Giáo án Ngữ văn lớp 10 - Tiết 72, 73: Vợ chồng A Phủ

<span class='text_page_counter'>(1)</span>Ngày soạn: Tuần: 20 Tiết: 72-73 Đọc văn:. VỢ CHỒNG A PHỦ ( Tô Hoài). A / Mục tiêu cần đạt: Giúp học sinh: - Hiểu được giá trị nhân đạo của tác phẩm thể hiện qua sự lên án tội ác của bọn thống trị và khẳng định sức sống ngoan cường, khát vọng tự do tiềnm tàng ở người dân lao động. - Phân tích được nghệ thuật xây dựng hình tượng nhân vật, nghệ thuật tạo tình huống truyện, miêu tả sinh hoạt, phong tục và tâm lí nhân vật trong đoạn trích. - Rèn luyện kĩ năng phân tích tác phẩm truyện, chủ yếu phân tích nhân vật và các chi tiết quan trọng. B / Chuẩn bị: -Giáo viên: Giáo án, SGK, SGV - Học sinh: Đọc và trả lời câu hỏi Sgk, tìm hiểu tác phẩm theo gợi ý của GV, tóm tắt truyện.... C / Phương pháp Phân tích theo bố cục, tập trung vào nhân vật Mị với những diễn biến tâm lí và hành độngcủa nhân vật trong hai trường đoạn: Đêm tết Mị muốn đi chơi và Mị trước tình cảnh A Phủ bị trói. D / Tiến trình : 1/ Ổn định: 2 / Bài mới: Vợ chồng A Phủ -> TP có giá trị nhân đạo sâu sắc. Hoạt động của GV Hoạt động của HS Hoạt động 1: hướng dẫn hs tìm hiểu tiểu dẫn H: Nét chính về tác giả -> hiểu HS đọc tiểu dẫn , tìm hiểu TP? tác giả tác phẩm - Trước CM:chủ yếu viết về 2 đề tài :chuyện về loài vật và chuyện về những người dân nghèo, thợ thủ công... - Sau CM: Viết nhiều, đa dạng về đề tài và thể loại, giàu vốn sống thực tế. H: Xuất xứ TP?. Nội dung cần đạt. I- Tiểu dẫn 1. Tác giả: -Tên thật: Nguyễn Sen, sinh 1920 tại quê ngoại - Hà Đông. - Trước CM:chủ yếu viết về 2 đề tài :chuyện về loài vật và chuyện về những người dân nghèo, thợ thủ công... - Sau CM: Viết nhiều, đa dạng về đề tài và thể loại, giàu vốn sống thực tế. Các tác phẩm chính ( sgk) 2/ Tác phẩm in trong tập Truyện Tây a/ Hoàn cảnh sáng tác: Bắc – kết quả chuyến đi - Được in trong tập truyện Tây Hướng dẫn HS tóm tắt TP -> cùng bộ đội giải phóng Bắc ( gồm 3 truyện : cứu đất cứu mường, Mường Giơn và đọan trích giảng thuộc phần đầu TB. Vợ chồng A Phủ)- Giải I văn – phần thành công nhất về nghệ Mị là cô gái Mèo trẻ đẹp ở nghệ 1954-1955. thuật của thiên truyện. Hồng Ngài, cô bị bắt về - Tác phẩm là kết quả của Lop10.com.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> làm con dâu gạt nợ của thống lí Pá Tra.Mị phải làm việc quần quật từ sáng đếm tối, lầm lũi khốn khổ như con trâu con ngựa. Ngày Tết đến Mị muốn đi chơi thì bị A Sử trói đứng vào cột.A Phủ vì đánh A Sử nên bị phạt vạ và bắt làm nô lệ cho Pá Tra. Làm mất bò, bị đánh , trói mấy ngày liền. Mị thương Hoạt động 2: Hướng dẫn đọc- người cùng cảnh đã cắt dây trói và cùng nhau bỏ hiểu văn bản trốn. Đến Phiềng Sa, thành vợ GV hướng dẫn phân tích NV Mị. chồng. Khi quân Pháp đến H: Gọi hs đọc phần mở đầu PS, cán bộ Đảng tìm đến truyện để giúp đỡ đồng bào.Họ gặp A Châu kết làmanh em và làm đội viên du kích cùng bảo vệ quê hương. H :Nhận xét về cách giới thiệu nhân vật của tác giả?. H : Vì sao về làm dâu?. HS đọc phần mở đầu truyện Mở đầu truyện, giới thiệu nhân vật một cách ấn tượng Cha mẹ Mị không có tiền trả nợ.... Mặt cúi, mặt buồn rười H: Chi tiết nào miêu tả hình rượi, lùi lũi như con rùa dáng Mị? Em hình dung gì về nuôi trong xó cửa… như cuộc