Tổ chức và hoạt động của thanh tra sở y tế hà nội

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA

NGUYỄN TRỌNG HUÂN

TỔ CHỨC VÀ HOẠT ĐỘNG
CỦA THANH TRA SỞ Y TẾ HÀ NỘI

LUẬN VĂN THẠC SĨ LUẬT HIẾN PHÁP
VÀ LUẬT HÀNH CHÍNH

HÀ NỘI - NĂM 2021

BỘ NỘI VỤ


BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

BỘ NỘI VỤ

HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA

NGUYỄN TRỌNG HUÂN

TỔ CHỨC VÀ HOẠT ĐỘNG
CỦA THANH TRA SỞ Y TẾ HÀ NỘI

LUẬN VĂN THẠC SĨ
Chuyên ngành: Luật Hiến pháp và Luật Hành chính
Mã số: 8 38 01 02

NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC
PGS. TS. Lƣơng Thanh Cƣờng

HÀ NỘI - NĂM 2021


MỤC LỤC

MỞ ĐẦU .......................................................................................................... 1
Chƣơng 1 NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VÀ PHÁP LUẬT VỀ TỔ CHỨC
VÀ HOẠT ĐỘNG CỦA THANH TRA SỞ Y TẾ........................................ 7
1.1. KHÁI QUÁT VỀ THANH TRA SỞ ......................................................... 7
1.2. TỔ CHỨC VÀ HOẠT ĐỘNG CỦA THANH TRA SỞ Y TẾ ............... 12
1.3. CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN TỔ CHỨC VÀ HOẠT ĐỘNG CỦA
THANH TRA SỞ Y TẾ .................................................................................. 26
Chƣơng 2 THỰC TRẠNG TỔ CHỨC VÀ HOẠT ĐỘNG CỦA THANH
TRA SỞ Y TẾ HÀ NỘI ................................................................................ 34
2.1. THỰC TRẠNG TỔ CHỨC THANH TRA SỞ Y TẾ HÀ NỘI .............. 34
2.2. THỰC TRẠNG HOẠT ĐỘNG CỦA THANH TRA SỞ Y TẾ HÀ NỘI ....38
Chƣơng 3 ĐỔI MỚI TỔ CHỨC VÀ HOẠT ĐỘNG CỦA THANH TRA
SỞ Y TẾ HÀ NỘI .......................................................................................... 55
3.1. YÊU CẦU VÀ QUAN ĐIỂM ĐỔI MỚI TỔ CHỨC VÀ HOẠT ĐỘNG
CỦA THANH TRA SỞ Y TẾ HÀ NỘI ......................................................... 55
3.2. GIẢI PHÁP ĐỔI MỚI TỔ CHỨC VÀ HOẠT ĐỘNG CỦA THANH
TRA SỞ Y TẾ HÀ NỘI .................................................................................. 63
KẾT LUẬN .................................................................................................... 82
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ..................................................... 84


DANH MỤC SƠ ĐỒ, BẢNG BIỂU

Sơ đồ 2. Tổ chức Thanh tra Sở Y tế Hà Nội .................................................... 35
Bảng 1: Số lượng cuộc thanh tra .................................................................... 39
Bảng 2: Kết quả xử lý trong thanh tra ............................................................ 40


LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan luận văn này là cơng trình nghiên cứu của riêng tơi,
dưới sự hướng dẫn của PGS. TS. Lương Thanh Cường. Các số liệu, kết quả
nghiên cức được sử dụng nêu trong luận văn trung thực, có trích dẫn rõ ràng
và chưa được cơng bố trong các cơng trình nghiên cứu khác.
Hà Nội, ngày tháng năm 2021
TÁC GIẢ LUẬN VĂN

Nguyễn Trọng Huân


LỜI CẢM ƠN
Trong quá trình thực hiện luận văn này tôi nhận được sự hướng dẫn,
giảng dạy và giúp đỡ tận tình của các Thầy giáo, Cơ giáo của Học viện Hành
chính Quốc gia; được sự động viên, quan tâm, giúp đỡ của đồng nghiệp, bạn
bè và gia đình.
Tơi xin trân trọng cảm ơn Ban Giám đốc Học viện Hành chính Quốc gia
và các Thầy giáo, Cơ giáo của Học viện.
Xin cảm ơn cơ quan, đồng nghiệp, bạn bè và gia đình.
Đặc biệt, tơi xin bày tỏ lịng biết ơn chân thành tới PGS. TS. Lương
Thanh Cường và toàn thể các Thầy giáo, Cô giáo Khoa Nhà nước - Pháp luật
và Lý luận cơ sở.
Tác giả luận văn

