(Luận văn thạc sĩ file word) Chất lượng viên chức hành chính tại Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam

BỘ NỘI VỤ
TRƯỜNG ĐẠI HỌC NỘI VỤ HÀ NỘI

NGUYỄN THANH VÂN

CHẤT LƯỢNG VIÊN CHỨC HÀNH CHÍNH
TẠI VIỆN HÀN LÂM KHOA HỌC
VÀ CÔNG NGHỆ VIỆT NAM

LUẬN VĂN THẠC SĨ ĐỊNH HƯỚNG ỨNG DỤNG
CHUYÊN NGÀNH QUẢN LÝ CÔNG

Hà Nội, 12/ 2020


BỘ NỘI VỤ
TRƯỜNG ĐẠI HỌC NỘI VỤ HÀ NỘI

NGUYỄN THANH VÂN

CHẤT LƯỢNG VIÊN CHỨC HÀNH CHÍNH
TẠI VIỆN HÀN LÂM KHOA HỌC
VÀ CÔNG NGHỆ VIỆT NAM
LUẬN VĂN THẠC SĨ ĐỊNH HƯỚNG ỨNG DỤNG
Chuyên ngành: Quản lý công
Mã số: 83.40.403
Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS. Nguyễn Minh Phương

Hà Nội, 12/ 2020

LỜI CAM ĐOAN
Em xin cam đoan, luận văn thạc sĩ quản lý cơng “Chất lượng viên chức
hành chính tại Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam” là cơng trình
nghiên cứu và tìm hiểu của bản thân.
Các thơng tin, số liệu có nguồn gốc rõ ràng tuân thủ đúng nguyên tắc
và kết quả trình bày trong luận văn được thu thập trong quá trình nghiên cứu
là trung thực, khách quan chưa từng được công bố trong bất kỳ cơng trình
nghiên cứu nào khác.
Tác giả Luận văn

Nguyễn Thanh Vân


LỜI CẢM ƠN
Trước hết, cho em xin gửi lời cảm ơn chân thành đến Quý Thầy, Cô
của Trường Đại học Nội vụ Hà Nội - những người đã giúp đỡ, dành nhiều
thời gian, tâm huyết để truyền dạy những kiến thức cũng như kinh nghiệm
quý báu giúp em nâng cao được trình độ và khả năng ứng dụng những kiến
thức đã học vào thực tiễn cuộc sống, thực tiễn công việc.
Đặc biệt, qua đây em xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến PGS.TS.
Nguyễn Minh Phương - người thầy đáng kính đã trực tiếp hướng dẫn tận tình
và giúp đỡ em hoàn thành luận văn tốt nghiệp.
Em cũng xin chân thành cảm ơn Lãnh đạo Viện Hàn lâm, Lãnh đạo
Văn phòng, Lãnh đạo Ban Tổ chức - Cán bộ, đồng nghiệp tại Viện Hàn lâm
Khoa học và Công nghệ Việt Nam, gia đình và bạn bè đã hỗ trợ, tạo điều kiện
trong suốt quá trình tìm hiểu, nghiên cứu, thu thập thông tin, số liệu làm luận
văn cũng như có những ý kiến đóng góp, định hướng giúp em để em hồn
thành xong khóa học của mình.
Bằng thực lực và sự cố gắng của bản thân, em đã hoàn thành luận văn
thạc sĩ định hướng ứng dụng. Tuy nhiên, do khả năng cũng như kinh nghiệm

nghiên cứu còn hạn chế nên luận văn không thể tránh khỏi những thiếu sót.
Em rất mong nhận được những ý kiến đóng góp của Quý Thầy, Cô, bạn bè,
đồng nghiệp cùng độc giả để giúp đỡ em có điều kiện hồn thiện hơn nữa.
Em xin chân thành cảm ơn!
Tác giả Luận văn

Nguyễn Thanh Vân


MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN
LỜI CẢM ƠN
DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT
DANH MỤC CÁC BẢNG VÀ BIỂU ĐỒ
MỞ ĐẦU.......................................................................................................... 1
1. Lý do chọn đề tài...................................................................................1
2. Tổng quan tình hình nghiên cứu đề tài..................................................2
3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu........................................................4
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu.........................................................5
5. Phương pháp nghiên cứu.......................................................................5
6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của Đề tài.................................................6
7. Kết cấu của luận văn............................................................................. 6
Chương 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ CHẤT LƯỢNG VIÊN CHỨC HÀNH
CHÍNH TẠI CÁC TỔ CHỨC KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ................7
1.1. Các khái niệm liên quan.....................................................................7
1.1.1. Khái niệm tổ chức khoa học và công nghệ..................................... 7
1.1.2. Khái niệm viên chức và viên chức hành chính các tổ chức khoa
học và công nghệ.............................................................................7
1.1.3. Khái niệm chất lượng và chất lượng viên chức hành chính các tổ
chức khoa học và cơng nghệ........................................................... 9

1.2. Đặc điểm, vai trị của viên chức hành chính trong các tổ chức khoa
học và cơng nghệ..............................................................................11
1.2.1. Đặc điểm của viên chức hành chính trong các tổ chức khoa học và
cơng nghệ...................................................................................... 11
1.2.2. Vai trị viên chức hành chính trong các tổ chức khoa học và cơng
nghệ...............................................................................................13
1.3. Các tiêu chí đánh giá và u cầu nâng cao chất lượng viên chức
hành chính trong các tổ chức khoa học và cơng nghệ......................14
1.3.1. Tiêu chí chung...............................................................................14
1.3.2. Tiêu chí đánh giá chất lượng viên chức hành chính trong các tổ
chức KHCN...................................................................................14
1.3.3. Yêu cầu nâng cao chất lượng viên chức hành chính trong các tổ
chức khoa học và cơng nghệ......................................................... 17


1.4. Các yếu tố tác động đến chất lượng viên chức hành chính trong các
tổ chức khoa học và cơng nghệ........................................................18
1.4.1. Thể chế quản lý viên chức hành chính..........................................18
1.4.2.
1.4.3.
1.4.4.
1.4.5.

