Nâng cao chất lượng giáo dục lý luận chính trị cho sinh viên các trường đại học nước ta hiện nay

<span class='text_page_counter'>(1)</span><div class='page_container' data-page=1>

Trần Huy Ngọc <i>và Đtg </i> Tạp chí KHOA HỌC & CƠNG NGHỆ 125(11): 57 - 62

57

<b>NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG GIÁO DỤC LÝ LUẬN CHÍNH TRỊ </b>

<b>CHO SINH VIÊN CÁC TRƯỜNG ĐẠI HỌC NƯỚC TA HIỆN NAY </b>

<b> Trần Huy Ngọc*_{, Nguyễn Thị Ngân} </b>

<i>Trường Đại học Kinh tế & Quản trị Kinh doanh - ĐH Thái Nguyên </i>

TÓM TẮT

Giáo dục lý luận chính trị là nội dung quan trọng của giáo dục đại học ở nước ta hiện nay. Thực trạng
giáo dục lý luận chính trị cho sinh viên các trường đại học ở nước ta hiện nay còn chưa đáp ứng được
yêu cầu của thực tiễn đặt ra. Do đó, cần tiếp tục đổi mới nhằm nâng cao hơn nữa chất lượng, hiệu quả
công tác giáo dục lý luận chính trị cho sinh viên các trường đại học ở nước ta hiện nay.

<b>Từ khóa: </b><i>Giáo dục, lý luận, giáo dục lý luận chính trị, nâng cao chất lượng giáo dục, sinh viên </i>
<i>các trường đại học. </i>

<b>1.</b> Giáo dục lý luận chính trị cho sinh viên
Việt Nam hiện nay là hoạt động truyền bá,
nhận thức và vận dụng sáng tạo những
nguyên lý của chủ nghĩa Mác – Lênin, tư
tưởng Hồ Chí Minh, đường lối, quan điểm
của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà
nước cùng những tinh hoa tư tưởng chính trị
của dân tộc và nhân loại nhằm hình thành thế
giới quan khoa học, nhân sinh quan cách
mạng, phương pháp tư duy biện chứng và

phương pháp hành động khoa học, góp phần
phát huy tính tích cực của sinh viên trong việc
xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội
chủ nghĩa.*

Giáo dục lý luận chính trị là một bộ phận
quan trọng của giáo dục đào tạo ở bậc đại
học, là yêu cầu khách quan nhằm hình thành
và phát triển nhân cách cho sinh viên. Giáo
dục lý luận chính trị tác động trực tiếp đến tư
tưởng, tình cảm, đạo đức và khả năng thực
hành công việc của mỗi sinh viên trong thực
tiễn cuộc sống. Trong bối cảnh, tình hình
chính trị khu vực và thế giới đang diễn biến
phức tạp, cuộc đấu tranh trên lĩnh vực lý luận,
tư tưởng diễn ra ngày càng gay gắt, các thế
lực thù địch ra sức thực hiện âm mưu <i>diễn </i>
<i>biến hịa bình</i>... do đó, việc giáo dục lý luận
chính trị cho sinh viên được xem là yêu cầu
cấp bách hiện nay.

Về thực chất, giáo dục lý luận cho sinh viên
trong các trường đại học là cung cấp những tri

*

<i>Tel: 0949128678, Email: </i>

</div>
<span class='text_page_counter'>(2)</span><div class='page_container' data-page=2>

Trần Huy Ngọc <i>và Đtg </i> Tạp chí KHOA HỌC & CƠNG NGHỆ 125(11): 57 - 62

58

Đảng ta trong quá trình lãnh đạo cũng ln
nhấn mạnh đến vị trí, vai trị của cơng tác
giáo dục lý luận chính trị. Từ thực tiễn cơng
tác giáo dục lý luận chính trị, Đảng ta đã đưa
ra nhiều chỉ thị, nghị quyết nhằm đổi mới,
nâng cao chất lượng, hiệu quả cơng tác giáo
dục lý luận chính trị như: Văn kiện đại hội X
của Đảng chỉ rõ: <i>“Đổi mới, nâng cao chất </i>
<i>lượng, hiệu quả công tác giảng dạy và học </i>
<i>tập lý luận”1</i>_{. Văn kiện đại hội XI tiếp tục xác}

