THÔNG TIỂU (điều DƯỠNG cơ bản SLIDE)

Bộ mơn Điều dưỡng

THƠNG TIỂU


NỘI DUNG
1.

THÔNG TiỂU

2.

DẪN LƯU NƯỚC TiỂU

3.

RỬA BÀNG QUANG


Mục tiêu học tập
1.

2.

3.

4.

Trình bày được chỉ định, chống chỉ
định và tai biến của kỹ thuật đặt ống
thông tiểu.

Nêu được các điểm cần chú ý khi đặt
thông tiểu.
Liệt kê đươc các bước của qui trình
đặt thơng tiểu
Áp dụng được qui trình trên vào thực
tế


ĐỊNH NGHĨA

Thông tiểu là một thủ thuật đặt một
ống thông (bằng cao su nhựa , kim
loại ) đưa qua niệu đạo vào bàng
quang để dẫn lưu nước tiểu ra ngoài


Mục đích của đặt ống thơng tiểu
1.

2.
3.
4.
5.

6.

Tháo nước tiểu trước khi phẫu thuật ổ
bụng, hậu môn trực tràng và trước khi
tiến hành một số thủ thuật can thiệp.
Xác định lượng nước tiểu tồn dư

Tiến hành rửa bàng quang
Tiến hành dẫn lưu nước tiểu
Đưa một số loại thuốc vào bàng quang
để điều trị bệnh lý tại bàng quang
Đo lượng nước tiểu một cách chính xác


Giải phẫu đường niệu đạo
-Niệu đạo nữ ngắn hơn nam dài trung bình 3-4
cm, thẳng, khơng có khúc gập góc vì vậy
thường khơng khó khăn trong lúc đặt xơng.
-Niệu đạo nam dài hơn nữ, trung bình 16-18
cm, do cấu trúc giải phẫu và liên quan đến
cơ quan kế cận nên nó đươc chia làm nhiều
đoạn có nhiều chỗ gấp khúc nên đặt thơng
khó khăn hơn về mặt kỹ thuật.


Giải phẫu đường niệu đạo nam



Bắt đầu từ cổ bàng quang đi xuống rồi cong
ra trước ôm lấy bờ dưới xương mu, rồi lại
cong xuống dưới để chạy vào vật xốp dương
vật đến lỗ niệu đạo ngoài ( lỗ đái ) ở đỉnh
qui đầu.



Về phương diện giải phẫu được chia làm ba
đoạn: đoạn tiền liệt, đoạn màng, đoạn xốp.


Đoạn tiền liệt: 2,5 - 3cm



Đoạn màng: 1,2cm di động hay bị rập khi ngã ngồi, ngã
ngựa.



Đoạn xốp: 12cm ít di động nên ít bị đứt dập.


Vị trí giải phẫu học của niệu đạo nam


Niệu đạo nữ




Đi từ cổ bàng quang theo
hướng chếch xuống dưới đi ra
trước song song với âm đạo tận
cùng là lỗ niệu đạo ngồi nằm
ở âm hộ
Niệu đạo thẳng khơng có gấp

khúc  vì vậy ít gặp khó khăn
trong lúc đặt ống thông.


Vị trí giải phẫu học của niệu đạo
nữ


CHỈ ĐỊNH



Bệnh nhân bí đái cấp do nhiều nguyên
nhân khác nhau.



Lấy nước tiểu xét nghiệm giúp chẩn đoán
và điều trị bệnh.


CHỐNG CHỈ ĐỊNH



Viêm cấp ở niệu đạo.



Hẹp niệu đạo



Chấn thương niệu đạo: giập, nát, đứt…



Tổn thương tiền liệt tuyến, tinh hoàn.


KẾT QUẢ MONG ĐỢI




Đặt ống thơng tiểu khơng có tổn
thương, gây đau đớn cho người bệnh.
Điều dưỡng đảm bảo sự vơ khuẩn
trong suốt q trình đặt ống thơng
tiểu.


Dụng cụ để đặt thông tiểu.