Nguyễn Trọng Huân

DANH MỤC CHỮ CÁI VIẾT TẮT

ATVSTP

: An toàn vệ sinh thực phẩm

BHLĐ

: Bảo hiểm lao động

ĐKKD

: Đăng kí kinh doanh

GCN

: Giấy chứng nhận

KCB

: Khám chữa bệnh

HNYDTN

: Hành nghề y, dược tư nhân

TPCN

: Thực phẩm chức năng

TCCL

: Tiêu chuẩn chất lượng

UBND

: Ủy ban nhân dân


MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Thanh tra có vị trí, vai trị hết sức quan trọng, là một lĩnh vực hoạt động
của Nhà nước có q trình phát sinh, tồn tại và phát triển cùng với Nhà nước.
Công tác thanh tra luôn gắn liền với hoạt động quản lý nhà nước và được coi
là “một chức năng thiết yếu của cơ quan quản lý nhà nước”.
Tổ chức và hoạt động thanh tra là một khâu quan trọng của hoạt động
quản lý, xuất phát chức năng quản lý của các cơ quan quản lý nhà nước, là
ban hành chính sách pháp luật, tổ chức việc thực hiện chính sách pháp luât và
tiến hành kiểm tra việc thực hiện chính sách pháp luật đó. Thơng qua kiểm tra
việc thi hành chính sách pháp luật của cơ quan, tổ chức và cá nhân, hoạt động
thanh tra góp phần chấn chỉnh các sơ hở của cơ chế, chính sách, pháp luật, đề
xuất kiến nghị các giải pháp khắc phục, tăng cường hiệu lực, hiệu quả trong
quản lý Nhà nước.
Trong hệ thống cơ quan thanh tra, Thanh tra Sở là cơ quan chuyên mơn
thuộc UBND cấp tỉnh, có trách nhiệm giúp UBND quản lý nhà nước về công
tác thanh tra, giải quyết khiếu nại, tố cáo và phòng, chống tham nhũng; tiến
hành thanh tra, giải quyết khiếu nại, tố cáo và phòng, chống tham nhũng theo
quy định của pháp luật. Nếu như “Thanh tra là tai mắt của trên, là bạn của

dưới”, thì thanh tra sở là cấp trung gian giữa Trung ương với địa phương, là
tai mắt của Đảng, Nhà nước và là người bạn tin tưởng nhất của quần chúng
nhân dân. Một mặt, Thanh tra sở chịu sự chỉ đạo, lãnh đạo toàn diện của
UBND cấp tỉnh; mặt khác, Thanh tra sở chịu sự chỉ đạo của Thanh tra tỉnh về
công tác chuyên môn, nghiệp vụ.
Thủ đô Hà Nội là trung tâm chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội của cả
nước, nơi tập trung rất nhiều các cơ sở dịch vụ chăm sóc sức khỏe của Nhà

1


nước cũng như tư nhân. Với tư cách là cơ quan chuyên môn, tham mưu giúp
việc cho Sở Y tế, thanh tra sở đã phát huy khá tốt vai trò là công cụ hữu hiệu để
nâng cao công tác quản lý nhà nước, đảm bảo quyền và lợi ích hợp pháp của
cá nhân, tổ chức. Tuy nhiên, thực tiễn cho thấy tổ chức và hoạt động của
thanh tra Sở Y tế Hà Nội vẫn còn nhiều bất cập và hạn chế như: hoạt động
thanh tra cịn mang tính hình thức, thiếu chiều sâu; năng lực tham mưu chưa
đáp ứng yêu cầu thực tế, hiệu quả trong phòng, chống tham nhũng chưa cao,
chưa quyết liệt và thiếu triệt để, đội ngũ thanh tra viên còn mỏng về lực lượng
và chưa đáp ứng yêu cầu về năng lực…
Để phát huy vai trò của thanh tra Sở Y tế trong quản lý nhà nước và khắc
phục những hạn chế, bất cập thì yêu cầu cấp bách đặt ra là phải nhận thức một
cách sâu sắc các vấn đề lý luận và thực tiễn về tổ chức và hoạt động của thanh
tra sở, từ đó đề xuất các giải pháp đổi mới tổ chức, nâng cao hiệu quả hoạt
động, đảm bảo cho thanh tra sở làm tốt chức năng, nhiệm vụ theo quy định
của pháp luật.
Đó là lý do đề tài “Tổ chức và hoạt động của Thanh tra Sở Y tế Hà Nội”
được tác giả lựa chọn làm đề tài luận văn thạc sĩ Luật học, chuyên ngành luật
Hiến pháp và luật Hành chính.
2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài

Trong thời gian qua, tổ chức và hoạt động của thanh tra đã được nhiều
nhà khoa học, các chuyên gia lập pháp, các nhà quản lý tìm hiểu, nghiên cứu
và đánh giá. Đặc biệt, trong thời gian gần đây, hoạt động nghiên cứu về công
tác thanh tra trở nên hết sức sơi động. Có thể nêu một số cơng trình nghiên
cứu tiểu biểu sau đây:
- Đề tài khoa học cấp cơ sở “Hoạt động thanh tra chuyên ngành của cơ
quan được giao thực hiện chức năng thanh tra chuyên ngành”, Nguyễn Thị
Hải Yến (2013). Đề tài đã chỉ ra những đặc thù của cơ quan được giao thực
hiện chức năng thanh tra chuyên ngành cũng như thực trạng tổ chức và hoạt
động của các cơ quan này ở Việt Nam hiện nay [43].

2


- Đề tài khoa học cấp cơ sở trọng điểm Thanh tra - phương thức chủ yếu
để kiểm soát quyền lực nhà nước của PGS.TS. Lê Thiên Hương (2009). Cơng
trình đã chứng minh vai trò quan trọng của thanh tra trong kiểm soát quyền
lực nhà nước; chỉ ra những ưu điểm cũng như hạn chế trong kiểm soát quyền
lực nhà nước của các cơ quan thanh tra nhà nước ở Việt Nam trong thời gian
qua; đồng thời đề xuất một số giải pháp nhằm phát huy vai trò của thanh tra
trong kiểm soát quyền lực nhà nước thời gian tới [17].
- Luận văn thạc sỹ Luật học “Tổ chức và hoạt động của cơ quan thanh
tra chuyên ngành ở Việt Nam hiện nay” (2011) của tác giả Nguyễn Thị Thục.
Luận văn đã nghiên cứu, đánh giá các quy định pháp luật cũng như thực tiễn
tổ chức và hoạt động của cơ quan thanh tra chuyên ngành ở Việt Nam và đề
xuất giải pháp nhằm đổi mới tổ chức và hoạt động các cơ quan này ở Việt
Nam [39].
- Luận án tiến sĩ luật học “Pháp luật về thanh tra chuyên ngành” (2015)
của tác giả Bùi Thị Thanh Thúy. Luận án đã phân tích, đánh giá thực trạng
quy định pháp luật về thanh tra chuyên ngành và luận giải cơ sở khoa học đề

