Bài giảng môn học Ngữ văn lớp 7 - Tuần 29 - Tiết 116: Luyện tập lập luận giải thích

<span class='text_page_counter'>(1)</span>Ngaøy daïy : Tuaàn 29. TiÕt 116 A. Mục tiêu cần đạt Giúp học sinh: - Có dịp củng cố chắc chắn hơn nữa những biểu hiện về cách làm bài văn giải thích. - Biết vận dụng điều đó để làm bài văn giải thích cho một nhận định, một ý kiến của một vấn đề xã hội và văn học gần gũi với những bài văn mà các em được học, hoặc quen thuộc với đời sống của caùc em. B. Chuaån bò cuûa giaùo vieân vaø hoïc sinh.  GV: SGK, STK, gi¸o ¸n.  HS: Chuẩn bị bài trước ở nhà. C. Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy học 1. Kiểm tra bài cũ : Kiểm tra sự chuẩn bị ở nhà của học sinh - Muốn làm bài văn giải thích, trước hết nguời làm bài phải làm gì ? - Hãy trình bày cách viết 3 phần: mở bài, thân bài, kết bài. 1. Bài mới : Giới thiệu : Các em đã được tìm hiểu kỹ về cách làm bài văn giải thích. Hôm nay chúng ta sẽ áp dụng những kiến thức đã học ở bài trước để áp dụng cho phần “Luyện tập lập luaän giaûi thích”. Hoạt động của troø Hoạt động 1 :Khi bắt đầu tìm hiểu + Thể loại, kiểu bài. Hoạt động của thầy. bài chúng ta sẽ tìm hiểu những vấn đề gì? Hoạt động 2 : Giải thích nhan đề: “Soáng cheát maëc bay”. - Em hãy giải thích rõ cho những người khi đọc “Sống chết mặc bay” vẫn còn chưa hiểu cụm từ ấy xuất phát từ đâu? Mang ý nghĩa gì?. + Nội dung luận đề. + Phaïm vi lyù leõ vaø daãn chứng. + Xuất phát từ những thầy. làng sẵn sàng mặc kệ sự sống chết của người bệnh, mieãn sao coù tieàn boû vaøo tuùi mình. - Vì sao P D T lại dùng 4 chữ ấy đặt + Ý nghĩa, những kẻ có trách teân cho truyeän ngaén cuûa mình? nhieäm laïi voâ traùch nhieäm trước sự an nguy của người khaùc.  Vì trong taùc phaåm, quan phụ mẫu cũng đã mặc kệ sự Hoạt động 3 : soáng cheát cuûa nhaân daân - Để đáp ứng yêu cầu của đề bài trước nguy cơ đê vỡ trong lúc treân, trong phaàn trình baøy hàng ngàn người dân đang lo laéng hoä ñeâ thì haén vaãn vui chơi phè phỡn mà không hề coù traùch nhieäm gì caû duø haén chính là người trực tiếp trông Lop7.net. Noäi dung kieán thức Đề : Vì sao Phạm Duy Tốn lại chọn và đặt nhan đề cho truyeän ngaén cuûa mình laø “soáng cheát maëc bay”. a. Giải nghĩa thành ngữ “Soáng cheát maëc bay”. - Nghóa goác, nghóa ñen : Những thầy lang mặc sự sống chết của người bệnh (miễn sao bỏ được tiền vào túi). - Nghĩa bóng : Chê những kẻ ích kỷ chỉ nghĩ đến quyền lợi của mình, không chú ý đến người khác.  Chuùng ta seõ chöa hieåu truyeän cuûa Phaïm Duy Toán chừng nào còn chưa biết rõ 4 chữ “Sống chết mặc bay nghĩa là giø? Xuất phát từ đâu? Cụm từ này là 1 vế của thành ngữ “Sống chết mặc bay.