em sẽ được làm quen . Hoạt động của thầy và trò GV gọi HS đọc VD1 SGK ( treo bảng phụ) - GV : Tìm những từ in đậm trong SGK  gaïch chaân leân baûng phuï. -HS : ( noï, aáy, kia ) - GV : Các từ in đậm trong đoạn văn bổ nghĩa cho từ nào? -HS : Trả lời - GV : So sánh các từ và cụm từ sau đó rút ra ý nghĩa các từ in đậm? -HS : + oââng vua:. chæ chung + ông vua nọ: chỉ một đối tượng cụ thể tách biệt sự vật này với sự vật khác trong khoâng gian.. Noäi dung I. Chỉ từ là gì? 1. Ví duï 1. + “noï” boå nghóa cho “oâng vua” + “aáy” boå nghóa cho “vieân quan” + “kia” boå nghóa cho “laøng” + “noï” boå nghóa cho “cha con nhaø”. 2. Ví duï 2: * So saùnh - oâng vua/ oâng vua noï - vieân quan/ vieân quan aáy - laøng/ laøng kia - nhaø/ nhaø noï  giữa từ và cụm danh từ thì cụm danh từ xác ñònh roõ hôn, cuï theå hôn. “ấy, kia, này, nọ”: dùng để trỏ vào sự vật - GV : So sánh để tìm ra sự giống nhau của nhằm xác định vị trí của sự vật trong không các từ “ấy” “nọ” trong đoạn văn với các từ gian. ấy, nọ ở ví dụ 2,3? 3. Ví duï 3: Hoài aáy. Ñeâm aáy. NaêmLop6.net hoïc: 2008 - 2009.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> Trường THCS Nghĩa Trung Giaùo vieân: Löu Thò Caøi Giống: cùng xác định vị trí của sự vật. Gv choát nd. Khaùc: ? Vậy em hiểu thế nào là chỉ từ? Cho vd? ở vd1,2 định vị trong không gian. ( hoạt động của trò) Ơû vdt3 định vị trong thời gian Ghi nhớ : SGK ? Trong các câu đã dẫn ở phần II, chỉ từ đảm VD: Hồi đó, tôi học rất giỏi. nhiệm chức vụ gì? II. Hoạt động của chỉ từ trong câu Xeùt vd SGK / 137 Gv gọi HS đọc vd SGK/137,138 - ở phần I chỉ từ làm PN sau của danh từ. Hs đọc và xác định chỉ từ ở trong 2 đoạn văn - Ơû phần II : ? Chỉ từ giữ chức vụ gì trong câu? a. Đó là CN (treo baûng phuï) b. Đấy là TN Oâng vua noï, nhaø noï, laøng kia  boå nghóa (cho VN: coù) * Ghi nhớ: SGK trang 138 ? Qua đó, em thấy chỉ từ giữ những chức vụ ngữ pháp gì? Cho VD? 4.Cuûng coá, luyeän taäp y/c HS đọc lại ghi nhớ ( 2 HS ) bài tập 1, 2, 3  y/c HS trả lời tại chỗ. III. Luyeän taäp: Bt 1: a) aáy: PN ñònh vò khoâng gian b) đấy: CN ………… không gian c) Nay:TN ………….TG d) đó: TN……………..TG. 5. Daën doø: - Về nhà học phần ghi nhớ, làm bài tập còn lại. - Soạn bài: “Luyện kể chuyện tưởng tượng”.Đọc các ví dụ trong SGK thật cụ thể .. NaêmLop6.net hoïc: 2008 - 2009.