Quản lý nhà nước về trật tự an toàn giao thông đường bộ trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
…………/…………

BỘ NỘI VỤ
……/……

HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA

NGUYỄN THỊ VÂN ANH

QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC VỀ TRẬT TỰ AN TỒN
GIAO THƠNG ĐƢỜNG BỘ TRÊN ĐỊA BÀN
THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

LUẬN VĂN THẠC SỸ QUẢN LÝ CƠNG

TP. HỒ CHÍ MINH – NĂM 2020


BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
…………/…………

BỘ NỘI VỤ
……/……

HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA

NGUYỄN THỊ VÂN ANH

QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC VỀ TRẬT TỰ AN TỒN
GIAO THƠNG ĐƢỜNG BỘ TRÊN ĐỊA BÀN

THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

LUẬN VĂN THẠC SỸ
CHUYÊN NGÀNH: QUẢN LÝ CÔNG
Mã số: 8 34 04 03
NGƢỜI HƢỚNG DẪN: PGS.TS VŨ VĂN NHIÊM

TP. HỒ CHÍ MINH – NĂM 2020


LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan luận văn này là cơng trình nghiên cứu độc lập của tơi
dƣới sự hƣớng dẫn của PGS.TS.Vũ Văn Nhiêm.
Các số liệu, dữ liệu đƣợc trình bày trong luận văn này là chính xác,
trung thực, khách quan, có trích dẫn nguồn gốc rõ ràng, và chƣa từng đƣợc ai
cơng bố trong bất kỳ cơng trình nghiên cứu nào. Luận văn đƣợc trình bày theo
đúng hƣớng dẫn của Học viện Hành chính Quốc gia về cách thức trình bày
luận văn.
Tác giả luận văn

Nguyễn Thị Vân Anh


LỜI CẢM ƠN
Trong thời gian học tập và thực hiện luận văn cao học này, tôi nhận
đƣợc sự giúp đỡ của Q Thầy Cơ, các Anh, Chị vì vậy, tơi xin gửi lời cảm
ơn sâu sắc đến:
Ban Giám đốc Học viện Hành chính Quốc gia, các giảng viên đã giảng
dạy và giúp đỡ tơi để tơi có thể hồn thành q trình học tập tại Phân viện
Học viện Hành chính Quốc gia tại TP. Hồ Chí Minh.

Tơi xin bày tỏ lòng cảm ơn sâu sắc nhất đến PGS.TS.Vũ Văn Nhiêm,
ngƣời hƣớng dẫn khoa học đã tận tình hƣớng dẫn, hỗ trợ và giúp đỡ tơi trong
suốt q trình thực hiện luận văn này.
Tôi xin chân thành cảm ơn đến UBND thành phố Hồ Chí Minh, Ban
giao thơng thành phố, sở Giao thơng vận tải thành phố Hồ Chí Minh và
UBND thành phố, các quận, huyện trên địa bàn thành phố Hồ Chí Minh đã
tạo điều kiện hỗ trợ cung cấp số liệu, các thông tin cũng nhƣ giúp đỡ tôi trong
suốt quá trình thực hiện luận văn. Cùng với sự hƣớng dẫn của ngƣời hƣớng
dẫn khoa học và sự nỗ lực của bản thân, tơi đã hồn thành luận văn theo đúng
quy định của Học viện Hành chính Quốc gia. Tuy nhiên do thời gian nghiên
cứu ngắn và năng lực nghiên cứu cịn hạn chế, luận văn khơng tránh khỏi
những thiếu sót. Vì vậy, tác giả luận văn mong muốn nhận đƣợc những ý kiến
đóng góp của Q Thầy, Cơ để luận văn và bản thân tơi hồn thiện hơn trong
quá trình học tập, nghiên cứu khoa học và làm việc sau này.
Trân trọng cảm ơn!
Tác giả luận văn

Nguyễn Thị Vân Anh


DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT

Cụm từ đầy đủ

Cụm từ viết tắt

An tồn giao thơng

ATGT

An tồn giao thơng đƣờng bộ

ATGTĐB

Trật tự an tồn giao thơng
đƣờng bộ

TTATGTĐB

Cán bộ, cơng chức

CBCC

Cảnh sát giao thông

CSGT

Cơ quan nhà nƣớc

CQNN

Quản lý nhà nƣớc

QLNN

Tai nạn giao thơng

TNGT

Trật tự an tồn giao thơng

TTATGT

Thành phố Hồ Chí Minh

TP.HCM

Sở Giao thông vận tải

Sở GTVT

Ủy ban nhân dân

UBND


DANH MỤC CÁC BẢNG
Bảng 2.1 Thống kê về tình hình tai nạn giao thông đƣờng bộ từ năm
2015 - 2019 của thành phố Hồ Chí Minh……………………………..37
Bảng 2.2 Về nhân sự làm cơng tác ATGT thành phố Hồ Chí Minh.....49
Bảng 2.3 Cơng tác tun truyền của Phịng Cảnh sát Giao thơng đƣờng
bộ thành phố Hồ Chí Minh…………………………………………....54
Bảng 2.4: Kết quả thanh tra của lực lƣợng cảnh sát giao thơng tồn
thành phố Hồ Chí Minh…………………………………………….....63
Bảng 2.5: Cơng tác tuần tra, kiểm tra xử phạt của các lực lƣợng CSGT
thành phố Hồ Chí Minh……………………………………….…… 64


