Giáo án Ngữ văn lớp 10 cả năm

<span class='text_page_counter'>(1)</span>TiÕt:. Tæng quan vÒ v¨n häc ViÖt Nam Người soạn: Ngµy so¹n: ngµy…th¸ng….n¨m…. A.Môc tiªu bµi häc Gióp häc sinh: 1. Nắm được các bộ phận lớn và sự vận động phát triển của văn học 2. N¾m ®­îc nÐt lín vÒ néi dung vµ nghÖ thuËt. B.Phương tiện thực hiện - SGK, SGV. - ThiÕt kÕ bµi häc. C. C¸ch thøc tiÕn hµnh GV tổ chức giờ dạy theo cách kết hợp các hình thức trao đổi thảo luận, trả lời c¸c c©u hái. D. TiÕn tr×nh d¹y häc 1. KiÓm tra bµi cò 2. Giíi thiÖu bµi míi Hoạt động của GV và HS - Em hiÓu thÕ nµo lµ tæng quan v¨n häc ViÖt Nam? - Yêu cầu học sinh đọc mấy dßng ®Çu cña SGK: “Tr¶i qua hµng…tinh thÇn Êy”. - Néi dung cña phÇn nµy? Theo em đó là phần gì của bài tæng quan v¨n häc. I. C¸c bé phËn hîp thµnh cña v¨n häc Viªt Nam. - Yêu cầu h/s đọc phầnI (SGK) Tõ: “V¨n häc ViÖt Nam bao gåm “V¨n häc viÕt” +V¨n häc VN gåm mÊy bé phËn lín?. Yêu cầu cần đạt - Cách nhìn nhận, đánh goá một cách tổng quát nh÷ng nÐt lín cña v¨n häc ViÖt Nam + Nội dung SGK: Trải qua quá trình lao động, chiến đấy xây dựng bảo vệ đất nước, nhân dân ta đã sáng t¹o ra nh÷ng gi¸ trÞ tinh thÇn. V¨n häc ViÖt Nam lµ b¨ng chøng cho sù s¸ng t¹o tinh thÇn Êy. §©y lµ phÇn đặt vấn đề của bài tổng quan văn học Việt Nam.. V¨n häc ViÖt Nam gåm 2 bé phËn lín: *V¨n häc d©n gian *V¨n häc viÕt +Kh¸i niÖm v¨n häc d©n gian: Lµ nh÷ng s¸ng t¸c 1.Văn học dân gian (HS đọc từ tập thể của nhân dân lao động được truyền miệng từ Vhdg-> cộng đồng) đời này sang đời khác. Những trí thức có thể tham gia Tr×nh bµy nh÷ng nÐt lín cña sáng tác. Song những sáng tác đó phải tuân thủ đặc Vhdg(Tãm t¾t nh÷ng nÐt lín tr­ng cña v¨n häc d©n gian vµ trë thµnh tiÕng nãi, cña SGK) t×nh c¶m chung cña nh©n d©n. 1 Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> +C¸c thÓ lo¹i cña v¨n häc d©n gian: truyÖn cæ d©n gian bao gåm: ThÇn tho¹i, sö thi, truyÒn thuyÕt, truyện cổ tích, truyện cười, truyện ngụ ngôn. Thơ ca dân gian bao gồm tục ngữ, câu đố, ca dao, vè, truyện th¬, s©n khÊu d©n gian bao gåm: chÌo , tuång, c¶i lương. +§Æc tr­ng cña v¨n häc d©n gian lµ tÝnh truyÒn miÖng, tÝnh tËp thÓ vµ tÝnh thùc hµnh trong c¸c sinh hoạt khác nhau của đời sống cộng đồng - Kh¸i niÖm vÒ v¨n häc viÕt: Lµ s¸ng t¸c cña tri thøc ®­îc ghi l¹i b»ng ch÷ viÕt lµ s¸ng t¹o cña c¸ nh©n, 2.V¨n häc viÕt v¨n häc viÕt mang dÊu Ên cña t¸c gi¶. HS đọc SGK từ Vh viết đến kÞch nãi - H×nh thøc v¨n tù cña v¨n häc viÕt ®­îc ghi l¹i b»ng SGK tr×nh bµy néi dung g×?h·y 3 thø ch÷: H¸n, N«m, Quèc ng÷. Mét sè Ýt b»ng ch÷ tr×nh bµy KQ tõng néi dung Pháp. Chữ Nôm dựa vào chữ Hán mà đặt ra. Chữ đó? Quốc ngữ sử dụng chữ cái La tinh để ghi âm tiếng ViÖt. Tõ TK XX trë l¹i®©y v¨n häc ViÖt Nam chñ yÕu b»ng ch÷ Quèc ng÷. II. TiÕn tr×nh lÞch sö Vh VN Lần lượt gọi từng hs đọc rõ tõng phÇn. Nh×n tæng qu¸t Vh VN cã mÊy thêi k× ph¸t triÓn?. HÖ thèng thÓ lo¹i: ph¸t triÓn theo tõng thêi k×: * Tõ thÕ kØ X ®Ðn thÕ kØ XIX gåm v¨n xu«i tù sù (truyÖn kí, văn chính luận, tiểu thuyết chương hồi). Thơ gồm th¬ cæ phong, ®­êng luËt, tõ khóc. V¨n biÒn ngÉu gåm phó,c¸o, v¨n tÕ. * Ch÷ N«m: cã th¬ N«m ®­êng luËt, truyÖn th¬, ng©m khóc, h¸t nãi. * Tõ thÕ kØ XX trë l¹i ®©y ranh giíi râ rµng. Tù sù cã: TruyÖn ng¾n tiÓu thuyÕt, kÝ (Bót kÝ, nhËt kÝ, tuú bót, phóng sự). Trữ tình có: Thơ, trường ca. Kịch có: kịch nãi. + V¨n häc ViÖt Nam cã hai thêi k× ph¸t triÓn. Tõ thÕ kỉ X đến hết thế kỉ XIX là văn học trung đại. Nền văn häc nµy h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn theo mèi quan hÖ cña v¨n häc khu vùc §«ng ¸ vµ §«ng Nam ¸, cã mèi quan hÖ víi v¨n häc Trung Quèc… + Văn học hiện đại hình thành từ thế kỉ XX và vận động phát triển tới ngày nay. Nó phát triển trong mối quan hÖ vµ giao l­u quèc tÕ. V¨n häc ViÖt Nam chÞu ảnh hưởng của văn học Âu- Mĩ. + TruyÒn thèng v¨n häc ViÖt Nam thÓ hiÖn hai nÐt 2 Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> NÐt lín cña Vh VN lµ g×? 1.Thời kì Vh trung đại -Từ thế kỉ X đến hết thế kỉ XIX nền văn học VN có gì đáng chó ý? (H/s đọc tài liệu tham khảo) -Vì sao văn học thế kỉ X đến hết thế kỉ XIX có sự ảnh hưởng cña v¨n häc TQ? (H/s đọc SGK). lớn: đó là chủ nghĩa nhân đạo và chủ nghĩa yêu nước. - Từ thế kỉ X đến thể kỉ XIX văn học VN có điểm đáng chó ý lµ: §©y lµ nÒn v¨n häc viÕt b»ng ch÷ H¸n vµ ch÷ N«m.. - Nó ảnh hưởng của nền văn học trung đại tương ứng. Đó là văn học trung đại Trung Quốc. - Vì các triều đại phong kiến phương Bắc lần lượt sang xâm lược nước ta. Đây cũng là lí do để quyết định văn học viết bằng chữ Hán. - “Th¸nh T«ng di th¶o” cña Lª Th¸nh T«ng - “TruyÒn k× m¹n lôc” cña NguyÔn D÷ -H·y chØ ra nh÷ng t¸c phÈm vµ - “ViÖt ®iÖn u linh tËp” cña