Giáo án Ngữ văn 6 - Tiết 85 - Mai Anh Hoa - Năm 2006-2007

<span class='text_page_counter'>(1)</span>Ngµy so¹n: Ngµy d¹y:. Ng÷ v¨n 6 - N¨m häc 2006 - 200/ Bài : Vượt thác ( Vâ Qu¶ng ) TiÕt 85: §äc - hiÓu v¨n b¶n ). A.Mục tiêu cần đạt. 1. Kiến thức. Gióp häc sinh: - Cảm nhận được vẻ đẹp phong phú, hùng vĩ của thiên nhiên trên sông Thu Bồn, vẻ đẹp của người lao động được miêu tả trong bài. 2. Kĩ năng. - N¾m ®­îc nghÖ thuËt phèi hîp miªu t¶ kÓ chuyÖn thiªn nhiªn vµ ho¹t động của con người. 3. Thái độ. - Yêu quí cảnh đẹp thiên nhiên và con người lao động. B. ChuÈn bị: * Gi¸o viªn: ChuÈn bÞ néi dung lªn líp. * Häc sinh: ChuÈn bÞ bµi theo c©u hái. C. Tiến trình tổ chức các hoạt đông. Hoạt động 1: Kiểm tra bài cũ. ? Phân tích diễn biến tâm trạng của người anh trong '' Bức...''? ? Nh÷ng bµi häc rót ra tõ ''Bøc ...''? Hoạt động 2: Khởi động Nếu như trong ''Sông nước Cà Mau '' Đoàn Giỏi '' Đã đưa người đọc tham quan cảnh sắc phong phú, tươi đẹp của vùng cực Nam Tổ quốc ta thì với '' Vượt thác '' trich quê nội Võ Quảng lại dẫn chúng ta ngược dòng sông Thu Bồn thuộc miền Trung trung bộ đến tận thượng nguồn lấy gỗ. Bức tranh phong cảnh sông nước và đôi bờ miền trung này cũng không kém phần kì thó. Hoạt động 3: §äc, hiÓu v¨n b¶n. Hoạt động của giáo viên. Hoạt động. Nội dung cần đạt. cña h/s. I. §äc - tiÕp xóc v¨n b¶n * §äc. GV gọi học sinh đọc chú thích dÊu * GV: Nêu yêu cầu đọc: Đọc rõ ràng, chú ý thay đổi nhịp điệu cho phï hîp víi néi dung tõng ®o¹n. - §o¹n ®Çu miªu t¶ c¶nh dßng. - §äc - Nghe. 1 Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> Ng÷ v¨n 6 - N¨m häc 2006 - 200/ sông ở vùng đồng bằng giọng nhÑ nhµng. - Đoạn tả cảnh vượt thác thì sôi næi, m¹nh mÏ. §o¹n cuèi trë l¹i ªm ¶, tho¶i m¸i. Giáo viên đọc mẫu, 2 học sinh đọc bài. GV gäi häc sinh nhËn xÐt. GV gäi häc sinh gi¶i thÝch nghÜa mét sè tõ H¸n ViÖt: ? Cæ thô? M·nh liÖt?. - Nghe - §äc nèi tiÕp - NhËn xÐt *Tõ khã. - Gi¶i thÝch * CÊu tróc v¨n b¶n.. ? Bµi v¨n miªu t¶ c¶nh g×? Miªu t¶ theo tr×nh tù nµo?. - §éc lËp. - Bài văn miêu tả một cuộc vượt th¸c cña con thuyÒn. - Theo tr×nh tù thêi gian vµ kh«ng gian. - Con thuyền vượt qua đoạn rộng phẳng lặng trước khi đến chân th¸c. - Con thuyền vượt qua đoạn sông cã nhiÒu th¸c d÷. - Con thuyÒn tíi khóc s«ng ph¼ng lÆng.. ? Dùa vµo tr×nh tù miªu t¶ h·y xác định bố cục bài văn?. - Xác định. - Đoạn 1: Từ đầu...nhiều thác nước - §o¹n 2: TiÕp ...th¸c cæ cß. - §o¹n 3: PhÇn cßn l¹i. ? Vị trí quan sát để miêu tả của người kể chuyện? Vị trí quan s¸t Êy cã thÝch hîp kh«ng? V× - Gi¶i thÝch sao?. - Người kể chuyện đứng trên thì cùng vượt thác để quan sát và miêu t¶. - VÞ trÝ quan s¸t nµy thËt thuËn lîi cho viÖc miªu t¶ v× con thuyÒn lu«n di động trên sông.. GV: Tõ vÞ trÝ quan s¸t Êy c¶nh