Giáo án các môn lớp 2 - Tuần thứ 21 năm 2014

<span class='text_page_counter'>(1)</span>Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 7 - N¨m häc 2009 – 2010. GV:. – Trường THCS. TuÇn 20 - TiÕt 73 Ngµy so¹n : 1/ 2008 Ngµy day : 1/ 2008. Tục ngữ về thiên nhiên và lao động sản xuất I. MỤC TIÊU CẦN ĐẠT:Giúp học sinh: Hiểu thế nào là tục ngữ, ý nghĩa và một số hình thức nghệ thuật (kết cấu, nhịp điệu, cách lập luận) của những câu tục ngữ trong bài học Hiểu được những kinh nghiệm mà nhân dân đúc kết và vận dụng vào đời sống từ các hiện tượng thiên nhiên và lao động sản xuất. II. CHUAÅN BÒ: - GV: Soạn giáo án, nghiên cứu bài dạy - HS: Đọc và chuẩn bị bài II. TIẾN TRÌNH TỔ CHỨC CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY VAØ HỌC: 1. Kieåm tra baøi cuõ ? Kiểm tra vở soạn của học sinh. 2. Bài mới: Giới thiệu bài mới: Ca dao và tục ngữ là một thể loại của văn học dân gian. Nếu như ca dao thiên về diễn tả đời sống tâm hồn, tư tưởng, tình cảm của nhân dân thì tục ngữ lại đúc kết những kinh nghiệm của nhân dân về mọi mặt. Hôm nay các em sẽ được cung cấp kiến thức về tục ngữ với nội dung thiên nhiên và lao động sản xuất. Hoạt động của thầy và trò Nội dung cần đạt HS đọc kĩ các câu tục ngữ và chú thích để hiểu văn bản và I. Tục ngữ là gì ? những từ ngữ khó. (SGK trang 3-4) GV đọc mẫu rồi hướng dẫn HS đọc. ? Em hiểu thế nào là tục ngữ? Tục ngữ có đặc điểm gì về cấu taïo, noäi dung? ? Tục ngữ và ca dao khác nhau ở điểm cơ bản nào? HS so sánh để thấy được sự khác nhau cả về hình thức và nội dung. GV hướng dẫn HS tìm hiểu về nội dung và nghệ thuật của từng II. Tìm hiểu các câu tục ngữ câu tục ngữ. ? Có thể chia 8 câu tục ngữ thành mấy nhóm? Mỗi nhóm gồm mấy câu? Gọi tên nội dung từng nhóm? (HS thảo luận) - Chia 2 nhoùm: 4 caâu / 1 nhoùm 1.Kinh nghiệm từ thiên nhiên + Từ câu 1  câu 4: Tục ngữ về thiên nhiên + Từ câu 5  câu 8: Tục ngữ về lao động sản xuất. a. Caâu 1: GV seõ phaân tích theo 2 nhoùm. “Ñeâm thaùng 5... saùng HS đọc lại câu TN1. Ngaøy thaùng 10... toái” ? Hãy cho biết nghĩa đen của câu tục ngữ 1? - 2 vế đối xứng, gieo vần lưng, giàu - Thaùng 5 ñeâm ngaén hình aûnh. - Thaùng 10 ngaøy daøi Kinh nghiệm nhận biết về thời gian. ? Nhân dân có được kinh nghiệm trên là dựa vào cơ sở khoa học. 162. Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 7 - N¨m häc 2009 – 2010. GV:. Hoạt động của thầy và trò. – Trường THCS Nội dung cần đạt. naøo ? (Trái đất tự quay theo một trục nghiêng và di chuyển trên một quỹ đạo có hình e-lip quanh mặt trời) ? Theo em những trường hợp nào có thể áp dụng kinh nghiệm neâu treân ? (Dùng cho người đi xa, tính toán độ đường, sắp xếp công việc trong ngaøy...) ? Hãy phân tích những đặc điểm nghệ thuật trong câu tục ngữ số 1? - Ngaén goïn, coù 2 veá - Phép đối về hình thức, nội dung - Laäp luaän chaët cheõ - Giaøu hình aûnh: + Ngaøy – ñeâm + Saùng – toái + Nằm – cười - Vần lưng: năm – nằm; mười – cười. - HS đọc lại câu 2 ? Caâu naøy coù maáy veá? Nhaän xeùt nghóa cuûa moãi veá vaø nghóa cuûa caû caâu? (- Đêm sao dày báo hiệu hôm sau trời nắng - Đêm không sao báo hiệu hôm sau trời sẽ mưa) ? Kinh nghiệm được đúc kết từ hiện tượng này là gì? ? Cấu tạo hai vế đối xứng trong câu tục ngữ này có tác dụng gì ? (Nhấn mạnh sự khác biệt về sao  sự khác biệt về mưa, nắng) ? Theo em trong thực tế đời sống, kinh nghiệm này được áp dụng ntn? (HS thaûo luaän) (Nắm được thời tiết: mưa, nắng  chủ động trong công việc sản xuất hoặc đi lại) - HS đọc câu 3. ? Nhaän xeùt noäi dung cuûa moãi veá? Caû caâu (Chân trời xuất hiện sắc màu mỡ gà thì phải coi giữ nhà cửa) ? Kinh nghiệm được đúc rút từ hiện tượng “ráng mở gà” là gì ? (Ráng vàng xuất hiện phía chân trời ấy là điểm sắp có bão) ? Hieän nay khi KHKT phaùt trieån thì kinh nghieäm daân gian naøy coøn coù giaù trò khoâng ? (HS thaûo luaän)  Còn giá trị đối với vùng sâu, vùng xa vì phương tiện thông tin coøn haïn cheá. - HS theo doõi caâu 4. ? Em hiểu gì về nội dung, hình thức nghệ thuật của câu tục ngữ 4? (vần lưng, 2 vế cân xứng về âm điệu  kiến ra nhiều vào tháng 7 âm lịch sẽ còn lụt nữa) ? Kinh nghiệm nào được rút ra từ hiện tượng “kiến bò tháng 7”. 163. Lop7.net. - Loái noùi quaù  Hiện tượng thời gian: tháng 5 ñeâm ngaén, ngaøy daøi, thaùng 10 ngaøy ngaén ñeâm daøi  Chủ động thời gian mùa hạ, muøa ñoâng. b. Caâu 2 “Mau sao thì naéng, vaéng sao thì möa” - Đối vế, đối ý. - Gieo vaàn löng (naéng-vaéng)  Trông sao đoán thời tiết  Chủ động sản xuất, đi lại. c. Caâu 3 “Ráng mỡ gà,có nhà thì giữ” - Vaàn löng (gaø – nhaø) - Nhìn ráng mây màu mỡ gà  sắp có bão  Lời nhắc nhở. d. Caâu 4 - “Thaùng 7 kieán boø chæ lo luõ luït”. + Quan saùt tæ mæ, nhaän xeùt chính xaùc..