xuất các giải pháp khắc phục những bất cập, hạn chế của pháp luật thanh tra
chuyên ngành ở Việt Nam hiện nay [40].
- Bài viết “Cần ban hành một Nghị định riêng về Thanh tra chuyên
ngành” của tác giả Bùi Sĩ Lợi đăng trên Tạp chí Thanh tra số 10/2007. Trong
bài viết này, tác giả đã chỉ rõ sự bất cập của pháp luật hiện hành và chứng
minh sự cần thiết phải ban hành một văn bản riêng về hoạt động thanh tra
chuyên ngành xuất phát từ đặc thù của loại hình hoạt động thanh tra này [23].
- Bài viết “Yêu cầu hoàn thiện pháp luật về tổ chức thanh tra theo
ngành, lĩnh vực hiện nay” của Nguyễn Thị Thương Huyền, Tạp chí Thanh tra
số 6/2008. Bài viết đã phân tích các yêu cầu đối với yêu cầu hoàn thiện pháp luật
về tổ chức thanh tra theo ngành, lĩnh vực ở Việt Nam hiện nay [14].

3


- Bài viết “Những điểm mới của Luật Thanh tra năm 2010” của tác giả
Lê Thiên Hương và Bùi Thị Thanh Thúy, Tạp chí quản lý nhà nước số
183/2011. Trong bài viết này, các tác giả đac chỉ ra những điểm mới của Luật
Thanh tra năm 2010 so với Luật Thanh tra năm 2004; đồng thời cũng chỉ ra
những hạn chế mà Luật Thanh tra 2010 chưa giải quyết triệt để [18].
Ngồi ra cũng phải kể đến các giáo trình có liên quan như Giáo trình
“Thanh tra và giải quyết khiếu nại, tố cáo” của Đại học Luật Hà Nội năm
2010 [6]; Giáo trình “Thanh tra và giải quyết khiếu nại hành chính” của Học
viện Hành chính Quốc gia [10].
Nhìn chung, các cơng trình kể trên đều đã phân tích một cách hệ thống
dưới nhiều góc độ khác nhau về thanh tra nói chung cũng như tổ chức và hoạt
động thanh tra chuyên ngành nói riêng. Tuy nhiên, từ sau khi Luật Thanh tra
2010 ban hành, chưa có một cơng trình nghiên cứu khoa học nào được cơng
bố nghiên cứu một cách tổng thể, đầy đủ về tổ chức và hoạt động của thanh
tra Sở Y tế mà cụ thể là ở thành phố Hà Nội. Nói cách khác, chưa có cơng

trình nghiên cứu tồn vẹn nào về vấn đề tổ chức và hoạt động của thanh tra sở
Y tế thành phố Hà Nội được tiếp cận dưới góc độ khoa học Luật Hiến pháp và
luật Hành chính. Tuy nhiên, các cơng trình nghiên cứu kể trên là những nguồn
tài liệu vơ cùng bổ ích, q giá, có giá trị tham khảo để tác giả hoàn thiện đề
tài nghiên cứu.
3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu
Luận văn có mục đích tổng quát là xây dựng luận cứ khoa học cho việc
đề xuất các giải pháp nhằm góp phần đổi mới tổ chức và hoạt động của thanh
tra sở Y tế thành phố Hà Nội.
Để đạt được mục đích trên, luận văn có các nhiệm vụ sau:
- Phân tích, làm sáng tỏ những vấn đề lý luận về thanh tra, tổ chức và
hoạt động của thanh tra sở Y tế thơng qua việc nêu khái niệm, phân tích
vai trị cũng như các yếu tố ảnh hưởng đến tổ chức và hoạt động của thanh
tra sở Y tế.

4


- Phân tích thực trạng tổ chức và hoạt động của thanh tra Sở Y tế thành
phố Hà Nội, đưa ra những đánh giá về ưu điểm cũng như hạn chế và nguyên
nhân của những hạn chế.
- Đề xuất yêu cầu, quan điểm và giải pháp nhằm đổi mới tổ chức và hoạt
động của thanh tra Sở Y tế thành phố Hà Nội trong thời gian tới.
4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu
- Đối tượng nghiên cứu: Các quy định pháp luật liên quan đến tổ chức và
hoạt động của thanh tra sở nói chung và thanh tra Y tế.
- Phạm vi nghiên cứu: Tổ chức và hoạt động của Thanh tra Sở Y tế Hà Nội
từ năm 2016 đến 2020. Do nội dung hoạt động thanh tra của Sở Y tế Hà Nội rất
rộng nên luận văn chỉ nghiên cứu về hoạt động thanh tra chuyên ngành liên quan
đến 3 lĩnh vực: Dược, mỹ phẩm và trang thiết bị y tế; An toàn vệ sinh thực

phẩm; Khám chữa bệnh. Khơng nghiên cứu về thanh tra hành chính và hoạt
động giải quyết khiếu nại, tố cáo và phòng, chống tham nhũng.
5. Phƣơng pháp luận và phƣơng pháp nghiên cứu của luận văn
u
Luận văn được thực hiện trên cơ sở phương pháp luận của Chủ nghĩa
Mác - Lênin và các quan điểm của Đảng và Nhà nước ta về nhà nước và pháp
luật, về thanh tra nhà nước và tổ chức và hoạt động của thanh tra y tế.
c u
Đề tài được nghiên cứu bằng phương pháp duy vật biện chứng và duy
vật lịch sử cùng các phương pháp khác như: Phương pháp nghiên cứu tài liệu;
phương pháp phân tích, tổng hợp; phương pháp so sánh; phương pháp hệ
thống; phương pháp thống kê. Cụ thể:
- Phương pháp nghiên cứu tài liệu được tác giả sử dụng để nghiên cứu các
văn bản pháp luật, giáo trình, sách, đề tài khoa học, luận án, luận văn, bài báo
khoa học… có liên quan đến thanh tra, thanh tra chuyên ngành, thanh tra y tế.

