ngaøy daïy 1122008 giaùo aùn ngöõ vaên 7 giaùo vieân vuõ thò haûi yeán ngaøy soaïn 922008 ngaøy daïy 1122008 tuaàn 22 söï giaøu ñeïp cuûa tieáng vieät tieát 85 ñaëng thai mai i muïc tieâu caà

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (77.64 KB, 5 trang )

(1)<div class='page_container' data-page=1>

Ngày soạn : 9/2/2008
Ngày dạy : 11/2/2008

Tuần 22 SỰ GIAØU ĐẸP CỦA TIẾNG VIỆT
Tiết 85 (Đặng Thai Mai)

I, Mục tiêu cần đạt 
Giúp học sinh :

- Hiểu được trên những nét chung về sự giàu đẹp của tiếng việt qua sự phân tích chứng minh của tác
giả

- Nắm được điểm nổi bật trong nghệ thuật nghị luận của bài văn : lập luận chặt chẽ , chứng cứ tồn
diện , văn phong có tính khoa học .

II, Chuẩn bị

- GV dự kiến khả năng tích hợp : Phần Tiếng việt qua văn bản Thêm trạng ngữ cho câu , Phần TLV

qua văn bản Tìm hiểu chung về văn chứng minh . Tuyển tập Đặng Thai Mai .
- HS : học bài , soạn bài theo câu hỏi sgk/37

III, Tiến trình lên lớp 
 1, Ổn định tổ chức
2, Kiểm tra bài cũ :

- Đọc thuộc đoạn văn trong văn bản “ Tinh thần yêu nước của nhân dân ta” từ đầu đến tiêu biểu của
một anh hùng.

- Để chứng minh tinh thần yêu nước của nhân dân ta , HCM đã luận chứng theo những hệ thống nào ?

tác dụng của các luận chứng đó là gì ?

3, Bài mới Tiếng việt – Tiếng mẹ đẻ của chúng ta là một ngơn ngữ ntn , có những phẩm
chất gì ? Các em có thể tìm thấy câu trả lới đích đáng và sâu sắc qua đoạn trích “ Sự giàu
đẹp của tiếng việt” của GS. Đặng Thai Mai .

(??) Dựa vào chú thích trong sgk em hãy nêu vài nét
về thân thế và sự nghiệm của Đặng Thai Mai ?
GV đọc mẫu sau đó gọi học sinh đọc tiếp ( giọng
đọc rõ ràùng , mạch lạc khi thể hiện những câu dài ,
giọng nhấn mạnh khi đọc đến những câu nhấn mạnh
mở đấu , kết thúc ). GV nhận xét cách đọc .

Giải thích từ khó ( sgk)

(?) Tác giả đã dùng phương thức nào để tạo nên văn
bản này ? ( Nghị luận ) Vì sao em xác định được như
thế ?

- Chủ yếu dùng lí lẽ và dẫn chứng.

(?) Theo em mục đích nghị luận của tác giả trong văn
bản này là gì ? Khẳng định sự giàu đẹp của tiếng
việt .

(?) Để tiến tới mục đích này , tác giả đã lập luận
bằng mấy nội dung ?

+ Từ đầu đến qua các thời kì lịch sử – Nhận định
chung về phẩm chất giàu đẹp của tiếng việt .

+ Đoạn còn lại – Làm rõ phẩm chất giàu đẹp của
tiếng việt .

(?)Trong khi làm rõ sự giàu đẹp của tiếng việt , tác
giả đã lập luận bằng những luận điểm nào ? các luận

I, Giới thiệu chung,

1, Tác giả ,Tác phẩm : Sgk /36
II, Đọc – tìm hiểu văn bản 
1, Đọc – tìm hiểu chú thích
2, Bố cục : 2 phần

3, Phân tích :

a, Nhận định về phẩm chất của tiếng việt
-Tiếng việt có những đặc sắc của một thứ tiếng
đẹp , một thứ tiếng hay .

- Thứ tiếng đẹp : Nhịp điệu ( hài hoà về âm
hưởng thanh điệu ; cú pháp ( tế nhị , uyển
chuyễn trong cách đặt câu .

- Tiếng việt là thứ tiếng hay : đủ khả năng diễn
đạt tư tưởng t/c của người VN ; Thoã mãn cho
yêu cầu đời sống văn hố nước nhà qua các thời
kí lịch sử.

