Giáo án tự chọn Ngữ văn 8 - Tiết 1 đến tiết 10

<span class='text_page_counter'>(1)</span>ngµy so¹n: 14/08/2010. Chủ đề 1: vai trß vµ t¸c dông cña dÊu c©u trong v¨n b¶n nghÖ thuËt TiÕt1: ¤n tËp dÊu c©u DÊu chÊm, dÊu chÊm than, dÊu chÊm hái, dÊu phÈy. A. Môc tiªu - HS nắm và sử dụng đợc các loại dấu câu trong mục đích nói, viết cụ thể. - Nhận diện dấu câu, giá trị biểu đạt của việc sử dụng các dấu câu trong văn bản nghÖ thuËt. - Sö dông thµnh th¹o dÊu c©u trong nãi, viÕt. B. Néi dung. Hoạt động của thầy và trò Nội dung cần đạt Hoạt động 1: I. Lý thuyÕt: C«ng dông cña c¸c dÊu - Kể tên các dấu câu đã học ở lớp 6? c©u. - Nªu c«ng dông cña c¸c lo¹i dÊu c©u 1. DÊu chÊm: đó? §Æt cuèi c©u trÇn thuËt - Dấu chấm dùng để làm gì? 2. DÊu chÊm than: - C«ng dông cña dÊu chÊm than? §Æt cuèi c©u c¶m th¸n, c©u cÇu khiÕn. - Dấu chấm hỏi đặt ở cuối câu nào? 3. DÊu chÊm hái: - Dùng dấu phẩy để làm gì? Dïng ë cuèi c©u nghi vÊn, dïng trong văn đối thoại. 4. Dấu phẩy: đánh dấu ranh giới giữa các bộ phận câu diễn đạt đúng nội dung, mục đích của ngời nói. Hoạt động 2: II. Bµi tËp: 1. Đặt dấu thích hợp vào đọan thơ Bài tập 1: sau: Ngµy mai d©n ta sÏ sèng sao ®©y? Ngày mai dân ta đã sống sao đây S«ng Hång ch¶y vÒ ®©u vµ lÞch sö? S«ng Hång ch¶y vÒ ®©u vµ lÞch sö Bao giờ dải Trường sơn bừng giấc ngủ? Bao giê d¶i Trêng s¬n bõng giÊc ngñ Cánh tay thần Phù Đổng sẽ vươn cao C¸nh tay thÇn Phï §æng sÏ v¬n cao Råi cê sÏ ra sao tiÕng h¸t sÏ ra sao? Råi cê sÏ ra sao tiÕng h¸t sÏ ra sao Nụ cười sẽ ra sao? Nô cêi sÏ ra sao ¤i! §éc lËp! Ôi độc lập (Chế Lan Viên - Người đi tìm hình của (Chế Lan Viên - Ngời đi tìm hình của nước) nước) 2. Trong các câu sau câu nào đặt đúng Bài tập 2: 1 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> dấu, câu nào đặt sai dấu? a. Con đường nằm giữa hàng cây, tỏa rợp Các câu đặt đúng dấu: b, c, e. bãng m¸t. b. Con ®­êng n»m gi÷a hµng c©y táa rîp bãng m¸t. c. Trên mái trường, chim bồ câu gù thật khÏ, vµ t«i võa nghe võa tù nhñ: - Liệu người ta có bắt cả chúng nó cũng ph¶i hãt b»ng tiÕng §øc kh«ng nhØ? d. Trên mái trường, chim bồ câu gù thật khÏ vµ t«i võa nghe võa tù nhñ: - Liệu người ta có bắt cả chúng nó cũng ph¶i hãt b»ng tiÕng §øc kh«ng nhØ g. Hương cứ trầm trồ khen những bông hoa đẹp quá! e. Hương cứ trầm trồ khen những bông hoa đẹp quá. 3. ViÕt ®o¹n v¨n cã sö dông c¸c dÊu Bµi tËp 3 câu đã học.. C. DÆn dß: Häc thuéc ghi nhí. Làm bài tập 3. Ôn các dấu câu đã học ở lớp 7. ____________________________________________________. 2 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> ngµy so¹n: 20/08/2010. TiÕt 2: ¤n tËp dÊu c©u DÊu g¹ch ngang, dÊu chÊm löng, dÊu chÊm phÈy. A. Môc tiªu: HS nắm được các dấu câu đã học, hiểu giá trị ngữ pháp và giá trị tu từ của mỗi dấu c©u. RÌn kÜ n¨ng sö dông dÊu c©u. B. Néi dung: Hoạt động của thầy và trò Hoạt động 1: - Dấu gạch ngang dùng để làm gì? - Ph©n biÖt dÊu g¹ch ngang vµ dÊu g¹ch nèi? - GV lu ý: Ph©n biÖt dÊu c©u víi dÊu thanh. - DÊu chÊm löng cã nh÷ng c«ng dông g×? Cho VD?. - C«ng dông cña dÊu chÊm phÈy? Hoạt động 2: 1. Xác định công dụng của dấu câu trong c¸c ®o¹n v¨n, th¬ sau: a. Mét canh...hai canh...l¹i ba canh Tr»n träc b¨n kho¨n giÊc ch¼ng thµnh (Không ngủ đợc - Hồ Chí Minh) b. Võa thÊy t«i nã liÒn hái: - CËu cã ®i häc nhãm kh«ng? c. Cã kÎ nãi tõ khi c¸c thi sÜ ca tông c¶ng nói non...nói non hoa cá tr«ng míi đẹp; từ khi có ngời lấy tiếng chim...nghe míi hay. (ý nghÜa v¨n ch¬ng - Hoµi Thanh). 2. §iÒn dÊu c©u vµo VD sau cho phï hîp: a. ¤i s¸ng xu©n nay xu©n 41. Nội dung cần đạt I. Lý thuyÕt. 