5


- Phương pháp phân tích và tổng hợp được sử dụng xuyên suốt trong
toàn bộ các chương của luận văn để giải quyết những vấn đề lý luận và thực
tiễn như có liên quan.
- Phương pháp thống kê, khảo sát được sử dụng để đưa ra các số liệu
thực tế, cần thiết nhằm phản ánh thực trạng về tổ chức và hoạt động thanh tra
của sở y tế Hà Nội hiện nay.
- Phương pháp quy nạp, được sử dụng để đề xuất quan điểm và giải pháp
đổi mới tổ chức và hoạt động thanh tra của Sở Y tế thành phố Hà Nội hiện nay.
6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn
Luận văn góp phần bổ sung, hoàn thiện lý luận về tổ chức và hoạt động
thanh tra chuyên ngành nói chung, thanh tra y tế nói riêng.

Các khuyến nghị của luận văn có thể được các cơ quan nhà nước có thẩm
quyền tham khảo cho quá trình hồn thiện pháp luật về thanh tra nói chung, tổ
chức và hoạt động của thanh tra y tế nói riêng, đồng thời cũng có thể được sử
dụng làm tài liệu tham khảo trong hoạt động nghiên cứu và đào tạo.
7. Kết cấu luận văn
Ngoài phần mở đầu và kết luận, luận văn được chia thành 3 chương:
C

: Những vấn đề lý luận và pháp luật về tổ chức và hoạt động

của thanh tra sở Y tế
C

: Thực trạng tổ chức và hoạt động của Thanh tra Sở Y tế Hà Nội

C

3: Đổi mới tổ chức và hoạt động của Thanh tra Sở Y tế Hà Nội

6


Chƣơng 1
NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VÀ PHÁP LUẬT VỀ
TỔ CHỨC VÀ HOẠT ĐỘNG CỦA THANH TRA SỞ Y TẾ
1.1. KHÁI QUÁT VỀ THANH TRA SỞ
1.1.1. Khái

ệm và đặc đ ểm thanh tra Sở

Thanh tra (tiếng Anh là Inspect) xuất phát từ nguồn gốc La tinh
(Inspectare) có nghĩa là “nhìn vào bên trong”, chỉ một sự kiểm tra, xem xét từ
bên ngoài đối với hoạt động của một số đối tượng nhất định. Từ điển Luật học
(tiếng Đức) giải thích thanh tra là sự tác động của chủ thể đến đối tượng đã và
đang thực hiện thẩm quyền được giao nhằm đạt được mục đích nhất định-một
sự tác động đó có tính trực thuộc [24, tr.11]. Theo Từ điển tiếng Việt “thanh
tra là xem xét tại chỗ việc làm của địa phương, cơ quan, tổ chức để phát hiện
và ngăn chặn những gì trái ví quy định” [28, tr.1177]. Từ góc độ này, thanh
tra bao hàm nghĩa kiểm sốt nhằm xem xét và phát hiện ngăn chặn những gì
trái với quy định. Khái niệm thanh tra thường đi kèm với một chủ thể và liên
quan đến phạm vi quyền hành của một chủ thể nhất định.
Trong sách báo pháp lý ở nước ta, khái niệm thanh tra được hiểu dưới
các góc độ khác nhau. Một cách phổ biến nhất, thanh tra thường được hiểu là
sự xem xét, kiểm soát, kiểm tra thường xuyên, định kỳ nhằm rút ra những
nhận xét, kết luận cần thiết để kiến nghị với các cơ quan nhà nước khắc phục
những nhược điểm, phát huy ưu điểm, góp phần nâng cao hiệu quả quản lý
nhà nước.
Trong hệ thống pháp luật Việt Nam, khái niệm Thanh tra được ghi nhận
tại nhiều văn bản pháp luật về thanh tra.
Điều 1 Pháp lệnh Thanh tra năm 1990 định nghĩa thanh tra như sau:
“Thanh tra là một chức năng thiết yếu của cơ quan quản lý nhà nước; là

7


phương thức bảo đảm pháp chế, tăng cường kỷ luật trong quản lý nhà nước,
thực hiện quyền dân chủ xã hội chủ nghĩa. Trong phạm vi chức năng của
mình, các cơ quan quản lý nhà nước có trách nhiệm tự kiểm tra việc thực hiệc
các quyết định của mình và thanh tra việc thực hiện chính sách pháp luật,
nhiệm vụ kế hoạch nhà nước của các cơ quan nhà nước, đơn vị vũ trang,

nhân dân, tổ chức hữu quan và cá nhân có trách nhiệm (gọi chung là cơ
quan, tổ chức và cá nhân) nhằm phát huy nhân tố tích cực, phịng ngừa, xử lý
các vi phạm, góp phần thúc đẩy hoàn thành nhiệm vụ, hoàn thành cơ chế
quản lý, tăng cường pháp chế xã hội chủ nghĩa, bảo vệ lợi ích của nhà nước,
các quyền và lợi ích hợp pháp của cơ quan, tổ chức và công dân”.
Tại điều 4 Luật Thanh tra 2004 quy định “Thanh tra nhà nước là việc
xem xét, đánh giá, xử lý của cơ quan quản lý nhà nước đối với việc thực hiện
chính sách, pháp luật, nhiệm vụ của cơ quan, tổ chức, cá nhân chịu sự quản
lý theo thẩm quyền, trình tự, thủ tục được quy định trong luật này và các quy
định khác của pháp luật”
Tại Luật Thanh tra 2010 đưa ra khái niệm: Thanh tra nhà nước là hoạt
động xem xét, đánh giá, xử lý theo trình tự, thủ tục do pháp luật quy định
của cơ quan nhà nước có thẩm quyền đối với việc thực hiện chính sách,
pháp luật, nhiệm vụ, quyền hạn của cơ quan, tổ chức, cá nhân (điều 3).
Mục đích hoạt động thanh tra nhằm phát hiện sơ hở trong cơ chế quản lý,
chính sách, pháp luật để kiến nghị với cơ quan nhà nước có thẩm quyền
biện pháp khắc phục; phòng ngừa, phát hiện và xử lý hành vi vi phạm pháp
luật; giúp cơ quan, tổ chức, cá nhân thực hiện đúng quy định của pháp
luật; phát huy nhân tố tích cực; góp phần nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt
động quản lý nhà nước; bảo vệ lợi ích của Nhà nước, quyền và lợi ích hợp
pháp của cơ quan, tổ chức, cá nhân.

