Giáo án Ngữ văn 11 nâng cao tiết 89 đến 119

<span class='text_page_counter'>(1)</span>TiÕt 89(§V). Tương tư. Ngµy so¹n: Ngµy d¹y: Líp: 11I A.Môc tiªu bµi häc Gióp HS: - Cảm nhận được tâm trạng tương tư của chàng trai với ~ diễn biến chân thực mà tinh tế, trong đó mối duyên quê quyện chặt với cảnh quê một cách nhuần nhị - Nhận ra được vẻ đẹp của một bài thơ mới đậm đà phong vị ca dao B.Phương tiện chuẩn bị: Giáo án, SGK, SGV C.KiÓm tra bµi cò D.Hướng dẫn bài mới Néi dung ho¹t động. *H§1: *H§2: *H§3: *H§4:. KiÕn thøc c¬ b¶n. I.TiÓu dÉn 1.T¸c gi¶: * Cuộc đời - gÆp nhiÒu bÊt h¹nh-> t¹o nªn vèn sèng phong phó - Tham gia CM - Được N.nước tặng giải thưởng HCM về VHNT 2000 *S¸ng t¸c: - TP chÝnh: SGK - Phong c¸ch th¬: + TÝch hîp vµ ph¸t huy 1 c¸ch xuÊt s¾c chÊt d©n gian trong s¸ng t¹o th¬ míi + Là 1 nhà thơ mới nhưng thơ NB mang vẻ đẹp " chân quê", cảnh sắc và bóng dáng con người trong thơ ông đều thấm đượm tình quê, duyên quê và phảng phất hồn xưa đất nước .( Sù hßa ®iÖu ND-NT : næi bËt lµ sù hßa ®iÖu gi÷a giäng ®iÖu quª víi lèi nãi quª vµ lêi quª) 2.Bµi th¬: - §­îc viÕt t¹i lµng Hoµng Mai n¨m 1939 ®­a vµo tËp th¬ " Lỡ bước sang ngang" năm 1940 - ST khi NB cßn rÊt trÎ II.§äc- hiÓu: 1.Nhan đề bài thơ: - Từ Hán Việt: " tương"- > nhau; " tư" -> nghĩ, nhớ. Vậy tương tư có nghĩa là chỉ sự thương nhớ nồng nàn của đôi trai gái. Khái quát hơn, là nỗi nhớ nhau của TY đôi lứa .Trên thực tế tương tư được dùng để diễn tả nỗi nhớ đơn phương - Nhưng đó ko hoàn toàn là tình cảm đơn giản chỉ có nhớ thương nhau mà phức hợp các cảm xúc khác nhau với ~ diễn biến nhiều khi trái ngược nhau. -> Vậy tương tư là 1trạng thái tâm lí tiêu biểu của TY đơn phương 2.Diễn biến tâm trạng " tương tư" của NVTT. Gi¸o viªn so¹n:. NguyÔn H÷u TriÒu Lop11.com. 1.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> a.Bèn c©u ®Çu - Thôn Đoài thôn Đông : từ ngữ chỉ địa danh xóm làng thôn quê -> KG quê để NVTT bày tỏ mối tương tư. Một người...-> đứng ở đầu câu và cuối câu, ở giữa là 1 thành ngữ DG " chín nhớ.." Tác giả đẩy hai đối tượng về hai đầu câu thơ- tạo kho¶ng c¸ch xa . - Gió mưa...tương tư...-> có sự sáng tạo, dùng qui luật tự nhiên trong cs để khẳng định "Tương tư" là một lẽ tự nhiên . " Gió, mưa, trời" là ~ đại diện cho TN, đại diện cho sự sống còn cña c©y cèi , mïa mµng ( c¸ch nãi d©n gi·) - ë ®©y ®­îc NB dùng để nói đến mình . TY đến một cách tự nhiên tình cờ khiến tôi ko thể cưỡng lại được cũng như gió mưa đến một cách bất ngờ mà chẳng ai biết trước , chẳng ai cưỡng chế lại được . Gió mưa đến có thể tàn phá đi mùa màng , hủy diệt đi sự sống , nhưng đó là căn " bệnh" của trời ...còn " tôi" cũng mắc phải căn " bệnh" TY- căn bênh " tương tư" . Mặc dù phải d»n vÆt ®au khæ nh­ng sao" t«i" vÉn ph¶i nhí. §©y lµ mét lêi thú nhận hết sức chân thành mang phong thái của người quê xưa một lời giãi bày TY khéo léo và đáng yêu. -> Có thể nói nhớ mong đơn phương là quyền được yêu của con người, tương tư là căn bệnh chung của mọi người , ai cũng biÕt còng hiÓu nh­ng ai còng muèn m¾c vµo? Cai hay cña c©u thơ chính là ở chỗ đó. => Tãm l¹i: lèi nãi vßng, nh©n hãa -> t×nh vµ c¶nh hßa quyÖn víi nhau t¹o nçi nhí song hµnh vµ chuyÓn hãa g¾n víi hai chñ thể , hai đối tượng thôn nhớ thôn người nhớ người. Sâu xa hơn nó còn biểu đạt cả qui luật tâm lí - khi tương tư thì cả KG sinh tồn bao quanh chủ thể cũng nhuốm tương tư . 3.Tám câu tiếp: ( tâm trạng của người đang yêu và chờ đợi ®­îc n©ng cao dÇn víi ~ cung bËc cña TY ) - Hai th«n...cí sao -> c©u hái tu tõ nh­ xo¸y s©u vµo lßng người, diễn tả ~ thắc mắc băn khoăn và nỗi buồn da diết . ở ®©y Tg ko dïng" cïng" mµ dïng " chung"-> chung mét lµng rÊt gÇn nh­ng còng rÊt xa , bëi v×" chung mét lµng" nh­ng " bªn Êy ch¼ng sang.." .C¸ch sö dông tõ " bªn Êy, bªn nµy" gÇn víi c¸ch nãi DG . - Ngµy qua... l¸ xanh.. C©u lôc: c¸ch ng¾t nhÞp3/3 khiÕn ch÷ "l¹i" ë ®Çu nhÞp sau trë thµnh ®iÓm nhÊn cña c©u th¬, vµ lêi của ý sau lặp lại vế trước . Hai từ " ngày" và " qua" được lặp đi lặp lại đầy biến hóa đã diễn tả rất hay một thực tế E.Hướng dẫn học ở nhà G.Tµi liÖu tham kh¶o - ThiÕt kÕ bµi so¹n NV 10 H.KiÕn thøc bæ sung. Gi¸o viªn so¹n:. NguyÔn H÷u TriÒu Lop11.com. 2.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> TiÕt 90: §äc thªm. Tèng biÖt hµnh ChiÒu xu©n. ( Th©m T©m) ( Anh Th¬). Ngµy so¹n: Ngµy d¹y: Líp: 11I A.Môc tiªu bµi häc Gióp HS: - N¾m ®­îc nh÷ng nÐt chÝnh vÒ mçi t¸c gi¶, néi dung vµ nghÖ thuËt cña tõng t¸c phÈm. - Cảm nhận được cái hay cái đẹp trong từng TP. B.Phương tiện chuẩn bị: Giáo án, SGK, SGV C.Kiểm tra bài cũ: Đọc thuộc lòng bài " Tương tư" ? Nêu cảm nhận chung? D.Hướng dẫn bài mới Nội dung hoạt động. KiÕn thøc c¬ b¶n. *HĐ1:HDHS đọc thêm bài " I.