1. DÊu g¹ch ngang: - Đặt ở giữa câu đánh dấu bộ phận chú thÝch, gi¶i thÝch trong c©u. - Đặt đầu dòng đánh dấu lời nói trực tiếp của nhân vật hoặc để liệt kê. 2. DÊu chÊm löng: - Tá ý cßn nhiÒu sù vËt, hiÖn tîng cha liÖt kª hÕt. - ThÓ hiÖn chç lêi nãi ngËp ngõng, ng¾t qu·ng hoÆc bá dë. - Gi·n nhÞp c©u v¨n tõ míi néi dung bÊt ngê, hµi híc, ch©m biÕm. 3. DÊu chÊm phÈy: - Ranh giíi gi÷a c¸c vÕ trong c©u ghÐp cã cÊu t¹o phøc t¹p, gi÷a c¸c bé phËn trong mét phÐp liÖt kª phøc t¹p. II. Bµi tËp. Bµi tËp 1: a. DÊu chÊm löng: nhÊn m¹nh thêi gian tr«i qua mét c¸ch chËm ch¹p. b. DÊu g¹ch ngang: B¸o hiÖu lêi nãi trùc tiÕp. - DÊu chÊm hái: §Æt ë cuèi c©u hái. c. DÊu chÊm löng: Tá ý phÇn trÝch ®ang cßn. DÊu chÊm phÈy: §¸nh dÊu ranh giíi cña phÐp liÖt kª phøc t¹p.. 3 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> Tr¾ng rõng biªn giíi në hoa m¬ B¸c vÒ im lÆng con chim hãt Th¸nh thãt bê lau vui ngÈn ng¬. b. Đợc ạ tôi đã lo liệu đâu vào đấy. Bµi tËp 2:. 3. Phân tích giá trị của dấu câu đợc sử dụng ở đọan thơ bài tập 2.. a. ¤i! S¸ng xu©n nay, Xu©n 41 Tr¾ng rõng biªn giíi në hoa m¬ B¸c vÒ... Im lÆng. Con chim hãt Th¸nh thãt bê lau, vui ngÈn ng¬... b. Được ạ! Tôi đã lo liệu đâu vào đấy... Bµi tËp 3:. C. DÆn dß: Häc thuéc c«ng dông cña c¸c dÊu c©u. Sưu tầm các đọan thơ, văn có sử dụng các dấu câu đã học có giá trị tu từ cho tiết sau.. 4 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> ngµy so¹n: 25/08/2010. TiÕt 3: Bµi tËp vÒ dÊu c©u A. Môc tiªu. HS nhận diện và nắm đợc tác dụng của các dấu câu trong văn bản nghệ thuật. RÌn luyÖn kÜ n¨ng sö dông vµ ph©n tÝch t¸c dông cña dÊu c©u. B. Néi dung. Bài tập1: Xác định và phân tích tác dụng của dấu câu trong các ví dụ sau: a. Cối xay tre nặng nề quay, từ nghìn đời nay, xay lắm thóc. b. Tre giữ làng, giữ nước, giữ mái nhà tranh, giữ đồng lúa chín. Tre hi sinh để bảo vệ con người. Tre, anh hùng lao động! Tre, anh hùng chiến đấu! c. DiÒu bay, diÒu l¸ tre bay l­ng trêi... S¸o tre, s¸o tróc vang l­ng trêi... Giã ®a tiÕng s¸o, giã n©ng c¸nh diÒu (C©y tre ViÖt Nam - ThÐp Míi) d. Đất nớc đẹp vô cùng. Nhưng Bác phải ra đi - Luận cương đến Bác Hồ. Và Người đã khóc - Giặc nước đuổi xong rồi trời xanh thành tiếng hát ( Người đi tìm hình của nớc - Chế LAn Viên) Bµi tËp 2. ViÕt ®o¹n v¨n ng¾n cã sö dông dÊu chÊm hái vµ dÊu chÊm than nãi lªn t×nh c¶m cña em dµnh cho ngêi n«ng d©n trong x· héi cò. C. DÆn dß.- Hoµn thµnh bµi tËp 2. - Ph©n tÝch c«ng dông cña dÊu chÊm löng trong hai c©u th¬ sau: Tre xanh Xanh tù bao giê? Chuyện ngày xưa ...đã có bờ tre xanh. (NguyÔn Duy) _______________________________________________________. 5 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(6)</span> ngµy so¹n: 04/09/2010. TiÕt 4: «n tËp Dấu: ngoặc đơn, ngoặc kép, hai chấm A- Môc tiªu: - Häc sinh n¾m ®­îc c«ng dông cña ba lo¹i dÊu c©u vµ t¸c dông tu tõ cña chóng. - RÌn kü n¨ng sö dông dÊu c©u trong khi viÕt. B- Néi dung: Hoạt động của thầy và trò. Nội dung cần đạt. Hoạt động 1: - Gi¸o viªn ®­a vÝ dô: + PhÇn n»m trong dÊu ngoÆc kÐp ë vÝ dô 1 ®­îc trÝch dÉn nh­ thÕ nµo? + Tõ "ch×a kho¸" trong vÝ dô 2 ®­îc hiÓu nh thÕ nµo? + ë vÝ dô 3 tõ " ruåi xanh" cã ý nghÜa nh thÕ nµo? + C¸c tõ trong ngoÆc kÐp ë vÝ dô 4 nãi vÒ ®iÒu g×?. I- Lý thuyÕt: 1. DÊu ngoÆc kÐp. a. VÝ dô: 1. T«i nhí m·i c©u nãi cña häa sÜ Hµ Lan " Kh«ng cã g× nghÖ thuËt h¬n b¶n thân lòng yêu quý con người". 2. Trong hành trang vào đời của mỗi học sinh, kiÕn thøc lµ mét trong nh÷ng : "ch×a kho¸ quan träng nhÊt". 3. Chóng nã Ëp vµo nhµ hä V¬ng nh mét đám "ruồi xanh". 4. C¸c v¨n b¶n "L·o H¹c", "Tøc níc vì bờ", "Trong lòng mẹ" đều thể hiện giá trị nhân đạo sâu sắc. VËy dÊu ngoÆc kÐp cã nh÷ng c«ng dông b. Ghi nhí: g×? Dấu ngoặc kép dùng để: - §¸nh dÊu tõ ng÷, c©u, ®o¹n dÉn trùc tiÕp. - §¸nh dÊu tõ ng÷ ®­îc hiÓu theo nghÜa đặc biệt hay có hàm ý mỉa mai. Học sinh đọc các ví dụ. - §¸nh dÊu tªn t¸c phÈm, tê b¸o, tËp + Liên số và cụm từ trong dấu ngoặc đơn san... đợc dẫn. cho em biÕt ®iÒu g×? 