<span class='text_page_counter'>(3)</span> Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 7 - N¨m häc 2009 – 2010. GV:. Hoạt động của thầy và trò naøy? (Thấy kiến ra nhiều vào tháng 7 thì tháng 8 sẽ còn lụt nữa) - HS đọc, tìm hiểu từng câu TN trong nhóm 2. - HS đọc đúng nhịp câu TN (2/2) ? Em hiểu nghĩa đen của câu TN “Tấc đất tấc vàng” là gì ? Nói nhö vaäy coù quaù khoâng ? (Tấc vàng: nếu biết khai thác đất có thể làm ra của cải có giá trị nhö vaøng) ? Em haõy chuyeån caâu TN naøy thaønh moät caâu nghò luaän? (Tấc đất là tấc vàng, ... như tấc vàng) ? Tại sao dân gian lại nói “Tấc đất tấc vàng” mà không nói: “Thước đất thước vàng”? (Tấc vàng: 1 lượng vàng rất lớn) ? Kinh nghiệm nào được đúc kết từ câu tục ngữ này? (Đất quý hơn vàng) ? Cơ sở thực tiễn của câu tục ngữ này là gì? Thường áp dụng khi nào? (Khi cần đề cao giá trị của đất, phê phán việc lãng phí đất) ? Câu tục ngữ giúp con người điều gì ? (Ý thức quý trọng, giữ gìn đất đai) ? Hiện tượng “bán đất” đang diễn ra hàng ngày có nằm trong ý nghóa cuûa caâu TN naøy khoâng? (HS thaûo luaän) (Không vì: Đây là hiện tượng kiếm lời bằng việc kinh doanh đất ñai) HS đọc câu 6 ? Hãy đọc câu TN và dịch nghĩa từng từ Hán trong câu tục ngữ ra tiếng Việt sau đó đánh giá cách dịch toàn câu tục ngữ của văn baûn? (Thứ nhất nuôi cá, thứ nhì làm vườn, thứ ba làm ruộng) ? Vậy kinh nghiệm lao động sản xuất được rút ra ở đây là gì ? (Nuôi cá lãi nhất rồi mới đến làm vườn và trồng lúa) ? Trong thực tế bài học này được áp dụng ntn? (Nghề nuôi tôm cá ngày càng phát triển, thu lợi nhuận lớn) HS đọc câu 7 ? Kinh nghiệm gì được tuyên truyền phổ biến trong câu TN này ? (Tầm quan trọng của 4 yếu tố: nước, phân, lao động, giống) ? Theo em: kinh nghiệm này có được áp dụng rộng rãi và hoàn toàn đúng không ? (Đúng: Nhà nước chú trọng tới thủy lợi, sản xuất, phân bón, tạo giống lúa mới) Dựa vào phần chú thích, em hãy diễn xuôi câu tục ngữ này? (Nhất đúng là thời vụ, nhì là đất phải cày bừa kĩ, nhuyễn) ? Em có nhận xét gì về hình thức của câu TN này? Tác dụng ? (Đặc biệt: Rút gọn và đối xứng). 164. Lop7.net. – Trường THCS Nội dung cần đạt + Vẫn phải đề phòng lũ lụt sau thaùng 7 aâm lòch.. 2. Kinh nghiệm từ lao động sản xuaát. a. caâu 5 “Tấc đất, tấc vàng”  Ñôn vò ñem ra so saùnh raát nhoû  khẳng định giá trị của đất đai..  Phê phán việc lãng phí đất. b. caâu 6 “Nhaát canh trì, nhò canh vieãn, tam canh ñieàn”  Đối ngữ: thứ tự về nguồn lợi kinh teá cuûa caùc ngaønh, nuoâi caù, laøm vườn, trồng lúa.. c. Caâu 7 “Nhất nước, nhì phân, tam cần, tứ gioáng”.  Thứ tự, tầm quan trọng của nước, phân bó, sự cần mẫn và giống má. d. Caâu 8 “Nhaát thì, nhì thuïc”  Điều kiện thời vụ quyết định hơn yếu tố cày bừa, làm đất..

<span class='text_page_counter'>(4)</span> Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 7 - N¨m häc 2009 – 2010. GV:. – Trường THCS. Hoạt động của thầy và trò Nội dung cần đạt  Taùc duïng: Nhaán maïnh 2 yeáu toá: thì vaø thuïc ? Từ việc tìm hiểu các câu tục ngữ trong bài học, các em có nhận xét gì về những chỗ giống nhau tạo nên đặc điểm về cách diễn đạt của tục ngữ ?(HS thảo luận) - Hình thức ngắn gọn, ít tiếng - Là những câu nói có vần Ghi nhớ (SGK) - Các vế thường đối xứng nhau - Giaøu hình aûnh IV. Luyeän taäp: HS đọc ghi nhớ SGK GV cho 4 tổ thi đua tìm câu TN, tổ nào tìm được nhiều câu TN sẽ thưởng điểm. ? Sưu tầm một số câu tục ngữ phản ánh kinh nghiệm của nhân dân ta về các hiện tượng mưa, nắng, gió, bão. + Naéng toát döa, möa toát luùa. + Gioù heo may, chuoàn chuoàn bay thì baõo. + Vàng mây thì gió, đỏ mây thì mưa. + Muøa heø ñang naéng, coû gaø traéng thì möa. + Kiến đem tha trứng lên cao Theá naøo cuõng coù möa raøo raát to. 3. Cuûng coá, HDVN: HS đọc lại khái niệm tục ngữ So sánh sự giống nhau và khác nhau giữa tục ngữ và ca dao Học thuộc lòng bài TN + ghi nhớ Tiếp tục tìm các câu TN thuộc chủ đề vừa học. Soạn bài: Tục ngữ về con người và xã hội chú ý: + Tìm hieåu ND – Nt cuûa tönøg caâu TN + Sưu tầm một số câu TN đồng nghĩa và trái nghĩa với các câu TN vừa học * Sưu tầm các câu tục ngữ, ca dao ở địa phương em để giờ sau học.. TiÕt 74 Ngµy so¹n : 1/ 2008 Ngµy day : 1/ 2008. Chöông trình ñòa phöông phaàn Vaên vaø Taäp laøm vaên I. MỤC TIÊUCẦN ĐẠT : Giúp học sinh: Nắm vững hơn khái niệm về ca dao. Mở rộng hơn tầm hiểu biết về ca dao. Sưu tầm về vốn ca dao đã học và đọc thêm ở địa phương em. II. CHUAÅN BÒ: - GV: Chuaån bò noäi dung baøi daïy - HS: Chuẩn bị theo hướng dẫn của GV. 165. Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 7 - N¨m häc 2009 – 2010. GV:. – Trường THCS. II. TIẾN TRÌNH TỔ CHỨC CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC: 1. Kiểm tra bài cũ : Lồng vào giờ học 2. Baøi mới GV giới thiệu bài mới: Gv dẫn HĐ 1: GV yêu cầu HS sưu tầm khoảng 15-20 câu tục ngữ, ca dao, dân ca lưu hành ở địa phương, mang teân ñòa phöông, noùi veà saûn vaät, di tích, danh lam thắng cảnh, danh nhân, từ ngữ địa phương. Sau đó cho HS viết vào tập khoảng 10 câu. Mỗi tổ, nhóm cử đại diện lên đọc các câu ca dao, tục ngữ. HĐ 2: Xác định đối tượng sưu tầm ? Theá naøo laø ca dao, daân ca? ? Tục ngữ là gì? ? Caâu ca dao laø gì? Ca dao dò baûn laø gì? ?Thế nào là dao tục ngữ lưu hành ở địa phương? Neâu ví duï? HÑ 3: Tìm nguoàn söu taàm -? Có thể sưu tầm ca dao tục ngữ ở đâu? - Tìm hỏi người địa phương - Chép lại từ sách báo địa phương HÑ 4: Caùch söu taàm - Chép vào vở bài tập - Phân loại theo yêu cầu - Saép xeáp theo vaàn A,B,C… HÑ 5: Keát quaû söu taàm, toång keát , ruùt kinh nghieäm. Sưu tầm ca dao tục ngữ về địa phương 1.Ca dao + “Đồng Đăng có phố kì lừa... + “Ai lên xứ Lạng cùng anh... + Đường vô xứ Nghệ quanh quanh Non xanh nước biếc như tranh họa đồ + Đồng Nai gạo trắng nước trong Ai đi đến đó thời không muốn về. 2. Tục ngữ - Mau sao thì naéng vaéng sao thì möa - Tác đất tấc vàng - Trăng quầng trời hạn trăng tán trời mưa - Nuôi lơn ăn cơm nằm , nuôi tằm ăn cơm đứng - người là hoa của đất…. 3. Cuûng coá, HDVN Sưu tầm và ghi vào sổ những câu tục ngữ, ca dao ở địa phương GV giới thiệu cho HS đây là những kiến thức phục vụ cho văn nghị luận. Chuaån bò baøi: Tìm hieåu chung veà vaên nghò luaän Nhu caàu nghò luaän Theá naøo laø vaên nghò luaän. Đọc bài tập: Chống nạn thất học – nghiên cứu và trả lời câu hỏi ở SGK.. 166. Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(6)</span> Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 7 - N¨m häc 2009 – 2010. GV:. – Trường THCS. TiÕt 75. Ngµy so¹n : 1/ 2008 Ngµy day : 1/ 2008. Tìm hieåu chung veà vaên nghò luaän I. MỤC TIÊU CẦN ĐẠT : Giúp học sinh: Hiểu rõ nhu cầu của nghị luận trong đời sống. Hieåu ñaëc ñieåm cuûa vaên nghò luaän. II. CHUAÅN BÒ: - GV: Soạn giáo án nghiên cứu bài dạy - HS: Đọc và chuẩn bị bài III. TIẾN TRÌNH TỔ CHỨC CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC: 1. Kieåm tra baøi cuõ ? Vở BT của HS 2 . Bài mới: Giới thiệu bài mới: HS đọc phần 1 (trang 7) Hoạt động của thầy và trò Nội dung cần đạt ? Trong đời sống các em có thường gặp các vấn đề và các I. Nhu cầu nghị luận và văn bản nghị luận caâu hoûi kieåu nhö vaäy khoâng? (Coù) 1.Nhu caàu nghò luaän ? Hãy nêu thêm các câu hỏi về các vấn đề tương tự ? VD1: Thế nào là sống đẹp - Muốn sống cho đẹp ta phải làm gì ?  Vấn đề cần giải quyết: bàn bạc để tìm ra - Vì sao huùt thuoác laù laø coù haïi? hành động đúng đắn, tạo nên lối sống đẹp ? Gặp các vấn đề và câu hỏi nêu trên em sẽ trả lời bằng caùch naøo trong caùc caùch sau:  Dùng lý lẽ, dẫn chứng: giúp mọi người A. Keå chuyeän hiểu rõ về lối sống đẹp B. Mieâu taû C. Bieåu caûm D. Nghò luaän (Chọn đáp án: D , dùng lý lẽ để phân tích, bàn bạc, đánh VD2: Vì sao hút thuốc là là có hại ?  Vấn đề cần giải quyết: thuyết phục mọi giá và giải quyết vấn đề mà câu hỏi nêu ra) ? Vì sao tự sự, miêu tả, biểu cảm lại không đáp ứng yêu cầu người không nên hút thuốc lá hoặc hạn chế huùt thuoác laø. trả lời mà câu hỏi nêu ra? (HS thảo luận) (Nó chỉ hỗ trợ cho lập luận chứ không phải là lý lẽ...) ? Trong đời sống, trên báo chí, trên đài phát thanh truyền  Dùng lý lẽ, dẫn chứng để minh hoạ, hình em thường gặp văn bản nghị luận luận dưới những thuyết phục người đọc, người nghe hiểu về taùc haïi cuûa thuoác laù. daïng naøo? (xaõ luaän, bình luaän, PBCN, yù kieán trong cuoäc hoïp..) ? Hãy kể tên các loại văn bản nghị luận mà em biết ? - Bản Tuyên ngôn Độc lập: 2/9/1945 của Bác Hồ. - Lời kêu gọi toàn quốc kháng chiến: 23/9/1946 của Bác.. 167. Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(7)</span> Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 7 - N¨m häc 2009 – 2010. GV:. Hoạt động của thầy và trò ? Vậy em hiểu gì về nhu cầu nghị luận của con người ? (HS đọc ghi nhớ 1 (SGK) GV: Trong đời sống ta thường gặp văn nghị luận dưới dạng các ý kiến  phải dùng lý lẽ, dẫn chứng để giúp con người bàn bạc, trao đổi những vấn đề có tính chất phân tích, giải thích hay nhaän ñònh. GV: Nghị luận là loại dùng lý lẽ để phân tích, đánh giá giải quyết vấn đề . GV: giuùp HS qua vieäc tìm hieåu vaên baûn “Choáng naïn thaát học” để tìm hiểu thế nào là văn nghị luận? Đặc điểm câu vaên nghò luaän ? HS đọc văn bản và trả lời câu hỏi. ? Baùc Hoà vieát vaên baûn naøy nhaèm muïc ñích gì? (Keâu goïi, thuyeát phuïc nhaân daân baèng moïi caùch phaûi choáng nạn thất học để xây dựng nước nhà giúp cho đất nước tiến boä) ? Cuï theå, Baùc keâu goïi nhaân daân laøm gì ? (Biết đọc, biết viết, truyền bá chữ quốc ngữ) ? Bác Hồ phát biểu ý kiến của mình dưới hình thức luận điểm nào? Gạch dưới những câu văn thể hiện ý kiến đó? (2 luaän ñieåm) GV hướng dẫn luận điểm là ý kiến, tư tưởng, quan điểm của baøi vaên (Laø yù chính cuûa baøi vaên) ? Để ý kiến có tính thuyết phục bài văn đã nêu lên những lý lẽ và dẫn chứng nào? Hãy liệt kê các lý lẽ ấy? - HS tìm caùc yù kieán  GV ghi baûng * Vì sao nhân dân ta ai cũng phải biết đọc, biết viết? - Pháp cai trị đất nước ta,thi hành chính sách ngu dân để lừa doái vaø boùc loät nhaân daân ta. + 95% người dân mù chữ + Giành độc lập phải nâng cao dân trí, mọi người đều tham gia công cuộc xây dựng đất nước. * Việc chống nạn thất học có thực hiện được không? Việc này thực hiện bằng cách nào? Người biết chữ dạy cho người không biết chữ Người chưa biết chữ gắng sức mà học... Người giàu có mở lớp học tư gia. Phụ nữ phải học kịp nam giới... ? Vaäy em hieåu gì veà vaên nghò luaän ? - Noù coù ñaëc ñieåm gì ? - GV giaûi thích + Nghị luận: bàn, đánh giá rõ 1 vấn đề. + Văn nghị luận: là một thể văn dùng lý lẽ để phân tích,. 168. Lop7.net. – Trường THCS Nội dung cần đạt. * Ghi nhớ 1 (SGK). 2. Theá naøo laø vaên nghò luaän VD: Vaên baûn Choáng naïn thaát hoïc  (luận đề) - Luaän ñieåm: + “Một trong những công việc phải thực hieän caáp toác trong luùc naøy laø naâng cao daân trí”. + “Mọi người Việt Nam phải hiểu biết quyền lợi, bổn phận của mình... biết đọc, biết viết chữ quốc ngữ”. - Lyù leõ: + Tình trạng thất học, lạc hậu trước Cách maïng thaùng 8 + Những điều kiện để người dân tham gia xây dựng nước nhà. + Những điều kiện thuận lợi cho việc học chữ quốc ngữ. - Dẫn chứng: 95% dân số Việt Nam thất học nghĩa là hầu hết người Việt Nam mù chữ  Lý lẽ, dẫn chứng thuyết phục  Tư tưởng, quan điểm: bằng mọi cách phải chống lại nạn thất học để xây dựng nước nhà, giúp đất nước phát triển, tiến bộ.. * Ghi nhớ 2.

<span class='text_page_counter'>(8)</span> Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 7 - N¨m häc 2009 – 2010. GV:. Hoạt động của thầy và trò giải quyết vấn đề - HS đọc ghi nhớ 2 ? Theo em muïc ñích cuûa vaên nghò luaän laø gì ? (Nhằm xác lập cho người đọc, người nghe một tư tưởng, quan điểm nào đó) ? Có thể thực hiện mục đích trên bằng miêu tả, kể chuyện, biểu cảm được không? Vì sao? (Không vì: thể loại nghị luận đã vận dụng những lý lẽ, dẫn chứng để minh hoạ, hướng tới giải quyết vấn đề có thật trong đời sống) - GV: văn kể chuyện, miêu tả, biểu cảm, không có được những lập luận sắc bén, thuyết phục để giải quyết vấn đề trong thực tế đời sống như văn nghị luận. GV löu yù HS: Lý lẽ và dẫn chứng gọi là luận cứ. 3.. Cuûng coá,HDVN: HS đọc lại ghi nhớ GV giaûng kó cho HS khaùi nieäm veà vaên nghò luaän. Học thuộc kĩ bài, thuộc ghi nhớ. Chuẩn bị kĩ các BT để giờ sau luyện tập.. – Trường THCS Nội dung cần đạt. DUYEÄT CUÛA BGH TUAÀN 20 ……………………………………… ……………………………………… ……………………………………… ……………………………………… ………………………………………. TuÇn 21 - TiÕt 76. ………………………………………. Ngµy so¹n : 1/ 2008 Ngµy day : 1/ 2008. ……………………………………… …………………………….. TÌM HIEÅU CHUNG VEÀ VAÊN NGHÒ LUAÄN (tieáp) I. MỤC TIÊU CẦN ĐẠT : Giúp học sinh: Cuûng coá laïi lyù thuyeát veà vaên nghò luaän. Vaän duïng lyù thuyeát vaøo laøm moät soá Baøi taäp cuï theå. Phân biệt với văn bản tự sự, miêu tả, biểu cảm và nghị luận. II. CHUAÅN BÒ: - GV: Soạn giáo án - HS: Hoïc baøi vaø chuaån bò baøi II. TIẾN TRÌNH TỔ CHỨC CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC 1. Kieåm tra baøi cuõ ? Nghị luận có nhu cầu ntn trong đời sống xã hội ? ? Theá naøo laø nghò luaän? Vaên nghò luaän ? 2. Bài mới: Hoạt động của thầy và trò. 169. Lop7.net. Nội dung cần đạt.

