Giáo án Ngữ văn lớp 10 tiết 44 Đọc văn: Tại lầu hoàng hạc tiễn mạnh hạo nhiên đi quảng lăng (Hoàng hạc lâu tống mạnh hạo nhiên chi quảng lăng) Lí Bạch

<span class='text_page_counter'>(1)</span>Ngµy so¹n: 23/11/2009 Ngµy so¹n: 25/11/2009 TiÕt 44: §äc v¨n:. T¹i lÇu Hoµng H¹c. tiÔn M¹nh H¹o Nhiªn ®i Qu¶ng L¨ng. (Hoµng h¹c l©u tèng m¹nh h¹o nhiªn chi qu¶ng l¨ng) LÝ B¹ch.. A. Môc tiªu bµi häc: Gióp Hs: - HiÓu ®­îc t×nh c¶m ch©n thµnh cña LÝ B¹ch víi b¹n, nhËn thøc ®­îc t×nh bạn là tình cảm đáng trân trọng. - Nắm được đặc điểm phong cách thơ tuyệt cú của Lí Bạch: ngôn ngữ giản dị, hình ảnh tươi sáng, gợi cảm, bay bổng lãng mạn. - Rèn kĩ năng đọc- hiểu thơ tứ tuyệt Đường luật. B. Sù chuÈn bÞ cña thÇy vµ trß: - Sgk, sgv. - C¸c tµi liÖu tham kh¶o. - Hs so¹n bµi theo c¸c c©u hái trong sgk. - Gv so¹n thiÕt kÕ d¹y- häc. C. C¸ch thøc tiÕn hµnh: Gv tổ chức giờ dạy- học theo cách kết hợp các phương pháp: đọc diễn cảm, trao đổi- thảo luận, trả lời các câu hỏi. D. TiÕn tr×nh d¹y- häc: 1. ổn định tổ chức lớp: Kiểm tra sĩ số. 2. KiÓm tra bµi cò: Câu hỏi: Đọc thuộc 3 bài thơ đã đọc thêm? Nêu nội dung chính của mỗi bài th¬? 3. Bµi míi: * Giới thiệu bài mới: Trong cuộc đời mỗi người, ai ko một lần phải đối diện với biệt li? Có cuộc chia li đem đến cho người ta sự thanh thản: “Chồng gì anh, vợ g× t«i/ Anh ®i lÊy vî cho t«i lÊy chång”(ca dao)...Nh­ng phÇn nhiÒu lµ nh÷ng cuéc chia li đầy lưu luyến, bịn rịn của tình người gắn bó sâu nặng. Thi tiên Lí Bạch cũng đã phải trải qua bao cuộc chia li như thế. Chia li, tiễn biệt trở thành một đề tài quen thuộc trong thơ ông. Trong số đó, Hoàng Hạc lâu tống Mạnh Hạo Nhiên chi Quảng Lăng được người đời ngợi ca, xếp vào hàng tuyệt bút.... 150 Lop10.com.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> Hoạt động của Gv và Hs Nội dung cần đạt Gv yêu cầu đọc tiểu dẫn. I. T×m hiÓu chung: Hs đọc. 1. Vµi nÐt vÒ t¸c gi¶ LÝ B¹ch: ? Nêu những nét đáng chú ý a. Con người: về con người và sự nghiệp thơ - Lí Bạch (701- 762). - Là con người thông minh, tài hoa, phóng túng, ca cña LÝ B¹ch? ko chÞu gß m×nh theo khu«n phÐp. Hs tr¶ lêi. - Bi kịch cuộc đời của tác giả: mong công thành thì thân thoái nhưng công chưa thành thì thân đã tho¸i. - §­îc mÖnh danh lµ “tiªn th¬” do tÝnh c¸ch khoáng đạt, bay bổng, lãng mạn và hay viết về câi tiªn. b. Sù nghiÖp: - HiÖn cßn trªn 1000 bµi th¬. - Nội dung: phong phú, với các chủ đề chính: + ước mơ vươn tới lí tưởng cao cả. + Kh¸t väng gi¶i phãng c¸ nh©n. + Bất bình trước hiện thực tầm thường. + ThÓ hiÖn t×nh c¶m phong phó, m·nh liÖt. - NghÖ thuËt: + Phong c¸ch th¬ phãng tóng, bay bæng mµ tù nhiªn, tinh tÕ, gi¶n dÞ. + Kết hợp giữa cái cao cả và cái đẹp. ? Bµi th¬ nµy ®­îc