Bài giảng môn học Ngữ văn lớp 9 - Tuần 1 - Tiết 1 - Phong cách Hồ Chí Minh (trích)

<span class='text_page_counter'>(1)</span>Ngµy so¹n: Ngµy d¹y:. TuÇn 1-Bµi 1 TiÕt1 - Phong c¸ch Hå ChÝ Minh (TrÝch). - Lª Anh Trµ -. A. Môc tiªu bµi häc: Gióp häc sinh: - Thấy được vẻ đẹp trong phong cách Hồ Chí Minh là sự kết hợp hài hoà giữa truyền thống và hiện đại, dân tộc và nhân loại, thanh cao và giản dị. - Từ lòng kính yêu, tự hào về Bác, học sinh có ý thức tu dưỡng, học tập rèn luyện theo gương Bác. B. ChuÈn bÞ: - Gi¸o viªn: Tranh ¶nh, bµi viÕt vÒ n¬i ë, vµ n¬i lµm viÖc cña B¸c. - Häc sinh: S­u tÇm tranh ¶nh, bµi viÕt vÒ n¬i ë vµ lµm viÖc cña B¸c. C. TiÕn tr×nh bµi gi¶ng: 1-Tæ chøc: 2-KiÓm tra: - Kiểm tra sự chuẩn bị đồ dùng học tập cho môn học của học sinh. - KiÓm tra sù chuÈn bÞ bµi cña häc sinh. 3-Bµi míi: Giíi thiÖu bµi: ở các lớp dưới các em đã được tìm hiểu một số văn bản viết về Hồ Chí Minh, giê h«m nay víi v¨n b¶n “Phong c¸ch Hå ChÝ Minh” chóng ta sÏ hiÓu râ h¬n phong c¸ch sèng vµ lµm viÖc cña B¸c. Hoạt động của thầy và trò. Nội dung cần đạt. - Hướng dẫn HS đọc: Chậm rãi, bình tĩnh, khúc triết (GV đọc mẫuHS đọc). - Nhận xét cách đọc của học sinh. ? Dùa vµo phÇn chó thÝch (SGK-7) h·y gi¶i thÝch ng¾n gän c¸c tõ khã?. ? Xác định kiểu văn bản cho văn bản này? ? V¨n b¶n ®­îc chia lµm mÊy phÇn? Nªu néi dung chÝnh cña tõng phÇn?. - Một học sinh đọc lại đoạn 1. Ngữ văn 9. I- T×m hiÓu chung: 1- §äc, kÓ tãm t¾t: 2- T×m hiÓu chó thÝch (SGK7): - BÊt gi¸c: Tù nhiªn, ngÉu nhiªn, kh«ng dự định trước. - §¹m b¹c: S¬ sµi, gi¶n dÞ, kh«ng cÇu kú, bµy vÏ. 3- Bè côc: - KiÓu v¨n b¶n: NhËt dông. - V¨n b¶n trÝch chia lµm 3 phÇn: +Đoạn 1: Từ đầu đến “rất hiện đại” Qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ®iÒu kú l¹ cña phong c¸ch v¨n ho¸ Hå ChÝ Minh. +Đoạn 2: Tiếp đến “ Hạ tắm ao” Những vẻ đẹp cụ thể của phong cách sèng vµ lµm viÖc cña B¸c Hå. +§o¹n 3: Cßn l¹i: B×nh luËn vµ kh¼ng định ý nghĩa của phong cách văn hoá HCM. II- Ph©n tÝch v¨n b¶n: 1- Con ®­êng h×nh thµnh phong c¸ch v¨n ho¸ Hå ChÝ Minh: Năm học:2008-2009 1. Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> ? Trong đoạn văn này tác giả đã khái qu¸t vèn tri thøc v¨n ho¸ cña B¸c Hå nh­ thÕ nµo? (ThÓ hiÖn qua c©u v¨n nµo?). ? NhËn xÐt g× vÒ c¸ch viÕt cña t¸c gi¶?. - Vèn tri thøc v¨n ho¸ cña B¸c: “Cã thÓ nãi Ýt cã vÞ l·nh tô nµo l¹i am hiÓu nhiÒu vÒ c¸c d©n téc vµ nh©n d©n thÕ giíi, v¨n ho¸ thÕ giíi s©u s¾c nh­ Hå ChÝ Minh.  So s¸nh mét c¸ch bao qu¸t ®an xen ? T¸c dông cña biÖn ph¸p so s¸nh, kÓ vµ gi÷a kÓ vµ b×nh luËn. b×nh luËn ë ®©y?  Khẳng định vốn tri thức văn hoá của B¸c rÊt s©u réng. - Trong cuộc đời hoạt động cách mạng, ? Bác có được vốn văn hoá ấy bằng những Hồ Chí Minh đã đi qua nhiều nơi, tiếp con ®­êng nµo? sóc víi nhiÒu nÒn v¨n ho¸. Cô thÓ lµ: + Nãi vµ viÕt th¹o nhiÒu thø tiÕng ngo¹i quèc:  Nắm vững phương tiện giao tiếp là ng«n ng÷ - c«ng cô giao tiÕp quan träng để tìm hiểu và giao lưu văn hoá với các d©n téc trªn thª giíi. + Học trong công việc, trong lao động ở mäi lóc, mäi n¬i (“Lµm nhiÒu nghÒ kh¸c nhau”). + “Häc hái, t×m hiÓu v¨n ho¸, nghÖ thuËt đến một mức khá uyên thâm”Học hỏi tìm hiểu đến mức sâu sắc. + “Chịu ảnh hưởng của tất cả các nền văn hoá, tiếp thu mọi các đẹp, cái hay”Tiếp thu cã chän läc. + “Phª ph¸n nh÷ng tiªu cùc cña CNTB”  “Tất cả những ảnh hưởng quốc tế đó đã nhµo nÆn víi c¸i gèc v¨n ho¸ d©n téc … ? §iÒu kú l¹ nhÊt trong phong c¸ch v¨n để trở thành một nhân cách rất Việt Nam ho¸ Hå ChÝ Minh lµ g×? … rất hiện đại”.  Đó chính là điều kỳ lạ vì Người đã tiếp thu mét c¸ch cã chän läc nh÷ng tinh hoa văn hoá nước ngoài. Trên nền tảng văn hoá dân tộc mà tiếp thu những ảnh hưởng quốc tế. Bác đã kết hợp giữa truyền thống và hiện đại, giữa phương Đông và phương ? NhËn xÐt g× vÒ nghÖ thuËt cña t¸c gi¶ T©y, x­a vµ nay, d©n téc vµ quèc tÕNghÖ trong ®o¹n nµy? t¸c dông? thuật đối lập =>Phong c¸ch Hå ChÝ Minh: KÕt hîp hµi *Hoạt động 3: hoµ … Cñng cè, dÆn dß: - HÖ thèng bµi häc. Bµi tËp: Nªu nh÷ng biÓu hiÖn cña sù kÕt hîp hµi hoµ gi÷a truyÒn thèng v¨n ho¸ d©n (Thùc hiÖn ë tiÕt sau). téc vµ tinh hoa v¨n ho¸ nh©n lo¹i cña Chñ tÞch Hå ChÝ Minh? Ngữ văn 9. 2 Lop7.net. Năm học:2008-2009.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> - Hướng dẫn về nhà: Học bài + soạn tiếp tiÕt 2 cña v¨n b¶n. Hướng dẫn học sinh làm bài tập.. Rót kinh nghiÖm giê d¹y .................................................................................................................. .................................................................................................................. .................................................................................................................. .................................................................................................................. Ngµy so¹n : Ngµy d¹y:. Tݪt 2 - Phong c¸ch Hå ChÝ Minh (TiÕp). - Lª Anh Trµ -. A. Môc tiªu bµi häc: Gióp häc sinh: - Thấy được vẻ đẹp trong phong cách Hồ Chí Minh là sự kết hợp hài hoà giữa truyền thống và hiện đại, dân tộc và nhân loại, thanh cao và giản dị. - Từ lòng kính yêu, tự hào về Bác, học sinh có ý thức tu dưỡng, học tập rèn luyện theo gương Bác. B. ChuÈn bÞ: - Giáo viên: Tranh ảnh, các bài viết về Bác theo chủ đề. - Học sinh: Sưu tầm tranh ảnh, các bài viết về Bác theo sự hướng dẫn của giáo viên. C. TiÕn tr×nh bµi gi¶ng 1-Tæ chøc: 2-KiÓm tra: - C©u hái: Phong c¸ch v¨n ho¸ Hå ChÝ Minh ®­îc h×nh thµnh nh­ thÕ nµo? §iÒu kú l¹ nhÊt trong phong c¸ch v¨n ho¸ Hå ChÝ Minh lµ g×? - KiÓm tra sù chuÈn bÞ bµi cña häc sinh. 3-Bµi míi: Giíi thiÖu bµi: (TiÕp tôc t×m hiÓu v¨n b¶n). Hoạt động 1 - Một học sinh đọc đoạn 2 và đoạn 3. ? Nh¾c l¹i néi dung chÝnh cña ®o¹n v¨n? ? Phong c¸ch sèng cña B¸c ®­îc t¸c gi¶ đề cập tới ở những phương tiện nào? Cô thÓ ra sao?. (TÝch hîp víi v¨n b¶n: “§øc tÝnh gi¶n dÞ Ngữ văn 9. II- Ph©n tÝch : (TiÕp) 2-Vẻ đẹp của phong cách Hồ Chí Minh: - ThÓ hiÖn ë lèi sèng gi¶n dÞ mµ thanh cao của Người. + N¬i ë, n¬i lµm viÖc: “ChiÕc nhµ sµn nhá b»ng gç”… “ChØ vÑn vÑn cã vµi phßng tiÕp kh¸ch, häp Bé ChÝnh trÞ, lµm viÖc vµ ngủ… đồ đạc rất mộc mạc, đơn sơ”. + Trang phôc: “Bé quÇn ¸o bµ ba n©u” “ChiÕc ¸o trÊn thñ”. “§«i dÐp lèp th« s¬” 3. Lop7.net. Năm học:2008-2009.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> cña B¸c Hå”, vë kÞch “§ªm tr¾ng”, c¸c v¨n b¶n th¬ kh¸c). ? Học sinh liên hệ với những bài viết đã s­u tÇm ®­îc. ? NhËn xÐt g× vÒ c¸ch ®­a dÉn chøng, c¸ch viÕt cña t¸c gi¶? ? Ph©n tÝch hiÖu qu¶ cña c¸c biÖn ph¸p nghÖ thuËt trªn? ? Theo t¸c gi¶, lèi sèng cña B¸c chóng ta cần nhìn nhận như thế nào cho đúng?. ? Để giúp bạn đọc hiểu biết một cách sâu và sát vấn đề, tác giả đã sử dụng các biÖn ph¸p nghÖ thuËt g×? ? Nªu t¸c dông cña c¸c biÖn ph¸p nghÖ thuËt? ? Nªu c¶m nhËn cña b¶n th©n khi häc xong v¨n b¶n nµy?. *Hoạt động 3: ? Những đặc sắc về nghệ thuật của văn b¶n?. ? Nªu néi dung chÝnh cña v¨n b¶n?. - Hai học sinh đọc ghi nhớ. Ngữ văn 9. + T­ trang: “T­ trang Ýt ái, mét chiÕc vali con víi vµi bé quÇn ¸o, vµi vËt kû niÖm”. + Việc ăn uống: “Rất đạm bạc” Nh÷ng mãn ¨n d©n téc kh«ng cÇu kú “C¸ kho, rau luéc, d­a ghÐm, cµ muèi”.  NghÖ thuËt: DÉn chøng tiªu biÓu, kÕt hîp lêi kÓ víib×nh luËn mét c¸ch tù nhiªn, nghệ thuật đối lập (Chủ tịch nước mà hết søc gi¶n dÞ). =>Nổi bật nét đẹp trong lối sống của Bác. - Nếp sống giản dị và thanh đạm của Bác cũng giống như các nhà nho nổi tiếng trước ®©y (NguyÔn Tr·i, NguyÔn BØnh Khiªm) – Nét đẹp của lối sống rất dân tộc, rất Việt Nam + “Kh«ng ph¶i lµ mét c¸ch tù thÇn th¸nh hoá, tự làm cho khác đời, hơn đời”. + §©y còng kh«ng ph¶i lµ lèi sèng kh¾c khổ của những con người tự vui trong cảnh nghÌo khã. + Lµ lèi sèng thanh cao, mét c¸ch båi bæ cho tinh thÇn s¶ng kho¸i, mét quan niÖm thẩm mỹ (Cái đẹp là sự giản dị, tự nhiên). NghÖ thuËt: KÕt hîp gi÷a kÓ vµ b×nh luËn, so s¸nh, dÉn th¬ cña NguyÔn BØnh Khiªm, dïng c¸c lo¹t tõ H¸n ViÖt (TiÕt chÕ, hiÒn triết, thuần đức, danh nho di dưỡng tinh thần, thanh đạm, thanh cao,…) => Cảm nhận sâu sắc nét đẹp trong lối sèng gi¶n dÞ mµ thanh cao cña Chñ tÞch Hồ Chí Minh. Giúp người đọc thấy được sù gÇn gòi gi÷a B¸c Hå víi c¸c vÞ hiÒn triÕt cña d©n téc. Tæng kÕt, ghi nhí: 1- NghÖ thuËt: - KÕt hîp gi÷a kÓ vµ b×nh luËn. - Chän läc nh÷ng chi tiÕt tiªu biÓu. - §an xen th¬, dïng ch÷ H¸n ViÖt. - Nghệ thuật đối lập. 2- Néi dung: - Con ®­êng h×nh thµnh phong c¸ch v¨n ho¸ Hå ChÝ Minh. - Vẻ đẹp của phong cách Hồ Chí Minh. 3- Ghi nhí: (SGK8) Vẻ đẹp của phong cách Hồ Chí Minh là sự kÕt hîp hµi hoµ gi÷a truyÒn thèng v¨n ho¸ d©n téc vµ tinh hoa v¨n ho¸ nh©n lo¹i, gi÷a thanh cao vµ gi¶n dÞ. 4 Lop7.net. Năm học:2008-2009.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> *Hoạt động 4: - Gi¸o viªn hÖ thèng bµi. - Hướng dẫn học sinh làm bài tập 1, bµi tËp 2 (S¸ch bµi tËp).. - Hướng dẫn học sinh về nhà.. Cñng cè, dÆn dß: 1-Bµi tËp 1:(SGK8): KÓ l¹i nh÷ng c©u chuyÖn về lối sống giản dị mà cao đẹp của Chủ tịch Hå ChÝ Minh. 2-Bài tập 2: Tìm dẫn chứng để chứng minh B¸c kh«ng nh÷ng gi¶n dÞ trong lèi sèng mµ B¸c cßn gi¶n dÞ trong nãi, viÕt. - Häc bµi. - Chuẩn bị bài “Các phương pháp hội thoại”. Rút kinh nghiệm giờ dạy ........................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... ***&***. Ngµy so¹n Ngµy day: Tiết 3 - Các phương châm hội thoại A. Mục tiêu cần đạt: - Nắm được nội dung phương châm về lượng và phương chậm về chất. - Biết vận dụng những phương châm này trong giao tiếp. B. ChuÈn bÞ: - Giáo viên: hợp đồng , giấy A0 - Học sinh: chuẩn bị bài theo hợp đồngg C. TiÕn tr×nh bµi gi¶ng 1. ổn định lớp: 2-KiÓm tra: KiÓm tra sù chuÈn bÞ bµi cña häc sinh. 3-Bµi míi: Trong chương trình ngữ văn lớp 8, các em đã được tìm hiểu về vai XH trong hội thoại, lượt lời trong hội thoại. Để hoạt động hội thoại có hiệu quả, chúng ta cần nắm được tư tưởng chỉ đạo của hoạt động này, đó chính là phương châm hội thoại.. Ngữ văn 9. 5 Lop7.net. Năm học:2008-2009.