Dụng cụ vô khuẩn
Dụng cụ sạch
Các dụng cụ khác

Dụng cụ để đặt thông tiểu.
Dụng cụ vô khuẩn
- Khay chữ nhật vơ khuẩn : 01
- Ống thơng có kích cỡ phù hợp
- Găng tay : 01
- Gạc miếng, gạc củ ấu.
- Toan trải: một bộ
- Khay quả đậu : 01
- Bát kền : 02
- Dầu bơi trơn
- Kìm kocher : 02 chiếc
- Ống đựng nước tiểu làm xét nghiệm (nếu
cần)


Dụng cụ để đặt thông tiểu.
Dụng cụ sạch.
- Cồn 70 độ.
- Dung dịch sát khuẩn Povidone Iodine
- Khay quả đậu : 01
- Tấm nilon : 01
- Bốc đựng nước rửa bộ phận sinh dục : 01
- Bô dẹt : 01
- Xà phòng, nước sạch.


Giới thiệu các loại ống thông


ống thông mềm: Là loại ống thơng được
chế tạo bằng nhựa. có độ mềm lý tưởng,
dưới nhiệt độ thường không quá mềm đủ để
thắng các trở lực tại cơ vịng ngồi, nhưng
dưới nhiệt độ cơ thể chất liệu trở nên mềm
hơn. Các ống thường dùng như Nelaton,
Foley, Malecot ….Trong đó thơng foley hay
dùng nhất vì có bóng chèn .



ống thơng cứng : là loại ống thông được chế
tạo bằng bạc đồng thau mạ kền hoặc thép
không rỉ . như ống thông Guyon, Philips.


Hình 2. Ống thơng



Hình 3. Ống thơng Foley


Thời gian thực hiện thủ thuật


Thời gian tiến hành thủ thuật đặt ống
thông tiểu khoảng 20 phút



Tư thế người bệnh trong đặt ống thông
tiểu




Đối với người bệnh là nữ: Đặt BN tư thế nằm
ngửa, hai chân dạng, chống – tương tự tư thế
sản khoa
Đối với người bệnh là nam: đặt BN nằm ngửa,
hai chân duỗi thẳng.


Các nội dung cần thông báo –
giáo dục người bệnh






Giải thích quy trình tiến hành thủ
thuật đặt ống thơng tiểu cho người
bệnh
Giải thích sự cần thiết của đặt ống
thơng tiểu
Giải thích sự cần thiết của vấn đề vệ
sinh – vơ khuẩn, không được chạm

hoặc động vào khu vực vô khuẩn.


Quy trình thơng tiểu



Nam giới
Nữ giới


Qui trình đặt thơng tiểu
1.
2.

3.

4.

Nam
Chuẩn bị dụng cụ.
Đội mũ, đeo khẩu trang, rửa tay thường
quy, mang găng tay sạch
Chuẩn bị bệnh nhân (chào hỏi, thơng
báo, giải thích, trải nilon dưới mơng
bệnh nhân, đặt tư thế thích hợp, vệ sinh
và thấm khô bộ phận sinh dục cho bệnh
nhân).
Mang găng vô khuẩn. 

5.

Chuẩn bị ống thơng :
a.
b.

c.

6.

7.

Kiểm tra bóng (nếu lưu ống thông)
Bôi dầu nhờn vào đầu ống thông: 7 10 cm
Cặp kìm kocher chạc dẫn lưu nước
tiểu (đối với lấy nước tiểu làm xét
nghiệm) hoặc nối túi dẫn lưu nước
tiểu vào ống thông tiểu (đối với dẫn
lưu nước tiểu)

Trải khăn vô khuẩn chỉ để lộ
bộ phận sinh dục và đặt khay
vô khuẩn giữa hai đùi bệnh
nhân.
Sát khuẩn lỗ niệu đạo (H.20):.


8.

9.

Cầm ống thông cách đầu ống
thông 5 cm (cuộn ống thơng
trong lịng bàn tay).
Đưa ống thơng vào niệu đạo
(H.21):



Một tay cầm dương vật thẳng đứng.
Tay kia cầm ống thông đặt từ từ vào
lỗ niệu đạo khoảng 10 cm, hạ
dương vật xuống (song song với
thành bụng), tiếp tục cho ống thông
vào từ từ đến khoảng 15 - 20 cm,
mở đầu ngoài ống thơng xem có
nước tiểu chảy ra khơng.  


10.

Tuỳ mục đích của đặt ống thơng:

10.1. Lưu ống thơng (H.22):






Đưa ống thơng vào thêm 5 cm.
Bơm bóng.
Sát khuẩn chỗ nối, dùng gạc vô khuẩn
cuốn quanh chỗ nối.
Cố định ống thông vào mặt trong đùi.

10.2. Lấy nước tiểu làm xét nghiệm:




Lấy nước tiểu giữa dòng vào ống nghiệm.
Tháo nước tiểu từ từ.
Kẹp và rút ống thông.