s¸ng t¸c 2. Bµi th¬: trong hoµn c¶nh nµo? M¹nh - Hoµn c¶nh s¸ng t¸c: Khi LÝ B¹ch tiÔn M¹nh Hạo Nhiên là người ntn? H¹o Nhiªn ®i Qu¶ng L¨ng. Hs tr¶ lêi. - M¹nh H¹o Nhiªn (689-740): + Là người mưu cầu công danh ko được toại nguyện nên quay về vui thú ở chốn non nước. + ¤ng thuéc ph¸i th¬ ®iÒn viªn s¬n thuû, cã phong c¸ch th¬ víi nhiÒu ®iÓm gièng LÝ B¹ch. + Lµ b¹n tri ©m cña LÝ B¹ch. Hs đọc bài thơ. II. §äc- hiÓu v¨n b¶n: Gv nhận xét, hướng dẫn 1. Đọc. giọng đọc: chậm rãi, buồn, b©ng khu©ng. ? So s¸nh phÇn nguyªn t¸c víi 2. T×m hiÓu v¨n b¶n: dÞch th¬ qua c¸c tõ: “cè nh©n, a. Hai c©u ®Çu: yªn hoa”. - So s¸nh nguyªn t¸c- dÞch th¬: ? Đọc hai câu đầu, em nhận + Cố nhân: bạn tri âm, tri kỉ, người bạn đã gắn thÊy thêi gian, n¬i tiÔn, n¬i bã th©n thiÕt; tõ “b¹n” chung chung, ch­a dÞch 151 Lop10.com.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> đến của Mạnh Hạo Nhiên hết nghĩa. + Yên hoa: hoa khói; nơi phồn hoa đô hội. ntn? B¶n dÞch lµm mÊt nghÜa thø hai. Hs tr¶ lêi. - Kh«ng gian ®­a tiÔn: + N¬i ®i: phÝa t©y lÇu Hoµng H¹c. Phía tây:- Theo quan niệm của người phương §«ng lµ n¬i cã câi PhËt, câi tiªn- n¬i tho¸t tôc. - Là nơi có vùng đất hoang sơ, bí hiểm, víi nhiÒu nói cao, x­a chØ dµnh riªng cho nh÷ng Èn sÜ tu hµnh- n¬i Èn chøa nh÷ng t©m hån thanh cao, trong s¹ch. LÇu Hoµng H¹c: di chØ thÇn tiªn, th¾ng c¶nh thuộc huyện Vũ Xương- Hồ Bắc (Trung Quốc), tương truyền là nơi Phí Văn Vi tu luyện thành tiên rồi cưỡi hạc vàng bay đi. + Nơi đến: Dương Châu- nơi phồn hoa đô hội  cuộc đời trần tục.  Kh«ng gian chia li: + Rộng lớn (lầu Hoàng Hạc- sông Trường Giang- Dương Châu). + Là một khung cảnh đẹp, đầy lãng mạn: từ một di chØ thÇn tiªn, mét chiÕc c¸nh buåm rÏ sãng, lướt trên những làn hoa khói mùa xuân. + Gîi nhiÒu suy nghÜ s©u kÝn: t¸c gi¶ tiÔn b¹n tõ một di chỉ thần tiên, từ hướng tây phiêu diêu, thoát tục đến một nơi phồn hoa đô hội của cuộc đời trần tục ở hướng đông Tâm sự ẩn kín thường trực của tác giả: khao khát được nhập thế, giúp đời nhưng ông vốn ưa sống tự do, phóng khoáng, ko chịu quỳ gối trước cường cường quyền nên thực tế đã phải nếm chịu ko ít chua cay. - Thêi gian ®­a tiÔn: th¸ng ba- mïa hoa khãi  cuèi mïa xu©n. ? ë hai c©u ®Çu, t¸c gi¶ cã  Hai c©u ®Çu nªu lªn: đơn thuần chỉ tường thuật sự + Bối cảnh chia li. viÖc, miªu t¶ bèi c¶nh chia li + PhÇn nµo t×nh c¶m quý mÕn b¹n trong lßng người ở lại. ko? V× sao? + Göi g¾m t©m sù s©u kÝn cña t¸c gi¶ víi cuéc Hs tr¶ lêi. đời và con đường công danh. ? So s¸nh nguyªn t¸c vµ 2. Hai c©u sau: dÞch th¬ ë c©u 3? Trong phÇn * C©u 3: nguyªn t¸c, h×nh ¶nh “c« - So s¸nh nguyªn t¸c vµ dÞch th¬: 152 Lop10.com.