8


Trong thực tế, có hai khái niệm gần nhau là “thanh tra” và “kiểm tra”.
Giữa hai khái niệm này có những nét tương đồng như: (i) Đều là một hoạt
động khơng thể thiếu của q trình quản lý; (ii) Là một chức năng của quản lý
nhà nước nhằm hướng hoạt động của chủ thể quản lý vào một mục đích nhất
định. Tuy nhiên, giữa chúng cũng có những điểm khác biệt cơ bản:

- Chủ thể của kiểm tra rộng hơn chủ thể thanh tra (có thể là Nhà nước hoặc
các tổ chức phi nhà nước), trong khi chủ thể tiến hành thanh tra chỉ là Nhà nước.
- Mục đích thực hiện của thanh tra rộng hơn, sâu hơn so với kiểm tra.
- Khi tiến hành thanh tra, Đoàn thanh tra áp dụng những biện pháp
nghiệp vụ sâu hơn kiểm tra, đi vào thực chất đến tận cùng của vấn đề như: xác
minh, thu thập chứng cứ, đối thoại, chất vấn, giám định... Đặc biệt, trong q
trình thanh tra, các Đồn thanh tra cịn có thể áp dụng những biện pháp cần
thiết để phục vụ thanh tra theo quy định của pháp luật về thanh tra để tác động
lên đối tượng bị quản lý.
- Phạm vi hoạt động của kiểm tra thường theo bề rộng, diễn ra liên tục,
ở khắp nơi với nhiều hình thức phong phú, mang tính quần chúng, trong khi
đó phạm vi hoạt động thanh tra thường hẹp hơn.
- Thời gian tiến hành một cuộc thanh tra thường dài hơn kiểm tra vì có
rất vấn đề phải xác minh, đối chiếu công phu, nhiều mối quan hệ cần được
làm rõ.
Như vậy, có thể nhận diện thanh tra nhà nước trên những điểm sau:
Thứ nhất, thanh tra là một hoạt động, một chức năng thiết yếu của quản lý
nhà nước, là cơ chế tự kiểm soát quyền lực nhà nước trong lĩnh vực hành pháp.
Thứ hai, hoạt động thanh tra được thực hiện bởi chủ thể có thẩm quyền
là cơ quan thanh tra nhà nước.

9


Thứ ba, thanh tra có nội dung là xem xét, đánh giá hoạt động của đối
tượng thanh tra là đúng hay sai, phù hợp hay không phù hợp (đây là đối tượng
thực hiện quyền hành pháp, vì vậy họ cũng chính là đối tượng quản lý)
Thứ tư, mục đích thanh tra khơng chỉ phát hiện, phịng ngừa vi phạm và
phát hiện sai sót trong cơ chế quản lý, pháp luật mà cịn nhằm kiến nghị với
cơ quan có thẩm quyền khắc phục sai sót, xử lý vi phạm pháp luật; hoàn thiện

cơ chế quản lý, pháp luật; phát huy nhân tố tích cực; góp phần nâng cao hiệu
lực quản lý nhà nước; bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của công dân.
Thứ năm, thanh tra nhà nước bao gồm thanh tra hành chính và thanh tra
chuyên ngành. Thanh tra hành chính là hoạt động thanh tra của cơ quan nhà
nước có thẩm quyền đối với cơ quan, tổ chức, cá nhân trực thuộc trong việc
thực hiện chính sách, pháp luật, nhiệm vụ, quyền hạn được giao (Khoản 2
Điều 3), bao gồm: Thanh tra Chính phủ, Thanh tra tỉnh, Thanh tra huyện.
Thanh tra chuyên ngành là hoạt động thanh tra của cơ quan nhà nước có thẩm
quyền theo ngành, lĩnh vực đối với cơ quan, tổ chức, cá nhân trong việc chấp
hành pháp luật chuyên ngành, quy định về chuyên môn - kỹ thuật, quy tắc
quản lý thuộc ngành, lĩnh vực đó (Khoản 3 Điều 3), bao gồm thanh tra Bộ và
thanh tra Sở.
Từ đó, có thể đưa ra khái niệm thanh tra Sở như sau: Thanh tra Sở là một
bộ phận trong cơ cấu tổ chức của sở, được thành lập ở những sở thực hiện
nhiệm vụ quản lý nhà nước theo ủy quyền của Ủy ban nhân dân cấp tỉnh hoặc
theo quy định của pháp luật, giúp Giám đốc sở tiến hành thanh tra hành
chính và thanh tra chuyên ngành; giải quyết khiếu nại, tố cáo và phòng,
chống tham nhũng theo quy định của pháp luật.
Thanh tra sở có các đặc điểm sau đây:
- Về tổ chức: Là đơn vị cấp phòng trong cơ cấu tổ chức của sở;
- Về hoạt động: Tiến hành thanh tra hành chính và thanh tra chuyên
ngành; giải quyết khiếu nại, tố cáo; phòng và chống tham nhũng trong phạm
vi địa giới hành chính cấp tỉnh.

10


- Về trách nhiệm: Chịu sự chỉ đạo trực tiếp của Giám đốc sở; sự hướng
dẫn về công tác, nghiệp vụ thanh tra hành chính của Thanh tra tỉnh; về nghiệp
vụ thanh tra chuyên ngành của Thanh tra bộ.