<span class='text_page_counter'>(9)</span> Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 7 - N¨m häc 2009 – 2010. GV:. – Trường THCS. Hoạt động của thầy và trò Nội dung cần đạt GV gọi HS đọc văn bản “Cần tìm ra thói quen tốt II. Luyện tập trong đời sống xã hội” và trả lời các câu hỏi SGK? 1.Baøi tập 1 Văn bản: Cần tạo ra thói quen tốt trong đời soáng xaõ hoäi. a. Ñaây laø vaên baûn nghò luaän vì: ? Đây có phải là văn bản nghị luận không ? Vì sao? - Nhan đề nêu 1 ý kiến, 1 luận điểm ? Vấn đề cần giải quyết trong văn bản này là vấn - Tác giả xác lập cho người đọc, người nghe moät quan ñieåm: caàn taïo ra moät thoùi quen toát đề gì? ? Yù kiến đề xuất của tác giả trong văn bản này là trong đời sống xã hội.  Vấn đề cần giải quyết: xóa bỏ thói quen xấu, gì? hình thành thói quen tốt trong đời sống xã hội. ? Những câu nào thể hiện ý kiến đó? b. Ý kiến đề xuất của tác giả Choánglaïi thoùi quen xaáu  taïo ra thoùi quen toát trong đời sống xã hội. - Lyù leõ: + Coù thoùi quen toát, xaáu + Có người biết... sửa + Tạo được thói quen tốt là rất khó. .. - Dẫn chứng: + Thói quen tốt: dậy sớm, đúng hẹn, giữ lời hứa, đọc sách... + Thoùi quen xaáu: huùt thuoác laù, caùu giaän, maát ? Để thuyết phục người đọc, tác giả đã đưa ra những trật tự, mất vệ sinh. lý lẽ nao? Dẫn chứng nào để minh họa ? c. Đây là vấn đề ta thường thấy trong thực tế đời sống xã hội. ? Em có nhận xét gì về các lý lẽ, dẫn chứng mà tác giaû ñöa ra ? ? Vấn đề bài văn nghị luận này nêu lên có nhằm trúng 1 vấn đề có trong thực tế hay không ? (HS thaûo luaän) ? Em có tán thành với ý kiến của bài viết này khoâng? Vì sao? (HS thaûo luaän  boäc loä quan ñieåm cuûa mình) GV chốt lại: Một xã hội không thể tồn tại những thoùi quen xaáu. GV Yeâu caàu HS theo doõi VD2 “Hai bieån hoà” ? Văn bản này là văn bản tự sự hay nghị luận? Vì 2. Bài tập - Vaên baûn: “Hai bieån hoà" sao? ? Văn bản này có mấy đoạn? Mỗi đoạn trình bày Là văn bản kể chuyện để nghị luận. Hai cái hồ lớn có ý nghĩa tượng trưng, từ đó mà nghĩ đến theo phương thức nào? - Phần đầu  muông thú, con người chủ yếu là tự sự hai cách sống của con người. (kể về 2 biển hồ lớn ở palextin) - Phaàn sau: Coøn laïi vieát mang tính chaát, nghò luaän (Dùng lý lẽ, dẫn chứng để nêu một chân lý của cuộc. 170. Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(10)</span> Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 7 - N¨m häc 2009 – 2010. GV:. – Trường THCS. Hoạt động của thầy và trò Nội dung cần đạt sống: con người phải biết sống chan hòa với mọi ngừơi) 3. Cuûng coá,HDVN - Nhaéc laïi khaùi nieäm veà vaên nghò luaän - Đặc điểm của văn nghị luận: dùng lý lẽ + dẫn chứng - Kết hợp giữa tự sự, miêu tả, biểu cảm với nghị luận. - Học thuộc bài (ghi nhớ) - Xem lại các bài tập đã sửa. - Chuẩn bì bài: Đặc điểm của văn bản nghị luận, chú ý tìm hiểu thế nào là: Luận điểm ? Luận cứ ? - Lập luận ? Mối quan hệ giữa luận điểm, luận cứ, lập luận như thế nào?. TiÕt 77 Ngµy so¹n : 1/ 2008 Ngµy day : 1/ 2008. TỤC NGỮ VỀ CON NGƯỜI VAØ XÃ HỘI I. MỤC TIÊU CẦN ĐẠT : Giuùp hoïc sinh : - Hiểu nội dung , ý nghĩa và một số hình thức diễn đạt ( so sánh, ẩn dụ, nghĩa đen và nghĩa bóng ) của những câu tục ngữ trong bài học . - Thuộc lòng những câu tục ngữ trong văn bản. - Reøn kĩ năng phân tích nghĩa đen ,nghĩa bóng của tục ngữ , biết vân dụng những lời khuyên ,những kinh nghiệm quý của tục ngữ vào cuộc sống II.CHUÅN BI : - Giáo viên : Nghiên cứu bài trong SGK ,SGV - Học sinh : Chuẩn bị trước bài . III TIẾN TRÌNH TỔ CHỨC CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC 1. Kieåm tra baøi cuõ : - Nhắc lại thế nào là tục ngữ ? - Hãy đọc lại các bài tục ngữ mà em đã học thuộc chủ đề về thiên nhiên và lao động sản xuất. - Cho biết nội cdung và nghệ thuật của câu tục ngữ thứ ba. 2.Giới thiệu bài mới : Như cacù em đã biết tục ngữ là những câu nói dân gian ngắn gọn , ổn định, có nhịp điệu, hình ảnh, thể hiện những kinh nghiệm của nhân dân về mọi mặt, được nhân dân vận dụng vào đời sống, suy nghĩ và lời ăn tiếng nói hàng ngày. Ở tiết học trước, các em đã đi vào tìm hiểu một số câu tục ngữ về thiên nhiên và lao động sản xuất. Hôm nay, các em sẽ đi vào tìm hiểu một số câu tục ngữ nói về con người và xã hội Hoạt động của thầy và trò Nội dung cần đạt - Giáo viên đọc mẫu I-Đọc và tìm hiểu chú thích gọi 1, 2 em đọc lại - Cho học sinh đọc chú thích trang (SGK trang 12 ) 12 sgk. ? Căn cứ vào nội dung câu tục ngữ ,ta có thể chia các câu tục ngữ làm mấy nhóm ? -Chia 3 nhóm : 3 câu đầu : Tục ngữ về phẩm chất con. 171. Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(11)</span> Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 7 - N¨m häc 2009 – 2010. GV:. Hoạt động của thầy và trò. – Trường THCS Nội dung cần đạt. người -3 câu tiếp : Tục ngữ về vấn đề học tập -3 câu kết :Tục ngữ về cách quan hệ ứng xử Hs đọc câu 1?Em có nhận xét gì về cách gieo vần của câu tục ngữ ? Gieo vần lưng người -mười ?Em hiểu thế nào vè mặt người, mặt của mà câu tục ngữ nêu ra ? (xem chuù thích ) Nghệ thuật trình bày của câu tục ngữ này có điều gì đáng lưu ý ? + cách dùng từ’’’ mặt người” , “mặt của “là để tương ứng với hình thức và ý nghĩa của sự so sánh trong câu, đồng thời tạo nên điểm nhấn sinh động về từ ngữ và nhịp điệu cho người đọc, người nghe chuù yù . + Hình thức so sánh, với những đối lập đơn vị chỉ số lượng ( một >< mười , khẳng định sự quý giá của người so với của ) (?) Theo em , câu tục ngữ này muốn nói với chúng ta điều gì (?) Em có đồng tình với nhận xét của người xưa không ? Tại sao GV ,Khoâng phaûi laø nhaân daân khoâng coi troïng cuûa, nhưng nhân dân đặt con người lên trên mọi thứ của cải. Con người là nhân tố quyết định trong mọi việc. “Người làm ra của chứ của không làm ra người “. ?Câu tục ngữ này có thể sử dụng trong những trường hợp nào? - Phê phán trường hợp coi của hơn người . -An ủi những trường hợp gặp điều không may xảy ra .”Của đi thay người ‘’ -Quan niệm trong sinh đẻ : Nhiều con ?Tìm những câu tục ngữ có nội dung cùng nói về giá trị con người ? - Người làm ra của chứ của không làm ra người. - Người sống hơn đống vàng. - Người ta là hoa đất. (?) Em hiểu gì về câu tục ngữ này ? Cái gì thuộc hình thức con người đều thể hiện nhân cách của người đó. GV :Caâu naøy coù hai nghóa : - Răng và tóc phần nào thể hiện được tình trạng sức khỏe con người. - Răng, tóc là một phần thể hiện hình thức, tính tình, tư cách của con người . Suy rộng ra những cái gì thuộc hình thức con người đều thể hiện nhân cách của người đó . * Đó là vẻ đẹp hình thức dễ thấy của con người ,nó có thể tạo sự duyên dáng hay thô kệch về. 172. Lop7.net. II-Tìm hieåu vaên baûn Câu 1 : Một mặt người bằng mười maët cuûa. - Khẳng định tư tưởng coi trọng con người. Con người là vốn quý nhất, quý hơn mọi của cải trên đời. Người quý hơn cuûa, quyù gaáp boäi laàn .. Caâu 2 : Caùi raêng ,caùi toùc laø goùc con người. *Câu tục ngữ làkinh nghiệm về cách nhìn nhận đánh giá hình thức con người.

