Bài soạn Tuần 21-tiết 39-VL9

Giáo án: V ật lí 9 GV: Lương Văn cẩn
Tu ần : 21 NS: 2/01/2011
Tiết: 39 ND: 5/01/2011
BÀI 35.
CÁC TÁC DỤNG CỦA DỊNG ĐIỆN XOAY CHIỀU
ĐO DỊNG ĐIỆN VÀ HIỆU ĐIỆN THẾ XOAY CHIỀU
I.Mục tiêu :
1.Kiến thức :Nêu được các tác dụng của dòng điện xoay chiều
Phát hiện dòng điện là dòng điện xoay chiều hay dòng điện một chiều dựa trên tác dụng từ
2.Kó năng :.Nhận biết được kí hiệu của ampekế và vơn kế xoay chiều sử dụng được chúng để đo hiệu
điện thế và cường độ dòng điện hiệu dụng của dòng điện xoay chiều .
3.Thái độ : Có ý thức hợp tác nhóm, sáng tạo, cẩn thận khi làm thí nghiệm
II.Chuẩn bò :
1.Giáo viên : 1 Ampekế xoay chiều ; 1vôn kế xoay chiều ; 1 bóng đèn 3V có đui ; 1 công tắc ;8 sợi
dây nối ; 1 nguồn điện một chiều 3-6V ;1 nguồn điện xoay chiều 3-6V
2.Học sinh : Cho từng nhóm hs: 1nam châm điện ; 1 nam châm vónh cữu ; 1 nguồn điện một chiều 3-
6V ;1 nguồn điện xoay chiều 3-6V
III. Hoạt động dạy và h ọc
1.Ki ểm tra sĩ số
2.Kiểm tra bài cũ: Nêu cấu tạo máy phát điện xoay chiều?
Có mấy cách làm quay rơto của máy phát điện,nêu ví dụ?
Sữa bài 34.1,34.2 SBT
3.ĐVĐ: Như SGK
HOẠT ĐỘNG CỦA HS TRỢ GIÚP CỦA GV
Hoạt động1: Dòng điện xoay chiều có tác dụng giống và có tác dụng khác so với dòng điện một chiều
Cá nhân suy nghó trả lời câu hỏi của GV .
Nhắc lại những tác dụng của dòng điện một
chiều và nêu những tác dụng của dòng điện
xoay chiều như đã biết
Không thảo luận
* Nêu câu hỏi đặt vấn đề : Trong các bài trước đã biết

một số tính chất của dòng điện một chiều và dòng điện
xoay chiều hãy nêu lên những tác dụng giống nhau và
khác nhau của hai dòng điện đó
* Gợi ý :Dòng điện xoay chiều luôn đổi chiều . Vậy liệu
có tác dụng nào phụ thuộc vào chiều của dòng điện
không ? Khi dòng điện đổi chiều thì các tác dụng đó có
gì thay đổi ? Trongbài này ta sẽ xét kó .
Hoạt động 2 . Tìm hiểu những tác dụng của dòng điện xoay chiều
a) Quan sát GV làm ba TN ở hình 35.1 SGK .
Trả lời câu hỏi của GV và C1
C1 : Dòng điện xoay chiều có tác dụng nhiệt
, tác dụng quang , tác dụng từ .
b) Nêu lên thông tin biết được về hiện tượng
bò điện giật khi dùng điện lấy từ lưới điện
quốc gia
* Lần lượt biểu diễn ba TN ở hỉnh 35.1 SGK
Yêu cầu hs quan sát những TN đó và nêu rõ mỗi TN
dòng điện xoay chiều có tác dụng gì ?
GV nêu thêm : Ngoài ba tác dụng trên ta đã biết dòng
điện một chiều có tác dụng sinh lí . Vậy dòng điện xoay
chiều có tác dụng sinh lý không ? Tại sao em biết ?
* Thông báo dòng điện xoay chiều cũng có tác dụng sinh
c) Nghe GV thông báo . lý . Dòng điện xoay chiều thường dùng ở hiệu điện thế
220V nên tác dụng sinh lí rất mạnh , gây ra nguy hiểm
chết người .
Hoạt động 3 Tác dụng từ của dòng điện xoay chiều – Phát hiện lực từ đổi chiều khi có dòng điện dổi
chiều
a) Trả lời câu hỏi của GV và dự đoán xem
“Việc đổi chiều của dòng điện liệu có ảnh
hưởng đến lực từ không ?”