Tổ chức sử dụng và quản lý viên chức hành chính.......................18
Chế độ, chính sách đãi ngộ viên chức hành chính........................ 19
Các điều kiện bảo đảm hoạt động của viên chức hành chính.......21
Ý thức rèn luyện nâng cao phẩm chất, trình độ, năng lực của viên
chức hành chính............................................................................ 22
TIỂU KẾT CHƯƠNG 1..........................................................................23

Chương 2 THỰC TRẠNG CHẤT LƯỢNG VIÊN CHỨC HÀNH CHÍNH
TẠI VIỆN HÀN LÂM KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ VIỆT NAM 24
2.1. Khái quát về tổ chức và hoạt động của Viện Hàn lâm Khoa học và
Cơng nghệ Việt Nam...............................................................................24
2.1.1. Q trình xây dựng và phát triển của Viện Hàn lâm Khoa học và Cơng
nghệ Việt Nam.........................................................................................24
2.1.2. Vị trí và chức năng, nhiệm vụ của Viện Hàn lâm Khoa học và Công
nghệ Việt Nam.........................................................................................25
2.1.3. Cơ cấu tổ chức của Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ VN............27
2.1.4. Số lượng và cơ cấu đội ngũ viên chức Viện Hàn lâm Khoa học và Công
nghệ Việt Nam.........................................................................................27
2.1.5. Về số lượng và cơ cấu viên chức hành chính.........................................28
2.2. Đánh giá về chất lượng viên chức hành chính tại Viện Hàn lâm
KHCNVN................................................................................................36
2.2.1 Những ưu điểm...............................................................................38
2.2.2. Một số hạn chế.............................................................................. 39
2.2.3. Nguyên nhân................................................................................. 42
TIỂU KẾT CHƯƠNG 2..........................................................................43
Chương 3 ĐỊNH HƯỚNG VÀ GIẢI PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG
VIÊN CHỨC HÀNH CHÍNH TẠI VIỆN HÀN LÂM KHOA HỌC VÀ
CƠNG NGHỆ VIỆT NAM...........................................................................44
3.1. Mục tiêu và định hướng nâng cao chất lượng viên chức hành chính tại
Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam...................................44
3.1.1. Mục tiêu........................................................................................ 44
3.1.2. Định hướng................................................................................... 45


3.2. Các giải pháp nâng cao chất lượng viên chức hành chính tại Viện Hàn
lâm Khoa học và Cơng nghệ Việt Nam...................................................46
3.2.1. Nâng cao nhận thức về vai trò của viên chức hành chính.............46

3.2.2. Hồn thiện thể chế quản lý viên chức hành chính........................ 49
3.2.3. Đổi mới quản lý viên chức hành chính......................................... 50
3.2.4. Bảo đảm các điều kiện về cơ sở vật chất, kỹ thuật, điều kiện làm
việc của đội ngũ viên chức hành chính......................................... 54
3.2.5. Tiếp tục đổi mới tổ chức và hoạt động của Viện Hàn lâm Khoa
học và công nghệ Việt Nam tạo điều kiện nâng cao chất lượng viên
chức hành chính của Viện............................................................. 54
3.2.6. Nâng cao trình độ năng lực của viên chức hành chính.................55
3.2.7. Nâng cao kỹ năng nghiệp vụ của viên chức hành chính...............56
3.2.8. Nâng cao phẩm chất, đạo đức nghề nghiệp của viên chức hành
chính..............................................................................................57
3.2.9. Nâng cao về thể lực đối với viên chức hành chính....................... 57
TIỂU KẾT CHƯƠNG 3..........................................................................59
KẾT LUẬN....................................................................................................60
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO.....................................................69


DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT
CNTT

:

Công nghệ thông tin

CMCN

:

Cách mạng công nghiệp

CNH, HĐH

:

Cơng nghiệp hố, hiện đại hố

GS

:

Giáo sư

KHCN

:

Khoa học cơng nghệ

KHCNVN

:

Khoa học và Cơng nghệ Việt Nam

PGS

:

Phó Giáo sư

TS

:

Tiến sỹ

TSKH

:

Tiến sỹ khoa học

ThS

:

Thạc sỹ


DANH MỤC CÁC BẢNG VÀ BIỂU ĐỒ
TT
1.

2.

TÊN BẢNG/ BIỂU ĐỒ
Hình 1: Phân bổ lực lượng viên chức năm 2019 của Viện
Hàn lâm Khoa học và Cơng nghệ Việt Nam
Hình 2: Số lượng GS, PGS, NCVCC của Viện Hàn lâm
Khoa học và Công nghệ Việt Nam

TRANG
28

28

3.

Bảng số lượng viên chức hành chính theo độ tuổi

29

4.

Biểu 1: Tỷ lệ cơ cấu viên chức hành chính theo độ tuổi

30

5.

Biểu 2: Tỷ lệ cơ cấu viên chức hành chính theo giới tính

31

6.

Biểu 3: Tỷ lệ cơ cấu viên chức hành chính theo trình độ

32

7.

8.
9.

