Giáo án Ngữ văn 8 - Tuần 01 - Từ tiết 1 đến 4

<span class='text_page_counter'>(1)</span>Tuần 1 TPPCT :1-2. Ngày dạy:.......... TÔI ĐI HỌC ( Thanh Tịnh ). I MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT: Cảm nhận được tâm trạng, cảm giác của nhân vật tôi trong buổi tựu trường đầu tiên trong một đoạn trích truyện có sử dụng các yếu tố miêu tả và biểu cảm. II TRỌNG TÂM KIẾN THỨC, KĨ NĂNG: 1/Kiến thức: - Cốt truyện, nhân vật, sự kiện trong đoạn trích Tôi đi học. - Nghệ thuật miêu tả tâm lí trẻ nhỏ ở tuổi đến trường trong một văn bản tự sự qua ngòi bút Thanh Tịnh. 2/ Kĩ năng: - Đọc – hiểu đoạn trích tự sự có yếu tố miêu tả và biểu cảm. - Trình bày những suy nghĩ, tình cảm về một sự việc trong cuộc sống của bản thân. III.CHUẨN BỊ * GV:Giáo án,cktkn… * Trò: Đọc tác phẩm, soạn bài. IV. TIÊN TRÌNH DẠY HỌC 1. Tổ chức lớp. 2. Kiểm tra: Sự chuẩn bị của HS. 3. Bài mới. Hoạt động thầy Hoạt động trò Nội dung Hoạt động 1: Tìm hiểu chung I- TÌM HIỂU CHUNG: -Dựa vào chú thích SGK, -HS thực hiện theo yêu cầu 1/ Tác giả: ( 1911 – 1988 ). em hãy giới thiệu đôi nét về của giáo viên. 2/ Tác phẩm: Tôi đi học in trong tập Quê tác giả và tác phẩm? mẹ, xuất bản năm 1941. 3/ Trình tự sự việc trong đoạn trích: Từ thời gian và không khí ngày tựu trường ở thời điểm hiện tại, nhân vật tôi hồi tưởng về kĩ niệm ngày đầu tiên đi học. Hoạt động 2: Đọc - hiểu văn bản -GV gọi học sinh đọc văn HS thực hiện theo yêu cầu II- ĐỌC - HIỂU VĂN BẢN: bản SGK. của giáo viên 1.Những sự việc khiến nhân vật tôi có  Những sự việc nào gợi -Biến chuyển của cảnh vật những liên tưởng về ngày đầu tiên đi học lên trong lòng nhân vật “tôi” sang thu, hình ảnh những của mình: có những liên tưởng về ngày em bé núp dưới nón mẹ lần -Biến chuyển của cảnh vật sang thu, hình đầu tiên đi học của mình? đầu tiên đi đến trường,... ảnh những em bé núp dưới nón mẹ lần . đầu tiên đi đến trường,... 2. Những hồi tưởng của nhân vật tôi:  Em có nhận xét như thế nào về không khí của ngày hội tựu trường?  Tìm những hình ảnh, chi tiết chứng tỏ tâm trạng hồi hộp, cảm giác bỡ ngỡ của nhân vật “tôi”?. -Náo nức, vui vẻ nhưng - Không khí của ngày hội tựu trường: cũng rất trang trọng náo nức, vui vẻ nhưng cũng rất trang trọng. -HS thực hiện theo yêu cầu của giáo viên - Tâm trạng, cảm xúc, ấn tượng của Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(2)</span>  Tâm trạng, cảm xúc, ấn tượng của nhân vật tôi về thầy giáo, trường lớp, bạn bè và những người xung quanh như thế nào trong buổi tựu trường đầu tiên?  Hãy tìm và phân tích các hình ảnh so sánh được nhà văn sử dung trong truyện ngắn?.  