Bài giảng môn học Ngữ văn lớp 7 - Tiết 27 : Quan hệ từ (tiết 1)

<span class='text_page_counter'>(1)</span>TiÕt 27. Quan hÖ tõ. :. I) KiÓm tra bµi cò: ? GV: ChiÕu c©u hái kiÓm tra bµi cò II) Bµi míi: GV: ChiÕu c¸c vÝ dô trong SGK: a, §å ch¬I cña chóng t«I ch¼ng cã nhiÒu. (Kh¸nh Hoµi) b, Hùng Vương thứ 18 có một người con gáI tên là Mị Nương, người đẹp như hoa, tính nÕt hiÒn dÞu. (S¬n Tinh, Thuû Tinh) c, Bởi tôI ăn uống điều độ và làm việc có chừng mực nên tôI chóng lớn lắm. d, Mẹ thường nhân lúc con ngủ mà làm vài việc của riêng mình. Nhưng hôm năy mẹ kh«ng lµm ®­îc viÖc g× c¶. (Lý lan) Hs: §äc VÝ dô GV : Các em hãy chú ý vào các từ đã được chuyển sang màù đỏ trong các VD trên. ? ë VD a em thÊy tõ “cña” gi÷ chøc n¨ng g×? - Nối định ngữ với phần trung tâm, chỉ quan hệ sở hữu. ?Tõ “nh­” trong vd b gi÷ chøc n¨ng g× ? -Nèi bæ ng÷ víi phÇn trung t©m -chØ quan hÖ so s¸nh ?Các em chú ý vào cặp từ ‘’bởi ‘’,’’nên’’ đây là một cặp từ sóng đôI luôn đI thành cÆp víi nhau. Em thÊy cÆp tõ nµy gi÷ chøc n¨ng g× trong vd c? - Nèi 2 vÕ cña c©u ghÐp -chØ quan hÖ nguyªn nh©n - kÕt qu ? ở VD d, em thấy từ “nhưng” có vai trò gì klhi nó đứng ngay đầu cuu văn thứ 2? - Nối giữa câu với câu trong ộit đoạn văn chỉ quan hệ đối lập. ?Tõ c¸c vd trªn ,em hiÓu thÕ nµo lµ quan hÖ tõ - Quan hệ từ là những từ dùng để : Biểu thị các quan hệ như:quan hệ sở hữu, quan hệ so sánh,quan hệ nhân quả, quan hệ đối lập… giữa các bộ phận của câu hoặc giữa các câu trong ®o¹n. Gọi hs đọc ghi nhớ .1 trong sgk Bµi tËp nhanh GV : Cô có câu sau, Em hãy dùng quan hệ từ để làm rõ cho nội dung của câu Th¬ thiÕu nhi HS th¶o luËn nhãm Gîi ý : Cã thÓ cã c¸c c¸ch hiÓu c©u nãi trªn nh sau : - Th¬ cña thiÕu nhi - Th¬ cho thiÕu nhi - Th¬ vÒ thiÕu nhi ở câu thứ nhất ta thấy thiếu nhi chính là đối tượng sáng tác thơ, câu 2 ta hiểu thơ là. Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> dành cho thiếu nhi và sang câu thứ 3, ta biết thơ viết về đề tài thiếu nhi. ? VËy qua bµi tËp nµy em thÊy quan hÖ tõ cã vai trß g× trong c©u? - Các quan hệ từ làm rõ cho nội dung câu văn và đối tượng có liên quan. Câu văn trở nªn râ ngi· h¬n khi kh«ng cã quan hÖ tõ II/ Sö dông quan hÖ tõ ?Trong các trường hợp trên ,trường hợp nào bắt buộc phải dùng quan hệ từ a ,Khu«n mÆt cña c« g¸i b, Lßng tin cña nh©n d©n c,C¸i tñ b»ng gç mµ anh võa míi mua d,Nó đến trường bằng xe đạp e, ViÕt mét bµi v¨n vÒ phong c¶nh Hå T©y g , Lµm viÖc ë nhµ h ,Quyển sách đặt ở trên bàn ? ChØ ra c¸c quan hÖ tõ trong c¸c c©u trªn - C¸c qht lµ: cña, b»ng, vÒ, ë ? C¸c em h·y chó ý vµo hai c©u b vµ c, cho c« biÕt trong hai c©u nµy c©u nµo cÇn sö dông quan hÖ tõ vµ c©u nµo kh«ng cÇn sö dông quan hÖ tõ? Gi¶i thÝch v× sao? - C©u c