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> Trường THCS Nghĩa Trung Giaùo vieân: Löu Thò Caøi. Ngày soạn: Ngaøy daïy: Tuaàn 15. Tieát 58: LUYEÄN TAÄP KEÅ CHUYEÄN. TƯỞNG TƯỢNG I. Muïc tieâu: Giuùp HS: - Tập giải quyết một số đề bài tự sự tưởng tượng, sáng tạo. - Tự làm được dàn bài cho đề bài tưởng tượng. II. Chuaån bò: - GV: Daøn baøi maãu treân baûng phuï. - HS: Tìm hiểu đề và lập ý trước. III. Lên lớp: 1. Oån ñònh: 2. Kieåm tra baøi cuõ: GV : Kể chuyện tưởng tượng là gì? Em hãy thử đặt ra một đề về kể chuyện tưởng tượng? HS : trả lời độc lập . 3. Bài mới: Thế nào là tưởng tượng? Tưởng tượng phải dựa trên cơ sở nào? ( HS trả lời ) GV chuyển ý. Vậy các em hãy tưởng tượng để kể về một sự việc. Hoạt động của thầy và trò GV gọi HS đọc đề bài luyện tập SGK tr 139. Gv chép đề lên bảng. Noäi dung. I.Đề: Kể chuyện 10 năm sau em về thăm trường mà hiện nay em đang học. Hãy tưởng tượng những Gv: Em hãy cho biết chủ đề của câu chuyện đổi thay có thể xảy ra. seõ keå? II. Tìm hiểu đề. Noäi dung yeâu caàu: keå chuyeän 10 naêm sau em Gv: Nếu lấy mốc thời gian hiện tại với yêu về thăm trường. cầu của đề thì việc kể lại của em có thực hay Kiểu bài: kể chuyện tưởng tượng. không thực tế. Vậy đề thuộc kiểu đề nào? Gv: Nhân vật kể chuyện phải là ai? Ngôi kể? Nhân vật kể: là em ( ngôi thứ nhất ) Hs : Trả lời III. Laäp daøn yù: Gv: Phần mở bài em phải làm ntn? - MB: Lí do về thăm trường sau 10 năm xa Hs: Hoạt động trả lời. caùch( nhaân dòp naøo? ) Gv: Điều em cần tưởng tượng ở đây là gì? - TB: Mieâu taû taâm traïng: ( Đến trường có gì thay đổi….. + chuẩn bị đến trường: - Phoøng hoïc, daõy phoøng……….. + đến thăm trường: - Tưởng tượng cuộc trò chuyện giữa em và . Quang cảnh chung của trường ( có gì thay thaày coâ……. đổi, có gì còn lưu lại ) - Baïn beø…… . Gaëp laïi thaày coâ baïn beø cuõ ( neáu coù ) troø NaêmLop6.net hoïc: 2008 - 2009.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> Trường THCS Nghĩa Trung Giaùo vieân: Löu Thò Caøi chuyện, hỏi han, tâm sự, nhắc lại kỉ niệm cũ. . Tưởng tượng sự lớn lên và sự trưởng thành Gv: Kết thúc văn bản tự sự phải làm ntn? cuûa baïn beø. Hs :Trả lời và gv nhận xét và chốt ở trên - KB: baûng . Chia tay với trường, thầy cô, bạn bè, cảm xúc ( yêu thương tự hào về nhà trường, bạn Gv có thể gợi ý, làm mẫu một đoạn văn để bè ) HS dựa vào đó định hình ra lời văn của mình. IV. Viết