<span class='text_page_counter'>(12)</span> Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 7 - N¨m häc 2009 – 2010. GV:. Hoạt động của thầy và trò hình thức . ?Từ câu tục ngữ đân gian muốn truyền dạy cho ta kinh nghieäm gì ? ? Câu tục ngữ khuyên nhủ ,nhắc nhở ta điều gì ? *Câu tục ngữ làkinh nghiệm về cách nhìn nhận đánh giá hình thức con người - Khuyên nhủ nhắc nhở mọi người cần giữ gìn ,chăm sóc hàm răng mái tóc để làm tăng thêm vẻ đẹp hình thức . ?) Câu tục ngữ này có thể được sử dụng trong các vaên caûnh naøo ? Sử dụng trong trường hợp : - Khuyên nhủ, nhắc nhở, con người - Khuyên nhủ, nhắc nhở, con người phải biết giữ gìn răng, tóc cho sạch và đẹp - Thể hiện cách nhìn nhận đánh giá, bình phẩm con người của nhân dân Hsđọc câu 3 Nghệ thuật trình bày của câu tục ngữ này có điều gì đáng lưu ý .- Dùng vần lưng ( sạch rách )và nhịp 3/3 đối rất hoàn chỉnh ?Với cách thể hiện đó ,em hiểu gì về nội dung câu tục ngữ? Đói và rách thể hiện sự khó khăn , thiếu thốn vể vật chất ( thieáu aên , thieáu maëc ) Sạch, thơm chỉ những điều con người cần phải đạt, phải giữ gìn , vượt lên trên hoàn cảnh. Nghĩa đen : Dù đói vẫn phải ăn uống sạch sẽ, dù rách vẫn phải ăn mặc sạch sẽ, giữ gìn cho thơm tho. Nghóa boùng : Duø ngheøo khoå , thieáu thoán vaãn phaûi soáng trong saïch , khoâng vì ngheøo khoå maø laøm ñieàu xaáu xa, toäi loãi. Nghệ thuật trình bày của câu tục ngữ này có điều gì đáng lưu ý Câu tục ngữ có hai về, đối rất chỉnh ( đối vế, đối từ ) . các từ đói rách, sạch thơm vừa được hiểu tách bạch trong từng vế, vừa được hiểu trong sự kết hợp giữa 2 vế của câu . ?Như vậy bài học em rút ra từ câu tục ngữ là gì ? GVHai veá cuûa caâu coù keát caáu ñaúng laäp nhöng boå sung nghóa cho nhau: duø noùi veà caùi aên hay caùi maëc, đều nhắc người ta giữ gìn cái sạch và thơm của nhân phẩm cả của đạo đức , nhân cách trong những tình huống dễ sa trượt . Câu tục ngữ có ý nghĩa giáo dục con người phải có lòng tự trọng ? Tìm những câu tục ngữ khác cũng nói về vấn đề naøy ? “Giấy rách phải giữ lấy lề. Nội dung cần đạt - Khuyên nhủ nhắc nhở mọi người cần giữ gìn ,chăm sóc hàm răng mái tóc để làm tăng thêm vẻ đẹp hình thức .. 173. Lop7.net. – Trường THCS. Câu 3 :Đói cho sạch , rách cho thơm. *Câu tục ngữ là lời nhắc nhở với mọi người rằng trong bất cứ hoàn cảnh nào cũng phải luôn giữ gìn phẩm giá ,nhân caùch. Câu 4 :Học ăn ,học nói ,học gói ,học mở ..

<span class='text_page_counter'>(13)</span> Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 7 - N¨m häc 2009 – 2010. GV:. Hoạt động của thầy và trò ?Nghệ thuật trình bày của câu này có điều gì đáng löu yù? Câu này có 4 vế . các vế vừa có quan hệ dẳng lập, vừa có quan heä boå sung cho nhau . ?Em hiểu vì sao câu tục ngữ lại đề cập đến vấn đề :học ăn ,học nói ?- Cách ăn nói thể hiện trình độ văn hoá ,nếp sống tính cách ,tâm hồn con người .cần phải rèn luyện cách ăn nói suốt đời . GV- Học ăn , học nói : nghĩa của hai vế này , chính tục ngữ đã giải thích cụ thể và khuyên nhủ đó là “ Aên trông nồi, ngồi trông hướng “ , “ Ăn nên đọi ( bát ), nói nên lời “, “ Lời nói gói vàng “, “ Lời nói chẳng mất tiền mua, lựa lời mà nói cho vừa lòng nhau “, “ Im lặng là vàng “. Học gói, học mở : không chỉ hiểu theo nghĩa đen ( chuyện gói, mở gói nước chấm trong những gia đình giàu sang của Hà Nội xưa ) mà suy rộng ra còn có thể hiểu là học để biết làm, biết giữ mình và biết giao tiếp với người khác ( mở lời, gói lời ) ?Theo em cái hay của câu tục ngữ này là ở chỗ nào ? Điệp từ “ học “ lặp lại 4 lần, vừa nhấn mạnh vừa để mở ra những điều con người cần phải học. GV Mỗi hành vi của con người đều là sự “ tự giới thiệu “ mình với người khác và đều được người khác đánh giá. Vì vậy, con người phải học để mọi hành vi, ứng xử đều chứng tỏ mình là người lịch sự, tế nhị, thành thạo công việc, biết đối nhân xử thế, tức con người có văn hoá, nhân cách. ? Em rút ra được bài học gì từ câu tục ngữ ? ? Câu tục ngữ 5 có mục đích gì ? ? Vì sao người học trò phải biết ơn thầy ? Thầy là người truyền thụ tri thức văn hoá ,chỉ bảo cho ta lối sống ,những bài học đạo lí làm người ,những điều hay lẽ phải ,dạy ta nên người ?Câu tục ngữ có điểm gì hay ,thú vị ? -Cách diễn đạt suồng sã (thầy, mày ),ngữ điệu thách thức . GV Đây không phải là cách nói thể hiện sự khinh thường mà là để tạo vần lưngvới chữ thầy cho dễ nhớ đồng thời tạo caùch noùi daân daõ ,deã gaàn . ?Và do vậy ,bài học ta rút ra từ câu tục ngữ là gì ? -Đọc câu tục ngữ 6 ?Câu tục ngữ sử dụng biện pháp nghệ thuật gì ? -So saùnh hôn keùm : Hoïc thaày khoâng taøy hoïc baïn ?So saùnh nhö vaäy coù taùc duïng gì ? -Đề cao việc học ở bạn .. 174. Lop7.net. – Trường THCS Nội dung cần đạt. *Câu tục ngữ nhắc nhở mọi ngưởi :Trong cuộc sống ,phải học để mọi hành vi, ứng xử đều chứng tỏ mình là người lịch sự, tế nhị, thành thạo công việc, biết đối nhân xử thế, tức con người có văn hoá, nhân caùch. Câu 5: Không thầy đố mày làm nên. Nhấn mạnh vai trò của người thầy trong việc hướng dẫn , giúp đỡ học sinh học tập *Nhắc nhở mọi người phải biết kính trọng thaày ,bieát ôn thaày coâ daïy doã . Caâu 6: Hoïc thaày khoâng taøy hoïc baïn. * Câu tục ngữ cho ta một lời khuyên quý giá : Ngoài việc học ở thầy cần khiêm tốn học hỏi ở bạn bè thì hiệu quả học tập mới cao được . Câu7:Thương người như thể thương thân.