1.1.2. Va trò của t a

tra sở

Vai trò của thanh tra sở được thể hiện ở các khía cạnh sau:
- Là cơng cụ kiểm định, đánh giá hiệu quả quản lý nhà nước đối với
ngành, lĩnh vực.
Hoạt động của thanh tra sở nhằm phát hiện kịp thời những sơ hở, yếu
kém trong công tác quản lý đồng thời đề xuất những kiến nghị nhằm khắc
phục và nâng cao hơn nữa hiệu quả trong quản lý và sử dụng các nguồn lực,
phục vụ phát triển kinh tế xã hội trên địa bàn tỉnh. Bên cạnh đó, thơng qua
hoạt động thanh tra, các chủ thể quản lý có được những thơng tin góp phần
phát hiện những thay đổi và dự báo những vấn đề sẽ phát sinh để có những
biện pháp phịng ngừa.
- Là phương thức đảm bảo trật tự, kỷ cương trong quản lý nhà nước, góp
phần tăng cường pháp quyền.
Thanh tra sở thực hiện giám sát hoạt động của các đối tượng bị quản lý
và xem xét, kiến nghị giải quyết, khiếu nại, tố cáo đối với các quyết định hành
chính hoặc hành vi hành chính của cán bộ, cơng chức nhà nước trong việc
thực hiện chính sách pháp luật, chức trách, nhiệm vụ được giao trên địa bàn
tỉnh. Qua đó, góp phần bảo đảm trật tự, kỷ cương pháp luật trong hoạt động
quản lý và hoàn thiện cơ chế quản lý. Bên cạnh đó, thanh tra sở cịn phải phát
hiện và khẳng định, đồng thời tạo điều kiện cho những nhân tố mới, cơ chế
mới tích cực phát triển.
- Là phương tiện phòng ngừa vi phạm pháp luật và tội phạm phát sinh
trong quản lý nhà nước.

11

Các thông tin và kết luận của thanh tra sở có tác dụng giáo dục và phịng
ngừa vi phạm pháp luật ở đối tượng quản lý nhà nước trên địa bàn tỉnh. Tuy
nhiên, tác dụng này chỉ có được khi các kết luận, kiến nghị thanh tra được đưa
ra trên cơ sở tôn trọng sự thật khách quan, đúng pháp luật, hợp lý và cán bộ
thanh tra là người không chỉ giỏi về chun mơn nghiệp vụ mà cịn là tấm
gương sáng về phẩm chất đạo đức. Ngoài ra, thanh tra sở góp phần bảo đảm
dân chủ, quyền con người và quyền công dân, giúp hạn chế được xu hướng lạm
quyền trong đội ngũ cán bộ, công chức nhà nước, giúp người dân kiểm sốt và
từ đó dễ dàng giám sát, đánh giá được bộ máy nhà nước trên địa bàn tỉnh.
- Là phương tiện hoàn thiện bản thân chủ thể quản lý nhà nước.
Thông qua hoạt động thanh tra giúp cho các chủ thể quản lý nhà nước
hoàn thiện các phương tiện quản lý nhà nước như pháp luật, cơ chế, chính
sách, xem xét lại tổ chức và hoạt động của các cơ quan, tổ chức. Bên cạnh đó,
hoạt động thanh tra giúp cho các chủ thể quản lý ra các quyết định áp dụng
chính xác, đúng đắn, khách quan và phù hợp hơn.
- Là phương tiện góp phần bảo đảm dân chủ, quyền con người và quyền
công dân.
Thông qua hoạt động thanh tra giúp hạn chế được xu hướng lạm quyền
trong đội ngũ cán bộ, công chức nhà nước, giúp người dân kiểm sốt và từ đó
dễ dàng giám sát, đánh giá được bộ máy nhà nước trên địa bàn. Có thể nói,
thanh tra sở là một cơ chế gần dân và hữu hiệu để bảo vệ các quyền cơ bản
của con người.
1.2. TỔ CHỨC VÀ HOẠT ĐỘNG CỦA THANH TRA SỞ Y TẾ
1.2.1 Tổ c

ct a

tra Sở Y tế

1.2.1.1. Quan niệm về tổ chức thanh tra Sở

Tổ chức là một đơn vị xã hội, được điều phối một cách có ý thức, có
phạm vi tương đối rõ ràng, hoạt động nhằm đạt được một hoặc nhiều mục

12


đích chung do tổ chức đó định ra. Khi đã hình thành tổ chức thì phải có hoạt
động quản lý, một hoạt động bắt nguồn từ sự phân công, hợp tác lao động,
nhằm đạt tới hiệu quả nhiều hơn, năng suất cao hơn trong cơng việc, địi hỏi
phải có sự chỉ huy, phối hợp, điều hành, kiểm tra, chỉnh lý và nhất thiết phải
có người đứng đầu. Trong tổ chức, nhân tố quyết định nhất, năng động nhất là
con người. Cuộc sống, hoạt động của con người là ở trong tổ chức, trong
guồng máy hoạt động của tổ chức. Chỉ có trong tổ chức và thơng qua tổ chức,
thơng qua quan hệ với những người khác, bộ phận khác và với sự vật, phương
tiện làm việc, con người mới biểu hiện rõ vai trị chủ thể của mình và mới
thấy rõ mình có thể làm được những gì. Theo Chủ tịch Hồ Chí Minh “Tổ
chức trước hết là con người” [26].
Theo Từ điển Tiếng Việt, tổ chức là một tập hợp nhiều thành phần được
sắp xếp, bố trí cho thành một chỉnh thể, hoạt động vì một mục đích chung,
quyền lợi chung [28, tr.1293]
Theo Giáo trình tổ chức nhân sự hành chính nhà nước: “Tổ chức là một
hệ thống tập hợp của hai hay nhiều người, có sự phối hợp một cách có ý thức,
có phạm vi (lĩnh vực và chức năng hoạt động) tương đối rõ ràng; hoạt động
nhằm đạt một hoặc nhiều mục tiêu chung” [13, tr.9]
Dưới góc độ khoa học tổ chức và quản lý thì tổ chức được hiểu là cách
thức sắp xếp, bố trí của một tập hợp các cơ quan, đơn vị cấu thành. Tổ chức
không chỉ bao hàm các thành tố cấu thành quy mơ của một tổ chức mà cịn
chỉ ra cách thức tập hợp các thành tố đó, mối liên hệ hữu cơ chỉ đạo, chi phối
và phụ thuộc giữa các thành tố với nhau, những chức năng, nhiệm vụ của tổ
chức đó.