MỤC LỤC
TRANG

Phần mở đầu ............................................................................................. 1
Chƣơng 1. NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN CỦA QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC
VỀ TRẬT TỰ AN TỒN GIAO THƠNG ĐƢỜNG BỘ ........................... 9
1.1. Khái niệm, đặc điểm, vai trị của trật tự an tồn giao thơng
đƣờng bộ ................................................................................................. 9
1.1.1. Khái niệm trật tự an toàn giao thông đường bộ ........................... 9
1.1.2. Đặc điểm của trật tự an tồn giao thơng bộ……………..…… 10
1.1.3. Vai trị của trật tự an tồn giao thơng đường bộ........................ 11
1.2. Quản lý nhà nƣớc về trật tự an tồn giao thơng đƣờng bộ ......... 12
1.2.1. Khái niệm quản lý nhà nước về trật tự an tồn giao thơng đường
bộ ........................................................................................................... 12
1.2.2. Sự cần thiết của quản lý nhà nước đối với trật tự an tồn giao
thơng đường bộ ...................................................................................... 15
1.2.3. Các quy định pháp lý về trật tự an tồn giao thơng đường bộ ... 17
1.3. Nội dung của quản lý nhà nƣớc về trật tự an tồn giao thơng
đƣờng bộ ............................................................................................... 20
1.3.1. Ban hành các văn bản, chính sách về trật tự an tồn giao thơng
đường bộ ................................................................................................ 20
1.3.2. Xây dựng quy hoạch, kế hoạch về giao thông đường bộ ............ 21
1.3.3. Tổ chức bộ máy và nhân sự quản lý nhà nước về trật tự an tồn
giao thơng đường bộ .............................................................................. 23
1.3.4. Tuyên truyền, phổ biến pháp luật, chính sách trong lĩnh vực trật
tự an tồn giao thơng đường bộ.............................................................. 24
1.3.5. Xây dựng và quản lý cơ sở hạ tầng giao thông đường bộ .......... 25


1.3.6. Thanh tra, kiểm tra, giải quyết khiếu nại tố cáo và xử lý vi phạm
pháp luật trong lĩnh vực trật tự an tồn giao thơng đường bộ ................ 25
1.4. Kinh nghiệm của các địa phƣơng về quản lý nhà nƣớc về trật tự an
tồn giao thơng đƣờng bộ ...................................................................... 27

1.4.1. Kinh nghiệm của các địa phương ............................................. 27
1.4.2. Bài học kinh nghiệm đúc kết ..................................................... 32
Tiểu kết chƣơng 1 ................................................................................... 34
Chƣơng 2. THỰC TRẠNG QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC VỀ TRẬT TỰ AN
TỒN GIAO THƠNG ĐƢỜNG BỘ CỦA ỦY BAN NHÂN DÂN
THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH .................................................................. 35
2.1. Tình hình trật tự an tồn giao thơng đƣờng bộ trên địa bàn thành
phố Hồ Chí Minh .................................................................................. 35
2.2. Thực trạng quản lý nhà nƣớc về trật tự an tồn giao thơng đƣờng
bộ của Ủy ban nhân dân thành phố Hồ Chí Minh.............................. 38
2.2.1. Cụ thể hóa và ban hành các văn bản, chính sách về trật tự an
tồn giao thơng đường bộ....................................................................... 38
2.2.2. Xây dựng các quy hoạch, đề án trong lĩnh vực trật tự an tồn giao
thơng đường bộ ...................................................................................... 44
2.2.3. Tổ chức bộ máy và nhân sự quản lý nhà nước về trật tự an tồn
giao thơng đường bộ .............................................................................. 47
2.2.4. Tuyên truyền, phổ biến pháp luật, chính sách về trật tự an tồn
giao thơng đường bộ .............................................................................. 51
2.2.5. Xây dựng và quản lý kết cấu hạ tầng, vận tải giao thông đường bộ
............................................................................................................... 57
2.2.6. Thanh tra, kiểm tra, giải quyết khiếu nại, tố cáo và xử lý vi phạm
pháp luật trong lĩnh vực trật tự an toàn giao thông đường bộ ................ 60


2.3. Đánh giá chung thực trạng quản lý nhà nƣớc về trật tự an tồn
giao thơng đƣờng bộ trên địa bàn thành phố Hồ Chí Minh ............... 65
2.3.1. Những ưu điểm công tác QLNN về TTATGTĐB trên địa bàn
thành phố Hồ Chí Minh .......................................................................... 65
2.3.2. Hạn chế ..................................................................................... 67
2.3.3. Nguyên nhân của hạn chế .......................................................... 69

Chƣơng 3. ĐỊNH HƢỚNG VÀ GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN QUẢN LÝ
NHÀ NƢỚC VỀ TRẬT TỰ AN TỒN GIAO THƠNG ĐƢỜNG BỘ
CỦA ỦY BAN NHÂN DÂN THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH ................... 75
3.1. Một số định hƣớng của Đảng và Nhà nƣớc về hoàn thiện quản lý
nhà nƣớc về trật tự an tồn giao thơng đƣờng bộ .............................. 75
3.2. Các giải pháp hoàn thiện quản lý nhà nƣớc về trật tự an tồn giao
thơng đƣờng bộ của Ủy ban nhân dân thành phố Hồ Chí Minh ....... 78
3.2.1. Hoàn thiện hệ thống quy định pháp lý của quản lý nhà nước về
trật tự an toàn giao thông đường bộ ....................................................... 78
3.2.2. Nâng cao hiệu quả công tác xây dựng quy hoạch, kế hoạch trong
lĩnh vực trật tự an tồn giao thơng đường bộ ......................................... 81
3.2.3. Hồn thiện bộ máy quản lý nhà nước về trật tự an tồn giao
thơng đường bộ ...................................................................................... 82
3.2.4. Nâng cao nhận thức, năng lực và phẩm chất của đội ngũ cán bộ,
công chức làm công tác quản lý nhà nước về trật tự an tồn giao thơng
đường bộ................................................................................................. 85
3.2.5. Xây dựng và hoàn thiện kết cấu cơ sở hạ tầng giao thông đường
bộ ........................................................................................................... 88
3.2.6. Tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra về trật tự an tồn giao
thơng đường bộ ...................................................................................... 89


3.2.7. Tăng cường tuyên truyền, phổ biến pháp luật, chính sách về trật tự
an tồn giao thơng đường bộ .................................................................. 94
Tiểu kết chƣơng 3 ................................................................................... 97
KẾT LUẬN ............................................................................................. 99
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................. 101