<span class='text_page_counter'>(14)</span> Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 7 - N¨m häc 2009 – 2010. GV:. Hoạt động của thầy và trò ?Vậy em hiểu ý nghĩa của câu tục ngữ này như thế nào ? GV ‘’Tầy’’ có thể hiểu là bằng . So sánh việc học thầy với vieäc hoïc baïn laø caùch noùi theå hieän roõ vieäc hoïc baïn laø quan trọng Trong thực tế vị trí của thầy mới là to lớn ,là quyết định song thời gian chúng ta gặp bạn nhiều hơn , vì vậy có nhiều điều học được ở bạn , lại có thể học bạn được thường xuyên hơn để đem lại hiệu quả . ? Theo em hai câu tục ngữ này có >< nhau không ? Chỉ ra mối quan hệ giữa chúng ? -Chúng không hề > < mà bổ sung cho nhau ,hỗ trợ cho nhau và mang đến cho ta một bài học quý giá ? Bài học mà em rút ra từ câu tục ngữ trên là gì ? Hs đọc câu tục ngữ ?Em coù nhaän xeùt gì veà caùch noùi cuûa daân gian trong câu tục ngữ ? -dùng cách nói so sánh cụ thể ?Tác giả đã so sánh như thế nào ? -Coi người khác như bản thân mình ?Em hiểu như thế nào về ‘’thương người “,"thương thân ‘’? ? Dùng cách so sánh trên câu tục ngữ nhằm mục ñích gì ? GV Hai tiếng “ thương người “ đặt trước “ thương thân “ để nhấn mạnh đối tượng cần đồng cảm, thương yêu. Câu tục ngữ khuyên con người lấy bản thân mình soi vào người khác, coi người khác như bản thân mình, để quý trọng, đồng cảm thương yêu đồng loại Đây là lời khuyên, triết lý về cách sống, cách ứng xử trong quan hệ giữa con người với con người . Lời khuyên và triết lý sống ấy đầy giá trị nhân văn . ? Vậy bài học mà ta rút ra từ câu tục ngữ trên là gì ? ? Đọc câu tục ngữ 8 ? Đề tài câu tục ngữ đề cập tới là gì ?- Lòng biết ơn ? Hãy tìm nghĩa đên nghĩa bóng của câu tục ngữ ? Nghĩa đen: Khi ta được thưởng thức trái cây mà người khác trồng thì ta phải ghi nhớù, biết ơn công lao người trồng nên noù Nghĩa bóng :Khi ta hưởng thụ một thứ thành quá nào , thì ta phải biết ơn người làm ra thành quả đó . Gv Thành quả mà câu tục ngữ nói đến có thể hiểu ở rất nhiều lĩnh vực : Công ơn cha mẹ , thầy cô , bè bạn , ơn Đảng Bác Hồ các anh hùng liệt sĩ các the áhệ cha ông ... ? Đề cập đến vấn đề này câu tục ngữ nhằm mục đích gì ? - Câu tục ngữ là một bài học đạo lý làm người ? Có thể sử dụng câu tục ngữ này trong những trường hợp. 175. Lop7.net. – Trường THCS Nội dung cần đạt. Khuyên nhủ con người thương yêu người khaùc nhö chính baûn thaân mình - Đó là bài học về lòng nhân ái Câu 8 :Ăên quả nhớ kẻ trồng cây. Câu tục ngữ đươa ra một lời khuyên :khi được hưởng thành quả (nào đó) , phải nhớ đến người đã có công người làm ra thành quả cho mình hưởng thụ .. Caâu 9 Moät caây laøm chaúng neân non Ba caây chuïm laïi neân hoøn nuùi cao. *Câu tục ngữ nêu ra một chân lý, một bài học về sự đoàn kết : Đoàn kết sẽ tạo nên sức mạnh và sẽ làm nên được nhiều việc lớn.

<span class='text_page_counter'>(15)</span> Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 7 - N¨m häc 2009 – 2010. GV:. Hoạt động của thầy và trò. – Trường THCS Nội dung cần đạt. naøo Để thể hiện tình cảm của con cháu đối với cha mẹ, ông bà; tình cảm của học trò đối với thầy, cô giáo hoặc để nói về lòng biết ơn của nhân dân đối với các anh hùng, liệt sĩ đã chiến đấu, hy sinh bảo vệ đất nước . III. Toång keát : ? Tìm những câu tục ngữ có nội dung tương tự ? - Uống nước nhớ nguồn ... 1 . Ngheä thuaät ? Đọc câu tục ngữ ? Câu tục ngữ thể hiện bằng thể - So sánh , ẩn dụ , tạo các vế đối , thô gì? caùch noùi thaäm xöng ? Em hiểu như thế nào về những hình ảnh “ Một cây , - Cách nói ngắn gọn ,dễ nhớ . Ba cây , hòn núi cao mà câu tục ngữ sử dụng . - Dùng từ đặt câu linh hoạt dễ nhớ Một cây : chỉ sự lẻ loi, đơn độc 2. Noäi dung : - Những câu tục ngữ này Ba cây mà lại chụm lại tạo thế vững chãi, khó lay chuyển luôn chú ý tôn vinh giá trị con người, đưa Chụm lại : chỉ sự gắn bó, đoàn kết ra nhận xét , lời khuyên về những phẩm ?Nghệ thuật trình bày của câu tục ngữ này có gì chất và lối sống mà con người cần có đáng lưu ý - Dùng những hình ảnh ẩn dụ , những số từ để tạo ra cách - Những câu tục ngữ này là những chân lý đúng dắn , là nói thậm xưng . - Dùng từ ngữ khẳng định, phủ định, hình những bàihọc làm người mà ảnh ẩn dụ , sự đối lập giữïa hai vế ? Qua cách nói đó câu tục ngữ giúp em rút ra bài ông cha xưa muốn khuyên răn nhắc nhở mỗi chúng ta . hoïc gì ? Gv câu tục ngữ này nhắc nhở mọi người Biết hợp sức đồng lòng sẽ tạo nên sức mạnh , sẽ làm nên nhiều việc lớn ? Tìm những câu tục ngữ khác cũng thể hiện nội dung đó ? - Đoàn kết là sức mạnh vô địch - Đoàn kết thì sống chia rẽ thì chết ? Các câu tục ngữ đã sử dụng những biện pháp nghệ thuật gì ? Em cảm nhận được điều gì sâu sắc nhất từ những câu tục ngữ trên ? 3.Cuûng coá,HDVN : -Đọc lại cả 9 câu tục ngữ . ?Trong văn bản ,em thích câu tục ngữ nào nhất ? Vì sao ? - Tìm những câu tục ngữ đồng nghĩa ,trái nghĩa với những câu tục ngữ được học ? -Học thuộc 9 câu tục ngữ ,nắm chắc bài học mà mỗi câu tục ngữ đã nêu ra -Tìm trong tục ngữ những câu có nội dung đồng nghĩa hoặïc trái nghĩa ? Viết một đoạn văn về một tình huống có sử dung một trong số những câu tục ngữ đã học để nêu một lời khuyên với ngươiø cùng giao tiếp. TiÕt 78 Ngµy so¹n : 1/ 2008 Ngµy day : 1/ 2008. 176. Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(16)</span> Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 7 - N¨m häc 2009 – 2010. GV:. – Trường THCS. RUÙT GON CAÂU I. MỤC TIÊU CẦN ĐẠT : Giúp học sinh: - Nắm được khái niệm thế nào là rút gọn câu và cách rút gọn câu. - Hieåu taùc duïng cuûa vieäc ruùt goïn caâu khi noùi, vieát. - Có kĩ năng chuyển đổi từ câu đầy đủ sang câu rút gọn và ngược lại. II. CHUAÅN BÒ - GV:Chuaån bò noäi dung baøi daïy - HS: Đọc và chuẩn bị bài III. TIẾN TRÌNH TỔ CHỨC CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC: 1. Kiểm tra bài cũ : Kiểm tra vở soạn của HS. 2. Bài mới: GV giới thiệu bài mới Hoạt động của thầy và trò GV Chép các VD1(a,b) lên bảng phụ và hướng dẫn HS theo dõi. ? Caáu taïo cuûa 2 caâu 1(a,b) coù gì khaùc nhau ? - Câu a: Không có Chủ ngữ - Câu b: Có chủ ngữ ? Tìm từ ngữ có thể làm chủ ngữ trong VD1(a) (Chúng ta, người Vieät Nam, chuùng em...) ? Theo em vì sao chủ ngữ trong câu a lại bị lược bỏ (HS thảo luaän) (Đây là câu cầu khiến có ý khuyên mọi người cùng thực hiện  Chủ ngữ bị lược bỏ) ? Hãy xác định 2 bộ phận có trong câu ở VD(b) ? Tại sao em có thể xác định được ? (Ñaët caâu hoûi ai? Theá naøo?) GV: Hướng dẫn HS tìm hiểu tiếp VD4(a,b) theo cách tương tự nhö treân. GV kết luận: Ta gọi những câu 1(a); 4(b) là câu rút gọ (tỉnh lược). ? Vaäy em hieåu theá naøo laø caâu ruùt goïn? Cho VD ? HS đọc ghi nhớ 1 (15) GV cho HS đọc VD SGK (15) ? Em hãy nhận xét những câu in đậm em vừa đọc thiếu thành phaàn naøo ? (Thiếu thành phần chủ ngữ) Coù neân ruùt goïn nhö vaäy khoâng ? Vì sao? (Khoâng neân ruùt goïn như vậy làm cho người đọc, ngừơi nghe khó hiểu ) ? Em nào có thể khôi phục lại câu đó cho đầy đủ ? (Saùng chuû nhaät... vui. Moät soá baïn chaïy loaêng quaêng. Moät soá baïn nữ chơi nhảy dây. Xa xa, một số bạn nam chơi kéo co). HS đọc tiếp VD2 (II) ? Em có nhận xét gì về câu trả lời của người con qua câu in đậm trong VD em vừa đọc ? (Không lễ phép). 177. Lop7.net. Nội dung cần đạt I. Theá naøo laø ruùt goïn caâu 1. VD a) Chuùng ta hoïc aên, hoïc noùi, hoïc gói, học mở.  Caâu chöa ruùt goïn. b) Hoïc aên, hoïc noùi, hoïc goùi, hoïc mở  Câu rút gọn CN.. c) Hai người đuổi theo nó. Rồi ba người, bốn người, sáu bảy người.  Caâu ruùt goïn VN. d). - Bao giờ cậu đi Hà Nội? - Ngaøy mai  Câu rút họn cả chủ ngữ – Vị ngữ. 2. Ghi nhớ II. Caùch duøng caâu ruùt goïn VD1: Sáng chủ nhật, trường em tổ chức cắm trại. Sân trường thật ñoâng vui.. * Chaïy loaêng quaêng. Nhaûy daây. (Caâu ruùt goïn)  Không nên rút gọn vì người đọc, người nghe không hiểu đầy đủ nội.

<span class='text_page_counter'>(17)</span> Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 7 - N¨m häc 2009 – 2010. GV:. Hoạt động của thầy và trò ? Vậy theo em ta cần thêm những từ ngữ nào vào câu rút gọn in đậm để thể hiện thái độ lễ phép của con người ? (“dạ thưa” vào câu đầu; “dạ” vào cuối câu sau). GV lưu ý HS: Không nên rút gọn câu đối với người lớn, người beà treân (oâng, baø, cha, meï...). Neáu duøng phaûi keøm theo tình thaùi từ. ? Haõy phaân tích VD sau: - Đêm ! Trời không trăng nhưng đầy sao. (Đây là câu đặc biệt) ? Vậy giữa câu đặc biệt và câu rút gọn có gì khác nhau ? (Caâu ñaëc bieät do 1 thaønh phaàn chính taïo neân, khoâng khoâi phuïc lại được “không thêm được thành phần nào cả”). VD: .... Gioù möa... naõo nuøng.... (Câu rút gọn có thể xác định được thành phần có mặt nhưng là vắng mặt chứ không phải là không có thể khôi phục được) VD: Những ai là HS giỏi lớp 7A4. Hùng, Thảo, An. (Lược bớt VN) ? Qua phaàn tìm hieåu caùc VD treân, caùc em haõy cho bieát khi ruùt gọn câu, ta cần chú ý những điều gì ? - GV goïi HS leân baûng laøm. 1. BT1 (15): Xaùc ñònh yeâu caàu cuûa baøi taäp (3yeâu caàu ) ?Muốn thực hiện từng yêu cầu ta làm thế nào ?hãy thực hieän caùc yeâu caàu cuûa baøi taäp ? Gợi ý :Các câu TN là câu rút gọn là câu b, c  Rút gọn CN laøm cho caâu vaên ngaén goïn hôn, thoâng tin nhanh hôn. 2. BT2 (16-17): Tìm caâu ruùt goïn vaø khoâi phuïc laïi. a) Bước tới Đèo Ngang ...  Tôi bước tới Đèo Ngang... - Dừng chân đứng lại...  Tôi dừng chân đứng lại. b) Đồn rằng ...  Người ta đồn rằng... - Cưỡi ngựa...  Quan cưỡi ngựa... - Ban khen ...  Vua ban khen... - Đánh giặc...  Quan đánh giặc... 3. BT3: Gợi ý Cậu bé và người khách hiểu nhầm vì: Dùng nhiều câu rút goïn. - “Mất rồi” (Đứa bé mất tờ giấy, ông khách nghĩ là bố đứa beù maát). 3. Cuûng coá, HDVN: - Theá naøo laø caâu ruùt goïn ? - Khi ruùt goïn caàn löu yù ñieàu gì ? - Phân biệt câu đặc biệt với câu rút gọn ? Học kĩ bài + Ghi nhớ.. – Trường THCS Nội dung cần đạt dung caâu noùi. VD2: Mẹ ơi, hôm nay con được moät ñieåm 10. - Con ngoan quá! Bài nào được ñieåm 10 theá ? - Bài kiểm tra toán. (Câu rút gọn)  Khoâng neân ruùt goïn vì caâu coäc loác, khoâng leã pheùp.  Sửa: (Dạ thưa!) Bài kiểm tra toán ạ ! * Ghi nhớ 2. III. Luyeän taäp 1. BT 1 2. BT 2. DUYEÄT CUÛA BGH TUAÀN 21 ……………………………………… ………………………………………. 178 Lop7.net. ……………………………………… ……………………………………….