Biểu 4: Tỷ lệ cơ cấu viên chức hành chính có trình độ đại
học
Biểu 5: Tỷ lệ cơ cấu viên chức hành chính có trình độ
ngoại ngữ
Biểu 6: Tỷ lệ mức hoàn thành nhiệm vụ

33

34
35


MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Trong những năm cuối của thế kỷ XX, đầu thế kỷ XXI, thế giới đã
chứng kiến sự tác động mạnh mẽ của cuộc cách mạng khoa học, cơng nghệ
(KHCN) đối với q trình phát triển của xã hội loài người. Các quốc gia trên
thế giới đều nhận thấy sự cần thiết và cấp bách phải nắm lấy KHCN để phát
triển kinh tế, xã hội, làm cho dân giàu, nước mạnh và nâng cao vị thế quốc tế
của mình. Vai trị của nguồn nhân lực có trình độ chun mơn, có năng lực
sáng tạo ngày càng có ý nghĩa quyết định, đặc biệt là trong bối cảnh tồn cầu
hố như giai đoạn hiện nay.
Đổi mới công tác quản lý và nâng cao chất đội ngũ cán bộ, công chức,
viên chức luôn được Đảng và Nhà nước ta đặc biệt quan tâm bởi đây là nhân
tố then chốt góp phần thực hiện thành cơng chương trình cải cách nền hành

chính nhà nước, ổn định hệ thống chính trị và chất lượng bộ máy nhà nước.
Ngày 08 tháng 11 năm 2011, Chính phủ đã ban hành Chương trình tổng thể
cải cách thủ tục hành chính nhà nước giai đoạn 2011-2020 mà trọng tâm cải
cách của Chương trình là xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức có
đủ phẩm chất, năng lực, trình độ, đáp ứng yêu cầu phục vụ nhân dân và sự
phát triển của đất nước, Đề án cũng xác định rõ mục tiêu: “Chuyên nghiệp,
trách nhiệm, năng động, minh bạch, hiệu quả”.
Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam (gọi tắt là Viện Hàn
lâm) là cơ quan nghiên cứu khoa học hàng đầu của đất nước, thực hiện các
hoạt động nghiên cứu cơ bản về khoa học tự nhiên và phát triển cơng nghệ
một cách tồn diện, trình độ cao. Trong những năm qua, Viện Hàn lâm
KHCN Việt Nam đã từng bước xây dựng tiềm lực KHCN đáp ứng các đòi hỏi
của thực tiễn cuộc sống cũng như phục vụ phát triển kinh tế xã hội của đất
nước. Đồng thời Viện cũng là cơ sở đào tạo nhân lực KHCN có trình độ cao
cho đất nước. Hiện tại Viện có 19 Viện nghiên cứu chuyên ngành là cơ sở đào
tạo sau đại học, hàng năm đào tạo hàng trăm tiến sỹ và thạc sỹ.
10


Chất lượng nhân lực ln có ý nghĩa hết sức quan trọng trong bất kỳ cơ
quan, tổ chức nào. Tuy nhiên chất lượng của đội ngũ viên chức, trong đó viên
chức hành chính của Viện Hàn lâm Khoa học và Cơng nghệ Việt Nam vẫn
cịn những hạn chế nhất định, ảnh hưởng đến hiệu quả công tác tham mưu và
phục vụ sự phát triển của Viện.
Trước yêu cầu của sự phát triển kinh tế xã hội và bảo vệ an ninh, quốc
phòng của đất nước trong bối cảnh hội nhập quốc tế và kinh tế tri thức, việc
quy hoạch và phát triển nguồn nhân lực, xây dựng lực lượng viên chức hành
chính tại Viện Hàn lâm đủ về số lượng, có trình độ, có năng lực, chun
nghiệp, vững vàng về chính trị, tinh thơng nghiệp vụ, hồn thành nhiệm vụ
chính trị được giao, phục vụ nhu cầu phát triển của Viện càng trở nên cấp

thiết hơn bao giờ hết. Với những lý do trên, học viên đã chọn đề tài: “Chất
lượng viên chức hành chính tại Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt
Nam” làm đề tài luận văn Thạc sỹ của mình.
2. Tổng quan tình hình nghiên cứu đề tài
Chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức là vấn đề nhận được
sự quan tâm của nhiều nhà nghiên cứu, nhà quản lý. Tuy nhiên trực tiếp
nghiên cứu về vấn đề chất lượng viên chức hành chính tại Viện Hàn lâm
KHCNVN, có thể kể đến một số cơng trình nghiên cứu có những liên quan
như:
- Văn Đình Tấn (2004), Nguồn nhân lực trong công cuộc công nghiệp hố, hiện
đại hố ở nước ta, Tạp chí Khoa học, Đại học Đà Nẵng;
- Nguyễn Ngọc Ánh (2014), Tăng cường quản lý nhà nước đối với nguồn nhân
lực khoa học và công nghệ ở Viện Hàn lâm KHCNVN trong giai đoạn hiện
nay, Luận văn thạc sĩ Quản lý công, Học viện Hành chính Quốc gia, Hà
Nội. Luận văn đánh giá thực trạng nguồn nhân lực KHCN ở Viện Hàn lâm
KHCNVN, những ưu điểm, tồn tại và định hướng tăng cường quản lý nhà
nước đối với nguồn nhân lực KHCN tại Viện Hàn lâm KHCNVN.


- Đỗ Thị Lâm Thanh (2015), Xây dựng chính sách thu hút nhân lực KHCN chất
lượng cao trong điều kiện tự chủ, tự chịu trách nhiệm tại Viện Hàn lâm
KHCNVN, Luận văn thạc sĩ Quản lý Khoa học và Công nghệ,


Trường Đại học Khoa học xã hội và Nhân văn, Đại học Quốc gia Hà Nội.
Luận văn đánh giá hiện trạng và xây dựng chính sách thu hút nhân lực KHCN
chất lượng cao tại Viện Hàn lâm KHCNVN.
- Ninh Khắc Thành Nam (2017), Phát triển nguồn nhân lực khoa học và công
nghệ tại Viện Hàn lâm KHCNVN giai đoạn 2015 - 2020, Luận văn thạc sĩ
Quản trị kinh doanh, Học viện Khoa học Xã hội, Hà Nội. Luận văn đánh