1

Phần mở đầu
1. Lý do chọn đề tài
Việt Nam đang trong q trình cơng nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nƣớc
một cách tồn diện. Đất nƣớc đang có sự phát triển vƣợt bậc về kinh tế - xã
hội, đời sống ngƣời dân ngày càng đƣợc cải thiện. Tuy nhiên, chúng ta cũng
đang đối mặt với nhiều vấn đề xã hội cần phải giải quyết nhƣ ô nhiễm môi
trƣờng, tệ nạn xã hội, chênh lệch giàu nghèo, ... Một trong những vấn đề lớn
đang đặt ra hiện nay đó là tình trạng tai nạn giao thông.
Tai nạn giao thông đang là một vấn đề nhức nhối đối với toàn xã hội.
Số vụ tai nạn giao thông ngày càng tăng lên và đáng báo động. Tai nạn giao
thông đã cƣớp đi mạng sống rất nhiều ngƣời, ảnh hƣởng đến sức khỏe và tài
sản của nhân dân. Ngồi ra nó cịn gây ra nhiều thiệt hại về kinh tế và những
hệ lụy xã hội. Tai nạn giao thông diễn ra hết sức đa dạng từ giao thông đƣờng
thủy, đƣờng sắt, đƣờng hàng không, ... trong đó tai nạn giao thơng đƣờng bộ
là loại hình tai nạn giao thơng phổ biến nhất.
Tai nạn giao thông đƣờng bộ xảy ra là do nhiều nguyên nhân khác
nhau, trong đó có nguyên nhân từ những yếu kém trong công tác quản lý nhà
nƣớc nhƣ hệ thống pháp luật chƣa hoàn thiện, việc xây dựng quy hoạch, kế
hoạch chƣa khoa học, công tác kiểm tra, thanh tra chƣa đƣợc tiến hành thƣờng
xuyên,... Do đó đảm bảo trật tự an tồn giao thơng đƣờng bộ là một vấn đề
cần đƣợc quan tâm, chú trọng từ phía ngƣời dân và cả nhà nƣớc. Để đảm bảo
trật tự an toàn giao thơng đƣờng bộ thì nhà nƣớc cần phải tăng cƣờng quản lý
nhà nƣớc về công tác này. Quản lý nhà nƣớc về trật tự an tồn giao thơng
đƣờng bộ đang đƣợc Đảng và Nhà nƣớc ta quan tâm. Nhà nƣớc đã có nhiều
chủ trƣơng, chính sách nhằm giảm thiểu tai nạn giao thơng, hƣớng tới đảm
bảo an tồn, trật tự giao thơng đƣờng bộ. Theo đó, Luật Giao thơng đƣờng bộ
đã xây dựng và hoàn thiện, các văn bản hƣớng dẫn thi hành cũng đã đƣợc xây

2

dựng. Các nội dung quản lý nhà nƣớc về trật tự an tồn giao thơng đƣờng bộ
đã đƣợc xác định và quy định tƣơng đối rõ ràng. Thành phố Hồ Chí Minh là
một địa phƣơng nằm ở khu vực Đơng Nam Bộ. Là thành phố lớn nhất Việt
Nam, là vùng kinh tế, chính trị, văn hóa, giáo dục quan trọng nhất của Việt
Nam. Hoạt động quản lý nhà nƣớc về trật tự an tồn giao thơng đƣờng bộ
đƣợc quan tâm và có những bƣớc phát triển vƣợt bậc. Cùng với việc đảm bảo
trật tự an tồn giao thơng đƣờng bộ càng đƣợc quan tâm và trật tự an tồn
giao thơng đƣờng bộ đã đƣợc chú trọng, bộ máy quản lý nhà nƣớc cũng từng
bƣớc đƣợc hồn thiện.
Tuy nhiên cơng tác quản lý nhà nƣớc về trật tự an toàn giao thông
đƣờng bộ của Ủy ban Nhân dân thành phố cũng tồn tại những bất cập nhất
định nhƣ nhiều quy định pháp lý còn chồng chéo. Việc phối hợp giữa các cơ
quan quản lý nhà nƣớc về lĩnh vực này chƣa đƣợc đồng bộ, nhịp nhàng. Việc
tổ chức cấp phép cho các phƣơng tiện giao thông, việc quản lý hạ tầng kết cấu
giao thông đƣờng bộ chƣa chặt chẽ. Công tác thanh tra, kiểm tra chƣa đƣợc
tiến hành thƣờng xuyên, liên tục. Quản lý nhà nƣớc về trật tự an toàn giao
thông đƣờng bộ đang là vấn đề đặt ra đối với thành phố Hồ Chí Minh, địi hỏi
thành phố phải có những bƣớc đi và giải pháp phù hợp để nâng cao hiệu quả
quản lý nhà nƣớc về công tác này.
Xuất phát từ những lý do cơ bản trên, tác giả chọn đề tài “Quản lý nhà
nƣớc về trật tự an tồn giao thơng đƣờng bộ trên địa bàn thành phố Hồ Chí
Minh” làm nội dung nghiên cứu Luận văn Thạc sĩ Quản lý cơng của mình
nhằm góp phần giải quyết những vấn đề nêu trên.
2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài
Đã có rất nhiều cơng trình nghiên cứu, ấn phẩm khoa học đề cập trong
các hội thảo, trong các sách chuyên khảo, tạp chí, luận văn. Nghiên cứu về
nội dung này, gồm:

