Luận văn đánh giá hiệu quả sử dụng đất chuyên rau, màu phục vụ sản xuất hàng hóa trên địa bàn huyện hoài đức thành phố hà nội

B

GIÁO D C VÀ ðÀO T O

TRƯ NG ð I H C NÔNG NGHI P HÀ N I
---------

---------

BÙI TH LAN PHƯƠNG

ðÁNH GIÁ HI U QU S

D NG ð T CHUYÊN RAU,

MÀU PH C V S N XU T HÀNG HÓA TRÊN ð A BÀN
HUY N HOÀI ð C – THÀNH PH

HÀ N I

LU N VĂN TH C SĨ NÔNG NGHI P

Chuyên ngành

: QU N LÝ ð T ðAI

Mã s

: 60.62.16

Ngư i hư ng d n khoa h c : PGS.TS. ð NGUYÊN H I

HÀ N I - 2011


L I CAM ðOAN

Tơi xin cam đoan r ng, s li u và k t qu nghiên c u trong lu n văn này
là trung th c và chưa ñư c s d ng ñ b o v m t h c v nào.
Tơi xin cam đoan r ng m i s giúp ñ cho vi c th c hi n lu n văn này
ñã ñư c cám ơn và các thơng tin trích d n trong lu n văn ñ u ñư c ch rõ
ngu n g c.

Tác gi lu n văn

Bùi Th Lan Phương

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i - Lu n văn th c sĩ khoa h c nông nghi p ……………………….

i


L I C M ƠN !
ð có đư c k t qu nghiên c u này, ngoài s c g ng và n l c c a b n
thân, tôi ñã nh n ñư c s giúp ñ t r t nhi u đơn v và cá nhân. Tơi xin ghi
nh n và bày t lòng bi t ơn t i nh ng t p th , cá nhân ñã dành cho tơi s giúp
đ q báu đó.
Tơi xin bày t lịng bi t ơn sâu s c và kính tr ng s giúp đ nhi t tình c a
th y giáo PGS.TS. ð Nguyên H i ngư i ñã tr c ti p hư ng d n ñ tài này.
Tôi xin chân thành c m ơn nh ng ý ki n đóng góp q báu c a các th y.
cô trong Khoa ð t và Môi trư ng, các th y cơ trong Vi n đào t o Sau ñ i h c.

Tôi xin chân thành c m ơn các đ ng chí lãnh đ o UBND huy n Hồi ð c,
các đ ng chí lãnh đ o, chun viên Phịng NN – PTNT, Phịng Tài ngun và
Mơi trư ng, Phịng Th ng kê và UBND các xã đã t o ñi u ki n v th i gian và
cung c p s li u giúp tôi th c hi n ñ tài này.
Cám ơn s c vũ, ñ ng viên và giúp đ c a gia đình, các anh - ch ñ ng
nghi p, b n bè trong quá trình h c t p và th c hi n lu n văn.
Hà n i. ngày tháng năm 2011
Tác gi lu n văn

Bùi Th Lan Phương

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i - Lu n văn th c sĩ khoa h c nông nghi p ……………………….

ii


M CL C
L i cam ñoan

i

L i c m ơn !

ii

M cl c

iii

Danh m c các ch vi t t t và ký hi u

v

Danh m c b ng

vi

Danh m c bi u đ

vii

Danh m c hình

viii

1

ð TV Nð

1

1.1

Tính c p thi t c a đ tài

1

1.2

M c đích và yêu c u

2

2

T NG QUAN V N ð NGHIÊN C U

3

2.1

Khái qt v đ t nơng nghi p và tình hình s d ng đ t nơng
nghi p trên th gi i và trong nư c

3

2.2

S d ng ñ t nơng nghi p

8

2.3

Hi u qu s d ng đ t nơng nghi p

2.4

Quan đi m s d ng đ t nông nghi p theo hư ng s n xu t hàng

các vùng ven đơ

12

hố

21

3

N I DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN C U

28

3.1

ð i tư ng và ph m vi nghiên c u

28

3.2

N i dung nghiên c u

28

3.3

Phương pháp nghiên c u

29

4

K T QU NGHIÊN C U VÀ TH O LU N

32

4.1

ði u ki n t nhiên, kinh t - xã h i c a huy n Hoài ð c

32

4.1.1

ði u ki n t nhiên

32

4.1.2

ði u ki n kinh t - xã h i

37

4.1.3

Hi n tr ng s d ng ñ t

45

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i - Lu n văn th c sĩ khoa h c nông nghi p ……………………….

iii


4.1.4

Tình hình s d ng đ t chun rau, màu ph c v s n xu t hàng
hoá c a huy n

4.2

46

ðánh giá hi u qu s d ng ñ t chuyên rau, màu ph c v s n xu t
hàng hố

49

4.2.1

Các lo i hình s d ng đ t và các ki u s d ng ñ t

49

4.2.2

Hi u qu kinh t c a các ki u s d ng ñ t

51

4.2.3

Hi u qu xã h i s d ng đ t chun rau, màu

61

4.2.4

Hi u qu mơi trư ng s d ng ñ t chuyên rau, màu

69

4.3

ð xu t hư ng s d ng ñ t chuyên rau, màu ph c v s n xu t
hàng hoá huy n Hoài ð c

73

4.3.1

ð nh hư ng phát tri n nơng nghi p huy n đ n năm 2015

73

4.3.2

ð xu t hư ng s d ng ñ t canh tác và gi i pháp tăng cư ng hi u
qu cho các lo i hình s d ng đ t chun rau màu theo hư ng
s n xu t hàng hóa huy n Hồi ð c đ n năm 2015

74

5

K T LU N VÀ KI N NGH

79

5.1

K t lu n

79

5.2

Ki n ngh

80

TÀI LI U THAM KH O

81

PH L C

85

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i - Lu n văn th c sĩ khoa h c nông nghi p ……………………….

