Bài giảng Hoạt động ngoại khóa Địa lí ở trường trung học cơ sở

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (529.73 KB, 10 trang )

<b>TRƯỜNG ĐẠI HỌC PHẠM VĂN ĐỒNG </b>
<b>KHOA SƯ PHẠM TỰ NHIÊN </b>

<b>TỔ ĐỊA – KTCN – KTPV </b>


<b>ĐỀ CƯƠNG BÀI GIẢNG </b>

<b>HOẠT ĐỘNG NGOẠI KHĨA ĐỊA LÍ </b>

<b>Ở TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ </b>

<b>Ths. GVC Phan Thoâng </b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(2)</span><div class='page_container' data-page=2>

1
<b>MỤC LỤC </b>

Chương 1. NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG VỀ HOẠT ĐỘNG NGOẠI KHÓA ĐỊA LÍ

... 2

1.1. n n m h ạt động ng ạ h đ ... 3

1.2. ngh h ạ động ng ạ h ng ạ h đ a lí ... 4

1.3 Nhi m vụ c HĐNK đ a lí ... 5

1.4 Đặ đ ểm ngoạ h á đ a lí ... 6

Chương 2. CÁC HOẠT ĐỘNG NGOẠI KHĨA VỀ ĐỊA LÍ ... 8

2.1 Các yêu cầ ơ bản với hoạ động ngoại khóa ... 8

2.2 Các nguyên tắc tổ chức hoạ động ngoạ h á đ a lí ... 8

2. . Cá h nh hứ ổ hứ ng ạ h ng m n Đ ... 9

2.3.1 Tổ nh m đ a lí ... 9

2.3.2 Câu lạc bộ đ a lí ... 11

2.3. . T hơ đ a lí ... 13

2. .4. Th ng n đ a lí: bao gồm các hoạ động khác nhau. ... 14

2.3.5 Dạ hộ đ + Đố v đ a lí ... 17

2.3.6 Dự án đ a lí ... 18

2. .7 Th đ a lí ... 20

2. .8 Th m q n đ a lí ... 22

Chương . UI TRÌNH TỔ CHỨC CÁC HOẠT ĐỘNG NGOẠI KHÓA VÀ KỸ
NĂNG XÂY DỰNG KẾ HOẠCH CHƯƠNG TRÌNH TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG
NGOẠI KHĨA ... 24

3.1 Quy trình tổ chức các hoạ động ngoại khóa ... 24

3.2 Cấu trúc c a kế hoạch hoạ động ngoại khóa ... 24

3.3 Kỹ năng h ết kế các hoạ động ngoại khóa ... 25

Chương 4. THIẾT KẾ MỘT SỐ HOẠT ĐỘNG NGOẠI KHĨA ĐỊA LÍ ... 34

</div>
<span class='text_page_counter'>(3)</span><div class='page_container' data-page=3>

<b>MỞ ĐẦU </b>

H ạ động ng ạ h đượ xem à mộ b n pháp để nâng hấ

ượng g á ụ . T ng nhà ường phổ h ng h ạ động ng ạ h v

ấ q n ng ng v nâng hấ ượng ạ h . H ạ động ng ạ h

h ng hỉ g úp h s nh phá ển nh nh về ư mà n ạ h h s nh hả
năng ứng ụng ố vận ụng ến hứ nh h ạ và hự ế. Th ng q h ạ động
ng ạ h á h s nh ng ố mở ộng á ến hứ đã h m ếm á ến hứ
mớ phá ển hứng hú nhận hứ á m n h đ ến hứ và năng
á em hắ hơn sâ hơn và ộng hơn.

M n Đ ng nhà ường phổ thơng có nhiề điề ki n thuận lợ để tổ chứ
các hoạ động ngoạ khóa. Tuy nhiên h đến nay vi tổ chứ các hoạ động ngoạ
khóa đ lí chư đượ quan tâm và nế có thì hoạ động cũng chưa hi quả.