<span class='text_page_counter'>(6)</span> I. Phương châm về lượng: 1.Ví dụ: Khi giao tiÕp cÇn nãi cho cã néi dung, nội dung của lời nói phải đáp ứng yêu cÇu cña cuéc giao tiÕp, kh«ng thiÕu, không thừa (Phương châm về lượng).. Hoạt động1 * Ví dụ 1: Đoạn đối thoại. - Hai học sinh đọc. ? Khi An hái “Häc b¬i ë ®©u?” mµ Ba tr¶ lêi “ở dưới nước” thì câu trả lời đó có đáp ứng ®iÒu mµ An cÇn biÕt kh«ng? V× sao?  C©u tr¶ lêi kh«ng lµm cho An tho¶ m·n v× nã m¬ hå vÒ ý nghÜa. An muèn biÕt Ba häc bơi ở địa điểm nào “ở đâu?” chứ không phải An hái b¬i lµ g×? ? Ba cÇn tr¶ lêi nh­ thÕ nµo?  C©u tr¶ l¬i, vÝ dô: “M×nh häc b¬i ë bÓ b¬i của Nhà máy nước”. ? Tõ ®©y, em rót ra ®­îc bµi häc g× vÒ giao tiÕp? Khi nói, câu nói phải có nội dung đúng với yªu cÇu cña giao tiÕp, kh«ng nªn nãi Ýt h¬n những gì mà giao tiếp đòi hỏi. * Ví dụ 2: Truyện cười “Lợn cưới, áo mới”. - Hai học sinh đọc, kể lại truyện. ? Vì sao truyện lại gây cười? Truyện gây cười vì cách nói của hai nhân vật. ? Lẽ ra anh “Lợn cưới” và anh “áo mới” phải hỏi và trả lời như thế nào để người nghe đủ biÕt ®­îc ®iÒu cÇn hái vµ tr¶ lêi? LÏ ra chØ cÇn hái “B¸c cã thÊy con lîn nµo ch¹y qua ®©y kh«ng?” - Tr¶ lêi “(N·y giê) t«i ch¼ng thÊy cã con lîn nµo ch¹y qua ®©y c¶!” Nh­ vËy, c¸c nh©n vËt ë ®©y nãi nhiÒu h¬n nh÷ng g× cÇn nãi. ? Qua vÝ dô nµy, h·y cho biÕt khi giao tiÕp ta cÇn ph¶i tu©n thñ yªu cÇu g×? Trong giao tiÕp, kh«ng nªn nãi nhiÒu h¬n nh÷ng g× cÇn nãi. ? Qua hai ví dụ trên, giúp ta biết để tuân thủ phương châm về lượng trong giao tiếp. Hãy nhắc lại thế nào là phương châm về lượng. - Mét häc sinh ghi nhí. *Ví dụ 3: Truyện cười “Quả bí khổng lồ” (SGK9). - Hai học sinh đọc. ? Truyên cười này phê phán điều gì? Phª ph¸n tÝnh nãi kho¸c. ? Qua truyện cười trên, hãy cho biết cần tránh ®iÒu g× trong gia tiÕp? Trong giao tiÕp, kh«ng nªn nãi nh÷ng ®iÒu mà mình không tin là đúng sự thật-trái với ®iÒu ta nghÜ. Ngữ văn 9. 2. Ghi nhí (SGK9). II-Phương châm về chất: Khi giao tiếp đừng nói những điều mà mình không tin là đúng hay không có bằng chứng xác thực (Phương châm vÒ chÊt).. 6 Lop7.net. Năm học:2008-2009.

<span class='text_page_counter'>(7)</span> ? Nếu không biết chắc ngày mai lớp lao động thì em có thông báo điều đó với các bạn trong líp kh«ng? V× sao? ? Tương tự, khi em không biết chắc vì sao bạn m×nh nghØ häc th× em cã nªn tr¶ lêi víi thÇy (c«) lµ b¹n Êy nghØ häc v× èm kh«ng? V× sao? Em kh«ng nªn th«ng b¸o víi c¶ líp, kh«ng tr¶ lêi víi thÇy (c«) nh­ vËy. V× em ch­a biÕt ch¾c ch¾n. ? Qua t×nh huèng trªn, h·y rót ra ®iÒu cÇn tr¸nh trong giao tiÕp? Trong giao tiếp, đừng nói những điều mà m×nh kh«ng cã b»ng chøng x¸c thùc-ch­a có cơ sở để xác định là đúng. ? Trong trường hợp này, trong lời nói của m×nh, ta nªn sö dông kÌm nh÷ng tõ, ng÷ nµo cho phï hîp? Cã thÓ sö dông c¸c tõ ng÷: H×nh nh­, em nghÜ lµ, … ? Qua trªn, em h·y cho biÕt trong héi tho¹i, cần phải lưu ý phương châm nào nữa (ngoài phương châm về lượng đã tìm hiểu ở trên)?. - Một học sinh đọc ghi nhớ (SGK10).. Ngữ văn 9. 2. Ghi nhí (SGK10).. 7 Lop7.net. Năm học:2008-2009.

<span class='text_page_counter'>(8)</span> *Hoạt động 3: - Một học sinh đọc yêu cầu của bài tập. - Ph¸t hiÖn lçiPh©n tÝch. - Trình bày trước lớp.. LuyÖn tËp: 1-Bµi tËp 1: (SGK10). a-… gia sóc nu«i ë trong nhµ. LÆp tõ ng÷ gia sóc-nu«i ë trong nhµ (Thõa) b-… loµi chim cã hai c¸nh. Thừa cụm từ “có hai cánh” vì đó là đặc ®iÓm cña loµi chim.. - Học sinh đọc yêu cầu cảu đề bài. - ĐiềnTrình bày trước lớp.. 2-Bµi tËp 2: Chän tõ ng÷ thÝch hîp ®iÒn vµo chç trèng: a-… nãi cã s¸ch, m¸ch cã chøng. b-… nãi dèi. c-… nãi mß. d-…nãi nh¨ng, nãi cuéi. e-… nãi tr¹ng. => §Òu chØ c¸ch nãi tu©n thñ hoÆc vi ph¹m phương châm về chất.. - Một học sinh đọc truyện. - Nªu yªu cÇu cña bµi tËp. - Lµm bµi tËpTr×nh bµy.. 3-Bài tập 3: Truyện cười “Có nuôi được không”. - ở đây phương châm về lượng đã không ®­îc tu©n thñ v× c©u hái “Råi cã nu«i ®­îc kh«ng?”Thõa. - Một học sinh đọc yêu cầu của bài tập. 4-Bài tập 4: (SGK11). a- C¸c tõ ng÷ nµy ®­îc sö dông trong héi - Suy nghĩTrình bày trước lớp. thoại để bảo đảm tuân thủ phương châm về chất nhằm báo cho người nghe biết là tính xác thực của nhận định hay thông tin mình ®­a ra ch­a ®­îc kiÓm chøng. b- Sử dung các từ ngữ này trong diễn đạt để tuân thủ phương châm về lượng: Báo cho người nghe biết việc nhắc lại nội dung đã cũ là do chủ ý của người nói. - Hướng dẫn học sinh làm bài tập thêm. Bài tập 1, 4, 3 (Sách “Một số…”-Trang7,8. * Hoạt động 4: Củng cố, dặn dò. - Hệ thống lại hai nội dung: + Phương châm về lượng. + Phương châm về chất. - Häc bµi: + Xem l¹i c¸c bµi tËp. + Lµm bµi tËp 5 (SGK11). - So¹n: “Sö dông mét sè biÖn ph¸p nghÖ thuËt trong v¨n b¶n thuyÕt minh”. Rít kinh nghiệm giờ dạy .......................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................... .............................................................................................................................................. Ngữ văn 9. 8 Lop7.net. Năm học:2008-2009.