dßng s«ng vµ hai bªn bê qua sù miêu tả ở trong bài đã thay đổi 8 Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> Ng÷ v¨n 6 - N¨m häc 2006 - 200/ nh­ thÕ nµo theo tõng chÆng cña con thuyÒn, h×nh ¶nh con người trong cuộc vượt thác hiÖn lªn nh­ thÕ nµo?. GV gọi học sinh đọc đoạn 1. ? Theo dâi nh÷ng chi tiÕt miªu t¶ ë ®o¹n 1. C¶nh s¾c dßng sông và đôi bờ được tácgiả miªu t¶ qua nh÷ng h×nh ¶nh nào? Có sự thay đổi như thế nµo?. II. §äc - HiÓu v¨n b¶n 1. Bøc tranh thiªn nhiªn ( C¶nh dßng s«ng vµ hai bªn bê ).. - Ph¸t hiÖn. GV gọi học sinh đọc đoạn 3. ? Cảnh thiên nhiên đã có sự đổi - Ph¸t hiÖn thay nh­ thÕ nµo?. GV: Do địa lí ở vùng miền trung nước ta có dải đồng bằng hÑp tiÕp liÒn víi nói, trung vµ Nam trung bé lµ vïng cao nguyên tương đối bằng phẳng.. - Nghe. - Dßng s«ng réng, ch¶y chÇm chËm, ªm ¶, giã nåm thæi, thuyÒn lướt sóng bon bon. - ë ng· ba s«ng lµ nh÷ng b·i d©u trải ra bạt ngàn đến nhiều làng xa tÝt. - Càng về ngược: Vườn tược càng um tïm. - Däc s«ng, nhiÒu chµm cæ thô dáng mãnh liệt đứng trầm ngâm lặng nhìn xuống nước. - Núi cao như đột ngột hiện ra chắn ngang trước mặt. - Nước từ trên cao phóng giữa hai vách đá dựng đứng.. - Dßng s«ng ch¶y quanh co däc nh÷ng nói cao sõng s÷ng. - Dọc sườn núi những cây to mọc gi÷a nh÷ng bôi lóp xóp nom xa nh­ những cụ già vung tay hô đám co ch¸u... - Qua nhiều lợp núi đồng ruộng lại më ra.. 8 Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> Ng÷ v¨n 6 - N¨m häc 2006 - 200/ V× vËy phÇn lín c¸c dßng s«ng không dài lắm, độ dốc lớn, có nhiÒu th¸c vµ dßng ch¶y thay đổi rõ rệt qua mỗi vùng. ? Nét đặc sắc trong miêu tả c¶nh thiªn nhiªn ë ®©y lµ g×? ? H·y liÖt kª c¸c c©u v¨n cã h×nh ¶nh so s¸nh vµ nh©n hãa mà tác giả sử dụng để miêu tả c¶nh thiªn nhiªn? ChØ râ t¸c giả đã so sánh gì với nhau?. - §éc lËp. - Ph¸t hiÖn - Ph©n tÝch. ? ë ®o¹n ®Çu vµ cuèi cña bµi cã hai h×nh ¶nh miªu t¶ nh÷ng c©y cæ thô trªn bê s«ng. H·y chØ ra c¸c h×nh ¶nh Êy vµ ph©n tÝch ý - Ph¸t hiÖn nghÜa cña mçi h×nh ¶nh?. - Ph©n tÝch. - Ph©n tÝch. GV: trong hai h×nh ¶nh nµy ngoµi phÐp so s¸nh, t¸c gi¶ cßn dïng phÐp nh©n hãa ( häc phÇn sau ) để việc miêu tả thêm sinh. - NghÖ thuËt so s¸nh, nh©n hãa.. - Nh­ thuyÒn ®ang nhí nói rõng cè phải lướt cho nhanh, cho kịp. - Nh÷ng ch©n cæ thô ®­îc nh©n hóa: Dáng mãnh liệt đứng trầm ngâm, lặng nhìn xuống nước.. - Däc s«ng: Nh÷ng ch©n cæ thô dáng mãnh liệt đứng trầm ngâm... - Dọc sườn núi: Những cây to...phía trước. + Hình ảnh 1: Thể hiện vẻ đẹp của thiªn nhiªn hïng vÜ võa nh­ b¸o trước về một khúc sông dữ hiểm trở, vừa như mách bảo con người dồn nén sức mạnh chuẩn bị vượt th¸c. + H×nh ¶nh 2: H×nh ¶nh so s¸nh ë đây vừa thích hợp với tương phản gi÷a nh÷ng c©y to víi nh÷ng bôi c©y lóp xóp xung quanh l¹i võa biÓu hiÖn ®­îc t©m tr¹ng hµo høng phấn chấn của con người vừa vượt qua ®­îc nhiÒu ghÒnh th¸c nguy hiÓm.. 8 Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> Ng÷ v¨n 6 - N¨m häc 2006 - 200/ động, cây cỏ, cảnh vật cũng nh­ cã t©m hån. ? Qua c¸ch miªu t¶ cña nhµ v¨n, em c¶m nhËn ®­îc nh÷ng g× vÒ c¶nh dßng s«ng vµ hai bªn bê?. - Nghe * C¶nh thiªn nhiªn oai linh, hïng vĩ, chứa đựng một sức mạnh lớn lao. 2. Cảnh con thuyền vượt thác. GV kh¸i qu¸t chuyÓn ý - Nghe GV gọi học sinh đọc đoạn 2. - §äc ? Nh÷ng h×nh ¶nh nµo ®­îc t¸c gi¶ tËp trung miªu t¶ trong - Ph¸t hiÖn ®o¹n v¨n?. ? T×m nh÷ng h×nh ¶nh trong bài miêu tả cảnh thác nước dữ? - Phát hiện. ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ c¸ch dïng tõ l¸y '' vïng v»ng '' cña t¸c gi¶?. GV: viÖc sö dông tõ ng÷ chÝnh x¸c, gîi c¶m lµ mét biÖn ph¸p yªu cÇu quan träng cña v¨n miªu t¶ gióp cho viÖc t¸i hiÖn c¶nh. GV kh¸i qu¸t chuyÓn ý. ? Nhân vật Dượng Hương Thư ®­îc miªu t¶ qua nh÷ng nÐt nµo?. - NhËn xÐt. - Thác nước - Dượng Hương Thư a. Thác nước - Nước từ trên cao phóng giữa hai vách đá dựng đứng chảy diết đuôi rắn ( Chảy đứt đuôi rắn ). - Chiếc sào Dương Hương Thư bị cong lại. Nước bị cản văng bọt tứ tung, thuyÒn vïng v»ng cø trùc trôt xuèng quay ®Çu. - Thuyền cố lấn lên rồi vượt qua ®­îc th¸c Cæ Cß.. - Dïng tõ thËt hay, thËt chÝnh x¸c: DiÔn t¶ sù cè g¾n chèng chäi cña con người, sự ngang ngược của dßng th¸c.. - Nghe. - Nghe. b. Hình ảnh Dượng Hương Thư. - Ph¸t hiÖn. - Ngo¹i h×nh - Hành động 8. Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(6)</span> Ng÷ v¨n 6 - N¨m häc 2006 - 200/ ? T×m nh÷ng chi tiÕt miªu t¶ ngoại hình và hành động của Dượng Hương Thư?. - Ph¸t hiÖn. * Ngo¹i h×nh - Như một pho tượng. - C¸c b¾p thÞt cuån cuén. - Hai hµm r¨ng c¾n chÆt. - Quai hµm b¹nh ra. * Hành động - Đánh trần đứng sau lái có người phãng sµo xuèng dßng s«ng. Gh× chÆt lÊy sµo, lÊy thÕ trô l¹i gióp hai chiÕc sµo kia phãng xuèng. - Th¶ sµo, rót sµo, rËp rµng nhanh nh­ c¾t.. ? Khi miêu tả hành động của Dượng Hương Thư tác giả đã sö dông nh÷ng tõ ng÷ thuéc tõ lo¹i nµo? Nh÷ng tõ ng÷ Êy cã t¸c dông g×?. - §éc lËp - Gi¶i thÝch. - §éng tõ: Trô, gh×, phãng, uèn - Sö dông tõ chÝnh x¸c, phï hîp víi công việc nặng nhọc, khẩn trương của người chèo thuyền.. ? §Ó lµm næi bËt h×nh ¶nh cña Dượng Hương Thư tác giả đã rÊt thµnh c«ng trong viÖc sö - Ph¸t hiÖn dông biÖn ph¸p nghÖ thuËt nµo? H·y chØ ra c¸c so s¸nh mµ tác giả đã sử dụng và ý nghĩa - So s¸nh cña nh÷ng h×nh ¶nh so s¸nh đó?. - So s¸nh. - So sánh hình ảnh Dượng Hương Thư với pho tượng đồng đúc tô ®Ëm søc kháe, thÓ hiÖn nÐt ngo¹i h×nh g©n guèc, v÷ng ch¾c cña nh©n vËt. - So sánh Dượng Hương Thư như một hiệp sĩ của Trường Sơn oai linh...thÓ hiÖn vÎ dòng m·nh, t­ thÕ hào hùng của con người trước thiên nhiªn. H×nh ¶nh so s¸nh nµy rÊt hay vì nó đã gợi ra hình ảnh huyền tho¹i anh hïng x­a víi tÇm vãc vµ 8. Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(7)</span> Ng÷ v¨n 6 - N¨m häc 2006 - 200/ sức mạnh phi thường bằng xương, bằng thịt đang hiển hiện trước mặt người đọc. - So sánh Dượng Hương Thư lúc vượt thác - lúc ở nhà. Hình ảnh so sánh này tưởng chừng như lạc lõng nh­ng thùc chÊt l¹i g©y hËu qu¶ bÊt ngờ ở chỗ nó không chỉ ra sự đối lËp vµ thèng nhÊt hai t­ thÕ, hai h×nh ¶nh kh¸c nhau ë mét con người mà còn hé mở cho người đọc biết thêm những phẩm chất đáng quí của người lao động khiêm tốn, nhu mì đến nhút nhát trong cuộc sống đời thường nhưng lại dũng c¶m, nhanh nhÑn, quyÕt liÖt trong c«ng viÖc. ? NghÖ thuËt miªu t¶ cña Vâ Qu¶ng trong ®o¹n nµy cã g× đặc sắc?. ? H·y nªu nh÷ng nhËn xÐt cña em về nhân vật Dượng Hương Th­? H×nh ¶nh nh÷ng con người trong truyện?. - §éc lËp. - Tả thiên nhiên - tả người. - Tả chân dung con người trong hoạt động. - KÓ viÖc + miªu t¶.. - NhËn xÐt. - Con người lao động quả cảm, người chỉ huy vượt thác bình tĩnh, dµy d¹n kinh nghiÖm. III. Tæng kÕt. *NghÖ thuËt.. GV kh¸i qu¸t l¹i toµn bµi. - Nghe. ? Em häc tËp ®­îc nh÷ng g× ë nghÖ thuËt miªu t¶ cña nhµ v¨n?. - Kh¸i qu¸t. - Nh©n hãa vµ so s¸nh lµ hai biÖn ph¸p nghÖ thuËt phæ biÕn mµ t¸c giả sử dụng thành công tả người, tả c¶nh. * Néi dung.. ? Bµi v¨ gióp em c¶m nhËn ®­îc nh÷ng g× vÒ thiªn nhiªn và con người ?. - Kh¸i qu¸t. - C¶nh thiªn nhiªn réng lín hïng vÜ, vÎ hïng dòng vµ søc m¹nh cña người lao động. 8. Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(8)</span> Ng÷ v¨n 6 - N¨m häc 2006 - 200/ GV gọi học sinh đọc ghi nhớ. GV khái quát về phương pháp miªu t¶ vËn dông vµo tËp lµm v¨n ( t¶ theo tr×nh tù, sö dông triệt để so sánh, tưởng tượng, dïng tõ chÝnh x¸c, phèi hîp t¶ cảnh, tả người...). - §äc. * Ghi nhí ( SGK ).. - Nghe. IV.LuyÖn tËp ? Hai bài Sông nước...và Vượt thác đều miêu tả cảnh sông nước. Hãy nêu những nét của phong c¶nh thiªn nhiªn ®­îc miªu t¶ ë mçi bµi vµ nghÖ thuËt - Th¶o luËn miªu t¶ cña mçi t¸c gi¶? nhãm. * Sông nước Cà Mau: Thiên về tả c¶nh ch»ng chÞt cña s«ng ngßi, vÎ đẹp của phong cảnh sông nước Cà Mau, cảnh sinh hoạt đông vui nhọn nhÞp cña nh©n d©n sèng ë ®©y. - NghÖ thuËt miªu t¶: võa miªu t¶ cảnh vật vừa giới thiệu cách đặt tên cho đất đai. * Vượt thác: Thiên về tả cảnh hùng vĩ, địa thế hiểm trở của một đoạn sông Thu Bồn để từ đó làm nổi bật lên sức mạnh lao động, kh¾c häa thiªn nhiªn... - NghÖ thuËt: Dïng bót ph¸p kh¾c họa để xây dựng lên một hình tượng nhân vật mạnh mẽ lớn lao gi÷a mét khung c¶nh thiªn nhiªn hïng vÜ.. Hoạt động 4: Hướng dẫn học ở nhà - Học bài. - ChuÈn bÞ bµi: So s¸nh. 8 Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(9)</span>