định: <i>“Tiếp tục đổi mới nội dung, phương </i>
<i>thức, nâng cao hơn nữa tính chiến đấu, tính </i>
<i>thuyết phục, hiệu quả của cơng tác tư tưởng, </i>
<i>tuyên truyền học tập chủ nghĩa Mác – Lênin, </i>
<i>tư tưởng Hồ Chí Minh, quan điểm đường lối </i>
<i>của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà </i>
<i>nước… Đổi mới, nâng cao chất lượng công </i>
<i>tác giáo dục lý luận chính trị, giáo dục cơng </i>
<i>dân trong hệ thống các trường chính trị, các </i>
<i>trường thuộc hệ thống giáo dục quốc dân. </i>
<i>Mỗi cán bộ, đảng viên phải học tập, nâng cao </i>
<i>trình độ lý luận chính trị”2</i>_{. Như vậy, đổi}

mới, nâng cao chất lượng giáo dục lý luận
chính trị được Đảng ta đặc biệt quan tâm,
nhất là giáo dục lý luận chính trị cho đối

tượng là thanh niên, sinh viên. Văn kiện đại
hội IX chỉ rõ: <i>“Tăng cường giáo dục chính </i>
<i>trị, tư tưởng, đạo đức, lối sống cho sinh viên. </i>
<i>Cải tiến việc giảng dạy và học tập các bộ môn </i>
<i>khoa học Mác – Lênin và tư tưởng Hồ Chí </i>
<i>Minh ở các trường đại học, cao đẳng, trung </i>
<i>cấp chuyên nghiệp và dạy nghề”3</i>_.

<b>2.</b> Sau hơn 25 năm đổi mới, Việt Nam đã đạt
được những thành tựu to lớn trên tất cả các
mặt của đời sống xã hội. Song mặt trái của
kinh tế thị trường, toàn cầu hóa và hội nhập
quốc tế đã tác động tiêu cực đến đời sống xã
hội, làm băng hoại nhiều nét đẹp văn hóa
truyền thống, chà đạp lên những giá trị đạo
đức đích thực, làm thay đổi quan niệm, lối
sống, phai nhạt lý tưởng, niềm tin… của một

1_{ĐCSVN, Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ}

X, Nxb CTQG, HN, 2006, tr.285.

2_{ĐCSVN, Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ}

XI, Nxb CTQG, HN, 2011, tr.256-267.

3_{ĐCSVN, Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ}

IX, Nxb Sự thật, HN, 2001, tr.110-111.

bộ phận không nhỏ quần chúng nhân dân ta
nói chung và thanh niên, sinh viên nói riêng.
Sinh viên - những người được coi là rường
cột, là chủ nhân tương lai của đất nước đang
có một số biểu hiện tiêu cực như: một bộ
phận sinh viên có tình trạng suy thoái đạo
đức, mờ nhạt về lý tưởng, sống thiếu hoài bão
lập thân lập nghiệp, thiếu bản lĩnh chính trị,
thờ ơ chính trị, mơ hồ về chính trị, có lối sống
vơ cảm…

Giáo dục lý luận chính trị cho sinh viên Việt
Nam trong thời kỳ đổi mới có nhiều thuận lợi
song cũng đứng trước khơng ít khó khăn, thách
thức: Cơ chế thị trường tạo điều kiện cho sinh
viên phát huy được sự năng động, sáng tạo của
mình, nhưng tính chất cạnh tranh khốc liệt của
nó lại sinh ra tâm lý sùng bái đồng tiền, bất
chấp đạo lý, coi thường các giá trị nhân văn;
Mở rộng giao lưu hội nhập quốc tế đón được
gió lành nhưng cũng không tránh khỏi gió
độc, nhất là sự lợi dụng của kẻ địch để thực
hiện âm mưu <i>“diễn biến hịa bình”</i> mà đối
tượng chính là thế hệ trẻ trong đó có sinh
viên. Dưới tác động tiêu cực của cơ chế thị
trường, của hội nhập với thế giới, một số sinh
viên đã xa rời lý tưởng cách mạng, giảm sút
tình cảm, đạo đức cách mạng; Cuộc cách
mạng khoa học - công nghệ đã dẫn đến sự