<span class='text_page_counter'>(9)</span> Ngµy so¹n: Ngµy d¹y:. TiÕt 4 - Sö dông mét sè biÖn ph¸p nghÖ thuËt trong v¨n b¶n thuyÕt minh. A. Mục tiêu cần đạt: Giúp học sinh: - HiÓu viÖc sö dông mét sè biÖn ph¸p nghÖ thuËt trong v¨n b¶n thuyÕt minh, làm cho văn bản thuyết minh sinh động, hấp dẫn. - BiÕt c¸ch sö dông mét sè biÖn ph¸p nghÖ thuËt vµo v¨n b¶n thuyÕt minh. B. ChuÈn bÞ: - Gi¸o viªn: c©u hái , gi©ýAo - Häc sinh: tr¶ lêi c©u hái C. TiÕn tr×nh lên lớp: I.Ổn định lớp-KiÓm tra bµi cò: ? Phương châm về lượng là gì? vd II-Bµi míi: Hoạt động 1 ? Nh¾c l¹i kh¸i niÖm v¨n b¶n thuyÕt minh? KiÓu v¨n b¶n th«ng dông trong mäi lÜnh vực đời sống nhằm cung cấp tri thức (Kiến thức) về đặc điểm, tính chất, nguyên nhân,… của các hiện tượng và sự vật trong tự nhiên, xã hội bằng phương thức trình bày, giới thiệu, gi¶i thÝch. ? §Æc ®iÓm chñ yÕu cña v¨n b¶n thuyÕt minh? Cung cấp tri thức (Kiến thức) song đòi hỏi ph¶i kh¸ch quan, x¸c thùc vµ h÷u Ých cho con người. ? Trong văn bản thuyết minh, người ta thường dùng những phương pháp thuyết minh nào?  Các phương pháp: Nêu định nghĩa, giải thích, phương pháp liệt kê, nêu ví dụ, dùng số liÖu, so s¸nh, ph©n tÝch, ph©n lo¹i,… * Ví dụ: Văn bản “Hạ Long-Đá và Nước”(SGK12,13) - Hai học sinh đọc văn bản. ? Xác định đối tượng thuyết minh? VÞnh H¹ Long. ?Bài văn thuyết minh đặc điểm gì của đối tượng? Sự kỳ lạ vô tận của Hạ Long do đá và nước tạo nên. Đó chính là vẻ đẹp hấp dẫn kỳ diệu cña H¹ Long. ? V¨n b¶n cã cung cÊp ®­îc tri thøc kh¸ch Ngữ văn 9. 9 Lop7.net. I.T×m hiÓu viÖc sö dông mét sè biÖn ph¸p nghÖ thuËt trong v¨n b¶n thuyÕt minh. 1-¤n tËp v¨n b¶n thuyÕt minh.. 2-ViÕt v¨n b¶n thuyÕt minh cã sö dông mét sè biÖn ph¸p nghÖ thuËt: - Muèn cho v¨n b¶n thuyÕt minh ®­îc sinh động, hấp dẫn, người ta vận dụng thªm mét sè biÖn ph¸p nghÖ thuËt nh­ kÓ chuyÖn, tù thuËt, nh©n ho¸ hoÆc c¸c h×nh thøc vÌ, diÔn ca (Tr×nh bµy Năm học:2008-2009.

<span class='text_page_counter'>(10)</span> quan về đối tượng không? V¨n b¶n cung cÊp tri thøc kh¸ch quan vÒ đối tượng đó là sự kỳ là của Hạ Long là vô tận. ? §Æc ®iÓm nµy cã dÔ dµng thuyÕt minh b»ng cách đo đếm, liệt kê không? Vì sao? Không thể thuyết minh được đặc điểm này một cách dễ dàng bằng cách đo đếm, liệt kê được vì đối tượng thuyết minh rất trừu tượng. ? Trong văn bản này, tác giả đã sử dụng phương ph¸p thuyÕt minh nµo lµ chñ yÕu?  Phương pháp liệt kê, giải thích. ? Với các phương pháp thuyết minh này đã nªu ra ®­îc sù kú l¹ cña H¹ Long ch­a? T¸c gi¶ hiÓu sù kú l¹ ë ®©y lµ g×? (ThÓ hiÖn qua c©u v¨n nµo?). + Với các phương pháp thuyết minh trên ch­a thÓ nªu ra ®­îc sù kú l¹ cña H¹ Long. + T¸c gi¶ hiÓu sù kú l¹ cña H¹ Long lµ: “Chính nước làm cho đá sống dậy… hồn”. ? §Ó lµm râ “Sù kú l¹ cña H¹ Long lµ v« tËn” một cách sinh động, hấp dẫn, tác giả còn vận dông biÖn ph¸p nghÖ thuËt nµo? ThÓ hiÖn cô thÓ ra sao?  Sö dông c¸c biÖn ph¸p nghÖ thuËt: + “Chính nước làm cho đá sống dậy… tâm hồn”. + “Nước tạo nên sự di chuyển. Và di chuyển theo mäi c¸ch” t¹o nªn sù thó vÞ cña c¶nh s¾c. + Tuỳ theo góc độ và tốc độ di chuyển của du khách, tuỳ theo cả hướng ánh sáng dọi vào các đảo đá, mà thiên nhiên tạo nên thế giới sống động, biến hoá đến lạ lùng: Biến chúng từ những vật vô tri thành vật sống động có hồn. => Tác giả sử dụng biện pháp tưởng tượng và liên tưởng, tưởng tượng những cuộc dạo chơi víi c¸c kh¶ n¨ng d¹o ch¬i (T¸m ch÷ “Cã thÓ”), kh¬i gîi nh÷ng c¶m gi¸c cã thÓ cã (ThÓ hiÖn qua c¸c tõ: §ét nhiªn, bçng, bçng nhiªn, ho¸ th©n), dïng phÐp nhiªn ho¸. - Giới thiệu Vịnh Hạ Long không chỉ là đá và nước mà còn là một thế giới sống có hồn. ? Như vậy, tác giả đã trình bày được sự kỳ lạ cña H¹ Long ch­a? Nhê biÖn ph¸p g×? ? Qua v¨n b¶n trªn h·y cho biÕt khi viÕt v¨n bản thuyết minh cần lưu ý điều gì để văn bản được sinh động, hấp dẫn? - Hai học sinh đọc ghi nhớ. Ngữ văn 9. 10 Lop7.net. b»ng v¨n vÇn). - C¸c biÖn ph¸p nghÖ thuËt cÇn sö dông thÝch hîp, gãp phÇn lµm næi bËt đặc điểm của đối tượng thuyết minh và gây hứng thú cho người đọc.. * Ghi nhí (SGK13).. Năm học:2008-2009.

<span class='text_page_counter'>(11)</span> *Hoạt động 2: - Hai học sinh đọc văn bản. ? V¨n b¶n nµy cã tÝnh chÊt thuyÕt minh kh«ng? TÝnh chÊt thuyÕt minh Êy thÓ hiÖn ë nh÷ng ®iÓm nµo?. II.LuyÖn tËp: 1-Bµi tËp 1: (SGK14). - V¨n b¶n nµy cã tÝnh chÊt thuyÕt minh rÊt râ ë viÖc giíi thiÖu loµi ruåi (Nh÷ng tri thøc kh¸ch quan vÒ loµi ruåi): + Nh÷ng tÝnh chÊt chung vÒ hä, gièng, loµi. + Các tập tính sinh sống, sinh đẻ, đặc điểm cơ thể. Cung cấp các kiến thức đáng tin cậy: Từ đó thøc tØnh ý thøc gi÷ g×n vÖ sinh, phßng bÖnh, ý thøc diÖt ruåi. ? Những phương pháp thuyết minh - Phương pháp thuyết minh được sử dụng: nào đã được sử dụng? + Nêu định nghĩa. + Ph©n lo¹i. + Sè liÖu. + LiÖt kª. ? Bµi thuyÕt minh nµy cã nÐt g× - Một số nét đặc biệt của bài thuyết minh này: đặc biệt? + Về hình thức: Giống như văn bản tường thuật mét phiªn toµ. + VÒ cÊu tróc: Gièng nh­ biªn b¶n 1 cuéc tranh luËn vÒ mÆt ph¸p lý. + VÒ néi dung: Gièng nh­ mét c©u chuyÖn kÓ vÒ loµi ruåi. ? Tác giả đã sử dụng biện pháp - C¸c biÖn ph¸p nghÖ thuËt: Nh©n ho¸, cã t×nh nghÖ thuËt nµo? tiÕt, miªu t¶,… ? BiÖn ph¸p nghÖ thuËt ë ®©y cã - T¸c dông cña c¸c biÖn ph¸p nghÖ thuËt: t¸c dông g×? + Làm cho văn bản trở nên sinh động, hấp dẫn, thó vÞ. + C¸c biÖn ph¸p nghÖ thuËt nµy g©y høng thó cho bạn đọc nhỏ tuổi, vừa là truyện vui, vừa học thªm tri thøc. - Một học sinh đọc yêu cầu của 2-Bµi tËp 2: NhËn xÐt vÒ biÖn ph¸p nghÖ thuËt bµi tËp. được sử dụng để thuyết minh. - Gi¸o viªn gîi ýHäc sinh lµm - Nãi vÒ tËp tÝnh cña chim Ðn. bµi tËp. - BiÖn ph¸p nghÖ thuËt: LÊy ngé nhËn håi nhá lµm ®Çu mèi c©u chuyÖn. * Hoạt động 3: Củng cố, dặn dò. - Häc sinh vÒ nhµ: + Häc bµi. + Lµm bµi tËp 3, 4 (SBT6, 7). - ChuÈn bÞ bµi: “LuyÖn tËp sö dông mét sè biÖn ph¸p nghÖ thuËt trong v¨n b¶n thuyÕt minh”. Rót kinh nghiÖm giê d¹y ............................................................................................................................................. ............................................................................................................................................. ............................................................................................................................................. ............................................................................................................................................. ............................................................................................................................................. Ngữ văn 9. 11 Lop7.net. Năm học:2008-2009.