LÝ TÕ Xuyªn. t¸c gi¶ tiªu biÓu cña v¨n häc - “Thượng kinh kí sự” của Hải Thượng Lãn Ông trung đại. - “Vò trung tuú bót” cña Ph¹m §×nh Hæ (kÝ) - “Nam triÒu c«ng nghiÖp” cña NguyÔn Khoa Chiªm. - “Hoµng Lª nhÊt thèng chÝ” cña Ng« gia v¨n ph¸i: tiểu thuyết chương hồi. - VÒ th¬ ch÷ H¸n: +NguyÔn Tr·i víi “øc trai thi tËp” - NguyÔn BØnh Khiªm víi “B¹ch V©n thi tËp” - NguyÔn Du víi “B¾c hµnh t¹p lôc” - “Nam trung t¹p ng©m” - VÒ th¬ ch÷ H¸n cña Cao B¸ Qu¸t. - NguyÔn Tr·i víi “Quèc ©m thi tËp” - NguyÔn BØnh Khiªm víi “B¹ch V©n quèc ng÷ thi tËp” - Lª Th¸nh T«ng víi “H«ng §øc quèc ©m thi tËp”. - Thơ Nôm đường luật của Hồ Xuân Hương, Bà Huyện Thanh Quan. -H·y kÓ tªn nh÷ng t¸c phÈm - “TruyÖn KiÒu” cña NguyÔn Du. của văn học trung đại viết - “S¬ kÝnh t©n trang” cña Ph¹m Th¸i. b»ng ch÷ N«m. - NhiÒu truyÖn N«m khuyÕt danh nh­: “Ph¹m T¶i Ngäc Hoa”, “Tèng Tr©n Cóc Hoa”, “Ph¹m C«ng Cóc Hoa”… *Sự phát triển của thơ Nôm gắn liền với sự trưởng Em cã suy nghÜ g× vÒ sù ph¸t thµnh vµ nh÷ng nÐt truyÒn thèng cña v¨n häc trung triÓn cña th¬ N«m v¨n häc đại. Đó là lòng yêu nước, tinh thần nhân đạo và hiện trung đại? thực. Nó thể hiện tinh thần ý thức dân tộc đã phát triÓn cao. 2.Thời kì văn học hiện đại(từ đầu thế kỉ XX đến nay) 3 Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> -Văn học từ đầu thế kỉ XX đến nay được gọi là nền văn học hiện đại. Sở dĩ có tên như vậy vì nó phát triển trong thời đại mà quan hệ sản xuất chủ yếu dựa vào hiện đại hoá. Mặt khác những luông tư tưởng tiến bộ nh­ nh÷ng luång giã míi thæi vµo ViÖt Nam lµm thay đổi nhận thức,cách nghĩ, cách cảm và cả cách nói của -Văn học thời kì này được chia con người Vịêt Nam. Nó chịu ảnh hưởng của văn học làm mấy giai đoạn và có đặc phương Tây. - V¨n häc thêi k× nµy ®­îc chia lµm 4 giai ®o¹n: ®iÓm g×? -Gọi học sinh thay nhau đọc +Từ đầu thế kỉ XX đến năm 1930. SGK. +Từ 1930 đến 1945 +Từ đầu thế kỉ XX đến năm +Từ 1945 đến 1975 1930. +Từ 1975 đến nay. +Từ 1930 đến 1945 +Từ 1945 đến 1975 +Từ 1975 đến nay. Mçi phÇn cho h/s tr¶ lêi: -§Æc ®iÓm cña v¨n häc ViÖt Nam ë tõng thêi k× cã kh¸c nhau. -Nêu đặc điểm văn học của thời kì vừa đọc (những nét lớn) * Từ đầu thế kỉ XX đến năm 1945, văn học Việt Nam -Giai ®o¹n sau so víi giai đã bước vào quỹ đạo của văn học thế giới hiện đại, cụ đoạn trước có gì khác biệt? thÓ tiÕp xóc víi v¨n häc ch©u ¢u. §ã lµ nÒn v¨n häc tiếng Việt viết bằng chữ quốc ngữ. Do đó nó có nhiều Về thể loại văn học VN từ đầu công chúng bạn đọc. Những tác giả tiêu biểu là: Tản thế kỉ XX đến nay có gì khác §µ, Hoµng Ngäc Ph¸ch, Ph¹m Duy Tèn đáng chú ý? *Tõ 1930-1945 xuÊt hiÖn nhiÒu tªn tuæi lín nh­ Từ đầu thế kỉ XX đến 1975 TL,XD NT…V¨n häc thêi k× nµy võa kÕ thõa tinh hoa cña văn học truyền thống vừa tiếp nhận hiện đại hoá *Từ 1945-1975 lịch sử vĩ đại đã mở ra nhiều triển väng cho v¨n häc nhiÒu nhµ v¨n nhµ th¬ c/m ®i theo Từ 1975 đến nay về thể loại kh¸ng chiÕn thµnh tùu chñ yÕu giµnh cho dßng v¨n của văn học có gì đáng chú ý? học y/n &c/m gắn liền với tên tuổi của các nhà văn Nh×n mét c¸ch kh¸i qu¸t ta rót nhµ th¬ chiÕn sÜ ra nh÷ng quy luËt g× vÒ v¨n - Tõ 75 -> nay ph¶n ¸nh c«ng cuéc xd CNXH nh÷ng häc VN vấn đề mới của thời mở cửa hội nhập quốc tế III.Mét sè néi dung chñ yÕu - Văn học VN đặt được đặc sắc về nội dung và nghệ cña v¨n häc VN thuËt -Gọi học sinh đọc phần mở ®Çuvµ 1 SGK +Mối quan hệ giữa con người víi thÕ giíi tù nhiªn ®­îc con *Víi thÕ giíi tù nhiªn người thể hiện như thế nào? - KÓ l¹i qt nhËn thøc chinh phôc thiªn nhiªn - Thiên nhiên là người bạn thân thiết nhất với con 4 Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> 2.Ph¶n ¸nh mèi quan hÖ quèc gia d©n téc +Mối quan hệ giữa con gnười víi quèc gia d©n téc ®­îc thÓ hiÖn nh­ thÕ nµo?. 3.Ph¶n ¸nh quan hÖ x· héi.. người tình yêu thiên nhiên đã trở thành nội dung quan trọng cña vh VN - Thiªn nhiªn mang nh÷ng d¸ng vÎ riªng cña tõng vïng miÒn - Trong sáng tác của dòng vh trung đại thiên nhiên gắn với những lí tưởng đạo đức thẩm mĩ *Víi quèc gia d©n téc -Vh y/n cã gi¸ trÞ nh©n v¨n s©u s¾c xuyªn suèt lsö VN - Trong XH có G/c đối kháng Vh VN đã lên án các thế lực chuyên quyền đồng cảm chia sẻ với người bị áp bøc - Ghi lại qt đấu tranh trong chính tâm hồn con người để vươn tới cái thiện . Cñng cè: -C¸c bé phËn hîp thµnh vh VN - TiÕn tr×nh lÞch sö vh VN -Néi dung -Nh÷ng thµnh t­ô vµ t¸c gi¶ tiªu biÓu trong tõng thêi k× E.Tham kh¶o: *NguyÔn kh¸nh Toµn- Lêi tùa tæng tËp vh VN tËp1 NXBKHXH,H,1980 *Huúnh LÝ- LÞch sö Vh VN TËp 1 NXBKHXH,H 1980. 