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> coi vieäc hoä ñeâ.. của mình, em sẽ giải thích những điều gì và theo thứ tự nào? - Có nên đảo ngược thứ tự ấy hay khoâng? Vì sao?. + “Soáng cheát” laø gì ? + “Maëc”, “Bay” laø gì? Theo nghóa ñen vaø nghóa boùng vaø neâu lyù do vì sao taùc giả lại đặt nhan đề này cho taùc phaåm.  Không nên đảo ngược vì phaûi hieåu theo nghiaõ ñen trước rồi mới có thể mở rộng theo nghóa boùng.. Hoạt động 4 : - Sgk đưa ra 5 lý lẽ, em hãy căn cứ vào yêu cầu của đề bài và cho biết những lý lẽ nào chưa thích hợp cần được bớt đi, những lý lẽ nào cần được  + Lý lẽ chưa thích hợp cần bỏ đi là lý lẽ 5 bởi đấy theâm vaøo? chưa phải là câu trả lời thích đáng cho câu hỏi: Tại sao Phaïm Duy Toán laïi ñaët chonhan đề là “Sống chết maëc bay”. + Những lý lẽ 1 và 4 cần phaûi theâm vaøo. + Lyù leõ 3 coù tính chaát chuyển đoạn dùng để nối - Như vậy những lý lẽ đã nêu ở phần phaàn giaûi thích lyù do taïi sao 3 trong sgk mới chỉ nêu lên được ý tác giả đặt nhan đề ấy cho nào của thành ngữ “Sống chết mặc bay”. Vậy phải thêm những lý lẽ nào tác phẩm. + Lý lẽ 2 cá tính chất gợi nữa. mở trước khi đi vào lý lẽ 1 và 4.  ( Ngay bên bờ tai họa của dân, kẻ vẫn được coi là “cha meï daân” kia laïi chæ nghóa đến việc tận hưởng các thú vui xa hoa, ích kyû cuûa baûn thaân mình).. Lop7.net. tieàn thaày boû tuùi”, nghóa goác, nghĩa đen của thành ngữ đó là : những thầy lang vô trách nhiệm, sẵn sàng mặc kệ sự sống chết của người bệnh, miễn sao bỏ được tiền vào túi cuûa mình. - Tiếp đó là câu chuyển từ nghóa ñen sang nghóa boùng Phạm Duy Tốn chắc chắn đã không dùng 4 chữ “Sống chết mặc bay” hoàn toàn theo đúng nghĩa đen như chúng ta vừa kể mà phải theo nghĩa bóng : Chê những kẻ ích kỷ, chỉ nghĩ đến quyền lợi của mình, không chú ý đến người khaùc. b. Giaûi thích vì sao Phaïm Duy Toán ñaët teân taùc phaåm laø “ Soáng cheát maëc bay”. - Trong truyeän cuûa oâng khoâng coù thaày lang, chæ coù quan. Nhöng khoâng vì theá maø nhan đề “Sống chết mặc bay” lại không thích hợp với nội dung (caâu coù tính chaát chuyeån đoạn). - Phaïm Duy Toán coù duïng yù khi chỉ giữ lại cho nhan đề truyện ngắn của mình vế đầu của câu thành ngữ ( câu có tính chất gợi mở) _ Luaän ñieåm 1 : Teân quan trong truyện hoàn toàn bỏ maëc daân, khoâng quan taâm gì đến sự sướng khổ , sống chết của người dân. _ Luaän ñieåm 2 : Ngay beân bờ tai họa của dân, kẻ vẫn được coi là “cha mẹ dân” kia lại chỉ nghĩ đến việc tận hưởng các thú vui xa hoa, ích kyû cuûa baûn thaân mình. * Lý lẽ phải được xắp xếp.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> thaønh 1 heä thoáng raønh maïch, hợp lý, không thừa, không thieáu. Hoạt động 4; Củng cố : - Khi giải thích 1 vấn đề, trong phần thaân baøi em phaûi laøm gì? Hoạt động 5: Dặn dò : - Dựa vào dàn ý viết thành bài văn - Xem trước bài tiếp theo : “Những troø loá hay laø Va-Ren vaø Phan Boäi Chaâu”. Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(4)</span>