Giáo án môn học Ngữ văn 7 - Tuần 19 - Tiết 73: Tục ngữ về thiên nhiên và lao động sản xuất

<span class='text_page_counter'>(1)</span>Gi¸o ¸n Ng÷ V¨n 7 Ngµy so¹n: th¸ng n¨m 2010 Ngµy d¹y: th¸ng n¨m 2010. . Gi¸o viªn:. TuÇn 20. TiÕt : 73 Tục ngữ về thiên nhiên và lao động sản xuất I. Môc tiªu bµi häc: * Kiến thức cần đạt: Giúp học sinh: hiểu thế nào là tục ngữ. Hiểu nội dung, ý nghĩa vµ mét sè h×nh thøc nghÖ thuËt (kÕt cÊu, nhÞp ®iÖu, c¸ch lËp luËn) cña nh÷ng c©u tôc ng÷ trong bµi. *KÜ n¨ng cÇn rÌn: RÌn kÜ n¨ng ph©n tÝch ý nghÜa cña tôc ng÷, häc thuéc lßng. *Giáo dục tư tưởng: Bước đầu có ý thức sử dụng tục ngữ phù hợp khi nói, viết. II.Träng t©m cña bµi: T×m hiÓu chi tiÕt III.ChuÈn bÞ *Gi¸o viªn: Gi¸o ¸n, tµi liÖu tham kh¶o tôc ng÷ ViÖt Nam *Học sinh: Học bài cũ, xem trước bài mới ở nhà IV. TiÕn tr×nh bµi d¹y: A/KiÓm tra bµi cò (4’) ? ThÕ nµo lµ ca dao ? Ca dao lµ lêi h¸t d©n gian cã lêi vµ nh¹c ®iÖu. ThÓ Cho vÝ dô ? hiện đời sống tinh thần của nhân dân. VD: ChiÒu chiÒu….ruét ®au chÝn chiÒu. B/Bµi míi (36’) 1.Vµo bµi (1’) Trong kho tµng v¨n häc d©n gian ViÖt Nam, tôc ng÷ chiÕm mét vÞ trÝ quan trọng và có số lượng khá lớn. Nó được ví là kho báu kinh nghiệm và trí tuệ dân gian. Tục ngữ Việt Nam có rất nhiều chủ đề. Trong đó nổi bật là những câu tục ngữ về thiên nhiên và lao động sản xuất. Bài hôm nay chúng ta sẽ học về chủ đề này. 2.Néi dung bµi d¹y (35’) Tg Hoạt động của Thầy và trò Néi dung kiÕn thøc 05’ Hoạt động 1: Hướng dẫn tìm hiểu I. Giới thiệu chung. chung 1. Kh¸i niÖm. - HS đọc chú thích. Tôc ng÷ lµ nh÷ng c©u nãi d©n gian diễn đạt những kinh nghiệm của nhân ? Em hiÓu tôc ng÷ lµ g× ? dân về th/nh, con người, XH... - Hs tr¶ lêi. 2. §Æc ®iÓm: - Gv Bæ sung, nhÊn m¹nh vÒ néi - Ng¾n gän, cã kÕt cÊu bÒn v÷ng, cã dung, h×nh thøccña tôc ng÷. h/a, nhÞp ®iÖu. - DÔ nhí, dÔ l­u truyÒn. ? Với đặc điểm như vậy, tục ngữ có - Có 2 lớp nghĩa. t¸c dông g× ? -> Lµm cho lêi nãi thªm hay, sinh động. 05’ Hoạt động 2: Hướng dẫn đọc hiểu II. Đọc tìm hiểu chi tiết v¨n b¶n. 1. §äc- t×m hiÓu tõ khã - H. đọc văn bản. - Cách đọc: Chậm, rõ ràng, vần lưng, 2. Bố cục: Tæ Khoa häc X· héi Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> Gi¸o ¸n Ng÷ V¨n 7. . ng¾t nhÞp.. Gi¸o viªn: - Tôc ng÷ vÒ th/nh: 1,2,3,4.. + Thiên nhiên: hiện tượng thời tiết (nắng, - Tục ngữ về lao động sx: 5,6,7,8. m­a, b·o, lôt) + Lao động sx: Giá trị của đất, chăn nuôi, c¸c yÕu tè quan träng trong trång trät.. 25’. ? Theo em, câu tục ngữ nào thuộc đề tài th/nh, câu nào thuộc lao động sx ? ? Nhóm tục ngữ này đúc rút kinh nghiệm từ những hiện tượng nào? ? Hai đề tài trên có điểm nào gần gũi mµ cã thÓ gép vµo 1 vb ? - H. suy luËn, tr¶ lêi. Hoạt động 3: Hướng dẫn tìm hiểu chi tiÕt. -> Hai đề tài có liên quan: Th/nh có liên quan đến sx, nhất là trồng trọt, chăn nuôi. Các câu đều được cấu tạo ngắn, có vần, nhịp, đều do dân gian s¸ng t¹o vµ truyÒn miÖng.. 3. T×m hiÓu chi tiÕt a. Nh÷ng c©u tôc ng÷ vÒ thiªn nhiªn: - Gv : Hướng dẫn hs phân tích từng * Câu 1: - Tháng 5 (Âm lịch) đêm ngắn / ngày dài c©u tôc ng÷, t×m hiÓu c¸c mÆt: Tháng 10 (Âm lịch) đêm dài / ngày ngắn + NghÜa cña c©u tôc ng÷. - Vần lưng, đối, phóng đại làm nổi + C¬ së thùc tiÔn cña kinh nghiÖm bật t/c trái ngược giữa đêm và ngày nªu trong c©u tôc ng÷. trong mùa hạ, mùa đông. + Trường hợp vận dụng. - VËn dông: TÝnh to¸n thêi gian, s¾p xÕp c«ng viÖc cho phï hîp, gi÷ g×n søc kháe cho phï hîp víi tõng mïa. - L­u ý: Kinh nghiÖm trªn kh«ng ph¶i * C©u 2: bao giờ cũng đúng. (câu 2) - Đêm trước trời có nhiều sao, ngày hôm sau có nắng to.