3

“Kỷ yếu hội nghị an tồn giao thơng Việt Nam năm 2015, tập 1 và tập
2” năm 2015 của Ủy ban An tồn giao thơng quốc gia. Tập 1 của cơng trình
nghiên cứu này tập trung làm rõ các nội dung về quản lý an tồn giao thơng
hạ tầng và tổ chức giao thơng. Tập 2 của cơng trình nghiên cứu này đã tiếp
cận các nội dung liên quan đến phƣơng tiện giao thơng, ngƣời tham gia giao
thơng, ứng phó sau tai nạn giao thơng. Cơng trình nghiên cứu này của Ủy ban
an tồn giao thơng quốc gia tập trung các bài viết của các tác giả về an toàn
giao thông, với nhiều hƣớng tiếp cận khác nhau từ kết cấu hạ tầng giao thông,
các phƣơng tiện giao thông,....
Tuy nhiên các bài viết này chủ yếu là các bài viết tập trung vào các vấn
đề kỹ thuật, chuyên môn mà chƣa gắn với các nội dung QLNN. Bên cạnh đó
cơng trình nghiên cứu này cũng tiếp cận an tồn giao thơng nói chung mà
chƣa đi sâu vào TTATGTĐB.
“Giao thơng đƣờng bộ Việt Nam – Thực trạng và giải pháp” của Ngơ
Xn Thắng, năm 2014. Cơng trình nghiên cứu này chủ yếu tiếp cận về thực
trạng giao thông đƣờng bộ ở Việt Nam hiện nay. Trên cơ sở những kết quả
cũng nhƣ những hạn chế về giao thông đƣờng bộ, tác giả đã đề xuất các giải
pháp hoàn thiện hệ thống giao thông đƣờng bộ. Các giải pháp đƣợc đề xuất
chủ yếu tập trung vào các vấn đề chính, bao gồm: cơ sở hạ tầng, công tác
tuyên truyền, đội ngũ thanh tra, kiểm tra. Cơng trình nghiên cứu này tiếp cận
tƣơng đối bao quát các vấn đề của giao thông Việt Nam, làm cơ sở cho việc
đề xuất các giải pháp. Cơng trình đã phác họa đƣợc bức tranh tổng thể về giao
thông đƣờng bộ ở Việt Nam.
“Đổi mới quản lý nhà nƣớc về giao thông đô thị tại thành phố Hà Nội
trong thời kỳ hội nhập và phát triển” năm 2016 của Nguyễn Thị Thanh Thủy.
Cơng trình nghiên cứu này đã tiến hành phân tích tổng quan tình hình nghiên
cứu về đổi mới QLNN về giao thông đô thị trong thời kỳ hội nhập và phát

4

triển. Đồng thời cơng trình nghiên cứu này đã hệ thống hóa cơ sở lý luận và
thực tiễn của đổi mới QLNN về giao thơng đơ thị. Bên cạnh đó cơng trình
nghiên cứu này đã phân tích thực trạng giao thông đô thị và thực trạng QLNN
về giao thông đô thị tại thành phố Hà Nội, đánh giá về những kết quả đạt
đƣợc, chỉ rõ hạn chế, yếu kém trong quản lý giao thông đô thị và những vấn
đề đặt ra trong quản lý giao thông đô thị tại thành phố Hà Nội. Từ việc luận
giải căn cứ, cơng trình nghiên cứu này đã đề xuất giải pháp đổi mới QLNN về
giao thông đô thị tại thành phố Hà Nội.
“Quản lý nhà nƣớc về trật tự an tồn giao thơng trên địa bàn thành phố
Hải Dƣơng” năm 2014, của Phạm Thị Mai. Cơng trình nghiên cứu này đã
khái qt đƣợc các cơng trình nghiên cứu có liên quan đến vấn đề này, làm rõ
khái niệm quản lý nhà nƣớc về trật tự an tồn giao thơng, phân tích thực trạng
và đề xuất đƣợc các giải pháp phù hợp. Các giải pháp mà tác giả đề cập trong
cơng trình nghiên cứu này tập trung chủ yếu vào việc hoàn thiện các văn bản
pháp lý về ATGT. Tuy nhiên cơng trình nghiên cứu này chủ yếu tiếp cận từ
phƣơng diện luật học, do đó chủ yếu nghiên cứu về việc thực hiện pháp luật
về an tồn giao thơng và các giải pháp để hoàn thiện hệ thống pháp luật về
ATGT, mà chƣa nghiên cứu các nội dung QLNN một cách có hệ thống. Mặt
khác cơng trình nghiên cứu này tập trung nghiên cứu lĩnh vực ATGT nói
chung mà chƣa đi sâu nghiên cứu lĩnh vực TTATGTĐB.
Nghiên cứu từ góc độ Luận văn Thạc sỹ Quản lý cơng cũng có một số
cơng trình nghiên cứu sau:
“Quản lý nhà nƣớc trong đảm bảo trật tự an tồn giao thơng đƣờng bộ
trên địa bàn thành phố Hà Nội hiện nay” năm 2014 của tác giả Ngơ Quang
Ngọc. Cơng trình nghiên cứu này đã chỉ ra cơ sở lý luận về QLNN đối với
hoạt động này, tiếp cận đƣợc thực trạng công tác này trên địa bàn thành phố

Hà Nội và đề xuất các giải pháp nhằm tăng cƣờng hiệu quả công tác QLNN


5

đối với lĩnh vực này. Tuy nhiên trong phần cơ sở lý luận, cơng trình này chƣa
làm rõ và phân tích kỹ các nội dung QLNN, vì vậy việc tiếp cận thực trạng và
đề xuất các giải pháp còn mang tính chung chung.
“Quản lý nhà nƣớc về trật tự an tồn giao thơng trên địa bàn thành phố
Hải Dƣơng” năm 2015 của Lê Thu Hà. Cơng trình nghiên cứu bao gồm 3
chƣơng, đi từ lý luận chung đến thực trạng và đề xuất các giải pháp. Dựa trên
cơ sở thực trạng tình hình trật tự an tồn giao thơng trên địa bàn thành phố
Hải Dƣơng, cơng trình nghiên cứu đã đề xuất 4 nhóm giải pháp cơ bản. Tuy
nhiên các nhóm giải pháp đƣợc đề cập trong nghiên cứu này chƣa đi sâu từ
góc độ quản lý nhà nƣớc mà chủ yếu tiếp cận từ ý thức, thái độ của ngƣời
tham gia giao thơng.
Các cơng trình nghiên cứu, các ấn phẩm khoa học nêu trên nghiên cứu
về vấn đề an tồn giao thơng với nhiều góc độ khác nhau, từ lý luận pháp lý
và thực tiễn. Các cơng trình nghiên cứu (sách chuyên khảo, luận án, đề tài
khoa học và bài báo) trong thời gian qua đã góp phần làm sáng tỏ một số vấn
đề lý luận, pháp lý và thực tiễn quan trọng của QLNN về ATGTĐB ở Việt
Nam. Tuy nhiên các cơng trình nghiên cứu chủ yếu tiếp cận từ góc độ
TTATGTĐB mà chƣa nghiên cứu nhiều từ góc độ QLNN đối với hoạt động
này. Nghiên cứu từ góc độ QLNN thì chủ yếu nghiên cứu về QLNN về an
tồn giao thơng nói chung chứ chƣa đi sâu nghiên cứu về QLNN về
TTATGTĐB. Ngồi ra các cơng trình nghiên cứu về QLNN về ATGTĐB chủ
yếu tiếp cận từ góc độ những quy định pháp lý, cơng tác thanh tra, kiểm tra
mà chƣa nghiên cứu công tác QLNN về TTATGTĐB một cách có hệ thống.
Đối với địa bàn thành phố Hồ Chí Minh tính đến nay chƣa có cơng trình
nghiên cứu nào về nội dung này một cách tồn diện. Theo đó, vấn đề Luận

