Tài liệu VAN 8 HKII

Trường Thcs Bù Gia Mập Tổ Xã Hội Giáo n Ngữ Văn 8
Tuần 1: Ngày soạn
Tiết 1: Ngày dạy
TÔI ĐI HỌC
(Thanh Tònh)
I . Mục Tiêu Cần Đạt :
Giúp HS :
1. Kiến Thức :
- Nắm được cốt truyện , nhân vật , sự vật trong đoạn trích Tôi đi học .
- Nghệ thuật miêu tả tâm lí trẻ nhỏ ở tuổi đến trường trong một văn bản tự sựqua ngoài bút của Thanh
Tònh .
2. Kó Năng :
- Đọc hiểu đoạn trích tự sự có yếu miêu tả và biểu cảm .
- Trình bày những suy nghó , tình cảm về một sự việc trong cuộc sống của bản thân .
3. Giáo Dục :
- Giáo dục tình cảm thương yêu cha mẹ , thầy , cô , trường lớp … qua văn bản .
II. Chuẩn Bò :
1. Giáo viên :
- Giáo án , sách giáo khoa , tài liệu tham khảo …
2. Học sinh :
- Đọc văn bản , tìm hiểu và soạn bài .
3. ĐDDH :
- Chân dung tác giả , máy catset , tranh minh họa .
III. Tổ Chức Các Hoạt Động :
1. Ổn đònh : Kiểm tra só số của HS.
8A1 8A2 8A3
Tổng số 30 30 25
Có phép
Vắng
2. Kiểm tra : GV kiểm tra sách vở của và sự chuẩn bò của học sinh .
3. Bài mới :

HOẠT ĐỘNG : 1 : GV giới thiệu bài:
Trong cuộc đời của mỗi con người, những kỷ niệm thời học trò thường được lưu giữ bền
lâu trong trí nhớ. Đặc biệt là buổi đến trường đầu tiên. “Ngày đầu tiên đi học … Mẹ dỗ dành yêu
thương” (Viễn Phương). Truyện ngắn “Tôi đi học” đã diễn tả những kỷ niệm mơn man, bâng
khuâng một thời ấy.
Hoạt động : 2 ; GIỚI THIỆU TÁC GIẢ TÁC PHẨM
HĐ CỦA THẦY HĐ CỦA TRÒ NỘI DUNG
Gv : Đồng Hữu Sơn
1
Trường Thcs Bù Gia Mập Tổ Xã Hội Giáo n Ngữ Văn 8
Hoạt Động :2: Giới thiệu tác giả, tác phẩm:
PP : Vấn đáp
H : Em hãy nêu những hiểu biết của em về
tác giả , tác phẩm ?
Gv : Nhân xét bổ sung thêm Hoạt Động :2:
Giới thiệu tác giả, tác phẩm:
PP : Vấn đáp
H : Em hãy nêu những hiểu biết của em về
tác giả , tác phẩm ?
Gv : Nhân xét bổ sung thêm II, Đọc – Tìm hiểu
văn bản
1, Đọc , tìm hiểu chú thích: Gv đọc rồi
hướng dẫn hs đọc theo yêu cầu( giọng chậm ,
dòu , hơi buồn , lắng sâu , chú ý những câu nói
của nhân vật Tôi
2, Bố cục:(?) Kỉ niệm ngày đầu đến trường
của “tôi” được kể theo trình tự không gian và
thời gian nào ?
- (?) Tương ứng với trình tự ấy là các
đoạn nào của vb ?

Hs nhận xét
Đọc
Nêu bố cụ
I . Giới thiệu chung :
1. Tác Giả: (1911-1988 )
- Quê ở huế
- Là tác giả của nhiều tập
truyện ngắn và tập thơ .
- Sáng tác của Ông đậm nét
trữ tình
2. Tác Phẩm :
- In trong tập thơ “Quê Mẹ” sáng
tác năm 1941
II, Đọc , tìm hiểu chú thích
1. Tìm Hiểu Chú Thích
2 . Đọc văn bản
3 . Thể loại : truyện ngắn
- PTBĐ : tự sự kết
hợp MT + BC .
4, Bố cục : 3 phần
P1. Từ đầu buổi sáng hôm
ấy đến trên ngọn núi
P2. Tiếp theo đến được
nghỉ cả ngày nữa
P3. Đoạn còn lại
Tiết .2.
I . Mục Tiêu Cần Đạt :
Giúp HS :
4. Kiến Thức :
- Nắm được cốt truyện , nhân vật , sự vật trong đoạn trích Tôi đi học .

- Nghệ thuật miêu tả tâm lí trẻ nhỏ ở tuổi đến trường trong một văn bản tự sựqua ngoài bút của Thanh
Tònh .
5. Kó Năng :
- Đọc hiểu đoạn trích tự sự có yếu miêu tả và biểu cảm .
- Trình bày những suy nghó , tình cảm về một sự việc trong cuộc sống của bản thân .
6. Giáo Dục :
- Giáo dục tình cảm thương yêu cha mẹ , thầy , cô , trường lớp … qua văn bản .
II. Chuẩn Bò :
4. Giáo viên :
- Giáo án , sách giáo khoa , tài liệu tham khảo …
5. Học sinh :
- Đọc văn bản , tìm hiểu và soạn bài .
6. ĐDDH :
- Chân dung tác giả , máy catset , tranh minh họa .
Gv : Đồng Hữu Sơn
2
Trường Thcs Bù Gia Mập Tổ Xã Hội Giáo n Ngữ Văn 8
III. Tổ Chức Các Hoạt Động :
4. Ổn đònh : Kiểm tra só số của HS.
8A1 8A2 8A3
Tổng số 30 30 25
Có phép
Vắng
5. Kiểm tra : GV kiểm tra sách vở của và sự chuẩn bò của học sinh .
6. Bài mới :
HOẠT ĐỘNG 3 : TÌM HIỂU VĂN BẢN
HĐ CỦA THẦY HĐ CỦA TRÒ NỘI DUNG
Hđ : tìm hiểu văn bản
PP. vấn đáp , nêu vấn đề , thuyết trình,
3, Phân tích

a, Cảm nhận của “ tôi” trên đường tới
trường (?) Kỉ niệm ngày đầu đến trường của
nhân vật “ tôi” gắn với không gian , thời gian
cụ thể nào ?
(?) Vì sao không gian và thời gian ấy trở thành
kỉ niệm trong tâm trí tác giả ?
(?) Trong câu văn : con đường này tôi đã quen
đi lại nhiều lần nay tự nhiên thấy lạ . Cảnh vật
chung quanh tôi đều thay đổi , vì chính lòng tôi
đang có sự thay đổi lớn : Hôm nay tôi đi học ,
cảm giác quen mà lạ của nhân vật “ tôi” có ý
nghóa gì ?
(?) Chi tiết tôi không lội qua sông thả diều như
thằng Quý và không đi ra đồng nô đùa như
thằng Sơn nữa có ý nghóa gì ?
(?) Có thể hiểu gì về nhân vật “ tôi” qua chi
tiết “ Ghì thật chặt hai quyển vở mới trên tay
và muốn thử sức mình tự cầm bút thước? (
(?) Trong những cảm nhận mới mẻ trên con
đường làng đến trường , nhân vật tôi đã bộc lộ
đức tính gì của mình ?
(?) Khi nhớ lại ý nghó chỉ có người thành thạo
HS đọc đoạn đầu vb
(Thời gian : buổi sáng cuối
thu ; Không gian : trên con
đường làng dài và hẹp
(đó là thời điểm và nơi
chốn quen thuộc , gần gũi ,
gắn liền với tuổi thơ của
tác giả ở quê hương , đó là

lần đầu tiên cắp sách tới
trường )
- Tình cảm và nhận thức
của một cậu bé ngày đầu
tới trường tự thấy như đã
lớn lên , con đường làng
không còn dài rộng như
trước
- Báo hiệu sự đổi thay
trong nhận thức của bản
thân , cậu bé tự thấy mình
lớn lên
- Có chí học ngay từ đầu ,
muốn tự mình đảm nhận
việc học tập , muốn được
chững chạc như bạn ,
không thua kém bạn
- Yêu học , yêu bạn và
mái trường
So sánh , kỷ niệm đẹp
III . Đọc – Tìm hiểu văn bản
1, Phân tích
a, Cảm nhận của “ tôi” trên
đường tới trường
- Tự thấy như đã lớn lên , con
đường làng không còn dài
rộng như trước
- Báo hiệu sự thay đổi trong
nhận thức bản thân cậu bé
- Có chí học ngay từ đầu ,

muốn tự mình đảm nhiệm việc
học tập , muốn được chững
chạc như bạn , không thua
kém bạn
Gv : Đồng Hữu Sơn
3
Trường Thcs Bù Gia Mập Tổ Xã Hội Giáo n Ngữ Văn 8
mới cầm nổi bút thước , tác giả viết : ý nghó ấy
thoáng qua trong trí tôi nhẹ nhàng như một làn
mây lướt ngang trên ngọn núi”. Hãy phát hiện
và phân tích ý nghóa và biện pháp nghệ thuật
được sử dụng trong câu văn trên ?
b, cảm nhận của “ tôi” lúc ở sân trường
Gọi hs đọc đoạn 2
(?) Quan sát phần văn bản tiếp theo cho biết :
cảnh trước sân trường và ngôi trường làng Mó
Lí lưu lại trong tâm trí nhân vật tôi có gì nổi
bật ?
(?) Trước khung cảnh đó thì tâm trạng cậu bé
ntn ?
(?)Cảnh tượng đó có ý nghóa gì ?
(?) Khi tả những học trò nhỏ tuổi lần đầu đến
trường học , tác giả dùng hình ảnh so sánh
nào ?
(?) Em đọc thấy những ý nghó nào từ hình ảnh
so sánh ấy ?
(?) Tâm trạng và cảm giác nhân vật tôi khi
nghe ông đốc gọi danh sách hs và khi rời khỏi
tay mẹ như thế nào ?
(?)Vì sao Tôi bất giác “dúi đầu vào lòng mẹ

tôi nức nở khóc khi chuẩn bò bước vào lớp”
Có thể nói chú bé này có tinh thần yếu đuối
hay không ?
c, Cảm nhận của “ tôi” trong lớp học: Hs
đọc đoạn 3
(?) Vì sao trong khi sắp hàng đợi vào lớp ,
nhân vật “ tôi’ lại cảm thấy trong thời thơ ấu
tôi chưa lần nào thấy xa mẹ tôi như lần này ?
(?) Những cảm giác mà nhân vật “ tôi” bước
( rất đông người , người
nào cũng đẹp , ngôi trường
xinh xắn , oai nghiêm
( lo sợ vớ vẫn )
( Phản ánh không khí đặc
biệt của ngày hội khai
trường thường gặp ở nước
ta , bộc lộ tình cảm sâu
nặng của tác ; giả đối với
mái trường tuổi thơ )
(Họ như con chim non
đứng bên bờ tổ ,nhìn
quãng trời rộng muốn bay ,
nhưng còn ngập ngừng e
sợ )
- miêu tả sinh động hình
ảnh và tâm trạng của các
em nhỏ lần đầu tới trường
học , đề cao sức hấp dẫn
của nhà trường
(tôi đã lúng túng , càng

lúng túng hơn , Tôi dúi
đầu vào lòng mẹ khóc
( Vì tôi bắt đầu cảm nhận
được sự độc lập của mình
khi đi học
- Bước vào lớp học là bước
vào thế giới riêng của
mình , phải tự mình làm tất
cả , không còn có mẹ bên
b, cảm nhận của “ tôi” lúc ở
sân trường
- rất đông người , người nào
cũng đẹp
- ngôi trường xinh xắn oai
nghiệm
 Lo sợ vớ vẫn
- khi nghe ông đốc đọc danh
sách và rời tay mẹ
 Lúng túng , càng lúng túng
và dúi vào lòng mẹ khóc
c, Cảm nhận của “ tôi” trong
lớp học
- cảm giác lạ vì lần đầu vào
lớp học , môi trường sạch sẽ ,
ngay ngắn
- Không cảm thấy sự xa lạ với
Gv : Đồng Hữu Sơn
4
Trường Thcs Bù Gia Mập Tổ Xã Hội Giáo n Ngữ Văn 8
vào lớp học là gì ?