2. Dấu ngoặc đơn. + Phần nằm trong dấu ngoặc đơn ở ví dụ a. Ví dụ: 2 có tác dụng gì với phần trước? 1. T¶n §µ( 1889-1939) quª ë lµng Khª + Hai c©u ë vÝ dô 3 c¸c c©u n»m trong Thượng, huyện Bất Bạt, tỉnh Sơn Tây dấu ngoặc đơn có tác dụng gì? (nay lµ huyÖn Ba V×, Hµ Néi). Vậy dấu ngoặc đơn có công dụng gì? 2. §éng Phong Nha gåm hai bé phËn Gi¸o viªn ®­a vÝ dô lµm râ dÊu ngoÆc (động khô và động nước). đơn còn đánh dấu dấu câu như: (?), (!), 3. Các em đã nghe chưa. (Các em đều hoÆc (???!!!). nghe nh­ng kh«ng em nµo d¸m tr¶ lêi. 6 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(7)</span> Học sinh đọc các ví dụ: + PhÇn n»m sau dÊu hai chÊm ë vÝ dô 1 ®­îc trÝch dÉn nh­ thÕ nµo? + ë vÝ dô 2 phÇn n»m sau dÊu hai chÊm lµ lêi cña ai? + PhÇn n»m sau dÊu hai chÊm ë vÝ dô 3 cã t¸c dông g×?. Cũng may đã có một tiếng dạ ran của phụ huynh đáp lại.) b. Ghi nhí:. 3. DÊu hai chÊm. a. VÝ dô: 1. Nhận định về văn học dân gian, Bác VËy dÊu hai chÊm cã nh÷ng c«ng dông Hå nãi: "Nh÷ng s¸ng t¸c Êy lµ nh÷ng g×? hßn ngäc quý". 2. MÑ b¶o: - Con cè g¾ng häc cho giái nhÐ! 3. Cã qu·ng n¾ng xuyªn xuèng biÓn, óng ánh đủ màu: xanh lá mạ, tím phớt, hång, xanh biÕc... b. Ghi nhí: Học sinh đọc và nêu yêu cầu của bài tập. - Dấu hai chấm dùng để đánh dấu( báo trước) phần giải thích, thuyết minh cho một phần trước đó. - Đánh dấu( báo trước) lời dẫn trực tiếp( dùng với dấu ngoặc kép) hay lời đối tho¹i( dïng víi dÊu g¹ch ngang). II. Bµi tËp: 1. Gi¶i thÝch c«ng dông cña dÊu c©u trong c¸c c©u sau: - Nguyªn Hång ®­îc Nhµ níc truy tÆng Giải thưởng Hồ Chí Minh về văn học nghÖ thuËt( n¨m 1996). T¸c phÈm chÝnh; "BØ vá" ( tiÓu thuyÕt,1938), "Nh÷ng ngµy §iÒn dÊu thÝch hîp vµo c¸c c©u v¨n. th¬ Êu" (håi ký,1938), "Trêi xanh"( tËp th¬, 1960), "Cöa biÓn"( bé tiÓu thuyÕt gåm 4 tËp: "Sãng ngÇm" - 1961, "C¬n bão đã đến"- 1967, "Thời kỳ đen tối"1973, "Khi đứa con ra đời"- 1976), "Núi rõng Yªn ThÕ" (bé tiÓu thuyÕt lÞch sö gồm nhiều tập, đang viết dở), "Bước đường viết văn" (hồi ký, 1970), ... 2. §iÒn dÊu ngoÆc kÐp vµo nh÷ng chç thÝch hîp trong c¸c c©u sau: a. Nhân dân Việt Nam ta từ xưa đến nay luôn luôn sống theo đạo lý Ăn quả nhớ kÎ trång c©y, Uèng níc nhí nguån. 7 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(8)</span> b, Một nhà văn có nói: Sách là ngọn đèn sáng bất diệt của trí tuệ con người. 3. Viết một đoạn văn về đề tài bảo vệ môi trường, trong đó có sử dụng ba loại dÊu c©u trªn. C. DÆn dß:. Häc thuéc c«ng dông cña ba dÊu c©u vµ lµm tiÕp bµi tËp 3. ________________________________________________. 8 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(9)</span> ngµy so¹n: 10/09/2010. TiÕt 5,6:. bµi tËp vÒ dÊu c©u. A- Môc tiªu: - Học sinh vận dụng các kiến thức về dấu câu đã học. - LuyÖn kü n¨ng sö dông dÊu c©u trong viÕt v¨n. B- Néi dung: Bµi 1. §iÒn dÊu thÝch hîp vµo chç cã dÊu (): Mét h«m() t«i vµo c«ng viªn() ®em theo mét quyÓn s¸ch hay råi m¶i mª đọc() Đến lúc ngoài phố lác đác lên đèn() tôi mới đứng dậy bước ra cổng() Bỗng tôi dõng l¹i() Sau bôi c©y() t«i nghe tiÕng mét em bÐ ®ang khãc() Bước tới gần() tôi hỏi() () Nµy() em lµm sao thÕ() Em ngẩng đầu nhìn tôi() đáp() () Em kh«ng sao c¶() () Thế tại sao khóc() Em đi về thôi() Trời tối rồi() Công viên sắp đóng cửa đấy() Bµi 2. Ph©n tÝch t¸c dông cña dÊu c©u trong c¸c c©u sau: a. Chú đi đến đâu Chiếc nạng theo đóng dấu tròn trên bờ ruộng ... DÊu chÊm kia nh­ lµ b«ng hoa. ( Dấu chấm lửng có tác dụng nói lên nhiều bước đi của anh thương binh, còn tạo h×nh ¶nh trùc gi¸c vÒ dÊu vÕt cña c¸i n¹ng (dÊu chÊm kia) trªn bê ruéng). b. Mai sau Mai sau Mai sau ... ( Dấu chấm lửng thay thế cho phần tác giả không diễn đạt bằng lời, hãy còn tiếp diÔn). c. Những lời nói của Pa-ren hình như lọt vào tai Phan Bội Châu chẳng khác gì nước đổ lá khoai. d. Trong tất cả những cố gắng của các nhà khai hoá nhằm bồi dưỡng cho dân tộc Việt Nam và dìu dắt họ lên con đường tiến bộ ( ?) thì phải kể việc bán rượu ti cưỡng bøc. ( Dấu chấm hỏi và dấu chấm than dùng để tỏ ý hoài nghi, mỉa mai). Bài 3: Viết đoạn văn về chủ đề ngày 20-11 có sử dụng các dấu câu đã học Chỉ ra tác dụng của các dấu câu đã sử dụng trong đoạn văn. Bài 4:Tìm 4 đến 5 đoạn thơ,đoạn văn đã học có sử dụng các dấu câu và chỉ ra tác dụng của từng dấu câu trong từng trường hợp cụ thể.. 9 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(10)</span> *Gợi ý: Bài 3: Viết đọan văn có sử dụng dấu câu phù hợp song cần chú ý các câu phải có tính liên kết, có câu chủ đề.... C DÆn dß: . Ôn tập lại tất cả các kiến thức đã học. -Chuẩn bị chuyên đề 2 về kỹ năng tạo lập văn bản. 10 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(11)</span> ngµy so¹n: 22/09/2010. Chuyên đề 2:. RÌn luyÖn kü n¨ng t¹o lËp v¨n b¶n TiÕt 7:. X©y dùng ®o¹n v¨n trong v¨n b¶n A.Mục tiêu cần đạt: -Giúp học sinh trình bày khái niệm đoạn văn,câu chủ đề,cách trình bày nội dung ®o¹n v¨n -RÌn kÜ n¨ng viÕt ®o¹n v¨n hoµn chØnh theo yªu cÇu vÒ cÊu tróc vµ ng÷ nghÜa. B. Néi dung Hoạt động của thầy và trò ?Nh¾c l¹i thÕ nµo lµ ®o¹n v¨n?. ?Từ ngữ chủ đề là gì?. ?Câu chủ đề là gì?. ?Cho VD về câu chủ đề? ?Nêu vai trò, yêu cầu của câu chủ đề trong ®o¹n v¨n?. ?C¸c c©u cßn l¹i trong ®o¹n v¨n dùng để làm gì? ?Em đã được học mấy cách trình bµy néi dung ®o¹n v¨n? ?ThÕ nµo lµ tr×nh bµy néi dung ®o¹n v¨n theo c¸ch song hµnh?. Nội dung cần đạt 1.§o¹n v¨n lµ g×? Đoạn văn là đơn vị trực tiếp tạo nên văn b¶n b¾t ®Çu tõ chç viÕt hoa lïi vµo ®Çu dßng mét «,kÕt thóc b»ng mét dÊu chÊm xuèng dòng và thờng biểu đạt một ý tơng đối hoàn chØnh. 2.Từ ngữ chủ đề và câu chủ đề: -Từ ngữ chủ đề:Là những từ ngữ được dùng làm đề mục hoặc các từ ngữ lặp lại nhiều lần trong đoạn văn(thường là chỉ từ,đại từ,các từ đồng nghĩa)nhằm duy trì đối tượng được biểu đạt. -Câu chủ đề:Là câu mang nội dung khái qu¸t hoÆc then chèt cña ®o¹n v,lêi lÏ thêng ngắn gọn,thờng đủ hai thành phần chính chủ ngữ và vị ngữ,thường đứng ở đầu hoặc cuối đọan văn,có nhiệm vụ giới thiệu đối tượng chủ đề được đề cập ,thảo luận hoặc nói đến trong ®o¹n. VD:Chị Dậu có đầy đủ phẩm chất tốt đẹp của ngời phụ nữ Việt Nam: Thương chồng con tha thiết, giàu lòng vị tha và đức hi sinh. *Vai trò của câu chủ đề:Câu chủ đề có vai trß quan träng nhÊt trong ®o¹n v¨n. *Yªu cÇu:Kh¸i qu¸t,sóc tÝch,chØ nªu ý kh¸i qu¸t cña ®o¹n v¨n,kh«ng nªn ®­a ra ý chi tiÕt,cô thÓ nh­ng ph¶i bao gåm c¶ néi dung 11. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(12)</span> ?ChoVD?Ph©ntÝch VD?. và giới hạn mà đọan văn giới thiệu hoặc đề cập đến.(Cần tránh khái quát quá hoặc chi tiÕt qu¸). ?ThÕ nµo lµ tr×nh bµy néi dung ®o¹n -C¸c c©u cßn l¹i :Cã nhiÖm vô triÓn khai v¨n theo lèi diÔn dÞch|? và làm sáng tỏ chủ đề của đoạn văn. 3.C¸ch tr×nh bµy néi dung ®o¹n v¨n: ?ChoVD?Ph©ntÝch VD? -Tr×nh bµy theo c¸ch diÔn dÞch, quy n¹p, song hµnh.. a.Tr×nh bµy néi dung ®o¹n v¨n theo c¸ch song hµnh: Lµ c¸ch tr×nh bµy néi dung ®o¹n ?Thế nào là trình bày nội dung đọan văn không sử dụng câu chủ đề.Các câu trong v¨n theo c¸ch quy n¹p? đoạn văn có quan hệ bình đẳng với nhau về ý nghÜa, kh«ng c©u nµo phô thuéc hoÆc bao ?ChoVD?Ph©ntÝch VD? hµm c©u nµo. VD:§ªm h«m Êy trêi m­a phïn.