“bùng nổ thông tin”: kiến thức khoa học của
nhân loại vô cùng phong phú, phương tiện kỹ
thuật ngày càng hiện đại, được sử dụng rộng rãi,
tốc độ truyền bá thông tin nhanh chưa từng
thấy, nhất là thông tin trên mạng internet rất đa
dạng, phong phú. Song hạn chế của vấn đề này
là sự thiếu kiểm sốt của thơng tin, sự lợi dụng
công nghệ thông tin để truyền bá tư tưởng phản
động, văn hóa khơng lành mạnh, công nghệ
thông tin tạo điều kiện cho con người xích lại
gần nhau hơn nhưng cũng dường lại như đẩy
con người xa nhau hơn… Trong điều kiện như
vậy, giáo dục lý luận chính trị cho sinh viên
khơng chỉ có vai trị quan trọng trong cung cấp
thông tin mà quan trọng hơn là việc định hướng,
xử lý thông tin.

</div>
<span class='text_page_counter'>(3)</span><div class='page_container' data-page=3>

Trần Huy Ngọc <i>và Đtg </i> Tạp chí KHOA HỌC & CƠNG NGHỆ 125(11): 57 - 62

59
nghị lần thứ năm Ban Chấp hành Trung ương

Đảng khóa X đã chỉ rõ: <i>“Chương trình, nội </i>
<i>dung, phương pháp giáo dục lý luận chính trị </i>
<i>trong nhà trường chậm đổi mới, chưa theo </i>
<i>kịp với trình độ phát triển và yêu cầu của xã </i>
<i>hội”4</i>. Đó là một trong những nguyên nhân

dẫn đến hiện tượng một bộ phận sinh viên
không học hoặc khơng có hứng thú học tập,

nghiên cứu các môn lý luận chính trị, kết quả
sau khi học các mơn lý luận chính trị thường
khơng cao, hoặc khơng có chuyển biến trong
nhận thức và hành động của sinh viên. Thực
tế này, đang đặt ra nhiệm vụ cấp bách cho
công tác tư tưởng hiện nay là: Cần phải tiếp
tục đổi mới, nâng cao chất lượng, hiệu quả
giáo dục lý luận chính trị trong các trường đại
học ở nước ta hiện nay.

<b>3. </b>Để nâng cao chất lượng giáo dục lý luận
chính trị trong các trường đại học hiện nay,
thiết nghĩ cần chú trọng một số giải pháp sau:
- Đảng ủy, Ban Giám hiệu các trường đại học
có vai trị rất quan trọng trong việc đổi mới,
nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác giáo
dục lý luận chính trị cho sinh viên các trường
đại học. Do đó, từ phía các nhà quản lý giáo
dục trong các trường đại học cần:

+ Đổi mới tư duy, quan niệm về dạy và học
các môn lý luận chính trị, nhất là ở các trường
khơng chuyên ngành Mác – Lênin, tư tưởng
Hồ Chí Minh. Cần nhận thức rõ vị trí, vai trị
của các mơn lý luận chính trị đối với việc bồi
đắp tư tưởng, tình cảm, nhân cách cho sinh
viên hướng tới việc hình thành thế giới quan
khoa học, nhân sinh quan cộng sản, phương
pháp tư duy và phương pháp làm việc biện
chứng cho sinh viên. Không thể coi đây là

môn phụ, không quan trọng...

+ Tiếp tục chăm lo, bồi dưỡng, phát triển đội
ngũ giảng viên lý luận chính trị cả về số
lượng và chất lượng. Trong thời gian tới cần
chú ý một số vấn đề sau:

Cần có một chiến lược xây dựng đội ngũ
giảng viên lý luận chính trị của các trường

4_{ĐCSVN, Văn kiện Hội nghị Trung ương năm, Khóa}

X, Nxb CTQG, HN, 2007, tr.37.

trong khoảng thời gian từ 10 đến 20 năm. Từ
đó, xây dựng kế hoạch bồi dưỡng, sử dụng tối
ưu, cũng như có chế độ, chính sách hợp lý
nhằm làm cho đội ngũ này yên tâm, gắn bó
với nghề nghiệp của mình và nỗ lực phấn đấu
hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ.