Nhận xét về đặc sắc nghệ thuật của truyện ngắn này? Theo em, sức cuốn hút của tác phẩm được tạo nên từ đâu?. HS thực hiện theo yêu cầu nhân vật tôi về thầy giáo, trường lớp, bạn của giáo viên bè và những người xung quanh trong buổi tựu trường đầu tiên.. “Tôi quên thế nào … bầu trời quang đãng” “ ý nghĩ ấy thoáng qua … trên ngọn núi” “ Họ như con chim con … rụt rè trong cảnh lạ”  Các so sánh xuất hiện ở các thời điểm khác nhau để diễn tả tâm trạng, cảm xúc của nhân vật tôi. Đây là các hình ảnh so sánh giàu hình ảnh, giàu sức gợi cảm được gắn với các cảnh sắc thiên nhiên tươi sáng, trữ tình - Miêu tả tinh tế, chân thực diễn biến tâm trạng của ngày đầu tiên đi học. - Sử dụng ngôn ngữ giàu yếu tố biểu cảm, hình ảnh so sánh độc đáo, ghi lại dòng liên tưởng, hồi tưởng của nhân vật tôi. - Giọng điệu trữ tình trong sáng. * Sức cuốn hút: Tình huống truyện; tình cảm ấm áp trìu mến của người lớn đối với các em nhỏ; hình ảnh thiên nhiên, ngôi trương và các so sánh giàu sức gợi cảm;. 3/ Nghệ thuật: - Miêu tả tinh tế, chân thực diễn biến tâm trạng của ngày đầu tiên đi học. - Sử dụng ngôn ngữ giàu yếu tố biểu cảm, hình ảnh so sánh độc đáo, ghi lại dòng liên tưởng, hồi tưởng của nhân vật tôi. - Giọng điệu trữ tình trong sáng.. 4/ Ý nghĩa văn bản: Hãy tổng kết lại giá trị nội - Buổi tựu trường đầu tiên sẽ mãi không dung và nghệ thuật qua văn thể nào quên ttrong kí ức của nhà văn bản “ Tôi đi học”? Thanh Tịnh. HS thực hiện theo yêu cầu - Thanh Tịnh đã diễn tả dòng cảm nghĩ của giáo viên bằng nghệ thuật tự sự xen miêu tả và biểu cảm, với những rung động tinh tế qua truyện ngắn “tôi đi học”. III.TỔNG KẾT( SGK) Trình bày suy nghĩ của em về dòng cảm xúc của nhân vật “tôi” trong truyện ngắn “ tôi đi học”?. HS tổng hợp, khái quát lại dòng cảm xúc, tâm trạng của nhân vật “tôi” thành các bước theo trình tự thời gian. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> 4/ Hướng dẫn tự học: - Đọc lại các văn bản viết về chủ đề gia đình và nhà trường đã học. - Ghi lại những ấn tượng, cảm xúc của bản thân về một ngày tựu trường mà em nhớ nhất. - Soạn bài: Trong lòng mẹ. Tuần 1 TPPCT :03. Ngày dạy:.......... CẤP ĐỘ KHÁI QUÁT CỦA NGHĨA TỪ NGỮ. I .MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT: - Phân biệt được các cấp độ khái quát về nghĩa của từ ngữ. - Biết vận dụng hiểu biết về cấp độ khái quát của nghĩa từ ngữ vào đọc hiểu và tạo lập văn bản. II .TRỌNG TÂM KIẾN THỨC, KĨ NĂNG: 1/ Kiến thức: Các cấp độ khái quát về nghĩa của từ ngữ. 2/ Kĩ năng: Thực hành so sánh, phân tích các cấp độ khái quát về nghĩa của từ ngữ. III.CHUẨN BỊ * GV:Giáo án,cktkn… * Trò: Soạn bài. IV. TIÊN TRÌNH DẠY HỌC 1. Tổ chức lớp. 2. Kiểm tra: Sự chuẩn bị của HS. 3. Bài mới. HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY Hãy quan sát sơ đồ SGK và trả lời câu hỏi. Nghĩa của từ động vật rộng hơn hay hẹp hơn nghĩa của các từ thú, chim, cá? Vì sao? Nghĩa của từ thú rộng hơn hay hẹp hơn nghĩa của các từ voi, hươu? Nghĩa của từ chim rộng hơn hay hẹp hơn nghĩa của từ tu hú, sáo? Nghĩa của từ cá rộng hơn hay hẹp hơn nghĩa của từ cá rô, cá thu? Vì sao? -Qua tìm hiểu và phân tích, ta thấy nghĩa của một từ ngữ có thể rộng hơn (khái quát