giá thực trạng, ưu điểm, tồn tại và giải pháp để phát triển nguồn nhân lực
KHCN tại Viện Hàn lâm KHCNVN trong giai đoạn 2015 - 2020.
- Lê Như Minh Nam (2017), Năng lực viên chức Viện Khoa học Tổ chức Nhà
nước, Bộ Nội vụ, Luận văn thạc sĩ Quản lý cơng, Học viện Hành chính Quốc
gia. Luận văn đã phân tích thực trạng, chỉ ra những ưu điểm, tồn tại, nguyên
nhân tồn tại, đề xuất giải pháp nhằm nâng cao năng lực viên chức Viện Khoa
học Tổ chức Nhà nước, Bộ Nội vụ.
- Trần Kim Anh (2017), Chất lượng đội ngũ viên chức tại Cục Văn thư và Lưu
trữ nhà nước, Luận văn thạc sĩ Quản lý công, Học viện Hành chính Quốc gia.
Luận văn đã phân tích thực trạng, chỉ ra những ưu điểm, hạn chế và đưa giải
pháp nhằm nâng cao chất lượng đội ngũ viên chức tại Cục Văn thư và Lưu
trữ nhà nước.
- Đỗ Thị Châm (2018), Chất lượng nguồn nhân lực khoa học công nghệ tại
Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam, Luận văn thạc sĩ Quản lý
cơng, Học viện Hành chính Quốc gia, Hà Nội. Luận văn đánh giá thực
trạng và định hướng nâng cao chất lượng nguồn nhân lực KHCN tại Viện Hàn
lâm KHCNVN.
- Bùi Đình Trí (2016), Xây dựng chương trình phát triển tiềm lực cán bộ khoa
học và công nghệ Viện Hàn lâm KHCNVN giai đoạn 2016 - 2025, tầm nhìn
2030, nhiệm vụ Khoa học và Cơng nghệ cấp Bộ, Hà Nội.
Những cơng trình nghiên cứu trên đã có những đóng góp về mặt lý luận
cũng như thực tiễn đối với đề tài. Tuy nhiên có thể thấy rằng đến nay chưa có
đề tài nào nghiên cứu trực diện về chất lượng đội ngũ viên chức hành chính
tại Viện Hàn lâm KHCNVN mặc dù trải qua chặng đường hơn 40 năm xây


dựng và trưởng thành, Viện Hàn lâm KHCNVN không ngừng phát triển cả về
số lượng và chất lượng. Viện đã có hơn 4000 cán bộ trong đó có nhiều cán bộ
có trình độ cao. Với những tiềm năng, thế mạnh của mình, Viện Hàn lâm
KHCNVN phấn đấu thực hiện mục tiêu “Xây dựng Viện trở thành một trung

tâm nghiên cứu khoa học và phát triển công nghệ hàng đầu cả nước, nghiên
cứu đa ngành, đa lĩnh vực, cơ sở vật chất kỹ thuật hiện đại, đạt trình độ tiên
tiến ở khu vực và trên thế giới, đáp ứng tốt các yêu cầu phát triển khoa học và
công nghệ và sự phát triển kinh tế - xã hội bền vững của đất nước”, “làm đầu
tàu, động lực phát triển khoa học và cơng nghệ của đất nước” đã được Thủ
tướng Chính phủ phê duyệt tại Quyết định số 2133/QĐ-TTg ngày 01/12/2011
phê duyệt Quy hoạch tổng thể phát triển Viện Hàn lâm KHCNVN đến năm
2020 và tầm nhìn đến năm 2030. Vì vậy, với đề tài “Chất lượng viên chức
hành chính tại Viện Hàn lâm KHCNVN” là một đề tài mới học viên rất tâm
huyết và mong muốn thực hiện nhằm góp phần xây dựng và phát triển đội
ngũ viên chức có chất lượng cao cho Viện Hàn lâm cũng như hoàn thiện và
góp phần thực hiện mục tiêu mà lãnh đạo Viện Hàn lâm đã đề ra.
3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu
3.1. Mục đích nghiên cứu
Trên cơ sở nghiên cứu lý luận và thực tiễn về chất lượng viên chức
hành chính, luận văn đề xuất định hướng và giải pháp nâng cao chất lượng đội
ngũ viên chức hành chính tại Viện Hàn lâm KHCNVN.
3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu
Để đạt được mục đích nghiên cứu trên, luận văn phải thực hiện nhiệm
vụ nghiên cứu cơ bản như sau:
Một là: Hệ thống hóa và phân tích làm rõ những vấn đề lý luận cơ bản
về chất lượng viên chức trong các đơn vị sự nghiệp cơng lập;
Hai là: Phân tích, đánh giá thực trạng chất lượng viên chức hành chính
tại Viện Hàn lâm KHCNVN;
Ba là: Đề xuất định hướng và các giải pháp nâng cao chất lượng viên
chức hành chính tại Viện Hàn lâm KHCNVN.


4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
4.1. Đối tượng nghiên cứu

Đối tượng nghiên cứu của đề tài là: Chất lượng viên chức hành chính
tại Viện Hàn lâm KHCNVN.
4.2. Phạm vi nghiên cứu
- Về nội dung: Đề tài tập trung vào các nội dung liên quan đến chất lượng
viên chức hành chính tại Viện Hàn lâm KHCNVN.
- Về khơng gian: Tại các viện, trung tâm, đơn vị thuộc Viện Hàn lâm
KHCNVN
- Về thời gian: Luận văn đánh giá thực trạng viên chức hành chính giai đoạn từ
năm 2016 đến 2020 và đề xuất giải pháp nâng cao chất lượng viên chức hành
chính của Viện Hàn lâm KHCNVN giai đoạn 2021-2025.
5. Phương pháp nghiên cứu
Trong quá trình nghiên cứu, luận văn đã sử dụng một số phương pháp
nghiên cứu cụ thể như sau:
Phương pháp phân tích và xử lý thơng tin được sử dụng để phân tích
các số liệu thống kê và tình hình thực tiễn để đánh giá hạn chế của hoạt động
nâng cao chất lượng viên chức hành chính tại Viện Hàn lâm và xác định
những vấn đề cần giải quyết.
Phương pháp lịch sử, cụ thể: Nghiên cứu, xem xét chất lượng nhân lực
trong bối cảnh lịch sử cụ thể theo trình tự thời gian trong mối quan hệ với các
đối tượng khác nhằm chỉ ra điểm khác biệt của viên chức hành chính
Phương pháp nghiên cứu tài liệu phân tích các nguồn số liệu, tư liệu
sẵn có về thực trạng chất lượng viên chức tại Viện Hàn lâm KHCNVN.
Phương pháp so sánh dùng để so sánh về tình hình chất lượng viên
chức hành chính từng thời điểm, từng năm để có sự tổng hợp và đưa ra các
giải pháp tốt nhất nhằm nâng cao chất lượng viên chức hành chính.
Phương pháp tổng hợp: Nghiên cứu và liên kết các mặt, các bộ phận,
các thông tin liên quan tác động tới công tác nâng cao chất lượng viên chức
hành chính tại Viện Hàn lâm hiện nay.