iv


DANH M C CÁC CH
Ch vi t t t

VI T T T VÀ KÝ HI U
Ch vi t ñ y ñ

AFTA

Khu v c t do thương m i Asean

APEC

Di n ñàn châu Á Thái Bình Dương

ASEAN

Hi p h i các nư c ðông Nam Á

BVTV

B o v th c v t

CPTG

Chi phí trung gian

FAO

T ch c lương th c và nông nghi p th gi i

GTGT

Giá tr gia tăng

GTSX

Giá tr s n xu t

CPTG

Chi phí trung gian

TCP

T ng chi phí

TNHH

Thu nh p h n h p

IFAD

Qu Nông nghi p và phát tri n qu c t

Lð

Lao đ ng

LUT

Lo i hình s d ng ñ t

MðTT

M c ñ tiêu th

NXB

Nhà xu t b n

PðTNH

Phi u đi u tra nơng h

TLSX

Tư li u s n xu t

TSHH

T su t hàng hóa

TSðV

T su t ñ ng v n

WTO

T ch c thương m i th gi i

XHCN

Xã h i ch nghĩa

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i - Lu n văn th c sĩ khoa h c nông nghi p ……………………….

v


DANH M C B NG
STT

Tên b ng

Trang

4.1

Tăng trư ng kinh t giai ño n 2001- 2009

39

4.2

M t s ch tiêu phát tri n ngành chăn ni giai đo n 2001-2009

44

4.3

Hi n tr ng các lo i hình s d ng ñ t canh tác huy n Hoài ð c

49

4.4

Hi u qu kinh t bình quân c a các lo i hình s d ng đ t vùng bãi

52

4.5

Hi u qu kinh t c a các ki u s d ng ñ t vùng bãi

54

4.6

Hi u qu kinh t bình quân c a các lo i hình s d ng đ t vùng
n i ñ ng

56

4.7

Hi u qu kinh t c a các ki u s d ng ñ t vùng n i đ ng

58

4.8

Hi u qu xã h i bình quân c a các lo i hình s d ng ñ t vùng bãi

62

4.9

Ch tiêu c th ñánh giá hi u qu xã h i c a các ki u s d ng ñ t
vùng bãi

64

4.10

Hi u qu xã h i bình quân c a các lo i hình s d ng ñ t vùng bãi

65

4.11

Ch tiêu c th ñánh giá hi u qu xã h i c a các ki u s d ng ñ t
vùng n i ñ ng

4.12

67

So sánh m c đ u tư phân bón c a nơng h v i tiêu chu n phân
cân đ i và h p lý

70

4.13

So sánh lư ng thu c BVTV th c t và khuy n cáo trên cây tr ng

72

4.14

ð xu t hư ng s d ng ñ t canh tác huy n Hoài ð c

75

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i - Lu n văn th c sĩ khoa h c nông nghi p ……………………….

vi


DANH M C BI U ð
STT

Tên bi u ñ

Trang

4.1

Cơ c u s d ng ñ t năm 2010 huy n Hoài ð c

45

4.2

Cơ c u các LUT canh tác huy n Hồi ð c

51

4.3

TNHH (nghìn đ ng/ha) c a các LUT vùng bãi

53

4.4

T su t ñ ng v n c a các LUT vùng bãi

53

4.5

TNHH (nghìn đ ng/ha) c a các LUT vùng n i ñ ng

56

4.6

T su t ñ ng v n c a các LUT vùng n i ñ ng

57

4.7

S lao ñ ng c a các LUT vùng bãi

62

4.8

Giá tr ngày cơng lao đ ng c a các LUT vùng bãi

62

4.9

S lao ñ ng c a các LUT vùng n i đ ng

66

4.10

Giá tr ngày cơng lao đ ng c a các LUT vùng n i ñ ng

66

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i - Lu n văn th c sĩ khoa h c nông nghi p ……………………….

vii


DANH M C HÌNH
STT

Tên hình

Trang

4.1

C nh quan ru ng tr ng cây dưa chu t

4.2

C nh quan ru ng tr ng cây cà tím

4.3

C nh quan ru ng tr ng cây ñ u ñũa

4.4

C nh quan ru ng tr ng cây ngơ

Hồi ð c

Hồi ð c
Hồi ð c

Hồi ð c

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i - Lu n văn th c sĩ khoa h c nông nghi p ……………………….

59
59
60
60

viii


1. ð T V N ð
1.1. Tính c p thi t c a ñ tài
ð t là v t th t nhiên hình thành do tác đ ng t ng h p c a các y u t :
ñá m , khí h u, đ a hình, sinh v t, th i gian và con ngư i. T t c các lo i ñ t
trên Trái ð t ñư c hình thành sau m t q trình thay đ i lâu ñ i trong thiên
nhiên. Ch t lư ng c a ñ t ph thu c vào ñá m , khí h u, đ a hình, sinh v t
s ng trên m t đ t và trong lịng đ t.
Trong ti n trình l ch s c a xã h i lồi ngư i, con ngư i và đ t ñai
ngày càng g n k t ch t ch v i nhau. ð t ñai tr thành ngu n c a c i vô t n
c a con ngư i, con ngư i d a vào đó đ t o ra s n ph m ni s ng mình.
Trong nơng nghi p, ñ c bi t là trong ngành tr ng tr t, đ t có v trí h t
s c quan tr ng.

đây, đ t khơng ch là ch ñ ng, ch t a c a lao ñ ng như

các ngành khác mà còn cung c p nư c, th c ăn cho cây tr ng và thông qua s
phát tri n c a cây tr ng t o th c ăn cho chăn nuôi phát tri n. V i ý nghĩa đó
trong nơng nghi p đ t là tư li u s n xu t ch y u và ñ c bi t, là cơ s t nhiên
sinh ra m i c a c i v t ch t cho xã h i.
Vi t Nam là m t ñ t nư c Nông nghi p v i kho ng hơn 70% dân s
s ng b ng ngh nông, nên càng th y ñư c t m quan tr ng c a đ t đai. Vì v y,
vi c t ch c s d ng ñ t ñai h p lý, ti t ki m và hi u qu là nhi m v quan
tr ng hàng ñ u ñ m b o cho n n nông nghi p phát tri n b n v ng.
Cùng v i ti n trình Cơng nghi p hóa – Hi n đ i hóa đ t nư c, di n tích đ t
s n xu t nơng nghi p có xu hư ng gi m d n do chuy n sang các m c đích s
d ng khác, trong khi dân s ngày càng tăng. Vì th đ đáp ng đư c u c u v
lương th c th c ph m trong nư c, ñ ng th i cung c p nguyên li u cho công
nghi p ch bi n và xu t kh u c n ph i có n n nông nghi p v a mang l i hi u qu
kinh t cao v a s d ng ñ t b n v ng trên cơ s phát tri n s n xu t hàng hóa.

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i - Lu n văn th c sĩ khoa h c nông nghi p ……………………….