hơn) hoặc hẹp hơn( ít khái quát hơn) nghĩa của từ ngữ khác. Hãy cho biết : Khi nào một từ ngữ được coi là có. HOẠT ĐỘNG CỦA TRÒ NỘI DUNG Hoạt động 1: Tìm hiểu chung -HS thực hiện theo yêu cầu I-TỪ NGỮ NGHĨA RỘNG, TỪ NGỮ của giáo viên NGHĨA HẸP: -HS thực hiện theo yêu cầu của giáo viên -HS thực hiện theo yêu cầu của giáo viên. -Nghĩa của một từ ngữ có thể rộng hơn (khái quát hơn) hoặc hẹp hơn( ít khái quát hơn) nghĩa của từ ngữ khác. HS thực hiện theo yêu cầu của giáo viên. Lop8.net. - Một từ ngữ được coi là có nghĩa rộng khi phạm vi nghĩa của từ ngữ đó bao hàm phạm vi nghĩa của một số từ ngữ khác. - Một từ ngữ được coi là có nghĩa hẹp khi.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> nghĩa rộng? khi nào một từ ngữ được coi là có nghĩa hẹp? Từ sơ đồ trên, Nghĩa của từ thú, chim, cá rộng hơn nghĩa của những từ nào, đồng thời hẹp hơn nghĩa của từ nào? Kết luận:.  Lập sơ đồ thể hiện cấp độ khái quát của nghĩa từ ngữ trong mỗi nhóm từ ngữ trong bài tập 1 SGK trang 10 – 11.. HS thực hiện theo yêu cầu của giáo viên. phạm vi nghĩa của từ ngữ đó được bao hàm trong phạm vi nghĩa của một từ ngữ khác. - Một từ ngữ có nghĩa rộng đối với những từ ngữ này, đồng thời có thể có nghĩa hẹp đối với một từ ngữ khác.. Hoạt động 2: Luyện tập II- LUYỆN TẬP: Bài tập 1: HS thực hiện theo yêu cầu a. của giáo viên. Y PHỤC. QUẦN. .. ÁO. Quần dài, quần đùi b.. Áo dài, sơ mi. Vũ khí. Súng Súng trường, đại bát  Tìm từ ngữ có nghĩa rộng so với nghĩa của các từ ngữ ở mỗi nhóm ttrong bài tập 2 ttrang 11 SGK.. HS thực hiện theo yêu cầu của giáo viên.  Tìm các từ ngữ có nghĩa HS thực hiện theo yêu cầu được bao hàm trong phạm vi của giáo viên nghĩa của mỗi từ ngữ có trong bài tập 3 trang 11 SGK.. Bom Bomba càng, …. Bài tập 2: a. Chất đốt. b. Nghệ thuật. c. Thức ăn. d. Nhìn. e. Đánh. Bài tập 3: a. Xe cộ: xe đạp, xe máy, xe hơi, … b. Kim loại: Sắt, đồng, nhôm,… c. Hoa quả: cam, quýt, bưởi,... d. Họ hàng: Cô, chú, bác,... e. Mang:Xách, khiêng, gánh,…. 4/ Hướng dẫn tự học: - Về nhà học bài. Làm bài tập 4 trang 11 SGK: Chỉ ra những từ ngữ không thuộc cùng một phạm vi nghĩa. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> - Đọc đoạn văn bản trong bài tập 5 trang 11 SGK, sau đó tìm 3 động từ thuộc cùng một phạm vi nghĩa theo yêu cầu bài tập 5 và lập sơ đồ thể hiện cấp độ khái quát về nghĩa của các từ ngữ đó.. TÍNH THỐNG NHẤT VỀ CHỦ ĐỀ CỦA VĂN BẢN I .MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT: - Thấy được tính thống nhất về chủ đề của văn bản và xác định được chủ đề của một văn bản cụ thể. - Biết viết một văn bản bảo đảm tính thống nhất về chủ đề. II .TRỌNG TÂM KIẾN THỨC, KĨ NĂNG: 1/ Kiến thức: - Chủ đề văn bản. - Những thể hiện của chủ đề trong một văn bản. 2/ Kĩ năng: - Đọc – hiểu và có khả năng bao quát toàn bộ văn bản. - trình bày một văn bản(nói,viết) thống nhất về chủ đề. III.CHUẨN BỊ * GV:Giáo án,cktkn… * Trò: Soạn