SKKN: Sử dụng phương pháp trò chơi trong dạy học môn GDCD 9 ở Trường THCS Lý Thường Kiệt

PHƯƠNG PHÁP GÂY HỨNG THÚ TRONG DẠY HỌC
MÔN GIÁO DỤC CÔNG DÂN LỚP 9
A. ĐẶT VẤN ĐỀ:
I. Lý do chọn đề tài.
Môn Giáo dục công dân (GDCD) trong nhà trường nói chung và ở trường THCS
nói riêng có ý nghĩa quan trọng trong sự hình thành và phát triển nhân cách học sinh. Để
phát triển toàn diện nhân cách học sinh, các môn học, các hoạt động giáo dục trong nhà
trường đều có ý nghĩa, vai trị nhất định trong đó mơn Giáo dục Cơng dân có vị trí đặc
biệt quan trọng trong giáo dục tư tưởng, tình cảm, sự phát triển đúng đắn của thế hệ trẻ.
Nhờ được cung cấp hệ thống những tri thức, tình cảm, kĩ năng hành vi phù hợp với
những yêu cầu, tiêu chuẩn của cuộc sống xã hội mà học sinh của chúng ta có thể sống
hịa nhập trong xã hội với tư cách là một công dân thực thụ, đầy năng động và sáng tạo,
có đủ bản lĩnh để sống hội nhập trong xu thế tồn cầu hóa hiện nay với những năng lực
cơ bản của con người thời kì cơng nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước như: năng lực tự
hồn thiện, tự khẳng định mình; năng lực giao tiếp ứng xử; năng lực tổ chức quản lí;
năng lực họat động xã hội; năng lực hợp tác...
Môn Giáo dục công dân là mơn học có nhiệm vụ cung cấp cho học sinh một hệ
thống các chuẩn mực giá trị đạo đức và pháp luật cơ bản, cần thiết đối với người công
dân ở mức độ phù hợp với lứa tuổi. Qua đó, học sinh(HS) được trang bị những phương
thức ứng xử cần thiết có đạo đức, có văn hóa phù hợp với những quy định của pháp luật,
giúp HS biết sống hòa nhập trong đời sống xã hội hiện đại với tư cách là một chủ thể
tích cực, năng động và làm một cơng dân có ích trong tương lai.
Thế nhưng hiện nay, chất lượng và hiệu quả dạy học môn GDCD vẫn chưa cao, vẫn
cịn tình trạng học sinh chán học môn GDCD, nhất là học sinh lớp 9. Vậy, vấn đề đặt ra
là giáo viên dạy môn GDCD như thế nào để học sinh học, thích học, khơng chán học
mơn này. Theo tôi, vấn đề cốt lõi là ở chỗ phương pháp dạy học (PPDH) của giáo viên.
PPDH môn GDCD rất đa dạng, phong phú bao gồm các PPDH truyền thống và hiện đại
như: Đàm thoại, vấn đáp, thảo luận nhóm, đóng vai, trị chơi, động não, giải quyết tình
huống…Tùy từng nội dung bài học, từng phần, từng điều kiện dạy học của nhà trường
mà giáo viên lựa chọn và sử dụng các PPDH một cách hợp lý và có hiệu quả cao nhất.
Trong đó, theo tơi nghĩ sử dụng phương pháp trò chơi sẽ tạo được sự hứng thú cho học

sinh, làm cho tiết học trở nên nhẹ nhàng, vì thế mà nâng cao hiệu quả dạy học.
Để thực hiện yêu cầu trên, với mục đích giúp học sinh năng động, tích cực có
những kiến thức và rèn luyện những kĩ năng cần thiết thông qua giờ học Giáo dục công
dân, tôi mạnh dạn thực hiện đề tài nghiên cứu: “Sử dụng phương pháp trị chơi trong
dạy học mơn GDCD 9 ở Trường THCS Lý Thường Kiệt.” để làm sáng kiến kinh
nghiệm.
II. Phạm vi nghiên cứu:
Đây là đề tài được áp dụng đối với học sinh lớp 9 ở trường THCS Lý Thường Kiệt.
Với đề tài này bản thân tôi chỉ nêu ra những vấn đề cụ thể mà trong quá trình giảng dạy
1


đã tích lũy được để làm sao giúp học sinh có những kiến thức cơ bản và rèn luyện những
kĩ năng cần thiết thông qua giờ học Giáo dục công dân
Trên cơ sở đưa ra cách tiến hành sử dụng phương pháp trị chơi trong dạy học mơn
GDCD nhằm nâng cao chất lượng dạy học, tạo hứng thú cho học sinh trong quá trình
học tập, làm cho tiết học trở nên nhẹ nhàng, không bị khô khan, nhàm chán nhưng cũng
không làm ảnh hưởng tới mục tiêu của bài học. Đồng thời nâng cao hơn nữa vị thế của
môn GDCD trong nhà trường THCS. Để làm được điều đó cần:
- Hiểu rõ bản chất của phương pháp trò chơi, cách tiến hành trò chơi học tập…
- Thực trạng của việc dạy học môn GDCD ở trường THCS, cũng như việc vận dụng
các PPDH hiện đại vào dạy học.
- Nguyên nhân và hướng khắc phục để nâng cao hiệu quả dạy học mơn GDCD.
III. Mục đích nghiên cứu:
- Đây là đề tài có tính thực tiễn cao. Thơng qua đề tài này sẽ hạn chế được tư tưởng
ngại sử dụng phương pháp trị chơi vào dạy học vì sợ mất thời gian, sợ cháy “giáo án”…
để nâng cao hiệu quả dạy học.
- Đề tài không chỉ áp dụng trong dạy học GDCD 9 mà còn áp dụng trong dạy học
GDCD các khối và thậm chí là ở các mơn học khác.
- Tao sự hứng thú cho học sinh khi học môn GDCD, đặc biệt là học sinh lớp 9- đối