Đọc thêm: Tèng biÖt hµnh" 1.Bµi : Tèng biÖt hµnh ( Th©m T©m) *B1: T×m hiÓu vÒ t¸c gi¶ a.T¸c gi¶: ? Nêu những nét chính về cuộc - Cuộc đời: có tài năng ở nhiều mặt, có nhiều đóng ®oÌi t¸c gi¶? góp cho CM, được giải thưởng Nhà nước về VH và NT 2007. ? Cho biết đặcđiểm của thơ - ST: + đặc điểm thơ:giọng thơ rắn rỏi, gân guốc, phảng phất hơi thơ cổ . đằng sau tâm sự u uất là một Th©m T©m ? lòng yêu nước kín đáo và cả khát vọng lên đường . *B2: HD t×m hiÓu kh¸i qu¸t vÒ b.Bµi th¬: Tiªu biÓu nhÊt - Xuất xứ: TTlàm để tiễn người bạn lên ch.khu . Lúc bµi th¬ Êy phong trµo VMinh ®ang dÊy lªn ë ch.khu, 1 sè TN - GV giíi thiÖu vÒ xuÊt xø vµ th.phố được t.truyền vận động hăng hái đi làm CM nhan đề bài thơ . - Nhan đề: hành- một thể thơ cổ T.Quốc, tự do phóng khoáng . TG chọn thể loại này để diễn tả một t©m tr¹ng bi phÉn bi hïng. - ND: + Tâm trạng người đưa tiễn : xao xuyến, nhớ thương mênh mông vời vợi, buồn tê tái lúc chia tay , - Gọi HS đọc bài thơ + Hình ảnh người ra đi: bề ngoài " dửng dưng" - thể ? Cho biÕt ND chÝnh cña bµi hiện thái độ kiên quyết, dứt khoát, gạt tình riêng để lo th¬? việc chung, thực hiện lí tưởng cao đẹp- sống chết vì ? Tâm trạng người đưa tiễn nghĩa lớn . Đằng sau bề ngoài đó là cả một thế giới thÓ hiÖn ntn? néi t©m chÊt ®Çy ~ day døt d»n vÆt bªn trong khi ? Hình ảnh người ra đi được người ra đi bị níu lòng từ nhiều phía. -> Chí khí của miªu t¶ ntn? người TN ra đi cứu nước. - NT: c¸ch phèi hîp B-T trong c©u th¬; c©u hái tu tõ' ? Nêu những nét đặc sắc về cách vắt dòng , hai thứ NN đan xen ( của người đưa NT tiễn và người ra đi) ; dùng nhiều điệp từ, nhịp thơ rắn rái cã lóc gay g¾t . ChiÒu xu©n ( Anh Th¬) *HĐ2:HDHS đọc thêm bài " 2.Bài : - TG: + Cuộc đời: Anh Thơ - tham gia CM, sáng tác ChiÒu xu©n" thơ để phục vụ kháng chiến và XD đất nước. ĐượcNN 3 Gi¸o viªn so¹n: NguyÔn H÷u TriÒu Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> B1: HD t×m hiÓu vÒ TG tặng Giải thưởng HCM về VH và NT. + Sáng tác: SN chính là thơ . đặc điểm: thiên về tả ? Nªu nh÷ng nÐt chÝnh vÒ cuéc c¶nh - toµn ~ c¶nh b×nh dÞ quen thuéc . Mét sè bµi đời nhà thơ? làm xúc động lòng người bởi ~ nét vẽ chân thực, tinh tế, thấm đượm một tình quê đằm thắm, pha chút tâm ? Thơ của Anh Thơ có đặc sù b©ng khu©ng, u buån cña c¸i t«i th¬ míi. ®iÓm g×? - Bµi th¬: + ND: Bµi th¬ lµ mét bøc tranh quª vµo mïa xu©n víi ~ h×nh ¶nh, chi tiÕt tiªu biÓu cña c¶nh MX n¬i *B2: HD đọc thêm đồng quê miền Bắc nước ta: mưa bụi trên bến vắng, ? Cho biÕt néi dung cña bµi thơ? ND đó được thể hiện qua đò, sông, quán tranh, hoa xoan tím, cỏ non trên đường đê, đàn sáo....-> gợi không khí và nhịp sống của nông nh÷ng chi tiÕt h×nh ¶nh nµo? thôn rất êm đềm , bình yên . + NT: c¸ch sö dông tõ ng÷ gîi t¶ ( tõ l¸y) , c¸c BPTT ( nhân hóa ) , dùng cái động để nói cái tĩnh. II. Bài tập nâng cao của bài " Tương tư" ? ChØ ra nh÷ng BPNT tiªu So sánh bài " Tương tư" với ~ bài ca dao yêu thương biÓu cña bµi th¬? t×nh nghÜa: - Về thể thơ: đều là thể LB. Tuy nhiên CD ngắn, bài *H§3:HDHS lµm bµi tËp thơ dài- có dáng dấp của LB trường thiên hiện đại. nâng cao của tiết trước. - Về mạch thơ: Trừ bài " khăn thương nhớ ai", có - GV gợi ý để HS so sánh các mạch thơ tương đối dài, diễn tả một tâm trạng thương bài CD yêu thương tình nghĩa nhớ với nhiều cung bậc khác nhau còn lại đều là ~ m¶nh t©m tr¹ng ~ kho¶nh kh¾c c¶m xóc ®iÓn h×nh nµo và bài " Tương tư" ở các đấy. Còn bài " Tương tư" triển khai cả một mạch tâm phương diện: thể thơ, mạch tr¹ng phong phó vµ trän vÑn víi ~ cung bËc c¶m xóc th¬, c¸ch thÓ hiÖn t©m tr¹ng, đáng xem là điển hình nhất của mối tương tư. hình tượng thơ. - Về cách thể hiện tâm trạng : bài thơ đề cập các sự vËt TN kh¸ phong phó vµ cã tÝnh hÖ thèng -> lµm hiÖn lªn mét khung c¶nh lµng quª kh¸ hoµn chØnh. - Về hình tượng: cũng như CD, TG sử dụng nhiều cặp hình tượng quen thuộc để diễn tả ý niệm lứa đôi , nh­ng «ng dïng phong phó h¬n vµ vµ s¾p xÕp theo một trật tự kín đáo , biểu hiện được diễn biến của khát vọng lứa đôi hết sức nhuần nhuyễn và tế nhị. III.Cñng cè: - ND- NT cña hai bµi th¬ *H§4:GV cñng cè bµi häc - Sù tiÕp nèi th¬ ca truyÒn thèng vµ sù c¸ch t©n cña th¬ N.BÝnh E.Hướng dẫn học ở nhà - TiÕt sau: KT VH 1 tiÕt . ND xem phÇn HD SGK . Häc thªm c¸c TG: XD, HMT, HC . G.Tµi liÖu tham kh¶o - Gi¸o ¸n líp 11 THPT H.KiÕn thøc bæ sung. Gi¸o viªn so¹n:. NguyÔn H÷u TriÒu Lop11.com. 4.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> TiÕt 91:. KiÓm tra v¨n häc. Ngµy so¹n: Ngµy d¹y: Líp: 11I A.Môc tiªu bµi häc Gióp HS: -Nắm được ~ kiến thức cơ bản về LS VHVN từ đầu TK XX đến CM tháng Tám 1945, một số TL, các tác gia và các TP tiêu biểu đã học ở phần VHTĐ trong SGK - Cã kÝ n¨ng PT VH B.Phương tiện chuẩn bị: Giáo án, SGK, SGV C.KiÓm tra bµi cò D.Hướng dẫn bài mới Néi dung ho¹t động. *H§1: GV phát đề cho HS ( ch½n, lÎ) - Yªu cÇu HS lµm đúng đề, nghiêm túc. - GV theo dâi HS lµm bµi.. KiÕn thøc c¬ b¶n. I.§Ò ra: cã VB kÌm theo II. §¸p ¸n: 1.PhÇn c©u hái tr¾c nghiÖm - §Ò lÎ C©u 1 2 3 §¸p ¸n. 4. 5. 6. C. D. C. A. D. C. §Ò ch½n: C©u 1. 2. 3. 4. 5. 6. A. A. C. C. D. §¸p ¸n. B. 2.PhÇn tù luËn *C©u1: - Đề lẻ: Các đặc điểm cơ bản của thơ: + Thơ là một hình thức cấu tạo NN đặc biệt + Th¬ lµ tiÕng nãi cña t©m hån + Bµi th¬ bao giê còng cã Ýt nhÊt mét sù kiÖn... + NN th¬ lµ NN cña NVTT, NN h×nh ¶nh, biÓu tượng - Đề chẵn: Các cách đọc thơ + §äc thµnh tiÕng chËm r·i cã khi ng©m nga + Phải biết cảm nhận suy đoán, p.tích để tìm ý ngoài lời + Biết vận dụng ngữ cảnh để hiểu bài thơ + Khi đọc cần tìm hiểu sự liên kết giữa các câu, khổ thơ + Cần đọc đi đọc lại để cảm được cái hay nhiều mặt của th¬ * C©u 2: - Mùa xuân là đề tài rất quen thuộc của thi ca từ xưa tới Gi¸o viªn so¹n:. NguyÔn H÷u TriÒu Lop11.com. 5.

