Giáo án Ngữ văn 6 - Tuần 26 - Trường THCS Trần Quốc Toản

<span class='text_page_counter'>(1)</span>Trường THCS Trần Quốc Toản. Giáo án Ngữ văn 6. TIẾNG VIỆT : HOÁN DỤ I. Mục tiêu cần đạt : Giúp học sinh - Nắm được khái niệm hoán dụ, các kiểu hoán dụ . - Bứơc đầu biết phân tích tác dụng của hoán dụ.. II. Chuẩn bị -. GV :SGK, SGV ; B¶ng phô viÕt VD. -. HS : Ôn tập kĩ bài cũ, đồ dùng học tập .. III. Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy - học 1. Ổn định : 2. Bài cũ : - Hãy tìm ẩn dụ trong câu ca dao sau và nêu ý nghĩa cảu ẩn dụ đó? Con cß ¨n b·i rau r¨m Đắng cay chịu vậy, đãi đằng cùng ai? (Ca dao ) 3/ Bài mới: HOẠT ĐỘNG CỦA GV HOẠT ĐỘNG CỦA HS. HĐ 1 :Đề bài -. NỘI DUNG CẦN ĐẠT. II.Tìm hiểu đề - Phương thức: miêu tả (cảnh) - Nội dung: Tả loài cây mà em thích, sân trường vào buổi sáng . - Cách viết: Theo trình tự thời gian, không gian.. HĐ 2 :Tìm hiểu đề - Cho học sinh thảo luận 3 phút tìm hiểu III.Nội dung tiến hành:. yêu cầu của đề. GV : Nguyễn Thị Bình Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> Trường THCS Trần Quốc Toản ? Đề bài thuộc phương thức biểu đạt nào?. Giáo án Ngữ văn 6 1/ Phát bài :. - HS thảo luận. ? Tả nội dung gì?. 2/ Dàn bài :Đã lập tiết trước - HS trả lời : miêu tả. ? Cách viết: tả theo - HS trả lời : Loài cây trình tự nào? mà em thích, sân trường vào buổi sáng - HS trả lời : Theo trình HĐ 3 : ND tiến hành - Dành 5 phút cho học. tự thời gian, không. 3/ Nhận xét chung: a) Ưu điểm: Đa số HS nắm được phương thức làm bài, nội dung, cách viết. - 1 số em diễn đạt tốt, có tiến bộ nhiều - 1 số em dùng từ hay, sử. gian .. sinh đọc lại bài làm. dụng các thao tác miêu tả. ? Yêu cầu 2 hs lên bảng. hợp lý. lập dàn bài?. - HS đọc lại bài. b) Tồn tại: - Một vài em chưa đi vào. - GV nhận xét chung.. - HS lập : 2 HS lên trọng tâm yêu cầu của đề, bảng . diễn đạt còn yếu, trình bày -. HS lắng nghe.. bố cục chưa rõ, dùng từ chưa chính xác. - Một vài em viết sai lỗi chính tả. 4 /Chữa lỗi sai sót: a) Lỗi dùng từ: - Báo động giờ ra chơi -> Báo hiệu - Sân trường không còn lộng lẫy nữa -> sân trường không còn nhộn nhịp ồn ào . - Rế cây ngoằn nghoèo như những con rắn khổng lồ. ->. GV : Nguyễn Thị Bình Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> Trường THCS Trần Quốc Toản. Giáo án Ngữ văn 6 Rế cây ngoằn ngoèo như những con rắn khổng lồ.. - GV hướng dẫn HS. b) Lỗi chính tả:. chữa lại những lỗi sai. - Sôn sao -> xôn xao. sót.. -. HS tự sủa lỗi. - Chăn chúc -> chen chúc - Ngồi sân trường -> ngoài sân trường.. 