1


Hoài ð c là huy n ngo i thành c a th đơ Hà N i, đ a hình b ng ph ng,
đ t phù sa, đ phì khá, s n xu t nông nghi p là ch y u, nhân dân có kinh
nghi m s n xu t, đ c bi t g n th trư ng tiêu th nơng s n hàng hóa. ð nh hư ng
phát tri n nông nghi p theo hư ng s n xu t hàng hóa là h t s c c n thi t trong
n n kinh t th trư ng.
ðư c s ñ ng ý c a khoa Tài nguyên và Môi trư ng, dư i s hư ng
d n c a PGS.TS ð Nguyên H i, chúng tôi ti n hành nghiên c u ñ tài:

“ðánh giá hi u qu s d ng ñ t chuyên rau, màu ph c v s n xu t hàng
hóa trên đ a bàn huy n Hoài ð c – thành ph Hà N i”
1.2. M c đích và u c u
1.2.1. M c đích
- ðánh giá các lo i hình s n xu t rau, màu theo hư ng hàng hóa t i
huy n Hoài ð c – thành ph Hà N i;
- ð nh hư ng và gi i pháp cho s n xu t hàng hóa chuyên rau, màu t i
vùng nghiên c u.
1.2.2. u c u
- Phân tích đư c ñi u ki n t nhiên, kinh t - xã h i có nh hư ng đ n
s n xu t và tiêu th cây tr ng nông nghi p hàng năm;
- Phân tích, đánh giá kh năng s n xu t các lo i hình s d ng đ t
chuyên rau, màu;
- ð xu t các lo i hình và các ki u s d ng ñ t chuyên rau, màu có hi u
qu cao và b n v ng cho vùng nghiên c u.

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i - Lu n văn th c sĩ khoa h c nông nghi p ……………………….

2


2. T NG QUAN V N ð NGHIÊN C U
2.1. Khái qt v đ t nơng nghi p và tình hình s d ng đ t nơng nghi p
trên th gi i và trong nư c
2.1.1. ð t nông nghi p
ð t nơng nghi p là đ t đư c xác ñ nh ch y u ñ s d ng vào s n xu t
nông nghi p như tr ng tr t, chăn nuôi, nuôi tr ng th y s n ho c nghiên c u
thí nghi m v nơng nghi p. [12]
ð t nơng nghi p đóng vai trị vô cùng quan tr ng trong s phát tri n
kinh t c a m i qu c gia, nó tham gia vào quá trình s n xu t và làm ra s n

ph m c n thi t nuôi s ng con ngư i;
Theo ði u 13 Lu t ð t ñai Vi t Nam năm 2003, ñ t ñai ñư c chia
thành 3 nhóm l n là: nhóm ñ t nơng nghi p, đ t phi nơng nghi p và đ t chưa
s d ng;
Trong nhóm đ t nơng nghi p bao g m: ð t s n xu t nơng nghi p (đ t
tr ng cây hàng năm hay ñ t canh tác, ñ t tr ng cây lâu năm), đ t lâm nghi p,
đ t ni tr ng th y s n, ñ t làm mu i và đ t nơng nghi p khác. [13]
2.1.2. Tình hình s d ng đ t nơng nghi p trên th gi i
Hi n nay, t ng di n tích t nhiên trên th gi i kho ng 14.777 tri u ha
v i 1.527 tri u ha đ t đóng băng và 13.251 tri u ha đ t khơng ph băng.
Trong đó 12% t ng di n tích là đ t canh tác, 24% là ñ ng c , 32% là ñ t r ng
và 32% là ñ t cư trú, đ m l y. Di n tích có kh năng canh tác là 3.200 tri u
ha, hi n m i khai thác hơn 1.500 tri u ha. T l ñ t có kh năng canh tác
các nư c phát tri n là 70%,

các nư c ñang phát tri n là 36%. Nh ng lo i đ t

t t thích h p cho s n xu t nông nghi p như ñ t phù sa, ñ t ñen, ñ t r ng nâu
ch chi m 12,6%; nh ng lo i ñ t quá x u như ñ t vùng tuy t, băng, hoang

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i - Lu n văn th c sĩ khoa h c nông nghi p ……………………….

3


m c, ñ t núi, ñ t ñài nguyên chi m đ n 40,5%; cịn l i là các lo i đ t khơng
phù h p v i vi c tr ng tr t như ñ t d c, t ng ñ t m ng… [2]
ð t ñai phân b khơng đ u gi a các châu l c và các nư c (Châu M
chi m 35%, châu Á chi m 26%, châu Âu chi m 13%, châu Phi chi m 20%,
châu ð i Dương chi m 6%) [33]. Bình qn di n tích đ t canh tác trên đ u

ngư i trên th gi i hi n nay ch có 0,23 ha,
Dương là dư i 0,15 ha,

nhi u khu v c châu Á Thái Bình

Vi t Nam ch cịn 0,12 ha [26].

Bư c vào th k XXI dân s và nhu c u c a con ngư i ngày càng tăng
ñang gây s c ép r t l n ñ n ñ t ñai ñ c bi t là ñ t nông nghi p. Hàng năm trên
th gi i di n tích đ t canh tác b thu h p, kinh t nơng nghi p tr nên khó khăn
hơn. Hoang m c hóa hi n đang đe d a 1/3 di n tích trái đ t, nh hư ng ñ i s ng
ít nh t 850 tri u ngư i. M t di n tích l n đ t canh tác b nhi m m n khơng canh
tác đư c m t ph n cũng do tác ñ ng gián ti p c a s gia tăng dân s .
Hi n nay, theo ñánh giá c a FAO trong di n tích đ t tr ng tr t thì ñ t
cho năng su t cao chi m 14%, ñ t cho năng su t trung bình chi m 28% và ñ t
cho năng su t th p chi m 58%. Trong tương lai, có th khai phá và đưa vào s
d ng nông nghi p kho ng 15 - 20%, t i ña kho ng 3.200 tri u ha, g p hơn hai
l n di n tích đ t ñang s d ng hi n nay. Nhưng rõ ràng, trên ph m vi tồn th
gi i đ t t t thì ít, đ t x u thì nhi u và qu đ t ngày càng b thối hố. [32]
T i H i ngh qu c t "Eurosoil 2008" (Eurosoil 2008 là d án h p tác
gi a các nhà khoa h c chuyên nghiên c u v ñ t c a Áo, Croatia, C ng hoà
Séc, Hunggary, Slovakia, Slovenia và Thu Sĩ) di n ra

Wien (Áo) vào năm

2008, các chuyên gia ñưa ra l i c nh báo th gi i ñang ñ ng trư c nguy cơ
thi u h t không ch d u m và lương th c, mà c đ t nơng nghi p do tình
tr ng s d ng b a bãi.
Ch t ch Liên minh các Hi p h i Khoa h c v ð t châu Âu (ECSSS),
ñ ng th i cũng là nhà t ch c Eurosoil 2008, ông Winfried E. H. Blum cho

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i - Lu n văn th c sĩ khoa h c nông nghi p ……………………….