Tài li này đượ biên soạn nhằm giúp sinh viên C đẳng sư phạm ngành Đ
lí có thêm mộ số kiến thứ và kỹ năng về các hoạ động ngoạ khóa đ lí trong
ường THCS. Vì vậ , chúng tơi chỉ lự ch n để đưa vào tài li những nộ dung
cần thiế và phù hợp nhấ .

Tài li được biên soạn có 4 chương:

Chương 1: Những vấn đề chung về hoạ động ngoạ khóa đ lí.
Chương 2: Các hoạ động ngoạ khóa đ lí

Chương 3: Q nh ổ hứ á h ạ động ng ạ h và ỹ năng xâ ựng
ế h ạ h hương nh ổ hứ h ạ động ng ạ h

Chương 4: Thiế kế mộ số hoạ động ngoạ khóa đ lí.

Trong q trình biên s ạn cịn có nhiề thiế sót, rấ mong góp ý từ các đồng
nghi p, các em sinh viên và bạn đ c theo đ chỉ

Chân thành ảm ơn.

</div>
<span class='text_page_counter'>(4)</span><div class='page_container' data-page=4>

<b>Chương 1. NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG VỀ HOẠT ĐỘNG </b>

<b>NGOẠI KHĨA ĐỊA LÍ </b>

- Nhận thứ sâu sắ về q n n m h ạ động ng ạ h đ í; về v
ngh , nhi m vụ và đặ điểm h ạ động ng ạ h ng ạ h đ í.

- Đánh giá đượ v ngh , nhi m vụ h ạ động ng ạ h ng ạ
h đ í.

- Phân bi t đặ điểm h ạ động ng ạ h ng ạ h đ í vớ các
HĐNK khác.

- Có năng lự tự h , đánh giá, hoạ động nhóm.

H ạ động ng ạ h (HĐNK) à ổ hứ ự ng n h sinh (HS) ở
ng à ớp giáo viên (GV) hướng ẫn àm ố vấn để phá ển hứng hú phá
t ển nhận hứ và phá h nh ự ự sáng ạ HS nhằm mụ đ h mở ộng và
bổ s ng những hứ đ lí đượ q đ nh ng hương nh.

Cá h ạ động ng ạ h h ng những á ụng ố về mặ g á ụ
ồ h vấn mà n h h h đượ ng s mê h ập bộ m n HS. Ch nh v
vậ h ạ động ng ạ h ũng đượ mộ b n pháp hướng ngh p h q ả.

H ạ động ng ạ h đ à h nh hứ ổ hứ ạ h ng à ớp h ng q
đ nh bắ b ộ ng hương nh h ạ động ự ên sự ự ng n h m g
mộ số h mộ số đ ng h s nh hứng hú ê h h bộ m n đ và h m m ốn
m sáng ạ á nộ ng h ập đ .

H ạ động ng ạ h đ đượ phân b vớ á h nh hứ ổ hứ ạ h
há ở hỗ:

</div>
<span class='text_page_counter'>(5)</span><div class='page_container' data-page=5>

4
nộ h .

- Là h ạ động ự ng n h m g h s nh.

- G á v ên h ng ự ếp h m g h ạ động ùng h s nh nhưng à ngườ
hướng ẫn hỉ đạ ư vấn h h s nh.

- Nộ ng ng ạ h hường ên q n đến nộ ng h ập và phù hợp vớ
h àn ảnh.

- Kh ng ổ hứ ểm đánh g á ế q ả h ạ động ng ạ h á.
<b>1. . V , ý nghĩ h ng ng h ng h í </b>
HĐNK Đ a lí có tác dụng rất lớn trong vi c nâng cao hi u quả dạy h đ a lí
ng nhà ường, góp phần tích cực vào vi c nâng cao, mở rộng vốn tri thức c a
các em, rèn luy n kỹ năng đ ăng ường hứng thú h c tập bộ môn và giáo dục
ng ê h ên nh ên q ê hương đấ nước.