(?)Hãy lí giải những cảm giác đó của nhân vật
tôi ?
-
(?) Những cảm giác đó cho thấy tình cảm nào
của nhân vật “tôi” đối với lớp học của mình
?( tình cảm trong sáng , thiết tha )
(?)Đoạn cuối có chi tiết “ một con chim liệng
đến đứng trên bờ cửa sổ …. Theo cánh chim “;
những tiếng phấn của thầy tôi gạch mạnh ….
Đánh vần “ những chi tiết đó nói thêmđiều gì
về nhân vật tôi ?
(?) Những cảm giác trong sáng nảy nở trong
lòng tôi là những cảm giác nào ?
(?) Từ đó em cảm nhận những điều tốt đẹp
nào từ nhân vật “ tôi” cũng chính là tác giả
Thanh Tònh ?
cạnh
- Một mùi hương lạ xông
lên … chút nào
cảm giác lạ vì lần đầu
được vào lớp học , một
môi trường sạch sẽ , ngay
ngắn ; không cảm thấy sự
xa lạ với bàn ghế và bạn
bè , vì bắt đầu có ý thức
được những thứ đó sẽ gắn
bó thân thiết với mình
- Một chút buồn khi từ
giã tuổi thơ , bắt đầu
trưởng thành trong nhận

thức và việc học hành của
bản thân
( tình yêu , niềm trân trọng
sách vở , bàn ghế , lớp học
, thầy học , gắn liền với
mẹ và quê hương
- giàu cảm xúc với
tuổi thơ và mái
trường quê hương
bàn ghế và bạn bè , vì bắt đầu
ý thức được những thứ đó sẽ
gắn bó thân thiết với mình bây
giờ và mãi mãi
HOẠT ĐỘNG 4 : Tổng Kết
HĐ CỦA THẦY HĐ CỦA TRÒ NỘI DUNG
III, Tổng kết :
(?)Em học tập được gì từ nghệ thuật kể
chuyện của tác giả trong truyện ngắn
Tôi đi học ?
( HSTLN) muốn kể chuyện
hay ,m/ cần có nhiều kỉ niệm đẹp
và giàu cảm xúc
III, Tổng kết :
1 . Nghệ thuật :
Miêu tả diễn biến tâm trạng
nhân vật của ngày đầu tiên đi
học
2. Ý nghóa văn bản :
Buổi tựu trường đầu tiên sẽ
mãi không bao giờ quên trong

kí ức củ nhà văn thanh tònh .
4. Hướng dẫn về nhà: Phân tích cảm xúc thiết tha trong trẻo của nhân vật tôi trong truyện Tôi đi học - Học
phần ghi nhớ , làm bài tập còn lại - Soạn bài : Trong lòng mẹ
Tuần 1: Ngày soạn
Gv : Đồng Hữu Sơn
5
Trường Thcs Bù Gia Mập Tổ Xã Hội Giáo n Ngữ Văn 8
Tiết 3: Ngày dạy
CẤP ĐỘ KHÁI QUÁT NGHĨA CỦA TỪ
I . Mức Độ Cần Đạt :
- Phân biệt được các cấp độ khái quát về nghóa của từ ngữ .
- Biết vân dụng hiểu biết về cấp độ khái quát nghóa của từ ngữ vào đọc – hiểu và tạo lập văn bản .
II . Trọng Tâm Kiến Thức :
1. Kiến Thức :
* Giúp hs
- Hiểu rõ các cấp độ khái quát của nghóa từ .
2. Kó Năng :
- Thực hành so sánh , phân tích các cấp độ khái quát về nghóa của từ ngữ .
3. Giáo Dục :
- Thông qua bài học , rèn luyện tư duy trong việc nhân thức mối quan hệ giữa cái chung và cái riêng
III .Chuẩn bò :
1 . GV:Tích hợp với văn ở vb Tôi đi học , với tâp làm văn qua bài Tính thống nhất về chủ đề của vb
- Bảng phụ
2. HS: Đọc, tìm hiểu và soạn bài
IV.Tiến trình lên lớp :
1.n đònh tổ chức
2, Kiểm tra bài cũ : Kiểm tra việc chuẩn bò bài của hs
3, Bài mới:
HOẠT ĐỘNG : 1 : Khởi Động
Ở lớp 7 , các em đã học về từ đồng nghóa và từ trái nghóa . Bây giờ em nào có thể nhắc lại một số vd về từ

đồng nghóa và từ trái nghóa ? ( Máy bay – phi cơ , đèn biển – hải đăng , trắng – đen ). Em có nhận xét gì
về mối quan hệ ngữ nghóa giữa các từ ngữ trong hai nhóm trên ? Các từ bình đẳng về mặt ngữ nghóa cụ thể
: các từ đồng nghóa trong nhóm có thể thay thế có thể thay thế cho nhau được còn các từ trái nghóa trong
nhóm có thể loại trừ nhau khi lực chọn để đặt câu . Từ nhận xét đó hoàn toàn đúng . Hôm nay , chúng ta
học bài mới : Cấp độ khái quát nghóa của từ .

HOẠT ĐỘNG :2: TÌM HIỂU CHUNG
HĐ CỦA THẦY HĐ CỦA TRÒ NỘI DUNG
I. Từ ngữ nghóa rộng , từ ngữ nghóa
hẹp
1. Xét ví dụ:- Các ù em hãy quan sát sơ
đồ trên bảng và trả lời câu hỏi
(?) Nghóa của từ động vật rộng hơn hay
hẹp hơn nghóa của từ thú , chim , cá ? Tại
sao ?
(?)Nghóa của thú rộng hơn hay hẹp hơn
nghóa của từ voi , hưu ? Nghóa của từ
chim rộng hơn hay hẹp hơn nghóa của từ
tu hú , sáo ? Tại sao ? Nghóa của từ cá
rộng hơn hay hẹp hơn nghóa của từ cá , cá
- Nghóa của từ động vật rộng
hơn nghóa của từ thú , chim , cá
- Vì phạm vi nghóa của từ
động vật bao hàm nghóa của 3
từ thú , chim , cá
- Các từ thú , chim , cá có phạm
vi nghóa rộng hơn các từ voi ,
hươu , tu thú , sáo , cá rô , cá thu
I. Từ ngữ nghóa rộng , từ
ngữ nghóa hẹp :

1. Xét ví dụ:
- Một từ được coi là nghóa
rộng khi phạm vi nghóa của
từ đó bao hàm phạm vi
nghóa của một số từ ngữ
khác
- Một từ được coi là nghóa
hẹp khi phạm vi nghóa của
từ đó được bao hàm trong
phạm vi nghóa của một từ
Gv : Đồng Hữu Sơn
6
Trường Thcs Bù Gia Mập Tổ Xã Hội Giáo n Ngữ Văn 8
thu ? Tại sao ?
(?) Nghóa của các từ thú , chim , cá rộng
hơn nghóa của những từ nào , đồng thời
hẹp hơn nghóa của từ nào ?
- Các tư thú , chim , cá có phạm vi nghóa
rộng hơn các từ voi , hưu , tu hú , sáo , cá
rô , cá thu và có phạm vi hẹp hơn từ động
vật
 Bài tập nhanh
Cho các từ : cây , cỏ , hoa tìm các từ ngữ
có phạm vi nghóa hẹp hơn cây , cỏ , hoa
và từ ngữ có từ rộng hơn ba từ đó
- Thực vật > cây , cỏ , hoa
- Cây ; cây cam , cây dừa ..
- Cỏ : cỏ gà , cỏ tranh , cỏ mật
- Hoa : hoa cúc , hoa huệ , hoa lan
(?) Qua phân tích các vd trên em nào có

thể rút ra khái niệm thế nào là một từ có
nghóa rộng và nghóa hẹp ? Cho vd minh
hoạ ( ghi nhớ sgk)
(?) Một từ có thể vừa có nghóa rộng vừ có
nghóa hẹp được không ? Vì sao .
- một từ có thể vừa có nghóa rộng ,
vừa có nghóa hẹp vì tính chất
rộng hẹp của nghóa từ ngữ chỉ là
tương đối
2. Kết luận : HS đọc Ghi nhớ SGK/
Hs làm cá nhân
Hs lên bảng thực hiện
ngữ khác
- Một từ có nghóa rộng đối
với những từ ngữ này , đồng
thời có thể có nghóa hẹp đối
với 1 từ ngữ khác
2. Kết luận : HS đọc Ghi
nhớ SGK/
HOẠT ĐỘNG .3., Luyện tập
Bài tập 1 : LẬP SƠ ĐỒ
-
quần đùi , quần dài áo dài , sơ mi bom ba càng , bom bi súng trường , đại bác
Bài tập 2 : Tìm từ nghóa rộng
-a, chất đốt ; b, nghệ thuật ; c, thức ăn
d, nhìn ; e, đánh
Bài tập 3 : tìm nghóa bao hàm trong phạm vi của mỗi từ
-a, xe cộ : xe máy , xe hơi , xe đạp
-b, kim loại: sắt , đồng , nhôm
-c, hoa quả : chanh , cam , chuối