4. Củng cố : Muốn làm bài văn tả cảnh tốt, ta cần phải làm gì? 5. Dặn dò :Học bài; Chuẩn bị: “Tập làm thơ 5 chữ” * Rút kinh nghiệm: HS tự sửa lỗi và kiểm tra chéo bài của nhau.. ................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................... V¨n b¶n:. Lượm (Tè. H÷u). M­a (TrÇn §¨ng Khoa) I. Mục tiêu cần đạt :Giúp học sinh GV : Nguyễn Thị Bình Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> Trường THCS Trần Quốc Toản. Giáo án Ngữ văn 6. - Giúp HS cảm nhận được vẻ đẹp hồn nhiên, vui tươi, trong sáng của hình ảnh Lượm ; í nghĩa cao cả về sự hi sinh của nhân vật, nghệ thuật miêu tả nhân vật kÕt hợp víi kÓ vµ biÓu hiÖn c¶m xóc. - ThÊy tµi n¨ng quan s¸t, miªu t¶ trËn m­a rµo mïa hÌ ë n«ng th«n miÒn B¾c VN qua c¸i nh×n vµ c¶m nhËn cña mét thiÕu niªn 9-10 tuæi. - Luyện kĩ năng đọc diễn cảm thơ, quan sát cảnh vật thiên nhiên, kĩ năng tìm hiểu và phân tích ý nghĩa các từ láy, các loại hoán dụ và đối thoại trong thơ tự sù.. II. Chuẩn bị -. GV : Nghiên cứu sgk, sgv, đồ dùng dạy học , ra đề cho HS tập nói.. -. HS : Học bài cũ,chuẩn bị bài mới. III. Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy - học 1. Ổn định : 2. Bài cũ : - §äc thuéc lßng vµ diÔn c¶m bµi th¬ “§ªm nay B¸c kh«ng ngñ”. - Nêu giá trị nội dung và nghệ thuật của bài thơ. 3. Bài mới ThiÕu nhi ViÖt Nam, trong c¸c cuéc kh¸ng chiÕn chèng ngo¹i x©m, tiÕp bước cha anh, người nhỏ chí lớn, trung dũng kiên cường mà vẫn luôn hồn nhiên, vui tươi. Lượm là một trong những em bé - đồng chí nhỏ như thế.. Lượm (Tè HOẠT ĐỘNG CỦA GV. HOẠT ĐỘNG CỦA HS. GV : Nguyễn Thị Bình Lop8.net. H÷u) NỘI DUNG CẦN ĐẠT.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> Trường THCS Trần Quốc Toản. Giáo án Ngữ văn 6. Hoạt động 1: Đọc -tỡm. I. Đọc - tìm hiểu chung. hiểu chung .. 1/ Tác giả :. ? Dựa vào hiểu biết em hãy nêu sự hiểu biết. - Tè H÷u tªn lµ NguyÔn - HS nêu : Là nhà cách K×m Thµmh, (1920- 2002) mạng và nhà thơ lớn. của em về tác giả Tố. -Quª ë : Thõa Thiªn HuÕ,. Hữu ?. - Lµ mhµ c¸ch m¹ng, nhµ. - GV nhÊn m¹nh mét. thơ lớn của thơ ca hiện đại. sè ®iÓm. VN.. ? Bài thơ sáng tác khi. - HS trả lời : Năm1949,. nào?. trong thời kỳ kháng. * GV hướng dẫn HS. chiến chống Pháp .. 