b)Bố trí TN chứng tỏ dòng điện xoay chiều có
tần số lớn , cũng có lực từ luôn thay đổi .
b.a: Làm việc theo nhóm .
Căn cứ vào hiểu biết đưa ra dự đoán .Khi đổi
chiều của dòng điện thì lực từ của dòng điện
tác dụng lên lên một cực của nam châm có
thay đổi không ?
b.b: Tự đề xuất phương án TN hoặc GV gợi ý
Rút ra kết luận về sự phụ thuộc của lực từ
vào chiều dòng điện .
b.c:Làm việc theo nhóm .Nêu dự đoán và làm
TN kiểm tra như ở hình 35.3SGK Cần mô tả
rõ đã nghe thấy gì ? Nhìn thấy gì ?và giải
thích hiện tượng đó
C2 :Trường hợp sử dụng dòng điện không đổi ,
nếu lúc đầu cực N của thanh nam châm bò hút
thì sau khi đổi chiều dòng điện thì nó sẽ đẩy
và ngược lại .
Khi dòng điện xoay chiều chạy qua ống dây
thì cực N của thanh nam châm lần lượt bò hút ,
đẩy nguyên nhân là do dòng điện đôỉ chiều .
à Kết luận :Khi dòng điện đổi chiều thì lực từ
tác dụng lên nam châm cũng đổi chiều
*Nêu câu hỏi : Ở trên ta đã biết khi có dòng điện xoay
chiều vào nam châm điện thì nam châm điện cũng hút
đinh sắt như khi cho dòng điện một chiều vào nam châm
điện . Vậy có phải tác dụng từ của dòng điện xoay chiều
giống hệt tác dụng từ của dòng điện một chiều không ?
Việc đổi chiều của dòng điện liệu có ảnh hưởng đến lực
từ không ? Em hãy dự đoán .

*Yêu cầu hs quan sát hình 35.2 ,35.3 , nhận dụng cụ thí
nghiệm – tiến hành làm thí nghiệm và trả lời C2
GV thông baó kết luận
* Nếu hs không dự đoán được GV gợi ý : Hãy nhớ lại TN
ở hình 24.4 SGK Khi ta đổi chiều của dòng điện vào ống
dây kim nam châm sẽ thế nào? vì sao?
*Hãy bố trí một TN khi đổi chiều của dòng điện thì lực
từ cũng đỗi chiều .
Nếu hs không làm được TN thì GV gợi ý như hình vẽ
trong SGK và nêu cách làm
* Nêu câu hỏi : Ta vừa thấy khi đổi chiều của dòng điện
thì lực từ tác dụng lên một cực của nam châm cũng đổi
chiều . Vậy hiện tượng gì xaỷ ra với nam châm khi ta
cho dòng điện xoay chiều chạy vào cuộn dây như hình
35.3 SGK hãy dự đoán và làm TN kiểm tra
Hoạt động 4 : Tác dụng đo , cách đo cường độ dòng điện và hiệu điện thế của dòng điện xoay chiều
a)Làm việc cá nhân trả lời câu hỏi của GV.
Nêu dự đoán khi dòng điện đổi chiều thì kim
của điện kế sẽ thế nào ?
b) Xem GV biểu diễn TN và rút ra nhận xét
có phù hợp với dự đoán không ?
c) Xem GV giới thiệu vôn kế xoay chiều và
cách mắc vào mặch điện ( không phân biệt
hai chốt +,- )
* Nêu câu hỏi :Ta đã biết cách dùng Ampekế và
Vônkế một chiều , để đo cường độ dòng điện và hiện
điện thế của dòng điện một chiều .có thể dùng những
dụng cụ này để đo cường độ dòng điện và hiệu điện thế
của dòng điện xoay chiều được không ? Nếu dùng thì có
hiện tượng gì xảy ra với kim của các dụng cụ