<span class='text_page_counter'>(6)</span> *H§2: HÕt giê GV thu bµi, dÆn dß tiÕt sau.. nay Mỗi thi sĩ đều có ccách cảm nhận riêng của mình. XD đã thể hiện rất rõ điều đó qua bài " Vội vàng" đặc biệt là ®o¹n th¬ sau - MX trong thơ XD mới từ nhiều phương diện" + Bøc tranh thiªn nhiªn: ®a d¹ng. phong phó, trµn ®Çy sức xuân, tươi sáng, ấm áp , đẹp, tình tứ + Bøc trang cuéc sèng: vui, h¹nh phóc, trµn ngËp xu©n t×nh + Cách miêu tả, biểu đạt: dùng BP trùng điệp ( từ, ngữ, câu) , cách đảo ngữ, cách liên tưởng độc đáo, hình ảnh đẹp thơ mộng, từ ngữ chọn lọc, giàu hính ảnh, giàu c¶m xóc; cã sù c¸ch t©n râ nÐt trong c¸ch miªu t¶, biÓu đạt. *Cñng cè :. E.Hướng dẫn học ở nhà - TiÕt sau: tr¶ bµi. G.Tµi liÖu tham kh¶o - ThiÕt kÕ bµi so¹n NV 11 - SGV ng÷ v¨n 11 N©ng cao - 741 c©u hái tr¾c nghiÖm Ng÷ v¨n 11 H.KiÕn thøc bæ sung. Gi¸o viªn so¹n:. NguyÔn H÷u TriÒu Lop11.com. 6.

<span class='text_page_counter'>(7)</span> KiÓm tra v¨n häc ( 45') Hä vµ tªn :. ( §Ò lÎ) Líp:. Phần I: Trắc nghiệm ( Mỗi câu trả lời đúng 0,5 điểm, tổng cộng 3 điểm) 1.Đặc điểm nào sau đây không phù hợp với VH Việt Nam từ đầu thế kỉ XX đến CM th¸ng T¸m 1945? A. Nền VH được hiện đại hoá B. Nhịp độ phát triển đặc biệt mau lẹ C. HÊp thu tinh hoa VH Trung Quèc trªn tinh thÇn ViÖt ho¸ D. Sự phân hoá phức tạp thành nhiều xu hướng trong quá trình phát triển 2. Hiện tượng VH nào sau đây thuộc bộ phận VH phát triển bất hợp pháp trong giai đoạn VH từ đầu thế kỉ XX đến CM tháng Tám 1945? A. Th¬ míi l·ng m¹n B. TiÓu thuyÕt Tù lùc v¨n ®oµn C. TiÓu thuyÕt vµ truyÖn ng¾n hiÖn thùc D. Th¬ v¨n c¸ch m¹ng 3 .Đâu là đóng góp mới của VH Việt Nam từ đầu thế kỉ XX đến CM tháng Tám 1945 vào truyền thống tư tưởng lớn của VH dân tộc? A. Chủ nghĩa yêu nước B. Chñ nghÜa anh hïng C. Tinh thÇn d©n chñ D.Chủ nghĩa nhân đạo 4.Tư tưởng cơ bản chi phối cảm hứng sáng tạo của Xuân Diệu là gì? A. Niềm khát khao giao cảm với đời B. Khẳng định cái tôi cá nhân C. Ca ngîi mïa xu©n, t×nh yªu, tuæi trÎ. D. X©y dùng thÕ giíi nghÖ thuËt ®Çy xu©n s¾c vµ t×nh tø. 5. Nhận định nào sau đây là đúng nhất về Hàn Mặc Tử A. lµ nhµ th¬ xuÊt s¾c cña Th¬ míi B. lµ nhµ th¬ cã s¸ng t¸c dåi dµo nhÊt C. lµ thi sÜ tµi hoa nhÊt cña Th¬ míi D. là hiện tượng kì lạ nhất của Th¬ Míi. 6. Nhận định nào đúng nhất về bức tranh thiên nhiên trong bài thơ " Tràng giang"? Trµng giang lµ bøc tranh thiªn nhiªn: A. hết sức sinh động , đa dạng về thời gian, không gian B. gîi sù mªnh m«ng v« biªn, thiªn nhiªn cæ s¬ lÆng lÏ. C. kh¾c ®Ëm sù mªnh m«ng v« biªn, hoang s¬ hiu qu¹nh. D. ®­îc nh×n ng¾m qua c¸i t«i c¸ thÓ ®Çy " ¶o n·o" cña nhµ th¬. PhÇn II: Tù luËn ( 7 ®iÓm) Câu 1: Nêu vắn tắt những đặc điểm cơ bản của thơ C©u 2: ChØ ra c¸ch c¶m nhËn míi mÎ cña Xu©n DiÖu vÒ mïa xu©n qua ®o¹n th¬: ... Của ong bướm này đây tuần tháng mật; Này đây hoa của đồng nội xanh rì; Nµy ®©y l¸ cña cµnh t¬ ph¬ phÊt; Cña yÕn anh nµy ®©y khóc t×nh si; Vµ nµy ®©y ¸nh s¸ng chíp hµng mi; Mçi s¸ng sím, thÇn vui h»ng gâ cöa; Th¸ng giªng ngon nh­ mét cÆp m«i gÇn... ( Véi vµng) Gi¸o viªn so¹n:. NguyÔn H÷u TriÒu Lop11.com. 7.

<span class='text_page_counter'>(8)</span> KiÓm tra v¨n häc (45') Hä vµ tªn :. ( §Ò ch½n) Líp:. Phần I: Trắc nghiệm ( Mỗi câu trả lời đúng 0,5 điểm, tổng cộng 3 điểm) 1.Nguyên nhân nào trực tiếp dẫn đến sự phân hoá thành nhiều xu hướng trong văn học Việt Nam từ đầu thế kỉ XX đến cách mạng thánh Tám 1945? A. Xã hội thuộc địa nửa phong kiến trong giai đoạn này phức tạp B. Sự khác nhau về quan điểm nghệ thuật và khuynh hướng thẩm mĩ C. Sự phát triển đa dạng và phong phú của đội ngũ nhà văn D. ảnh hưởng của văn hoá phương Tây 2.Khái niệm Thơ mới chủ yếu dùng để chỉ xu hướng VH nào? A. Xu hướng thơ lãng mạn B. Xu hướng thơ cách mạng C. Xu hướng thơ trào phúng D. Cả ba xu hướng trên 3.C©u th¬ nµo s©u ®©y chÐp sai so víi bµi th¬ " Trµng giang" cña Huy CËn? A. Lơ thơ cồn cỏ gió đìu hiu B. §©u tiÕng lµng xa v·n chî chiÒu C. N¾ng xuèng, trêi lªn s©u chãt vãt; D. S«ng dµi, trêi réng, bÕn c« liªu. 4.C©u th¬ nµo thÓ hiÖn râ nÐt c¸ch t©n mÜ häc cña Xu©n DiÖu: A. Của ong bướm này đây tuần tháng mật B. Tôi sung sướng. Nhưng vội vàng một nửa C. Th¸ng giªng ngon nh­ mét c¹p m«i gÇn D. Lòng tôi rộng, nhưng lượng trời cứ chật 5. Dòng nào sau đây nêu đúng các bài thơ thuộc phong trào Thơ mới ( 19321945)? A. Lưu biệt khi xuất dương, Vội vàng, Tương tư, Tống biệt hành B. HÇu trêi, Véi vµng, ChiÒu xu©n, Trµng giang, Tèng biÖt hµnh C. §©y mïa thu tíi, §©y th«n VÜ D¹, Th¬ duyªn, Tèng biÖt hµnh D. Lưu biệt khi xuất dương, Đây mùa thu tới, Thơ duyên, Tương tư. 6. C¶m xóc cña thi sÜ Hµn MÆc Tö trong toµn bµi th¬ " §©y th«n VÜ D¹" lµ: A. Mơ tưởng hoài nghi B. Ước ao đắm say C. Mong ngãng, lo ©u D. Cả ba phương án trên. PhÇn II: Tù luËn ( 7 ®iÓm) C©u 1: Nêu vắn tắt những cách đọc thơ. C©u 2: ChØ ra c¸ch c¶m nhËn míi mÎ cña Xu©n DiÖu vÒ mïa xu©n qua ®o¹n th¬: ... Của ong bướm này đây tuần tháng mật; Này đây hoa của đồng nội xanh rì; Nµy ®©y l¸ cña cµnh t¬ ph¬ phÊt; Cña yÕn anh nµy ®©y khóc t×nh si; Vµ nµy ®©y ¸nh s¸ng chíp hµng mi; Mçi s¸ng sím, thÇn vui h»ng gâ cöa; Th¸ng giªng ngon nh­ mét cÆp m«i gÇn... ( Véi vµng) Gi¸o viªn so¹n:. NguyÔn H÷u TriÒu Lop11.com. 8.