đoạn Vd: Thấm thoát mà tôi đã xa trường 10 năm. Tuy xa trường nhưng tôi vẫn nhớ về ngôi trường thân thương gắn bó bao kỉ niệm. Nay trở về, lòng biết bao bỡ ngỡ. Tất cả Gv goïi 2,3 HS leân baûng trình baøy dường như có sự thay đổi kì lạ. Hs khaùc nhaän xeùt Gv choát laïi 4.Cuûng coá: ? Kể chuyện tưởng tượng có gì đặc biệt? 5. Daën doø: - Về nhà học bài, nắm vững nd, chọn một đề văn tưởng tượng lập dàn ý, sau đó viết thành bài hoàn chỉnh. Đọc trước văn bản “ Con hổ có nghĩa”, tìm hiểu chú thích, tìm bố cục.. NaêmLop6.net hoïc: 2008 - 2009.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> Trường THCS Nghĩa Trung Giaùo vieân: Löu Thò Caøi. Ngày soạn: Ngaøy daïy: Tuaàn 15. Tieát 59:. TRUYỆN TRUNG ĐẠI HƯỚNG DẪN ĐỌC THÊM. VAÊN BAÛN: CON HOÅ COÙ NGHÓA I. Muïc tieâu: Giuùp HS: - Hiểu giá trị của đạo làm người trong truyện “ con hổ có nghĩa”. - Sơ bộ hiểu được trình độ viết truyện hư cấu ở thời trung đại. - HS đọc và kể được truyện. II. Chuaån bò: - GV: SGK, giaùo aùn, SGV. - HS: SGK, vở ghi, vở soạn. III. Lên lớp: 1. Oån ñònh: 2. Kieåm tra baøi cuõ: GV : Phân biệt sự khác nhau giữa truyền thuyết và cổ tích? Ngụ ngôn và truyện cười? HS : Trả lời 3. Bài mới: Nhân nghĩa là phẩm chất đạo đức đẹp nhất của con mgười. Các tác giả thời trung đại rất đề cao đạo lí này trong văn chương. Truyện “Con hổ có nghĩa” là truyện tiêu biểu về chủ đề này.. Hoạt động của thầy và trò GV : noùi sô qua veà taùc giaû vaø choát . HS : chuù yù nghe giaûng vaø ghi .. Noäi dung. I. Giới thiệu chung. 1. Taùc giaû: Vuõ Ninh ( 1759 – 1828 ) xem SGK Quê quán ở trấn Kinh Bắc ( Bắc Ninh ) 2.Thuật ngữ trung đại. Thuật ngữ có tính quy ước – chỉ một thời kì Gv: Đã tìm hiểu, hãy cho biết thế nào là lịch sử văn học. 3.Truyện trung đại. truyện trung đại? Hs: Là loại truyện văn xuôi chữ Hán có nd Xem sgk / 143. pp và thường có tính chất giáo huấn: cốt truyện đơn giản, nv là người hoặc vật. Gv hướng dẫn hs đọc: Gv đọc mẫu, gọi 2 hs II. Đọc, hiểu chú thích, tìm bố cục. đọc, nhận xét sửa chữa. 1. Đọc ,tóm tắt Hs: tóm tắt: Bà đỡ Trần được hổ chồng ( đực) 2. Chú thích . mời đỡ đẻ cho hổ vợ ( cái ) xong việc, hổ đưa 3. Bố cục : hai đoạn . bà ra rừng và đền ơn cho bà 10 lạng bạc. Gv: Bà đỡ nghĩa là gì? III. Đọc và tìm hiểu văn bản . Vaên baûn naøy thuoäc theå vaên gì? Coù maáy NaêmLop6.net hoïc: 2008 - 2009.