Nhìn chung, có thể hiểu "tổ chức" là việc tập hợp nhiều người lại với
nhau, xây dựng cơ cấu bộ máy làm việc, định rõ nhiệm vụ, quyền hạn, trách
nhiệm của từng người, từng bộ phận trong tổ chức, đưa ra khỏi tổ chức những

13


người không phù hợp, bổ sung thêm người mới hay cịn thiếu, đề ra chương
trình, kế hoạch và cách thức hành động của các thành viên để tổ chức hoạt
động được nhịp nhàng, ăn khớp với nhau và đạt hiệu quả.
Trong cơ cấu tổ chức bộ máy nhà nước, Sở là cơ quan hành chính nhà
nước quản lý ngành, lĩnh vực chuyên môn ở tỉnh, thành phố trực thuộc trung
ương. Sở là cơ quan chuyên môn thuộc UBND cấp tỉnh, thực hiện chức năng
tham mưu, giúp UBND cấp tỉnh quản lý nhà nước về ngành, lĩnh vực ở địa
phương. Theo quy định của pháp luật, trong cơ cấu tổ chức của sở thường có
bộ phận làm cơng tác thanh tra.
Như vậy, có thể hiểu: Tổ chức Thanh tra sở là việc thiết lập và duy trì
các bộ phận, chức vụ trong bộ máy thanh tra sở và liên kết các bộ phận chức
vụ này với nhau theo những nguyên tắc nhất định để thực hiện chức năng,
nhiệm vụ của thanh tra sở.
Theo đó, tổ chức của Thanh tra sở cần được xem xét tập trung ở một số
nội dung sau:
- Về vị trí: Thanh tra sở là đơn vị cấp phòng chịu sự chỉ đạo, quản lý về
tổ chức, biên chế và công tác của Uỷ ban nhân dân tỉnh; đồng thời chịu sự chỉ
đạo, kiểm tra, hướng dẫn về công tác, chuyên môn, nghiệp vụ của Thanh tra
tỉnh và thanh tra bộ.
- Về chức năng: Thanh tra sở giúp Ủy ban nhân dân tỉnh quản lý nhà
nước về công tác thanh tra; giải quyết khiếu nại, tố cáo và phòng, chống tham
nhũng; tiến hành thanh tra, giải quyết khiếu nại, tố cáo và phòng, chống tham
nhũng theo quy định của pháp luật.

- Về cơ cấu tổ chức: Thanh tra sở có Chánh thanh tra, Phó chánh thanh
tra và Thanh tra viên. Chánh thanh tra sở do Giám đốc sở bổ nhiệm, miễn
nhiệm, cách chức sau khi thống nhất với Chánh thanh tra tỉnh. Phó Chánh
Thanh tra sở do Giám đốc sở bổ nhiệm, miễn nhiệm, cách chức theo đề nghị

14


của Chánh Thanh tra sở. Phó Chánh Thanh tra sở giúp Chánh Thanh tra sở
phụ trách một hoặc một số lĩnh vực công tác và chịu trách nhiệm trước pháp
luật, trước Chánh Thanh tra sở trong việc thực hiện nhiệm vụ được giao.
Thanh tra sở có con dấu và tài khoản riêng.
1.2.1.2. Quan niệm về tổ chức Thanh tra Sở Y tế
Tổ chức Thanh tra sở Y tế là việc thiết lập và duy trì các bộ phận, chức
vụ trong bộ máy thanh tra sở và liên kết các bộ phận chức vụ này với nhau
theo những nguyên tắc nhất định để thực hiện chức năng, nhiệm vụ của thanh
tra sở Y tế.
Có thể nhận diện về tổ chức thanh tra Sở Y tế ở những nội dung sau:
a. Về vị trí
- Thanh tra Sở Y tế là đơn vị cấp Phịng trực thuộc Sở Y tế, có trách
nhiệm giúp Giám đốc Sở Y tế thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn thanh tra hành
chính, thanh tra chuyên ngành, giải quyết khiếu nại, tố cáo và phòng chống
tham nhũng trong phạm vi nhiệm vụ, quyền hạn của Giám đốc Sở.
- Thanh tra Sở Y tế chịu sự hướng dẫn về công tác, nghiệp vụ thanh tra
hành chính của Thanh tra tỉnh và nghiệp vụ thanh tra chuyên ngành của
Thanh tra Bộ Y tế.
- Thanh tra Sở Y tế có tư cách pháp nhân, có con dấu riêng, được mở tài
khoản tại Kho bạc Nhà nước, được cấp kinh phí hoạt động từ ngân sách nhà
nước để hoạt động theo quy định của pháp luật.
b. Về cơ cấu tổ chức

Thanh tra sở Y tế có Chánh Thanh tra, Phó Chánh Thanh tra và Thanh
tra viên.
Chánh Thanh tra sở do Giám đốc Sở Y tế bổ nhiệm, miễn nhiệm, cách
chức sau khi thống nhất với Chánh Thanh tra tỉnh.