Cần xây dựng quy trình tuyển dụng giảng
viên lý luận chính trị một cách cụ thể hơn.
Tránh tình trạng nhận tràn lan, khơng phù hợp
chuyên môn, kém hiệu quả, đào tạo lại…
Giảng viên lý luận chính trị cần được tạo điều
kiện và có quy chế cụ thể định kỳ đi nghiên
cứu thực tiễn ở trong nước (có thể ở nước
ngồi) với mục đích, u cầu và kế hoạch cụ

thể, tránh tình trạng hình thức, kém hiệu quả.
Ngồi tập huấn chuyên môn, các trường cần
chú ý tập huấn kỹ năng giảng dạy, ứng dụng
công nghệ thông tin, công nghệ cao trong
giảng dạy.

+ Nâng cao chất lượng, hiệu quả các buổi
sinh hoạt chính trị, giảng dạy nghị quyết, các
hoạt động chính trị - xã hội ngoại khóa... cho
sinh viên.

- Khoa (Bộ mơn) chun mơn là thành trì về
chuyên môn, bộ phận quản lý trực tiếp nhất
đội ngũ giảng viên, hiểu rõ năng lực chuyên
môn của từng cán bộ giảng viên, do đó để
nâng cao chất lượng giáo dục lý luận chính trị
mà trước tiên là nâng cao chất lượng đội ngũ
giảng viên lý luận chính trị trong các trường
đại học hiện nay, Khoa (bộ môn) chuyên môn
có vai trị đặc biệt quan trọng. Một số giải
pháp nâng cao chất lượng đội ngũ giảng viên
đối với cấp Khoa (bộ mơn) chun mơn:
Khuyến khích giảng viên học tập, nghiên
cứu nâng cao trình độ chun mơn, tin học,
ngoại ngữ.

Tiếp tục thực hiện có hiệu quả các buổi sinh
hoạt chuyên môn định kỳ như: tổ chức thảo
luận chuyên đề, tổ chức các buổi tọa đàm về
nội dung chuyên môn và phương pháp giảng

dạy, tổ chức hội thảo về các mơn lý luận
chính trị…

</div>
<span class='text_page_counter'>(4)</span><div class='page_container' data-page=4>

Trần Huy Ngọc <i>và Đtg </i> Tạp chí KHOA HỌC & CƠNG NGHỆ 125(11): 57 - 62

60

kinh nghiệm về nội dung và phương pháp
giảng dạy.

Đối với các giảng viên trẻ, cần có kế hoạch
bồi dưỡng chu đáo về chuyên môn và phương
pháp giảng dạy. Đồng thời có kế hoạch phân
cơng cán bộ bồi dưỡng, giúp đỡ các giảng
viên trẻ nâng cao trình độ và phương pháp
giảng dạy.

- Giảng viên lý luận chính trị là những chủ thể
trực tiếp truyền giảng lý luận chính trị cần: Ý
thức được vị trí, vai trị, trách nhiệm của mình
với mơn học; khơng ngừng học tập nâng cao
trình độ chun mơn, nghiệp vụ; tìm tịi, học
hỏi, vận dụng các phương pháp mới, phù hợp
vào giảng dạy lý luận chính trị; áp dụng các
phương tiện kỹ thuật hiện đại trong giảng
dạy... Trong đó vấn đề quan trọng nhất, đó
chính là khơng ngừng học tập, trau dồi kiến
thức lý luận và thực tiễn nhằm khơng ngừng
nâng cao trí tuệ và bản lĩnh chính trị, năng lực
chuyên môn và đạo đức cách mạng. Xứng

đáng là những người tiên phong trong cơng
tác giáo dục lý luận chính trị trong các trường
đại học, hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ mà
Đảng, Nhà nước và nhân dân giao phó.
- Đổi mới mục tiêu, nội dung, chương trình,
phương pháp, hình thức, phương tiện giáo dục
lý luận chính trị.