§ªm h«m sau l¹i m­a tiÕp.Cá mäc tua tña. Mét mµu xanh ngät ngµo,th¬m ng¸t to¶ ra mªnh mông khắp trên sườn đồi. b.Tr×nh bµy néi dung theo c¸ch diÔn dÞch: ?ViÕt ®o¹n v¨n theo mét trong ba -Lµ c¸ch tr×nh bµy néi dung ®o¹n v¨n ®i cách trình bày nội dung đoạn văn đã từ khái quát đến cụ thể,câu chủ đề nằm ở đầu häc? ®o¹n v¨n, c¸c c©u sau triÓn khai lµm râ ý cña câu chủ đề. VD: Chị Dậu là một người phụ nữ yêu thương chồng con tha thiết.Đối với chồng,chị chăm sóc tận tình chu đáo khi đau ốm,chị dám chống lại cai lệ và người nhà lí trưởng để bảo vệ chồng.Đối với con,chị đau đớn vò xé tâm can khi phải bán cái Tí để lấy tiền nép s­u cho chång. Phân tích: Câu 1 là câu chủ đề nằm ở đầu ®o¹n v¨n, c¸c c©u sau triÓn khai lµm râ ý cña câu chủ đề. c.Tr×nh bµy néi dung ®o¹n v¨n theo c¸ch quy n¹p: -Lµ c¸ch tr×nh bµy néi dung ®o¹n v¨n ®i từ ý cụ thể chi tiết đến ý khái quát,câu chủ đề đứng ở cuối đoạn văn.Trước câu chủ đề có thÓ dïng c¸c tõ ng÷ chuyÓn tiÕp cã ý nghÜa tæng kÕt kh¸i qu¸t:Tãm l¹i, cã thÓ nãi 13 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(13)</span> r»ng,nh×n chung l¹i… VD:Chị Dậu đã chăm sóc chồng tận tình chu đáo.Khi anh Dậu bị ốm,chị dám chống lại cai lệ và người nhà lý trưởng để bảo vệ chồng.Còn đối với con,chị vò xé tâm can khi phải bán đứa con gái mới 7 tuổi cho nhà Nghị Quế. để có tiền nộp sưu cho chồng.Có thể nói chị Dậu là người phụ nữ thương chång vµ yªu con tha thiÕt. C. DÆn dß -GV kh¾c s©u kiÕn thøc träng t©m trong bµi. -Häc thuéc lý thuyÕt vµ su tÇm mçi c¸ch tr×nh bµy néi dung ®o¹n v¨n mét ®o¹n v¨n lµm VD minh häa. _______________________________________________. 14 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(14)</span> ngµy so¹n: 28/09/2010. TiÕt 8:. C¸ch liªn kÕt ®o¹n v¨n trong v¨n b¶n A.Mục tiêu cần đạt: -Giúp học sinh nắm chắc vai trò và tầm quan trọng của việc sử dụng các phơng tiện liên kết để tạo ra sự liên kết giữa các đoạn văn trong văn bản. -Tích hợp với một số văn bản đã học. -RÌn kÜ n¨ng nhËn biÕt vµ sö dông hiÖu qu¶ c¸c ph¬ng tiÖn liªn kÕt trong v¨n b¶n. B.Néi dung Hoạt động của thầy vµ trß ?Nªu t¸c dông cña viÖc liªn kÕt ®o¹n v¨n trong v¨n b¶n?. ?Nªu c¸c c¸ch liªn kÕt ®o¹n trong v¨n b¶n? ®o¹n v¨n cã thÓ lµ c¸ kh¸c mang néi dung kh¸c…. ?Cho ví dụ trong đó có sử dụng các phương tiện liên kết ®o¹n v¨n trong v¨n. Néi dung d¹y häc I.LÝ thuyÕt: 1.T¸c dông cña viÖc liªn kÕt ®o¹n v¨n trong v¨n b¶n: -Khi chuyÓn tõ ®o¹n v¨n nµy sang ®o¹n v¨n kh¸c cÇn sử dụng các phương tiện liên kết để thể hiện quan hệ ý nghĩa gi÷a chóng. Ch¼ng h¹n: + LÝ gi¶i nguyªn nh©n,tæng kÕt l¹i sù viÖc hoÆc biÓu thị thời gian (quá khứ,hiện tại,tương lai) + Đảm bảo tính mạch lạc trong lập luận,giúp người đọc trình bày vấn đề một cách lô gic, chặt chẽ. 2.C¸ch liªn kÕt ®o¹n v¨n trong v¨n b¶n. a.Dùng từ ngữ để liên kết đoạn văn: -Về vị trí: Các từ ngữ liên kết đoạn văn được đặt ở đầu ®o¹n v¨n. -Về từ loại: Các từ ngữ đảm nhận nhiệm vụ liên kết từ loại: Quan hệ từ,chỉ từ,đại từ cũng có thể là một từ ngữ chuyÓn tiÕp ý tõ ý nµy sang ý kia: Tãm l¹i,nh×n chung,mÆt -Về nội dung: Dùng làm phương tiện liên kết các đoạn văn lµ nh÷ng tõ ng÷ thÓ hiÖn nh÷ng ý nghÜa: +Liệt kê:Thứ nhất,thứ hai,trước hết,sau là,ngoài ra… +Tæng kÕt,kh¸i qu¸t: Tãm l¹i, cã thÓ nãi r»ng, nh×n chung… +Đối lập,tương phản: Trái lại,ngược lại, nhưng, tuy nhiªn… +Chỉ sự thay thế:đó là,trước đó,sau đây… +Nguyªn nh©n: Bëi vËy,bëi nªn,bëi thÕ… 15 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(15)</span> b¶n?. ?Nªu vÞ trÝ,ý nghÜa cña c©u nèi gi÷a c¸c ®o¹n v¨n?. ?Cho vÝ dô víi c¸c ®o¹n v¨n cã sö dông câu làm phương tiện liªn kÕt?. GV:Nªu yªu cÇu bµi tập vận dụng và hướng dẫn học sinh viÕt thµnh ®o¹n v¨n. -HS thùc hiÖn theo sự chỉ đạo của giáo viªn.. VD:Trước hết,đến với bài thơ bánh trôi nwsc của Hồ Xuân Hơng ta cảm nhận được vẻ đẹp của ngời phụ nữ trong xã hội phong kiến.