</div>
(2)<div class='page_container' data-page=2>

điểm đó được triển khai ở đoạn văn nào ?

(?) Theo dõi phần đầu văn bản cho biết câu văn nào
khái quát phẩm chất của tiếng việt ? trong nhận xét
đó , tác giả đã phát hiện phẩm chất tiếng việt trên
những phương diện nào ? ( HSTLN)

-Tiếng việt có những đặc sắc của thứ tiếng đẹp , một
thứ tiếng hay.

(?) Tính chất giải thích của đoạn văn này được thể
hiện bằng một cụm từ lặp lại . Đó là cụm từ nào ?
( nói rằng)

(?) Vẻ đẹp của tiếng việt được giải thích trên những
yếu tố nào ?

- Nhịp điệu ( Hài hoà về âm hưởng thanh điệu )
- Cú pháp ( tế nhị , uyenå chuyển trong cách đặt câu)
(?) Dựa trên căn cứ nào để tác giả nhận xét tiếng
việt là một thứ tiếng hay?

- Đủ khả năng để diễn đạt tư tưởng tình cảm của
người VN

- Thoả mãn cho yêu cầu của đời sống văn hoá nước
nhà qua các thời kì l/s

(?) Qua đoạn văn đó , em thấy cách lập luận của tác
giả có gì đặc biệt ? tác dụng của cách lập luận này ?
( HSTLN)

-ngắn gọn , rành mạch ,đi từ khái quát đến cụ thể
(?) Để chứng minh vẻ đẹp của tiếng việt , tác giải
dựa trên những đặc sắc nào trong cấu tạo của nó ?

- Giàu chất nhạc .

- Rất uyển chuyển trong câu kéo .

(?) Chất nhạc của tiếng việt được xác nhận trên các
chứng cớ nào trong đời sống trong khoa học ?

+ đời sống : ấn tượng của người nước ngồi có dịp
nghe tiếng nói của quần chúng nhân dân ta đều nhận
xét : Tiếng việt là thứ tiếng giàu chất nhạc

+ Khoa học : hệ thống nguyên âm và phụ âm khá
phong phú … giàu thanh điệu .. giàu hình tượng ngữ
âm

(?) Tính uyển chuyển trong câu kéo tiếng việt tác giả
đã xác nhận trên chứng cớ đời sống nào ?

-Nhận xét của một giáo sĩ nước ngoài …..

(?) Em hãy giúp tác giả bằng cách đưa một dẫn
chứng để chứng minh cho câu tiếng việt rất uyển
chuyển ?

- người sống , một đống vàng

(?) Em haỹ nhận xét cách nghị luận của tác giả về vẻ
đẹp của tiếng việt ?

- kết hợp chứng cớ khoa học và đời sống làm

cho lí lẽ trở nên sâu sắc

(?) Theo dõi đoạn tiếp theo và cho biết : tác giải

b, Biểu hiện giàu của tiếng việt 
* , Tiếng việt đẹp như thế nào?
-Giàu chất nhạc

+ Trong cuộc sống : ấn tượng của người nước
ngồi có dịp nghe tiếng nói của quần chúng
nhân dân ta đều nhận xét : Tiếng việt là một
thứ tiếng giàu chất nhạc .

+ Trong khoa học : Hệ thống nguyện âm và phụ
âm khá phong phú , giàu thanh điệu , giàu hình
tượng ngữ âm .

-Rất uyển chuyển trong câu cú.

+ trong đời sống : Nhận xét của một giáo sĩ
nước ngoài . Tiếng việt …những câu tục ngữ .

=>Kết hợp chứng cớ khoa học và đời
sống làm cho lí lẽ trở ên sâu sắc .

* , Tiếng việt hay như thế nào ?

- Thoả mãn về nhu cầu trao đổi tình cảm ý

nghĩa giữa người với người .

- Thoả mãn về yêu cầu của đời sống văn

hố ngày một phức tạp .

+ Tiếng việt có khả năng dồi dào về cấu tạo từ
ngữ cũng như hình thức diễn đạt .

+ Từ vựng : ngày một nhiều .

+ Ngữ pháp : cũng dần trở nên uyễn chuyển hơn
, chính xác hơn.