<span class='text_page_counter'>(12)</span> Ngµy so¹n :7-9-2007 Ngµy gi¶ng:. TiÕt 5 - LuyÖn tËp sö dông mét sè biÖn ph¸p nghÖ thuËt trong v¨n b¶n thuyÕt minh A. Mục tiêu cần đạt: Giúp học sinh biết vận dụng một số biện pháp nghệ thuật vào v¨n b¶n thuyÕt minh. B. ChuÈn bÞ: - Gi¸o viªn: S­u tÇm c¸c bµi viÕt cã sö dông mét sè biÖn ph¸p nghÖ thuËt trong v¨n b¶n thuyÕt minh cã liªn quan. - Học sinh: Theo sự hướng dẫn của giáo viên. C. TiÕn tr×nh lªn líp: I.ổn định lớp-Kiểm tra bài cũ: ?. Sö dông mét sè biÖn ph¸p nghÖ thuËt trong v¨n b¶n thuyÕt minh cã t¸c dông g×? Ta cÇn l­u ý ®iÒu g× khi sö dông? . II-Bµi míi:. I- §Ò bµi: Thuyết minh một trong các đồ dùng sau: Cái qu¹t, c¸i bót, c¸i kÐo, chiÕc nãn. II-Phân tích đề: - KiÓu v¨n b¶n: ThuyÕt minh. - Néi dung thuyÕt minh: Nªu ®­îc c«ng dông, cÊu t¹o, chñng lo¹i, lÞch sö cña c¸i qu¹t (C¸i kÐo, c¸i bót, chiÕc nãn). - H×nh thøc thuyÕt minh: V©n dông mét sè biện pháp nghệ thuật để làm cho bài viết vui tươi, hấp dẫn như kể chuyện, tự thuật, hỏi đáp theo lèi nh©n ho¸. III- Tr×nh bµy vµ th¶o luËn: 1- Häc sinh ë tõng nhãm tr×nh bµy: - Tr×nh bµy dµn ý chi tiÕt. - Dù kiÕn c¸ch sö dông biÖn ph¸p nghÖ thuËt trong bµi v¨n. VÝ dô: ThuyÕt minh vÒ c¸i qu¹t: - Më bµi: Giíi thiÖu vÒ c¸i qu¹t mét c¸ch kh¸i qu¸t. - Th©n bµi: Giíi thiÖu cô thÓ vÒ c¸i qu¹t: + Quạt là một đồ dùng như thế nào? (Phương pháp nêu định nghĩa). + Họ nhà quạt đông đúc và có nhiều loại như thế nào? (Phương pháp liệt kê). + Mçi lo¹i qu¹t cã cÊu t¹o vµ c«ng dông nh­ thế nào? (Phương pháp phân tích phân loại).. Hoạt động 1 - Hai học sinh đọc lại đề bài. Hoạt động 2 ? Xác định yêu cầu của đề bài?. Hoạt động 3 - Chia líp thµnh c¸c nhãm. ? Trình bày dàn ý, đọc phần mở bài của đề em đã chọn. ? Khi thuyÕt minh vÒ c¸i qu¹t, em cÇn lËp dµn ý nh­ thÕ nµo? ? Sö dông biÖn ph¸p nghÖ thuËt vµo bµi v¨n nh­ thÕ nµo?. Ngữ văn 9. 12 Lop7.net. Năm học:2008-2009.

<span class='text_page_counter'>(13)</span> + §Ó sö dông qu¹t cã hiÖu qu¶ cÇn b¶o qu¶n qu¹t nh­ thÕ nµo? - KÕt bµi: NhÊn m¹nh vai trß cña qu¹t trong cuéc sèng. - C¸ch sö dông biÖn ph¸p nghÖ thuËt trong bµi v¨n: Cã thÓ dïng biÖn ph¸p nghÖ thuËt: KÓ chuyÖn, tù thuËt, nh©n ho¸, … - Đọc phần mở bài với đề văn đã chọn. ? Hãy đọc đoạn mở bài cho đề văn 2-Häc sinh c¶ líp th¶o luËn nhËn xÐt, bæ sung em đã chọn? söa ch÷a dµn ý cña b¹n võa tr×nh bµy: - Häc sinh c¶ líp th¶o luËn, nhËn IV- Nhận xét, đánh giá: xÐt, bæ sung dµn ý cña b¹n? 1-¦u ®iÓm: Hoạt động 4 - HÇu hÕt häc sinh cã ý thøc chuÈn bÞ bµi. - Bước đầu có định hướng vận dụng các biện ph¸p nghÖ thuËt vµo bµi viÕt. Gi¸o viªn nhËn xÐt ­u, khuyÕt ®iÓm 2-Tån t¹i: cña häc sinh qua phÇn chuÈn bÞ bµi - Mét sè häc sinh chuÈn bÞ bµi ch­a kü. vµ qua giê häc. - VËn dông c¸c biÖn ph¸p nghÖ thuËt ch­a thËt *Hoạt động 5: linh ho¹t. LuyÖn tËp: VËn dông mét sè biÖn ph¸p NT vµo viÕt ®o¹n văn trong phần thân bài với các đề văn trên (TM vÒ c¸i bót, c¸i kÐo, c¸i qu¹t...) * Hoạt động 6: Củng cố, dặn dò: - Häc sinh vÒ nhµ: + Xem l¹i bµi + Lµm bµi tËp. + So¹n v¨n b¶n “§Êu tranh cho mét thÕ giíi hoµ b×nh”.. Rót kinh nghiÖm giê d¹y ........................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... *********** & **********. Ngữ văn 9. 13 Lop7.net. Năm học:2008-2009.