Phương pháp điều tra thực tiễn: Thông qua các báo cáo về số lượng
người làm việc hưởng lương từ ngân sách nhà nước (độ tuổi, số lượng, chất
lượng) của Văn phòng, các Ban chức năng, các Viện nghiên cứu và các đơn
vị sự nghiệp trực thuộc Viện Hàn lâm, báo cáo Ban Tổ chức - Cán bộ thường
kỳ và thường niên.
6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của Đề tài
6.1. Ý nghĩa lý luận
Đề tài góp phần làm sáng tỏ một số vấn đề lý luận về chất lượng viên
chức hành chính và nâng cao chất lượng viên chức hành chính tại các tổ chức
khoa học và cơng nghệ; đề xuất một số giải pháp nâng cao chất lượng viên
chức hành chính các tổ chức khoa học và cơng nghệ;
6.2. Ý nghĩa thực tiễn
Kết quả nghiên cứu của đề tài cung cấp luận cứ khoa học nâng cao chất
lượng viên chức hành chính tại các tổ chức khoa học và cơng nghệ, trong đó
có Viện Hàn lâm KHCNVN, từ đó góp một phần đổi mới quản lý nhằm nâng
cao hơn nữa chất lượng đội ngũ viên chức hành chính tại các các tổ chức khoa
học và cơng nghệ nói chung và Viện Hàn lâm nói riêng.
7. Kết cấu của luận văn
Ngoài phần mở đầu, kết luận, tài liệu tham khảo, nội dung đề tài được
kết cấu thành 3 chương:
Chương 1: Cơ sở lý luận về chất lượng viên chức hành chính tại các tổ
chức khoa học và cơng nghệ.
Chương 2: Thực trạng chất lượng viên chức hành chính tại Viện Hàn
lâm KHCN Việt Nam.
Chương 3: Định hướng và giải pháp nâng cao chất lượng viên chức
hành chính của Viện Hàn lâm KHCN Việt Nam.


Chương 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ CHẤT LƯỢNG VIÊN CHỨC HÀNH CHÍNH

TẠI CÁC TỔ CHỨC KHOA HỌC VÀ CƠNG NGHỆ
1.1. Các khái niệm liên quan
1.1.1. Khái niệm tổ chức khoa học và công nghệ
Theo Điều 3, Luật Khoa học và Công nghệ năm 2013, Tổ chức khoa
học và công nghệ là tổ chức có chức năng chủ yếu là nghiên cứu khoa học,
nghiên cứu triển khai và phát triển công nghệ, hoạt động dịch vụ khoa học và
công nghệ, được thành lập và đăng ký hoạt động theo quy định của pháp luật.
1.1.2. Khái niệm viên chức và viên chức hành chính các tổ chức
khoa học và cơng nghệ
a) Khái niệm viên chức
Viên chức, theo Điều 2, Luật Viên chức năm 2010 “là công dân Việt
Nam được tuyển dụng theo vị trí việc làm, làm việc tại đơn vị sự nghiệp công
lập theo chế độ hợp đồng làm việc, hưởng lương từ quỹ lương của đơn vị sự
nghiệp công lập theo quy định của pháp luật”[14]. Khác với hoạt động công
vụ của cán bộ, công chức, hoạt động nghề nghiệp của viên chức là việc thực
hiện công việc hoặc nhiệm vụ có u cầu về trình độ, năng lực, kỹ năng
chuyên môn, nghiệp vụ trong đơn vị sự nghiệp công lập theo quy định của
Luật Viên chức và các quy định khác của pháp luật có liên quan, như Luật
Giáo dục, Luật Khám chữa bệnh, Luật Khoa học và công nghệ... nhằm cung
cấp các dịch vụ cơ bản, thiết yếu cho người dân như: giáo dục, đào tạo, y tế,
khoa học, cơng nghệ, thơng tin, văn hóa, nghệ thuật, thể dục, thể thao....
Viên chức được phân loại theo vị trí việc làm, gồm: Viên chức quản lý
và Viên chức không giữ chức vụ quản lý; theo chức danh nghề nghiệp, có các
cấp độ từ cao xuống thấp là: hạng I; hạng II; hạng III; hạng IV. Theo đó, viên
chức quản lí “là người được bổ nhiệm giữ chức vụ quản lý có thời hạn, chịu
trách nhiệm điều hành, tổ chức thực hiện một hoặc một số công việc trong
ĐVSNCL nhưng không phải là công chức và được hưởng phụ cấp chức vụ