bài. IV. TIÊN TRÌNH DẠY HỌC 1. Tổ chức lớp. 2. Kiểm tra: Sự chuẩn bị của HS. 3. Bài mới. HOẠT ĐỘNG CỦA GV HOẠT ĐỘNG CỦA HS NỘI DUNG Hoạt động 2: Tìm hiểu chung Trong văn bản Tôi đi học, -Trong văn bản, tác giả nhớ I-CHỦ ĐỀ CỦA VĂN BẢN: tác giả nhớ lại những kĩ niệm lại kĩ niệm sâu sắc buổi tựu sâu sắc nào trong thời thơ ấu trường đầu tiên của thời thơ của mình. Sự hồi tưởng ấy gợi ấu. sự hồi tưởng ấy gợi lên lên những ấn tượng trong lòng cảm giác trong sáng nãy nở tác giả? trong lòng tác giả. Nội dung trả lời câu hỏi trên chính là chủ đề của văn bản Tôi đi học. Hãy phát biểu chủ đề của văn bản này.. -Đó là tâm trạng hồi hộp, cảm giác bỡ ngỡ của nhân vật tôi ở buổi tựu trường đầu tiên trong đời.. Qua nhận thức trên, phát -HS thực hiện theo yêu cầu -Chủ đề là đối tượng và vấn đề chính mà biểu một cách khái quát chủ của giáo viên văn bản biểu đạt II-TÍNH THỐNG NHẤT VỀ CHỦ ĐỀ đề là gì? CỦA VĂN BẢN: Hãy cho biết : Căn cứ vào -Dựa vào nhan đề cho phép đâu mà em là văn bản Tôi đi dự đoán văn bản nói về học nói lên những kĩ niệm của chuyện tôi đi học.Đó là tác giả về buổi tựu trường đầu những kĩ niệm về buổi đầu tiên? tiên đi học của “Tôi”, nên đại từ “Tôi” và từ ngữ biểu thị ý nghĩa “ Đi học” được lập đi lập lại nhiều lần. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(6)</span> Tìm các từ ngữ chứng tỏ -HS thực hiện theo yêu cầu tâm trạng hồi hộp, cảm giác của giáo viên bỡ ngỡ của nhân vật “tôi” trong buổi tựu trường đầu tiên. -Cảm nhận về con đường Tìm các từ ngữ, các chi tiết Thay đổi hành vi nêu bật cảm giác mới lạ xen -Cảm nhận về ngôi trường lẫn bỡ ngỡ của nhân vật “tôi” Cảm giác bỡ ngỡ , lúng túng khi cùng mẹ đi đến trường, khi xếp hàng vào lớp khi cùng các bạn đi vào lớp? -Trong lớp học:Cảm giác xa 1.Khái niệm: Mọi chi tiết trong văn mẹ. bảnđều nhằm biểu hiện đối tượng và vấn Qua phân tích, thế nào là HS thực hiện theo yêu cầu đề chính được đề cập đến trong văn bản, các đơn vị ngôn ngữ đều bám sát vào chủ tính thống nhất về chủ đề của của giáo viên đề. một văn bản? 2. Những điều kiện để đảm bảo tính thống Để đảm bảo tính thống nhất HS thực hiện theo yêu cầu nhất về chủ đề của một văn bản: Mối quan về chủ đề cần có những điều của giáo viên hệ chặt chẽ giữa nhan đề và bố cục, giữa kiện nào? các phần của văn bản và những câu văn, từ ngữ then chốt. Hãy trình bày cách viết một HS thực hiện theo yêu cầu 3. Cách viết một văn bản đảm bảo tính văn bản đảm bảo tính thống của giáo viên thống nhất về chủ đề: Xác lập hệ thống ý nhất về chủ đề? cụ thể, sắp xếp và diễn đạt những ý đó cho hợp với chủ đề đã được xác định. Hoạt động 3: Luyện tập  Đọc yêu cầu bài tập 1, trang HS thực hiện theo yêu cầu III- LUYỆN TẬP: 13 SGK. của giáo viên Bài tập 1: Văn bản viết về đối tượng nào và về vấn đề gì? Các đoạn văn đã trình bày đối tượng và vấn đề theo một thứ tự nào? Trật tự này có thay đổi được không? Vì sao? .. Hãy nêu chủ đề