- d, họ hàng : nội , ngoại , bác , chú …
- e, mang : xách , khiêng , gánh
Gv : Đồng Hữu Sơn
7
Y phục
quần o
Vũ khí
Bom súng
Trường Thcs Bù Gia Mập Tổ Xã Hội Giáo n Ngữ Văn 8
Bài tập 4 : a, Thuốc lào ; b, thủ quỹ ; c, bút điện ; d , , hoa tai
4. Hướng dẫn về nhà: :- Học phần ghi nhớ sgk
- Làm hết bài tập còn lại , soạn bài mới “Trường từ vựng”
5. Rút kinh nghiệm:

Tuần 1: Ngày soạn :
Tiết 4: Ngày dạy :
TÍNH THỐNG NHẤT VỀ CHỦ ĐỀ CỦA VĂN BẢN
I. MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT :
- Thấy được tính thống nhấtvề chủ đề của văn bản và xác đònh được chủ đề của văn bản .
- Biết viết một văn bản bảo đảm tính thống nhất về chủ đề của văn bản .
II. TRỌNG TÂM KIẾN THỨC :
1. KIẾN THỨC :
* Giúp hs :
- Nắm được chủ đề của văn bản , tính thống nhất về chủ đề của văn bản .
- Những thể hiện cụ thể của chủ đề trong một văn bản .
2. KĨ NĂNG :
- Đọc – hiểu và có khã năng bao quát toàn bộ văn bản .
- Trình bày một văn bản ( nói – viết ) thống nhát về chủ đề .
III . CHUẨN BỊ:
1.GV: Tích hợp với phần vb Tôi đi học , với tiếng việt bài Cấp độ khái quát nghóa của từ

2. HS: Đọc, tìm hiểu và soạn bài
C.Tiến trình lên lớp :
1, ỔN đònh tổ chức :
2, Kiểm tra bài cũ : Kiểm tra việc chuẩn bò bài của hs
3, Bài mới:
Hoạt động 1. khởi động
Gv : treo đồ dùng
Dẫn dắt học sinh vào bài
HĐ.2 : TÌM HIỂU CHỦ ĐỀ VÀ TÍNH THỐNG NHẤT CỦA VĂN BẢN
PP . Trực quan – vấn đáp – quy nạp
I. Chủ đề của văn bản :
- Hs đọc lại vb Tôi đi học và trả lời câu hỏi
(?) Văn bản miêu tả những việc đã xảy ra
(hiện tại ) hay đã xảy ra ( hồi ức kỉ niệm )
(?)tác giả viết vb này nhằm mục đích gì ?
- để bộc lộ của mình về một kỉ niệm sâu sắc
từ thû thiếu thời
GV chốt : chủ đề của vb là vấn đề chủ
chốt , những ý kiến , những cảm xúc của tác
giả được thể hiện hột cách nhất quán trong
- Vb miêu tả những việc đã xảy
ra , đó là những hồi tưởng của
tác giả về ngày đầu tiên đi học
I. Chủ đề của văn bản :
- Chủ đề là đối tượng và
vấn đề chính mà vb biểu
đạt
Gv : Đồng Hữu Sơn
8
Trường Thcs Bù Gia Mập Tổ Xã Hội Giáo n Ngữ Văn 8

vb
(?) Từ phân tích trên , em hãy cho biết chủ
đề của văn bản là gì ? ( HS đọc ghi nhớ sgk)
II, Tính thống nhất về chủ đề của vb
(?) Để tái hiện những kỉ niệm về ngày đầu
tiên đi học , tác giả đã đặt nhan đề của văn
bản và sử dụng từ ngữ , câu như thế nào ?
( HSTLN)
- Nói về chuyện “ Tôi đi học”
- Đó là những kỉ niệm về buổi đầu đi học
của “ tôi”, nên đại từ tôi , các từ ngữ biểu thò
ý nghóa đi học được lặp đi lặp lại nhiều lần
- Những câu đều nhắc đến kỉ niệm của buổi
tựu trường đầu tiên trong đời ; +Hôm nay tôi
đi học
+ Hằng năm cứ vào cuối thu….lòng tôi lại nao
nức những kỉ niệm mơn man của buổi tựu
trường
+ Tôi quên thế nào được những cảm giác
trong sáng ấy ; Hai quyển vở mới đang ở
trên tay tôi đã bắt đầu thấy nặng ; Tôi bậm
tay ghì thất chặt , nhưng một quyển vở cũng
xệch ra và chếch đầu chúi xuống đất
(?) Để tô đậm cảm giác trong sáng của nhân
vật tôi trong ngày đầu tiên đi học , tác giả đã
sử dụng các từ ngữ và các chi tiết nghệ thuật
nào ?
(?)Dựa vào kết quả phân tích hai vấn đề
trên , em có thể trả lời câu hỏi thế nào là tính
thống nhất về chủ đề của văn bản ? (Ghi nhớ

sgk )
(?) Tính thống nhất này được thể hiện ở
những phương diện nào ? ( hình thức ; nhan
đề của văn bản ; Nội dung ; mạch lạc ( quan
hệ giữ các phần trong vb )từ ngữ , chi tiết (
tập trung làm rõ ý đồ , ý kiến , cảm xúc );
Đối tượng : xoay quanh nhân vật tôi
(?) Làm thế nào để có thể viết một văn bản
bảo đảm tính thống nhất về chủ đề ?
Hs rút ra bài học
Hs trả lời
Hs khác nhận xét
+ trên đường đi học :- về con
đường : quen đi lại lắm lần –
thấy lạ
- thay đổi hành vi : lội qua sông
thả diều , đi qua đồng nô đùa –
đi học , cố gắng làm như một
học trò thực thụ
+ trên sân trường :về ngôi
trường : nhà cao ráo , sạch sẽ ,
xinh xắn,oai nghiêm
- cảm giác bở ngỡ , lúng túng
khi xếp hàng vào lớp : đứng nép
bên người thân , chỉ diám nhìn
một nữa , dám đi từng bước
nhẹ , muốn bay nhưng còn ngạy
ngùng e lệ … nức nở khóc theo
+ trong lớp học : cảm thấy xa
mẹ , trước đây có thể đi chơi cả

ngày cũng không thấy xa nhà ,
xa mẹ chút nào hết , giờ đây ,
mới bước vào lớp đã thấy xa mẹ
nhớ nhà
II, Tính thống nhất về
chủ đề của vb
+ vb có tình thống nhất về
chủ đề khi chỉ biểu đạt
chủ đề đã xác đònh , không
xa rời hay lác sang chủ đề
khác
+ Để viết hoặc hiểu một
vb, cần xác đònh chủ đề
được thể hiện ở nha đề , đề
mục , trong quan hệ giữa
các phần của vb và các từ
ngữ then chốt thường lặp đi
lặp lại .
Hoạt động .3. Luyện tập :
PP : vấn đáp- thực hành
Bài tập 1 : phân tích tính thống nhất về chủ đề
Gv : Đồng Hữu Sơn
9
Trường Thcs Bù Gia Mập Tổ Xã Hội Giáo n Ngữ Văn 8
a, viết về cây cọ ở ùng sông thao quê hương tác giả
+ thứ tự trình bày : miêu tả hình dáng cây cọ , sự gắn bó của cây cọ với tuổi thơ tác giả , tác dụng của cây cọ ,
tình cảm gắn bó của cây cọ với người dân sông thao .
+ Khó thay đổi trật tự sắp xếp , các ý này đã rành mạch liên tục
b, Chủ đề của vb : vẻ đẹp và ý nghóa của rừng cọ quê tôi
c, Chủ đề thể hiện trong toàn vb : qua nhan đề của vb “ Rừng cọ quê tôi”và các ý của vb miêu tả hình dáng , sự

gắn bó cây cọ với tuổi thơ của tác giả , tác dụng của cây cọ và tình cảm giữa cây với người
d, các từ ngữ được lặp đi lặp lại nhiều lần : rừng cọ , lá cọ và các ý lớn trong phần thân bài : miêu tả hình dáng
của cây cọ , nêu lên sự gắn bó mật thiết giữa cây cọ với nhân vật tôi , công dụng của cây cọ đối với cuộc sống
Bài tập 2 :
Các ý không đảm bảo tính thống nhất : b, d
4. Hướng dẫn về nhà: Học thuộc phần ghi nhớ ; Soạn bài tiếp theo “ Bố cục của vb”
5. Rút kinh nghiệm:
Tuần 2 : Ngày soạn
Tiết 5: Ngày dạy
TRONG LÒNG MẸ
Gv : Đồng Hữu Sơn
10
Trường Thcs Bù Gia Mập Tổ Xã Hội Giáo n Ngữ Văn 8
(Trích Những ngày thơ ấu)
Nguyên Hồng
I . Mức Độ Cần Đạt:
- Có được những kiến thức sơ giản về thể văn hồi kí .
- Thấy được đặc điểm của thể văn hồi kí qua ngoài bút của Nguyên Hồng : Thắm đượm chất trữ tình , lời
văn chân thành , dạt dào cảm xúc .
II . Trọng Tâm Kiến Thức :
1. Kiến Thức :
* Giúp hs
- Khái niệm thể loại kí .
-
- Rèn kó năng phân tích nhân vật , khái quát đặc điểm tính cách qua lời nói , nét mặt tâm trạng .
B.Chuẩn bò :
1. GV:Tập truyện những ngày thơ ấu ; Chân dung nhà văn Nguyên Hồng
- Bức tranh phóng ta tranh minh hoạ cảnh bé Hồng nằm trong lòng mẹ
- Dự kiến tích hợp với phần tiếng việt ở bài Trường từ vựng , phần tập làm văn bài bố cục của vb , đặc biệt là
sự sắp xếp của phần thân bài.