quản lý”. Và viên chức không giữ chức vụ quản lý gồm những người chỉ thực

hiện chuyên môn nghiệp vụ theo chức danh nghề nghiệp trong đơn vị sự
nghiệp công lập.
b) Khái niệm viên chức hành chính trong các tổ chức khoa học và công
nghệ Hiện nay vẫn chưa văn bản cụ thể nêu rõ khái niệm về viên
chức hành
chính, nhưng thực tế tại các đơn vị sự nghiệp công lập trong các lĩnh giáo
dục, đào tạo, dạy nghề, y tế, khoa học, cơng nghệ, văn hóa, thơng tin - truyền
thông, thể dục, thể thao, du lịch, lao động - thương binh và xã hội, tài nguyên
môi trường, dịch vụ,... đội ngũ viên chức được phân thành 2 nhóm:
- Viên chức chuyên môn là những người thực hiện nhiệm vụ có tính chất
chun mơn, nghiệp vụ theo chức danh nghề nghiệp như: giáo viên, giảng
viên, bác sĩ, điều dưỡng, nghiên cứu viên, kỹ sư, phóng viên, biên tập viên,
diễn viên, huấn luyên viên....
- Viên chức hành chính là những người không trực tiếp thực hiện các nhiệm vụ
chuyên môn như giảng dạy, khám, chữa bệnh, nghiên cứu khoa học, thông
tin, truyền thông, biểu diễn nghệ thuật, huấn luyện hoặc thi đấu thể thao ,
mà họ làm các cơng việc có tính chất nghiệp vụ hành chính như: cơng
tác tổ chức cán bộ, văn phịng, tổng hợp, kế tốn - tài chính và các bộ phận
khác khơng trực tiếp thực hiện chuyên môn nghiệp vụ theo chức danh nghề
nghiệp trong đơn vị sự nghiệp công lập.
Căn cứ vào điều kiện cụ thể của các tổ chức KHCN có thể hiểu viên
chức hành chính như sau: Viên chức hành chính trong các tổ chức KHCN là
những người không trực tiếp thực hiện các nhiệm vụ chuyên môn như giảng
dạy, nghiên cứu khoa học,…mà họ làm các cơng việc có tính chất nghiệp vụ
hành chính như: Cơng tác tổ chức cán bộ, văn phịng, tổng hợp, kế tốn - tài
chính và các bộ phận khác. Và theo Luật Sửa đổi, bổ sung một số điều của
Luật Cán bộ, công chức và luật Viên chức năm 2019, những người giữ chức
vụ lãnh đạo, quản lý trong đơn vị sự nghiệp công lập được xác định là công
chức theo quy định của Luật cán bộ, công chức năm 2008 cũng được xem là

viên chức hành chính. Và như vậy, viên chức hành chính là trung tâm của
quản lý hành chính trong các tổ chức KHCN.
1.1.3. Khái niệm chất lượng và chất lượng viên chức hành chính các
tổ chức khoa học và cơng nghệ
a) Khái niệm chất lượng
Chất lượng là một khái niệm cịn gây nhiều tranh cãi bởi có rất nhiều
quan điểm khác nhau tùy từng lĩnh vực khác nhau mà có những cách hiểu
khác nhau. Chất lượng có thể được hiểu là sự phán xét về một thực thể nào đó
hoặc là kết quả từ sự so sánh giữa kỳ vọng của cá nhân và thực tế. Có thể hiểu
chất lượng là một khía cạnh khách quan hay tính năng của một vật hay sự
kiện.
“Chất lượng là sự phù hợp với nhu cầu” (theo Juran - Giáo sư người
Mỹ). “Chất lượng là sự phù hợp với các yêu cầu hay đặc tính nhất
định”
(theo Giáo sư Crosby).
“Chất lượng là sự thỏa mãn nhu cầu thị trường với chi phí thấp nhất”
(theo Ishikawa - Giáo sư người Nhật).
Theo tiêu chuẩn của Trung Quốc G/T 6583-1994 đã định nghĩa chất
lượng là “Phản ánh đặc tính tổng hịa của u cầu tiềm ẩn và những yêu cầu
đã được xác định rõ ràng”. Những yêu cầu đã được xác định rõ ràng là tiêu
chuẩn, quy phạm, bản vẽ, văn kiện kỹ thuật đều được quy định thông qua hợp
đồng và do bên cung cấp đảm bảo thực hiện.
Theo SEAMEO 2003, chất lượng là sự phù hợp với mục tiêu. Sự phù
hợp với mục tiêu có thể bao gồm việc đáp ứng hay vượt qua các chuẩn mực
đã được đặt ra. Sự phù hợp với mục tiêu cũng đề cập đến những yêu cầu về sự
hoàn thiện của đầu ra và hiệu quả đầu tư.
Tiêu chuẩn ISO 9001-2000 đưa ra: “Chất lượng là mức độ mà một tập
hợp các đặc tính vốn có đáp ứng các u cầu”.
Tiêu chuẩn Việt Nam (TCVN) 5814:1994: Chất lượng là tập hợp các

đặc tính của một thực thể (đối tượng), đó là khả năng thỏa mãn những nhu


cầu đã nêu ra hoặc tiềm ẩn. Các thực thể này được hiểu là các sản phẩm theo
nghĩa rộng: Một hoạt động, một tổ chức hay một cá nhân. Các sản phẩm này


đáp ứng nhu cầu của người tiêu dùng thông qua các đặc tính của mình; đặc
tính đó có thể thể hiện bằng phần cứng - giá trị hình thái vật chất và phần
mềm - giá trị tinh thần.
Theo Đại từ điển tiếng Việt: Chất lượng là cái tạo nên phẩm chất, giá
trị của một con người, một sự vật, sự việc hay chất lượng là cái tạo nên bản
chất của một con người, một sự vật làm cho sự vật này khác sự vật kia, phân
biệt với số lượng. Nói cách khác, chất lượng là hệ thống những yếu tố đặc
trưng cơ bản để hình thành giá trị, tính chất tốt đẹp của từng con người, từng
sự vật.
Từ những quan điểm về chất lượng nêu trên có thể rút ra chất lượng là
các đặc tính, đặc trưng của sản phẩm (dịch vụ); là các tiêu chuẩn, chuẩn mực,
thông số kỹ thuật; đáp ứng được yêu cầu và mục tiêu của người sử dụng.
b) Khái niệm chất lượng viên chức hành chính các tổ chức khoa học và
cơng nghệ
Chất lượng viên chức hành chính là vấn đề chưa có sự thống nhất về
khái niệm, có thể hiểu theo 3 quan điểm chính sau:
Thứ nhất, chất lượng viên chức hành chính được đánh giá bằng “đầu
vào” nghĩa là được đào tạo chuyên môn, bằng cấp, học hàm, học vị, các kỹ
năng, kỹ xảo, kinh nghiệm và năng lực giải quyết công việc.
Thứ hai, chất lượng viên chức hành chính được đánh giá bằng “đầu ra”
nghĩa là thông qua đánh giá năng suất, chất lượng, hiệu quả, mức độ sáng tạo,
tính thích nghi, tính năng động và linh hoạt, phẩm chất đạo đức, các kỹ năng
sử dụng các công cụ hỗ trợ trong hoạt động nghề nghiệp.