<span class='text_page_counter'>(14)</span> TuÇn 2 - Bµi 2. Ngµy so¹n : Ngµy d¹y:. TiÕt 6 - §Êu tranh cho mét thÕ giíi hoµ b×nh (TrÝch). - Gabrien Gacxia Macket -. A. Môc tiªu bµi häc: Gióp häc sinh: - Hiểu được nội dung vấn đề đặt ra trong văn bản. Nguy cơ chiến tranh hạt nhân đang đe doạ toàn bộ sự sống trên trái đất; nhiệm vụ cấp bách của toàn thể nhân loại là ngăn chặn nguy cơ đó, là đấu tranh cho một thế giới hoà bình. - ThÊy ®­îc nghÖ thuËt nghÞ luËn cña t¸c gi¶: Chøng cø cô thÓ, x¸c thùc, c¸ch so s¸nh râ rµng, giµu søc thuyÕt phôc, lËp luËn chÆt chÏ. B. ChuÈn bÞ: - Giáo viên: Tài liệu liên quan đến bài học. - Häc sinh: Nh÷ng bµi viÕt cã liªn quan. C. TiÕn tr×nh lªn líp: I.ổn định lớp - Kiểm tra bài cũ: - Câu hỏi: Phân tích vẻ đẹp trong phong cách Hồ Chí Minh? II-Bµi míi: Chiến tranh đã qua đi từ lâu nhưng hậu quả của nó để lại còn hết sức nặng nề với nhân dân Việt Nam: Đó chính là những di chứng do chất độc màu Da Cam mà Mỹ đã sử dụng trong cuộc chiến tranh xâm lược Việt Nam, trên thế giới hai quả bom nguyên tử mà Mỹ đã ném xuống Nhật Bản năm 1945, đến nay vẫn là vấn đề thế giới quan tâm. Vậy chúng ta cần có thái độ …. Hoạt động 1 - Hướng dẫn học sinh đọc văn bản: Râ rµng, røt kho¸t, ®anh thÐp. ? Dùa vµo phÇn chu thÝch *, h·y giíi thiÖu nh÷ng nÐt chÝnh nhÊt vÒ t¸c gi¶ M¸c-kÐt?. ? H·y gi¶i thÝch c¸c tõ khã trong v¨n b¶n? ? Xác định kiểu văn bản? Ngữ văn 9. I. T×m hiÓu chung: 1- §äc, kÓ tãm t¾t: - Giáo viên đọc mẫuHọc sinh đọc. 2- T×m hiÓu chu thÝch (SGK19, 20). * T¸c gi¶: Ga-bri-en G¸c-xi-a M¸c-kÐt. - Nhµ v¨n: C«-l«m-bi-a. - Sinh n¨m 1928. - ¤ng lµ t¸c gi¶ cña nhiÒu tiÓu thuyÕt vµ tËp truyện ngắn theo khuynh hướng hiện thực huyÒn ¶o. - Năm 1982, được nhận giải thưởng Nô-ben vÒ v¨n häc. - Th¸ng 8/1986, «ng ®­îc mêi tham dù cuéc gặp gỡ của nguyên thủ 6 nước với nội dung kªu gäi chÊm røt ch¹y ®ua vò trang, thñ tiªu vũ khi hạt nhân để đảm bảo an ninh và hoà b×nh thÕ giíi. - V¨n b¶n nµy trÝch tõ tham luËn cña «ng. * §äc vµ hiÓu c¸c chó thÝch 1, 2, 3, 4, 5, 6. 3- Bè côc: - V¨n b¶n nµy thuéc côm v¨n b¶n nhËt dông. 14 Lop7.net. Năm học:2008-2009.

<span class='text_page_counter'>(15)</span> ? Xác định thể loại văn bản này? ? V¨n b¶n trÝch nµy cã thÓ chia thµnh mÊy phÇn? Néi dung chÝnh cña tõng phÇn? (Chia thµnh 4 phÇn): (1): Từ đầu đến “thế giới”. (2): Tiếp đến “cho toàn thế giới”. (3): Tiếp đến “Xuất phát của nó”. (4): Cßn l¹i.. - ThÓ lo¹i nghÞ luËn chÝnh trÞ x· héi. - Chia thµnh 3 phÇn hoÆc 4 phÇn: (1): Từ đầu đến “sống tốt đẹp hơn” Nguy cơ chiến tranh hạt nhân đang đè nặng lên toàn trái đất. (2): Tiếp đến “xuất phát của nó” Chøng cø vµ lý do cho sù nguy hiÓm vµ phi lý cña chiÕn tranh h¹t nh©n. (3): Cßn l¹i: NhiÖm vô cña tÊt c¶ chóng ta vµ đề nghị của tác giả. Hoạt động 2 II. Ph©n tÝch : c¸c nhãm tr×nh bµy kÕt qu¶ H § nhãm 1- T×m hiÓu luËn ®iÓm vµ hÖ thèng luËn cø cña v¨n b¶n: - LuËn ®iÓm cña v¨n b¶n: ChiÕn tranh h¹t nh©n lµ mét hiÓm ho¹ khñng khiÕp ®ang ®e ? Cho biÕt luËn ®iÓm mµ t¸c gi¶ nªu doạ toàn thể loài người và mọi sự sống trên ra vµ t×m c¸ch gi¶i quyÕt trong v¨n trái đất, vì vậy đấu tranh để loại bỏ nguy cơ b¶n nµy lµ g×? Êy cho mét thÕ giíi hoµ b×nh lµ nhiÖm vô cÊp b¸ch cña toµn thÓ nh©n lo¹i. - HÖ thèng luËn cø: + Kho vò khÝ h¹t nh©n ®ang ®­îc tµng tr÷ cã ? §Ó lµm s¸ng tá luËn ®iÓm trªn t¸c khả năng huỷ diệt cả trái đất và các hành tinh giả đã sử dụng hệ thống luận cứ như kh¸c trong hÖ mÆt trêi. thÕ nµo? + Cuộc chạy đua vũ trang đã làm mất đi khả năng cải thiện đời sống cho hàng tỷ người. Nh÷ng vÝ dô so s¸nh trong c¸c lÜnh vùc x· héi, y tÕ, tiÕp tÕ thùc phÈm, gi¸o dôc, … víi nh÷ng chi phí khổng lồ cho chạy đua vũ trang đã cho thấy tính chất phi lý của việc đó. + Chiến tranh hạt nhân không chỉ đi ngược lại lý trí của loài người mà còn ngược lại với lý trÝ cña tù nhiªn, ph¶n l¹i sù tiÕn ho¸, ®­a tÊt c¶ thÕ giíi vÒ l¹i ®iÓm xuÊt ph¸t c¸ch ®©y hµng ngh×n triÖu n¨m. + V× vËy tÊt c¶ chóng ta ph¶i cã nhiÖm vô ngăn chặn cuộc chiến tranh hạt nhân, đấu tranh v× mét thÕ giíi hoµ b×nh.  C¸c luËn cø m¹ch l¹c, chÆt trÏ, s©u s¾c. ? Cho nhËn xÐt vÒ luËn ®iÓm vµ hÖ => TÝnh thuyÕt phôc cña c¸ch lËp luËn. thèng luËn cø cña v¨n b¶n nµy? * Hoạt động 3: Tổng kết – ghi nhớ (Thực hiện ở tiết sau). * Hoạt động 4: Cñng cè, dÆn dß. + So¹n tiÕp tiÕt 2. Rót kinh nghiÖm giê d¹y .......................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................... Ngữ văn 9. 15 Lop7.net. Năm học:2008-2009.