- T ước hế q HĐNK mà á em được mở rộng, bổ sung, cập nhật các kiến
thức cần thiế . đ ỹ năng đ ũng đ ều ki n để rèn luy n và c ng cố
vững chắc; nhiều kiến thứ đ a lí ở đ phương mà á em m hám phá sư
tầm hoặc h thống hóa sẽ làm giàu thêm vốn tri thức, vốn sống c a các em.

- Cá HĐNK với nhiều hình thức phong phú, diễn ra ở nhiề đ đ ểm khác
nh đ hỏi các cách thức hoạ động khác nhau sẽ rèn luy n tính thích nghi, ch
động năng động, sáng tạo. Qua hoạ động từ thực tế mà thế giới quan khoa h c,
nhân s nh q n được phát triển ăng hêm nh ê q ê hương đấ nước, yêu lao
động ê n ngườ … Từ đ á em ũng èn n đượ á năng q n sá
phán xét, suy luận… hứng thú h c tập đ ăng hêm .

</div>
<span class='text_page_counter'>(6)</span><div class='page_container' data-page=6>

phần tích cực vào phục vụ xã hội và xây dựng nhà ường (ví dụ như xâ ựng vườn
đ a lí, truyền thơng về giáo dục dân số m ường, tin tức thời sự đ a lí...)

- Trong ngoạ h đ nh độc lập, ch động, sáng tạ được tôn tr ng và
phát huy. Nhờ vậy HS có thể áp dụng vào trong q trình h c tập c a mình, tạ đ ều

ki n để GV áp dụng phương pháp ạy h c tích cực, bồ ưỡng năng ực tự h c, tự
rèn luy n cho các em, khả năng phán xé s ận, tổ chức các hoạ động … ự tin
hơn ng ộc sống và đạt hi u quả h c tập cao..

- T ng g đ ạn hi n nay, hoạ động ngoại khóa có tác dụng rất lớn trong
vi c nâng cao hi u quả dạy h đ a lí ở nhà ường, góp phần tích cực vào vi c nâng
cao, mở rộng vốn tri thức c a các em, rèn luy n năng đ ăng ường hứng thứ
h c tập bộ môn, giáo dụ ng ê h ên nh ên q ê hương đất nước, giáo dụ hướng
nghi p, giáo dụ năng sống cho h c sinh.

HĐNK n h ng đều có các nhi m vụ hình thành và bồ ưỡng cho HS các
năng ực khác nhau:

</div>
<span class='text_page_counter'>(7)</span><div class='page_container' data-page=7>

h ật công ngh , các thành quả c động sáng tạo, những né nh văn h á
c á nước trên thế giới cùng vớ á né văn h á độ đá a các dân tộ ên đất
nước Vi t Nam.

- Nhi m vụ bồ ưỡng năng ực há độ, tình cảm: Tri thứ à ơ sở, là nền
tảng, là cội nguồn để hình thành niềm tin. Tri thứ há độ và niềm tin là những
thành phần ơ bản c a ý thứ n người nói chung và c a h c sinh THCS nói riêng.
Ý thức lạ được tôi rèn trong hoạ động, chẳng hạn như v c tham gia vào các
HĐNK sẽ làm bộc lộ hứng thú, sở ường năng ực c á em đồng thời thể hi n
lịng tự tin, tự tr ng, tơn tr ng bạn bè và m người kể cả các em nhỏ tuổ hơn m nh.
T ng động, h c tập v hơ hể h văn ngh ở bấ nơ nà á em ũng
luôn chấp hành nghiêm chỉnh q đ nh pháp luật, tôn tr ng thuần ph ng m ục, tôn
tr ng chuẩn mực xã hộ … Những hoạ động đ g úp HS phát triển hài hồ giữa tình

cảm thẩm m nh ảm đạ đức, tình cảm trí tu , và hoạ động xã hộ để tạo nên một
nhân cách toàn di n.