đó là ngời con giá có thân hình tròn trịa,đầy đặn, phúc hậu.đồng thời là người có phẩm chất tốt đẹp:thuỷ chung,son s¾t. Sau đó chúng ta còn nhận thức được số phận của người phụ n÷ trong x· héi phong kiÕn.§ã lµ cuéc sèng vÊt v¶,phô thuộc vào chế độ nam quyền độc đoán.Cuộc sống của người phụ nữ sướng hay khổ đều phụ thuộc vào người đàn ông. b.Dïng c©u liªn kÕt c¸c ®o¹n v¨n trong v¨n b¶n: -Về vị trí:Câu nối kết các đoạn văn có thể đặt ở cuối đoạn văn trên,đầu đoạn văn ở dưới hoặc giữa hai đoạn. -VÒ ý nghÜa:C©u nèi liªn kÕt cã mét sè nhiÖm vô sau: +Nhắc lại nội dung đoạn trước để chuyển ý vào đoạn sau. VD:U l¹i nãi tiÕp: -Chăn cho giỏi,rồi hôm nào phiên chợ u mua giấy về đóng s¸ch vë cho mµ ®i häc bªn anh ThËn. ái dà! Lại còn chuyện đi học nữa cơ đấy? Học thích hơn hay ®i ch¨n nghÐ thÝch h¬n nhØ? +KhÐp l¹i ý cña toµn §o¹n trªn,chuyÓn sang ý ®o¹n dưới: Không! Cuộc đời chưa hẳn đã đáng buồn hay vẫn đáng buồn nhưng lại đáng buồn theo nghĩa khác. +Më réng néi dung ®o¹n sau. II.Bµi tËp vËn dông: Viết hai đoạn văn có liên kết với nhau bởi phương tiện liên kÕt lµ tõ.. C.DÆn dß -GV kh¾c s©u kiÕn thøc «n d¹y träng t©m -Xem kÜ lÝ thuyÕt vÒ liªn kÕt ®o¹n v¨n trong v¨n b¶n -Viết hai đoạn văn có sử dụng từ ngữ làm phương tiện liên kết.. 16 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(16)</span> ngµy so¹n: 01/10/2010. TiÕt 9:. Bµi tËp thùc hµnh vÒ x©y dùng ®o¹n v¨n trong v¨n b¶n A.Mục tiêu cần đạt: -Giúp học sinh dựa vào đọan văn đã có sẵn để nhận biết cách làm của một đoạn văn cụ thể có mở đọan,thân đoạn,kết đoạn,có câu chủ đề, từ ngữ chủ đề và để xác định đợc đó là cách trình bày nội dung đọan văn theo cách nào. -RÌn c¸ch viÕt bè côc, c¸ch viÕt ®o¹n v¨n, ghi c¶m nhËn cña c¸ nh©n vÒ nh©n vật hoặc các sự việc, vấn đề đã được học. B.Néi dung *.KiÓm tra bµi cò: ?Nếu các cách trình bày nội dung đọan văn,cho ví dụ minh họa? Hoạt động của thầy Nội dung dạy học vµ trß ?Dựa vào đọan văn, 1.Bài tập 1:Cho đọan văn: hãy xác định đâu là Phải bán con,chị Dậu như đứt từng khúc ruột(1).Gia cảnh đã câu chủ đề?Cách sắp đến bước đường cùng buộc chị phải làm cái việc đau lòng xếp các câu văn như ấy(2). Xót chồng đau ốm mà bị đánh đập, cùm kẹp,chị đã trên đã hợp lí chưa? lấy thân mình che chở cho chồng(3).Thậm chí chị còn sẵn sàng chống lại tên cai lệ và người nhà lí trưởng để bảo vệ ?Hãy sắp xếp lại các anh Dậu(4).Chị Dậu là hình ảnh ngời phụ nữ thương chồng, câu văn sao cho phù thuơng con giàu lòng vị tha và đức hi sinh(5). Đến khi bị hîp? giải lên huyện, ngồi trong quán cơm mà nhịn đói, chị vẫn chỉ nghĩ đến chồng ,đến thằng Dần, cái Tí(6). -Câu chủ đề:Câu 5. -S¾p xÕp hîp lÝ:1-2-3-4-6-5. 2.Bµi tËp 2: Cho ba ®o¹n v¨n: ?Theo dâi vµo ba a. Dạy văn chương ở phổi thông có nhiều mục đích. ®o¹n v¨n. Trước hết,nó tạo điều kiện cho học sinh tiếp xúc với một loại sản phẩm đặc biệt cuả con người, kết quả của một thứ lao động đặc thù-lao động nghệ thuật.đồng thời dạy văn chương chÝnh lµ h×nh thøc quan träng gióp c¸c em hiÓu biÕt , n¾m vững và sử dụng tiếng mẹ đẻ cho đúng,cho hay.Dạy văn chương cũng là một trong những con đường của giáo dục thÈm mÜ. b.Chúng lập ra nhà tù nhiều hơn trường học.Chúng thẳng 17 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(17)</span> ?H·y ph©n tÝch vµ chỉ ra phương pháp tr×nh bµy néi dung ba ®o¹n v¨n?. tay chém giết những người yêu nước thương nòi của ta.Chóng t¾m c¸c cuéc khëi nghÜa cña ta trong bÓ m¸u. c.Những cách chống nạn đói chia ra làm mấy hạng: như cấm rượu nấu bằng gạo hay bằng bắp,cấm các thứ bánh ngọt…để cho đỡ tốn ngũ cốc(1).Như vùng này san sẻ thức ¨n cho vïng kh¸c(2).Nh­ ra