Bài giảng Ngữ văn 11 tuần 12: Phong cách ngôn ngữ báo chí

Ngữ văn 11


Bài cũ:


1. Lập luận so sánh trong văn nghị luận có tác dụng là:
A.Nhằm làm rõ sự khác nhau giữa các đối tượng , làm cho bài nghị luận
rõ ràng, cụ thể, sinh động và có sức thuyết phục.
B. Nhằm làm sáng rõ đối tượng đang nghiên cứu trong tương quan với
đối tượng khác làm cho văn nghị luận rõ ràng , cụ thể và có sức thuyết
phục.
C.Nhằm làm rõ sự giống nhau giữa đối tượng, làm cho bài nghị luận rõ
ràng cụ thể, sinh động và có sức thuyết phục.
D. Nhằm thể hiện quan điểm của người viết về một vấn đề nào đó?




2. Xác định thao tác lập luận so sánh trong các
đoạn văn sau?
 Tôi nghĩ: hi vọng là cái chẳng phải là có, cũng
chẳng phải là khơng có. Nó cũng như con đường
trên mặt đất; kì thực trên mặt đất vốn làm gì có
con đường. Người ta đi mãi thì thành đường thôi.

 So sánh tương đồng


 Trên trời có cái to lớn hơn cả biển cả, đó là
bầu trời. Nhưng có cái cịn to lớn hơn cả

bầu trời kia nữa, đó là tâm hồn con người.

 So sánh tăng cấp.


Bài mới:
I. Khái qt về phong cách
ngơn ngữ báo chí:


Ra mắt phòng đọc "Cửa sổ Hàn
Quốc năng động" (25-11)
- Kỷ niệm 15 năm thiết lập quan hệ
ngoại giao Việt Nam - Hàn Quốc,  và
90 năm thành lập Thư viện Quốc gia
Việt Nam, sáng 24-11, tại Thư viện
Quốc gia Việt Nam (Bộ Văn hóa, Thể
thao và Du lịch) tổ chức ra mắt phòng
đọc "Cửa sổ Hàn Quốc năng động".

 Thể thao Việt Nam sẽ có
huy chương vàng ở các
mơn Olympic (25-11)
Theo tính tốn của các nhà
chun mơn, Ðồn thể
thao Việt Nam gần như
chắc chắn sẽ có huy
chương vàng ở các mơn
Olympic như bơi lội, điền
kinh, nhảy cầu, trong đó

nội dung bơi ngửa của Ðỗ
Huy Long đang được kỳ
vọng sau khi "kình ngư"
kỳ cựu người Malaysia
Kim Leng vắng mặt


1. Khái niệm:
Là kiểu diễn đạt dùng trong các văn bản
thuộc lĩnh vực truyền thông đại chúng, như
văn bản dùng trong báo in, đài phát thanh,
đài truyền hình, báo điện tử…
2. Thể loại:
Tin tức, phóng sự, quảng cáo, tiểu
phẩm, phỏng vấn, bình luận, trao
đổi ý kiến…


 PHÓNG SỰ - GHI CHÉP:
Ngồi nhầm lớp, bệnh nặng!
Ngay những vụ việc tại địa bàn tỉnh Phú Thọ, Báo
Lao Động từng đăng phóng sự "Lớp 3, lớp 4, lớp 5
cùng... mù chữ" sau khi khảo sát "sơ sơ" chỉ ở một
điểm trường tiểu học xã Trung Sơn. Chưa ngơi vụ
Trung Sơn, thì nay, ngay tại TP.Việt Trì tỉnh lỵ, lại
xuất hiện những học sinh học hết lớp 6, học hết lớp
8 rồi mà vẫn không biết đánh vần trôi chảy, khơng
biết viết thạo, chỉ... biết làm phép tính sai.

3. Đặc điểm chung:

 Tính thơng tin sự kiện: quan trọng nhất.
+ Tin cập nhật, cụ thể ,chính xác và đầy đủ.
+ đảm bảo tính khách quan vừa có tác dụng
hướng dẫn dư luận .
+ Ngôn ngữ diễn đạt là ngôn ngữ sự kiện.


 Tính gắn gọn:
Diễn đạt ngắn nhưng vẫn chứa
đựng được lượng thông tin cao nhất.
Trang sách, trang đời (21-11)
Từ thị trấn Ðác Tô vượt dốc
Măng Giang đến núi Ngọc Linh,
tôi bắt gặp rất nhiều tên người,
tên đất được khắc trên vách đá.
Ðược biết, đó là nhật ký của
những thầy cơ giáo trẻ đang
ngày đêm cõng chữ lên non làm
thay đổi bản, làng.


 Tính hấp dẫn:
+ Sự liên quan trực tiếp của tin tức với vận
mệnh mỗi người.
+ Hình thức diễn đạt hấp dẫn.
+ Kết hợp giữa kênh hình và kênh âm thanh.

II. Cách sử dụng phương tiện ngôn ngữ
trong phong cách ngơn ngữ báo chí:
1. Về âm thanh
và chữ viết:
- Báo nói: chuẩn phát âm.
- Báo viết: đúng chính tả ,
cách viết từ ngữ nước ngồi
phải triệt để tơn trọng.


2. Về từ ngữ:
Ngơn ngữ chung có tính
tồn dân , mang màu sắc
đa phong cách. Có thể sử
dụng những từ ngữ khoa
học, từ hành chính, từ ngữ
văn chương, từ ngữ thông
dụng...