<span class='text_page_counter'>(9)</span> TiÕt 92(LV). Tr¶ bµi viÕt sè 5 Ngµy so¹n: Ngµy d¹y: Líp: 11I A.Môc tiªu bµi häc Gióp HS: B.Phương tiện chuẩn bị: Giáo án, SGK, SGV C.KiÓm tra bµi cò D.Hướng dẫn bài mới Nội dung hoạt động. *H§1: *H§2: *H§3: *H§4:. KiÕn thøc c¬ b¶n. II.§Ò sè 6: Phân tích bài thơ " Đây thôn Vĩ Dạ" để chứng mình rằng " HMT được xem là hiện tượng thơ kì l¹ vµo bËc nhÊt cña phong trµo Th¬ míi".. E.Hướng dẫn học ở nhà G.Tµi liÖu tham kh¶o - ThiÕt kÕ bµi so¹n NV 10 H.KiÕn thøc bæ sung. Gi¸o viªn so¹n:. NguyÔn H÷u TriÒu Lop11.com. 9.

<span class='text_page_counter'>(10)</span> TiÕt 93 (§V). "NhËt kÝ trong tï" cña Hå ChÝ Minh. Ngµy so¹n: Ngµy d¹y: Líp: 11I A.Môc tiªu bµi häc: Gióp HS: - Hiểu được hoàn cảnh sáng tác đặc biệt của TP, từ đó hiểu thêm quan điểm ST VH của HCM - Nắm dượcND tư tưởng cơ bản, đặc điểm về bút pháp và phong cách NT của tập thơ B.Phương tiện chuẩn bị: Giáo án, SGK, SGV C.KiÓm tra bµi cò: C¶m nhËn cña em vÒ bµi th¬ " Tèng biÖt hµnh" ( ChiÒu xu©n) D.Hướng dẫn bài mới Nội dung hoạt động. KiÕn thøc c¬ b¶n. *H§1:HDHS t×m hiÓu HCST cña tËp NK ? H·y nªu c¸c mèc TG liªn quan đến HCST tập NK?. I.Hoàn cảnh ra đời của " NKTT" - Ngµy 28-1-1941 - Ngµy 13- 8-1942 - Ngµy 27-8 1942 : bÞ b¾t Ta là đại biểu nước VN ( GV lÊy mét sè VD ) Tìm đến Trung Hoa để luận đàm - Ngµy 10-9- 1943: ®­îc tr¶ tù do S¸ng suèt, nhê ¬n HÇu chñ nhiÖm Tù do trë l¹i víi ta råi *H§2:HDHS t×m hiÓu mét II. Mét sè ®iÓm cÇn l­u ý vÒ tËp th¬: sè ®iÓm cÇn l­u ý vÒ tËp - Gåm 134 bµi th¬ ch÷ H¸n th¬ - Thêi gian ST: 4 th¸ng ®Çu ST 103 bµi; 9 th¸ng cßn l¹i ST 31 ? Cho biÕt tËp th¬ cã nh÷ng bµi. ®iÓm g× cÇn l­u ý? - ThÓ th¬: 126 bµi theo thÓ tø tuyÖt - Đề tài: 4 đề tài chính ( SGK) - TËp th¬ ®­îc dÞch ra nhiÒu thø tiÕng III,Néi dung vµ nghÖ thuËt cña TP *H§3:HDHS t×m hiÓu ND 1.Bøc tranh nhµ tï vµ mét phÇn x· héi Trung Hoa d©n vµ NT cña TP quèc. ? Bức tranh nhà tù TGT thời - Chế độ nhà tù khắc nghiệt: Êy ®­îc TG thÓ hiÖn ntn? + Bèn th¸ng c¬m kh«ng no ? Qua đó ta hiểu thêm được - Sự bất công ngang trái ®iÒu g× s©u xa h¬n ? + Oa..! Oa...! Oa..! - Sự xấu xa, đồi bại: + Ban trưởng nàhlao chuyên đánh bạc 2. Bøc ch©n dung tù häa cña Hå ChÝ Minh a.Một tấm gương nghị lực đầy phi thường, một bản lĩnh vĩ ? Qua TËp th¬, ta thÊy bøc + Th©n thÓ ë trong lao chân dung tự họa của HCM đại : + Ngo¹i c¶m trêi Hoa c¬n nãng l¹nh ®­îc thÓ hiÖn ntn? ...Muèn khãc mµ ta cø h¸t trµn. ? Em hãy lấy VD để chứng b.Một tâm hồn yêu nước thiết tha và khao khát tự do minh nghị lực phi thường, + Mét canh hai canh l¹i ba canh bản lĩnh vĩ đại của Người? c. Mét t©m hån nghÖ sÜ tµi hoa, mét trÝ tuÖ linh ho¹t vµ nhän ? Tâm hồn yêu nước thiết tha và khao khát tự do được sắc, một mặt rất nhạy cảm với vẻ đẹp của TN và dễ xúc động trước cảnh ngộ thương tâm của con người , một mặt từ những thÓ hiÖn qua ~ bµi th¬ nµo chi tiết thông thường của đời sống có thể rút ra những bài học mµ em biÕt? về đấu tranh CM ? TY TN ®­îc thÓ hiÖn rÊt + Nhạy cảm với vẻ đẹp TN: nhiÒu trong tËp th¬, h·y lÊy. Gi¸o viªn so¹n:. NguyÔn H÷u TriÒu Lop11.com. 10.

<span class='text_page_counter'>(11)</span> một vài VD để chứng minh? ( GV giíi thiÖu vµ lÊy thªm VD vÒ t©m hån tµi hoa, trÝ tuÖ linh ho¹t vfa nhän s¾c) ? Kh«ng Ýt bµi th¬ trong tËp NKTT nªu ra nh÷ng bµi häc CM s©u s¾c hoÆc triÕt lÝ sống ở đời, Hãy lấy một vài VD để chứng minh?. Trong tù không rượu cũng không hoa + Dễ x.động trước cảnh ngộ thương tâm Anh đứng trong cửa sắt + Bài học về đấu tranh CM: ( học đánh cờ) Nhàn rỗi đem cờ học đánh chơi ...Bí nước hai xe đành bỏ phí GÆp thêi mét tèt còng thµnh c«ng ( Nghe tiÕng gi· g¹o): Gạo đem vào giã bao đau đớn d. Bao trùm tất cả là tấm lòng yêu thương bao la đối vớí ? Bao trïm tÊt c¶ lµ tÊm nh©n lo¹i cÇn lao . + Cái chết của người bạn tù ( Thân anh..) lòng yêu thương bao la đối + Nửa đêm nghe tiếng sáo ( víÝ nh©n lo¹i cÇn lao , TÊm 3.Một tập thơ phong phú, đa dạng, độc đáo lòng đó được thểhiện qua ~ * Độc đáo phong phú ở chỗ: bµi th¬, c©u th¬ nµo mµ em - Một tinh thần thép kiên cường lại đi với một chất thơ trữ biÕt? tình đằm thắm : *HDHS tìm hiểu đặc sắc MÆc dï bÞ trãi ch©n tay NT cña tËp th¬ - Một thái độ ung dung thi sĩ lại kết hợp với một nhiệt tình ? Tính độc đáo, phong phú s«i næi , mét khÝ thÕ" th¸o còi sæ lång" cña tËp th¬ thÓ hiÖn ë chç Gà gáy một lần đêm chửa tan... nµo? Cho VD? - Một màu sắc cổ điểm đậm đà lại chứa đựng tinh thần thời đại Chim mái vÒ rõng t×m chèn ngñ * Bót ph¸p ®a d¹ng vµ linh ho¹t: - LM vµ hiÖn thùc: Ng©m th¬ ta vèn kh«ng ham ? Bót ph¸p ®a d¹ng vµ linh ho¹t thÓ hiÖn ntn? Cho VD? - T¶ thùc vµ tr÷ t×nh : H«m nay xiÒng xÝch thay d©y trãi NT trµo lộng đủ sắc thái: đùa vui nhẹ nhàng, tự trào hóm GV tóm lại vấn đề, nhấn hỉnh,mỉa mai chua chát, châm biếm sắc sảo, đả kích quyết mạnh ~ vấn đề cơ bản. liÖt... + Giọng cười vui thoải mái: ( pha trò) *H§4:HDHS lµm BT ăn cơm nhà hước ở nhà công n©ng cao + Giäng tù trµo: ( Buæi tr­a) + Tiếng cười mỉa mai: *H§5.\GV cñng cè bµi häc + Tiếng cười châm biếm sâu sắc... ( lai tân) . Ban trưởng nàh lao chuyên đánh bạc . ở ngoài đánh bạc quan bắt tội Trong tù đánh bạc được công khai - SD lèi th¬ tø tuyÖt cæ ®iÓn nh­ng cã s¸ng t¹o míi *Tãm l¹i: Néi dung- NT cña TP IV.Bµi tËp n©ng cao: - HS dựa vào phần 3 của mục II để làm BT V.Cñng cè: - Hoµn c¶nh s¸ng t¸c MKTT - Nh÷ng nÐt ND, NT chÝnh cña TP E.Hướng dẫn học ở nhà - N¾m ch¾c HCST, ND vµ NT cña TP - Häc thuéc lßng mét sè c©u th¬, bµi th¬ tiªu biÓu - Soạn bài: Chiều tối, Lai tân, đọc thêm " Giải đi sớm" G.Tµi liÖu tham kh¶o - ThiÕt kÕ bµi so¹n NV 11 n©ng cao - TËp th¬ " NKTT". Gi¸o viªn so¹n:. NguyÔn H÷u TriÒu Lop11.com. 11.