của văn bản trên? Chủ đề ấy được thể hiện trong toàn văn bản, từ việc miêu tả rừng cọ đế cuộc sống của người dân. Hãy chứng. Văn bản viết về rừng cọ quê tôi, tả cây cọ, lợi ích của cọ, thể hiện sự gắn bó và tình cảm yêu thương của người dân Sông Thao với rừng cọ quê mình. Các đoạn văn đã trình bày đối tượng và vấn đề theo thứ tự: Giới thiệu rừng cọ quê mình – tả cây cọ - tác dụng của cây cọ, tình cảm gắn bó với cọ. Các ý này được sắp xếp một cách hợp lí, không nên thay đổi.. a. Văn bản viết về rừng cọ quê tôi, tả cây cọ, lợi ích của cọ, thể hiện sự gắn bó và tình cảm yêu thương của người dân Sông Thao với rừng cọ quê mình. Các đoạn văn đã trình bày đối tượng và vấn đề theo thứ tự: Giới thiệu rừng cọ quê mình – tả cây cọ - tác dụng của cây cọ, tình cảm gắn bó với cọ. Các ý này được sắp xếp một cách hợp lí, không nên thay đổi.. b. Chủ đề: tình cảm gắn bó của người dân HS thực hiện theo yêu cầu sông Thao đối với rừng cọ. của giáo viên c. Chủ đề đó được thể hiện rõ trong các HS thực hiện theo yêu cầu yếu tố tạo nên văn bản: Từ nhan đề đến việc miêu tả rừng cọ và sự gắn bó của cây của giáo viên cọ với cuộc sống người dân. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(7)</span> minh điều đó?  Tìm các từ ngữ, các câu HS thực hiện theo yêu tiêu biểu thể hiện chủ đề văn của giáo viên bản? Đọc bài tập 2, trang 14b HS thực hiện theo yêu SGK. của giáo viên Hãy trao đổi theo nhóm xem HS thực hiện theo yêu ý nào sẽ làm cho bài văn bị của giáo viên lạc đề?  Đọc bài tập 3, trang 14b SGK. HS thực hiện theo yêu của giáo viên  Hãy thảo luận cùng bạn để bổ sung, lựa chọn, điều chỉnh lại các từ, các ý cho thật sát với yêu cầu của đề bài?. d. Các câu văn tiêu biểu thể hiện chủ đề của văn bản: cầu + Chẳng có nơi nào…trập trùng. + Cuộc sống quê tôi… Sông Thao. + Người dân … quê mình. Bài tập 2: Ý câu b và d sẽ làm cho văn bản lạc đề. cầu Bài tập 3: - Ý c và g bị lạc đề. cầu - Có nhiều ý hợp với chur đề nhưng do cách diễn đạt chưa tốt nên thiếu sự tập trung vào chủ đề b, e. - Sau đây là một số phương án có thể chấp nhận được: cầu a. Cứ mùa thu về… xốn xang. b. Cảm thấy con đường thường đi lại lắm lần tự nhiên cũng thấy lạ nhiều cảnh vật thay đổi. c. Muốn thử cố gắng tự mang sách vỡ như một học trò thực sự. d. Cảm thấy ngôi trường vốn qua lại nhiều lần cũng có nhiều biến đổi. e. Cảm thấy gần gũi thân thương đối với lớp học, với những người bạn mới.. 4/ Củng cố-dặn dò: - Về nhà học bài. Dựa vào bài tập 3, SGK viết lại thành một đoạn văn có sự đảm bảo về tính thống nhất về chủ đề của văn bản. - Soạn bài: Văn bản: Trong lòng mẹ + Đọc văn bản “Trong lòng mẹ” và trả lời câu hỏi 1,2,4 trong phần đọc – hiểu văn bản trang 20 SGK. + Ghi lại một đoạn văn ngắn khoảng 12 câu về một trong những kĩ niệm của bản thân với người thân Trình kí Tuần 1 TPPCT: 1-4. Ngày /08/2011 .. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(8)</span>