sống của Mị qua chi tiết con ngựa… ấy? Mị coi đó là một sự giải H: Việc Mị có ý định tự tử nói thoát lên điều gì? Thái độ phản kháng tiêu cực nhưng là cách duy nhất để giải thóat khỏi bóng đen đè nặng của Pá Tra đã lợi dụng thần con ma nhà thống lí. GV nói thêm về tục trình ma -> quyền để áp chế, đầu độc Mị mất hết ý thức về cuộc sống, tinh thần Mị phó mặc cuộc sống cho định Lop10.com. chuyến đi thực tế của Tô Hoài cùng với bộ đội vào giải phóng Tây Bắc. b/ Tóm tắt tác phẩm. c/ Nội dung: Số phận đau khổ của người dân lao động miền núi và sức sống mạnh mẽ khả năng giac ngộ để vươn tới tự do của họ.. II/ Đọc- hiểu văn bản. 1. Nhân vật Mị: a/ Con dâu trừ nợ nhà thống lí Pá Tra. - Mở đầu truyện, giới thiệu nhân vật một cách ấn tượng: “Ai ở xa về.... mặt buồn rười rượi”. Mị hoàn toàn xa lạ với cảnh giàu sang tấp nập ở nhà thống lí  Số phận đau khổ, éo le của nhân vật. - Kể về việc Mị làm dâu trừ nợ: món nợ truyền kiếp từ đời cha mẹ đến Mị phải trả bằng cả tuổi trẻ và cuộc sống tự do của mình.Đồng thời ta cũng thấy những nét tốt ở Mị:có nhan sắc và tâm hồn, yêu đời, khao khát hạnh phúc, chăm chỉ và hiếu thảo. - Lúc đầu: Mị phản kháng quyết liệt: đêm nào cũng khóc rồi định ăn lá ngón tự tử. nhưng lòng hiếu thảo không cho phép Mị quyên sinh. - Ách áp bức nặng nề, dai dẳng của thế lực phong kiến và “ thần quyền” ở miền núi đã làm Mị tê liệt, sống mà như chết: “ Ở lâu trong cái khổ, Mị quen khổ rồi.Bây giờ Mị tưởng mình là.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> mệnh. Vật hóa:cực tả nỗi đau khổ của một con ngườibị đối xử như là súc vật. Nhận xét nghệ thuật trần thuật Kết hợp miêu tả và kể trong phần đầu của truyện? chuyện; kết hợp miêu tả ngoại cảnh với ngoại hình và tâm trạng nhân vật; lời trần thuật ở ngôi thứ ba với điểm nhìn bên ngoài nhưng nhiều đoạn nhập vào ý nghĩ và độc thoại của Mị; nhịp điệu trần thuật chậm, trầm lặng với giọng điệu xót thương thể hiện sự đồng cảm. ?Nguyên do là bởi đất trời ? GV chuyển ý: Phải chăng trong Qu¶ thùc bøc tranh Hång sâu thẳm tâm hồn Mị đã hoàn Ngµi mïa xu©n n¨m Êy cã sức làm say đắm lòng toàn giá lạnh người, ngÊt ng©y t©m hån Lµm sao cã thÓ c¾t nghÜa ®­îc v× lÝ tuæi trÎ . Song giã rÐt, s¾c do g× mµ c« MÞ cña ngµy x­a, c« MÞ ®Çy xu©n t×nh xu©n s¾c l¹i vµng öng cña cá tranh, hay bỗng dưng thức dậy trong người sự biến đổi màu sắc kì ảo đàn bà âm thầm, chịu đựng mỏi của các lòa hoa đẹp chưa mòn đúng vào, và chỉ đúng vào cái hẳn đã đủ để làm nên cuộc đêm tình mùa xuân ấy ? Làm sao nổi loạn trong một tâm hồn con người đã chôn vùi cả tuổi đã bấy nhiêu năm tê dại vì thanh xu©n trong gian buång kÝn ®au khæ . CÇn ph¶i cã mÝt chØ cã c¸i lç vu«ng nhá mê mê nh÷ng t¸c nh©n kh¸c n÷a, tr¨ng tr¾ng kia suèt tõng Êy n¨m m¹nh mÏ h¬n, cã søc l«i cuèc trời, vào đúng đêm ấy lại muốn Mị ra khỏi hiện tại để Mị trở vùng lên, nảy sinh ý định đi chơi về với chính mình của xa x­a : ph¬i phíi , trÎ trung, xu©n GV hướng dẫn HS phõn tớch diễn yêu đời . T¸c nh©n Êy, theo T« Hoµi biến tâm trạng: trước hết phải là hơi rượu . H: Chi tiết nào thể hiện sự trỗi Nh­ng t¸c nh©n cã t¸c dậy của tâm hồn Mị? dông nhiÒu nhÊt trong viÖc d×u hån MÞ bÒnh bång vÒ víi nh÷ng kh¸t khao h¹nh H: Em có nhận xét gì về tâm phóc yªu ®­¬ng