Thứ ba, chất lượng viên chức hành chính được đánh giá bằng “giá trị
gia tăng”, nghĩa là được xác định bằng giá trị của “đầu ra” trừ đi giá trị của
“đầu vào” thông qua các chỉ tiêu tỉ lệ hoàn trả trong khoa học, giáo dục, tiền
lương - thu nhập, điều kiện và làm việc.
Chất lượng viên chức hành chính là mức độ đáp ứng yêu cầu của viên
chức về các tiêu chuẩn của vị trí việc làm thông qua việc đạt được các mục
tiêu của cá nhân viên chức và mức độ hoàn thành mục tiêu của đơn vị. Theo


đó, chất lượng viên chức hành chính trong các tổ chức khoa học và công nghệ
là sự thống nhất giữa phẩm chất chính trị và năng lực cơng tác, thể hiện ở kết
quả hoàn thành nhiệm vụ đối với tổ chức. Chất lượng viên chức là tập hợp các
yếu tố phản ánh chất lượng cá nhân mỗi viên chức qua ba nhóm thể lực - trí
lực - tâm lực với các yếu tố khác nhau như:
- Thể lực biểu hiện ở các chỉ tiêu về sức khỏe trên phương diện sinh học: chiều
cao, cân nặng, sức khỏe, độ bền bĩ, khả năng chịu đựng. Viên chức có sức
khỏe tốt có thể mang lại thành công cao trong công việc nhờ sự dẻo dai và tập
trung trong khi làm việc, nhờ vậy họ có thể tiếp thu nhanh chóng những kiến
thức và kỹ năng trong giải quyết cơng việc.
- Trí lực biểu hiện qua trình độ, kỹ năng chun mơn, nghiệp vụ và năng lực
công tác. Đây là điều kiện quan trọng phản ánh chất lượng của viên chức,
trong xu thế phát triển của đất nước.
- Tâm lực biểu hiện chủ yếu qua thái độ, phẩm chất chính trị, trách nhiệm trong
công tác. Đây là yêu cầu quan trọng và cơ bản nhất đối với viên chức trong
thực hiện nhiệm vụ.
Như vậy, có thể hiểu chất lượng viên chức hành chính là mức độ đáp
ứng các yêu cầu tại vị trí việc làm mà viên chức đảm nhiệm tại tổ chức
KHCN như phẩm chất, trình độ, kỹ năng, kinh nghiệm, sức khỏe, đạo đức và
được phản ánh thông qua mức độ hồn thành cơng việc của viên chức trong
q trình thực hiện cơng việc được giao.

Chất lượng viên chức hành chính là một trong những nhân tố quan
trọng bảo đảm sự phát triển của các tổ chức KHCN.
1.2. Đặc điểm, vai trị của viên chức hành chính trong các tổ chức
khoa học và công nghệ
1.2.1. Đặc điểm của viên chức hành chính trong các tổ chức khoa
học và cơng nghệ
1.2.1.1. Viên chức hành chính trong các tổ chức KHCN được đào tạo theo nhiều
chuyên ngành khác nhau như: Khoa học quản lý, hành chính, luật


học, quản trị văn phịng, kế tốn, tài chính, kế hoạch, văn thư, lưu trữ.,, ngoại
giao, ngoại ngữ, v.v….
Theo Điều 17 của Luật Viên chức quy định nghĩa vụ của viên chức
trong hoạt động nghề nghiệp gồm:
- Thực hiện công việc hoặc nhiệm vụ được giao bảo đảm yêu cầu về thời gian
và chất lượng (Chú ý đến tính chuyên nghiệp theo nghề được đào tạo).
- Phối hợp tốt với đồng nghiệp trong thực hiện công việc hoặc nhiệm vụ.
- Chấp hành sự phân cơng cơng tác của người có thẩm quyền.
- Thường xuyên học tập nâng cao trình độ, kỹ năng chun mơn, nghiệp vụ.
Để hoạt động có hiệu quả, trong cơ cấu tổ chức của các tổ chức
KHCN, tùy thuộc phân loại và xếp hạng tổ chức đơn vị sự nghiệp cơng lập,
thường có các ban (phịng) tổ chức cán bộ, kế hoạch, tài chính, văn phịng,
hợp tác quốc tế,...
1.2.1.2. Viên chức hành chính trong các tổ chức KHCN đảm nhận các vị trí việc làm
theo các chức danh nghề nghiệp khác nhau như: Chuyên viên, kế toán viên,
lưu trữ viên.v.v…
1.2.1.3. Viên chức hành chính trong các tổ chức KHCN rất đa dạng về chức danh
nghề nghiệp. Đó không chỉ là những người được bổ nhiệm các chức danh
như: Chuyên viên, kế toán viên, lưu trữ viên v.v…, mà còn là các nghiên cứu
viên, kỹ sư, giảng viên... được điều động, bố trí đảm nhiệm các vị trí việc làm

trong các đơn vị quản lý hoặc tham mưu.
Viên chức hành chính làm việc tại Văn phịng, các Ban chức năng, các
phòng quản lý tổng hợp tại các đơn vị trực thuộc v.v...
1.2.1.4. Viên chức hành chính trong các tổ chức KHCN thực hiện các nhiệm vụ thuộc
các lĩnh vực khác nhau, do vậy chịu sự hướng dẫn về chun mơn của các bộ,
ngành khác nhau. Ví dụ viên chức hành chính làm việc tại Ban Tổ chức cán
bộ, phải thực hiện các nhiệm vụ theo hướng dẫn của Bộ Nội vụ; viên chức
hành chính làm việc tại Ban Kế hoạch - Tài chính phải tuân thủ các quy định
về chuyên môn nghiệp vụ của Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Bộ Tài chính,...