<span class='text_page_counter'>(16)</span> Ngµy so¹n : Ngµy d¹y:. TiÕt 7 - §Êu tranh cho mét thÕ giíi hoµ b×nh (TiÕp). - Gabrien Gacxia Macket -. A. Môc tiªu bµi häc: Gióp häc sinh: - Hiểu được nội dung vấn đề đặt ra trong văn bản. Nguy cơ chiến tranh hạt nhân đang đe doạ toàn bộ sự sống trên trái đất; nhiệm vụ cấp bách của toàn thể nhân loại là ngăn chặn nguy cơ đó, là đấu tranh cho một thế giới hoà bình. - ThÊy ®­îc nghÖ thuËt nghÞ luËn cña t¸c gi¶: Chøng cø cô thÓ, x¸c thùc, c¸ch so s¸nh râ rµng, giµu søc thuyÕt phôc, lËp luËn chÆt chÏ. B. ChuÈn bÞ: - Giáo viên: Tư liệu liên quan đến bài học. - Học sinh: Tranh ảnh, những bài viết có liên quan đến bài học. C. TiÕn tr×nh lªn líp: I. ổn định lớp - Kiểm tra bài cũ: ? + Nªu luËn ®iÓm vµ hÖ thèng luËn cø cña v¨n b¶n. + NhËn xÐt vÒ tÝnh chÆt chÏ cña hÖ thèng luËn cø Êy. II -Bµi míi: : Giời trước, chúng ta đã tìm hiểu về luận điểm và hệ thống luận cứ của văn bản “§Êu tranh cho mét thÕ giíi hoµ b×nh”. Giê nµy, chóng ta sÏ cïng t×m hiÓu s©u h¬n hÖ thèng luËn cø trong v¨n b¶n. Hoạt động 1 - Học sinh đọc đoạn 1. ? Tác giả đã mở đầu bài viết ntn? ? NhËn xÐt vÒ c¸ch më ®Çu bµi viÕt cña t¸c gi¶? ? Cho biÕt t¸c dông cña c¸ch viÕt nµy?. ? Tác giả còn giúp người đọc thấy râ h¬n søc tµn ph¸ cña kho vò khÝ h¹t nh©n b»ng c¸ch nµo?. ? Cho biÕt t¸c dông cña c¸ch viÕt trªn? Ngữ văn 9. II. Ph©n tÝch : (TiÕp theo) 2- HiÓm ho¹ chiÕn tranh h¹t nh©n: - “Chóng ta ®ang ë ®©u? H«m nay ngµy 8/8/1986” - “Nói nôm na ra… mỗi người, không trừ trẻ con, ®ang ngåi trªn mét thïng 4 tÊn thuèc næ: Tất cả chỗ đó nổ tung lên sẽ làm biến hết thảy … mọi dấu vết của sự sống trên trái đất”.  Việc xác định cụ thể thời gian, đưa ra số liÖu cô thÓ, c©u hái råi tù tr¶ lêi. => TÝnh chÊt hiÖn thùc vµ sù khñng khiÕp cña nguy c¬ chiÕn tranh h¹t nh©n. - So s¸nh víi mét ®iÓn tÝch lÊy tõ thÇn tho¹i Hy Lạp “Nguy cơ ghê gớm đó đang đè nặng lên chúng ta như thanh gươm Đa-mô-clét”. - Nh÷ng tÝnh to¸n lý thuyÕt: Kho vò khÝ Êy “Cã thÓ tiªu diÖt tÊt c¶ c¸c hµnh tinh ®ang soay quanh mÆt trêi, céng thªm 4 hµnh tinh n÷a vµ ph¸ huû thÕ th¨ng b»ng cña hÖ mÆt trêi”. - So s¸nh sù nguy hiÓm cña chiÕn tranh h¹t nh©n víi dÞch h¹ch (So s¸nh Èn dô).  Thu hút, gây ấn tượng mạnh mẽ với người đọc về tính chất hệ trọng của vấn đề đang nói tới. 3- Cuéc ch¹y ®ua vò trang chuÈn bÞ cho chiÕn 16 Lop7.net. Năm học:2008-2009.

<span class='text_page_counter'>(17)</span> LËp b¶ng so s¸nh- th¶o luËn nhãm-tr×nh bµy b hạt nhân đã làm mất đi khả năng để con tranh bµy KQ người được sống tốt đẹp hơn: . - Năm 1981, UNICEF định ra một chương ? Theo t¸c gi¶ sù tån t¹i cña vò khÝ trình giải quyết những vấn đề cấp bách cho h¹t nh©n “TiÒm tµng trong c¸c bÖ 500 triÖu trÎ em nghÌo trªn thÕ giíi vÒ y tÕ, phãng, c¸i chÕt còng lµm tÊt c¶ gi¸o dôc s¬ cÊp, … víi 100 tû USD = Sè tiÒn chóng ta mÊt ®i kh¶ n¨ng sèng tèt nµy gÇn b»ng chi phÝ cho 100 m¸y bay nÐm đẹp hơn”, vì sao vậy? bom chiến lược B.1B của Mỹ và dưới 1000 tên lửa vượt đại châu. - Lĩnh vực y tế: Kinh phí của chương trình phßng bÖnh 14 n¨m vµ phßng bÖnh sèt rÐt cho hơn 1 tỷ người, cứu hơn 14 triệu trẻ em Châu Phi-B»ng gi¸ cña 10 chiÕc tµu s©n bay Ni-mÝt mang vũ khí hạt nhân của Mỹ dự định sản xuất từ năm 1986 đến năm 2000. - LÜnh vùc tiÕp tÕ thùc phÈm: N¨m 1985 (Theo tính toán của FAO), 575 triệu người thiếu dinh dưỡng-Không bằng kinh phí sản xuất 149 tên lửa MX, chỉ 27 tên lửa MX là đủ trả tiền nông cụ cần thiết cho các nước nghèo trong 4 năm. - LÜnh vùc gi¸o dôc: Xo¸ n¹n mï ch÷ cho toµn thế giới - Bằng tiền đóng 2 tầu ngầm mang vũ khÝ h¹t nh©n. NghÖ thuËt: §­a ra hµng lo¹t dÉn chøng víi ? NhËn xÐt vÒ nghÖ thuËt lËp luËn nh÷ng so s¸nh ë c¸c lÜnh vùc, víi c¸c sè liÖu cña t¸c gi¶? cô thÓ. => Sù tèn kÐm ghª gím vµ tÝnh chÊt phi lý cña ? T¸c dông cña nghÖ thuËt lËp luËn cuộc chạy đua vũ trang. Người đọc không khỏi trªn? ngạc nhiên, bất ngờ trước sự thật hiển nhiên mà phi lý: Nhận thức đầy đủ rằng, cuộc chạy đua vũ trang đã và đang cướp đi của thế giới nhiều điều kiện để cải thiện cuộc sống của con người, nhất là ở các nước nghèo. 4- Chiến tranh hạt nhân chẳng những đi ngược lại lý trí của con người mà còn phản lại sự - Một học sinh đọc đoạn văn “Một tiÕn ho¸ cña tù nhiªn: nhµ tiÓu thuyÕt  cña nã”. - “Lý trÝ cña tù nhiªn”: Quy luËt cña tù nhiªn, ? Theo t¸c gi¶ “Ch¹y ®ua vò trang logic tÊt yÕu cña tù nhiªn. là đi ngược lại lý trí… đi ngược lại  Nh­ vËy: ChiÕn tranh h¹t nh©n kh«ng chØ lý trÝ cña tù nhiªn”. V× sao v©y? tiªu diÖt nh©n lo¹i mµ cßn tiªu huû mäi sù sống trên trái đất. Vì vậy nó phản tiến hoá, ph¶n l¹i “Lý trÝ cña tù nhiªn”. - “Từ khi mới nhen nhúm sự sống trên trái đất … 380 triệu năm con bướm mới bay được, 180 ? Để làm rõ luận cứ này, tác giả đã triệu năm nữa bông hồng mới nở… 4 kỷ địa ®­a ra nh÷ng chøng cø nµo? chất, con người mới hát được hay hơn chim và míi chÕt v× yªu”. Ngữ văn 9. 17 Lop7.net. Năm học:2008-2009.