1/ Tác phẩm : a/ H/cảnh sáng tác : 1949. đọc bài thơ: - Giọng vui tươi, sôi næi, nhÝ nh¶nh ë ®o¹n ®Çu vµ ®o¹n ®iÖp khóc cuèi cïng . - Giọng đối thoại giữa 2 chó ch¸u. - Giäng ng¾t ngõng ë những câu thơ đặc biệt 2 tiÕng. * GV đọc mấu – gọi HS đọc *GV nhận xét . ? Bµi th¬ ®­îc viÕt theo thÓ th¬ nµo, em cã nhËn. - HS đọc . - HS nhận xét . - HS trả lời : thể th¬ 4 tiÕng, nhÞp 2/2 .. b/ Thể thơ : 4 tiÕng, nguån gốc ë thÓ vÌ d©n gian, nhÞp th¬ 2/2 ch½n,. xÐt g× vÒ nhÞp th¬ ?.. ng¾n rÊt thÝch hîp víi lèi. GV: §©y lµ mét thÓ th¬. kÓ chuyÖn.. tù sù, gièng nh­ bµi §ªm nay B¸c kh«ng ngñ. Ng«i kÓ thø 3,. GV : Nguyễn Thị Bình Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(6)</span> Trường THCS Trần Quốc Toản. Giáo án Ngữ văn 6. nh­ng kh¸c ë chç, ë bài Lượm, tác giả vừa là người kể chuyện vừa lµ nh©n vËt trùc tiÕp liên quan đến nhân vật chÝnh. ? Theo em bè côc cña bµi th¬ nh­ thÕ nµo?. c/ Bố cục : 3 phần - HS trả lời : 3 phần + N¨m khæ th¬ ®Çu: Cuéc. gÆp gì t×nh cê gi÷a nhµ thơ và Lượm. + B¶y khæ gi÷a: ChuyÕn c«ng t¸c vµ sù hi sinh anh dũng của Lượm. + Hai khæ cuèi: H×nh ¶nh Hoạt động 2: Đọc tỡm hiểu văn bản .. Lượm sống mãi với non sông và đất nước.. 1. H/ ảnh Lượm trong lần. - GV cho HS đọc đoạn. ®Çu .. - HS đọc. ?Hoµn c¶nh gÆp gì giữa Lượm với nhà thơ. II . Đọc - tìm hiểu vb .. - HS tr¶ lêi.. gÆp gì t×nh cê víi t/g: - Hoàn cảnh: "Huế đổ m¸u" - >Trong hoµn c¶nh chiến đấu chống thực dân. có gì đáng chú ý?. Ph¸p.. - §o¹n th¬ gîi lªn. - H×nh d¸ng: Lo¾t. trước mắt người đọc hình ảnh chú bé Lượm. - HS trao đổi cặp. cho¾t,ch©n tho¨n tho¾t, đầu nghênh ngênh, cười. nh­ thÕ nµo (hình dáng. híp mí, má đỏ bồ quân.. , trang phục ....)?. - Trang phôc: C¸i x¾c xinh xinh Ca lô đội lệch - Cö chØ: Måm huýt s¸o vang. GV : Nguyễn Thị Bình Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(7)</span> Trường THCS Trần Quốc Toản. Giáo án Ngữ văn 6 Nh­ con chim chÝch Nh¶y trªn ®­êng vµng - Lêi nãi: Ch¸u ®i liªn l¹c Vui l¾m chó µ Ở §ån Mang C¸ ThÝch h¬n ë nhµ  T¸c gi¶ quan s¸t trùc. ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ. tiếp Lượm bằng mắt nhìn. nghÖ thuËt miªu t¶. - HS trả lời : T¸c gi¶. và tai nghe.Do đó Lượm. Lượm trên các phương. quan s¸t trùc tiÕp b»ng. ®­îc miªu t¶ rÊt cô thÓ,. diện: Quan sát và tưởng mắt nhìn và tai nghe tượng? ? ĐÆc s¾c trong c¸ch. - Tõ l¸y gîi h×nh cã t¸c. dïng tõ?. dông gîi t¶ h×nh ¶nh Lượm nhỏ nhắn, nhanh nhẹn, vui tươi và nhí nh¶nh, nghÞch ngîm.. ? §­êng vµng lµ con. - HS tr¶ lêi : §­êng vµng. ®­êng nh­ thÕ nµo?. kh«ng cßn lµ h×nh ¶nh hoµn toµn cô thÓ mµ cßn lµ con ®­êng trong håi tưởng nhà thơ. Đó là con ®­êng c¸t vµng, con ®­êng n¾ng vµng, con đường bên cánh đồng lúa vµng, con ®­êng hµng BÌ ngËp ®Çy l¸ vµng.... ?H×nh ¶nh so s¸nh. - HS trả lời : Cã gÝa trÞ. Lượm với con chim. gợi hình (Tả rất đúng về. chÝch nh¶y trªn ®­êng. hình dáng Lượm: Nhỏ. GV : Nguyễn Thị Bình Lop8.net. sống động..