- Nhi m vụ hình thành h thống năng ự hành động ( năng hành v ): H
thống năng hành v à đ ều ki n quan tr ng để thực hi n hoạ động có hi u quả.
N đến hoạ động là phải nói tớ hành v năng hực hi n hoạ động. Đối với
HĐNK đ ng ường THCS, h c sinh hình thành một loạ á năng ực khác
nh như năng ực tự h năng ực giải quyết vấn đề năng ực tự sáng tạ năng
lực quản năng ực hợp tác, giao tiếp...

Các nhi m vụ này có mối quan h hữ ơ gắn kết, bổ sung lẫn nhau và làm
tiền đề cho nhau.

Hoạ động ngoại khố là một hình thức tổ chức dạy h đặ đ ểm:

+ HĐNK được thực hi n ngồi giờ h c, nó khơng mang tính bắt buộc mà tuỳ
thuộc vào tính tự nguy n, tự giác, hứng thú, sở thích, nguy n v ng c a mỗi HS
trong khuôn khổ khả năng và đ ều ki n tổ chứ được c nhà ường.

</div>
<span class='text_page_counter'>(8)</span><div class='page_container' data-page=8>

7
những ngày kỉ ni m, những d p lễ hộ …

+ HĐNK hể được tổ chức theo những hình thức khác nhau như: ổ ngoại
khố; câu lạc bộ khoa h c; dạ hội khoa h c; dạ hội ngh thuật .v.v...

+ Nội dung ngoại khoá rấ đ ạng, bao gồm cả nh vự văn h á h h c
công ngh , thể dục thể h h ật... nhằm giúp HS mở rộng đà sâ àm ph ng
phú thêm những kiến thứ đã được h c trong các giờ nội khố c a mơn h c.

+ Ngoại khoá do GV bộ môn, GV ch nhi m, Đội Thiếu niên Tiền phong,
Đ àn Th nh n ên Cộng sản Hồ Chí Minh... và HS c a một lớp hay một số lớp phối
hợp thực hi n.

Để tiến hành á HĐNK đạt hi u quả tố đẹp ng á ường phổ thông đ
hỏi phải có sự tổ chức chặt chẽ, tỉ mỉ c a GV, sự g úp đỡ c nhà ường, c a Hội
thiếu niên, c Đ àn h nh n ên và cả những tổ chứ ơ q n ên q n... Bên
cạnh đ G ần động v ên được sự tham gia nhi t tình c a tập thể HS, c a mỗi cá
nhân, cần tạo dựng được những hạt nhân nòng cốt trong mỗi dạng HĐNK.

<b>CÂU HỎI ÔN TẬP, RÈN LUYỆN </b>

1. HĐNK đ a lí là gì? Phân bi t HĐNK đ a lí với các hình thức tổ chức dạy
h c khác.

2. Trình bày vai trị, ý ngh a và nhi m vụ c a HĐNK đ a lí.

3. Đặ điểm c HĐNK đ lí. Phân bi đặ điểm h ạ động ng ạ h
ng ạ h đ í vớ các HĐNK khác.

</div>
<span class='text_page_counter'>(9)</span><div class='page_container' data-page=9>

<b>Chương . CÁC HOẠT ĐỘNG NGOẠI KHĨA VỀ ĐỊA LÍ </b>

- Biế rõ các yêu cầ , nguyên tắ tổ chứ , các hình thứ tổ chứ các hoạ động
ngoạ khóa trong mơn Đ lí để vận dụng vào trong các HĐNK.

- Đánh g á á h nh hứ HĐNK đ để ừ đ ổ hứ hự h n đượ và
tr ng nhà ường THCS

- Sinh viên có năng lực tự đánh g á ổ chức, hoạt động nhóm/tổ.

- Vi c tổ chức các hoạt động ngoại khóa phải phù hợp với hoàn cảnh h c tập
c a h c sinh, với điều ki n vật chất và thời gian cho phép.