+ Ngữ âm : tiếng việt khơng ngừng đặt ra những
tư mới , những cách nói mới …

->Dùng lí lẽ và dẫn chứng khoa học để
thuyết phục người đọc , người nghe.

=>Quan hệ giữa hay và đẹp trong tiếng việt
gắn bó với nhau , cái đẹp của tiếng việt đi
liền với cái hay và ngược lại .

III, Ghi nhớ

Sgk/37

</div>
(3)<div class='page_container' data-page=3>

quan niệm như thế nào là 1 thứ tiếng hay ?

(?) Dựa trên các chứng cớ nào để tác giải xác nhận
các khả năng hay đó của tiếng việt ? ( HSTLN)
+ Tg quan niệm : Thoả mãn nhu cầu trao đổi tình
cảm ý nghĩa giữa người với người ; thoả mãn yêu
cầu của đời sống văn hoá ngày một phức tạp …

+ Chứng cớ : dồi dào về cấu tạo từ ngữ ..hình thức
diễn đạt – Từ vựng …- Ngữ pháp …

(?) Hãy giúp tác giả làm rõ thêm các khả năng đó
của tiếng việt bằng một vài dẫn chứng cụ thể trong
ngôn ngữ văn học và trong đời sống ?

+ sắc thái xanh trong thơ Chinh phụ ngâm :
Thấy xanh xanh những mấy ngàn dâu
Ngàn dâu xanh ngắt một màu ..

(? ) Nhận xét cách lập luận của tác giả về tiếng việt
hay trong đoạn văn này ?

- Dùng lí lẽ và dẫn chứng khoa học , thuyết phục
bạn đọc ở sự chính xác khoa học mà tin vào cái hay
của tiếng việt .

(?) Quan hệ giữ hay và đẹp trong tiếng việt diễn ra
như thế nào?

- quan hệ gắn bó : cái đẹp của tiếng việt đi liền với
cái hay , ngược lại cái hay cũng tạo ra vẽ đẹp của
tiếng việt

(?) Bài văn nghị luận này mang lại cho em những
hiểu biết sâu sắc nào về tiếng việt ?

- Tiếng việt là một thứ tiếng vừa đẹp vừa hay
(?) Trong học tập và trong giao tiếp em đã làm gì cho
sự giàu đẹp của tiếng việt .

-( Hs boäc loä)

(?) Em hãy đọc yêu cầu bài tập 2 trong phần luyện
tập ?

Bài tập 2 :Những dẫn chứng về sự giàu đẹp về
ngữ âm , từ vựng trong tiếng việt

* Đoạn trích Cơ Tơ của Nguyễn Tn

“ Sau trên bão , chân trời, ngấn bể sách như tấm
kính lau hết bụi . Mặt trời nhú lên dần , rối lên
cho kì hết . Trịn trĩnh phúc hậu như lòng đỏ một
quả trứng thiên nhiên đầy đặn…nhịp cách “
* Đoạn trích Sơng nước Cà Mau của Đồn Giỏi:
“ Thuyền chúng tơi chèo thoắt qua kênh Bọ Mắt
, đổ ra con sông cửu lớn , Xuôi về Năm Căn .
Dịng sơng Năm Căn mênh mơng , nước ầm ầm

đổ ra biển ngày đêm như thác , cá nước bơi
hàng đàn đen trũi …..

4, Hướng dẫn học bài :

Muốn giữ gìn sự trong sáng của tiếng việt chúng ta phải làm gì ?

( Phát âm chính xác , khắc phục nói ngọng , nói nhanh nói lắp , nghĩ kĩ rối mới nói , khơng học theo ,
dùnh tiếng lóng , khơng nói tục )

Học thuộc ghi nhớ

</div>
(4)<div class='page_container' data-page=4>

Ngày soạn: 9/2/2008
Ngày dạy : 11/2/2008
Tuần 22

Tiết 86 THÊM TRẠNG NGỮ CHO CÂU.
I, Mïuc tiêu cần đạt

Giúp học sinh;

- Nắm được khái niệm trạng ngữ trong câu.

-Ôn lại các loại trọng ngữ đã học ở tiểu học .
II, Chuẩn bị

- Dự kiến khả năng tích hợp : Phần văn qua Vbản Sự giàu đẹp của Tiếng Việt , phần TLV qua vb Tìm

hiểu chung về văn nghị luận chứng minh .