<span class='text_page_counter'>(12)</span> TiÕt thø : 94 Tªn bµi :. Ngµy so¹n: Ngµy d¹y: Líp: 11I. §äc v¨n. Mé, Lai t©n (Hå ChÝ Minh) §äc thªm: Gi¶i ®i sím. A . Mục tiêu cần đạt : Giúp HS - Thấy được vẻ đẹp của tâm hồn Hồ Chí minh: Dù hoàn cảnh khắc nghiệt đến đâu vẫn luân hướng về sự sống - Cảm nhận được bút pháp tả cảnh ngụ tình vừa cổ điển vừa hiện địa của tác giả - Thấy được thái độ, tình cảm của tác giả đối với tình trạng thối nát của bọn quan lại Trung Quốc thời Tưởng Giới Thạch . Hiểu được nghệ thuật châm biếm sâu sắc, kín đáo của bài thơ. b. phương tiện dạy học : Giáo án – sgk –sgv- tltk c . Kiểm tra bài cũ : Đọc học lòng một số bài thơ đã học - Tại sao nói Nhật kí trong tï lµ bøc ch©n dung tù ho¹ cña Chñ tÞch Hå ChÝ Minh ? d. Hướng dẫn bài mới : Hoạt động của GV và Kiến thức cần đạt HS. Mé. H§1: GV gäi 1 HS đọc lại tiểu dẫn(đã yêu cầu đọc kỹ ở nhà). Sau đó giáo viên nhÊn m¹nh. HĐ2: Gọi 1 HS đọc bµi th¬ . Mé H : Em cã nhËn xÐt g× vÒ c¸c h×nh TN ®­îc miªu t¶ trong bµi th¬ ? H : Qua sự diễn tả đó em hiÓu g× vÒ t©m tr¹ng nhµ th¬? Gi¸o viªn so¹n:. Bµi: ( ChiÒu tèi) 1. Hoµn c¶nh s¸ng t¸c: - Bị bắt ở Túc Vinh , Bác Hồ bị đưa đến nhà giam huyện Tỉnh Tây. Sau đó lại bị giải đi Thiên Bảo, Bác viết 5 bài thơ, trong đó có bài thơ: “Chiều tối”. 2/ So s¸nh phiªn ©m- dÞch th¬ cã chç ch­a s¸t. - Trong phiªn ©m cã tõ “c« v©n” nh­ng b¶n dÞch th¬ l¹i chØ viết “chòm mây trôi nhẹ” như vậy dịch thơ đã bỏ mất từ “c«”. - Phiªn ©m “S¬n th«n thiÕu n÷ ma bao tóc” nh­ng b¶n dÞch th¬ th× l¹i viÕt “c« em xãm nói xay ng« tèi”. Tõ thiÕu n÷ thÓ hiÖn trÎ trung vµ kháe kho¾n nh­ng dÞch th¬ l¹i lµ “c« em” lµm nhÑ ®i ý cña t¸c gi¶. ë phiªn ©m kh«ng cã tõ “tèi” nh­ng dÞch th¬ thªm vµo tõ “tèi”. * Bài thơ “Chiều tối” là một bức tranh đẹp về cảnh chiều n¬i rõng nói. Bøc tranh cã h×nh ¶nh chim bay vÒ nói t×m chốn ngũ, có đám mây cô đơn nhè nhẹ bay trên bầu trời, có ¸nh löa hång cña lß than nhµ ai chiÕu s¸ng, h×nh ¶nh c« g¸i miệt mài xay ngô tối, khi ngô xay xong thì lò than đã rực hồng. Từ bức tranh thơ đó người đọc thấy được tâm hồn Bác một tâm hồn luôn hướng về sự sống và ánh sáng, một tâm hồn nhân hậu đối với con người và những niềm rung động thật tinh tế của Bác trước phong cảnh thiên nhiên. 3.T×m hiÓu bµi th¬ 2 c©u ®Çu: Bµi th¬ cña B¸c b¾t ®Çu tõ c¸nh chim lÊy tõ thÕ giới nghệ thuật cổ điển phương Đông trong thế giới thẩm mĩ 12 NguyÔn H÷u TriÒu Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(13)</span> cổ điển phương Đông hình ảnh chim bay về rừng ít nhiều có ý nghĩa biểu tượng, ước lệ diễn tả cảnh chiều. “Quyện điểu quy lâm”, “Phi yến thu lâm” là những nhóm từ thường thấy trong th¬ ch÷ H¸n. Trong Thóy KiÒu khi miªu t¶ c¶nh chiÒu, Nguyễn Du đã điểm vào bức tranh hình ảnh cánh chim bay vÒ rõng: “Chim h«m thoi thãp bay vÒ rõng” Trong bµi th¬ “C¶nh chiÒu h«m” lµ bµ huyÖn Thanh Quan - Chất cổ điển và hiện đã viết: đại của bài thơ Chiều “Ngàn mai gió cuốn chim bay mỏi” Vµ Huy CËn c¶m thÊy bãng chiÒu tµ nh­ sa xuèng tõ c¸nh tèi ? chim ®ang nghiªng dÇn vÒ phÝa ch©n trêi: “Chim nghiªng c¸nh nhá bãng chiÒu sa” Cánh chim trong thơ xưa thường chỉ một chi tiết nghệ thuật thuần túy để gợi tả cảnh chiều và thường gợi cảm giác về sự xa x¨m phiªu b¹t chia l×a……cßn c¸nh chim trong th¬ “Chiều tối” của Bác có đường bay và mục đích bay rõ ràng “ Chim mái vÒ rõng t×m chèn ngñ”. NÕu nh­ B¸c chØ viÕt “ chim mái” th«i th× sÏ g©y c¶m giác buồn bã nhưng liền sau đó là ý “về rừng tìm chốn ngủ” thì làm cho cảm giác buồn thương tiêu tan vì cánh chim về tæ Êm chø kh«ng ph¶i l¹c loµi. Nh­ vËy B¸c ®­a c¸nh chim tõ thÕ giíi siªu h×nh trë vÒ víi thÕ giíi hiÖn thùc, ta b¾t gÆp cái nhìn đầy yêu thương trìu mến của Bác trước biểu hiện cña sù sèng, c¶m quan nghÖ sÜ cña B¸c lµ c¶m quan nh©n đạo. C©u th¬ thø hai lµ c©u th¬ mang ®Ëm nÐt ®­êng thi, nã rÊt gần gũi với những câu thơ của Lý Bạch “cô vân độc khứ nhàn”. Hình ảnh “chòm mây” cô đơn nhàn nhã trôi giữa bầu trời đã trở thành mô tuýp trong nghệ thuật thơ xưa. Nó gợi lên nỗi khắc khoải mơ hồ của con người trước cõi hư vô. Hình ảnh đó đã từng hấp dẫn bao thế hệ nhà nho xưa. Còn trong bµi th¬ “ChiÒu tèi”, “Chßm m©y tr«i nhÑ vÉn tÇng không” đã tạo nên không gian cao rộng của cảnh trời chiều n¬i miÒn nói. BÇu trêi ch¾c lµ cao, trong xanh, B¸c mµ nh×n được hình ảnh chân mây cô đơn ấy. Câu thơ gây cảm giác phãng kho¸ng. Tãm l¹i hai c©u th¬ ®Çu rÊt §­êng thi nh­ng còng rÊt quen thuộc gần gũi thân thiết. Chỉ vài nét chấm phá, Bác đã vÏ nªn mét tÊm phong lín lµm nÒn cho bøc tranh c¶nh chiều. ở đây ta bắt gặp một tâm hồn đầy cảm xúc trước thiên nhiên và sự sống. Nếu không có nghị lực phi thương th× lµm sao B¸c viÕt ®­îc nh÷ng vÇn th¬ hay nh­ vËy. §ã còng chÝnh lµ chÊt thÐp trong th¬ B¸c. Hai c©u th¬ cuèi cña bµi th¬ lµ bøc tranh vÒ sù sèng. NÕu hai câu thơ đầu Bác đã dựng nên một tấm phong lớn làm nền cho bức tranh thì hai câu thơ sau Bác làm nổi bật hình tượng trung t©m cña bøc tranh. Tõ bót ph¸p cæ ®iÓn B¸c chuyÓn sang bút pháp hiện