søc t¨ng gia trång trät c¸c thø rau,khoai.Nói tóm lại,bất cứ cách gì hễ làm cho dân đỡ đói lúc này và ngăn ngừa nạn đói mùa sau, chúng ta đều phải lµm c¶. *Ph©n tÝch: §o¹n a: C©u 1 lµ c©u mang ý nghÜa chung, kh¸i qu¸t:Nªu nhiều mục đích của dạy văn chương.Các câu còn lại nêu rõ: nã lµ ®iÒu kiÖn cho häc sinh vµ gióp c¸c em n¾m v÷ng tiÕng mẹ đẻ. §©y lµ ®o¹n v¨n tr×nh bµy theo c¸ch diÔn dÞch -Đoạn b: Đọan văn không có câu chủ đề ,các câu có quan hÖ ngang b»ng. §©y lµ ®o¹n v¨n tr×nh bµy néi dung theo c¸ch song hµnh. -Đoạn c: Ba câu đầu nêu rõ các cách chống nạn đói,câu cuối cã nhiÖm vô tæng kÕt l¹i, kh¸i qu¸t chung l¹i vÒ c¸ch chèng đói. §©y lµ ®o¹n v¨n tr×nh bµy néi dung theo c¸ch diÔn dÞch.. Viết một đọan văn ngắn từ năm đến bảy dßng theo c¸ch quy nạp với chủ đề: Người học sinh phải thực hiện nghiêm túc Bài tập 3:Viết một đọan văn ngắn từ năm đến bảy dòng nội quy của nhà theo cách quy nạp với chủ đề: Người học sinh phải thực trường. hiện nghiêm túc nội quy của nhà trường. VD: Người học sinh phải thựuc hiện tốt nề nếp chuyên cần,phải học bài và làm bài tập đầy đủ trước khi đến lớp, phải thực hiện đeo khăn quàng đỏ,đi giầy hoặc dép quai Cho câu chủ đề(câu hậu…Trên lớp phải chú ý nghe giảng, hăng hái phát biểu më ®o¹n sau): xây dựng bài. Tóm lại người học sinh phải thực hiện nghiêm “Em quên sao được túc nội quy của nhà trường. kØ niÖm ngµy ®Çu tiên đi học năm lớp Bài tập 4:Cho câu chủ đề(câu mở đoạn sau): mét. “Em quªn sao ®­îc kØ niÖm ngµy ®Çu tiªn ®i häc n¨m líp ViÕt tiÕp tõ c©u chñ mét. đề trên để tạo thành Viết tiếp từ câu chủ đề trên để tạo thành một đọan văn một đọan văn diễn diễn dịch? dÞch? VD:Em quªn sao ®­îc kØ niÖm ngµy ®Çu tiªn ®i häc n¨m líp một.Đó là tâm trạng háo hức của buổi tối hôm trước,khi mẹ Trình bày cảm nhận chuẩn bị bị đề dùng học tập cho em,được mặc thử bộ quần của em về hình ảnh áo mới mẹ đã mua cho.Đó là cảm giác khi thấy con đường c« bÐ b¸n diªm b»ng th©n quen hµng ngµy mµ bçng d­ng trë nªn l¹ lÉm,lµ sù ngì. 18 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(18)</span> một đọan văn trình ngàng khi bước vào sân trường với cảnh nhộn nhịp tơi vui,sự bày theo cách song nghiêm trang của ngôi trường.Đặc biệt là cảm giác hồi hộp, hµnh. lo l¾ng khi nghe thÇy gäi vµo líp. -Bµi tËp 5:Tr×nh bµy c¶m nhËn cña em vÒ h×nh ¶nh c« bÐ bán diêm bằng một đọan văn trình bày theo cách song hµnh. Cô bé bán diêm trong đêm giao thừa vẫn đi ở ngoài trời rét mướt.Không một ai thương cô cho vào nhà,mời cô cùng chung vui giao thừa.Cô bé đầu trần chân đất,lạnh buốt phải ngồi nép vào một góc tường.Cô bé đáng thương nghĩ đến lò sưởi,bàn ăn,cây thông nô en và hình ảnh người bà hiền hậu khi c« quÑt nh÷ng que diªm ThÕ nh­ng sau mçi lÇn diªm t¾t,thùc t¹i buèt gi¸ l¹i trë vÒ víi c«.Vµ cuèi cïng lµ c¶ bao diêm đã cháy hết nhẵn và cô bé đã cùng bà nội về với Thượng Đế chí nhân.Cái chết của cô bé đã tố cáo xã hội châu Âu vô tình,lạnh lùng,thiếu tình thương yêu đối với những con người nghèo khổ và để lại trong lòng người đọc mét sù day døt kh«n ngu«i. D.DÆn dß -GV kh¾c s©u kiÕn thøc träng t©m cña bµi. -Xem l¹i c¸c bµi tËp. -Tự đặt cho mình câu chủ đề và triển khai theo cách cách đã được học.. 19 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(19)</span> ngµy so¹n: 08/10/2010. TiÕt 10: Bài tập nhận biết phần liên kết đọan văn trong văn bản A.Mục tiêu cần đạt: -Qua bài học,giúp học sinh nhận biết đợc phương tiện liên kết đoạn văn trong văn bản và biết sử dụng các phương tiện liên kết đoạn văn trong văn bản. -Rèn kĩ năng viết đoạn văn và việc sử dụng các phương tiện liên kết đoạn văn trong v¨n b¶n,biÕt x©y dùng mèi quan hÖ l« gic gi÷a c¸c ®o¹n v¨n vµ biÕt chuyÓn ý phù