( Và ngược lại) - C¬ së thùc tÕ: - Liªn hÖ: Trêi nhiÒu sao -> Ýt m©y -> n¾ng. + “Th¸ng 7 heo may, chuån chuån Trêi Ýt sao -> nhiÒu m©y -> m­a. bay th× b·o”. - VËn dông: Nh×n sao dù ®o¸n ®­îc + “ Tháng 7 kiến đàn, đại hàn hồng thời tiết để chủ động trong công việc thñy”. ngµy h«m sau (sx hoÆc ®i l¹i). - Gv: Nhân dân đã quan sát tỉ mỉ từ * C©u 3: nh÷ng biÓu hiÖn nhá nhÊt trong tù - Ch©n trêi xuÊt hiÖn nh÷ng ¸ng m©y nhiên để từ đó rút ra được những cã mµu mì gµ lµ trêi s¾p cã b·o. nhËn xÐt to lín, chÝnh x¸c. - Vận dụng: Dự đoán bão, chủ động gi÷ g×n nhµ cöa hoa mµu. * C©u 4: - Gv: Hướng dẫn hs tìm hiểu: - KiÕn bß nhiÒu lªn cao vµo th¸ng 7 lµ + NghÜa cña tõng c©u tôc ng÷. dÊu hiÖu trêi s¾p m­a to, b·o lôt. + Xđ kinh nghiệm được đúc rút. - Vận dụng: chủ động phòng chống + Bài học từ kinh nghiệm đó. b·o lôt. b. Những câu tục ngữ về lao động ? C¸ch nãi nh­ c©u tôc ng÷ cã hîp lÝ s¶n xuÊt. ko? Tại sao đất quý hơn vàng? Tæ Khoa häc X· héi Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> Gi¸o ¸n Ng÷ V¨n 7.  (Hợp lý vì đất là nơi nuôi sống con người, là nơi con người sinh sống, là nguån lîi v« h¹n) ? Vận dụng câu này trong trường hợp nµo?. Gi¸o viªn: * C©u 5: - §Êt ®­îc coi nh­ vµng, thËm chÝ quý h¬n vµng. - Vận dụng: Phê phán hiện tượng lãng phí đất , đề cao giá trị của đất. * C©u 6: - Nãi vÒ thø tù c¸c nghÒ, c¸c c«ng việc đem lại lợi ích kinh tế: Nuôi cá làm vườn- làm ruộng. - VËn dông: Khai th¸c tèt ®iÒu kiÖn, hoµn. - Gv: Tuy nhiªn còng cÇn chó ý ®iÒu kiÖn tù nhiªn cña mçi vïng miÒn khác nhau, giúp con người biết khai thác điều kiện hoàn cảnh tự nhiên để cảnh để làm ra nhiều của cải vật chất. s¶n xuÊt ra cña c¶i vËt chÊt. * C©u 7: ? Tìm những câu tục ngữ khác nói lên - Khẳng định thứ tự quan trọng của các yếu tố nước, phân, chăm sóc, vai trß cña nh÷ng yÕu tè nµy? giống đối với nghề trồng trọt, đặc biệt - Một lượt tát, 1 bát cơm. là lúa nước. - Người đẹp vì lụa, ... - Vận dụng: Cần bảo đảm đủ 4 yếu tố - Gv: Tục ngữ lao động sx thể hiện sự thì lúa tốt, mùa màng bội thu. am hiÓu s©u s¾c nghÒ n«ng, nhÊt lµ * C©u 8: trồng trọt, chăn nuôi, những kinh - Khẳng định tầm quan trọng của thời nghiệm quý báu có ý nghĩa thực tiễn vụ và của việc cày xới, làm đất đồi víi nghÒ trång trät. cao. - Vận dụng: - Gieo cấy đúng thời vụ. - Cải tạo đất sau mỗi vụ. 4. Tæng kÕt a. NghÖ thuËt - Ng¾n gän, xóc tÝch. - VÇn l­ng, nhÞp. - C¸c vÕ: §èi xøng c¶ vÒ h×nh thøc - Gv hướng dẫn hs tìm hiểu đặc điểm lẫn nội dung. - LËp luËn chÆt chÏ, h×nh ¶nh cô thÓ nghÖ thuËt cña c¸c c©u tôc ng÷. sinh động, sử dụng cách nói quá, so s¸nh. - Hs đọc ghi nhớ, đọc thêm. b. Néi dung * Ghi nhí: sgk (5). C.Luyện tập(3’) ? Tìm thêm tục ngữ thuộc 2 chủ đề trên? D.Củng cố(1’) - Đặc điểm của tục ngữ ? Nội dung đề tài của tục ngữ trong vb? E.Hướng dẫn về nhà(1’) - Häc thuéc vb. - Sưu tầm thêm tục ngữ theo đề tài đã học. - Soạn: Chương trình địa phương.. Tæ Khoa häc X· héi Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(4)</span>