3. Về
ngữ
pháp

Câu văn rõ ràng, chính xác,
khơng gây khó hiểu hoặc mơ
hồ.
Các kiểu cú pháp thông dùng:
- Dùng cụm từ (cụm danh từ,
cụm động từ, cụm tính từ) để

đặt tên cho bài báo, tạo ấn
tượng ngắn gọn , súc tích.
- Dùng mơ hình câu thời gian địa điểm- sự kiện mở đầu các
bản tin để nhấn mạnh tính thời
sự.
- Dùng câu mở rộng thành
phần kết hợp với lời dẫn trực
tiếp, gián tiếp để đưa tin một
cách cơ đúc, thuyết phục

Nói khơng với cuộc
chiến vì quyền lực và
dầu lửa

Ngày 3/7 tại Hà
Nội đã diễn ra một
trận bóng đá thật
sơi nổi.


Theo Roi – tơ, ngày 30/7, Mĩ đưa ra hội đồng
Bảo an Liên hợp quốc một dự thảo nghị quyết
về việc triển khai một lực lượng đa quốc gia ở
Ri-bê-ri-a , trong khi ba tàu chiến chở quân
Mĩ đang tiến gần bờ biển nước này sẵn sàng
tham gia dám sát ngừng bắn tại Li-bê-ri-a.


4. Về biện pháp tu từ:
Sử dụng các bịên pháp tu từ

nhằm tạo tính hấp dẫn : so sánh,
ẩn dụ, hốn dụ, chơi chữ…

Sau khi hồ Liverpool trong thế trận áp đảo tại Anfield tuần trước, Arsenal đang
rất tự tin sẽ giành chiến thắng ở trận đấu này. “Những cậu bé của Văng-giê”
đang khiến cả nước Anh cũng như toàn châu Âu phải bất ngờ và ngưỡng mộ với
những gì mà họ đã làm được từ đầu mùa. Sau khi chủ công kiêm thủ quân Ăngry ra đi, Arsenal dường như không suy yếu đi mà trái lại, lối chơi thêu hoa dệt
gấm của các pháo thủ trẻ trở nên biến ảo hơn, đa dạng hơn. 10 trận đầu tiên,
Arsenal thắng đến 8 trận (hoà 2 trận), ghi được 22 bàn thắng và trong 6 trận đã
đấu ở Emirates, họ thắng tuyệt đối và ghi được 16 bàn.

Ví dụ:
- Đơng Âu trên từng cây số.
- Nghìn lẻ một chuyện tình.


5. Về bố cục, trình bày:
Rõ ràng, lơgic dễ tiếp thu.
- Một số thể loại có bố cục tương đối ổn định: bản
tin: nguồn tin- thời gian- nơi chốn- sự kiện diễn ra.
- Tên bài báo thường có kiểu chữ bắt mắt, có ảnh
kèm.
- Kỷ niệm 15 năm thiết lập quan hệ ngoại giao Việt
Nam - Hàn Quốc,  và 90 năm thành lập Thư viện
Quốc gia Việt Nam, sáng 24-11, tại Thư viện Quốc
gia Việt Nam (Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch) tổ
chức ra mắt phòng đọc "Cửa sổ Hàn Quốc năng
động".

 "Hồn quê" - Rối nước và nghệ
thuật sắp đặt:
Góc quê nhỏ ấy
rất có hồn
Góc quê, dù nhỏ nhoi ấy, rất có hồn, dù chỉ trong hai tối
(26-27.8) ở Nhà thi đấu Quân đội (đường Hoàng Diệu - Hà
Nội), nhưng với người xem - khơng chỉ người mình - thì có thể
cịn dài lâu bởi "Hồn q" rất đáng được trân trọng như thế.
Điều lạ trong thời buổi này là bao nhà hàng tranh nhau
một chữ quê trên các biển hiệu vừa ra vẻ khiêm tốn nhưng
thật ra đầy vờ vĩnh và ồn ào, trong khi hàng đống người dân
đô thị hiện nay lại nhăm nhăm, kiên định chối từ cái gốc nhà
quê, dù chỉ mới rời làng ra phố thị dăm mười năm thôi.


Luyện tập:
1. Đặt tên cho tin ngắn sau:
Ngày 29-5-2005, tại công viên nước Hồ Tây, công ty sữa
Vinamilk phối hợp với Bộ Giáo dục và đào tạo tổ chức
sân chơi Cánh diều ước mơ dành cho thiếu nhi và lễ trao
học bỗng Vinamilk- ươm mầm tài năng trẻ Việt Nam
2005. Đây là quỹ học bỗng hằng năm do công ty
Vinamilk tài trợ, dành riêng cho học sinh tiểu học có
thành tích xuất sắc trong lĩnh vực văn hố, thể thao , nghệ
thuật và học sinh nghèo vượt khó vươn lên trong học tập.
Năm 2005 này, Vinamilk dành hơn 1tỷ đồng tặng 2040
học sinh của 42 tỉnh thành. Mỗi suất học bỗng giá trị 500
nghìn đồng. Lễ trao học bỗng được truyền trực tiếp trên
sóng VTV1 , vào lúc 20 giờ.

Đặt tên:
- Hơn một tỉ đồng tặng học sinh tiểu học.
- Trao học bổng Vinamilk- ươm mầm tài năng
trẻ Việt Nam 2005

2. Phân tích cách sử dụng ngơn ngữ trong
phong cách ngơn ngữ báo chí được thể hiện
trên trang nhất của tờ báo mà em đang có?


*Về ngữ âm – chữ viết.
*Về từ ngữ
* Về ngữ pháp.
* Về biện pháp tu từ.
* Về bố cục , trình bày.