5 Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(6)</span> TiÕt:. Hoạt động giao tiếp bằng ngôn ngữ. Người soạn: Ngµy so¹n: ngµy…th¸ng….n¨m…. A.Môc tiªu bµi häc Giúp học sinh: nắm được kiến thức cơ bản về hoạt động giao tiếp nâng cao kĩ n¨ng t¹o lËp, ph©n tÝch lÜnh héi trong giao tiÕp. B.Phương tiện thực hiện - SGK, SGV. - ThiÕt kÕ bµi häc. C. C¸ch thøc tiÕn hµnh GV tổ chức giờ dạy theo cách kết hợp các hình thức trao đổi thảo luận, trả lời c¸c c©u hái. D. TiÕn tr×nh d¹y häc 1. KiÓm tra bµi cò 2. Giíi thiÖu bµi míi. Hoạt động của GV và HS I. T×m hiÓu ng÷ liÖu 1.Gọi học sinh đọc và nhắc c¶ líp theo dâi phÇn v¨n b¶n SGK a. C¸c nh©n vËt giao tiÕp nµo tham gia trong hoạt động giao tiếp? Hai bên có cương vị và quan hÖ víi nhau nh­ thÕ nµo?. Yêu cầu cần đạt. - Vua vµ c¸c b« l·o trong héi nghÞ lµ nh©n vËt tham gia giao tiếp. Mỗi bên có cương vị khác nhau. Vua cai quản đất nước, chăn dắt trăm họ. Các bô lão là người có tuổi đã từng giữ trọng trách nay về nghỉ, hoặc được vua mời đến tham dự hội nghị. - Người tham gia giao tiếp ở đây phải đọc hoặc nghe xem người nói, nói những gì để lĩnh hội nội dung mà b. Người nói nhờ ngôn ngữ biểu đạt nội dung tư tưởng tình người nói phát ra.Các bô lão nghe vua Nhân Tông hái, néi dung hái: LiÖu tÝnh nh­ thÕ nµo khi qu©n cảm của mình thì người đối Mông Cổ tràn đến. Hai bên lần lượt đổi vai giao tiếp. thoại làm gì để lĩnh hội được nội dung đó? Hai bên lần lượt Các bô lão xôn xao tranh nhau nói. Lúc ấy vua lại là đổi vai giao tiếp cho nhau như người nghe. thÕ nµo? c.Hoạt động giao tiếp đó diễn -Hoạt động giao tiếp diễn ra ở Điện Diên Hồng. Lúc nµy qu©n Nguyªn M«ng kÐo 50 v¹n qu©n å ¹t sang ra trong hoµn c¶nh nµo? (ë xâm lược nước ta. đâu?vào lúc nào?khi đó ở nước ta sự kiện l/s, x/h gì?). -Hoạt động giao tiếp đó hướng vào nội dung: Hoà d. Hoạt động giao tiếp đó hay đánh, nó đề cập tới vấn đề hệ trọng còn hay mất hướng vào nội dung gì? Đề của quốc gia dân tộc, mạng sống của con người. cập tới vấn đề gì? - Mục đích giao tiếp: Lấy ý kiến của mọi người, thăm e. Mục đích của giao tiếp là 6 Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(7)</span> gì? Cuộc giao tiếp đó đạt được dò lòng dân để hạ đạt mệnh lệnh quyết tâm giữ gìn mục đích đó không? đất nước trong hoàn cảnh lâm nguy. Cuộc giao tiép đó đã đạt được mục đích. 2. Qua bài “Tổng quan về văn - Người viết SGK và giáo viên, học sinh toàn quốc đều tham gia giao tiếp. Họ có độ tuổi từ 65 trở xuống häc ViÖt Nam”, h·y cho biÕt: đến 15 tuổi. Từ giáo sư , tiến sĩ xuống đến học sinh a. C¸c nh©n vËt giao tiÕp líp 10 PTTH. qua bµi nµy? - Hoàn cảnh tổ chức giáo dục, chương trình quy định chung hệ thống trường phổ thông. - C¸c bé phËn cÊu thµnh cña v¨n häc ViÖt Nam. b. Hoạt động giao tiếp đó diÔn ra trong hoµn c¶nh nµo? §ång thêi ph¸c ho¹ tiÕn tr×nh ph¸t triÓn cña lÞch sö v¨n häc, thµnh tùu cña nã.V¨n b¶n giao tiÕp cßn nhËn ra nh÷ng nÐt lín vÒ néi dung vµ nghÖ thuËt cña c.Nội dung giao tiếp? Về đề văn học VN tài gì? Bao gồm những vấn đề - Người soạn sách muốn cung cấp tri thức cần thiết cho người học. Người học nhờ văn bản giao tiếp đó c¬ b¶n nµo? hiÓu ®­îc kiÕn thøc c¬ b¶n cña nÒn v¨n häc VN. d. Mục đích của giao tiếp? - Sö dông ng«n ng÷ cña cña v¨n b¶n khoa häc. §ã lµ - Phương tiện giao tiếp được khoa häc gi¸o khoa. V¨n b¶n cã bè côc râ rµng. thÓ hiÖn nh­ thÕ nµo? Những đề mục có hệ thống. Lí lẽ dẫn chứng tiêu biểu. II. Cñng cè - Qua nh÷ng bµi nµy rÝt ra mÊy kÕt luËn: 1. Hoạt động giao tiếp phải có nhân vật giao tiếp hoàn cảnh giao tiếp và phương tiện giao tiếp. 2. Giao tiếp phải thực hiện mục đích nhất định. 3. Mỗi hoạt động giao tiếp gồm hai quá trình. Một lµ t¹o lËp v¨n b¶n, hai lµ thùc hiÖn lÜnh héi v¨n b¶n.. 7 Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(8)</span> TiÕt:. Hoạt động giao tiếp bằng ngôn ngữ. (TiÕp theo) Người soạn: Ngµy so¹n: ngµy…th¸ng….n¨m…. A.Môc tiªu bµi häc Giúp học sinh: nắm được kiến thức cơ bản về hoạt động giao tiếp nâng cao kĩ n¨ng t¹o lËp, ph©n tÝch lÜnh héi trong giao tiÕp. B.Phương tiện thực hiện - SGK, SGV. - ThiÕt kÕ bµi häc. C. C¸ch thøc tiÕn hµnh GV tổ chức giờ dạy theo cách kết hợp các hình thức trao đổi thảo luận, trả lời c¸c c©u hái. D. TiÕn tr×nh d¹y häc 1. KiÓm tra bµi cò 2. Giíi thiÖu bµi míi. Hoạt động của GV và HS II.LuyÖn tËp 1. Ph©n tÝch c¸c nh©n tè giao tiÕp thÓ hiÓn trong c©u ca dao. “§ªm tr¨ng thanh anh míi hái nµng Tre non đủ lá đan sàng nên ch¨ng” a. Nh©n vËt giao tiÕp ë ®©y lµ những người như thế nào? b. Hoạt động giao tiếp diễn ra trong hoµn c¶nh nµo? c. Nh©n vËt anh nãi vÒ ®iÒu g× nhằm mục đích gì? d.C¸ch nãi Êy cña nh©n vËt anh cã phï hîp víi néi dung và mục đích giao tiếp không? e. Em cã nhËn xÐt g× vÒ c¸ch nãi Êy cña chµng trai? 2. §äc ®o¹n v¨n (SGK) vµ tr¶ lêi c©u hái. Yêu cầu cần đạt. +Nh©n vËt giao tiÕp lµ chµng trao vµ c« g¸i trong cuéc. Løa