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> phµm” vµ “bÝch ko tËn” cã quan hÖ víi nhau ntn? ý nghÜa của mối quan hệ đó? ? Sông Trường Giang là huyÕt m¹ch giao th«ng chÝnh cña miÒn Nam Trung Quèc, h¼n cã nhiÒu thuyÒn bÌ xu«i ngược. Nhưng trong con mắt thi nh©n, gi÷a ko gian bao la xanh th¼m Êy chØ duy nhÊt h×nh ¶nh “c« phµm” cña “cè nh©n” vµ sù dÞch chuyÓn cña nó là có ý nghĩa. Điều đó cho thÊy t×nh c¶m cña t¸c gi¶ víi b¹n ntn? Hs tr¶ lêi.. ? Ko gian ®­îc gîi ra ë c©u cuèi ntn? - Nó thường gợi cho chúng ta c¶m gi¸c g×? - Nã cho thÊy t©m tr¹ng g× cña t¸c gi¶? Hs tr¶ lêi.. ? NhËn xÐt kh¸i qu¸t vÒ néi dung vµ nghÖ thuËt cña bµi. + C« phµm (nguyªn t¸c): c¸nh buåm lÎ loi, c« đơn. + Bãng buåm (dÞch th¬) lµm mÊt s¾c th¸i cña c¸nh buåm. + BÝch ko tËn: mµu xanh biÕc bao la rîn ngîp.  Bản dịch thơ làm mất sắc màu đó của ko gian chia li. + Câu thơ dịch nêu nên sự chuyển dịch đã hoàn tất: Bóng buồm đã khuất bầu ko. + Nguyªn t¸c: Bãng c¸nh buåm lÎ loi xa dÇn, mÊt hót vµo kho¶ng ko xanh biÕc.  Gîi ®­îc sù dÞch chuyÓn chÇm chËm, xa mê dÇn, hót tÇm m¾t cña c¸nh buåm. - Hình ảnh đối lập: C« phµm  bÝch ko tËn nhỏ bé, cô đơn mªnh m«ng, rîn ngîp.  Tô đậm sắc thái cô đơn, bé nhỏ của con thuyÒn.  Bút pháp tả cảnh ngụ tình sự cô đơn,nhỏ bé của con người trước thiên nhiên bao la. - Sù dÞch chuyÓn chÇm chËm, xa dÇn, mê dÇn råi mÊt hót vµo kho¶ng ko xanh biÕc cña c¸nh buåm  cái nhìn dõi theo đau đáu tình cảm chân thành, tha thiết của tác giả đối với bạn. * C©u 4: - Hình ảnh dòng Trường Giang chảy vào cõi trêi:  Là hình ảnh tưởng tượng phi phàm, bay bổng, l·ng m¹n.  Gợi ko gian vũ trụ rộng lớn, kì vĩ  đem đến cảm giác choáng ngợp, con người càng thêm nhỏ bé, cô đơn. Trước mắt nhà thơ, dòng Trường Giang như cao dÇn lªn, hßa nhËp vµo víi trêi xanh. ¸nh m¾t nhà thơ đành bất lực trước ko gian vô tận đã che khuất người bạn tri âm... - Tâm trạng của tác giả: nỗi cô đơn càng thêm vêi vîi, nçi nhí cµng thªm th¨m th¼m. III. Tæng kÕt bµi häc: 1. Néi dung: - C¶nh chia li- bøc tranh thiªn nhiªn thÊm ®­îm tâm trạng cô đơn, mong nhớ của con người. 153 Lop10.com.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> th¬? Hs tr¶ lêi.. - T×nh b¹n ch©n thµnh, s©u s¾c cña t¸c gi¶. - T©m sù s©u kÝn, kh¸t khao, hoµi väng vÒ cuéc đời mang tính bi kịch của tác giả. 2. NghÖ thuËt: - T¶ c¶nh ngô t×nh. - Ng«n ng÷ hµm sóc, “ý t¹i ng«n ngo¹i”. - H×nh ¶nh th¬ tinh tÕ gîi c¶m, lín lao k× vÜ, ®Ëm mµu s¾c l·ng m¹n.  Bµi th¬ lµ mét tuyÖt bót cña LÝ B¹ch.. 4. Cñng cè – NhËn xÐt: - HÖ thèng néi dung: Theo yªu c©u bµi häc. - NhËn xÐt chung. 5. DÆn dß: Yªu cÇu Hs: - §äc thuéc bµi th¬, xem l¹i kiÕn thøc bµi häc. - Đọc trước bài: Thực hành phép tu từ ẩn dụ và hoán dụ.. 154 Lop10.com.

<span class='text_page_counter'>(6)</span>