<span class='text_page_counter'>(8)</span> Trường THCS Trần Quốc Toản vàng đẹp và hay ở chỗ. nhắn, hiếu động, tươi. nµo?. vuigi÷a kh«ng gian c¸nh. Giáo án Ngữ văn 6. đồng lúa vàng). Ngoài ra nã cßn cã gi¸ trÞ biÓu c¶m thÓ hiÖn t×nh c¶m yêu mến của nhà thơ đối với Lượm. ?Nh÷ng lêi th¬ miªu t¶ Lựơm như thế đã làm. - HS trả lời : Tự nhiên, chân thực, nhanh nhẹn ....  Hån nhiªn, nhanh nhẹn, yêu đời.. nổi rõ hình ảnh Lượm với những đặc điểm nµo? ? Ngôn ngữ đối thoại cña hai chó ch¸u cã g× đáng chú ý? - GV cho HS đọc đoạn. - HS trả lời: cuéc trß chuyÖn ng¾n ngñi nh­ng rất gần gũi, thân mật giữa 2. H/ ảnh Lượm trong hai chó ch¸u.. chuyÕn ®i liªn l¹c:. - HS đọc .. * Lượm đang làm n/vụ: - Bá th­ vµo bao. hai . ? Nh÷ng lêi th¬ nµo. - HS dựa vào sgk và chỉ. miêu tả Lượm đang làm ra : Bỏ thư vào bao;Vụt nhiÖm vô? qua mÆt trËn ;§¹n bay vèo vèo ;Thư đề “Thượng khÈn” ;Ca l« chó bÐ ;. - Vôt qua mÆt trËn - §¹n bay vÌo vÌo - Thư đề “Thượng khẩn” - Ca l« chó bÐ - Nhấp nhô trên đồng .... Nhấp nhô trên đồng ... ? Theo em, lêi th¬ nµo gây ấn tượng nhất cho. - HS trả lời :Vôt qua mÆt. em?. trËn ;§¹n bay vÌo vÌo. ? Em cã n.xÐt g× vÒ. - HS trả lời : dùng các. c¸ch dïng tõ cña t/ gi¶? đéng tõ và tính từ GV: C©u hái tu tõ Sî chi hiÓm nghÌo?. GV : Nguyễn Thị Bình Lop8.net.  §éng tõ « vôt », tÝnh tõ « vÌo vÌo » , miªu t¶ chÝnh xác hành động dũng cảm của Lượm và sự ác liệt của chiÕn tranh..

<span class='text_page_counter'>(9)</span> Trường THCS Trần Quốc Toản. Giáo án Ngữ văn 6. phÇn nµo nãi lªn khÝ phách kiên cường, dũng. * Cái chết của Lượm:. cảm của Lượm – một chú bé. ? Cái chết của Lượm. - HS trả lời :. ®­îc miªu t¶ ntn?. + Một dòng máu tươi. + Ch¸u n»m trªn lóa. - “Hồn bay ….đồng”. +Tay n¾m chÆt b«ng. =>Cái chết của Lượm gợi. +Lóa th¬m mïi s÷a +Hồn bay giữa đồng... ? H/ ảnh Lượm bất ngờ trúng đạn ngã xuống nằm trên đồng lúa gợi cho em c¶m xóc g×? GV: Cái chết có đổ m¸u nh­ng l¹i ®­îc miªu t¶ nh­ mét giÊc ngñ b×nh yªn cña trÎ thơ giữa cánh đồng quê hương thơm hương lúa. ? T×nh c¶m vµ t©m tr¹ng cña t¸c gi¶ khi trë về sự hi sinh của Lượm nh­ thÕ nµo? ? Nªu ý nghÜa cña ®o¹n th¬ ®iÖp khóc nµy?. - HS trả lời :Lượm ngã ngay. trªn. đất. quª. hương... Hương thơm của lúa cũng như hương của dßng s÷a mÑ ®­a em vµo giÊc ngñ vÜnh h½ng. Linh hån bÐ nhá vµ anh hïng. cho người đọc vừa xót thương, vừa cảm phục. Mét c¸i chÕt dòng c¶m nh­ng nhÑ nhµng thanh th¶n. Sự hi sinh thiêng liêng, cao cả, linh hồn đã hóa thân vào thiên nhiên đất nước .. ấy đã hoá thân vào non sông đất nước. - HS