tuæi võa 18 vµ 20 hä kh¸t khao t×nh yªu. + §ªm tr¨ng s¸ng vµ thanh v¾ng. Hoµn c¶nh Êy míi phù hợp với câu chuyện tình của những đôi lứa yêu nhau. + Nhân vật anh nói về “Tre non đủ lá” để tính đến chuyÖn “®an sang” ®©u ph¶i chuyÖn tre non ®an sµng mà có ngụ ý: Họ đã đến tuổi trưởng thành nên tính chuyÖn kÕt duyªn. Chµng trai tá t×nh víi c« g¸i. +C¸ch nãi cña nh©n vËt anh rÊt phï hîp víi hoµn cảnh và mục đích giao tiếp. Đêm sáng trăng lại thanh vắng, họ ở lứa tuổi yêu đương, tuổi trưởng thành. Kết duyªn gi÷a hä lµ phï hîp. +Chµng trai thËt tÕ nhÞ. C¸ch nãi lµm duyªn v× cã hành ảnh lại đậm đà tình cảm dễ đi vào lòng người trong cuéc. 8 Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(9)</span> a. Trong cuéc giao tiÕp trªn đây, các nhân vật đã thực hiện b»ng ng«n ng÷, nh÷ng hµnh động nói cụ thể nào? Nhằm mục đích gì? b. Trong lêi «ng giµ c¶ 3 c©u đều có hình thức câu hỏi, nhưng cả 3 câu dùng để hỏi hay kh«ng? c. Lời nói của nhân vật đã bộc lộ tình cảm thái độ và quan hệ trong giao tiÕp nh­ thÕ nµo? 3. §äc bµi th¬ “B¸nh tr«i nước” của Hồ Xuân Hương và tr¶ lêi c¸c c©u hái. - Hồ Xuân Hương giao tiếp với người đọc về vấn đề gì? Nhằm mục đích gì? Bằng phương tiÖn tõ ng÷, h×nh ¶nh nh­ thÕ nµo?. - Trong cuéc giao tiÕp gi÷a A cæ vµ «ng trong c¸c nhân vật giao tiếp đã thực hiện hành động giao tiếp cô thÓ lµ: + Chµo (Ch¸u chµo «ng ¹!) + Chào đáp lại (A Cổ hả?) + Khen (lớn tướng rồi nhỉ?) + Hỏi (Bố cháu có gửi pin đài lên cho ông không?) + Tr¶ lêi ( th­a «ng, cã ¹!) - C¶ 3 c©u cña «ng giµ chØ cã 1 c©u hái “Bè ch¸u cã gửi pin đài lên cho ông không?”. Các câu còn lại để chµo vµ khen.. - Lêi nãi cña 2 nh©n vËt giao tiÕp béc lé t×nh c¶m giữa ông và cháu. Cháu tỏ thái độ kính mến qua các từ: thưa, ạ còn ông là tình cảm quý yêu trìu mến đối víi ch¸u. - Nữ sĩ Hồ Xuân Hương đã miêu tả, giới thiệu bánh trôi nước với mọi người. Nhưng mục đích chính là giới thiệu thân phận nổi chìm của mình. Con người cã h×nh thÓ ®Çy quyÕn rò l¹i cã sè phËn bÊt h¹nh, không chủ động quyết định được hạnh phúc. Song - Người đọc căn cứ vào đâu để trong bất cứ hoàng cảnh nào vẫn giữ tấm lòng trong t×m hiÓu vµ c¶m nhËn bµi th¬? tr¾ng,phÈm chÊt cña m×nh, tÊt c¶ diÔn t¶ b»ng ng«n ng÷ giµu h×nh ¶nh (tr¾ng, trßn, b¶y næi ba ch×m, lßng son). - Căn cứ vào cuộc đời của nữ sĩ Hồ Xuân Hương để hiểu và cảm bài thơ này. Xuân Hương có tài, có tình 4.Viết 1 đoạn thông báo ngắn nhưng số phận trớ trêu đã dành cho bà sự bất hạnh. cho c¸c b¹n häc sinh toµn Hai lần lấy chồng thì cả hai lần “Cố đấm ăn xôi xôi trường biết về hoạt động làm l¹i hÈm”. Rót côc cè NguyÖt §­êng (n¬i bµ ë) vÉn sạch môi trường nhân ngày lạnh tanh không hương sắc. Điều đáng cảm phục ở bà môi trường thế giới (học sinh dï trong hoµn c¶nh nµo vÉn gi÷ g×n phÈm chÊt cña vÒ nhµ lµm). m×nh. - Yªu cÇu viÕt th«ng b¸o ng¾n, song ph¶i cã më ®Çu, 5. TrÝch bøc th­ cña B¸c Hå kÕt thóc. gửi học sinh cả nước nhân - Đối tượng giao tiếp là học sinh toàn trường. ngày khai giảng năm học đầu - Nội dung giao tiếp là làm sạch môi trường. tiên tháng 9/1945 của nước - Hoàn cảnh giao tiếp là hoàn cảnh nhà trường và ViÖt Nam d©n chñ céng hoµ ngày môi trường thế giới. (học sinh đọc). a. Thư viết cho ai? Người - Bác Hồ với tư cách là chủ tịch nước viết thư gửi học viết có tư cách và quan hệ như sinh toàn quốc. Người nhận là học sinh thế hệ chủ thế nào với người nhận? nhân tương lai của nước Việt Nam dân chủ cộng hoà. 9 Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(10)</span> b. Hoàn cảnh của người viết và người nhận thư khi đó như thÕ nµo? c. Th­ viÕt vÒ chuyÖn g×? Néi dung g×?. d. Thư viết để làm gì?. e. ViÕt nh­ thÕ nµo?. - Đất nước mới giành được độc lập. Học sinh lần đầu tiên đón nhận một nền giáo dục hoàn toàn Việt Nam. Vì vậy người viết giao nhiệm vụ, khẳng định quyền lợi cho häc sinh. - Néi dung giao tiÕp: + Bộc lộ niềm vui sướng vì học sinh thế hệ tương lai được hưởng cuộc sống độc lập. + Nhiệm vụ và trách nhiệm của học sinh đối với đất nước. + Sau cùng là lời chúc của Bác đối với học sinh. - Đây là mục đích của giao tiếp. Chúc mừng học sinh nhân ngày tựu trường đầu tiên củ nước Việt Nam dân chủ cộng hoà. Từ đó xác định nhiệm vụ nằng nề nh­ng vÎ vang cña häc sinh. - Ng¾n gän: Lêi lÏ ch©n t×nh Êm ¸p, thÓ hiÖn sù gÇn gòi ch¨m lo, song lêi lÏ trong bøc th­ còng rÊt nghiêm túc khi xác định trách nhiệm cho học sinh. - Khi tham gia vào bất cứ hoạt động giao tiếp nào (nãi hoÆc viÕt) ta ph¶i chó ý: + Nhân vật, đối tượng giao tiếp (nói,viết cho ai?) + Mục đích giao tiếp (viết, nói để cái gì) + Néi dung giao tiÕp (viÕt, nãi vÒ c¸i g×) + Giao tiÕp b»ng c¸ch nµo (viÕt, nãi nh­ thÕ nµo) Chó ý: PhÇn ghi nhí SGK. III. Cñng cè: Qua 5 bµi tËp chóng ta rót ra ®­îc nh÷ng g× khi thùc hiÖn giao tiÕp?. 10 Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(11)</span> TiÕt:. Văn bản và đặc điểm của văn bản. Người soạn: Ngµy so¹n: ngµy…th¸ng….n¨m…. A.Môc tiªu bµi häc Gióp häc sinh: 1. Nắm được khái niệm và đặc điểm của văn bản. 2. N©ng cao n¨ng lùc ph©n tÝch vµ t¹o lËp v¨n b¶n. B.Phương tiện thực hiện - SGK, SGV. - ThiÕt kÕ bµi häc. C. C¸ch thøc tiÕn hµnh GV tổ chức giờ dạy theo cách kết hợp các hình thức trao đổi thảo luận, trả lời c¸c c©u hái. D. TiÕn tr×nh d¹y häc 1. KiÓm tra bµi cò 2. Giíi thiÖu bµi míi. Hoạt động của GV và HS I. Kh¸i niÖm v¨n b¶n - V¨n b¶n lµ g×? (gäi häc sinh đọc lần lượt các văn b¶n) 1. Mỗi văn bản được người nói tạo ra trong hoạt động nào? Để đáp ứng nhu cầu gì? Số câu (dung lượng) ở mỗi v¨n b¶n nh­ thÕ nµo?. Yêu cầu cần đạt - Là sản phẩm được tạo ra trong hoạt động giao tiếp bằng ngôn ngữ và thường có nhiều câu. - Văn bản một tạo ra trong hoạt động giao tiếp chung. Đây là kinh nghiệm của nhiều người với mọi người. §¸p øng nhu cÇu truyÒn cho nhau kinh nghiÖm cuéc sống. Đó là mối quan hệ giữa con người và con người, gần người tốt thì ảnh hưởng cái tốt và ngược lại quan hệ với người xấu sẽ ảnh hưởng cái xấu. Sử dụng một c©u. - Văn bản hai tạo ra trong hoạt động giao tiếp giữa cô gái và mọi người. Nó là lời than thân của cô gái, gồm 4 c©u. - Văn bản ba tạo ra trong hoạt động giao tiếp giữa vị chủ tịch nước với toàn thể quốc dân đồng bào, là nguyện vọng khẩn thiết và khẳng định quyết tâm lớn của dântộc trong giữ gìn, bảo vệ độc lập tự do, văn b¶n gåm 15 c©u. - Văn bản 1,2,3 đều đặt ra vấn đề cụ thể và triển khai 2. Mỗi văn bản đề cập tới vấn nhất quán trong từng văn bản.Văn bản một là quan hệ giữa người với người trong cuộc sống cách đặt ra vấn đề gì? Vấn đề đó có được đề và giải quyết rất rõ ràng. triÓn khai nhÊt qu¸n trong V¨n b¶n hai lµ lêi than th©n cña c« g¸i. C« g¸i trong tõng v¨n b¶n kh«ng? xã hội cũ như hạt mưa rơi xuống bất kể chỗ nào đều 11 Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(12)</span> phải cam chịu. Tự mình, cô gái không thể quyết định ®­îc. C¸ch thÓ hiÖn hÕt søc nhÊt qu¸n, râ rµng. V¨n b¶n ba lµ lêi kªu gäi toµn quèc kh¸ng chiÕn, v¨n b¶n thÓ hiÖn: +Lập trường chính nghĩa của ta và dã tâm của thực d©n Ph¸p. +Nêu chân lí đời sống dân tộc: thà hy sinh tất cả chứ nhất định không chịu mất nước, nhất định không chịu lµm n« lÖ. + Kêu gọi mọi người đứng lên đánh giặc bằng tất cả vũ khí có trong tay. Đã là người Việt Nam phải đứng lên đánh Pháp. + Kêu gọi binh sĩ, tự vệ dân quân (lực lượng chủ chèt). + Sau cùng khẳng định nước Việt Nam độc lập, thắng lợi nhất định về ta. - RÊt râ rµng: 3. V¨n b¶n 3 cã bè côc nh­ Phần mở đầu: “Hỡi đồng bào toàn quốc” thÕ nµo? Thân bài “Chúng ta muốn hoà bình nhất định về dân téc ta”. KÕt bµi: PhÇn cßn l¹i - Mục đích văn bản một: Truyền đạt kinh nghiệm 4. Mçi v¨n b¶n t¹o ra nh»m sèng mục đích gì? - Mục đích văn bản hai: Lời than thân để gọi sự hiểu biết và cảm thông của mọi người với số phận người phô n÷. - Mục đích văn bản ba: Kêu gọi, khích lệ, thể hiện quyết tâm của mọi người trong kháng chiến chống thùc d©n Ph¸p. Bè côc râ rµng,c¸ch lËp luËn chÆt chÏ 5. Về hình thức văn bản 3 có Mở bài- nhân tố cần giao tiếp (đồng bào toàn quốc). bè côc nh­ thÕ nµo? Thân bài: - Nêu lập trường chính nghĩa của ta và dã tâm của thực dân Pháp. Vì thế chúng ta phải đứng lên chiến đấu để giữ vững lập trường chính nghĩa, bảo vệ độc lập tự do. Bác nêu rõ đánh bằng cách nào,đánh đến bao giờ. - Kết bài: Khẳng định nước Việt Nam độc lập và kh¸ng chiÕn th¾ng lîi. - C¸ch lËp luËn: C¸c ý liªn quan víi nhau chÆt chÏ lµm râ luËn ®iÓm. - Mỗi văn bản đều tập trung nhất quán vào một chủ đề 6. Cñng cè: và triển khai chủ đề đó một cách trọn vẹn. Qua c¸c v¨n b¶n chóng ta rót - C¸c c©u trong v¨n b¶n cã sù liªn kÕt chÆt chÏ. C¶ 12 Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(13)</span> ra kÕt luËn nh­ thÕ nµo vÒ đặc điểm của văn bản?. II. C¸c lo¹i v¨n b¶n. - Tõ c¸c v¨n b¶n 1,2,3 chóng ta rót ra mçi v¨n b¶n thuéc phong c¸ch ng«n ng÷ nµo?. - Em cã nhËn xÐt g× vÒ ph¹m vi sö dông c¸c lo¹i v¨n b¶n? - Mục đích giao tiếp của mỗi lo¹i v¨n b¶n nh­ thÕ nµo?. - Líp tõ ng÷ riªng cho lo¹i v¨n b¶n nh­ thÕ nµo?. v¨n b¶n theo mét kÕt cÊu m¹ch l¹c. - Mỗi văn bản thể hiện mục đích nhất định. - Mỗi văn bản đều có hình thức bố cục rõ riêng (chú ý phÇn ghi nhí SGK). - V¨n b¶n 1,2 thuéc phong c¸ch ng«n ng÷ nghÖ thuËt. - V¨n b¶n 3 thuéc phong c¸ch chÝnh luËn. Trong đời sống xã hội chúng ta có những loại văn bản sau: 1. V¨n b¶n thuéc phong c¸ch ng«n ng÷ sinh ho¹t (th¬, nhËt kÝ) 2. V¨n b¶n thuéc phong c¸ch ng«n ng÷ gät