4


bi t trên tồn châu Âu, m i ngày có m t di n tích đ t r ng b ng kho ng m t
làng bi n m t kh i b n đ nơng nghi p. Trong khi đó, nhu c u v đ t nơng
nghi p đang tăng lên do dân s t i châu Âu ñang tăng kho ng 85 tri u ngư i
m i năm.
T i Áo và các nư c láng gi ng, di n tích đ t nơng nghi p b s d ng sai
m c đích hàng ngày lên đ n 12 ho c 15 hécta;
kho ng t 8 ñ n 10 hécta; cá bi t

Th y Sĩ di n tích này là

ð c con s này ñã lên t i kho ng 110 ñ n

120 hécta ñ xây d ng ñư ng ph , nhà

và các toà nhà l n khác. [5]

Trong Báo cáo m i nh t năm 2010 chuyên gia ñ c bi t c a Liên h p
qu c v quy n có lương th c, ơng Olivier De Schutter đưa ra c nh báo di n
tích đ t nơng nghi p trên th gi i đang ngày càng b thu h p do tác đ ng c a
mơi trư ng, tình tr ng cơng nghi p hóa và đơ th hóa. Di n tích đ t nơng
nghi p bi n m t m i năm tương ñương v i di n tích c a Italy, có t i 30 tri u
hécta ñ t canh tác bi n m t do các s c ép m i và kho ng 500 tri u h nơng
dân nh b "đ t b a" do "quy n có đ t canh tác c a h b vi ph m". Trong đó,
kho ng t 5 ñ n 10 tri u hécta ñ t tr ng b b c màu và 19,5 tri u hécta bi n

m t do cơng nghi p hóa và đơ th hóa. ð t đai nơng nghi p b thu h p c ng
v i quá trình sa m c hóa gia tăng s d n đ n gi m năng su t. T i n ð , m t
đ t nư c có ngành nơng nghi p phát tri n t i châu Á, di n ñ t canh tác ñã
gi m t 2,6 ha năm 1960 xu ng cịn 1,4 ha trong năm 2000 và đang có xu
hư ng ti p t c gi m. T i các nư c phương Tây và Nam Phi, lư ng ñ t tr ng
tính theo ñ u ngư i s t gi m hơn 50% trong m t th h v a qua. [5]
Th c tr ng đ t nơng nghi p và tình hình s d ng đ t trên th gi i ñang
di n ra r t ph c t p và ñ ng trư c nh ng thách th c to l n.
2.1.3. Tình hình s d ng đ t nơng nghi p

Vi t Nam

Theo s li u ki m kê đ t đai tồn qu c năm 2010, t ng di n tích t
nhiên c a c nư c là 33.095.351 ha. Tính riêng di n tích đ t nơng nghi p là

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i - Lu n văn th c sĩ khoa h c nông nghi p ……………………….

5


26.197.449 ha (chi m 75% t ng di n tích đ t t nhiên); Trong đó di n tích đ t
tr ng cây hàng năm có di n tích là 6.437.338 ha, di n tích đ t tr ng cây lâu
năm là 3.680.747 ha. Bình qn di n tích đ t nơng nghi p trên đ u ngư i c a
c nư c thu c lo i th p là 0,29 ha/ngư i, t i ðBSH bình qn đ t 0,04
ha/ngư i, t i ðBSCL ñ t kho ng 0,15 ha/ngư i. [28]
Theo Lu t đ t đai 2003 thì trong đ t nơng nghi p cịn đư c chia thành 5
nhóm đ t chính: đ t s n xu t nơng nghi p, đ t lâm nghi p, đ t ni tr ng th y
s n, đ t làm mu i và đ t nơng nghi p khác [14]. Tính trong c nư c thì di n
tích đ t s n xu t nông nghi p t i Tây Nguyên là l n nh t v i 4060,4 nghìn ha,
vùng có di n tích đ t s n xu t nông nghi p nh nh t là Tây B c v i 501,6

nghìn ha.
Th c t nh ng năm tr l i đây, cùng v i q trình cơng nghi p hóa,
hi n đ i hóa đ t nư c thì di n tích đ t nơng nghi p ngày càng b thu h p l i.
ði u d nh n th y là di n tích đ t tr ng lúa ngày càng b “c t xén” ñ chuy n
sang xây d ng các khu đơ th và các khu cơng nghi p. [31]
M t đ t, đ ng nghĩa v i gi m lương th c. Kinh nghi m c a các nư c
châu Á v n l y cây lúa nư c là cây lương th c chính cho th y, m y ch c năm
qua trong ti n trình cơng nghi p hóa, đơ th hóa, t l m t đ t canh tác hàng
năm vào kho ng 0,5 - 2%/năm. Ví d trong th p niên 1980-1990 t l m t ñ t
canh tác h ng năm c a Trung Qu c là 0,5%, Hàn Qu c là 1,4%, Nh t B n là
1,6%. ð t canh tác b m t ph n nhi u l i là ñ t canh tác lo i t t vì h u h t các
khu đơ th , khu cơng nghi p t p trung
đ t canh tác

vùng ñ ng b ng châu th . T l m t

Vi t Nam th i gian qua vào kho ng 0,4%, nhưng riêng đ t tr ng

lúa có t l m t cao hơn, vào kho ng trên 1%. Tuy nhiên, v i t c đ cơng
nghi p hóa ngày càng tăng, thì t l m t đ t s khơng d ng m c đ trên. [25]
Theo s li u th ng kê c a B NN&PTNT, bình qn m i năm có 73,3
nghìn ha đ t nơng nghi p b thu h i, làm nh hư ng ñ n kho ng 2,5 tri u

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i - Lu n văn th c sĩ khoa h c nông nghi p ……………………….