trả lời : Ng¹c nhiªn, bàng hoàng, đau đớn, nghÑn ngµo. - Khẳng định Lượm vẫn sống mãi với đất nước, trong lòng mọi người. III.Tổng kết: 1/ Nghệ thuật :. Hoạt động 3:Tổng kết. *HS trả lời :. ? Bài thơ đã sử dụng. - Trong thơ có thể kết. những biện pháp nghệ. hợp miêu tả + biểu cảm. - Thể thơ 4 tiếng, gieo. GV : Nguyễn Thị Bình Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(10)</span> Trường THCS Trần Quốc Toản thuật nào?. Giáo án Ngữ văn 6. vần cuối câu. - Có thể dùng nhiều từ láy và cầu trúc câu đặc. 2/Nội dung :. biệt gợi hình biểu cảm. ? Em c¶m nhËn ®­îc nh÷ng ý nghÜa néi dung s©u s¾c nµo tõ bµi th¬?. *HS trả lời : - Khắc họa hình ảnh đẹp của một em bé liên lạc. - Biểu hiện tình cảm quí mến và cảm phục của tác giả. * Ghi nhớ. ( SGK/77) - Ước vọng hòa bình cho trẻ em..  GV gọi HS đọc. - HS đọc ghi nhớ.. ghi nhớ 4. Củng cố : Nhắc lại hình ảnh Lượm . 5. Dặn dò : -Đọc thuộc lòng và diễn cảm bài thơ.. -Viết đoạn văn về cảm nhận của em qua hình ảnh Lượm? * Rút kinh nghiệm: Tập trung làm rõ giá trị và tác dụng của các câu đặc biệt :Ra thế ; Lượm ơi! ..... ................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................... M­a (TrÇn §¨ng Khoa) (TỰ HỌC CÓ HƯỚNG DẪN ) HOẠT ĐỘNG CỦA GV. HOẠT ĐỘNG CỦA HS. GV : Nguyễn Thị Bình Lop8.net. NỘI DUNG CẦN ĐẠT.

<span class='text_page_counter'>(11)</span> Trường THCS Trần Quốc Toản. Giáo án Ngữ văn 6. HĐ 1 :Đọc – tìm hiểu. I . Đọc – tìm hiểu chung :. chung. 1/ Tác giả :. - GV cho HS đọc giới. - HS đọc và nêu. thiÖu SGK. - TrÇn §¨ng Khoa sinh n¨m 1958 -Quª Nam S¸ch - H¶i Dương - HiÖn ®ang c«ng t¸c ë t¹p chí Quân đội. 2/ Tác phẩm : - Bµi th¬ s¸ng t¸c n¨m 1967 rút từ tập " Góc sân và khoảng trời". GV đọc mẫu và cho HS đọc - Gọi HS đọc - Bµi th¬ lµm theo thÓ th¬ g×?. - HS lắng nghe - HS đọc -ThÓ th¬ tù do, c¸c c©u v¨n - HS trả lời : tự do. - Bµi th¬ t¶ c¶nh m­a. - HS trả lời : C¶nh thiªn. vµo mïa nµo? Thuéc. nhiªn, c¶nh trËn m­a rµo. vïng nµo?. mùa hạ ở nông thôn đồng b»ng B¾c Bé.. ? Bài thơ miêu tả cơn. mưa theo trình tự nào ?. - Trình tự thời gian :. ng¾n. - Bµi th¬ t¶ c¶nh thiªn nhiªn, c¶nh trËn m­a rµo mùa hạ ở nông thôn đồng b»ng B¾c Bé.. + Từ đầu... trọc lốc: Quang cảnh lúc sắp mưa. + Tiếp... cây lá hả hê: Cảnh trong cơn mưa +Còn lại: Hình ảnh con người trong cơn mưa. HĐ 2 :Đọc – tìm hiểu. II. Đọc – tìm hiểu VB. VB ? Bức tranh đó được. - HS trả lời : Hình dáng,. miêu tả qua những. động tác của nhiều loài. GV : Nguyễn Thị Bình Lop8.net. 1/ Bức tranh thiên nhiên. trước và trong cơn mưa:.