văn hƣớng đến cần tiếp tục nghiên cứu làm rõ và khơng có sự trùng lắp.
3 Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu


6

3.1. Mục đích nghiên cứu
Mục đích cơ bản của luận văn là trên cơ sở lý luận và pháp lý của quản
lý nhà nƣớc về trật tự an toàn giao thông đƣờng bộ, thực trạng quản lý nhà
nƣớc về trật tự an tồn giao thơng đƣờng bộ trên địa bàn thành phố Hồ Chí
Minh, Luận văn đề xuất các giải pháp hoàn thiện quản lý nhà nƣớc về trật tự
an tồn giao thơng đƣờng bộ trên địa bàn thành phố Hồ Chí Minh.
3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu
Để đạt đƣợc các mục đích nêu trên, luận văn tập trung thực hiện nhiệm
vụ dƣới đây:
- Hệ thống hoá cơ sở lý luận và pháp lý của quản lý nhà nƣớc về trật tự
an tồn giao thơng đƣờng bộ ;
- Đánh giá thực trạng quản lý nhà nƣớc về trật tự an toàn giao thông
đƣờng bộ của trên địa bàn thành phố Hồ Chí Minh;
- Đề xuất các giải pháp nhằm hồn thiện quản lý nhà nƣớc về trật tự an
tồn giao thơng đƣờng bộ trên địa bàn dân thành phố Hồ Chí Minh.
4. Đối tƣợng nghiên cứu và phạm vi nghiên cứu
4.1. Đối tượng nghiên cứu
Luận văn có đối tƣợng nghiên cứu là QLNN về TTATGTĐB.
4.2. Phạm vi nghiên cứu
- Không gian nghiên cứu: Trên địa bàn thành phố Hồ Chí Minh
- Thời gian nghiên cứu: từ năm 2015 đến 2019
5. Phƣơng pháp luận và phƣơng pháp nghiên cứu
5.1. Phương pháp luận
Đề tài lấy chủ nghĩa Mác – Lê Nin; tƣ tƣởng Hồ Chí Minh, quan điểm

của Đảng, Nhà nƣớc và pháp luật làm cơ sở phƣơng pháp luận.
5.2. Các phương pháp cụ thể


7

Để giải quyết những vấn đề cụ thể mà nội dung của đề tài hƣớng đến,
các phƣơng pháp nghiên cứu chuyên ngành đều đƣợc áp dụng, gồm:
5.2.1. Phương pháp phân tích tài liệu thứ cấp
Phƣơng pháp này đƣợc sử dụng nhằm phân tích các tài liệu nghiên cứu
có liên quan đến QLNN về TTATGTĐB. Các tài liệu nghiên cứu chủ yếu là:
- Các bài báo, bài viết khoa học
- Các báo cáo của các cấp chính quyền thành phố Hồ Chí Minh
Từ những phân tích tài liệu thứ cấp sẽ cung cấp những số liệu, những
đánh giá tổng quan phục vụ cho việc nghiên cứu luận văn.
Phƣơng pháp phân tích tài liệu thứ cấp cung cấp những luận cứ, luận
điểm cả về mặt lý luận và thực tiễn.
5.2.2. Các phương pháp khác
Bên cạnh việc sử dụng phƣơng pháp phân tích tài liệu thứ cấp, luận văn
cũng sử dụng một số phƣơng pháp khác nhƣ: Phƣơng pháp so sánh, đối chiếu;
Phƣơng pháp tổng hợp,…
6. Đóng góp của đề tài
6.1. Đóng góp về lý luận
Luận văn giúp hệ thống hóa cơ sở lý luận và pháp lý của QLNN về
TTATGTĐB.
6.2. Đóng góp về mặt thực tiễn
Luận văn xây dựng và đề xuất các giải pháp khoa học nhằm hoàn thiện
QLNN về TTATGTĐB trên địa bàn thành phố Hồ Chí Minh. Các giải pháp
có thể áp dụng và mang lại hiệu quả trên thực tế. Mặc dù luận văn chỉ nghiên
cứu ở phạm vi thành phố Hồ Chí Minh, tuy nhiên ở những nơi có đặc điểm

tƣơng đồng thì các giải pháp đề xuất nêu trên vẫn có thể áp dụng và đem lại
hiệu quả nhằm hồn thiện cơng tác QLNN về TTATGTĐB tại địa phƣơng


8

mình. Luận văn là nguồn tài liệu cung cấp cho việc nghiên cứu về QLNN về
TTATGTĐB trong thời gian tới.
7. Kết cấu đề tài
Ngoài phần mở đầu, mục lục, danh mục tài liệu tham khảo, nội dung
chính của luận văn đƣợc thiết kế thành 3 chƣơng:
Chƣơng 1. Những vấn đề lý luận của quản lý nhà nƣớc về trật tự an
tồn giao thơng đƣờng bộ.
Chƣơng 2. Thực trạng quản lý nhà nƣớc về trật tự an tồn giao thơng
đƣờng bộ của Ủy ban nhân dân thành phố Hồ Chí Minh.
Chƣơng 3. Định hƣớng và giải pháp hoàn thiện quản lý nhà nƣớc về
trật tự an tồn giao thơng đƣờng bộ của Ủy ban nhân dân thành phố Hồ Chí
Minh.