6


ngư i. Hai vùng kinh t tr ng ñi m phía Nam và phía B c là nơi b thu h i đ t
nhi u nh t. Trong đó, đ ng b ng sơng H ng là nơi có t l b thu h i nhi u

nh t v i 4,4%, ti p đ n là ðơng Nam b (2,1%). [25]
Cũng theo con s th ng kê c a B NN&PTNT, 5 năm qua, di n tích đ t
nơng nghi p thu h i trên toàn qu c lên t i hơn 154.000ha, ñi u này ñ ng
nghĩa v i vi c di n tích đ t tr ng lúa gi m 7,6%, và th c t , con s này còn
tăng lên n a trong th i gian t i. [25]
H u qu c a gi m di n tích đ t canh tác, nh t là gi m di n tích đ t
tr ng lúa đã nh hư ng như th nào ñ n s n xu t nông nghi p c a các con
r ng, con h châu Á? Nông nghi p các nư c này ch còn chi m dư i 10%
GDP. Hàn Qu c ch còn 3,2%, ðài Loan còn 4% GDP, Malaysia ch t túc
ñư c 65% nhu c u lương th c. V i l i nhu n thu đư c t cơng nghi p, các
nư c này nh p kh u lương th c. Nh t B n h ng năm nh p 23,7 t USD, Hàn
Qu c nh p 4,6 t USD, Malaysia nh p 1,3 t USD (FAO). Các nư c này ñã
ph i s d ng nhi u phân hóa h c đ thâm canh di n tích cịn l i, nhưng vi c
s d ng quá m c phân hóa h c đã gây h u qu x u v môi trư ng. [25]
Theo quy ho ch s d ng ñ t ñ n năm 2010 c a B Tài ngun và Mơi
trư ng, di n tích đ t nông nghi p tăng t

8.793.783 ha (năm 2000) lên

9.363.063 ha (năm 2010). Tuy nhiên, dân s nư c ta cũng tăng t 77.635.400
ngư i năm 2000 lên kho ng 87 tri u năm 2010. Bình qn di n tích ñ t nông
nghi p trên ñ u ngư i c a c nư c l i có xu hư ng gi m t 0,113 ha (2000)
xu ng 0,108 ha (2010). Như v y, trong 10 năm (2000-2010) bình quân di n
tích đ t nơng nghi p gi m 50 m2/ngư i. ðáng báo đ ng hơn là tình tr ng suy
gi m ch t lư ng đ t nơng nghi p do r a trơi, xói mịn, khơ h n và sa m c hóa,
phèn hóa, chua hóa, thối hóa lý hóa h c đ t, ơ nhi m... Suy thối ch t lư ng
đ t d n t i vi c gi m kh năng s n xu t, gi m ña d ng sinh h c và nhi u h u
qu khác. Nh ng tác ñ ng tiêu c c trên nh hư ng tr c ti p ñ n hơn 50% di n

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i - Lu n văn th c sĩ khoa h c nông nghi p ……………………….

7


tích đã và đang s n xu t nơng nghi p, ñ ng th i cũng là thách th c to l n ñ i
v i s phát tri n nông nghi p b n v ng
2.2. S d ng ñ t nông nghi p

nư c ta. [1]

các vùng ven ñô

2.2.1. Th c tr ng s d ng ñ t nơng nghi p
2.2.1.1. Nơng nghi p ven đơ th
Trong l ch s , nông nghi p thư ng g n v i vùng nơng thơn r ng l n.
Nói đ n nơng nghi p là nói đ n nơng thơn và ngư c l i. Các đơ th ra đ i đã
kéo theo s

hình thành lo i hình nơng nghi p c a nhân lo i m i – nông

nghi p đơ th . Các đơ th

nhi u qu c gia trên th gi i ñã chú ý ñ n nơng

nghi p đơ th r t s m và h cũng đ t đư c nhi u thành cơng trong vi c phát
tri n lo i hình nơng nghi p m i này.
Trong các th p niên 60, 70 Vi t Nam cũng ñã ñ t ñư c m t s thành
t u trong phát tri n nông nghi p t i các khu v c ngo i th . Nhưng khi bư c
sang th p k 80 và nh ng năm ñ u c a th p k 90, nơng nghi p
phát tri n khá

các đơ th

t. Tuy đã góp ph n gi i quy t tình tr ng khan hi m th c

ph m lúc b y gi và tăng thu nh p cho m t s ngư i làm công ăn lương
thành ph , nhưng do phát tri n t phát, khơng có quy ho ch nên ñã gây ra ô
nhi m môi trư ng nghiêm tr ng, làm m t c nh quan đơ th , th m chí đã t o
nên tâm lý khơng mu n phát tri n nơng nghi p đơ th .
V n d ng quan ni m v nông nghi p ñô th c a FAO (1996), UNDP
(1999), RUAF foundation (1999), Luc J.A Mougeot (2002)… vào ñi u ki n
c th c a Vi t Nam có th hi u: nơng nghi p đơ th là m t ngành s n xu t
trung tâm, ngo i ô và vùng lân c n đơ th có ch c năng tr ng tr t, chăn nuôi,
ch bi n và phân ph i các lo i th c ph m, lương th c và các s n ph m khác,
s d ng các ngu n l c t nhiên và nhân văn, các s n ph m cùng các d ch v
đơ th và vùng lân c n đơ th đ cung c p tr l i cho đơ th các s n ph m, d ch
v cao c p. Nơng nghi p đơ th bao g m nông nghi p n i th và nông nghi p

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i - Lu n văn th c sĩ khoa h c nông nghi p ……………………….

8


ngo i thành v i các ho t ñ ng ch y u là tr ng tr t, chăn nuôi, lâm nghi p và
th y s n. [34]
Nông nghi p ngo i th là b ph n quan tr ng nh t c a nơng nghi p đơ
th Vi t Nam hi n nay. Chúng có lãnh th r ng, ñư c quy ho ch rõ ràng, hình
thành các vùng chun canh, các vành đai nơng nghi p nhưng lãnh th bi n
ñ ng m nh do s phát tri n c a khơng gian đơ th . Thành ph H i Phịng có
vành đai phát tri n rau, hoa, cây c nh t p trung ch y u t i qu n H i An,

huy n An Dương, qu n Lê Chân và huy n Th y Nguyên; vành ñai phát tri n
s n xu t lương th c, th c ph m t p trung t i qu n H i An, huy n An Dương,
huy n Th y Nguyên và huy n Ki n Th y; vành ñai phát tri n s n xu t lương
th c, chăn nuôi t p trung ch y u chăn nuôi l n th t, gia c m và bò s a nh m
ñáp ng nhu c u c a H i Phòng, Qu ng Ninh và xu t kh u; vành ñai phát
tri n s n xu t lương th c, cây ăn qu t p trung t i các huy n An Dương, Th y
Nguyên và Ki n Th y.
TP H Chí Minh đã hình thành các vùng: cây hoa c nh, vùng cây ăn
qu

r i rác và xen các vư n hoa ñ c ch ng (ngâu, nhài, phong lan…), vùng

cây ăn qu t p trung kinh doanh ña d ng, vùng rau th c ph m các lo i và
vùng chăn nuôi cung c p th t, s a, th y s n… Riêng di n tích hoa, cây c nh
kho ng 2.848 ha năm 2010.
Hà N i cũ có vùng hoa t p trung