hợp,đảm bảo cho mạch văn được thông suốt. B.Néi dung: *.KiÓm tra bµi cò: ?T¸c dông cña viÖc liªn kÕt ®o¹n v¨n trong v¨n b¶n?Cã mÊy c¸ch liªn kÕt đoạn văn trong văn bản?Hãy kể tên một số từ ngữ dùng để liên kết đoạn văn trong v¨n b¶n? *.Bµi tËp: Bµi 1: Cho v¨n b¶n: Khi nh÷ng trËn m­a rµo mïa h¹ ch­a døt h¼n,nÕu nh×n lªn bÇu trêi,rÊt cã thÓ bạn sẽ bắt gặp một chiếc cầu vồng rực rỡ.Bạn có biết ai đã tạo ra chiếc cầu vồng đó kh«ng? Trước hết,người có công làm nên cầu vồng là ông mặt trời.Ngày ngày,mặt trời mang ánh nắng sởi ấm cho trái đất.Thoạt nhìn,các bạn tưởng là mặt trời chỉ có một màu sáng trắng. Nhưng thực ra,mặt trời gồm có nhiều màu lắm đấy. Bªn c¹nh mÆt trêi , kh«ng thÓ quªn vai trß cña chÞ Ma trong viÖc lµm nªn cÇu vång. V« vµn h¹t níc ma lµ v« vµn l¨ng kÝnh bÐ xÝu gióp cho nh÷ng mµu s¾c kh¸c nhau vốn cũng “trốn” trong ánh sáng mặt trời đứng riêng ra.Vậy là cầu vồng bảy s¾c dÇn dÇn hiÖn ra rùc rì gi÷a bÇu trêi. Lạ hơn nữa, đôi lúc bạn có thể thấy ngay bên chiếc cầu vồng chính còn có mét chiÕc cÇu vång kh¸c mê h¬n mét chót.ThËm chÝ ,lóc ®i trªn m¸y bay, nÕu may m¾n,b¹n còng cã thÓ ®­îc thÊy ngay phÝa díi ch©n m×nh mét chiÕc cÇu vång h×nh trßn. Cuối cùng,bạn đã hiểu sơ qua được nhờ phép màu nào mà lại xuất hiện chiếc cầu vồng tuyệt đẹp thế rồi chứ?Từ giờ,nếu thấy cầu vồng xuất hiện,hãy ngắm thật kĩ vµ nhí l¹i c©u chuyÖn nµy nhÐ. ?V¨n b¶n trªn gåm mÊy ®o¹n nèi tiÕp nhau? ?Người viết đã dùng phương tiện gì để liên kÕt?ChØ ra vµ gäi tªn. a.V¨n b¶n trªn gåm n¨m ®o¹n tiÕp nèi nhau. -Phương tiện: +Liệt kê(trình tự): Trước hết, bên cạnh, lạ hơn nữa, cuối cïng. 20 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(20)</span> phu¬ng ®o¹n?. tiÖn. chuyÓn. ?Chọn cách đặt đầu đề b.Chọn cách A. cho v¨n b¶n sao cho võa đúng lại vừa hay? A.CÇu vång. B.Ai t¹o ra cÇu vång. C.¤ng mÆt trêi vµ chÞ m­a. D.Thiªn nhiªn k× diÖu. c.Để văn bản gần gũi và hấp dẫn người đọc,người viết ?để văn bản hấp dẫn và đã sử dụng biện pháp nhân hoá. gÇn gòi víi b¹n -DÊu hiÖu: đọc,người viết đã chọn +Sử dụng từ ngữ: Sưởi ấm,trốn. biÖn ph¸p nghÖ thuËt +C¸ch x­ng h«: ChÞ ma nào?Dấu hiệu cụ thể và Tác dụng:Làm cho cảnh vật gần gũi với con người, tác dụng của biện pháp mang tình cảm,cảm xúc của con người. nghệ thuật đó? 2.Bµi 2:®o¹n v¨n: “HiÖn nay,thãi Ých kØ, tham lam vÉn cßn tån t¹i nÆng ?T×m mét tõ thÝch hîp nÒ, t×nh tr¹ng sèng mßn ch­a chÊm døt vµ miÕng ¨n tÐ làmm phương tiện liên ra vẫn khiến nhiều người không giữ nổi nhân cách,nhân kÕt hai ®o¹n v¨n sau? phÈm. Cho ®o¹n v¨n,gi¸o viªn -Những vấn đề tác phẩm NC đặt ra nói riêng xung yêu cầu học sinh thảo quanh cái đói và miếng ăn vẫn còn mang nguyên vẹn luËn nhãm. tÝnh thêi sù nãng hæi”. A.Tuy nhiªn B.H¬n n÷a. C.V× vËy. D.MÆt kh¸c. 3.§o¹n v¨n: ?Cã b¹n cho r»ng ®o¹n §Õn víi t¸c phÈm chiÕc l¸ cuèi cïng cña O Hen ri văn trên được kết cấu ngời đọc không sao quên đợc nhân vật chính: Cụ Bơ theo kiểu trình bày diễn men với những phẩm chất cao đẹp(1).Ngoại hình và tính dÞch, l¹i cã b¹n cho r»ng c¸ch cña cô tr¸i ngîc nhau(2).Cô kho¶ng gÇn 60 tuæi, g®o¹n v¨n trªn ®­îc tr×nh ¬ng m¹t d÷ d»n,bé r©u xåm xoµm,cô cßn rÊt nghiÖn rbµy theo kiÓu quy n¹p vµ îu(3).Nhng cô rÊt yªu th¬ng hai c« häa sÜ ë tÇng còng cã ý kiÕn cho r»ng trªn(4).Khi nghe Xiu kÓ vÒ nh÷ng suy nghÜ d¹i dét cña đây là một đọan văn Gion xi cụ đã tức chảy cả nước mắt.Rồi cụ đã vẽ chiếc được kết cấu theo kiểu lá giả thay thế cho chiếc lá thật trong một đêm mưa gió tæng,ph©n ,hîp. vô cùng khắc nghiệt.Và chiếc lá ấy đã cứ sống Giôn xi nhưng cụ phải đổi bằng cả tính mạng của mình.Qua đó,ta thấy cụ Bơ men là một người cao thượng,biết hi 22 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(21)</span>