2 . HS : Đọc, tìm hiểu và soạn bài
C. Tiến trình lên lớp :
1, ỔN đònh tổ chức
2, Kiểm tra bài cũ:
- Vb Tôi đi học được viết theo thể loại nào ? Vì sao em biết ?
- Một trong những thành công của việc thể hiện cảm xúc , tâm trạng của tác giả Trong vb Tôi đi học là phép so
sánh . Em hãy nhắc lại 3 so sánh hay trong bài và phân tích hiệu quả nghệ thuật của nó.
3, Bài mới : Trong tâm hồn mỗi chúng ta , tình mẫu tử luôn là nhu cầu chính đáng , trong sáng và thiêng liêng
nhất . Một lần nữa chúng ta sẽ được sống lại tình cảm ấy khi đọc hồi kí của nhà văn Nguyên Hồng , ở đó trong
tâm hồn của một em bé cô đơn luôn bò hắt hủi vẫn luôn tha thiết và ấm áp tình yêu q dành cho người mẹ
khốn khổ của mình . Một đoạn của hồi kí ấy mang tên Trong lòng mẹ và đó là nhan đề của bài học hôm nay .
I,Tìm hiểu tác giả – tác phẩm
Gọi hs đọc phần chú thích dấu sao
(?) Em hãy nêu vài nét về Nguyên Hồng và tác phẩm Những
ngày thơ ấu ? (sgk)
II, Đọc – Tìm hiểu văn bản:
1, Đọc – Tìm hiểu chú thích
- Gv đọc mẫu sau đó hướng dẫn cho hs đọc ( Giọng chậm tình
cảm , chú ý các hình ảnh , từ ngữ thể hiện cảm xúc thay đổi
của nhân vật tôi , nhất là đoạn cuối cuộc trò chuyện với bà
cô …)
(?) Em hãy so sánh , mạch truyện và cách kể chuyện bài
trong lòng mẹ có gì giống và khác vb Tôi đi học ?
- Giống nhau : kể và tả theo trình tự thời gian , trong hồi
tưởng , nhớ lại kí ức thuổi thơ
Khác nhau :+ ở bài tôi đi học :chuyện liền mạch trong một
thời gian ngắn , không ngắt quãng : Buổi sáng đầu tiên đến
trường
I,Tìm hiểu tác giả –
tác phẩm : Sgk

II, Đọc – Tìm hiểu
văn bản:
1, Đọc – Tìm hiểu
chú thích
2, Bố cucï : 2 phần
Gv : Đồng Hữu Sơn
11
Trường Thcs Bù Gia Mập Tổ Xã Hội Giáo n Ngữ Văn 8
+ Trong lòng mẹ: chuyện không thật liền : có một gạch nối
nhỏ , ngắn về thời gian vài ngày khi chưa gặp mẹ và khi gặp
mẹ
2 .Bố cucï : (?) Vb này chia làm mấy phần ? nêu nội dung
từng phần
-
(?) Hãy tái hiện nội dung thứ nhất của vb bằng giọng đọc
diễn cảm của em ?
3, Phân tích :
a, Cuộc đối thoại giữa bà cô và chú bé Hồng, cảm xúc
của chú về người mẹ bất hạnh
(?) Cảnh ngộ của chú bé Hồng có gì đặc biệt ?
-
(?) Từ đó bé Hồng có thân phận như thế nào ?
- cô độc, tuổi cực , luôn khao khát tình yêu thương
(?) Theo dõi cuộc đối thoại giữa người cô và bé Hồng , cho
biết nhân vật người cô có quan hệ ntn với chú bé Hồng ? (
Quan hệ cô – cháu ruột )
(?) Nhân vật người cô hiện lên qua những, cử chỉ , lời nói
điển hình nào với cháu ?
- cô tôi gọi tôi đến cười bảo : Mày có muốn vào Thanh Hoá
chơi với mẹ mày không ?

- Sao lại không vào ? Mợ mày phát tài lắm , có như dạo trước
đâu !
- Mày dại quá, cứ vào đi , tao chạy cho tiền tàu . Vào mà bắt
mợ mày may vá sắm sửa cho thăm em bé chứ
(?) Vì sao bé Hồng cảm nhận trong lời đó những ý nghó cay
độc , những rắp tâm tanh bẩn ?
- Vì trong những lời nói của người cô chứa đựng sự giả dối ,
mỉa mai , hắt hủi thậm chí độc ác dành cho người mẹ đáng
thương của bé Hồng
(?) Những lời lẽ đó bộc lộ tính cách nào của người cô ?
* Trong cuộc đối thoại này , bé Hồng đã bộc lộ những cảm
xúc và suy nghó của mình .
(?) Hãy tìm những chi tiết bộc lộ cảm nghó của bé Hồng đối
với người cô?
(?)Trong đó , cảm xúc nào của bé Hồng gây ấn tượng mạnh
nhất cho người đọc ? ( Hs bộc lo)
GV bình : Mỗi xcảm xúc của bé Hồng có thể gợi lên ở mội
người những cảm nghó riêng về nổi cay đắng , tủi cực mà bé
Hồng phải chòu đựng . Có điều trong những đắng cay của bé
Phần 1; từ đầu đến …
người ta hỏi đến
chứ : Cuộc trò
chuyện với bà cô
- Phần 2 : Còn lại Cuộc
gặp gỡ giữa hai mẹ con
bé Hồng
Mồ côi cha , mẹ tha
phương cầu thực .
Hồng sống nhờ nhà
người cô , không được

yêu thương , còn bò hắt
hủi
- Hẹp hòi , tàn
nhẫn
3, Phân tích
a, Cuộc đối thoại
giữa bà cô và chú bé
Hồng, cảm xúc của
chú về người mẹ bất
hạnh
+ Người cô : là một
con người cay độc ,
tàn nhẫn thể hiện qua
lời nói , cử chỉ
+ Những ý nghó , cảm
xúc của chú bé Hồng
khi trả lời người cô :
-Nhận ra những ý nghó
cay độc trong giọng
nói và trên nét mặt khi
cười rất kòch của cô
- Nhắc đến mẹ tôi , cô
tôi chỉ có ý reo rắt vào
đầu óc tôi những hoài
nghi để tôi khinh miệt
và ruồng rẫy mẹ tôi
- Hai tiếng em bé mà
cô tôi ngân dài ra thật
ngọt , thất rõ , quả
nhiên đã xoán chặt lấy

tâm can tôi như ý cô
tôi muốn
-Gía những cổ tục đã
đày đoạ me tôi là một
Gv : Đồng Hữu Sơn
12
Trường Thcs Bù Gia Mập Tổ Xã Hội Giáo n Ngữ Văn 8
Hồng đâu chỉ có nổi đau mà còn có niềm căm hờn cái xấu ,
cái ác đang trà đạm lên tình mẫu tử của con người
(?) ở đây phương thức biểu đạt nào được vận dụng ? nêu tác
dụng của phương thức biểu đạt ấy ?
- Biểu cảm , thể hiện trực tiếp và gợi trạng thái tâm hồn đau
đớn của bé Hồng
(?) Cảmû xúc của em khi đọc những cảm xúc của bé Hồng ?
(?) Khi kể về cuộc đối thoại của người cô với bé Hồng , tác
giả đã sử dụng nghệ thuật gì ? ( Tương phản )
(?) Hãy chỉ ra phép tương phản này ? nhận xét về ý nghóa của
phép tương phản đó ?
-Đặt hai tính cách trái ngược nhau : Tính cách hẹp hòi , tàn
nhẫn của người cô >< Tính cách trong sáng giàu tình yêu
thương của bé Hồng
- Làm nổi bật lên tính cách của người cô và khẳng đònh tình
mẫu tử , cao cả của bé Hồng
b, Bé Hồng yêu thương mẹ: Gọi hs đọc phần 2
(?) Hình ảnh người mẹ của bé Hồng hiện lên qua những chi
tiết nào ?
+ Mẹ tôi về một mình đem rất nhiều quà bánh cho tôi và em
Quế tôi
+ Mẹ tôi cầm nón vẫy tôi …vừa kéo tay tôi , xoa đầu tôi …, lấy
vạt áo nây thấm nước mắt cho tôi

+ Mẹ tôi không còm cõi xơ xác … gương mặt mẹ tôi vẫn tươi
sáng với đôi mắt trong và nước da mòn , làm nổi bật màu
hồng của 2 gò má . Hơi quần áo mẹ tôi và hơi thở ở khuôn
miệng xinh xắn nhai trầu phả ra lúc đó thơm tho lạ thường
(?) Cacùh gọi mẹ tôi trong tật cả các chi tiết ấy có ý nghóa gì ?
(Khẳng đònh đó là người mẹ của riêng bé Hồng .Tình mẹ con
gắn bo)
(?) Từ đó bé Hồng cómột người mẹ ntn?
- đẹp đẽ, cao quý , vô cùng yêu con
(?)Trong phần vb này , tình yêu thương của bé Hồng được
trực tiếp bộc lộ đâu là những biểu hiện cụ thể của tình yêu
thương đó ?
+
+Hành động : Tôi thở hồng hộc trán đẩm mồ hôi và khi trèo
lên xe , tôi ríu cả chân lại . Tôi ngồi trên đệm xe , đùi áp đùi
mẹ tôi , đầu ngã vào cách tay mẹ tôi , tôi thấy những cảm
giác ấm áp đã bao lâu mất đi bổng lại mơn man khắp da thòt
+Xúc cảm : phải bé lại và lăn vào lòng một người mẹ , để
bàn tay người mẹ vuột ve từ trán xuống cằm , và gãi rôm ở
sống lưng cho , mới thấy người mẹ có một êm dòu vô cùng
(?)Tiếng mẹ luôn vang lên trong mọi hành động và cảm nghó
của bé Hồng điều đó có ý nghóa gì ?
Tiếng gọi : Mợ ơi!
Mợ ơi!Mợ ơi !…
vật như hòn đá hay
cục thuỷ tinh , đầu
mẫu gỗ , tôi quyết vồ
ngay lấy mà cắn , mà
nhai , mà nghiến cho
kì nát vụn mới thôi

Tương phản để làm
nổi bật tính cách của
người cô, khẳng đònh
tình mẫu tử , cao cả
của bé Hồng
b, Bé Hồng yêu
thương mẹ
+ Tiếng gọi : Mợ ơi !
Mợ ơi! Mợ ơi !..
+ Hàng động :Tôi thở
hòng hộc trán đẩm mồ
hôi và khi trèo lên xe
tôi ríu cả chân lại
….mơn man khắp da
thòt
+ Xúc cảm : phải bé
lại và lăn vào lòng
một người mẹ , để bàn
tay người mẹ vuốt ve
từ trán xuống cằm
….vô cùng
Biểu cảm trực tiếp,
yêu mẹ mãnh liệt ,
người mẹ không thể
thiếu được trong cuộc
sống
Gv : Đồng Hữu Sơn
13
Trường Thcs Bù Gia Mập Tổ Xã Hội Giáo n Ngữ Văn 8
-Với bé Hồng , người mẹ là tất cả

- Ngươì mẹ không thể thiếu được trong cuộc sống của người
con Bé Hồng vô cùng yêu q mẹ
(?) Với em biểu hiện nào ở bé Hồng thấm thía nhất tình mẫu
tử ? ( HS bộc lộ)
(?) Nhận xét về phương thức biểu đạt của những đoạn văn
trên . tác dụng của phương thức biểu đạt đó ?
- Biểu cảm trực tiếp
- Tác dụng : thể hiện xúc động của lòng người , khơi gợi cảm
xúc ở người đọc
III, Tổng kết:(?) Cảm nghó của em về nhân vật bé Hồng từ
những biểu hiện tình cảm đó ?
+
Nội tâm sâu sắc, Yêu
mẹ mãnh liệt , Khao
khát yêu thươn
III, Tổng kết: Ghi
nhớ sgk
4, Củng cố :Viết một đoạn văn ghi lại những ấn tượng , cảm nhận rõ nhất , nổi bật nhất của bản thân về người
mẹ của mình ?
- Vì sao xếp Tôi đi học và trong lòng mẹ là hồi kí tự truyện ?
5, Dặn dò : - Học thuộc ghi nhớ và chỉ ra được 2 nội dung chính cần nhớ trong bài học
- Soạn bài “ Tức nước vở bờ”
Tuần 2: Ngày soạn
Tiết 7: Ngày dạy
TRƯỜNG TỪ VỰNG
A.Mục tiêu cần đạt:
* Giúp hs :
- Hiểu được thế nào là trường từ vựng , biết xác lập các trường tự vựng đơn giản
- Bước đầu hiểu được mối liên quan giữa trường từ vựng với các hiện tượng ngôn ngữ đã học như đồng nghóa ,
trái nghóa , ẩn dụ , hoán dụ , nhân hoá …giúp ích cho việc học văn và làm văn