9

Chƣơng 1.
NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN CỦA QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC
VỀ TRẬT TỰ AN TỒN GIAO THƠNG ĐƢỜNG BỘ
1.1. Khái niệm, đặc điểm, vai trị của trật tự an tồn giao thơng
đƣờng bộ
1.1.1. Khái niệm trật tự an tồn giao thông đường bộ
Giao thông hiện nay chia thành nhiều loại hình nhƣ đƣờng bộ, đƣờng
thuỷ, đƣờng hàng khơng,… trong đó giao thơng đƣờng bộ là một trong những

loại hình cơ bản của giao thông. “Đƣờng bộ gồm đƣờng, cầu đƣờng bộ, hầm
đƣờng bộ, bến phà đƣờng bộ” [6]. Do đó, giao thông đƣờng bộ đƣợc hiểu là
việc đi lại từ chỗ này qua chỗ khác của ngƣời và phƣơng tiện chuyên chở trên
đƣờng, cầu đƣờng bộ, hầm đƣờng bộ, bến phà đƣờng bộ.
Hiện nay có nhiều quan niệm khác nhau về TTATGTĐB. Mỗi góc độ
tiếp cận đƣa ra những cách hiểu nhất định về trật tự ATGTĐB. Có quan niệm
cho rằng: “ TTATGTĐB là sự bảo đảm cho mọi hoạt động giao thơng đƣợc
trật tự, an tồn, nhanh chóng, tiện lợi, thông suốt và mỹ quan môi trƣờng; hạn
chế thấp nhất các vi phạm Luật Giao thông và các quy phạm pháp luật về
ATGTĐB, kiềm chế tai nạn giao thông, ngăn ngừa thiệt hại do tai nạn giao
thông gây ra”[4]. Theo cách tiếp cận này thì TTATGTĐB là việc đảm bảo
cho trật tự, an tồn giao thơng và việc tn thủ các quy định pháp luật về
TTATGTĐB.
Theo Từ điển Bách khoa Cơng an nhân dân thì “TTATGTĐB là hệ
thống các mối quan hệ xã hội đƣợc hình thành và điều chỉnh bởi các quy
phạm pháp luật trong lĩnh vực giao thông vận tải công cộng mà mọi ngƣời
tham gia giao thông phải tuân theo để đảm bảo hoạt động giao thơng thơng
suốt, trật tự an tồn, hạn chế thấp nhất tai nạn giao thông, gây thiệt hại về
ngƣời và tài sản” [2, tr.30]. Theo cách tiếp cận này thì TTATGTĐB là việc


10

tuân thủ các quy phạm pháp luật quy định trong lĩnh vực TTATGTĐB. Một
quan niệm khác cho rằng: “TTATGTĐB là việc chấp hành triệt để những yêu
cầu về kỹ thuật, quản lý đối với các cơng trình giao thơng và phƣơng tiện giao
thông, quy định đối với ngƣời tham gia giao thông khi hoạt động trên đƣờng
bộ, là cho giao thơng đƣợc trật tự, an tồn, thơng suốt, thuận tiện”[2, tr.6-7].
Cách tiếp cận này đã chỉ ra 3 nội cơ bản liên quan đến TTATGTĐB là cơng
trình giao thơng, phƣơng tiện giao thông và ngƣời tham gia giao thông đƣờng

bộ. Đối với các cơng trình giao thơng, phƣơng tiện giao thơng đó là việc tn
thủ các quy chuẩn, u cầu kỹ thuật đối với các cơng trình giao thơng. Đối
với ngƣời tham gia giao thơng thì cần tn thủ các quy định của pháp luật về
TTATGTĐB.
Từ các cách tiếp cận nêu trên, luận văn đƣa ra cách tiếp cận về
TTATGTĐB nhƣ sau: Trật tự, an tồn giao thơng đƣờng bộ là trạng thái giao
thông ổn định, đƣợc điều chỉnh bởi hệ thống quy phạm pháp luật và chuẩn
mực đạo đức xã hội đƣợc thừa nhận, nhờ đó hoạt động giao thơng đƣợc thơng
suốt, nhanh chóng, thuận lợi, ngƣời và phƣơng tiện tham gia giao thơng đƣợc
an tồn, giảm thiểu nguy cơ tai nạn và các hành vi xâm hại khác [25].
1.1.2. Đặc điểm của trật tự an tồn giao thơng bộ
Từ các cách tiếp cận về TTATGTĐB, có thể thấy TTATGTĐB có các
đặc điểm cơ bản sau đây:
Thứ nhất, TTATGTĐB là sự tuân thủ các quy định pháp luật của ngƣời
tham gia giao thơng.
Để đảm bảo TTATGTĐB địi hỏi những ngƣời tham gia giao thông
phải tuân thủ chặt chẽ các quy định của nhà nƣớc về TTATGTĐB. Những
quy định nhà nƣớc đặt ra thể hiện ở nhiều phƣơng diện khác nhau nhƣ tiêu
chuẩn điều khiển các phƣơng tiện giao thông, trách nhiệm trong tham gia giao
thông đƣờng bộ, quyền và nghĩa vụ của ngƣời tham gia giao thông đƣờng bộ.