Tây T u (T Liêm), vùng rau an

toàn Yên M ; Duyên Hà (Thanh Trì); ð ng Xá, Văn ð c (Gia Lâm)… vùng
ni bị ch t lư ng cao
trung

Sóc Sơn, Gia Lâm, vùng nuôi tr ng th y s n t p

vùng trũng thu c Thanh Trì, Gia Lâm, ðơng Anh.
Ngay t i mi n Trung, th xã Hà Tĩnh cũng ñã phát tri n m nh ngh

tr ng hoa, cây c nh. Năm 2006 có 80 h , m i h tr ng trung bình 0,2 – 1,0
ha. Ngu n gi ng l y t Hà N i, ðà L t, Ngh An.

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i - Lu n văn th c sĩ khoa h c nông nghi p ……………………….

9


Khu v c giáp ranh các đơ th , s n xu t nơng nghi p cũng đang chuy n
d n theo hư ng nơng nghi p đơ th . Theo kh o sát c a m t s tác gi , các
lãnh th nông nghi p c n k Hà N i cũ thu c các t nh Hà Tây, Vĩnh Phúc,
B c Ninh, Hưng Yên, Thái Nguyên, B c Giang đang có nh ng chuy n d ch
theo hư ng s n xu t th c ph m ch t lư ng cao, tr ng hoa, cây c nh cung c p
cho Hà N i. [35]
2.2.1.2. Th c tr ng s d ng đ t nơng nghi p ven đơ
ðơ th hóa là xu th t t y u c a m i qu c gia trên con ñư ng phát tri n.
Nh ng năm cu i th k XX ñ u th k XXI,

các m c ñ khác nhau và v i

nh ng s c thái khác nhau, làn sóng đơ th hóa ti p t c lan r ng như là m t quá
trình kinh t , xã h i toàn th gi i – quá trình m r ng thành ph , t p trung dân
cư, thay ñ i các m i quan h xã h i; q trình đ y m nh và đa d ng hóa
nh ng ch c năng phi nơng nghi p, m r ng giao d ch, phát tri n l i s ng và
văn hóa đơ th . Bên c nh nh ng m t tích mà đơ th hóa đã mang l i thì nó
cũng đ l i nhi u m t b t c p, ñang phát sinh nh ng v n ñ b c xúc liên quan
đ n nơng nghi p, nơng thơn.
Hàng ch c v n ha “ñ t c u tư ng”, ñ t “b xơi, ru ng m t” – bao đ i
nay là tư li u s n xu t quan tr ng và quý giá nh t c a ngư i nơng dân, n n
t ng b o đ m an ninh lương th c qu c gia – ñã b s d ng phí ph m, tác đ ng
m nh ñ n công ăn vi c làm, thu nh p và ñ i s ng c a hàng v n ch c h gia
đình nơng thơn v i hàng tri u lao đ ng nơng nghi p. [20]

Quy mơ thành ph ngày càng l n, dân s ngày càng đơng, m t đ dân
s ngày càng cao và trình đ kinh t – văn hóa ngày càng phát tri n m t m t
làm cho đ t đai nơng nghi p ven đơ b thu h p nhi u, mơi trư ng b ô nhi m
tr m tr ng, hi u ng v cu c s ng tù túng trong 4 b c tư ng bê tông c t thép
tăng lên. [10]

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i - Lu n văn th c sĩ khoa h c nông nghi p ……………………….

10


2.2.2. Quan đi m s n xu t nơng nghi p hàng hố
Quan đi m s d ng và nâng cao hi u qu kinh t s d ng ñ t canh tác
ngo i thành cũng có nh ng quan ñi m chung v i quan ñi m s n xu t nơng
nghi p hàng hóa:
- ð phát tri n nhanh chóng và v ng ch c s n xu t nơng nghi p hàng
hóa

ngo i thành, b ng m i cách c n giúp cho ngư i s n xu t bám sát nhu

c u th trư ng. N n s n xu t hư ng vào th trư ng m t cách th c s ph i
ñư c th hi n trên các phương di n sau:
+ S n xu t ph i nh m ñ bán, m c tiêu đ bán s chi ph i tồn b tính
tốn và hành đ ng c a ngư i s n xu t
+ S n xu t ph i ñư c th c hi n trên cơ s n m b t và khai thác ñư c
nhu c u, th y u, s thích và trào lưu tiêu dùng. ðây là m u ch t quy t ñ nh
xu hư ng chuy n d ch cơ c u s n xu t và kinh doanh, không ch d ng l i

cơ

c u t ng quát nông, công nghi p và d ch v mà quan tr ng hơn c là cơ c u
s n ph m. Hi u bi t ñư c th hi u, s thích và trào lưu tiêu dùng là đi u có ý
nghĩa quy t đ nh trong vi c đ ra chính sách và phương hư ng đ u tư. ði u
đó th hi n ngay trong trong cách th c qu n lý hàng hóa nơng s n, cách lai
t o và ch n gi ng, t ch c d ch v v gi ng, xây d ng và quy ho ch các vùng
s n xu t t p trung chun mơn hóa và phát tri n công ngh ch bi n.
+ C n chú ý đ n các khía c nh theo trình t : uy tín, hình nh c a s n
ph m trên th trư ng, chi phí và giá, c nh tranh v s lư ng.
- Các chính sách và gi i pháp v pháp tri n s n xu t hàng hóa ph i góp
ph n đ m b o cho s phát tri n nông nghi p sinh thái b n v ng.
Ngày nay v n ñ b o v môi trư ng sinh thái là v n ñ quan tâm hàng
ñ u c a m i qu c gia khi ñ ra chi n lư c phát tri n kinh t - xã h i. Nó là n i
dung chu n s ng c a m t qu c gia. [21]

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i - Lu n văn th c sĩ khoa h c nông nghi p ……………………….