- Rèn kó năng lập trường từ vựng và sử dụng trường từ vựng trong nói , viết
B.Chuẩn bò:
1. GV:Dự kiến khả năng tích hợp cho bài học : VB Trong lòng mẹ , với tập làm văn Bố cụ của văn bản - Bảng
phụ
2 . HS: Đọc, tìm hiểu và soạn bài
C. Tiến trình lên lớp :
1. n đònh tổ chức :
2, Kiểm tra bài cũ : Thế nào là từ nghóa rộng , từ nghóa hẹp ? Cho vb minh hoạ
3, Bài mới :
I. Thế nào là trường từ vựng ?
Gọi hs đọc đoạn văn trong sgk
(?) Các từ in đậm dùng để chỉ đối tượng là người , động
vật hay sự vật ?Tại sao em biết được điều đó ?
(?) Nét nghóa chung của nhóm từ trên là gì ?
- Chỉ bộ phận cơ thể người
(?) Nếu tập hợp các từ in đậm ấy thành một nhóm từ thì
(chỉ người . biết được
điều đó vì các từ đó
đều nằm trong câu văn
cụ thể , có ý nghóa xác
đònh )
I. Thế nào là trường từ
vựng ?
- Trường từ vựng là tập
hợp của những từ ngữ có
ít nhất một nét chung về
nghóa
Gv : Đồng Hữu Sơn
14
Trường Thcs Bù Gia Mập Tổ Xã Hội Giáo n Ngữ Văn 8

chúng ta có một trường từ vựng . Vậy theo em Trường từ
vựng là gì ? ( Ghi nhớ sgk)
Bài tập nhanh :
- Cho các từ sau : cao , thấp , lùn , lòng khòng , lêu khêu ,
gỳ , béo , xác ve , bò thòt , cá rô đực …
- Nếu dùng nhóm từ trên để miêu tả người thì Trường từ
vựng của nhóm từ là gì ?
Gv yêu cầu hs đọc phần 2 trong sgk
(?) Trường từ vựng mắt bao gồm những trường từ vựng
nhỏ nào ? cho vd
+ Các trường từ vựng mắt :
- Bộ phận của mắt : lòng đen , con ngươi , lông mày …
- Hoạt động của mắt : ngó , trông , liếc
(?) Trong một trường từ vựng có thể tập hợp những từ có
từ loại khác nhau không ? Tại sao?
+ Có thể tập hợp những từ có từ loại khác nhau vì :Danh
từ chỉ sự vật : con ngươi , lông mày ;
- Động từ chỉ hoạt động : ngo,ù liếc …
- Tính từ chỉ tính chất : lờ đờ, tinh anh …
(?) Do hiện tượng nhiều nghóa , một từ có thể thuộc nhiều
trường từ vựng khác nhau không ? Cho vd
+ Một từ nhiều nghóa có thể thuộc nhiều trường từ vựng
khác nhau
- trường mùi vò : chát , thơm ..
- trường âm thanh : the thé , êm dòu ..
- trường thời tiết : hanh , ẩm
(?) Tác dụng của cách chuyển trường từ vựng trong thơ
văn và trong cuộc sống hàng ngày ? Cho vd
+ Từ trường từ vựng về người chuyển sang trường từ
vựng về động vật :

- suy nghó của con người : tưởng , ngỡ , nghó …
- Hành động của con ngøi : mừng , vui , buồn …
- Các xưng hô của con người : cô , cậu , tớ..
 Chỉ hình dáng con
người
2, Lưu ý
- Thường có hai bậc
trường từ vựng là lớn và
nhỏ
- Các từ trong một
trường từ vựng có thể
khác nhau về từ loại
- Một từ nhiều nghóa có
thể thuộc nhiều trường
từ vựng khác nhau
- Các chuyển trường từ
vựng có tác dụng làm
tăng sức gợi cảm
II, Luyện tập
Bài tập 1 :Tìm các trường từ vựng : tôi , thầy tôi , mẹ , cô tôi , anh em tôi
Bài tập 2 :đặt tên trường từ vựng
- dụng cụ đánh bắt thuỷ sản
- dụng cụ để đựng
- hoạt động của chân
- trạng thái tâm lí
- tính cách
- dụng cụ để viết
Bài tập 3 :trường từ vựng thái độ
Bài tập 4 :
- khứu giác : mũi , thơ , điếc , thính

Gv : Đồng Hữu Sơn
15
Trường Thcs Bù Gia Mập Tổ Xã Hội Giáo n Ngữ Văn 8
- thính giác : tai , nghe , điếc , rõ , thính
Bài tập 5 :
-trường từ vựng từ lười : dụng cụ đánh bắt thuỷ sản động vật ( lưới , nơm , câu ..)
-trường từ vựng của từ lạnh : chỉ thời tiết ( lạnh , nóng , ẩm , giá , buốt ..)
Bài tập 6 :
- Tác giả đã chuyển các từ in ậm trong các câu thơ từ trường từ vựng “ quân sự” sang trường từ vựng “ nông
nghiệp”
4. Hướng dẫn về nhà: học thuộc phần ghi nhớ
- Làm hết bài tập còn lại
- Soạn bài tiếp theo “ từ tượng hình , từ tượng thanh”
5. Rút kinh nghiệm:
Tuần 2: Ngày soạn
Tiết 8: Ngày dạy

BỐ CỤC CỦA VĂN BẢN
A.Mục tiêu cần đạt:
* Giúp hs :
- Nắm được bố cục vb , đặc biệt là cách sắp xếp các nội dung trong phần thân bài
- Biết xây dựng vbmạch lạc , phù hợp với đối tượng và nhận thức của người đọc
- Rèn kó năng xây dựng bố cục vb trong nói viết
B.Chuẩn bò :
1.GV: Dự kiến khả năng tích hợp cho bài học: vb Trong lòng mẹ , Tiếng việt với bài Trường từ vựng
2.HS: Đọc, tìm hiểu và soạn bài
C.Tiến trình lên lớp :
1.n đònh tổ chức
2.Kiểm tra bài cũ :Chủ đề của văn bản là gì ?
- Thế nào là tính thống nhất về chủ đề của văn bản ? Làm thế nào để đảm bảo tính thống nhất đó

3.Bài mới :Ở lớp 7 các em đã học bố cục và mạch lạc của vb . Các em đã nắm được bố cục của một vb gồm 3
phần và chức năng nhiệm vụ của chúng . Bởi vậy, bài học này ôn lại kiến thức đã học , đồng thời chúng ta đi
sâu vào tìm hiểu cách sắp xếp, tổ chức nội dung phần thân bài – phần chính của vb như thế nào ?
1, Bố cục của văn bản:Gọi hs đọc vb ở mục I sgk
(?) Văn bản trên có thể chia làm mấy phần ? Chỉ ra các phần đó ?
+ Chia làm ba phần : phần 1 : từ đầu đến danh lợi
phần 2 ; tiếp theo đến vào thăm ; phần 3 : còn lại
(?) Hãy cho biết nhiệm vụ từng phần của văn bản
- Phần 1 : có nhiệm vụ nêu ra chủ đề được nói tới trong vb - Giới thiệu ông
Chu Văn An
- Phần 2 : Trình bày các nội dung chủ yếu làm sáng tỏ chủ đề của vb -
Công lao , uy tín và tính cách của ông CVA
- Phần 3 : tổng kết chủ đề của vb - Tình cảm của mọi người đối với ông
CVA
(?) Phân tích mối quan hệ giữa các phần trong vb ? (Luôn gắn bó chặt chẽ
1, Bố cục của văn bản :
- Vb thường có bố cục 3
phần : Mở bài , thân bài , kết
bài
- Phần Mở bài có nhiệm vụ
nêu ra chủ đề của vb
- Phần Thân bài thường có
một số đoạn nhỏ trình bày
các khía cạch của chủ đề
- Phần Kết bài tổng kết chủ
đề của vb
Gv : Đồng Hữu Sơn
16
Trường Thcs Bù Gia Mập Tổ Xã Hội Giáo n Ngữ Văn 8
với nhau , phần trước là tiền đề cho phần sau , còn phần sau là sự tiếp nối

phần trước . Các phần đầu tập trung làm rõ cho chủ đề của vb là ngøi thầy
đạo cao đức trọng
(?) Từ việc phân tích trên , hãy cho biết một cách khái quát : Bố cục của vb
gồm mấy phần ? Nhiệm vụ của từng phần ? Các phần của vb quan hệ với
nhau ntn? ( Hs đọc ghi nhớ sgk)
2, Cách bố trí , sắp xếp nội dung phần thân bài của vb:
(?) Phần thân bài vb Tôi đi học của Thanh Tònh kể về những sự kiện nào ?
Các sự kiện ấy được sắp xếp theo thứ tự nào ?
- Sắp xếp theo hồi tưởng những kỉ niệm về buổi tựu trường đầu tiên của
tác giả . Các cảm xúc lại được sắp xếp theo thứ tự thời gian : Những cảm
xúc trên đường đến trường , những cảm xúc khi bước vào lớp học - Sắp xếp
theo sự liên tưởng đối lập những cảm xúc về cùng một đối tượng trước đây
và buổi tựu trường đầu tiên
(?) Phân tích những diễn biến tâm trạng của cậu bé Hồng ở vb trong lòng
mẹ của Nguyên Hồng ?
- Tình thương mẹ và thái độ căm ghét cực độ những cổ tục đã đày đoạ mẹ
của cậu bé Hồng khi nghe bà cô cố tình bòa chuyện nói xấu mẹ em ; Niềm
vui sướng cực độ của cậu bé Hồng khi khi được ở trong lòng mẹ
(?) Khi tả người ,vật , con vật , phong cảnh …, em sẽ lần lượt miêu tả theo
trình tự nào ? Hãy kể một số trình tự thường gặp mà em biét ? ( HSTLN)
- Có thể sắp xếp theo thứ tự không gian ( phong cảnh ) Chỉnh thể bộ phận
( tả người , vật , con vật ) hoặc tình cảm , cảm xúc ( tả người)
(?) Phân tích trình tự sắp xếp các sự việc ở phần thân bài trong vb Người
thầy đạo cao đức trọng ?( Các sự việc nói về Chu Văn An là người tài
cao .Các sự việc nói về CVA là người đạo đức , được học trò kính trọng )
(?) Việc sắp xếp nội dung phần thân bài tuỳ thuộc vào những yếu tố nào ?
Các ý trong phần thân bài thường được sắp xếp theo trình tự nào ? (HSTLN)
(Hs đọc ghi nhớ sgk)
2, Cách bố trí , sắp xếp nội
dung phần thân bài của

vb:
- Nội dung phần thân bài
thường được sắp xếp theo
một thứ tự tuỳ thuộc vào
kiểu vb , chủ đề vb , ý đồ
giao tiếp của người viết
- Các ý trong phần thân bài
thường được sắp xếp theo
trình tự thời gian , không
gian , sự phát triển của sự
việc hay một mạch suy
luận , dòng tình cảm cốt sao
cho phù hợp với sự triển
khai chủ đề và sự tiếp nhận
của người đọc
* Ghi nhớ : sgk / 25
II. Luyện tập
Bài tập 1:
a, Trình bày thoe thứ tự không gian : nhìn từ xa – đến gần – đến tận nơi – đi xa dần b, Trình bày ý theo thứ tự
thời gian : về cgiều , lúc hoàng hôn
Các ý trong đoạn trích được sắp xếp theo cách diễn giải , ý sau làm rõ bổ sung cho ý trước
4. Hướng dẫn về nhà: : - Học thuộc phần ghi nhớ sgk ; làm hết bài tập còn lại
- soạn bài mới “Xây dựng đoạn văn trong vb”
Tuần 3 Ngày soạn
Tiết 9: Ngày dạy