15


Phó Chánh Thanh tra sở Y tế giúp Chánh Thanh tra sở thực hiện nhiệm
vụ theo sự phân công của Chánh Thanh tra sở.
Thanh tra sở Y tế chịu sự chỉ đạo, điều hành của Giám đốc sở; chịu sự chỉ
đạo về công tác thanh tra và hướng dẫn về nghiệp vụ thanh tra hành chính của
Thanh tra tỉnh, về nghiệp vụ thanh tra chuyên ngành của Thanh tra bộ Y tế.
CHÁNH THANH TRA

PHÓ CHÁNH THANH TRA

PHÓ CHÁNH THANH TRA

THANH TRA VIÊN

THANH TRA VIÊN

THANH TRA VIÊN

1.2.1.3. Nhiệm vụ, quyền hạn
Sơ đồ 1. Cơ cấu tổ chức Thanh tra Sở
c. Về nhiệm vụ, quyền hạn của Thanh tra sở Y tế
Thanh tra Sở Y tế với chức năng thanh tra hành chính và thanh tra chuyên
ngành, giải quyết khiếu nại tố cáo, phòng chống tham nhũng, thực hiện nhiệm

vụ, quyền hạn được quy định tại Điều 24 của Luật Thanh tra 2010 bao gồm:
- Xây dựng kế hoạch thanh tra trình Giám đốc sở phê duyệt; tổ chức thực
hiện kế hoạch thanh tra thuộc trách nhiệm của Thanh tra sở; hướng dẫn, theo
dõi, đôn đốc, kiểm tra việc thực hiện kế hoạch thanh tra của cơ quan được
giao thực hiện chức năng thanh tra chuyên ngành thuộc sở.

16


- Thanh tra việc thực hiện chính sách, pháp luật và nhiệm vụ, quyền hạn
của cơ quan, tổ chức, cá nhân thuộc quyền quản lý trực tiếp của sở.
- Thanh tra việc chấp hành pháp luật chuyên ngành, quy định về chuyên
môn – kỹ thuật, quy tắc quản lý ngành, lĩnh vực của cơ quan, tổ chức, cá nhân
thuộc phạm vi quản lý của sở.
- Thanh tra vụ việc khác do Giám đốc sở giao.
- Hướng dẫn, kiểm tra cơ quan, đơn vị thuộc sở thực hiện quy định của
pháp luật về thanh tra.
- Yêu cầu Thủ trưởng cơ quan được giao thực hiện chức năng thanh tra
chuyên ngành thuộc sở báo cáo về công tác thanh tra; tổng hợp, báo cáo kết
quả về công tác thanh tra thuộc phạm vi quản lý của sở.
- Theo dõi, đôn đốc, kiểm tra việc thực hiện kết luận, kiến nghị, quyết
định xử lý về thanh tra của Giám đốc sở, Thanh tra sở.
- Kiểm tra tính chính xác, hợp pháp của kết luận thanh tra và quyết định
xử lý sau thanh tra của Thủ trưởng cơ quan được giao thực hiện chức năng
thanh tra chuyên ngành thuộc sở đối với vụ việc thuộc ngành, lĩnh vực quản
lý nhà nước của sở khi cần thiết.
- Thực hiện nhiệm vụ giải quyết khiếu nại, tố cáo theo quy định của pháp
luật về khiếu nại, tố cáo.
- Thực hiện nhiệm vụ phòng, chống tham nhũng theo quy định của pháp
luật về phòng, chống tham nhũng.

Đồng thời, theo Điều 13 của Nghị định số 86/2011/NĐ-CP và các nhiệm
vụ, quyền hạn sau:
- Hướng dẫn, kiểm tra, đôn đốc việc xây dựng và thực hiện chương trình,
kế hoạch thanh tra của cơ quan được giao thực hiện chức năng thanh tra
chuyên ngành thuộc sở.

17


- Tổ chức việc tập huấn nghiệp vụ thanh tra chuyên ngành cho Thanh tra
viên, công chức làm công tác thanh tra thuộc sở và công chức được giao thực
hiện nhiệm vụ thanh tra chuyên ngành thuộc cơ quan được giao thực hiện
chức năng thanh tra chuyên ngành thuộc sở.
- Tuyên truyền, hướng dẫn, kiểm tra, đôn đốc cơ quan, đơn vị thuộc
quyền quản lý của sở trong việc thực hiện pháp luật về thanh tra.
- Tổng kết, rút kinh nghiệm về công tác thanh tra trong phạm vi quản lý
nhà nước của sở.
d. Về nhiệm vụ, quyền hạn của Chánh Thanh tra sở Y tế
Chánh Thanh tra Sở Y tế thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn được quy định
tại Điều 25 của Luật Thanh tra, Điều 14 của Nghị định số 86/2011/NĐ-CP và
các nhiệm vụ, quyền hạn sau:
- Quyết định thành lập Đoàn thanh tra theo kế hoạch thanh tra đã được
Giám đốc Sở Y tế phê duyệt.
- Quyết định việc thanh tra đột xuất khi phát hiện có dấu hiệu vi phạm
pháp luật hoặc theo yêu cầu của việc giải quyết khiếu nại, tố cáo, phòng,
chống tham nhũng do Giám đốc Sở Y tế giao.
- Trình Giám đốc Sở Y tế ra quyết định thành lập Đoàn thanh tra, Đoàn thanh
tra liên ngành theo kế hoạch thanh tra được duyệt hoặc theo yêu cầu đột xuất.
- Giúp Giám đốc Sở Y tế kiểm tra, xác minh, kết luận, kiến nghị việc
giải quyết khiếu nại thuộc thẩm quyền của Giám đốc Sở Y tế khi được giao.

- Tổ chức tiếp công dân theo quy định của pháp luật; giúp Giám đốc Sở
Y tế theo dõi, kiểm tra, đôn đốc các cơ quan thuộc quyền quản lý trực tiếp của
Giám đốc Sở Y tế trong việc tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, thi hành
quyết định giải quyết khiếu nại đã có hiệu lực pháp luật.

18