- Bảng phụ .

II, Tiến trình lên lớp 
 1, Ổn định tổ chức
2, Kiểm tra bài cũ :

- Thế nào là câu đặc biệt ? Cho vd ?
- Nêu tác dụng của câu đặc biệt ?
 3, Bài mới

Trong khi nói và viết chúng ta sử dụng trạng ngữ rất nhiều . Trạng ngữ có những đặc điểm gì ?
Tiết học hơm nay sẽ trả lời cho câu hỏi đó .

Gọi hs đọc vd sgk/39

(?) Xác định trạng ngữ trong vd trên ?
- Dưới bóng tre về địa điểm
- đã từ lâu đơiø về thời gian
-.đời đời , kiếp kiếp thời gian

- Từ nghì xưa về thời gian

(?) Về ý nghĩa , trạng ngữ có vai trị gì ?

- Bổ sung ý nghóa cho nòng cốt câu , giúp cho ý nghóa
của câu cụ thể hơn .

(?) Về hình thức , trạng ngữ đứng vị trí nào trong câu và

thường được nhận biết bằng dấu hiệu nào ?

-Trạng ngữ có thể đứng đều , cuối câu , giữa câu và
thường được nhận biết bằng một quãng ngắt hơi khi nói ,
dấu phẩy khi viết .

* GV chốt : về bản chất thêm trạng ngữ cho câu tức là
ta đã thực hiện một trong những cách mởrộng câu .

( HS đọc ghi nhớ sgk)

*Bài tập nhanh : Trong 2 cặp câu sau , câu nào có
trạng ngữ , câu nào khơng có trạng ngữ ? Tại sao ?

I/Đặc điểm của trạng ngữ 
1/Về mặt ý nghĩa :

Trạng ngữ thêm vào để xác định thời gian , nơi
chốn , nguyên nhân , mục đích , phương tiện ,
cách thức diễn ra sự việc nêu trong câu

2/ Về hình thức :

- Trạng ngữ có thể đứng đầu câu , cuối câu hay
giữa câu.

+ Muốn nhận diện trạng ngữ : giữa trạng ngữ
với chủ ngữ và vị ngữ thường có một quãng nghỉ
khi nói hoặc 1 dấu phẩy khi viết

II, Ghi nhớ : sgk /39
III, Luyện tập

Bài tập 1 : Tìm trạng ngữ

- Câu b là câu có cụm từ mùa xuân làm

</div>
(5)<div class='page_container' data-page=5>

Cặp 1 : a, Tôi đọc báo hôm nay
-b, Hôm nay , tôi đọc báo
Cặp 2 : a, Thầy giáo giảng bài hai giờ

- b, Hai giờ ,thầy giáo giảng bài

+ Câu b của 2 cặp câu có trạng ngữ được thêm vào để
cụ thể hoá ý nghĩa của câu .

+ Câu a khơng có trạng ngữ vì hơm nay là định ngữ cho
danh từ báo; Hai giờ là bổ ngữ cho động từ giảng .
* Chú ý : khi viết để phân biệt vị trí cuối câu với các
thành phần phụ khác , ta cần đặt dấu phẩy giữa nòng cốt
câu với trạng ngữ .

vd : Tôi đọc báo hôm nay / Tôi đọc báo, hôm nay
 ( định ngữ ) ( trạng ngữ)
(?) Em hãy nêu yêu cầu của bài tập 1 ?( HSTLN)

(?) Bài tập 2,3 yêu cầu chúng ta điều gì ? ( HSTLN)

- Câu a cụm từ mùa xuân làm vị ngữ .

- Câu c cụm từ mùa xuân làm phụ ngữ

trong cụm động từ .
- Câu d câu đặc biệt.

Bài tập 2,3 : Tìm trạng ngữ và phân loại trạng
ngữ

– a, ……, như báo trước mùa xuân về của một
thứ quà thanh nhã và tinh khiết

Trạng ngữ cách thức

….., Khi đi qua những cánh đồng xanh , mà hạt
thóc nếp đầu tiên làm trĩu thân lúa còn tươi

trạng ngữ thời gian
Trong cái võ kia

Trạng ngữ chỉ địa điểm
Dưới ánh nắng ,

Trạng ngữ chỉ nơi chốn