đại. 13 Gi¸o viªn so¹n: NguyÔn H÷u TriÒu Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(14)</span> “S¬n th«n thiÕu n÷ ma bao tóc” (C« em xãm nói xay ng« tèi) Câu thơ giản dị nhưng lung linh đẹp lạ thường, phải chăng đây là sức sống của con người trong bức tranh đã tạo nên vẻ đẹp lung linh đó. Trong thơ xưa cảnh chiều thường có bóng dáng của con người nhưng lẽ loi , cô độc, hắt hiu, con người thường mang nỗi niềm khắc khoải: “Lom khom dưới núi tiều vài chú” (Qua §Ìo Ngang- Bµ HuyÖn Thanh Quan) “G¸c m¸i ng­ «ng viÔn ph¸ Gâ sõng môc tö l¹i c« th«n” (C¶nh chiÒu h«m- BHTQ) Còn con người trong thơ Bác là con người đấy sức sống. Chính từ “thiếu nữ” đã làm bừng lên sức sống cuả bức tranh. Từ hình ảnh “mấy chú tiều phu lom khom dưới chân níu đèo ngang, mét ng­ «ng g¸c m¸i chÌo t×m vÒ “viÔn phè”, mét mục tử trở lại “cô thôn” đến hình ảnh cô gái xay ngô là một sù kh¸c h¼n gi÷a hai ph¹m trï nghÖ thuËt, gi÷a hai thÕ giíi quan của hai thời đại: “C« em xãm nói xay ng« tèi Xay hết lò than đã rực hồng” Cô gái miệt mài xay ngô hình như không còn chú ý đến những gì xung quanh mình, cối xay cứ quay và khi đã xay - Hai c©u th¬ cuèi bµi xong “Bao tóc ma hoµn” th× c« míi sùc nh×n thÊy “lß than thơ Mộ? Lưu ý chữ đã rực hồng” lên trong đêm tối, càng làm nổi lên hình ảnh "hồng" cuói bài thơ ? người thiếu nữ lao động trẻ trung đầy sức sống và thật đáng yêu. Bài thơ kết thúc bằng chữ: “hồng” đó cũng chính là chỗ đẹp nhất cuả bài thơ. Câu thơ cuối cuả bài thơ là câu thơ ®iÓm nh·n. ¸nh löa hång ®Çm Êm reo vui, h¹nh phóc, cuéc sống gia đình của người lao động, ánh lửa hồng của sự sống, cña niÒm l¹c quan. Hai c©u th¬ cuèi cña bµi th¬ cho ta thÊy ®­îc c¸i nh×n Êm áp, trìu mến đầy thương yêu trân trọng của Bác đối với người lao động. Buổi chiều tối nơi núi rừng quanh hiu, hoang vắng lẽ ra rất buồn trước người tù bị xích bị giải đi trong cảnh gian lao vất vả, nhưng trái lại đó là tiếng reo vui. Chình ánh lửa hồng của bài thơ đã làm nên tiếng reo vui ấy, tạo cho bài thơ âm hưởng nồng ấm, đầy lạc quan * Bµi th¬ lµ sù kÕt hîp hµi hoµ gi÷a bót ph¸p cæ ®iÖn vµ bót pháp hiện đại của Bác. Bố cục bài thơ cũng chính là bố cục cña bøc tranh, mét bè côc cã tÝnh chÊt cæ ®iÓn: Hai c©u ®Çu là nấy nét chấm phá để vẽ nên cái không gian bao la của c¶nh chiÒu lµm nÒn cho bøc tranh vµ 2 c©u th¬ sau lµ h×nh ¶nh trung t©m cña bøc tranh, h×nh ¶nh c« g¸i xay ng« vµ ¸nh löa hång bËt s¸ng. Bµi th¬ thÓ hiÖn t×nh yªu thiªn nhiªn tha thiết của Bác. Điều đặc biệt ở đây là cảm quan thiên nhiên của Bác gắn với cảm quan nhân đạo, cảm quan về sự sống. B¸c rÊt yªu thiªn nhiªn, bao giê nh×n vµo thiªn nhiªn B¸c cũng nhìn vào sự sống và con người với cái nhìn trìu mến 14 Gi¸o viªn so¹n: NguyÔn H÷u TriÒu Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(15)</span> đầy trân trọng, thương yêu và lạc quan. Đó cũng là chất thép trong th¬ B¸c.. Lai T©n. H§3: §äc vµ t×m hiÓu bµi th¬ Lai t©n - T×m hiÓu 3 c©u ®Çu ? Đối tượng được miêu t¶ ë ®©y lµ ai?. Giá trị đả kích, châm biÕm cña bµi th¬ Lai t©n. - §äc vµ t×m hiÓu c©u cuèi ? - Đối tượng được miªu t¶?. Bµi: 1.Ba câu đầu : bút pháp tự sự nói về hành vi thường thấy cña ba viªn quan –Ban trưởng nhà lao, một chức vụ quan trọng trong ban quản lý nhà lao lại chuyên đánh bạc- (Đánh bạc là phạm ph¸p ph¶i vµo tï) ->ThËt phi lÝ -> chøng tá quan chøc chÝnh quyÒn TưởngG.Thạch đồi bại, trắng trợn vi phạm pháp luật ->pháp luật dưới chế độTưởng Giới Thạch là giả dối - Cảnh trưởng : giải người , kiếm ăn quanh -> hành động ăn hối lộ,chấn lột, ăn chặn của tù nhân là hành động bẩn thỉu , tàn nhẫn , phạm pháp đáng lên án Nguyªn t¸c:Tham th«n:nuèt tham-Tï nh©n lµ nh÷ng kÎ khèn cùng nhưng Cảnh trưởng vẫn “không tha” : Thủ pháp châm biếm kín đáo hơn - Huyện trưởng :“Chong đèn huyện trưởng làm công việc” > có 2 cách hiểu : + Cách hiểu 1: chăm chỉ làm việc -> ý mỉa mai kín đáo + C¸ch hiÓu 2 : Chong đèn hút thuốc phiện - > tố cáo sự đồi bại, vô trách nhiệm của huyện trưởng. Cả ba câu nói đến toàn bộ bọn quan lại ở nhà tù Lai Tân rất thèi n¸t, hoµn toµn v« tr¸ch nhiÖm - Câu cuối : Trời đất Lai Tân vẫn thái bình =>Từ thái bình chính là "nhãn tự" của bài thơ cái cười mỉa mai, kín đáo => " Mét ch÷a th¸i b×nh mµ th©u tãm l¹i bao nhiªu viÖc trªn vèn lµ mu«n thuë cña x· héi Trung Quèc cña giai cÊp thèng trÞ . ChØ mét ch÷ Êy mµ xÐ toang tÊt c¶ sù "th¸i b×nh " dèi tr¸ nhưng thực sự là "đại loạn bên trong"( Hoàng Trung Thông) Tãm l¹i : - Nội dung: Tố cáo bản chất đồi bại , tham nhũng của bọn quan l¹i thêi TGT. - NghÖ thuËt : Sö dông bót ph¸p hiÖn thùc kÕt hîp víi trµo phúng -> đặc sắc.. Gi¶i ®i sím. §äc thªm : GV hướng dẫn HS đọc và tìm hiểu hai khổ thơ trong bài thơ HĐ4: Đọc thêm : Khổ 1: Cảnh đêm đông giá rét và người tù bị giải Gi¶i ®i sím Khæ 2: C¶nh b×nh minh ®Çm Êm - vµ h×nh ¶nh chinh nh©n trë thµnh thi nh©n e. Hướng dẫn học ở nhà. - Häc thuéc lßng bµi th¬ - nªu c¶m nhËn ®­îc vÒ bµi th¬ - ChuÈn bÞ bµi míi TiÕng ViÖt. Gi¸o viªn so¹n:. NguyÔn H÷u TriÒu Lop11.com. 15.