kh«ng ccÇn sö dông quan hÖ tõ v× kh«ng cã nã ta vÉn hiÓ ®­îc chÊt liÖu cña c¸i tñ lµ lµm b»ng gç. Cßn c©u d ph¶I cã quan hÖ tõ v× nÕu bá quan hÖ tõ b»ng ®I c©u sÏ kh«ng râ rµng, cô thÓ. ? Vậy từ việc phân tích được ví dụ c VD d em thấy trường hợp nào trong mỗi câu v¨n trªn b¾t buéc ph¶i cã quan hÖ tõ ? Các trường hợp b , e, g. ?Vì sao các trường hợp còn lại không băt buộc phải có quan hệ từ ? Vì khi không sử dụng quan hệ từ ý nghĩa của câu không thay đổi ,người đọc vẫ có thể hiểu đúng nghĩa của câu ? Em hiÓu thÕ nµo lµ “viÖc nhµ” - Lµ lµm nh÷ng c«ng viÖc nh­ : giÆt quÇn ¸o, nÊu c¬m, dän dÑp ? VËy khi hiÓu lµm viÖc ë nhµ lµ lµm nh÷ng viÖc cã tÝnh chÊt nh­ vËy th× ta cã cÇn sö dông QHT ko? - Kh«ng cÇn sö dông quan hÖ tõ. ? VËy khi c©u v¨n ®­îc hiÓu theo nghi· nµo c¸c em sÏ sö dông QHT? - Em sÏ sö dông QHT khi hiÓu lµ mang nh÷ng c«ng viÖc ë ngoµi nh­ viÖc c¬ quan vÒ nhµ lµm. ? VËy tõ viÖc ph©n tÝch c¸c vÝ dô trªn, c¸c em thÊy chóng ta cÇn ph¶I l­u ý ®iÒu g× khi sö dông quan hÖ tõ? - Khi nãi hoÆc viÕt c©u cã lóc chóng ta cÇn sö dông quan hÖ tõ, cã lóc kh«ng cÇn sö dông quan hÖ tõ ? Khi nµo cÇn sö dông quan hÖ tõ vµ khi nµo kh«ng cÇn sö dông quan hÖ tõ? - Quan hệ từ cần sử dụng khi không có nó câu không rõ nghĩa hoặc đổi nghĩa. - Quan hệ từ không cần sử dụng khi bỏ nó đI câu văn vẫn hiểu được và không thay đổi vÒ nghÜa.. Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> §Ó c¸c em hiÓu râ h¬n vÒ c¸ch dïng quan hÖ tõ, c« cã ®o¹n v¨n sau: GV: Chiếu đoạn văn, học sinh đọc “Sáng nay là chủ nhật nên em dậy muộn. Mẹ đã đI làn đồng và đã chuẩn bị bữa sngs cẩn thận cho em và em dậy đánh răng rửa mặt rồi thì em ăn cơm. Sau đó là em ®i ch¬i cïng c¸c ban trong xãm” ? Các quan hệ từ trong đoạn văn trên đã được sử dụng đúng chưa? Vì sao? - Các quan hệ từ “nhưng, và,thì,là” được dùng chưa đúng chỗ, vì nó làm cho đoạn văn trở nên rườm rà, khó hiểu. ? Em h·y söa l¹i ®o¹n v¨n theo c¸ch cña m×nh? - Em sẽ thay quan hệ từ “và” bằng quan hệ từ “nhưng” vì nếu là “và” thì hành động phải xảy ra đồng thời, trong khi đó, mẹ đã đI làm, nên không thể làm bữa sáng cho em lúc ấy mà đã chuẩn bị trước đó. QHT “Và” em thay bằng dấu chấm và hai QHT “thì, là” thì em bỏ đI không dùng đến n÷a GV”: Chiếu VD: HS Quan sát , tìm QHT tương ướng ? H·y t×m nh÷ng quan hÖ tõ dïng thµnh cÆp víi nh÷ng tõ sau ®©y : nÕu ,v× , tuy , hÔ ,sö dÜ ... Gîi ý : -nÕu - th× - tuy - nh­ng -v× - nªn - hÔ - th× -Së dÜ - lµ v× Trò chơI tiếp sức: Cô chia lớp thành hai đội, mỗi dãy là một đội chơi. Mỗi đội sẽ cử ra ba b¹n lªn tham gia trß ch¬i. Các em đặt câu cao các cặp QHT trên: VD: NÕu trêi m­a th× em ®i häc sím h¬n mäi ngµy - Vì chăm chỉ học tập nên em đạt dược kết quả tốt - Së dÜ em ®­îc mÑ khen lµ v× em rÊt ch¨m chØ ……..