<span class='text_page_counter'>(18)</span> ? NhËn xÐt g× vÒ chøng cø mµ t¸c gi¶ ®­a ra?. ? Víi c¸ch lËp luËn nh­ trªn, t¸c gi¶ gióp chóng ta nhËn thøc ®­îc ®iÒu g×? - Một học sinh đọc đoạn văn cuối. ? Sau khi chØ ra cho chóng ta thÊy hiÓm ho¹ cña chiÕn tranh vò khÝ hạt nhân, tác giả đã hướng người đọc tới điều gì? (Thể hiện cụ thể qua c©u v¨n nµo?). ? Với tác giả, ông đã đưa ra sáng kiến (đề nghị) gì?. ? Chúng ta nên hiểu đề nghị này cña t¸c gi¶ nh­ thÕ nµo? *Hoạt động 2: ? Những đặc sắc về nghệ thuật của v¨n b¶n?. ? Nªu néi dung chÝnh cña v¨n b¶n?. Hai học sinh đọc ghi nhớ. *Hoạt động 4: - G/viªn cho h/s nh¾c l¹i luËn ®iÓm vµ hÖ thèng luËn cø cña v¨n b¶n. - Hướng dẫn h/s làm bài tập (SGK21) - Trình bày miệng trước lớp.. Ngữ văn 9. - “ChØ cÇn bÊm nót mét c¸i lµ ®­a c¶ qu¸ tr×nh vĩ đại và tốn kém đó của bao nhiêu triệu năm trë l¹i ®iÓm xuÊt ph¸t cña nã”.  Những chứng cứ từ khoa học địa chất, cổ sinh häc + BiÖn ph¸p so s¸nh. => NhËn thøc râ rµng vÒ tÝnh chÊt: Ph¶n tiÕn ho¸, ph¶n tù nhiÖn cña chiÕn tranh h¹t nh©n. 5- NhiÖm vô khÈn thiÕt cña chóng ta: - “Chúng ta đến đây để cố gắng chống lại việc đó, đem tiếng nói của chúng ta tham gia vào bản đồng ca của những người đòi hỏi một thế giíi kh«ng cã vò khÝ vµ mét cuéc sèng hoµ b×nh, c«ng b»ng”. Hướng người đọc với thái độ tích cực là đấu tranh ng¨n chÆn chiÕn tranh h¹t nh©n, cho mét thÕ giíi hoµ b×nh. - §Ò nghÞ cña t¸c gi¶: LËp ra mét nhµ b¨ng l­u tr÷ trÝ nhí: + Nhân loại tương lai biết đến cuộc sống của chúng ta đã từng tồn tại, có đau khổ, có bất c«ng, cã t×nh yªu, h¹nh phóc. + Nhân loại tương lai biết đến những kẻ vì nh÷ng lîi Ých ti tiÖn mµ ®Èy nh©n lo¹i vµo ho¹ diÖt vong.  Nh©n lo¹i cÇn g×n gi÷ ký øc cña m×nh, lÞch sö sÏ lªn ¸n nh÷ng thÕ lùc hiÕu chiÕn, ®Èy nh©n lo¹i vµo th¶m ho¹ h¹t nh©n. Tæng kÕt, ghi nhí: 1- NghÖ thuËt: - Luận điểm đúng đắn, hệ thống luận cứ rành m¹ch, ®Çy søc thuyÕt phôc. - So s¸nh b»ng nhiÒu dÉn chøng toµn diÖn, tËp trung. - Lêi v¨n nhiÖt t×nh. 2- Néi dung: ChiÕn tranh h¹t nh©n ®ang ®e do¹ toµn thÓ loài người và mọi sự sống trên trái đất. Vì vậy, nhiệm vụ cấp bách của chúng ta là đấu tranh để loạibỏ nguy cơ ấy. * Ghi nhí: (SGK21) Cñng cè, dÆn dß: - HÖ thèng: Kh¾c s©u luËn ®iÓm vµ hÖ thèng luËn cø cña v¨n b¶n. - Bµi tËp (SGK21): Nªu c¶m nghÜ sau khi häc xong v¨n b¶n “§Êu tranh cho mét thÕ giíi hoµ b×nh” cña G. G. M¸c-kÐt. - VÒ nhµ: Häc bµi + T×m thªm c¸c tµi liÖu vÒ 18 Lop7.net. Năm học:2008-2009.

<span class='text_page_counter'>(19)</span> t¸c h¹i cña chiÕn tranh vµ nguy c¬ chiÕn tranh h¹t nh©n. - Soạn bài: “Các phương châm hội thoại”.. Rót kinh nghiÖm giê d¹y ..................................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................................... ******************* Ngµy so¹n : Ngµy d¹y:. Tiết 8 - Các phương châm hội thoại (Tiếp theo) A. Mục tiêu cần đạt: Giúp học sinh: - Nắm được nội dung phương châm quan hệ, phương châm cách thức và phương châm lịch sự. - Biết vận dụng những phương châm này trong giao tiếp. B. ChuÈn bÞ: - Giáo viên: Những ví dụ có liên quan đến bài học - Häc sinh:ChuÈn bÞ thùc hiÖn C. TiÕn tr×nh lªn líp: I. ổn định lớp - Kiểm tra bài cũ: ?.Thế nào là phương châm hội thoại về lượng, phương châm hội thoại vÒ chÊt? Cho vÝ dô minh ho¹? II .Bµi míi: Hoạt động 1 * VÝ dô 1 (SGK21): C©u thµnh ng÷ “¤ng nãi gµ, bµ nãi vÞt”. ? Câu thành ngữ này dùng để chỉ tình huống hội tho¹i nh­ thÕ nµo?  Tình huống hội thoại mà trong đó mỗi người nói một đằng, không khớp với nhau, không hiểu nhau. ? Thử tưởng tượng điều gì sẽ xẩy ra nếu như xuÊt hiÖn t×nh huèng héi tho¹i nay? Những con người sẽ không giao tiếp với nhau được và những hoạt động xã hội sẽ trở nên rối loạn. ? Qua ®©y, em rót ra bµi häc g× trong giao tiÕp? - Một học sinh đọc ghi nhớ. * VÝ dô 2 (SGK21): C¸c thµnh ng÷: + “D©y cµ ra d©y muèng” Ngữ văn 9. 19 Lop7.net. I- Phương châm quan hệ: 1 VÝ dô: Khi giao tiếp cần nói đúng vào đề tài giao tiếp, tránh nói lạc đề.. 2. Ghi nhí (SGK21). Năm học:2008-2009.

<span class='text_page_counter'>(20)</span> + “Lóng bóng nh­ ngËm hét thÞ” ? Hai thành ngữ này, dùng để chỉ tình những c¸ch nãi nh­ thÕ nµo?  Thµnh ng÷ “D©y… muèng” chØ c¸ch nãi dµi dòng, rườm rà. Thµnh ng÷ “Lóng tóng… hét thÞ” chØ c¸ch nãi Êp óng, kh«ng thµnh lêi, kh«ng rµnh m¹ch. ? Những cách nói đó ảnh hưởng đến giao tiếp ra sao?  Làm cho người nghe khó tiếp nhận hoặc tiếp nhận không đúng nội dung được truyền đạt. Như vậy giao tiếp sẽ không đạt kết quả mong muốn. ? Qua ®©y, em cã thÓ rót ra ®­îc bµi häc g× trong giao tiÕp?  Khi giao tiÕp, cÇn chó ý tíi c¸ch nãi ng¾n gän, rµnh m¹ch. * VÝ dô 3 (SGK22): Câu “Tôi đồng ý với những nhận định về truyện ng¾n cña «ng Êy”. ? Cã thÓ hiÓu c©u trªn theo mÊy c¸ch?  §­îc hiÓu theo hai c¸ch: + Cách 1: Xác định cụm từ “của ông ấy” bổ nghĩa cho “nhận định”. Câu trên có thể hiểu là: Tôi đồng ý với những nhận định của ông ấy về truyÖn ng¾n. + Cách 2: Xác định cụm từ “của ông ấy” bổ nghÜa cho “truyÖn ng¾n”. C©u trªn cã thÓ hiÓu là: Tôi đồng ý với những nhận định của ai đó về truyÖn ng¾n cña «ng Êy (Do «ng Êy s¸ng t¸c). ? Để người nghe không hiểu lầm phải nói như thÕ nµo?  Cã thÓ chän mét trong c¸c c¸ch sau: 1. T«i… cña «ng Êy vÒ truyÖn ng¾n. 2. Tôi… nhận định về truyện ngắn mà ông ấy s¸ng t¸c. 3. Tôi… nhận định của các bạn về… truyện ng¾n cña «ng Êy. ? Qua vÝ dô trªn, rót ra ®­îc kÕt luËn g× trong giao tiÕp cña b¶n th©n em?  Khi giao tiếp, nếu không vì một lý do đặc biệt thì không nên nói những câu mà người nghe cã thÓ hiÓu theo nhiÒu c¸ch (C¸ch nãi m¬ hå). - §äc phÇn ghi nhí (SGK22). * Ví dụ 4: Truyện “Người ăn xin” (SGK22): - Một học sinh đọc truyện. ? Vì sao người ăn xin và cậu bé trong truyện đều cảm thấy mình đã nhận được từ người kia Ngữ văn 9. 20 Lop7.net. II- Phương châm cách thức: 1. VÝ dô: Khi giao tiÕp, cÇn chó ý (tíi) nãi ng¾n gän, rµnh m¹ch; tr¸nh c¸ch nói mơ hồ (Phương châm cách thức). 2. Ghi nhí (SGK22).. Năm học:2008-2009.

<span class='text_page_counter'>(21)</span>