TỨC NƯỚC VỢ BỜ
(Trích Tắt đèn)
Gv : Đồng Hữu Sơn
17

Trường Thcs Bù Gia Mập Tổ Xã Hội Giáo n Ngữ Văn 8
Ngô Tất Tố
A.Mục tiêu cần đạt:
* Giúp hs
- Qua đoạn trích thấy được bộ mặt tàn ác bất nhân của chế độ xã hội đương thời và tình cảnh đáng thương của
người nông dân cùng khổ trong xã hội ấy ; cảm nhận được cái quy luật của hiện thực ; có áp bức có đấu tranh ;
thấy được vẻ đẹp tâm hồn và sức sống tiềm tàng của người phụ nữ nông dân
- Thấy được những nét đặc sắc trong nghệ thuật viết truyện của tác giả
- Rèn kó năng phân tích nhân vật qua đối thoại , cử chỉ và hành động ; qua biện pháp đối lập tương phản ; Kó
năng đọc sáng tạo vb tự sự nhiều đối thoại , giàu kòch tính
B.Chuẩn bò :
1.GV:Dự kiến khả năng tích hợp cho bài học : phần tiếng việt trong bài trường tù vựng ( tiếp theo) , với tập làm
văn trong bài Xây dựng đoạn văn trong vb
-nh chân dung Ngô Tất Tố , tác phẩm tắt đèn
- Dự kiến các hình thức dạy học tích cực : đọc , giảng , bình , phát phiếu học tập , thảo luận nhóm
2.HS:Đọc, tìm hiểu và soạn bài
C.Tiến trình lên lớp:
1, ỔN đònh tổ chức :
2, Kiểm tra bài cũ: - Phân tích tâm trạng của bé Hồng khi nằm trong lòng mẹ ?
3, Bài mới :Trong tự nhiên có quy luật đã được khái quát thành câu tục ngữ : Tức nước vở bờ . Trong xh , đó
là quy luật : Có áp bức , có đấu tranh . quy luật ấy đã được chứng minh rất hùng hồn trong chương XVIII tiểu
thuyết tắt đèn của Ngô Tất Tố .
I, Tìm hiểu chung:
(?) Hãy nêu vài nét về tác giả , tác phẩm ?
II, Đọc – tìm hiểu văn bản:
1, Đọc – tìm hiểu chú thích: GV đọc mẫu một đoạn sau đó gọi 1 vài em
đọc tiếp ( yêu cầu : đọc chính xác , có sắc thái biểu cảm , nhất là khi đọc
ngôn ngữ đối thoại của các nhân vật )
Giải thích từ khó
 VB tức nước vở bờ lá đoạn trích trong tiểu thuyết Tắt đèn nổi tiếng của

vh hiện thực phê phán Việt Nam giai đoạn 30 – 45
(?) Hãy dựa vào lí thuyết về sự thống nhất chủ đề trong vb để chứng
minh cho sự chính xác của tiêu đề Tức nước vở bờ ?
+Các phần nội dung liên quan trong vb : chò Dậu bò áp bức cùng quẫn ,
buộc phải phản ứng chống lại cai lệ và người nhà lí trưởng ; Thể hiện
đúng tư tưởng của vb : Tức nước vỡ bờ
(?) Từ tân gọi của vb , có thể xác đònh nhân vật trung tâm của đoạn trích
này ntn? ( Chò Dậu)
2, Bố cục: (?) Có thể chia đoạn trích này thành mấy phần , nêu nội dung
từng phần ? ( 2 phần )
+ Từ đầu đến ngon miệng hay không – cảnh buổi sáng ở nhà chò Dậu ;
+ đoạn còn lại – Cuộc đối mặt với bọn cai lệ – người nhà Lí Trưởng
3, Phân tích: Gọi hs đọc lại đoạn 1
a,Chò Dậu chăm sóc chồng :
(?) Chò Dậu chăm sóc anh Dậu trong hoàn cảnh nào ?
-Giữa vụ sưu thuế căng thẳng , nhà nghèo , chò Dậu phải bán cả con,ø đàn
I, Tìm hiểu chung:
II, Đọc- tìm hiểu văn bản:
1, Đọc – tìm hiểu chú thích
2, Bố cục : 2 phần

3, Phân tích
a,Chò Dậu chăm sóc chồng
- Cháo chín , chò Dậu bắc mang
…Rồi chò quạt cho chóng nguội
- Chò Dậu rón rén bưng một bát
Gv : Đồng Hữu Sơn
18
Trường Thcs Bù Gia Mập Tổ Xã Hội Giáo n Ngữ Văn 8
chó mới đẻ và gánh khoai cuối cùng mới đủ suất sưu cho anh dậu để cứu

chồng đang ốm yếu , bò đánh đập từ đình về . Nhưng có nguy cơ anh Dậu
lại bò bắt nữa vì chưa có tiền nộp siêu cho người em
(?) Cách chò Dậu chăm sóc người chồng ốm yếu diễn ra như thế nào ?
+Cháo chín , chò Dậu chò Dậu bắc mang ra giữa nhà , ngả mâm bát múc ra
la liệt . Rồi chò lấy quạt quạt cho nguội ;Chò Dậu rón rén bưng một bát
lớn đến chỗ chồng nắm : Thầy em hãy cố ngồi dậy húp ít cháo cho đỡ xót
ruột” . Rồi chò đón lấy cái Tỉu và ngồi xuống đó như xem có ý chờ xem
chồng chò ăn có ngon miệng hay không
(?) Hình dung của em về con người chò Dậu từ những lời nói và cử chỉ
đó ?(là một phụ nữ đảng đang , hết lòng yêu thương chồng con , tính tình
vốn dòu dàng , tình cảm )
(?) Việc chò Dậu chỉ có bát gạo hàng xóm để chăm sóc anh Dậu ốm yếu
bò hành hạ giữa vụ sưu thuế gợi cho em những cảm nghó gì về tính cảnh
của người nông dân nghèo trong xã hội cũ và phẩm chất tốt đẹp của họ?(
cực kì nghèo khổ , trong cuộc sống không có lối thoát . sức chòu đựng dẻo
dai , không gục ngã trước hoàn cảnh khốn khó , giàu tình nghóa )
(?) Khi kể về sự việc chò Dậu chăm sóc chồng giữa vụ sưu thuế , tác giả
đã dùng biện pháp tương phản . Hãy chỉ ra phép tương phản này và tác
dụng của biện pháp đó ?
b, Chò Dậu đương đầu với bọn cai lệ và người nhà lí trưởng :
Gọi hs đọc phần 2
(?) Trong phần hai của vb xuất hiện nhân vật nào đối lập với chò Dậu ?
( cai lệ )
(?) Từ chú thích của sgk , em hiểu gì về nhân vật này ?
- Cai lệ là viện cai chỉ huy một tốp lính lệ
(?) Gia đình chò Dậu buộc phải đóng suất thuế sưu cho người em chồng
đã chết từ năm ngoái . Điều đó cho thấy thực trạng xh thời đó ntn? ( tàn
nhẫn , bất công , không có luật lệ )
(?) Theo dõi nhân vật cai lệ . Ngòi bút hiện thực Ngô Tất Tố đã khắc hoạ
hình ảnh cai lệ bằng những chi tiết điển hình nào ?

+Gõ đầu roi xuống đất , cai lệ thét bằng giọng khàn khàn của người hút
nhiều sái cũ : thắng kia ….Nộp tiền sưu! Mau !
+ Trợn ngược hai mắt …. Dám mỡ mồm xin khất ; Vẫn gòong hầm hè : nếu
không có tiền nộp sưu …điệu ra đình kia
- Đùng đùng cai lệ giật phắt cái thừng .. để trói anh Dậu .
(?) Qua đó nhận xét nghệ thuật khắc họa nhân vật của tác giả ? - Kết
hợp các chi tiết điển hình về bộ dạng , lời nói , hành động để khắc hoạ
nhân vật
(?) Từ đó một tính cách ntn được bộc lộ ở tên cai lệ ?
- Hống hách , thô bạo , không còn nhân tính
(?) Trước sự tàn bạo , hống hách , không còn nhân tính của tên cai lệ như
thế thì chò Dậu đối phó với bọn tay sai để bảo vệ chồng bằng cách nào ?
(?) Do đâu mà chò Dậu có sức mạnh lạ lùng khi quật ngã 2 tên tay sai như
vậy ? ( đó là lòng căm hờn mà cái gốc của nó chính là lòng yêu thương )
…. Ngon miệng không
 Chò Dậu là một phụ nữ đảm
đang , hết lòng yêu thương
chồng con , tính tình hiền lành
b, Chò Dậu đương đầu với bọn
cai lệ và người nhà lí trưởng:
+ Cai lệ : Hống hách , thô
bạo , không nhân tính , đồng thời
tố cáo xh đầy rẫy bất công , tàn
ác , một xh có thể gieo hoạ
xuống đầu người dân lương thiện
+ Chò Dậu :
- lúc đầu cố van xin tha thiết
nhưng tên cai lệ không thèm trả
lời mà nó vẫn cố ép chò Dậu vào
bước đường cùng .