giòa: a. V¨n b¶n thuéc phong c¸ch ng«n ng÷ nghÖ thuËt (truyÖn th¬ kÞch) b. V¨n b¶n thuéc phong c¸ch ng«n ng÷ khoa häc (v¨n b¶n phæ cËp, b¸o chÝ, t¹p chÝ, khoa häc s¸ch gi¸o khoa, khoa häc chuyªn s©u). c. V¨n b¶n thuéc phong c¸ch ng«n ng÷ chÝnh luËn. d. V¨n b¶n thuéc phong c¸ch ng«n ng÷ hµnh chÝnh c«ng vô. e. V¨n b¶n thuéc phong c¸ch ng«n ng÷ b¸o chÝ. - Ph¹m vi sö dông réng r·i tÊt c¶ c¸c lo¹i v¨n b¶n trong đời sống xã hội, không trừ một văn bản nào. - V¨n b¶n nghÖ thuËt: Giao tiÕp víi tÊt c¶ mäi c«ng chúng bạn đọc. - V¨n b¶n khoa häc: Chuyªn s©u dµnh riªng cho c¸c ngµnh khoa häc, s¸ch gi¸o khoa cho c¸c tiÕn sÜ, gi¸o s­ ®Çu ngµnh biªn so¹n. Khoa häc phæ cËp cho c¸c h·ng th«ng tin. - V¨n b¶n chÝnh luËn: Nh÷ng bµi x· luËn cña c¸c c¬ quan lín ®¨ng t¶i trªn b¸o trªn c¸c lÜnh vùc chÝnh trÞ xã hội, văn học nghệ thuật, tranh luận về vấn đề nào đó. Sử dụng rộng rãi. - V¨n b¶n hµnh chÝnh c«ng vô: Dµnh cho tÊt c¶ mäi người trong đời sống. - V¨n b¶n b¸o chÝ: Dµnh cho c¸c phãng viªn giao tiÕp với tất cả mọi người. - Ngôn ngữ hình tượng giàu sắc thái biểu cảm cho văn b¶n nghÖ thuËt. - Ng«n ng÷ chÝnh luËn: râ rµng, chÆt chÏ cho v¨n b¶n chÝnh luËn. - Ng«n ng÷ vµ nghÖ thuËt khoa häc cho v¨n b¶n khoa häc. 13 Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(14)</span> - Bµi viÕt sè 1 (§äc phÇn hướng dẫn chung của SGK) - Muèn lµm tèt bµi viÐt sè 1 chóng ta ph¶i lµm g×?. - Các đề bài gợi ý là gì?. - Yêu cầu học sinh đọc thêm c¸c v¨n b¶n.. - Ng«n ng÷ sö dông theo khu«n mÉu cho v¨n b¶n hµnh chÝnh c«ng vô. - Ng«n ng÷ sö dông chÝnh x¸c, râ rµng cho v¨n b¶n báo chí. (ngôn ngữ, không gian địa điểm, sự việc thật minh b¹ch râ rµng). - Muèn lµm tèt bµi viÕt sè 1 chóng ta ph¶i: a. ¤n l¹i kiÕn thøc tËp lµm v¨n ë THCS nhÊt lµ thao t¸c v¨n biÓu c¶m vµ nghÞ luËn. b. ¤n l¹i nh÷ng kiÕn thøc vµ kÜ n¨ng vÒ tiÕng ViÖt nh­ s¾c th¸i biÓu c¶m cña c©u tõ, nh÷ng biện pháp tu từ, câu và tu từ câu để sử dụng trong viÕt v¨n. c. Quan s¸t sù vËt,sù viÖc xung quanh, t×m hiÒu cách diễn đạt sao cho bộc lộ đậm đà xúc cảm cña m×nh. d. §äc l¹i nh÷ng t¸c phÈm mµ em yªu thÝch ë chương trình lớp 9 - Các đề bài gợi ý: 1. Ghi lại cảm nghĩ chân thực của anh (chị) trước sự việc, hiện tượng hoặc con người, ngày đầu tiên vào lớp 10, thiên nhiên và con người trong chuyển mùa, một người thân yêu nhất. 2. Nªu c¶m nghÜ næi bËt nhÊt vÒ mét c©u ca mµ anh (chÞ) kh«ng thÓ nµo quªn ®­îc. 3. Nh÷ng ph¸t biÓu c¶m nghÜ cña anh (chÞ) vÒ mét bµi th¬ vµ nhµ th¬ mµ anh (chÞ) yªu thÝch nhÊt. - Cha th©n yªu nhÊt cña con - LÊp l¸nh hån ta mÆn giã ra kh¬i.. 14 Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(15)</span> TiÕt:. Kh¸i qu¸t v¨n häc d©n gian viÖt nam. Người soạn: Ngµy so¹n: ngµy…th¸ng….n¨m…. A.Môc tiªu bµi häc Gióp häc sinh: 1.Hiểu được khái niệm về văn học dân gian và ba đặc trưng cơ bản. 2. §Þnh nghÜa vÒ tiÓu lo¹i v¨n häc d©n gian. 3. Vai trò của văn học dân gian với văn học viết và đời sống văn hoá dân tộc. B.Phương tiện thực hiện - SGK, SGV. - ThiÕt kÕ bµi häc. C. C¸ch thøc tiÕn hµnh GV tổ chức giờ dạy theo cách kết hợp các hình thức trao đổi thảo luận, trả lời c¸c c©u hái. D. TiÕn tr×nh d¹y häc 1. KiÓm tra bµi cò 2. Giíi thiÖu bµi míi. Hoạt động của GV và HS I. V¨n häc d©n gian lµ g×?. -T¹i sao v¨n häc d©n gian lµ nghÖ thuËt ng«n tõ? -ThÕ nµo lµ nh÷ng sinh ho¹t kh¸c nhau? II. §Æc tr­ng c¬ b¶n cña v¨n học dân gian (H/s đọc từng phÇn) - V¨n häc d©n gian cã nh÷ng đặc trưng cơ bản nào? 1. TÝnh truyÒn miÖng - Em hiÓu thÕ nµo lµ tÝnh truyÒn miÖng? 2. TÝnh tËp thÓ - Em hiÓu thÕ nµo lµ tÝnh tËp thÓ?. Yêu cầu cần đạt - Lµ nh÷ng t¸c phÈm nghÖ thuËt ng«n tõ truyÒn miệng được tập thể sáng tạo nhằm mục đích phục vụ trực tiếp cho những sinh hoạt khác nhau trong đời sống cộng đồng. - BÊt cø mét v¨n nghÖ thuËt nµo còng ®­îc s¸ng t¹o b»ng nghÖ thuËt ng«n tõ. - Truyện cổ kể về những nội dung trong đời sống nh©n d©n. Th¬ ca d©n gian cã nhiÒu bµi ca mang b¶n chÊt nghÒ nghiÖp, ca cÇy cÊy, ca ng­ nghiÖp, ca nghi lÔ. - Văn học dân gian có ba đặc trưng cơ bản: + TÝnh truyÒn miÖng + S¸ng t¸c tËp thÓ + TÝnh thùc hµnh - Không lưu hành bằng chữ viết, truyền từ người nọ sang người kia, đời này sang đời khác, tính truyền miệng còn biểu hiện trong diễn xướng dân gian (ca hát chèo, tuồng, cải lương) làm nên nhiều bản kể gọi lµ dÞ b¶n. - Tập thể sáng tác: cá nhân khởi xướng, tập thể hưởng ứng tham gia, truyền miệng trong dân gian lại 15 Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(16)</span> 3. V¨n häc d©n gian g¾n bã vµ phôc vô trùc tiÕp cho c¸c sinh hoạt khác nhau trong đời sống cộng đồng (tính thực hành) - Em hiÓu thÕ nµo lµ tÝnh thùc hµnh cña v¨n häc d©n gian? III.HÖ thèng thÓ lo¹i cña v¨n häc d©n gian ViÖt Nam (h/s đọc lần lượt một phần thể loại nên gọi một em đọc và hỏi) 1. ThÇn tho¹i - ThÕ nµo lµ thÇn tho¹i?. 