- Nội dung ngoại khóa phải cố gắng kết hợp với nội khóa, vừa phục vụ nội
khóa, vừa phát h được năng khiếu, sở ường c a h c sinh.

- Tuy hoạt động ngoại khóa có tính chất tự nguy n, tự giác nhưng h c sinh vẫn
cần thực hi n có nề nếp đề cao tinh thần kỷ luật.

Do những đặ đ ểm trên nên vi c tổ chứ á HĐNK đ a lí cần phả đảm bảo
các nguyên tắc sau:

- Đảm bảo tính khoa h : Đâ à ng ên ắ đầu tiên cần phải thực hi n, tính
khoa h được thể hi n trong nộ ng và phương pháp ổ chức các hoạ động.
Ngồi ra cịn thể hi n trong tính vừa sức, phù hợp với tâm sinh lí lứa tuổi.

Tổ chức hoạ động ngoại khóa phải phù hợp vớ đặ đ ểm âm nh độ
nhận thức và hoàn cảnh h c tập c a HS, phù hợp vớ đ ều ki n vật chất và thời gian
HS có thể thu xếp được, phù hợp vớ đặ đ ểm c nhà ường và đặ đ ểm đ a lí đ a

phương.

</div>
<span class='text_page_counter'>(10)</span><div class='page_container' data-page=10>

hợp hặ hẽ vớ nộ h á vừ phụ vụ nộ h á vừa nhằm bổ sung, mở rộng, hoặc
c ng cố, vận dụng kiến thức nội khóa trong thực tiễn, vừ phá h đượ năng
h ế sở ường HS.

- Đảm bảo tính giáo dục: Những nội dung, hình thứ và phương pháp ng
HĐNK ần phải lựa ch n để mang tính giáo dục cao.

- Đảm bả nh n àn: Để đảm bảo tổ chứ á HĐNK hành ng đ hỏi
người tổ chức cần hú đến nh n àn v á HĐNK hể diễn ra ngoài trời, ở
nhiề đ đ ểm khác nhau. Tính an tồn bao gồm cả về an tồn tham gia giao thơng,
n àn đ đ ểm tổ chức hoạ động, an tồn trong q trình tổ chức hoạ động. Vì
vậy trong quá trình hoạ động, HS cần thực hi n có nề nếp đề cao tinh thần kỷ luật,
tuân th á q đ nh đề ũng như h u sự giám sát chặt chẽ c a tập thể và GV.

Ngoài những nguyên tắc trên, tuỳ theo từng nội dung, hình thức lựa ch n để
vận dụng các nguyên tác khác vào trong quá trình hoạ động cho phù hợp. Ví dụ
nguyên tắ nh độc lập, sáng tạo và phát triển ư a HS…

2. .1.1 Ý ngh a tổ nh m đ a lí trong hoạ động ngoại khóa đ a lí

Tổ đ a lí là một hình thứ ơ bản c HĐNK đ ng v ất quan tr ng trong
vi c tổ chứ á HĐNK đ a lí.

Đặ đ ểm c a tổ nh m đ a lí là mang tính chất g n nhẹ, dễ tập hợp, dễ hoạt
động, có thể đ sâ và ừng nh vực và mang lại hi u quả cao.

Tổ, nhóm trong h c tập, hoạ động có tác dụng àm ăng hêm động lực h c
tập, tạ ơ hội cho HS h c tập lẫn nhau; tạo ra sự phức tạp về mặt nhận thức và về
mặt xã hội, tạo ra các hoạ động và g úp đỡ lẫn nhau trong quá trình hoạ động. Từ
đ ăng hêm nh ảm, sự hiểu biết về nhau tạ đ ều ki n để xây dựng mối quan h
tích cự và á q n đ ểm khẳng đ nh về các vấn đề khác.

2.3.1.2 Cách phân chia tổ, nhóm trong hoạ động ngoại khóa đ a lí

</div>