Bài giảng môn học Ngữ văn lớp 8 - Tuần 2 - Tiết 7: Trường từ vựng

<span class='text_page_counter'>(1)</span>Ngµy so¹n: 03/ 9/ 2008 TuÇn: 2 TiÕt: 7 tiÕng viÖt. TRƯỜNG TỪ VỰNG a. môc tiªu. Gióp h/s: - Hiểu được thế nào là trường từ vựng, biết cách xác lập các trường từ vựng đơn gi¶n. - Bước đầu hiểu được mối liên quan giữa trường từ vựng với các hiện tượng ngôn ngữ đã học như đồng nghĩa, trái nghĩa, ẩn dụ, hoán dụ, nhân hoá. - Rèn luyện kĩ năng lập trường từ vựng và sử dụng trong nói, viết. b. chuÈn bÞ . - GV: Gi¸o ¸n, b¶ng phô. - HS: Tr¶ lêi c©u hái phÇn t×m hiÓu bµi vµ bµi tËp. c. lªn líp I. ổn định tổ chức II. KiÓm tra bµi cò 5’ 1. Khi nµo mét tõ ng÷ ®­îc coi lµ cã nghÜa réng? Khi nµo mét tõ ng÷ ®­îc coi lµ cã nghÜa hÑp? LÊy vÝ dô minh häa? 2. tõ nµo cã nghÜa bao hµm ph¹m vi nghÜa cña c¸c tõ sau ®©y: h/s, sinh viªn, gi¸o viªn, b¸c sÜ, kÜ s­, luËt s­, n«ng d©n, c«ng nh©n, néi trî. A. Con người. C. NghÒ nghiÖp. B. M«n häc. D. TÝnh c¸ch. III. Bµi míi . 1. giíi thiÖu bµi 2’ Dẫn dắt từ phần KTBC: tất cả những từ h/s, sinh viên, bác sĩ .... đều bị bao hàm trong từ nghề nghiệp. Những từ đó đều có điểm chung về nghĩa, nằm trong một trường từ vựng. Vậy trường từ vựng là gì? Chúng ta cùng tìm hiểu bài học hôm nay. 2. TiÕn tr×nh bµi d¹y 35’ Thêi gian. 10’. Hoạt động Thầy Hoạt động Trò ND cần đạt Hoạt động 1: Hình thành cho I. ThÕ nµo h/s khái niệm trường từ vựng. - GV chép đoạn văn (bảng - HS đọc kĩ đoạn văn và chú ý trường từ vựng phụ). Yêu cầu h/s đọc kĩ đoạn các từ in đậm. 1.VÝ dô v¨n trªn. ? Các từ in đậm trong đoạn - Người mẹ của bé Hồng. văn trên dùng để chỉ đối. Lop7.net. lµ.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> tượng nào? ? C¸c tõ in ®Ëm cã nÐt chung nµo vÒ nghÜa? ? NÕu tËp hîp c¸c tõ in ®Ëm Êy thµnh mét nhãm tõ th× chúng ta có một trường từ vựng. Vậy theo em trường từ vùng lµ g×?. 10’. - GV: C¬ së h×nh thµnh trường từ vựng là đặc điểm chung về nghĩa không có đặc ®iÓm chung vÒ nghÜa th× không có trường từ ..... ? Gọi h/s đọc ghi nhớ/ sgk? Bài tập nhanh: Hãy đặt tên trường từ vựng cho dãy từ dưới đây: nồi, chảo, bếp, đũa nÊu. Hoạt động 2: Hướng dẫn h/s một số lưu ý về trường từ vùng. - Cho h/s ch¬i ®iÒn nèi d·y tõ phù hợp với trường từ vựng. Trường từ vựng ''mắt'' có những trường nhỏ sau: + Bé phËn cña m¾t. + §Æc ®iÓm cña m¾t. + C¶m gi¸c cña m¾t. + BÖnh vÒ m¾t. + Hoạt động của mắt. - GV: Một trường từ vựng có thể gồm nhiều trường từ vựng nhá h¬n.. - ChØ bé phËn c¬ thÓ cña con người.. - Trường từ vựng là tập hợp c¸c tõ cã Ýt nhÊt mét nÐt chung vÒ nghÜa.. HS đọc ghi nhớ. - Dụng cụ nấu nướng .. 2. Ghi nhí. II. L­u ý - HS ®iÒn c¸c d·y tõ phï hîp theo gîi ý sgk.. a. Một trường từ vùng cã thÓ bao gồm nhiều trường từ vùng nhá h¬n.. ? Các từ thuộc trường từ vựng - Từ loại DT chỉ sự vật, ĐT chỉ hoạt động, TT chỉ tính trªn thuéc tõ lo¹i g×? chÊt. ? Trong một trường từ vựng - Có thể tập hợp những từ b. Một trường từ có thể tập hợp những từ có từ khác nhau trong một trường vựng có thể bao tõ vùng. lo¹i kh¸c nhau ®­îc kh«ng? gåm nh÷ng tõ ng÷. Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> kh¸c biÖt nhau vÒ tõ lo¹i.. - GV: Treo b¶ng phô ghi s½n - HS quan s¸t vÝ dô. VD: + Trường mùi vị: cay, đắng, ngät. +Trường âm thanh: the thé. +Trêng thêi tiÕt: rÐt ngät. ? Qua VD em rót ra nhËn xÐt - Mét tõ nhiÒu nghÜa cã thÓ c. Mét tõ nhiÒu g×? thuộc nhiều trường từ vựng nghĩa có thể thuộc kh¸c nhau. nhiều trường từ vùng kh¸c nhau. - GV cho quan s¸t VD sgk. ? H·y cho biÕt ®o¹n v¨n trªn - Nh©n ho¸ con chã Vµng cña t¸c gi¶ dïng phÐp nghÖ thuËt l·o H¹c cã suy nghÜ, hµnh g×? động như con người. ? Hãy tìm những từ chỉ suy - Suy nghĩ của con người: nghĩ, hành động, cách xưng tưởng, ngỡ. hô của con người? - Hành động của con người: mõng, chùc. - C¸ch x­ng h«: cËu. - GV: Trong ®o¹n v¨n t¸c gi¶ đã chuyển các từ thuộc trường từ vựng về người sang trường từ vựng về động vật. ? Cách chuyển trường từ vựng - Làm tăng thêm tính nghệ d. Trong thơ văn, nh­ vËy cã t¸c dông g×? thuËt cña ng«n tõ vµ kh¶ n¨ng trong cuéc sèng diễn đạt cho bài văn. người ta thường dïng c¸ch chuyÓn trường từ vựng làm t¨ng søc gîi c¶m. * GV chèt: * Ghi nhí - Thường có hai bậc trường từ vùng: lµ lín vµ nhá. - Các trường từ vựng khác nhau vÒ tõ lo¹i. - Mét tõ nhiÒu nghÜa cã thÓ thuéc nhiÒu trêng tõ vùng kh¸c nhau. - Cách chuyển trường từ vựng lµm t¨ng søc gîi c¶m.. Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> 15’. Hoạt động 3: Hướng dẫn luyÖn tËp ? Cho h/s lµm bµi tËp: h×nh thøc c¸ nh©n? ? §äc yªu cÇu bµi tËp 4 (lµm c¸ nh©n)? ? Chia nhãm lµm bµi tËp 5. Mçi nhãm lµm 1 tõ?. III. LuyÖn tËp Bµi 1: Bài2: Đặt tên trường tõ vùng. - Trường từ vựng ''người ruột Bài 4: thÞt'' : thÇy, mÑ, c«. a. Dụng cụ đánh bắt thuỷ sản. Bài 5: b. Dụng cụ để đựng. a. Lưới (N1) c. Hoạt động của chân. - Trường dụng cụ d. Tr¹ng th¸i t©m lÝ. đánh bắt thuỷ sản: e. TÝnh c¸ch. lưới, nơm, vó, câu. g. Dụng cụ để viết (đồ dùng - Trường các hoạt häc tËp). động săn bắt của Khøu gi¸c: mòi, th¬m, thÝnh con người: lưới, ThÝnh gi¸c: tai, nghe, ®iÕc, râ. bÉy, b¾n, ®©m. b. L¹nh (N2) - Trường thời tiết và nhiệt độ: lạnh, Những từ in đậm đợc chuyển nóng, hanh, ẩm, tõ trêng qu©n sù sang trêng m¸t. chiÕn sÜ. - Trường tính chất cña thùc phÈm: l¹nh (đồ lạnh, nóng) - Trường tính chất t©m lÝ hoÆc t×nh c¶m của con người: lạnh, Êm. c. TÊn c«ng: (N3) - Trường tự bảo vệ b»ng søc m¹nh cña chÝnh m×nh: tÊn c«ng, phßng thñ, cè thñ. - Trường các chiến lược, chiến thuật hoặc phương án tác chiÕn: ph¶n c«ng, tÊn c«ng, tæng tÊn c«ng. ? Trong ®o¹n th¬ sau, t¸c gi¶ - HS tr¶ lêi c¸ nh©n. Bµi 6: đã chuyển các từ in đậm từ. Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> trường từ vựng nào sang trường từ vựng nào? IV. Hướng dẫn về nhà 3’ - Häc thuéc ghi nhí. - Lµm l¹i bµi tËp. - Chuẩn bị bài mới: Từ tượng hình, từ tượng thanh.. Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(6)</span>