1.2.2. Vai trị viên chức hành chính trong các tổ chức khoa học và
cơng nghệ
1.2.2.1. Vai trị tham mưu: Mặc dù không phải là những người trực tiếp thực hiện các
nhiệm vụ chuyên môn (nghiên cứu KHCN) trong các tổ chức KHCN nhưng
viên chức hành chính có vai trị rất quan trọng trong công tác tham mưu, giúp
việc ban lãnh đạo đơn vị quản lý nguồn nhân lực, vật lực và điều phối các
hoạt động của tổ chức KHCN. Số lượng viên chức hành chính thường chiếm
khoảng 1/7 đến gần 1/5 tổng số viên chức trong các tổ chức KHCN. Đội ngũ
viên chức hành chính với những nhiệm vụ nhất định trong việc tham mưu
giúp lãnh đạo quản lý đơn vị KHCN ban hành quyết định và theo dõi quá
trình tổ chức thực hiện các quyết định quản lý của lãnh đạo. Do đó, họ phải có
trình độ chun mơn phù hợp với vị trí việc làm, có khả năng lập kế hoạch, tổ
chức thực hiện và kiểm tra, đánh giá hiệu quả cơng việc được giao. Theo tính
chất cơng việc, đây chính là những người tham mưu, giúp việc cho bộ
máy lãnh đạo, quản lý; theo phạm vi quản lý thì đây là những viên chức
phục vụ hoặc quản lý theo chức năng trong các đơn vị vị KHCN.
1.2.2.2. Vai trị phục vụ: Viên chức hành chính thực hiện các nhiệm vụ phục vụ bảo
đảm cho các tổ chức KHCN hoạt động thông suốt và hiệu quả;
Đội ngũ viên chức hành chính thực hiện nhiệm vụ tham mưu giúp ban

lãnh đạo tổ chức, điều hành việc thực hiện chức năng, nhiệm vụ và quản lý
đội ngũ viên chức, người lao động thuộc quyền cũng như sử dụng hiệu quả
các tài sản công, phục vụ cho việc thực hiện chức năng, nhiệm vụ của tổ chức
KHCN. Do vậy, họ được xem như là bộ phận "quản gia” hoặc "tổng quản”
thời xưa. Nhiệm vụ của viên chức hành chính là bảo đảm cho tất cả các hoạt
động trong tổ chức khoa học, công nghệ phải được sắp xếp và chuẩn bị đúng
nơi, đúng chỗ, đạt yêu cầu khi sử dụng. Vì vậy, có thể nói viên chức hành
chính là một trong những yếu tố tạo nên chất lượng của tổ chức KHCN.
c) Vai trò nâng cao chất lượng: Viên chức hành chính góp phần khơng
nhỏ trong việc nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý và tạo nên chất
lượng chung cho các tổ chức KHCN.


Đội ngũ viên chức hành chính với những nhiệm vụ nhất định trong việc
tham mưu giúp những người lãnh đạo, quản lý tổ chức KHCN ban hành quyết
định và theo dõ quá trình tổ chức thực hiện các quyết định quản lý của lãnh
đạo. Do đó, họ phải có trình độ chun mơn phù hợp với vị trí việc làm, có
khả năng lập kế hoạch, tổ chức thực hiện và kiểm tra, đánh giá hiệu quả công
việc được giao. Theo tính chất cơng việc, đây chính là người tham mưu, giúp
việc bộ máy lãnh đạo, quản lý; theo phạm vi quản lý thì đây là những viên
chức quản lý hoặc phục vụ theo chức năng trong các tổ chức KHCN.
1.3. Các tiêu chí đánh giá và yêu cầu nâng cao chất lượng viên chức
hành chính trong các tổ chức khoa học và cơng nghệ
1.3.1. Tiêu chí chung
Theo quy định tại Khoản 1, Điều 3, Nghị định số 90/2020/NĐ-CP ngày
13/8/2020 của Chính phủ về đánh giá, xếp loại chất lượng cơng chức, viên
chức thay thế Nghị định số 56/2015/NĐ-CP ngày 09/6/2015 của Chính phủ
quy định về đánh giá và phân loại đối với cán bộ, cơng chức, viên chức, đó là:
1.3.1.1. Chấp hành đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà
nước.

1.3.1.2. Phẩm chất chính trị, đạo đức, lối sống, tác phong và lề lối làm việc
1.3.1.3. Năng lực, trình độ chun mơn nghiệp vụ
1.3.1.4. Tiến độ, kết quả thực hiện nhiệm vụ
1.3.1.5. Tinh thần trách nhiệm và phối hợp thực hiện nhiệm vụ:
1.3.1.6. Ý thức tổ chức kỷ luật
1.3.1.7. Thái độ phục vụ nhân dân
1.3.2. Tiêu chí đánh giá chất lượng viên chức hành chính trong các
tổ chức KHCN
Đánh giá viên chức hành chính là một hình thức tồn diện để xem xét
q trình làm việc, trình độ năng lực, phương pháp, kỹ năng cũng như phẩm
chất đạo đức, văn hóa ứng xử của người đó. Từ đó mới có thể xác định được
kế hoạch phát triển đội ngũ viên chức của cơ quan, tổ chức đó. Tuy nhiên trên
thực tế việc đánh giá viên chức hàng năm cịn mang tính hình thức, chung