- Sau đó chò túm lấy cổ hắn, ấn
dúi ra cử … túm tíc lẳng cho một
cái , ngã nhào ra thềm
 Tương phản, thể hiện sự dòu
dàng mà cứng cõi trong ứng xử ,
giàu tình yêu thương , tiềm tàng
Gv : Đồng Hữu Sơn
19
Trường Thcs Bù Gia Mập Tổ Xã Hội Giáo n Ngữ Văn 8
(?) Tác giả đã dùng biện pháp nghệ thuật gì ? ( Tương phản )
(?) Từ đó , những đặc điểm nổi bật nào trong tính cách chò Dậu được bộc
lộ ? - dòu dàng mà cứng cỏi trong ứng xử , giàu tình yêu thương , tiềm
tàng tinh thần phan kháng áp bức
III, Ghi nhớ : Sgk (?) Học qua vb này em hiều gì về số phận và phẩm
chất của người phụ nữ nông dân trong xh cũ , bản chất của chế độ xh đó ;
chân lí được khẳng đònh ? ( HS tìm ý trong phần ghi nhớ để trả lời )
(?) Nhà văn Nguuyễn Tuân cho rằng : với tác phẩm Tắt đèn , Ngô Tất Tố
đã xui người nông dân nổi loạn . Nên hiểu thế nào về nhận đònh này ?
(HSTLN)
(?) Từ đó , có thể nhận ra thái độ nào của nhà văn đối với thực trạng xh
và đối với phẩm chất của người nông dân trong xh cũ ? (HSTLN)
+Lên án xh thống trò áp bức vô nhân đạo , cảm thông với cuộc sống thống
khổ của người nông dân nghèo
tinh thần phản kháng áp bức
III, Ghi nhớ : Sgk
4. Hướng dẫn về nhà: - Học thuộc ghi nhớ , tóm tắt đoạn trích
- Soạn bài mới “ Lão Hạc”
5. Rút kinh nghiệm:
Tuần3: Ngày soạn
Tiết 10: Ngày dạy

XÂY DỰNG ĐOẠN VĂN TRONG VĂN BẢN
A.Mục tiêu cần đạt:
* Giúp hs
- Hiểu được khái niệm đoạn văn , từ ngữ chủ đề , câu chủ đề , quan hệå giữa các câu trong đoạn văn và cách
trình bày nội dung đoạn văn
- Viết được các đoạn văn mạch lạc đủ sức làm sáng tỏ một nội dung nhất đònh
B.Chuẩn bò:
1.GV:Dự kiến khả năng tích hợp : ở vb Tức nước vở bờ , ở tiếng việt qua bài trường từ vựng
- Bảng phụ
2.HS: Đọc, tìm hiểu và soạn bài
C.Tiến trình lên lớp :
1, ỔN đònh tổ chức
2, Kiểm tra bài cũ : phần mở bài và phần thân bài có nhiệm vụ gì ?
- Nội dung phần thân bài thường được trình bày ntn?
3, Bài mới :
Gv : Đồng Hữu Sơn
20
Trường Thcs Bù Gia Mập Tổ Xã Hội Giáo n Ngữ Văn 8
I.Thế nào là đoạn văn ? Hs đọc thầm vb về Ngô Tất Tố và
trả lời câu hỏi :
(?) Văn bản trân gồm mấy ý ? mỗi ý được viết thành mấy
đoạn văn ?
- 2 ý , mỗi ý viết thành một đoạn văn
(?) Dấu hiệu hình thức nào có thể giúp em nhận biết đoạn văn
?
- Viết hoa lùi đầu dòng và dấu chấm xuống dòng
(?) Vậy theo em đoạn văn là gì ?
- Đơn vò trực tiếp tạo nên vb ; Về hình thức : viết hoa lùi đầu
dòng và có dấu chấm xuống dòng
- Về nội dung : thường biểu đạt một ý tương đối hoàn chỉnh

 GV chốt : đoạn văn là đơn vò trên câu , có vai trò quan
trong việc tạo lập vb
(?) Đọc thầm vb trên và tìm các từ ngữ chủ đề cho mỗi
đoạn ?(đoạn 1 : Ngô Tất Tố ; đoạn 2 : Tác phẩm Tắt đèn
2, Từ ngữ và câu trong đoạn văn:
a, Từ ngữ chủ đề vả câu chủ đề của đoạn văn
Đọc thầm đoạn văn 2 và trả lời câu hỏi :
(?) ý khái quát bao trùm cả đoạn văn là gì ?
(?)Câu nào trong đoạn văn chứa ý khái quát ấy ?
(?) Câu chứa đựng ý khái quát của đoạn văn được gọi là câu
chủ đề . Em có nhận xét gì về câu chủ đề ?
-Đoạn văn đánh giá thành công xuất sắc của NTT trong việc
tái hiện thực trạng nông thôn VN trước cách mạnh tháng tám
và khẳng đònh phẩm chất tốt đẹp của những người lao động
chân chính
- Câu chứa ý khái quát : Tắt đèn là tác phẩm tiêu biểu nhất
của Ngô Tất Tố
* Nhận xét :
+ Về nội dung : câu chủ đề thường mang ý khái quát của cả
đoạn văn
+ Về hình thức : lời lẽ ngắn gọn , thường có đủ 2 thành phần
chính ( C-V)
+ Về vò trí : có thể đứng ở đầu hoặc ở cuối đoạn
(?) Qua đó em hiểu từ chủ đề và câu chủ đề là gì ? Chúng
đóng vai trò gì trong vb ? (Ghi nhớ sgk)
* GV yêu cầu hs tìm hiểu 2 đoạn văn trong vb ở mục I.sgk
và đoạn văn ở mục II,2 sgk , sau đó trả lời các câu hỏi :
(?) Cho biết đoạn văn nào có câu chủ đề và đoạn văn nào
không có câu chủ đề . Vò trí của câu chủ đề trong mỗi đoạn
văn ?

- đoạn 1 , mục I : không có câu chủ đề
- đoạn 2 , mục I và đoạn 2 II : có câu chủ đề
+ Vò trí của câu chủ đề :
I.Thế nào là đoạn văn ?
- Đoạn văn là đơn vò trực tiếp tạo nên
vb , bắt đầu bằng chữ viết hoa lùi đầu
dòng , kết thúc bằng dấu chấm xuống
dòng và thường biểu đạt một ý tương đối
hoàn chỉnh . Đoạn văn thường do nhiều
câu tạo thành
2, Từ ngữ và câu trong đoạn văn
a, Từ ngữ chủ đề vả câu chủ đề của
đoạn văn: SGK


b Cách trình bày nội dung đoạn văn
Gv : Đồng Hữu Sơn
21
Trường Thcs Bù Gia Mập Tổ Xã Hội Giáo n Ngữ Văn 8
- đoạn 2 mục I : câu chủ đề nằm ở đầu đoạn
- đoạn 2 mục II : câu chủ đề nằm ở cuối đoạn
b Cách trình bày nội dung đoạn văn
(?) Cho biết cách trình bày ý ở mỗi đoạn văn ?
+ Đoạn 1 : theo cách song hành
+ Đoạn 2, mục I ,: theo kiểu diễn dòch
+ Đoạn II, 2 , theo cách quy nạp
- Các câu trong đoạn văn có nhiệm vụ
triển khai và làm sáng tỏ chủ đề của
đoạn văn bằng phép diễn dòch , quy nạp ,
song hành …

II, Luyện tập :
Bài tập 1 : Văn bản có 2 ý , mỗi ý được diễn đạt thành một đoạn văn
Bài tập 2 : phân tích cách trình bày nội dung trong đoạn văn
- đoạn a : diễn dòch ; đoạn b: song hành ; đoạn c : song hành
Bài tập 3 : + đoạn văn diễn dòch : Lòch sử ta đã có nhiều cuộc kháng chiến vó đại chứng tỏ tinh thần yêu nước
của dân ta , đó là những cuộc đấu tranh vó đại chống giặc nga xâm như : khởi nghóa bà trưng , khởi nghóa nông
dân Tây Sơn … và gần đây nhất là hai cuộc kháng chiến chống thực dân pháp và đế quốc Mó của dân tộc ta
4. Hướng dẫn về nhà: Học thuộc ghi nhớ sgk ; làm hết bài tập còn lại
- Học bài để tiết sau kiểm tra : viết bài 2 tiết
5. Rút kinh nghiệm:
Tuần 3 : Ngày soạn
Tiết 11,12: Ngày dạy

VIẾT BÀI TẬP LÀM VĂN SỐ 1
A.Mục tiêu cần đạt:
* Giúp hs
- n lại kiểu bài tự sự đã học lớp 6 , có kết hợp với kiểu bài biểu cảm đã học ở lớp 7
- Luyện tập viết bài văn và đoạn văn
B.Chuẩn bò:
1.GV: Đề bài
C.Tiến trình lên lớp :
1, n đònh tổ chức
2, Kiểm tra bài cũ :
3, Bài mới :
I, Đề bài :
Từ vb “ Tôi đi học” của nhà văn Thnh Tònh . Em hay kể lại những kỉ niệm ngày đầu tiên đi học .
II, Yêu cầu
- Xác đònh ngôi kể : thứ nhất , thứ ba
Gv : Đồng Hữu Sơn
22

Trường Thcs Bù Gia Mập Tổ Xã Hội Giáo n Ngữ Văn 8
- Xác đònh trình tự kể
+ Theo thời gian , không gian
+ theo diễn biến của sự việc
+ Theo diễn biến của tâm trạng
- Xác đònh cấu trúc của vb ( 3 phần ) dự đònh phân đoạn ( số lượng đoạn văn cho mỗi phần ) và cách trình
bày các đoạn văn
- Thực hiện 4 bước tạo lập vb đã học ở lớp 7 , chú trọng bước lập đề cương
4. Hướng dẫn về nhà: : về nhà viết lại bài tập làm văn này để nắm chắc hơn vầ kiến thức văn tự sự , biểu
cảm đã học .
Tuần 4: Ngày soạn
Tiết 13,14: Ngày dạy

LÃO HẠC
(Nam Cao)
A.Mục tiêu cần đạt:
* Giúp hs
- Thấy được tình cánh khốn cùng và nhân cách cao quý của nhân vật lão Hạc , qua đó hiểu thêm về số phận
đáng thương và vẻ đẹp tâm hồn đáng trọng của người nông dân Việt Nam trước cách mạng tháng tám .
- Thấy được lòng nhân đạo sâu sắc của nhà văn Nam Cao ( thể hiện chủ yếu qua nhân vật ông giáo ) ; thương
cảm đến xót xa và thật sự trân trọng đối với người nông dân nghèo khổ
- Bước đầu hiểu được đặc sắc nghệ thuật truyện ngắn Nam Cao : khắc hoạ nhân vật tài tình , cách dẫn truyện tự
nhiên , hấp dẫn ,sự kết hợp giữa tự sự , triết lí với trữ tình
- Rèn kó năng : tìm hiểu và phân tích nhân vật qua ngôn ngữ đối thoại , độc thoại , qua hình dáng , cử chỉ , hành
động ; Kó năng đọc diễn cảm , thay đổi giọng điệu thể hiện tâm trạng các nhận vật khác trong truyện
B.Chuẩn bò :
1.GV: Dự kiến khả năng tích hợp ngang : phần tiếng việt bài Từ láy , từ tượng hình , từ tượng thanh ; phần tập
làm văn ở bài Chuyển đoạn trong vb
- Tích hợp dọc : qua các bài Trong lòng mẹ , Tức nước vở bờ đã học
- nh chân dung Nam Cao , Nam Cao tác phẩm tập 1