cã lÏ vÉn lµ tiÕng s¸o bëi tiÕng s¸o lµ trạng Mị trong đêm đó? tiÕng gäi cña mïa xu©n, cña - Điều gì đã tác động đến Mị? t×nh yªu vµ tuæi trÎ . - Hành động thể hiện sự trỗi dậy bị trói vẫn vùng bước đi mạnh mẽ của tâm hồn Mị? Lop10.com. con trâu, con ngựa”  Vật hóa Mị dường như không còn ý niệm về thời gian, không hi vọng, không mong đợi gì “ suốt ngày lầm lũi như con rùa nuôi trong xó cửa”, căn buồng âm u và cái cửa sổ bằng bàn tay gợi không khí một nhà tù. - Nghệ thuật: Kết hợp miêu tả và kể chuyện; kết hợp miêu tả ngoại cảnh với ngoại hình và tâm trang nhân vật; lời trần thuật ở ngôi thứ ba với điểm nhìn bên ngoài nhưng nhiều đoạn nhập vào ý nghĩ và độc thoại của Mị; nhịp điệu trần thuật chậm, trầm lặng với giọng điệu xót thương thể hiện sự đồng cảm. b/ Sức sống tiềm tàng và khát vọng tự do ở Mị -Nguyên nhân: + Mùa xuân đến + Tiếng sáo gọi bạn tình + Bữa rượu bên bếp lửa hồng và người ốp đồng.. - Tâm trạng: + Sự thức tỉnh của Mị giống như một sự sống lại,bắt đầu bằng sự thức dậy trong tiềm thức, những hồi ức, kỉ niệm quá khứ: Mị chợt nhận ra Mị còn trẻ lắm và muốn đi chơi “ Mị thấy phơi phới trở lại...ở với nhau” + Mị sống với tiếng sáo trong lòng, ý thức về thời gian đã trở lai cùng với nó là khát vọng sống và ý thức về thân phận. Từ ý thức tới hành động: Mị đến góc nhà....lấy cái váy hoa...” + Bị trói:Tâm hồn sống cùng tiếng sáo, khát vọng tình yêu, khát vọng sống bừng lên mãnh liệt. Mị vùng bước đi để rồi sợi.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> H: Em có nhận xét gì về nghệ Bằng hành động, ngôn ngữ thuật miêu tả tâm trạng? cử chỉ bộc lộ khát vọng sống của Mị. GV chuyển ý hướng dẫn HS phân tích đoạn Thường khi -> hết. Gọi HS đọc đoạn văn. Tâm trạng của Mị trước tình cảnh A Sử bị trói vào cọc? H: Em có nhận xét gì về thái độ của Mị? Trước? Sau? Tại sao ban đầu Mị thản nhiên?. HS đọc đoạn từ “ thường khi.....dốc núi”. Có sự thay đổi. dây trói kéo cô trở lại với hiện thực đắng cay. Cô lại muốn chết  miêu tả tâm trạng nhân vật độc đáo thấm đẫm yêu thương và trân trọng khát vọng tự do của con người. c/ Hành động cắt dây trói cứu A Phủ và tự giải thoát mình. -Lúc đầu: Thản nhiên như một người vô cảm ( quá quen với những cảnh ngang trái trong nhà Pá Tra) đau khổ đã làm cô chai sạn tâm hồn. - Một đêm Mị thấy A Phủ khóc “một dòng nuớc...đen lại”  chợt xúc động  đồng cảm với A Phủ  hành động táo bạo: cắt dây trói cứu A Phủ  khát khao sống, hy vọng lại bừng lên, Mị cùng trốn với A Phủ  giải thoát cuộc đời mình.  Sức sống mãnh liệt cùng với khát vọng tự do luôn tiềm tàng trong Mị, nó chỉ được bùng ên trong những thời điểm nhât định, biểu hiện bằng hành động quyết liệt và táo bạo.. Sợ, quá đau khổ và thường xuyên phải chứng kiến -> mất cảm giác. H: Điều gì đã khiến Mị chiến lòng thương người. chạy khỏi Hồng Ngài thắng sự sợ hãi? H: Kết quả? Tinh thần, ý thức phản kháng, cứu người và tự H :Ý nghĩa của hành động đó? giải phóng mình H: Diễn biến tâm trạng Mị được Tô Hoài miêu tả có gì đặc biệt? Diễn biến tâm lí tinh tế được miêu tả từ nội tâm -> Nghệ thuật thể hiện? hành động.Tài năng của GV ghi bảng - > chuyển ý: Hướng dẫn HS phân tích nhanh nhà văn trong miêu tả tâm lí nhân vật. nhân vật A Phủ. H: Tác giả kể lai lịch