2. Sö thi (H/S đọc) - ThÕ nµo lµ sö thi?. - Em hiÓu thÕ nµo lµ quy m« réng lín? + Ng«n ng÷ cã vÇn nhÞp + Nh©n vËt sö thi? + Nh÷ng biÕn cè diÔn ra? 3. Truyền thuyết (H/S đọc) - ThÕ nµo lµ truyÒn thuyÕt. - Em hiÓu thÕ nµo lµ: + Nh©n vËt lÞch sö? + Xu hướng lí tưởng hoá? 4. Cæ tÝch (H/S đọc) - ThÕ nµo lµ truyÖn cæ tÝch?. ®­îc tu bæ,söa ch÷a thªm bít cho hoµn chØnh. - TÝnh thùc hµnh cña v¨n häc d©n gian biÓu hiÖn: +Nh÷ng s¸ng t¸c d©n gian phôc vô trùc tiÕp cho tõng ngµnh tõng nghÒ. * Bµi ca nghÒ nghiÖp * Bµi ca nghi lÔ. - Thần thoại là loại hình tự sự dân gian, thường kể vÒ c¸c vÞ thÇn xuÊt hiÖn chñ yÕu ë thêi c«ng x· nguyên thuỷ. Nhằm giải thích các hiện tượng tự nhiªn, thÓ hiÖn kh¸t väng chinh phôc tù nhiªn, qu¸ trình sáng tạo văn hoá của người Việt cổ. - Nh©n vËt trong thÇn tho¹i lµ thÇn kh¸c h¼n nh÷ng vÞ thÇn trong thÇn tÝch, thÇn ph¶. - Lµ nh÷ng t¸c phÈm tù sù d©n gian cã quy m« lín, sö dông ng«n ng÷ cã nhÞp vÇn, x©y dùng nh÷ng h×nh tượng nghệ thuật hoành tráng,hào hùng để kể về một hoặc nhiều biến cố lớn lao diễn ra trong đời sống cộng đồng của cư dân thời cổ đại. - Quy m« réng lín cña sö thi: §é dµi, ph¹m vi kÓ truyÖn cña nã. - Ng«n ng÷ cã vÇn, nhÞp - Nhân vật sử thi mang cốt cách của cả cộng đồng - Những biến cố lớn lao gắn với cả cộng đồng - Dßng tù sù d©n gian kÓ vÒ sù kiÖn vµ nh©n vËt lÞch sử theo xu hướng ló tưởng hoá + Nhân vật trong truyền thuyết là nửa người, nửa thÇn nh­: S¬n Tinh, Thuû Tinh… + Xu hướng lí tưởng hoá: Nhân dân gửi vào đó ­íc m¬ kh¸t väng cña m×nh.. - Nội dung của truyện cổ tích? - Truyện cổ tích kể về số phận những con người bình thường trong xã hội có phân chia đẳng cấp, thể hiện 16 Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(17)</span> - Nh©n vËt cña truyÖn cæ tÝch lµ ai? - Quan niÖm cña nh©n d©n trong truyÖn cæ tÝch nh­ thÕ nµo? 5. TruyÖn ngô ng«n (H/S đọc) - ThÕ nµo lµ truyÖn ngô ng«n? 6. Truyện cười (H/S đọc) - Thế nào là truyện cười? 7. Tôc ng÷ - ThÕ nµo lµ tôc ng÷? 8. Câu đố (H/S đọc) - Thế nào là câu đố?. 9. Ca dao (H/S đọc) - ThÕ nµo lµ ca dao? 10. VÌ (H/S đọc) - ThÕ nµo lµ vÌ? 11. TruyÖn th¬ (H/S đọc) - ThÕ nµo lµ truyÖn th¬?. tinh thần nhân đạo và lạc quan của nhân dân lao động - Nội dung truyện cổ tích thường đề cập tới 2 vấn đề cơ bản: một kể về số phận bất hạnh của người nghèo khổ, hai là vươn lên ước mơ khát vọng đổi đời (nhân đạo, lạc quan). - Nhân vật thường là em út, con riêng, thân phận mồ c«i. - Quan niÖm cña nh©n d©n trong truyÖn cæ tÝch lµ quan niÖm ë hiÒn gÆp lµnh, ¸c gi¶ ¸c b¸o. - Truyện viết theo phương thức tự sự dân gian rất ngắn gọn, kết cấu chặt chẽ. Nhân vật là người, bộ phận của người, là vật (phần lớn là các con vật). Từ đó rút ra những kinh nghiệm và triết lí sâu sắc. - Truyện cười thuộc dòng tự sự dân gian rất ngắn, có kÕt cÊu chÆt chÏ, kÕt thóc bÊt ngê. TruyÖn x©y dùng trªn c¬ së m©u thuÉn trong cuéc sèng lµm bËt lªn tiếng cười nhằm mục đích giải trí và phê phán. - Lµ nh÷ng c©u nãi ng¾n gän, hµm sóc, cã h×nh ¶nh, vần, nhịp đúc kết những kinh ngiệm thực tiễn thường ®­îc dïng trong ng«n ng÷ giao tiÕp hµng ngµy cña nh©n d©n. - Lµ nh÷ng bµi v¨n vÇn hoÆc c©u nãi cã vÇn m« t¶ vật đó bằng những hình ảnh, hình tượng khác lạ để người nghe tìm lời giải nhằm mục đích giải trí, rèn luyÖn t­ duy vµ cung cÊp nh÷ng tri thøc th«ng thường về đời sống. - Là những bài thơ trữ tình dân gian thường là những câu hát có vần điệu đã tước bỏ đi tiếng đệm, tiếng láy nhằm diễn tả thế giới nội tâm con người.. 12. ChÌo (H/S đọc) - ThÕ nµo lµ chÌo?. - Lµ t¸c phÈm tù sù d©n gian cã lêi th¬ méc m¹c kÓ vÒ c¸c sù kiÖn diÔn ra trong x· héi nh»m th«ng b¸o vµ b×nh luËn.. IV. Nh÷ng gi¸ trÞ c¬ b¶n cña. - Lµ nh÷ng t¸c phÈm d©n gian b»ng th¬, giÇu chÊt chữ tình diễn tả tâm trạng và suy nghĩ của con người 17 Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(18)</span> v¨n häc d©n gian. 1. V¨n häc d©n gian lµ kho tri thøc v« cïng phong phó vÒ đời sống của dân tộc. (H/S đọc phần I) 2.V¨n häc d©n gian cã trÞ gi¸o dục giáo dục sâu sắc (H/S đọc) - TÝnh gi¸o dôc cña v¨n häc d©n gian ®­îc thÓ hiÖn nh­ thÕ nµo? 3. Gi¸ trÞ nghÖ thuËt to lín cña văn học dân gian đóng vai trò quan träng trong nÒn v¨n häc d©n téc (H/S đọc) - V¨n häc d©n gian cã gi¸ trÞ nghÖ. khi hạnh phúc lứa đôi và sự công bằng xã hội bị tước đoạt. - T¸c phÈm s©n khÊu d©n gian kÕt kiùo yÕu tè tr÷ tình và trào lộng ca ngợi những tấm gương đạo đức và phê phán đả kích mặt trái của xã hội.. - Tri thức dân gian là nhận thức của nhân dân đối víi cuéc sèng quanh m×nh. §ã lµ nh÷ng kinh nghiệm mà nhân dân đã đúc