2.HS: Đọc, tìm hiểu và soạn bài
C.Tiến trình lên lớp :
1, n đònh tổ chức
2, Kiểm tra bài cũ : Từ các nhân vật chò Dậu , anh Dậu và bà lão hàng xóm , em có thể khái quát điều gì
về số phận và phẩm cách của người nông dân Việt Nam trước cách mạng tháng tám ?
- Từ các nhân vật cai lệ và người nhà lí trưởng , có thể khái quát điều gì về bản chất và chế độ thực dân nữa
phong kiến Việt Nam trước đây ?
3, Bài mới :
Gv : Đồng Hữu Sơn
23
Trường Thcs Bù Gia Mập Tổ Xã Hội Giáo n Ngữ Văn 8
I. Giới thiệu chung: SGK
(?) Em hãy nêu vài nét về tác giả , tác phẩm ?
II, Đọc – Tìm hiểu văn bản :
1, Đọc – Tìm hiểu chú thích: Gv đọc sau đó hướng dẫn hs đọc theo yêu
cầu ( Giọng điệu biến hoá đa dạng của tác phẩm , tâm trạng , tình cảm của
nhân vật trong truyện được biểu hiện qua ngôn ngữ đọc thoại , đối thoại ..)
Giải thích từ khó
2, Bố cục :
(?) Vb này chia làm mấy phần ? nêu nội dung từng phần ?
- Tâm trạng của lão Hạc sau khi bán cậu vàng
- Cái chết của lão Hạc
- Thái độ , tình cảm của nhân vật “tôi” đối với Lão Hạc
(?) Nhận xét chung về các phương thức biểu đạt được sử dụng trong vb này
? ( tự sự kết hợp miêu tả )
3, Phân tích : Theo dõi phần đầu cho biết
a.Tâm trạng của lão Hạc sau khi bán cậu vàng
(?) Tại sao một con chó lại được lão Hạc gọi là cậu vàng ?
- Lão Hạc nghèo , sống cô độc , chỉ có con chó lão nuôi làm bạn , được gọi
thân mật là cậu vàng .

(?) Lí do gì khiến lão Hạc phải bán cậu vàng ?
- Sau khi bò ốm , cuộc sống của lão Hạc quá khó khăn , lại gặp kì thóc cao
gạo kém , lão nuôi thân không nổi
(?) Cuộc bán cậu vàng , đã lưu lại trong tâm trí lão Hạc ntn?
- Nó có biết gì đâu … thế mà lão xử với tôi như thế à?
(?) Bộ dạng của lão Hạc khi nhớ lại sự việc này ?
- Lão cười như mếu và đôi mắt ầng ậng nước … mặt lão đột nhiên co rúm
lại . Những vết nhăn xô lại với nhau , ép cho nước mắt chảy ra . Cái đầu
lão ngoẹo lại một bên và c miệng móm mém của lão mếu như con nít .
Lão hu hu khóc … đánh lừa con chó
(?) Động từ ép trong câu văn Những nếp nhăn xô lại với nhau , ép cho
nước mắt chảy ra có sức gợi ta ntn?
- Gợi lên khuôn mặt cũ kó , già nua , khô héo ; một tâm hồn đau khổ đến
cản kiệt cả nước mắt , một hình hài rất đáng thương …
(?) Những từ ngữ tượng hình tượng thanh nào được sử dụng để tạo hình ảnh
cụ thể , sinh động cho lão Hạc ?
- ầng ậng nước , miệng móm mém , khóc hu hu
(?) Từ đó , lão Hạc có tâm trạng như thế nào ? (tâm trạng đau khổ , day dứt
, ăn năn , vô cùng yêu thương loài vật )
b, Cái chết của lão Hạc: * Theo dõi đoạn truyện kể việc lão Hạc nhờ cậy
ông giáo , hãy cho biết :
(?) Mãnh vườn và món tiền gửi ông giáo có ý nghóa ntn đối với lão Hạc ?
- Mãnh vườn là tài sản duy nhất lão Hạc có thể dành cho con trai .mãnh
vườn ấy gắn với danh dự , bổn phận của kẻ làm cha, .món tiền 30 đồng
bạc do cả đời dành dụm sẽ được dùng phòng khi lão chết có tiền ma chay .
Món tiền ấy mang danh dự của kẻ làm người .
I. Giới thiệu chung: SGK
II, Đọc – Tìm hiểu văn bản
1, Đọc – Tìm hiểu chú thích
2, Bố cục : 3 phần

3, Phân tích
a.Tâm trạng của lão Hạc
sau khi bán cậu vàng
- Lão cười như mếu , đôi mắt
ầng ậng nước , mặt co rúm lại
, những vết nhăn co lại với
nhau , ép cho nước mắt chảy
ra .
- Cái đầu ngoẹo qua một
bên , cái miệng móm mém
của lão mếu như con nít , lão
khóc hu hu
 Tâm trạng đau khổ , day
dứt, ăn năn , vô cùng yêu
thương loài vật
- Lão Hạc còn là một người
coi trọng danh dự và coi
trọng bổn phận làm cha
b, Cái chết của lão Hạc
- Lão Hạc vật vã trên giường ,
đầu tóc rũ rượi , khắp người
chốc chốc lại giật mạnh một
cái , nảy lên.
 Một cái chết dữ dội, thê
thảm , kinh hoàng
- Nó góp phần bộc lộ rõ số
phận và tình cách của lạo
Hạc , cũng là tính cách của
Gv : Đồng Hữu Sơn
24

Trường Thcs Bù Gia Mập Tổ Xã Hội Giáo n Ngữ Văn 8
(?) Em nghó gì về lão Hạc từ chối mọi sự giúp đỡ trong cảnh ngộ gần như
khống kiếm được gì để ăn ngoài rau má , sung luộc ?( lão Hạc là người tự
trọng , không để người đời thương hại và xem thường )
(?) Từ đó , phẩm chất nào của lão Hạc được bộc lộ ?
- Coi trọng bổn phận làm cha , coi trọng danh giá làm người
(?) Cũng từ đó hiện lên một số phận con người LH ntn?
- Nghèo khổ và cô độc trong sự trong sạch
* Bằng những việc làm cụ thể , lão Hạc đã chuẩn bò cái chết cho mình .
Tác giả đã dành đoạn văn cuối cùng để đặc tả cái chết của lão Hạc .
(?) Hãy tìm trong đoạn văn đó những chi tiết miêu tả cái chết của lão Hạc .
-Lão Hạc đang vật vã ở trên giường , đầu tóc rũ rượi …; khắp người chốc
chốc lại bò giật mạnh một cái , nảy lên .
(?) đặc tả cái chết của lão Hạc tác giả đã sử dụng từ ngữ ntn? ( Dùng liên
tiếp các từ tượng thanh , tượng hình : vật vã , rữ rượi , xộc xệch , long xòng
sọc , tru tréo )
(?) Theo em sử dụng như thế có tác dụng gì ?
- Tạo hình ảnh cụ thể sinh động về cái chết dữ dội , thê thảm của lão Hạc
(?) Vì sao mà lão Hạc lại phải tìm đến cái chết như vậy ?
- Chết để giữ mãnh vườn và số tiền dành dụm bấy lâu nay cho người con
trai , đồng thời cũng là để tạ lỗi cùng cậu vàng
(?) Cái chết của Lão Hạc còn có ý nghóa như thế nào ?(HSTLN)
- Nó góp phần bộc lộ rõ số phận và tính cách của lão Hạc , cũng là số phận
và tính cách của nhiều người nông dân nghèo trong xh VN trước cm thánh
tám : nghèo khổ bế tắc cùng đường , giàu tình thương yêu và lòng tự trọng
- Mặt khác cái chết của lão Hạc còn có ý nghóa tố cáo hiện thực xh thực
dân nữa phong kiến , học chỉ có thể xa đoạ , tha hoá hoặc giữ bản chất
lương thiện , trong sạch , tìm lại tự do bằng cái chết của chính mình
(?) Theo em , bi kòch của lão Hạc tác động ntn đến người đọc ? ( tình cảm
xót thương , lòng tin vào những điều tốt đẹp trong phẩm chất người dân lao

động )
c, Thái độ , tình cảm của nhân vật “ tôi” đối với lão Hạc
* Theo dõi nhân vật ông giáo trong truyện cho biết
(?) Vai trò của ông giáo ntn trong truyện ?
- Vừa là người chứng kiến vừa tham gia vào câu chuyện của nhân vật
chính vừa đóng vai trò dẫn dắt truyện , vừa trực tiếp bày tỏ thái độ , tính
cảm , bộc lộ tâm trạng của bản thân
(?) Tháo độ của nhân vật “tôi” khi nghe laõ Hạc kể chuyện như thế nào ?
- Ông giáo dần dần thay đổi từ chổ dửng dưng đến chổ khâm phục , cảm
thương sâu sắc đối với nổi khổ và tấm lòng của lão Hạc .
(?) Những hành động ,cách cư xử chứng tỏ lòng đồng cảm , xót xa yêu
thương của nhân vật “ tôi” đối với lão Hạc ?
- Tôi muốn ôm choàng lấy lão mà oà lên khóc
- ông con mình ăn khoai , uống nước …thế là sướng
(?) Từ đấy , phẩm chất nào của nhân vật tôi được bộc lộ ?
- Lòng nhân ái dựa trên sự chân tình và đồng khổ
nhiều người nông dân nghèo
trong xh VN trước cách mạnh
tháng tám . Mặt khác cái chết
của lạo Hạc có ý nghóa tố cáo
hiện thực xh thực dân nữa
phong kiến
c, Thái độ , tình cảm của
nhân vật “ tôi” đối với lão
Hạc
- Từ chổ dửng dưng đến chổ
khâm phục , cảm thương sâu
sắc đối với nổi khỏ và tấm
lòng của lão Hạc , tình cảm
và sâu sắc hơn khi ông giáo

chứng kiến cái chết vật vã ,
thê thảm của lão Hạc
 Lòng nhân ái dựa trên sự
chân tình và đồng khổ . Trong
nhân cách , không mất lòng
tin vào những điều tốt đẹp
của con người
Gv : Đồng Hữu Sơn
25