<span class='text_page_counter'>(18)</span> Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 7 - N¨m häc 2009 – 2010 -. GV:. – Trường THCS. Laøm caùc baøi taäp coøn laïi. Tìm hiểu bài mới: Câu đặc biệt.. TuÇn 22 - TiÕt 79 Ngµy so¹n : 1/ 2008 Ngµy day : 1/ 2008. ÑAËC ÑIEÅM CUÛA VAÊN BAÛN NGHÒ LUAÄN I MỤC TIÊU CẦN ĐẠT: Giúp HS - Nắm được đặc điểm của văn bản nghị luận: Bao giờ cũng phải có một hệ thống luận điểm, luận cứ và lập luận gắn bó mật thiết với nhau. - Biết xác định luận điểm, luận cứ và lập luận trong một văn bản mẫu. - Biết xây dựng luận điểm, luận cứ và triển khai lập luận cho một đề bài. II.CHUAÅN BÒ CUÛA GV VAØ HS. - GV: Soạn giáo àn nghiên cứu bài dạy - HS: Chuẩn bị bài ở nhà III. TIẾN TRÌNH TỔ CHỨC CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC 1. Kieåm tra baøi cuõ : ? Theá naøo laø vaên nghò luaän ? ? Phân biệt VB tự sự, miêu tả, biểu cảm với nghị luận ? 2.Bài mới: Hoạt động của thầy và trò Nội dung cần đạt GVTrong bài “Tìm hiểu chung về văn nghị I. Luận điểm, luận cứ và lập luận. luận”, chúng ta đã biết đặc điểm chung của văn 1.Luận điểm : nghò luaän laø phaûi coù luaän ñieåm roõ raøng, coù lí leõ, - Luaän ñieåm laø linh hoàn cuûa baøi vieát, noù dẫn chứng thuyết phục. thống nhất các đọan văn thành một khối. Vaäy em hieåu theá naøo laø luaän ñieåm? - Luận điểm phải đúng đắn, chân thật, đáp - Luận điểm là ý kiến thể hiện tư tưởng, quan điểm ứng nhu cầu thực tế thì mới có sức thuyết trong baøi vaên nghò luaän. phuïc. Em hãy đọc lại văn bản “Chống nạn thất học” (Bài - Đọc ghi nhớ 1, 2 SGK/19 18) vaø cho bieát : Luaän ñieåm chính cuûa baøi vieát laø gì? Ví duï ? Luận điểm đó được nêu ra dưới dạng nào và cụ thể Vaên baûn : “Choáng naïn thaát hoïc”. hóa thành những câu văn như thế nào?  Nhan đề : “chống nạn thất học”. Gợi ý : Câu văn nào trình bày đầy đủ luận điểm  “Mọi người Việt Nam … biết đọc, biết viết đó? chữ Quốc ngữ”. (Luaän ñieåm chính) (Luaän ñieåm chính)  Luaän ñieåm chính cuûa baøi vieát taäp trung ngay trong nhan đề : “Chống nạn thất học”.  Luận điểm đó được nêu ra dưới dạng một khẩu hiệu và được trình bày đầy đủ ở câu “Mọi người Việt Nam … trước hết phải biết đọc, biết viết chữ Quốc ngữ”. - Câu văn nêu lên luận điểm trên được viết ra dưới hình thức câu khẳng định và được diễn đạt sáng tỏ, dễ  Thể hiện tư tưởng, quan điểm của bài. 179. Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(19)</span> Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 7 - N¨m häc 2009 – 2010. GV:. Hoạt động của thầy và trò hiểu, thể hiện tư tưởng, quan điểm của bài văn : choáng naïn thaát hoïc, moät coâng vieäc phaûi laøm ngay. ? Theo em, luận điểm đóng vai trò gì trong bài nghị luaän? ? Muốn có sức thuyết phục thì luận điểm phải đạt yêu caàu gì?  Vaäy em hieåu theá naøo laø luaän ñieåm?. ? Bài viết đã nêu ra những luận cứ nào để làm cơ sở cho luaän ñieåm : “choáng naïn thaát hoïc”? - Xem lại những lí lẽ, dẫn chứng đã nói đến khi tìm hieåu veà vaên baûn “Choáng naïn thaát hoïc” trong baøi 18. Gợi ý :? Như vậy, muốn luận điểm có sức thuyết phục thì luận cứ phải đạt yêu cầu gì? (HS thaûo luaän) Căn cứ vào đâu mà đề ra nhiệm vụ chống nạn thất hoïc? - Những lí lẽ, dẫn chứng làm cơ sở cho luận điểm : Choáng naïn thaát hoïc : ª Số người Việt Nam thất học là 95 phần trăm … tiến bộ làm sao được? ª Những người đã biết chữ hãy dạy cho những người chưa biết chữ… ª Phụ nữ càng cần phải học ? Muoán choáng naïn thaát hoïc thì laøm theá naøo? ª Những người đã biết chữ hãy dạy cho những người chưa biết chữ. ª Vợ chưa biết thì chồng bảo, em chưa biết thì anh baûo… ? Những luận cứ ấy đóng vai trò gì trong bài viết? - Luận cứ đã làm cho tư tưởng bài viết có sức thuyết phục. Người ta thấy chống nạn thất học là cần kíp và đó là việc có thể làm được. ?Em hiểu luậïn cứ là gì ?. Nội dung cần đạt vaên. - Luaän ñieåm laø linh hoàn cuûa baøi vieát, noù thống nhất các đọan văn thành một khối. - Luận điểm phải đúng đắn, chân thật, đáp ứng nhu cầu thực tế thì mới có sức thuyết phuïc. - Đọc ghi nhớ 1, 2 SGK/19 2 luận cứ.. Luận cứ là những lí lẽ, dẫn chứng làm cơ sở cho luận điểm, dẫn đến luận điểm như là kết luận của những lí lẽ và dẫn chứng đó..  Luận cứ phải chân thật, đúng đắn, tiêu bieåu.. - Luận cứ phải chân thật, đúng đắn, tiêu biểu. 3 Laäp luaän * Đọc ghi nhớ 3 SGK/19 ? Như vậy, muốn luận điểm có sức thuyết phục thì luận cứ phải đạt yêu cầu gì? ? Em hãy chỉ ra cách nêu luận cứ của văn bản : “Choáng naïn thaát hoïc”. : Em hãy nêu cách lựa chọn, sắp xếp, trình bày luận. 180. Lop7.net. – Trường THCS.

<span class='text_page_counter'>(20)</span> Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 7 - N¨m häc 2009 – 2010. GV:. Hoạt động của thầy và trò cứ sao cho chúng làm cơ sở vững chắc cho luận điểm? - Neâu lí do vì sao phaûi choáng naïn thaát hoïc, choáng naïn thất học để làm gì? ª Nêu tư tưởng chống nạn thất học. ª Neâu caùch giaûi quyeát vieäc choáng naïn thaát hoïc.  Cách sắp xếp đó chính là lập luận. ? Lập luận như vậy tuân theo thứ tự nào và có ưu ñieåm gì? ? Theá naøo laø laäp luaän? ?Trong bài viêt ,lập luận phải đạt yêu cầu gì ? ? Đọc văn bản : “Cần tạo ra thói quen tốt trong đời soáng xaõ hoäi”. Hs đọc ,nêu êu càu của bài tập ?( Tìm luận điểm ,luận cứ ,lập luận ). – Trường THCS Nội dung cần đạt. - Lập luận là cách nêu luận cứ để dẫn đến luaän ñieåm  Khaúng ñònh nhieäm vuï chung trong baøi vaên.  Đúng đắn, chân thật, đáp ứng nhu cầu thực tế mới có sức thuyết phục.. II. Ghi nhớ. SGK /19 III.Luyeän taäp. SGK /20. a) Luận điểm : Nhan đề “Cần tạo ra thói quen tốt trong đời sống xã hội”. b) Luận cứ : ? Cần căn cứ vào đâu để xác định chính xác luận - Có người biết phân biệt tốt và xấu … điểm ,luận cứ ,lập luận cho bài văn ? khó sửa.  Luận điểm đúng đắn, đáp ứng nhu cầu thực tế, luận - Huùt thuoác laù … caùi gaït taøn. cứ tiêu biểu, lập luận chặt chẽ, hợp lí nên bài văn có - Moät thoùi quen xaáu … teä naïn. sức thuyết phục. - Moät con xoùm nhoû … nguy hieåm. c) Laäp luaän:  Neâu moät soá thoùi quen toát.  Trình bày những thói quen xấu cần loïai boû.  Tự xem lại mình để tạo ra nếp sống đẹp, văn minh cho xã hội. 3.Củng cố, Hướng dẫn về nhà - Đọc thêm “HỌC THẦY, HỌC BẠN”. -Làm bài tập :Chỉ ra luận điểm ,luận cứ và cách lập luận của văn bản “Học thầy ,học bạn “ - Chuẩn bị bài “Đề văn nghị luận ...”. TiÕt 80 Ngµy so¹n : 1/ 2008 Ngµy day : 1/ 2008. ĐỀ VĂN NGHỊ LUẬN VAØ CÁCH LẬP Ý CHO BAØI VĂN NGHỊ LUẬN I MUÏC TIEÂU BAØI HOÏC : Giuùp hoïc sinh:. 181. Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(21)</span>