<span class='text_page_counter'>(6)</span> Trường THCS Nghĩa Trung Giaùo vieân: Löu Thò Caøi đoạn? Mỗi đoạn nói lên điều gì? -GV :Văn bản này nghệ thuật bao trùm 1.Nghệ thuật dựng truyện :hư cấu mượn loài được sử dụng là gì? vật để nói chuyện con người nhằm đê cao con -HS :Hư cấu mượn truyện loài vật . người . -GV :Tại sao lại dựng truyện con hổ có nghĩa mà không phải là con người có nghĩa ? -HS :Đề cao đạo lí làm người . -GV :Chuyện gì xảy ra với bà đỡ Trần và con 2.Con hổ thứ nhất và bà đỡ Trần . -Hổ gõ cửa cõng bà đỡ Trần đi đỡ đẻ cho hổ hổ thứ nhất . -HS :Cõng bà đi đỡ đẻ cho hổ cái và trả ơn cái. -Hổ đền ơn bà cục bạc và giúp bà thoát nạn bà đỡ Trần . -GV :Qua sự việc này em có nhận xét gì về đói -Đưa bà đỡ Trần ra bìa rừng . hành động và tình cảm của con hổ ? -HS : Trả lời . -=>Hổ táo bạo trong hành động ,trong tình -GV :chuyện gì đã xáy ra với bác tiều mỗ và nghĩa . 3.Con hổ với bác tiều mỗ . con hoå thuù hai ? -HS : Nó bị mắc xương và không lấy ra được -Hổ mắc xương lấy không được . -Bác tiều mỗ chủ động cứu hố thoát nạn . ,bác tiều mỗ đã lấy ra cho nó . -GV : Chi tieát naøo laøm em thuù vò nhaát ? -Hổ đền ơn bác tiều mỗ ngay cả khi sống và -HS : Độc lập . cheát . -GV :cho hs thaûo luaän trong (3’) caâu hoûi . => Truyện đề cao ân nghĩa . ?so saùnh hai maåu chuyeän treân ? -HS : thảo luận theo nhóm và sau đó đưa ra IV. Tổng kết: ( sgk /t144) keát quaû . -GV : nhận xét và chốt những ý chính. Gioáng nhau: Trong sgk taäp 1 Khác: So với truyện 1 tình tiết trong truyện thứ 2 tương đối lặp. - GV: Noäi dung vaø ngheä thuaät keå chuyeän coù gì ñaëc saéc? 4. Cuûng coá: - Đọc phần ghi nhớ ( học thuộc tại lớp ) - Nội dung sơ lược của 2 truyện. 5. Daën doø: - Về nhà học phần ghi nhớ,nắm vững nd. - Với bài “động từ” : đọc các ví dụ, tìm thêm một số động từ.. NaêmLop6.net hoïc: 2008 - 2009.

<span class='text_page_counter'>(7)</span> Trường THCS Nghĩa Trung Giaùo vieân: Löu Thò Caøi. Ngày soạn: Ngaøy daïy: Tuaàn 15 Tieát 60: ĐỘNG TỪ I. Muïc tieâu: Giuùp HS: - Hiểu được đặc điểm của động từ và một số loại động từ quan trọng. - Biết cách dùng động từ trong khi nói viết. II. Chuaån bò: - GV: SGK, giaùo aùn, baûng phuï. - HS: SGK, vở ghi, vở soạn. III. Lên lớp: 1. Oån ñònh: 2. Kieåm tra baøi cuõ: Gv: Chỉ từ là gì? Cho vd? Hs: Trả lời và nhận xét 3. Bài mới: Động từ có đặc điểm ntn và kết hợp ra sao có những thể loại nào, tiết hôm nay chúng ta sẽ học. Hoạt động của thầy và trò Gv: Ghi đề mục, treo bảng phụ. Gọi HS đọc ví dụ và tìm đt trong câu. Hs: a, đi, đến, ra, hỏi b, laáy, laøm, leã c, treo, xem, cười, bảo, bán, đề gv: Nêu ý nghĩa khái quát của các động từ trên? HS: Đều là động từ chỉ hoạt động Gv: Vậy những từ: “ buồn, vui, ghét, giận,…” có phải là động từ không? Nó khác với những động từ vừa tìm được ở điểm nào? Hs: Nó là động từ chỉ trạng thái. Gv: Các từ ở vd1, vd2 là động từ. Vậy động từ là gì? Cho vd? Hs: Trả lời. Gv: Treo baûng phuï, y/c HS xaùc ñònh ñt vaø phaân tích caáu taïo? Hs: độc lập trả lời. Gv: Theo em, động từ có đặc điểm gì khác với danh từ? ( gợi ý : khả năng kết hợp; chức năng NP ). Noäi dung I. Đặc điểm của động từ. 1. Ví duï 1. - Caùc ñt trong caâu: a. đi, đến, ra, hỏi b. laáy, laøm, leã c. treo, xem, cười, bảo, bán, đề. => đều là đt chỉ hành động 2. Ví duï 2: Buoàn, vui, giaän, gheùt => là động từ chỉ trạng thái. * đt là những từ chỉ hoạt động, trạng thái của sự vật. Vd: aên, nguû, yeâu….. 3. Ví duï 3: a. Lan/ ñang hoïc baøi. CN ñt VN b. Toâi/ yeâu boá meï. CN ñt VN c. Lao động/ là vinh quang. Ñt CN VN. NaêmLop6.net hoïc: 2008 - 2009.