kết từ kết sống. - Tri thøc Êy l¹i ®­îc tr×nh bµy b»ng nghÖ thuËt ngôn từ của nhân dân nó cũng sinh động hấp dẫn người nghe.. - Giáo dục tinh thần nhân đạo, tôn vinh những giá trị con người, yêu thương con người và đấu tranh không mệt mỏi để giải phóng con người khỏi áp bức bÊt c«ng.. - Nãi tíi gi¸ trÞ nghÖ thuËt cña v¨n häc d©n gian ta phải kể đến từng thể loại. - NhiÒu n¨m v¨n häc viÕt ch­a cã vµ ch­a ph¸t triển, văn học dân gian đóng vai trò chủ đạo. e. Tham Kh¶o - Hå ChÝ Minh, Bµi nãi chuyÖn t¹i Héi nghÞ c¸n bé v¨n häc, 30-10-1958. - Vò Ngäc Phan, B¸o c¸o t¹i Héi nghÞ s­u tËp v¨n häc d©n gian, 12-1954. - §ç B×nh TrÞ, v¨n häc d©n gian ViÖt Nam, Gi¸o tr×nh §¹i häc S­ ph¹m Hµ Néi, Nxb Gi¸o dôc, 1991. - §Þnh Gia Kh¸nh, v¨n ho¸ d©ngian, Nxb Khoa häc x· héi, 1989.. 18 Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(19)</span> TiÕt:. ChiÕn th¾ng Mtao Mx©y. (TrÝch sö thi §¨m S¨n) Người soạn: Ngµy so¹n: ngµy…th¸ng….n¨m…. A.Môc tiªu bµi häc Gióp häc sinh: 1.Nắm được đặc điểm nghệ thuật xây dựng kiểu nhân vật anh hùng sử thi.Nghệ thuËt miªu t¶ vµ sö dông ng«n tõ cña sö thi anh hïng. 2. Qua đoạn trích nhận thức được lẽ sống, niềm vui của mỗi người chỉ có thể có được trong cuộc chiến đấu vì danh dự , hạnh phúc và sự thịnh vượng cho mọi người (ý thức cộng đồng) B.Phương tiện thực hiện - SGK, SGV. - ThiÕt kÕ bµi häc. C. C¸ch thøc tiÕn hµnh GV tổ chức giờ dạy theo cách kết hợp các hình thức trao đổi thảo luận, trả lời c¸c c©u hái. D. TiÕn tr×nh d¹y häc 1. KiÓm tra bµi cò 2. Giíi thiÖu bµi míi. Hoạt động của GV & HS I.§äc – T×m hiÓu 1.Tiểu dẫn (gọi HS đọc) -Em cho biÕt phÇn tiÓu dÉn tr×nh bÇy néi dung g×? - Dùa vµo SGK,em h·y tãm t¾t thËt ng¾n gän sö thi §¨m S¨n?. Yêu cầu cần đạt - Giíi thiÖu vµ tãm t¾t néi dung sö thi §¨m S¨n. - Cã 2 lo¹i sö thi lµ: Sö thi thÇn tho¹i vµ sö thi anh hïng. - Tãm t¾t sö thi §¨m S¨n: Theo tËp tôc Chuª nuª (nèi d©y) §¨n S¨n ph¶i lÊy hai chÞ em H¬ NhÞ vµ H¬ Bhị. Đăm Săn trở thành tù trưởng giầu nhất vùng. Các tù trưởng khác như Mtao Mxây và Mtao Mngư lợi dụng Đăm Săn lên rẫy cùng tôi tớ đã đến buôn làng, cướp Hơ Nhị về làm vợ. Cả hai lần Đăm Săn đều chiến thắng và uy danh của chàng càng lừng lẫy. T×nh cê gÆp thÇn c©y Smuk c©y linh hån cña hai vî, Đăm Săn cùng tôi tớ chặt đổ, hai vợ chết. Đăm Săn cÇu cøu trêi. Trêi cho thuèc, hai vî §¨m S¨n sèng lại. Cuối cùng, Đăm Săn tìm đường lên trời để hỏi Nữ thÇn mÆt trêi lµm vî. ViÖc kh«ng thµnh, chµng tøc giËn bá vÒ vµ chÕt ngËp trong rõng, x¸m ®en nh·o như bùn nước. Hồn Đăm Săn biến thành con ruồi bay vµo miÖng chÞ g¸i H¬ ¢ng. ChÞ g¸i cã mang sinh ra §¨m S¨n – ch¸u, lín lªn l¹i ®i tiÕp con ®­êng cña 19 Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(20)</span> người cậu anh hùng. - Đoạn trích nằm ở đoạn giữa tác phẩm. Tiêu đề này là do người soạn sách đặt ra.. 2. §o¹n trÝch - Vị trí đoạn trích và tiêu đề do ai đặt? (H/S đọc theo cách phân vai. - Gåm cã 6 nh©n vËt: GV hướng dẫn các em đọc cho 1. §¨m S¨n đúng giọng điệu của sử thi và 2. Mtao Mx©y phèi hîp víi tõng nh©n vËt). 3. T«i tí 4. D©n lµng 5. ¤ng trêi 6. Người kể chuyện - Gi¶i nghÜa c¸c tõ khã - SGK - Chủ đề: Em hãy nêu chủ đề - Chủ đề: Miêu tả cuộc đọ sức giữa Đăm Săn và thù cña ®o¹n trÝch địch Mtao Mxây, cuối cùng Đăm Săn đã thắng. Đồng thời thể hiện niềm tự hào của lũ làng về người anh hïng cña m×nh. II. §äc - hiÓu - Ph©n tÝch theo tuyÕn nh©n - Phân tích theo từng khía cạnh (vấn đề) của đại ý. vật hay từng khía cạnh của đại - Miêu tả cuộc đọ sức giữa Đăm Săn và Mtao Mxây ý? chó ý khai th¸c c©u hái 1,2 vµ 5. ThÓ hiÖn niÒm tù - So sánh 2 vấn đề của đại ý hào, ăn mừng chiến thắng câu 3,5. ®o¹n trÝch víi c¸c c©u hái cña SGK em thÊy nh­ thÕ nµo? 1. Cuộc đọ sức và giành chiến th¾ng cña §¨m S¨n. + §¨m S¨n khiªu chiÕn vµ - Đăm Săn thách thức, đến tận nhà của Mtao Mxây thái độ của hai bên như thế “Ơ diêng! Ơ diêng! Xuống đây, ta thách nhà ngươi nµo? đọ dao với ta đấy”. Còn Mtao Mxây thì ngạo nghễ: “ Ta kh«ng xuèng ®©u, diªng ¬i! Tay ta cßn bËn «m vî hai chóng ta ë trªn nµy c¬ mµ”. - Lần thứ 2 thái độ của Đăm - Lần thứ 2 thái độ của Đăm Săn quyết liệt hơn: S¨n nh­ thÕ nµo? “Người không xuống ư? Ta sữ lấy cái sàn hiên của nhà ngươi ta bổ đôi, ta sẽ lấy cái cầu thang của ngươi ta chẻ ra kéo lửa, ta hun cái nhà của người cho mà xem”. Thái độ kiến quyết ấy buộc Mtao Mxây phải xuống đấu. - Cả hai bên đều múa kiếm. Mtao Mxây múa trước tá ra kÐm cái: “KiÕm h¾n kªu l¹ch x¹ch nh­ qu¶ mướp khô. Đăm Săn múa “Một lần xốc tới chàng vượt một đồi tranh”. - Một lần xốc tới nữa chàng vượt một đồi lô ô. Chàng chạy vun vút qua phái đông, vun vút qua 20 Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(21)</span>