<span class='text_page_counter'>(12)</span> Trường THCS Trần Quốc Toản phương diện nào?. vật và cảnh vật. Giáo án Ngữ văn 6 -Cảnh trước khi mưa: §µn mèi bay ra, mèi trÎ, mèi già, đàn kiến tránh mưa, bầu trêi ®Çy m©y ®en, c©y. ? Tìm những nét tiêu. - HS trả lời : Mối trẻ;Bay mía múa gươm. cao ;Gà con ;Ẩn nấp ; động của sự vật trước Ông mặt trời ; Mặc áo => Tạo cảnh cơn mưa ? giáp đen ra trận... tượng một cuộc ra trận dữ ? Chỉ ra cái hay, cái độc đáo trong phép - HS trả lời : Tạo cảnh dội với khí thế mạnh mẽ nhân hoá trên ? khẩn trương của đoàn tượng một cuộc ra trận biểu về hình dáng hoạt. dữ dội với khí thế mạnh. quân.. mẽ khẩn trương của đoàn quân. ? Tg đã miêu tả mỗi sự. vËt rÊt næi bËt, tiªu biÓu, râ tõng nÐt riªng. - HS trả lời ngắn gọn : M­a, rµo rµo, ï ï, r¬i lép - C¶nh trong khi m­a: bép, cãc nh¶y …. M­a, rµo rµo, ï ï, r¬i lép bép, cãc nh¶y Từng sù. vÒ h×nh d¸ng, hµnh. vật đều được tả chính xác ở. động trong cơn mưa?. nÐt næi bËt nhÊt, rÊt phï hîp víi chóng kÓ c¶ vÒ. ? TG đã sử dụng nghệ thuật tiêu biểu nào?. - HS trả lời : Nhân hoá.. h×nh d¸ng vµ trong ho¹t. ? Gần hết bài thơ chỉ. - HS trả lời :. động.. Bố em đi cày về Đội sấm Đội chớp Đội cả trời mưa …. 2/ Hình ảnh con người:. miêu tả thiên nhiên đến cuối bài thơ mới xuất hiện hình ảnh con. - Con người mới xuất hiện trªn c¸i nÒn thiªn nhiªn d÷ déi, hùng vÜ.. người được đặt trong sự tương phản thế nào ? ( cảnh - người ) ? Biện pháp n/ thuật ?. - HS trả lời : ẩn dụ) => Hình ảnh được xây. GV : Nguyễn Thị Bình Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(13)</span> Trường THCS Trần Quốc Toản ? Em nhận xét ý nghĩa của hình ảnh đó ?. Giáo án Ngữ văn 6 dựng theo lối ẩn dụ, khoa. - HS trả lời :Tư thế con trương ngời bao trùm tất cả. => Dựng lên hình ảnh con ngươì có tầm vóc lớn lao và tư thế hiên ngang, sức mạnh to lớn có thể sánh với thiên nhiên vũ trụ.. 4. Củng cố : Nhắc lại hình ảnh con người . 5. Dặn dò : -Viết đoạn văn về cơn mưa em đã được chứng kiến sau khi hóc xong bài “ Mưa” – Trần Đăng Khoa. - Chuẩn bị bài “Hoán dụ” * Rút kinh nghiệm: Đi vào tìm hiểu các cơ quan cảm giác được sử dụng trong bài thơ. Việc sử dụng đem lại hiệu quả.. ................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................... GV : Nguyễn Thị Bình Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(14)</span>