11


- ð m b o khai thác t i ña l i th so sánh, các ti m năng b ng vi c k t
h p chun mơn hóa v i đa d ng hóa s n xu t;
- Th c hi n tăng v và tăng cư ng thâm canh m t cách h p lý;
- G n s d ng ñ t canh tác v i phát tri n nơng nghi p đa d ng và d ch
v du l ch c n đơ th . [38]
2.3. Hi u qu s d ng đ t nơng nghi p
2.3.1. Lý thuy t v hi u qu s d ng ñ t nông nghi p
2.3.1.1. Nguyên t c và quan ñi m s d ng ñ t nông nghi p b n v ng
* S d ng ñ t b n v ng
Ngày nay, s d ng đ t nơng nghi p b n v ng, ti t ki m và có hi u qu
tr thành chi n lư c quan tr ng có tính tồn c u. Nó đ c bi t quan tr ng ñ i

v i s t n t i và phát tri n c a nhân lo i [26]
Khái ni m b n v ng ñư c nhi u nhà khoa h c trên th gi i và trong
nư c nêu ra hư ng vào 3 yêu c u:
- B n v ng v kinh t : Cây tr ng cho hi u qu kinh k cao, ñư c th
trư ng ch p nh n;
- B n v ng v môi trư ng: Lo i s d ng ñ t ph i b o v đư c đ t đai,
ngăn ch n s thối hóa ñ t, b o v ñư c môi trư ng t nhiên;
- B n v ng v xã h i: thu hút ñư c lao ñ ng, ñ m b o ñ i s ng xã h i [33]
ði u hòa gi a áp l c tăng dân s và tăng trư ng v kinh t nh m ñáp
ng yêu c u s d ng ñ t b n v ng. Qu n lý h th ng nông nghi p nh m đ m
b o có s n ph m t i ña v lâu dài, ñ ng th i duy trì đ phì nhiêu đ t. B o đ m
phát tri n tài nguyên r ng nh m th a mãn nhu c u v thương m i, ch t ñ t,
xây d ng và dân d ng mà khơng làm m t đi ngu n nư c và thối hóa đ t. S
d ng đ t trên cơ s quy ho ch b o ñ m l i ích trư c m t cũng như lâu dài c a
ngư i s d ng ñ t và c ng ñ ng. [26]

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i - Lu n văn th c sĩ khoa h c nông nghi p ……………………….

12


Theo Smyth và Dumanski [7] xác ñ nh 5 nguyên t c có liên quan đ n
s d ng đ t b n v ng:
- Duy trì ho c nâng cao các ho t ñ ng s n xu t (năng su t);
- Gi m m c r i ro ñ i v i s n xu t (an toàn);
- B o v ti m năng các ngu n tài ngun t nhiên ch ng l i s thối
hóa đ i v i ch t lư ng ñ t và nư c (b o v );
- Kh thi v m t kinh t (tính kh thi);
- ðư c s ch p nh n c a xã h i (s ch p nh n).
* Nguyên t c s d ng ñ t nông nghi p b n v ng

T xa xưa ta ñã th y ñư c t m quan tr ng c a tài ngun đ t nói chung
và đ t nơng nghi p nói riêng, nhưng do ti n trình cơng nghi p hóa – hi n đ i
hóa ñ t nư c mà ñ t nông nghi p ngày nay càng có xu hư ng gi m do chuy n
sang m c đích phi nơng nghi p. Vì th , s d ng đ t nơng nghi p

nư c ta v i

m c đích nâng cao hi u qu kinh t xã h i trên cơ s b o ñ m an ninh lương
th c, th c ph m, tăng cư ng nguyên li u cho công nghi p và xu t kh u. S
d ng ñ t nông nghi p trong s n xu t nông nghi p trên cơ s cân nh c nh ng
m c tiêu phát tri n kinh t và không làm nh hư ng x u đ n mơi trư ng là
nh ng nguyên t c cơ b n và c n thi t ñ ñ m b o cho khai thác và s d ng b n
v ng tài nguyên ñ t đai. Do đó đ t nơng nghi p c n ñư c s d ng theo nguyên
t c: “ñ y ñ và h p lý”. M t khác, ph i có nh ng quan đi m đúng đ n theo xu
hư ng ti n b phù h p v i đi u ki n, hồn c nh c th , làm cơ s th c hi n s
d ng đ t nơng nghi p có hi u qu kinh t xã h i cao.
* Quan ñi m s d ng đ t nơng nghi p b n v ng
Nơng nghi p b n v ng là m t n n nơng nghi p: V kinh t : đ m b o
ñư c hi u qu cao và lâu b n; V xã h i: không t o kho ng cách l n gi a
giàu nghèo, không làm b n cùng hóa nơng dân và gây ra nh ng t n n xã h i
nghiêm tr ng; V tài nguyên môi trư ng: không làm c n ki t tài nguyên,
Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i - Lu n văn th c sĩ khoa h c nông nghi p ……………………….

13


khơng làm suy thối và h y ho i mơi trư ng; V văn hóa: quan tâm đ n vi c
b o t n và phát huy b n s c n n văn hóa dân t c. [19]
Fetry [22] cho r ng phát tri n b n v ng trong lĩnh v c nơng nghi p
chính là s b o t n ñ t, nư c, các ngu n ñ ng và th c v t không b suy thối,

k thu t thích h p, sinh l i kinh t và ch p nh n ñư c v m t xã h i.
Theo t ch c nông lương th gi i, FAO (1989, 1991), h th ng nông
nghi p b n v ng là h th ng qu n lý thành công các ngu n l i ph c v cho
s n xu t nơng nghi p, đ th a mãn nh ng nhu c u c a con ngư i, trong khi
duy trì ho c nâng cao ch t lư ng môi trư ng và b o v các ngu n l i thiên
nhiên. H th ng đó bao g m s qu n lý, b o v các ngu n l i thiên nhiên m t
cách h p lý và ph i có phương hư ng thay ñ i công ngh và th ch ñ ñ m
b o duy trì và tho i mãn liên t c nh ng nhu c u c a con ngư i
trong tương lai. S