* Biểu dinễ TN : Macé vvôn kế một chiều vào chốt lấy
điện xoay chiều .yêu cầu hs quan sát hiện tượng có phù
hợp với dự đoán không ?
d) Rút ra kết luận về cách nhận biết vôn kế
ampekế xoay chiều và cách mắc chúng vào
mạch điện .
à: Đo hiệu điện và cường độ dòng điện xoay
chiều bằng vôn kế và ampekế có kí hiệu là
AC . Kết quả đo không thay đổi khi ta đổi
chiều của phích cắm vào ổ lấy điện
e) Ghi nhận thông báo của GV về giá trò hiệu
dụng

* GV giới thiệu một loại vôn kế khác có kí hiệu AC
(Giải thích đó là kí hiệu của dòng điện xoay chiều theo
tiếng Anh là alternating crurent )vôn kế không có chốt +
và chốt -
- Kim vôn kế chỉ bao nhiêu khi mắc vôn kế vào chốt lấy
điện 6 V ?
-Sau đó đổi chỗ hai chốt lấy điện thì kim của điện kế có
quay ngược lại không ? số chỉ bao nhiêu vôn ?
* Hỏi thêm : Cách mắch vôn kế và am pekế xoay chiều
vào mạch điện có gì khác với cách mắc vôn kế và
ampekế một chiều không ?
* Nêuvấn đề :Cường độ dòng điện và hiệu điện thế của
dòng điện xoay chiều luôn biến đổi . vậy các dụng cụ đó
cho ta biết giá trò nào ?
* Thông báo ý nghóa về cường độ dòng điện và hiệu
điện thế hiệu dụng . Giải thích thêm ,giá trò hiệu dụng
không phải là giá trò trung bình mà là do hiệu quả tương

đương với cường độ dòng điện một chiều cùng giá trò .
Hoạt động 5 Vận dụng dựa vào thông báo ý của cường độ dòng điện hiệu dụng , suy ra ý nghóa của
hiệu điện thế hiệu dụng : Gây ra hiệu quả tương đương
Trả lời C3 .C4 Làm việc cá nhân
Thảo luận chung ở lớp
C3:Sáng như nhau vì hiệu điện thế hiệu dụng
của dòng điện xoay chiều tương đương với
hiệu điện thế của dòng điện một chiều cùng
giá trò
C4:Có .vì dòng điện xoay chiều chạy vào
cuộn dây của nam châm điện và tạo ra một từ
trường biến đổi . Các đường sức từ của từ
trường trên xuyên qua tiết diện S của cuộn
dây B biến đổi . Do đó trong cuộn dây Bb xuất
hiện dòng điện cảm ứng .
Hướng dẫn C3
Yêu cầu hs trình bày lập luận , giải thích câu hỏi tại
sao ? Cần nêu được sự tương tự như với cường độ hiệu
dụng .
Yêu cầu tự làm C4
Hoạt động 6 Củng cố-Dặn dò
Tự đọc phần ghi nhớ
-Trả lời câu hỏi củng cố của GV
HS: Về nhà học phần cũng cố
Làm bài tập: 35.1,35.2,35.3 SBT
Xem và đọc bài 36
Dòng điện xoay chiều có những tác dụng nào ? trong
các tác dụng đó tác dụng nào phụ thuộc với chiều cùa
dòng điện
- Hãy mô tả một TN chứng tỏ dòng điện xoay chiều của

tác dụng từ và lực từ khi đó thay đổi chiều của dòng
điện .
Vôn kế và ampekế xoay chiều có kí hiệu như thế nào ?
Mắc vào mạch điện như thế nào ?
N ỘI DUNG GHI BẢNG
I. Tác d ụng của dòng điện xoay chiều
C1
II.Tác dụng từ của dòng điện xoay chiều
1.Thí nghiệm: SGK
C2
2.Kết luận: SGK
III.Đo cường độ dòng điện và hiệu điện thế của mạch điện xoay chiều
1.Quan sát
2.K ết luận : SGK
IV.V ận dụng
C3,C4
V.Ghi nhớ: SGK
VI. Rút kinh nghi ệm:
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………