của A Phủ 2/ Nhân vật A Phủ Giống Mị: a Phủ xuất hiện Xuất hiện đột ngột gây chú ý như thế nào? đột ngột , gây chú ý rồi cho người đọc.Xuất hiện đối Tính cách? (khác Mị?) mới kể về lai lịch đầu với A Sử thật hiên ngang với trận đòn áp đảo. - Nghệ thuật khắc họa tính cách? Là con người bộc trực , - Là một thanh niên nghèo, mồ GV diễn giảng -> ghi bảng -> thẳng thắn, ham họat động côi, bị đem bán đổi. hướng dẫn học sinh tìm hiểu ( Mị thiên về đời sống nội - Sức sống mạnh mẽ, lòng ham tâm) nghệ thuật truyện. chuộng tự do và tính cách gan góc, bộc trực - Thạo và ham thích những công việc lao động nặng nhọc - Cuộc sống cơ cực của H: Giá trị hiện thực? mà khó khăn, nguy hiểm “ biết người dân miền núi (nô đúc...rất bạo” “ đốt rừng....ngoài lệ). rừng” - Bộ mặt tàn bạo của PK - Cuộc sống phóng khoáng, ưa miền núi & những hủ tục tự do, gần gũi với thiên nhiên. lạc hậu Lop10.com.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> -Giá trị nhân đạo của thiên - Vạch trần bộ mặt đen tối truyện? của PK miền núi. - Thấu hiểu và cảm thông sâu sắc với số phận cơ cực Sự kế thừa và những nét mới? của người dân miền núi TB. - Khẳng định phẩm chất tốt đẹp, sức mạnh tinh thần, ý thức phản kháng và con đường đi tới cách mạng của họ. Cảnh xử kiện: bức tranh phong tục sinh dộng H : Nhận xét về nghệ thuật miêu Thiên nhiên thơ mộng: tả và dựng truyện của TH? màu sắc, đường nét giàu - miêu tả sinh hoạt chất tạo hình... - phong tục - Thiên nhiên - Tâm lí và hành động nhân vật Hoạt động 3: Củng cố- dặn dò Củng cố:Giá trị hiện thực, nhân đạo? Nghệ thuật? Nêu vấn đề gợi ý hs suy nghĩ: Ý thơ trong truyện:những Hình tượng nhân vật quần rung cảm trước vẻ đẹp chúng? thiên nhiên, cuộc sống, Hoạt động 4: Hướng dẫn làm con người bài tập nâng cao Chất thơ: Bức tranh thiên nhiên với vẻ đẹp riêng của miền núi TB Về nhà: Bức tranh sinh hoạt, phong Học bài, soạn bài: Luyện tập về tục, cảnh ngày tết của nhân vật giao tiếp. người Mông Xem lại bài Ngữ cảnh, nắm các Vẻ đẹp tâm hồn và khát khái niệm: nhân vật giao tiếp, vọng sống của con người. hoàn cảnh, đối tượng giao tiếp... Nâng cao cái đẹp.... Lop10.com. - Đánh A Sử  rơi vào thân phận nô lệ  làm mất bò  bị trói đứng chờ chết  tàn ác, lạnh lùng của cha con thống lí. 3/ Giá trị nhân đạo: - Vạch trần bộ mặt đen tối của PK miền núi. - Thấu hiểu và cảm thông sâu sắc với số phận cơ cực của người dân miền núi TB. - Khẳng định phẩm chất tốt đẹp, sức mạnh tinh thần, ý thức phản kháng và con đường đi tới cách mạng của họ. - Đề cao tình hữu ái giai cấp, sự đồng cảm của những con người đồng cảnh ngộ. 4/ Nghệ thuật: -Xây dựng nhân vật:sinh động, khắc họa tính cách rõ nét. - Ngòi bút tả cảnh đặc sắc: cảnh miền núi hiện ra với những nét sinh hoạt, phong tục riêng. - Thành công trong nghệ thuật kể chuyện: ngắn gọn mà gây được ấn tượng về lai lịch nhân vật, dẫn dắt các tình tiết khéo léo tạo hấp dẫn. - Ngôn ngữ sinh động và chọn lọc, có sáng tạo.Lối văn giàu tính tạo hình. Vận dụng cách nói của người miền núi mà nâng cao, nhập vào ngôn ngữ văn học có tính chuẩn mực. - Giọng trần thuật hòa vào dòng ý nghĩ và tiếng nói bên trong vừa bộc lộ trực tiếp đời sống nội tâm vừa tạo được sự đồng cảm..

<span class='text_page_counter'>(6)</span>