hi n t i và

phát tri n như v y ph i g n li n v i vi c b o v ñ t, nư c,

các ngu n gen cây tr ng, v t ni và đ m b o l i ích kinh t và s ch p nh n
xã h i. [29]
Eckngert và Breitchuh (1994) cho r ng, nông nghi p b n v ng là s
qu n lý và s d ng h sinh thái nơng nghi p b ng cách duy trì tính ña d ng
sinh h c, năng su t, kh năng tái sinh và ho t đ ng c a nó, đ nó có th hồn
thành nh ng ch c năng kinh t , xã h i và sinh thái

hi n t i và tương l i trên

ph m vi ñ a phương, qu c gia và toàn c u mà khơng làm t n h i đ n các h
sinh thái khác. [29]
Các quan đi m trên có nhi u cách bi u th khác nhau, song v n i dung
thư ng bao g m 3 thành ph n cơ b n:
- B n v ng v an ninh lương th c trong th i gian dài trên cơ s h
th ng nơng nghi p phù h p đi u ki n sinh thái và không t n h i môi trư ng;
- B n v ng v t ch c qu n lý, h th ng nông nghi p phù h p trong

m i quan h con ngư i hi n t i và c cho ñ i sau;

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i - Lu n văn th c sĩ khoa h c nông nghi p ……………………….

14


- B n v ng th hi n

tính c ng ñ ng trong h th ng nông nghi p h p

lý. [8]
Quan ñi m s d ng ñ t [38]:
- T n d ng tri t ñ các ngu n l c thu n l i, khai thác l i th so sánh v
khoa h c, k thu t, ñ t ñai, lao ñ ng, ñ phát tri n cây tr ng, v t ni có t
su t hàng hóa cao, tăng s c c nh tranh và hư ng t i xu t kh u;
- Nâng cao hi u qu s d ng đ t nơng nghi p trên cơ s th c hi n “đa
d ng hóa” hình th c s h u, t ch c s d ng đ t nơng nghi p, đa d ng hóa
cây tr ng, v t ni, chuy n đ i cơ c u cây tr ng v t nuôi phù h p v i sinh
thái b o v môi trư ng;
- Trên quan ñi m phát tri n h th ng, th c hi n s d ng đ t nơng
nghi p theo hư ng t p trung chun mơn hóa, s n xu t hàng hóa theo hư ng
ngành hàng, nhóm s n ph m, th c hi n thâm canh toàn di n và liên t c; [17]
- Nâng cao hi u qu s d ng đ t nơng nghi p g n li n v i ñ nh hư ng
phát tri n kinh t - xã h i c a c nư c; [33]
- Nâng cao hi u qu s d ng đ t nơng nghi p g n li n v i chuy n d ch
cơ c u s d ng s d ng đ t nơng nghi p và q trình tích t ru ng đ t. [24]
2.3.1.2. Khái ni m hi u qu s d ng ñ t
Khi nh n th c c a con ngư i còn h n ch , ngư i ta thư ng quan ni m
k t qu và hi u qu là m t. Sau này, khi nh n th c c a con ngư i phát tri n

cao hơn, ngư i ta th y rõ s khác nhau gi a k t qu và hi u qu . Theo trung
tâm t đi n ngơn ng hi u qu chính là k t qu như yêu c u c a vi c làm
mang l i [24]. Do tính ch t mâu thu n gi a ngu n tài nguyên h u h n v i nhu
c u ngày càng tăng c a con ngư i mà ngư i ta ph i xem xét k t qu ñư c t o
ra như th nào? Chi phí b ra đ t o ra k t qu đó là bao nhiêu; có đưa l i k t
qu h u ích hay khơng? Chính vì th khi đánh giá ch t lư ng các ho t đ ng
s n xu t khơng ch d ng l i

vi c ñánh giá k t qu mà cịn ph i đánh giá ch t

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i - Lu n văn th c sĩ khoa h c nông nghi p ……………………….

15


lư ng các ho t ñ ng s n xu t kinh doanh t o ra s n ph m ñó. ðánh giá ch t
lư ng c a ho t ñ ng s n xu t kinh doanh là n i dung ñánh giá hi u qu .
S d ng đ t nơng nghi p có hi u qu cao thơng qua vi c b trí cơ c u
cây tr ng, v t nuôi là m t trong nh ng v n ñ ñư c quan tâm hi n nay c a
h u h t các nư c trên th gi i. Nó khơng ch thu hút s quan tâm c a các nhà
khoa h c, các nhà ho ch đ nh chính sách, các nhà kinh doanh nơng nghi p mà
còn là mong mu n c a c nhà nông – nh ng ngư i tr c ti p tham gia vào q
trình s n xu t nơng nghi p. [39]
Ngày nay các nhà nghiên c u cho r ng: vi c xác ñ nh ñúng khái ni m,
b n ch t c a hi u qu s d ng ñ t ph i xu t phát t lu n ñi m tri t h c c a
Mác và nh ng lý lu n c a lý thuy t h th ng, nghĩa là hi u qu ph i ñư c
xem xét trên 3 khía c nh: hi u qu kinh t , hi u qu xã h i, hi u qu môi
trư ng. [38]
a. Hi u qu kinh t
Hi u qu kinh t là m t ph m trù chung nh t, nó liên quan tr c ti p t i

n n s n xu t hàng hóa và v i t t c các ph m trù, các quy lu t kinh t khác.
Nó ph n ánh m t ch t lư ng c a các ho t đ ng kinh t b ng q trình tăng
cư ng các ngu n nhân l c s n có ph c v l i ích c a con ngư i [38]
Hi u qu kinh t là tiêu chí đư c quan tâm hàng ñ u, là khâu trung tâm
ñ ñ t ñư c các lo i hi u qu khác. Hi u qu kinh t có kh năng lư ng hóa
b ng các ch tiêu kinh t , tài chính. [37]
b. Hi u qu xã h i
Hi u qu xã h i ph n ánh m i quan h l i ích gi a con ngư i v i con
ngư i, có tác đ ng t i hi u qu kinh t [6]. Hi u qu xã h i trong s d ng ñ t
hi n nay là ph i thu hút ñư c nhi u lao ñ ng, ñ m b o ñ i s ng nhân dân, góp
ph n thúc đ y xã h i phát tri n, n i l c và ngu n l c c a ñ a phương ñư c
phát huy, ñáp ng nhu c u c a h nông dân v ăn, m c và nhu c u s ng khác.
Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i - Lu n văn th c sĩ khoa h c nông nghi p ……………………….

16