<span class='text_page_counter'>(16)</span> TiÕt thø : 95. Tªn bµi :. Ph©n m«n:. TiÕng ViÖt. Luyện tập về thay đổi trật tự c¸c phÇn cña côm tõ vµ c¸c thµnh phÇn cña c©u. Ngµy so¹n: Ngµy d¹y: Líp: 11I. A. môc tiªu bµi häc : Gióp häc sinh:. - Ôn tập, củng cố kiến thức về loại hình tiếng Việt, trong đó nhấn mạnh về vai trò ngữ ph¸p cña trËt tù tõ vµ h­ tõ - Nhận ra hiện tượng thay đổi trật tự các phần trong cấu tạo của cụm từ và các thành phÇn trong cÊu t¹o cña côm tõ vµ c¸c thµnh phÇn trong cÊu t¹o cña c©u, hiÓu ®­îc hiÖu quả diễn đạt của hiện tượng ấy - Biết vận dụng hiểu biết nói trên vào việc đọc- hiểu văn bản và làm văn. B. kiÓm tra bµi cò :. - §äc thuéc lßng vµ ph©n tÝch c¸c bµi th¬ NhËt kÝ trong tï, ChiÒu tèi, Lai t©n C. Phương tiện dạy học : SGK, SGV, thiết kế bài dạy D. Hướng dẫn bài bài mới. Hoạt động của GV và H H§1: Thùc hµnh theo sgk. GV hướng dẫn Hs làm c¸c bµi tËp : H×nh thøc chia nhãm . C¸c nhãm thảo luận cử người phát biÓu. Kiến thức cần đạt I- Thùc hµnh theo s¸ch gi¸o khoa Bµi tËp 1: a. Hiện tượng thay đổi: (1) Cụm danh từ: một cành củi khô đảo thành củi một cµnh kh« - Danh tõ trung t©m cña côm danh tõ: cµnh - Các định ngữ miêu tả là: củi, cành - Định ngữ chỉ số lượng là: một  Hiện tượng đảo định ngữ lên phía trên cụm danh từ (2) Cụm C-V: cồn nhỏ lơ thơ đảo thành lơ thơ cồn nhỏ - Chñ ng÷: cån nhá - VÞ ng÷: l¬ th¬  Hiện tựơng đảo vị ngữ lên trước chủ ngữ (3) Cụm C-V: bốn mươi cây sáo trúc bỗng rộn lên đảo thành bỗng rộn lên bốn mươi cây sáo trúc - Chủ ngữ: bôn mươi cây sáo trúc - VÞ ng÷: bçng rén lªn  Hiện tượng đảo vị ngữ lên trước chủ ngữ b. Sự thay đổi các phần trong cấu tạo của cụm từ và c¸c thµnh phÇn trong cÊu t¹o cña c©u cã hiÖu qu¶ diÔn đạt là nhấn mạnh nội dung và có giá trị biểu cảm. Bài tập2: Có thể khôi phục trật tự bình thường như sau: - Này đây tuần tháng mật của ong bướm - Nµy ®©y khóc t×nh si cña yÕn anh. Bài tập 3: Có thể khôi phục trật tự bình thường như sau: - Từng đám rêu xiên ngang mặt đất. Gi¸o viªn so¹n:. NguyÔn H÷u TriÒu Lop11.com. 16.

<span class='text_page_counter'>(17)</span> H§2: T×m nh÷ng c©u th¬, c©u v¨n kh¸c cã hiện tượng thay đổi trật tự tương tự.. GV hướng dẫn Hs làm c¸c bµi tËp : H×nh thøc chia nhãm . C¸c nhãm thảo luận cử người phát biÓu. H§3: luyÖn tËp. - Mấy hòn đá đâm toạc chân mây II-Tìm những câu thơ, câu văn khác có hiện tượng thay đổi trật tự tương tự * NhËn xÐt vÒ vai trß cña trËt tù tõ trong viÖc x¸c định ý nghĩa cho các cụm và các câu: a) NhËn xÐt vÒ ý nghÜa cña nh÷ng c©u th¬ khi cã sù thay đổi trật tự từ ngữ: - Người tôi yêu đã đi xa Người yêu tôi lại ở nhà, chán ghê! ( Phan ThÞ Thanh Nhµn) - Người mến cảnh xuân hái nhành xuân Xuân mến cảnh người tới muôn nhà Người xuân em thế đa tình nhỉ ? Xuân người vẫn vậy thói tràn hoa! ( KhuyÕt danh) b) NhËn xÐt vÒ ý nghÜa cña c¸c c©u v¨n khi cã sù thay đổi trật tự từ ngữ: (1) a. Hôm nay tôi đọc báo b. Tôi đọc báo hôm nay. (2) a. ThÇy gi¸o gi¶ng hai giê b. Hai giê thÇy gi¸o gi¶ng (3) a. T«i ngåi ë bµn ba b. T«i ngåi ë ba bµn. (4) a. Anh Êy nãi giái l¾m! b. Anh Êy giái nãi l¾m! (5) a. Anh ¨n Ýt nh­ thÕ lµ kh«ng ®­îc! b. Anh Ýt ¨n nh­ thÕ lµ kh«ng ®­îc! (6) a. L©u l©u «ng Êy lÊy bót ra ghi ghi chÐp chÐp. b. ¤ng Êy lÊy bót ra ghi ghi chÐp chÐp l©u l©u. (7) a.Tình người làm nên vẻ đẹp nhân văn b. Người tình làm nên vẻ đẹp nhân văn. (8) a. Chú bộ đội ngắm rất lâu, rồi bóp cò, phát súng nổ, một tên địch ngã sấp. b. Chú bộ đội ngắm rất lâu, phát súng nổ, một tên địch ngã sấp, rồi bóp cò. (9) a. Một cơn giông ập đến, gió lồng lên dữ dội, cây cèi ng· nghiªng, råi ng· r¹p c¶ xuèng b. Một cơn giông ập đến, cây cối ngã nghiêng, rồi ng· r¹p c¶ xuèng, giã lång lªn d÷ déi. (10) a.Từ phía xa có một tốp người ồn ào đi tới, rồi rõ dÇn, ho¸ ra hä ®ang dÉn gi¶i mét tªn kÎ trém. b. Từ phía xa có một tốp người ồn ào đi tới, hoá ra hä ®ang dÉn gi¶i mét tªn kÎ trém, råi râ dÇn. (11) a. Mïa xu©n, tiÕt trêi m¸t mÎ, c©y cèi ®©m chåi nÈy léc, mu«n hoa khoe s¾c thËt rùc rì. b. Mïa xu©n, mu«n hoa khoe s¾c thËt rùc rì, tiÕt trêi m¸t mÎ, c©y cèi ®am chåi n¶y léc. (12) a. Giờ ra chơi, một số bạn nhảy dây, một số bạn đá. Gi¸o viªn so¹n:. NguyÔn H÷u TriÒu Lop11.com. 17.

<span class='text_page_counter'>(18)</span> cÇu, mét sè b¹n ch¬i trß bÞt m¾t b¾t dª. b. Giê ra ch¬i, mét sè b¹n ch¬i trß bÞt m¾t b¾t dª, một ssó bạn nhảy dây, một số bạn đã cầu. (13) a. Nam hít h¶i ch¹y ®i t×m B¾c, bçng Nam gÆp S¬n, S¬n hái ®Çu ®u«i c©u chuyÖn, råi c¶ ai cïng ®i t×m B¾c. b. Nam hít h¶i ch¹y ®i t×m B¾c, S¬n hái ®Çu ®u«i c©u chuyÖn, råi c¶ hai cïng ch¹y ®i t×m B¾c, bçng Nam gÆp S¬n. * Gîi ý: a. Th¬ a1. Người tôi yêu = người (mà) tôi yêu, tôi là chủ thể, yêu là hành động của chủ thể, người là đối tượng của động từ yêu và đối thể của chủ thể tôi. a2.Người yêu tôi = (cái) người (mà) yêu tôi (ấy), người là chủ thể, tôi là đối thể. Cả cụm ngừơi tôi yêu hoặc người yêu tôi mới là chủ ngữ Người tôi yêu/đã đi xa- Người yêu tôi/lại ở nhà; ch¸n ghª lµ tr¹ng ng÷ c¶nh huèng cho c©u. b. V¨n xu«i (1) a. H«m nay: tr¹ng ng÷ chØ thêi gian cña c©u b. Hôm nay: định ngữ của "báo" (2) a. Bao giờ: thời "tương lai", sự việc chưa xảy ra b.Bao giờ: thời "quá khứ", sự việc đã xảy ra (3) a.Hai giê: bæ ng÷ cho gi¶ng b. Hai giê: tr¹ng ng÷ cña c©u G. Tài liệu tham khảo: Lược dẫn theo Đỗ Hữu Châu- Bùi Minh Toán Đại cương. ng«n ng÷ häc, tËp 1,NXB Gi¸o dôc, Hµ Néi 2001 (S¸ch ThiÕt kÕ Ng÷ v¨n 11 tËp 2 n©ng cao-tr 192) K.bæ sung kiÕn thøc:. Gi¸o viªn so¹n:. NguyÔn H÷u TriÒu Lop11.com. 18.