Mục tiêu giáo dục lý luận chính trị phải phù
hợp với yêu cầu, nhiệm vụ và đối tượng giáo
dục trong mỗi giai đoạn cách mạng nhất định.
Trong giai đoạn hiện nay, mục tiêu của cơng
tác giáo dục lý luận chính trị trong các trường
đại học là làm cho mỗi sinh viên hiểu rõ và
nắm vững những nguyên lý cơ bản của chủ
nghĩa Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh,
đường lối, chính sách, pháp luật của Đảng và
Nhà nước. Đó phải là sự lĩnh hội những chân
lý khoa học và cách mạng, giúp cho sinh viên
củng cố niềm tin vào sự lãnh đạo của Đảng,
vào mục tiêu cách mạng, vào sự nghiệp đổi
mới đất nước theo con đường độc lập dân tộc
gắn liền với CNXH, đồng thời phải trang bị
cho sinh viên những kiến thức mới về lý luận

chính trị, về khoa học xã hội và nhân văn, bồi
dưỡng thế giới quan, nhân sinh quan và
phương pháp luận khoa học cho họ. Đó là cơ
sở để củng cố lập trường giai cấp, bản lĩnh
chính trị vững vàng cho sinh viên, kiên quyết

đấu tranh chống lại mọi biểu hiện thù địch, sai
trái, kiên quyết bảo vệ chủ nghĩa Mác –
Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, đường lối,
quan điểm của Đảng. Từng bước nâng cao
trình độ lý luận chính trị, năng lực vận dụng
chủ nghĩa Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí
Minh, chủ trương, đường lối, chính sách,
pháp luật của Đảng và Nhà nước cho sinh
viên trong q trình hoạt động thực tiễn chính
trị - xã hội của mình.

</div>
<span class='text_page_counter'>(5)</span><div class='page_container' data-page=5>

Trần Huy Ngọc <i>và Đtg </i> Tạp chí KHOA HỌC & CƠNG NGHỆ 125(11): 57 - 62

61
tượng và đảm bảo truyền tải nội dung giáo

dục lý luận chính trị một cách tối ưu. Trong
điều kiện hiện nay, cần nhanh chóng tiếp cận
những thành tựu tiên tiến của khoa học công
nghệ trong giáo dục, từng bước hiện đại hóa
phương pháp, phương tiện dạy và học, thực
sự coi sinh viên là trung tâm của giáo dục
hiện đại để từ đó đưa ra các phương pháp giáo
dục tích cực, phù hợp.

- Ngoài ra, để nâng cao chất lượng, hiệu quả
giáo dục lý luận chính trị hiện nay thì vai trị
của người học (sinh viên) là rất quan trọng.
Bởi, có đổi mới như thế nào từ phía chủ thể
giáo dục lý luận chính trị, nội dung, chương

trình, phương pháp, phương tiện giáo dục lý
luận chính trị mà từ phía đối tượng khơng
chịu đổi mới thì khơng thể nào nâng cao
được chất lượng giáo dục lý luận chính trị. Do
đó, sinh viên các trường đại học cũng cần:
Đổi mới quan niệm về các mơn lý luận chính
trị. Phải nhận thức đúng đắn vị trí, vai trị của
các mơn lý luận chính trị, khơng thể coi đây
là các môn phụ, môn không quan trọng. Từ
đó, có ý thức, thái độ học tập, nghiên cứu một
cách nghiêm túc, đúng đắn.

Đổi mới cách học tập các mơn lý luận chính
trị. Không thể học một cách chống đối, học
thuộc lòng, thi cho qua… do đó, khi học xong
sinh viên khơng nắm được bản chất của vấn
đề, không thể vận dụng những kiến thức đã
học vào thực tiễn để giải quyết được các vấn
đề chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội đặt ra. Vì,
xét cho cùng giáo dục lý luận chính trị ở các
trường đại học không chỉ là trang bị tri thức lý
luận chính trị cho sinh viên mà cịn phải giúp
hình thành ở họ niềm tin chính trị và hành
động chính trị - xã hội tích cực, đúng đắn.
Nâng cao năng lực tự học, tự nghiên cứu.
Hiện nay, trong học chế tín chỉ, với mục tiêu
là biến quá trình giáo dục trở thành quá trình
tự giáo dục, nên thời gian tự học, tự nghiên
cứu có thời lượng lớn hơn gấp nhiều lần thời
gian học trên lớp. Do đó, nếu sinh viên không