11

Những quy định này do các CQNN có thẩm quyền đặt ra và địi hỏi ngƣời
tham gia giao thơng đƣờng bộ phải tuân thủ chặt chẽ.
TTATGTĐB đòi hỏi các cá nhân tham gia giao thông thực hiện nghiêm
chỉnh các quy định pháp luật về TTATGTĐB do Nhà nƣớc ban hành nhằm
bảo đảm GTĐB đƣợc thơng suốt. Ngƣời, hàng hóa, phƣơng tiện tham gia giao
thông không bị xâm hại, đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế, văn hóa và nhu

cầu đi lại của nhân dân, góp phần ngăn ngừa hành vi vi phạm pháp luật, đấu
tranh phòng, chống tội phạm trên các tuyến đƣờng và ở từng địa bàn.
Thứ hai, TTATGTĐB là một nội dung của TTATGT nói riêng và trật tự,
an tồn xã hội nói chung.
Nếu TTATGTĐB đƣợc đảm bảo sẽ góp phần giữ gìn TTATGT một cách
ổn định, vì vậy mọi hoạt động của xã hội nói chung cũng nhƣ của từng ngƣời
dân nói riêng đều đạt đƣợc mục đích nhất định. TTATGTĐB cũng là một nội
dung quan trọng cấu thành trật tự an toàn xã hội. Việc đảm bảo TTATGTĐB
khơng chỉ góp phần đảm bảo trật tự an tồn giao thơng mà nó cịn góp phần
đảm bảo trật tự an toàn xã hội, đảm bảo cho ngƣời dân an tâm sinh sống và
làm việc, xã hội đƣợc ổn định.
Thứ ba, mục tiêu của TTATGTĐB là hƣớng tới đảm bảo GTĐB đƣợc
trật tự, hạn chế các tai nạn, vi phạm giao thơng.
Trong đảm bảo TTATGTĐB thì mục tiêu hƣớng tới là đảm bảo cho các
quy định của Nhà nƣớc về TTATGTĐB đƣợc ngƣời dân thực hiện một cách
đẩy đủ và chính xác, đồng thời góp phần hạn chế các vụ tai nạn giao thông
xảy ra. Mục tiêu của việc đảm bảo TTATGTĐB là hƣớng tới việc bảo vệ an
tồn tính mạng, sức khỏe, tài sản của nhân dân, sự ổn định và trật tự xã hội.
1.1.3. Vai trò của trật tự an tồn giao thơng đường bộ
TTATGTĐB có ý nghĩa đặc biệt quan trọng đối với mỗi cá nhân, tổ chức
cũng nhƣ đối với sự phát triển của xã hội. Vai trò này thể hiện nhƣ sau:


12

Một là, Việc đảm bảo TTATGTĐB trƣớc hết góp phần đảm bảo tính
mạng và tài sản cho ngƣời tham gia giao thông và phục vụ tốt nhu cầu đi lại
của nhân dân, giúp cho các hoạt động sinh hoạt của con ngƣời đƣợc thuận
tiện, an tồn.
Hai là, TTATGTĐB cũng góp phần thúc đẩy hoạt động kinh tế, văn

hoá ở những vùng núi xa xơi, củng cố tính thống nhất của nền kinh tế, tăng
cƣờng sức mạnh quốc phòng của đất nƣớc và tạo nên mối giao lƣu kinh tế
giữa vùng miền trong nƣớc và các nƣớc trên thế giới. Đảm bảo TTATGTĐB
hỗ trợ đắc lực cho việc phát triển kinh tế - xã hội.
Ba là, TTATGTĐB là vấn đề xã hội gắn liền với cuộc sống con ngƣời,
bảo đảm sự tồn tại và phát triển của con ngƣời. Xã hội càng hiện đại, văn
minh, yêu cầu về bảo đảm TTATGTĐB càng cao. TTATGTĐB đƣợc bảo
đảm thể hiện ở việc ngƣời, phƣơng tiện, hàng hóa tham gia giao thơng khơng
bị xâm hại, mọi hoạt động giao thông đƣợc tiến hành nhanh chóng, thuận tiện,
bảo đảm hiệu quả, tiết kiệm và trật tự an tồn vệ sinh mơi trƣờng, mỹ quan đơ
thị. Nhất là trong điều kiện kinh tế thị trƣờng, khi mà độ an tồn, chi phí trong
lƣu thơng vận chuyển đã kết tinh thành giá cả hàng hóa thì TTATGTĐB cịn
đƣợc xem là tiêu chí quan trọng để xem xét việc có quyết định đầu tƣ kinh
doanh và mở rộng sản xuất hay không [7].
1.2. Quản lý nhà nƣớc về trật tự an tồn giao thơng đƣờng bộ
1.2.1. Khái niệm quản lý nhà nước về trật tự an toàn giao thông
đường bộ
Nhà nƣớc đƣợc thành lập để thực hiện chức năng quản lý xã hội, đảm
bảo ổn định, trật tự và công bằng xã hội. Thuật ngữ “Quản lý nhà nƣớc” là
thuật ngữ đƣợc sử dụng khá phổ biến trong khoa học pháp lý cũng nhƣ khoa
học hành chính. Hiện nay có nhiều quan niệm khác nhau về QLNN. QLNN
hiểu theo nghĩa rộng là toàn bộ mọi hoạt động của nhà nƣớc nói chung, mọi


13

hoạt động mang tính chất nhà nƣớc, nhằm thực hiện các nhiệm vụ, chức năng
của nhà nƣớc. Với cách tiếp cận này thì QLNN là hoạt động thực thi quyền
lực nhà nƣớc, bao gồm 3 quyền: lập pháp, hành pháp và tƣ pháp.
Hoạt động QLNN theo nghĩa rộng đƣợc thực hiện bởi tất cả các cơ

quan trong bộ máy nhà nƣớc. QLNN hiểu theo nghĩa hẹp là hoạt động quản lý
do các cơ quan hành chính nhà nƣớc, cịn gọi là hoạt động chấp hành và điều
hành nhà nƣớc nhằm tổ chức thực thi pháp luật và quản lý các lĩnh vực của
đời sống xã hội. Với cách tiếp cận này thì QLNN chỉ là hoạt động thực thi
quyền hành pháp – Một trong ba quyền của quyền lực nhà nƣớc.
Hiện nay QLNN thƣờng đƣợc tiếp cận theo nghĩa rộng. Đây là hoạt
động do tất cả các CQNN tiến hành. Theo cách hiểu chung nhất thì QLNN là
một dạng quản lý xã hội đặc biệt, mang tính quyền lực nhà nƣớc và sử dụng
pháp luật, chính sách để điều chỉnh hành vi của cá nhân, tổ chức trên tất cả
các mặt của đời sống xã hội do các cơ quan trong bộ máy nhà nƣớc thực hiện
nhằm phục vụ nhân dân, duy trì sự ổn định và phát triển của xã hội [5].
Nhà nƣớc Tthực hiện quản lý trên mọi lĩnh vực của đời sống xã hội,
trong đó có lĩnh vực TTATGT. QLNN về giao thông vận tải là sự tác động có
tổ chức và điều chỉnh bằng quyền lực nhà nƣớc đối với các hoạt động giao
thông của con ngƣời do các cơ quan trong hệ thống hành pháp và hành chính
thực hiện để duy trì và pháp triển các hoạt động giao thông và trật tự pháp luật
nhằm thực hiện những chức năng và nhiệm vụ của Nhà nƣớc trong lĩnh vực
giao thông vận tải [6].
Quản lý nhà nƣớc về trật tự, an tồn giao thơng đƣờng bộ là tồn bộ
hoạt động có tổ chức, có định hƣớng, mang tính quyền lực của Nhà nƣớc
trong q trình quản lý, điều hành và tổ chức thực hiện các quy định về trật
tự, an tồn giao thơng đƣờng bộ, thiết lập, duy trì trật tự, an tồn giao thơng
đƣờng bộ, xây dựng văn hóa giao thơng, bảo đảm giao thơng đƣờng bộ thông