(Các nhóm tự tìm và cử trước người chơi) ? Qua ®©y em thÊy cÇn ph¶i ghi nhí ®iÒu g× khi sö dông QHT? - Khi nãi hoÆc viÕt cã lóc cÇn sö dông QHT, cã lóc kh«ng cÇn sö dông QHT. - QHT có thể dùng độc lập nhưng cũng có QHT luôn dùng thành từng cặp * Bµi tËp nhanh :Ph¸t hiÖn quan hÖ tõ trong c¸c c©u sau vµ cho biÕt trong c¸c c©u Êy, c©u nµo cÇn sö dông QHT, c©u nµo kh«ng cÇn sö dông QHT? a, Tôi để quyển sách ở trên bàn b, ChiÒu nay t«i ë nhµ c, T«i mua cuèn truyÖn nµy ë Hµ Néi Trả lời: Câu a, c có sử dụng QHT “ ở ”. Trong đó câu a không cần sử dụng QHT ta vẫn biÕt ®­îc râ rµng vÞ trÝ cña cuèng s¸ch lµ ë ®©u, nh­ng c©u c nÕu bá QHT ®i c©u v¨n sÏ trë nªn kh«ng râ rµng, khã hiÓu ? VËy tõ “ ë ” trong c©u b thuéc lo¹i tõ nµo? - §éng tõ ? Bµi tËp trªn ta cã thªm chó ý g× ? - Cïng mét tõ nh­ng cã khi lµ QHT, cã khi kh«ng ph¶i lµ QHT tuú vµo ng÷ c¶nh giao tiÕp.. Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> - Quan hÖ tõ kh«ng ph¶i lóc nµo còng b¾t buéc cÇn ph¶i cã trong c©u. III LuyÖn tËp .(18’) Chúng ta đã xác đinh khá tốt QHT trong các bài tập phần lý thuyết - Các em hãy áp dụng các kiến thức đã học được ấy làm cho cô các bài tập sau Bµi tËp 1: §Æt c©u víi c¸c nhãm quan hÖ tõ: a, Víi, cho b, V×…nªn…; HÔ… th×… Vd: Em víi Lan häc chung mét líp MÑ tÆng cho t«i mét quyÓn s¸ch. b. V× trêi m­a nªn ®­êng tr¬n - Hễ tớ đến thì mới đi học nhé ? Nõu c« nãi “T«i víi tay lÊy quyÓn s¸ch ” th× tõ “víi” trong c©u cña c« cã ph¶i Lµ qht kh«ng? v× sao? - Không phải là QHT, nó là động từ ? VËy khi c« nãi”V× trêi m­a nªn em ®i häc sím ”th× em cã nhËn xÐt g×? - Đó là mộpt câu đúng về cấu trúc ngữ pháp nhưng về nghĩa thiếu tính liên kết GV: Qua bµi tËp nµy, cÇn kh¾c s©u h¬n ng÷ c¶nh sö dông tõ khiÕn cho tõ cã sù thay đổi về từ loại. Đồng thời khi sử dụng từ để đặt câu không chỉ cần đúng về cÊu tróc ng÷ ph¸p mµ cßn ph¶i liªn kÕt vÒ nghÜa. Bµi tËp 2 : Phan tÝch t¸c dông cña quan hÖ tõ “lµ” trong 2 c©u th¬ s©u: “ T©m hån t«i lµ mét buæi tr­a hÌ To¶ n¾ng xuèng dßng s«ng lÊp lo¸” (Nhớ con sông quê hương- Tế Hanh) - Tõ “Lµ ”®­îc sö dông víi vai trß lµ QHT so s¸nh - Tác dụng: Giúp người đọc hình dung được cụ thể một khái niệm trừu tượng đó là “tâm hồn tôi” đẹp , sinh động, đầy màu sắc giống như một buổi trưa hè ®Çy n¾ng giã Bài tập 3: Thiết lập bản đồ tư duy cho nội dung bài dạy Quan hÖ tõ. Kh¸i niÖm. Sö dông. Quan hệ từ là những từ để biểu thị c¸c ý nghÜa nh­ së h÷u, so s¸nh, thµnh cÆp nh©n qu¶…gi÷a c¸c bé phËn cña c©u hay gi÷a c©u víi c©u trong. Khi nãi hoÆc viÕt cã khi cÇn sö dung QHT , còng cã khi kh«ng cÇn. Lop7.net. Cã mét sè QHT cã thÓ dïng.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(6)</span>