<span class='text_page_counter'>(8)</span> Trường THCS Nghĩa Trung Giaùo vieân: Löu Thò Caøi Gv chốt: Từ việc tìm hiểu trên, em hãy rút ra đặc ñieåm cuûa ñt? Hs: - Kết hợp với các từ: đã, đang, sẽ,…. Để tạo thành cụm danh từ. - Thường làm VN trong câu - Khi làm CN thì mất khả năng kết hợp Gv: Vậy động từ là gì và đặc điểm của nó? Hs: Trả lời.. * Ñaëc ñieåm: + đt kết hợp với các từ đã, đang, sẽ,…. thaønh CDT. + Thường làm VN trong câu. + Khi laøm CN thì maát khaû naêng keát hợp.. Ghi nhớ : SGK/ t145 VD: Em seõ ñi xem phim. Gv cho HS trao đổi nhóm: xếp các đt vào bảng II. Các loại động từ chính phân loại Xeùt vd SGK / 146 Hs: đại diện đọc các nhóm từ sau và hs khác nhận Bảng phân loại xeùt. Thường đòi Không Gv đưa bảng kết quả để hs đối chiếu hoûi ñt ñi keøm phía trước. Trả lời câu hoûi laøm gì?. Trả lời các caâu hoûi laøm sao? Theá naøo?. - daùm, ñònh - toan, đừng. đòi hoûi ñt khaùc ñi keøm phía trước - ñi, chaïy, cười, đọc, đứng, ngồi - hoûi Buoàn, gheùt, ñau, nhức, gãy, nứt, vui, yeâu.. Gv: Dựa vào bảng phân loại, em hãy cho biết có những loại đt chính nào? Nêu đặc điểm của * ĐT có 2 loại chính: a. ñt tình thaùi. chuùng? b. ñt chæ hñ traïng thaùi: Hs: dựa vào bảng phân loại trả lời. + ñt chæ hñ + ñt traïng thaùi. * Ghi nhớ 2 : SGK trang 146 Gv hướng dẫn hs làm bt. Gọi hs lên bảng làm. Hs khaùc nhaän xeùt vaø gv choát. III. Luyeän taäp: Bt 1: a) đt: có, khoe, may, mặc, hóng, đợi, chaïy, giô, baûo, hoûi b) phân loại: đt tình thái: khoe, giơ ñt chæ hñ, traïng thaùi: chaïy, khoe, mặc, đứng, hóng 4.Củng cố: y/c hs nhắc lại 2 ghi nhớ sgk/ tr145, 146. 5. Daën doø: - Về nhà học phần ghi nhớ, làm bài tập còn lại. - Bài “ cụm đt” đọc các vd, xem trước bài tập. NaêmLop6.net hoïc: 2008 - 2009.