14

suốt, an toàn nhằm thúc đẩy phát triển kinh tế, văn hóa - xã hội, quốc phịng,
an ninh và hội nhập quốc tế. [25].
QLNN về TTATGTĐB còn đƣợc hiểu là “ sự tác động có tổ chức và

điều chỉnh bằng quyền lực nhà nƣớc đối với các hoạt động của con ngƣời và
phƣơng tiện tham giao giao thông trong lĩnh vực đƣờng bộ nhằm làm cho
giao thông đƣờng bộ luôn đƣợc thơng suốt, thuận tiện và an tồn” [6].
Từ sự phân tích trên đây, có thể quan niệm: Quản lý nhà nƣớc về trật
tự, an tồn giao thơng đƣờng bộ là tồn bộ hoạt động có tổ chức, có định
hƣớng, mang tính quyền lực của Nhà nƣớc trong q trình quản lý, điều hành
và tổ chức thực hiện các quy định về trật tự, an tồn giao thơng đƣờng bộ,
thiết lập, duy trì trật tự, an tồn giao thơng đƣờng bộ, xây dựng văn hóa giao
thơng, bảo đảm giao thơng đƣờng bộ thơng suốt, an tồn nhằm thúc đẩy phát
triển kinh tế, văn hóa - xã hội, quốc phịng, an ninh và hội nhập quốc tế [25].
QLNN về TTATGT đƣờng bộ mang tính quyền lực nhà nƣớc với mục đích
đảm bảo phục vụ hoạt động xã hội và kinh tế, đáp ứng các nhu cầu phát triển
kinh tế - xã hội. QLNN về TTATGTĐB là hành vi quản lý của các CQNN,
các CBCC đƣợc pháp luật quy định. Chủ thể tiến hành hoạt động QLNN về
TTATGTĐB là các CQNN có thẩm quyền. Tại Khoản 4 Điều 4 Luật giao
thông đƣờng bộ năm 2008 quy định: “Bảo đảm trật tự, an tồn giao thơng
đƣờng bộ là trách nhiệm của cơ quan, tổ chức, cá nhân” [17] và đƣợc quy
định cụ thể tại Điều 85 của luật, là: “Chính phủ, Bộ Giao thơng vận tải, Bộ
Cơng an, Bộ Quốc phịng, bộ, cơ quan ngang bộ, Ủy ban nhân dân các
cấp”[17].
Ngoài ra theo Quyết định số 22/2017/QĐ-TTg ngày 22/6/2017 của Thủ
tƣớng Chính phủ về tổ chức và hoạt động của Ủy ban An tồn giao thơng
quốc gia và Ban An tồn giao thơng các tỉnh thì Ủy ban An tồn giao thơng


15

quốc gia và Ban An tồn giao thơng cấp tỉnh cũng là cơ quan thực hiện chức
năng QLNN về TTATGT đƣờng bộ.
1.2.2. Sự cần thiết của quản lý nhà nước đối với trật tự an tồn giao

thơng đường bộ
Hiện nay việc phát triển giao thông đƣờng bộ và bảo đảm TTATGTĐB
có ý nghĩa quan trọng đối với q trình phát triển kinh tế - xã hội. Để đảm bảo
TTATGTĐB thì đòi hỏi các CQNN phải tăng cƣờng QLNN đối với hoạt động
này. QLNN về TTATGTĐB có ý nghĩa vơ cùng quan trọng, khơng chỉ đối
với tồn xã hội mà cịn đối với các CQNN. Tầm quan trọng của QLNN đối
với TTATGTĐB thể hiện ở các phƣơng diện sau đây:
Thứ nhất, QLNN về TTATGTĐB góp phần phát triển kinh tế - xã hội
QLNN về TTATGTĐB là phƣơng thức quản lý hiệu quả nhất nhằm
phát huy tối đa vai trò của TTATGTĐB trong sự nghiệp phát triển kinh tế - xã
hội. TTATGTĐB là yếu tố hàng đầu góp phần đẩy nhanh tốc độ tăng trƣởng
và nâng cao hiệu quả của nền kinh tế quốc dân.
Giao thơng vận tải nói chung, TTATGTĐB nói riêng đƣợc hình thành
trên cơ sở phát triển của lực lƣợng sản xuất và phân công lao động xã hội.
QLNN về TTATGTĐB góp phần đảm bảo TTATGTĐB, phát triển giao thông,
nhất là phát triển GTĐB và bảo đảm TTATGTĐB với phát triển kinh tế - xã
hội là hai quá trình có liên quan chặt chẽ với nhau, là điều kiện và tiền đề của
nhau. QLNN về TTATGTĐB góp phần xây dựng một mạng lƣới GTĐB có trật
tự và an tồn chính là tiền đề, điều kiện cho sự phân bổ hợp lý lực lƣợng sản
xuất trên lãnh thổ đất nƣớc, đảm bảo cho sự phát triển tổng hợp của các vùng
kinh tế.
Thứ hai, QLNN về TTATGTĐB góp phần đảm bảo trật tự, an toàn cho
xã hội