chủ động chuẩn bị kỹ bài ở nhà, không tự
nghiên cứu theo định hướng của giảng viên
thì thời gian học trên lớp của sinh viên sẽ

khơng có hiệu quả. Nhất là các môn lý luận
chính trị, với đặc thù là các mơn khoa học có
tính khái qt hóa, trừu tượng hóa cao thì lại
càng cần phải nâng cao tinh thần, ý thức tự
giác học, tự nghiên cứu.

Giáo dục và đào tạo luôn được coi là quốc
sách hàng đầu. Trong bối cảnh toàn cầu hóa
và hội nhập quốc tế hiện nay, giáo dục và đào
tạo ngày càng thể hiện vị trí, vai trị quan
trọng của mình trong việc xây dựng và phát
triển đất nước. Giáo dục đạo đức, tư tưởng,
tinh thần, tình cảm, văn hóa chính trị… cho
sinh viên là một trong những nhiệm vụ hết
sức quan trọng trong giáo dục đại học ở nước
ta hiện nay, do đó, địi hỏi cần tiếp tục đổi
mới, nâng cao hơn nữa chất lượng giáo dục lý
luận chính trị cho sinh viên các trường đại
học. Thực hiện thắng lợi, nghị quyết Hội nghị
lần thứ 8 Ban Chấp hành Trung ương Đảng
khóa XI về đổi mới căn bản, toàn diện giáo
dục và đào tạo đáp ứng u cầu cơng nghiệp
hóa, hiện đại hóa trong điều kiện kinh tế thị
trường, định hướng xã hội chủ nghĩa và hội
nhập quốc tế với mục tiêu: Giáo dục con
người Việt Nam phát triển toàn diện và phát

huy tốt nhất tiềm năng, khả năng sáng tạo của
mỗi cá nhân; yêu gia đình, yêu Tổ quốc, yêu
đồng bào; sống tốt và làm việc hiệu quả.

TÀI LIỆU THAM KHẢO

1. Vũ Ngọc Am (2009), <i>Một số vấn đề về phương </i>
<i>pháp giảng dạy lý luận chính trị, </i>Nxb Thơng tấn,
Hà Nội.

2.Vũ Ngọc Am (2011), “Hiệu quả và tiêu chí đánh
giá hiệu quả công tác giáo dục lý luận chính trị”,
<i>Tạp chí Tuyên giáo</i>, (11), Hà Nội.

</div>
<span class='text_page_counter'>(6)</span><div class='page_container' data-page=6>

Trần Huy Ngọc <i>và Đtg </i> Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ 125(11): 57 - 62

62

SUMMARY

<b>IMPROVING THE QUALITY OF EDUCATION ON POLITICAL THEORY FOR </b>
<b>UNIVERSITY STUDENTS IN VIETNAM NOWADAYS </b>

<b> Tran Huy Ngoc*_{, Nguyen Thi Ngan} </b>

<i>College of Economics and Business Administration - TNU </i>
<i> </i>

Education on political theory is an important part of education and training at tertiary level in
Vietnam. As it can be seen, the reality of political theory education for university students in our

country has not met the requirements of practice. Therefore, there is a necessary need to continue
to innovate in order to further improve the quality and effectiveness of education on political
theory for university students in our country nowadays.

<b>Key words: </b><i>Education, reasoning</i>, e<i>ducation on political theory, improve the quality of education, </i>
<i>university students. </i>

<i>Ngày nhận bài:07/5/2014; ngày phản biện:28/5/2014; ngày duyệt đăng: 26/9/2014 </i>

<i><b>Phản biện khoa học:</b> ThS. Ngô Thị Tân Hương – Trường Đại học Kinh tế & QTKD – ĐH Thái Nguyên</i>

</div>

<!--links-->