<span class='text_page_counter'>(9)</span> Trường THCS Nghĩa Trung Giaùo vieân: Löu Thò Caøi. Ngày soạn: Ngaøy daïy: Tuaàn 16 Tieát 61: CỤM ĐỘNG TỪ I. Muïc tieâu: Giuùp HS: - Hiểu được CĐT là gì? Nắm được cấu tạo của CĐT. - Bieát caùch duøng CÑT trong khi vieát vaø noùi. II. Chuaån bò: - GV: SGK, giaùo aùn, baûng phuï. - HS: SGK, vở ghi, vở soạn. III. Lên lớp: 1. Oån ñònh: 2. Kieåm tra baøi cuõ: Gv: Ñt coù ñaëc ñieåm gì? Cho VD? Có những đt chính nào? Mỗi loại cho vd? 3. Bài mới: Những từ ngữ đứng xung quanh đt có vai trò gì khi kết hợp với đt. Để giúp các em nắm vững điều đó tiết này chúng ta sẽ làm quen. Hoạt động của thầy và trò Noäi dung GV viết đề mục, treo bảng phụ, gọi hs đọc. I. Cụm động từ là gì? Gv: Các từ in đậm trong câu văn bổ sung ý 1. Ví dụ. Sgk/tr 147 nghĩa cho động từ nào? + đã, nhiều nơi ñi Hs: + đã, nhiều nơi ñi + cũng, những câu đố oái oăm + cũng, những câu đố oái oăm ra. Gv: Thử lựơc bỏ những từ in đậm rồi rút ra nhaän xeùt veà vai troø cuûa chuùng? Hs: Caâu khoâng choïn veïn. Gv: y/c hs tìm 1 CÑT vaø ñaët caâu? Hs độc lập trả lời. Gv: So saùnh ñt vaø CÑT ? Hs: CĐT có ý nghĩa đầy đủ và phức tạp hơn, nhưng chức năng ngữ pháp trong câu giống nhö ñt. Gv: Vaäy em hieåu theá naøo laø CÑT?. ra. *Nhận xét: Nếu lược bỏ những từ in đậm thì ý nghĩa của câu không chọn vẹn ( tối nghĩa hoặc voâ nghóa) Vd: Ñang hoïc baøi. Tôi đang học bài ở phòng sách. => CĐT có ý nghĩa đầy đủ và cấu tạo phức tạp hơn đt, hoạt động trong câu giống đt. Ghi nhớ sgk/ tr 148.. NaêmLop6.net hoïc: 2008 - 2009.

<span class='text_page_counter'>(10)</span> Trường THCS Nghĩa Trung Giaùo vieân: Löu Thò Caøi Hs: rút ra ghi nhớ.. Gv sẽ treo mô hình của cụm danh từ và tóm tắt ý nghĩa của từng phần. II. Cấu tạo của cụm động từ. Vd: Đang đi học; còn ăn quà trong lớp. Phần trước coøn ñang. Phaàn trung taâm aên ñi. Phaàn sau quà trong lớp hoïc. -PT chỉ quan hệ, thời gian tiếp diễn ,khẳng định, phủ định ,khuyến khích hoặc ngăn cản các hành động . -PTT chỉ động từ -PS chỉ đối tượng hướng, địa điểm, thời gian, GV :Vậy CĐT đầy đủ có mấy phần ?Nêu mục đích, nguyên nhân, phương tiện và cách thức hoạt động . nhiệm vụ của từng phần ? HS :ruùt ra baøi hoïc vaø cho ví duï . * Ghi nhớ: SGK trang 148 VD :Ngaøy mai, toâi ñi xem phim . Ñt III. Luyeän taäp: Gv hướng dẫn học sinh làm bài tập Bt 1: -PNT “chưa” đứng trước đt “biết” là phủ định tương đối . -PN “không” đứng trước đt “biết”, ‘đáp” là phủ định tuyệt đối . => cả hai PN đều cho thấy sự thông minh và nhanh trí cuûa em beù . 4. Cuûng coá : Cho hs đọc lại phần ghi nhớ , lấy một vài ví dụ . 5. Daën doø: - Về nhà học phần ghi nhớ, làm bài tập còn lại. - Vaên baûn “Meï hieàn daïy con” : + Đọc trước văn bản ,tóm tắt các sự việc chính . + Tìm hiểu chú thích , chia bố cục ,đọc trước các câu hỏi .. NaêmLop6.net hoïc: 2008 - 2009.

<span class='text_page_counter'>(11)</span>