<span class='text_page_counter'>(19)</span> TiÕt thø : 97. Tªn bµi :. Ph©n m«n:. §äc v¨n. Tõ Êy ( Tè H÷u ). Ngµy so¹n: Ngµy d¹y: Líp: 11I. A. môc tiªu bµi häc : Gióp häc sinh:. - Cảm nhận được niềm vui lớn của nhà thơ khi được giác ngộ lí tưởng cộng sản và nhờ đó biết gắn cá nhân mình với quần chúng nhân dân để tạo cho mình sức mạnh tinh thần to lín - Hiểu được nghệ thuật diễn tả tâm trạng vui sướng, tin tưởng, sau mê bằng nnhững hình ảnh tươ sáng, giọng thơ sảng khoái, nhịp thơ dồn dập, hăm hở. B. kiÓm tra bµi cò : - §äc thuéc lßng vµ diÔn c¶m b¶n phiªn ©m ch÷ H¸n vµ b¶n dÞch th¬ bµi Lai t©n cña Hå ChÝ Minh - Phân tích nghệ thuật châm biếm đặc sắc của tác giả trong bµi th¬ Lai t©n. C. Phương tiện dạy học : SGK, SGV, thiết kế bài dạy D. Hướng dẫn bài mới. Hoạt động của GV và H H§1: T×m hiÓu kh¸i qu¸t vÒ t¸c gi¶, t¸c phÈm H: Tr×nh bµy nh÷ng hiÓu biÕt cña em vÒ nhµ th¬ Tè H÷u? KÓ tªn nh÷ng bµi th¬ của Tố Hữu đã học ở THCS. H§2: §äc- hiÓu v¨n b¶n. §äc diÔn c¶m: giäng phÊn khởi, vui tươi, hồ hởi. Gi¸o viªn so¹n:. Kiến thức cần đạt I. T¸c gi¶ - Tè H÷u tªn khai sinh lµ NguyÔn Kim Thµnh, quª Huế, học trường Quốc học. Giác ngộ cách mạng từ n¨m1937, trë thµnh nhµ th¬ céng s¶n trÎ tuæi. §Õn víi th¬ vµ c¸ch m¹ng cïng mét lóc; con ®­êng th¬ cña Tè H÷u g¾n liÒn vµ song hµnh víi c¸c chÆng ®­êng cña c¸ch m¹ng ViÖt Nam 60 n¨m qua. Tè Hữu là nhà thơ của lí tưởng cộng sản; là tác giả của c¸c tËp th¬: Tõ Êy, ViÖt B¾c, Giã léng, Ra trËn, M¸u và hoa, Một tiếng đờn. ông được xem là ngọn cờ ®Çu cña th¬ ca c¸ch m¹ng ViÖt Nam ®Çu thÕ kØ XX. - Tõ Êy - tËp th¬ ®Çu tay cña Tè H÷u, lµ tiÕng h¸t trong trẻo, phấn chấn , say mê của người thanh niên céng s¶n; gåm 71 bµi th¬, chia lµm 3 phÇn: (1) M¸u löa, (2) XiÒng xÝch (viÕt trong thêi gian nhµ th¬ bÞ tï đày (1939-1942), (3) Giải phóng. Bµi th¬ më ®Çu lµ Må c«i, bµi cuèi tËp th¬ lµ Hå ChÝ Minh Bµi th¬ Tõ Êy trÝch trong phÇn 1: M¸u löa II. §äc- hiÓu bµi th¬ Tõ Êy 1- ThÓ th¬ vµ bè côc - ThÓ th¬ b¶y ch÷/c©u, mçi khæ 4 c©u, toµn bµi cã 3 khæ th¬ - Bố cục: Khổ 1: Niềm vui sướng say mê khi gặp lí tưởng của Đảng, cách mạng. Khæ 2: NhËn thøc vÒ lÏ sèng Khæ 3: Sù chuyÓn biÕn trong t×nh c¶m 2-Gi¸ trÞ néi dung vµ nghÖ thuËt 19 NguyÔn H÷u TriÒu Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(20)</span> H: ý chung cña khæ th¬ lµ g×? c¸c h×nh ¶nh th¬ cã ph¶i lµ h×nh ¶nh thùc kh«ng? c¸c biÖn ph¸p Èn dô vµ so s¸nh trùc tiÕp cã t¸c dông g×? ý nghÜa thÈm mÜ cña c¸c tõ bõng, chãi, c¸c h×nh ¶nh n¾ng h¹, mÆt trê ch©n lÝ ?. H:Lẽ sống mà người đảng viªn trÎ Tè H÷u nhËn thøc lµ g×? ý nghÜa tõ buéc? Giải thích từ khối đời. H:Khæ th¬ cuèi tiÕp tôc cô thÓ ý khæ 2 nh­ thÕ nµo? t¸c dông cña lèi kÕt cÊu khæ th¬? G¶i thÝch c¸c tõ, côm tõ kiÕp ph«i pha, cï bÊt cï b¬?. a- Khæ 1 - Từ ấy- thời điểm đặc biệt quan trọng trong cuộc đời và sự nghiệp của Tố Hữu: một thanh niên trường Quèc häc HuÕ ®­îc gi¸c ngé c¸ch m¹ng, gi¸c ngé lÝ tưởng cộng sản, được kết nạp vào Đảng cộng sản Đông Dương. - Tác giả không dùng từ đó, từ khi ấy mà dùng từ từ Êy rÊt ng¾n gän , gi¶n dÞ mµ tao nh· - ý chung cña khæ th¬: diÔn t¶ niÒm say mª, h¹nh phóc trµn ngËp t©m hån cña t¸c gi¶ trong thêi ®iÓm tõ Êy. - C¸ch thÓ hiÖn: dïng Èn dô vµ so s¸nh trùc tiÕp: n¾ng h¹, mÆt trêi ch©n lÝ. N¾ng h¹-> gîi sù m¹nh mÏ, chãi rùc ( kh¸c víi n¾ng cña c¸c mïa kh¸c) phï hợp với động từ bừng và vầng mặt trời chân lí. Mặt trêi ch©n lÝ lµ h×nh ¶nh Èn dô míi l¹, hÊp dÉn. Kh¼ng định chân lí của Đảng, của cách mạng, của chủ nghÜa M¸c-Lª Nin s¸ng rùc, chãi läi, cÇn thiÕt nh­ mặt trời, đúng đắn như chân lí. Từ chói thể hiện ánh sáng mạnh mẽ, hấp dẫn không thể cưỡng nổi. - Hai câu trên tả niềm vui sướng, say mê khi bắt gặp lí tưởng mới. Hai câu dưới tả tâm trạng, tâm hồn sau khi đã tiếp nhận lí tưởng ấy, tiếp tục sử dụng nghệ thuật ẩn dụ và so sánh trực tiếp hồn tôi- vườn hoa lá, đậm hương, rộn tiếng chim b- Khæ 2: - LÏ sèng míi ë ®©y lµ nhËn thøc mèi quan hÖ gi÷a cá nhân, bản thân cái tôi của nhà thơ với mọi người, víi nh©n d©n, quÇn chóng, dÆc biÖt lµ víi nh÷ng người lao động nghèo khổ. Đó là quan niệm đoàn kết gắn bó thân thiết, chặt chẽ để làm nên sức mạnh trong đấu tranh cách mạng. - Từ buộc không có nghĩa là băt buộc, miễn cưỡng mµ tù rµng buéc, g¾n bã tù gi¸c. - Tõ Êy, c¸i t«i c¸ nh©n cña nhµ th¬ hoµ chung víi cái ta của tập thể nhân dân, xã hội, những người nghÌo khæ. - Từ khối đời là hình ảnh ẩn dụ trừu tượng hoá sức m¹nh cña tËp thÓ nh©n d©n ®oµn kÕt chÆt chÏ. c. Khæ 3 - TiÕp tôc ghi nhËn nh÷ng chuyÓn biÕn nhËn thøc vµ hành động của nhà thơ về lẽ sống thể hiện trong quan hÖ víi c¸c tÇng líp kh¸c nhau cña quÇn chóng nhân dân lao động. - §ã lµ v¹n nhµ: tËp thÓ lín lao, réng r·i, v¹n kiÕp ph«i pha ( nghÌo khæ, sa sót, vÊt v¶, c¬ cùc, phai tµn), v¹n em nhá cï bÊt cï b¬ - Cách nói trực tiếp trần trụi, xác định rõ ràng vị thế. Gi¸o viªn so¹n:. NguyÔn H÷u TriÒu Lop11.com. 20.

<span class='text_page_counter'>(21)</span>