tượng cuối cấp, phải chịu áp lực về thi tuyển sinh vào lớp 10.
- Thơng qua phương pháp trị chơi học tập, học sinh được trực tiếp trải nghiệm nên
sẽ giáo dục cho các em những kĩ năng sống cơ bản, cần thiết.
B. NỘI DUNG:
I. Thực trạng
Như chúng ta đã biết, mục đích của việc đổi mới PPDH ở trường Phổ thơng là thay
đổi lối dạy học truyền thụ một chiều sang dạy học theo “ PPDH tích cực” nhằm giúp HS
phát huy tính tích cực, tự giác, chủ động, sáng tạo, rèn luyện thói quen và khả năng tự
học, tinh thần hợp tác; khả năng vận dụng kiến thức vào các tình huống khác nhau; tạo
niềm tin, niềm vui và hứng thú trong học tập.
Hiện nay môn GDCD bị HS thậm chí là nhà trường xem là “mơn phụ” khơng phải
là chuyện lạ. Đặc biệt là HS lớp 9- đối tượng cuối cấp, chuẩn bị cho thi tuyển sinh vào
lớp 10. Ngun nhân có nhiều: ngồi hiện tượng học lệch, chán học mơn GDCD thì kiến
thức ở sách giáo khoa lại đơn giản. Nhưng đáng quan tâm hơn đó là giáo viên dạy môn
GDCD ở bậc THCS thường là giáo viên khơng có chun ngành về GDCD- chủ yếu là
giáo viên dạy mơn khác kiêm thêm. Vì thế mà phương pháp họ sử dụng chủ yếu là
thuyết trình, đàm thoại, ít có sự đầu tư nghiên cứu, dạy qua loa xong chuyện nên có
nhiều hạn chế, nhất là làm cho HS nhận thức một cách thụ động, sao chép, áp đặt, máy
móc. Đây là vấn đề cần được tập trung giải quyết để loại bỏ quan niệm môn GDCD là
“môn phụ”.
Việc áp dụng các PPDH hiện đại như: Thảo luận nhóm, sắm vai, giải quyết vấn đề,
dự án…và đặc biệt là phương pháp trị chơi vào dạy học mơn GDCD cịn nhiều hạn chế,
mang tính đối phó và nếu có áp dụng thì vẫn chưa đem lại hiệu quả trong dạy học môn
GDCD; chưa phát huy hết ưu điểm của phương pháp này.
2


Qua thăm lớp dự giờ các đồng nghiệp tôi nhận thấy: khi sử dụng các PPDH tích cực,
trong đó có phương pháp trị chơi vào giảng dạy mơn GDCD- khi mà có sự tích hợp
nhiều vấn đề, nhất là giáo dục kĩ năng sống thì nhiều giáo viên cịn lúng túng, chưa biết

sử dụng phương pháp này như thế nào cho có hiệu quả, đạt được mục tiêu của bài học
GDCD. Và cũng nhiều giáo viên rất ngại khi sử dụng phương pháp trị chơi vì họ sợ:
mất thời gian, “cháy giáo án”, không đạt được mục tiêu của bài học, lớp ồn ảnh hưởng
đến lớp khác.
Hiện nay môn GDCD thường được HS gọi là “3K”( khó, khơ, khổ) và cũng chẳng
mấy HS mặn mà khi học môn GDCD, đặc biệt là HS lớp 9- khi phải chịu áp lực học
tăng tiết, thi cử. Vì vậy, để tiết học GDCD sinh động, lôi cuốn và tạo được sự hứng thú
học tập cho học sinh, giáo viên cần áp dụng các PPDH tích cực, đặc biệt là phương pháp
trị chơi vào dạy học.
II. Nội dung
1. Những vấn đề chung.
a. Bản chất của phương pháp trò chơi( trò chơi học tập).
Phương pháp trị chơi là phương pháp tổ chức cho HS tìm hiểu một vấn đề hay thể
nghiệm những hành động, những thái độ, những việc làm thơng qua một trị chơi học tập
nào đó.
Bản chất của phương pháp trị chơi là dạy học thông qua tổ chức hoạt động cho
HS. Dưới sự hướng dẫn của giáo viên, HS được hoạt động bằng cách tự chơi trong đó
mục đích của trị chơi truyền tải mục tiêu của bài học.
b. Quy trình thực hiện:
Bước 1: Giáo viên( hoặc GV cùng HS) lựa chọn trò chơi, giới thiệu trò chơi và mục
tiêu.
Bước 2: Chuẩn bị các phương tiện, điều kiện cần thiết cho trò chơi. Bước này bao
gồm những việc làm sau:
- Tổ chức người tham gia trò chơi: số người tham gia, số đội tham gia(mấy đội tham
gia)
- Các dụng cụ cần thiết dùng để chơi(nếu có).
Bước 3: Hướng dẫn chơi. Bước này bao gồm những việc làm sau:
- GV nêu cách chơi (luật chơi): Từng việc làm cụ thể của từng người chơi hoặc đội
chơi, thời gian chơi, những điều người chơi không được làm.
- Cách xác nhận kết quả và cách tính điểm chơi…

Bước 4: Thực hiện trị chơi
Bước 5: Đánh giá sau trò chơi. Bước này bao gồm những việc làm sau:
- GV nhận xét thái độ tham gia trò chơi của từng đội,của cá nhân, những việc làm
chưa tốt để rút kinh nghiệm.
- Công bố kết quả của từng đội, cá nhân và tuyên dương, ghi điểm, trao phần
thưởng(nếu có).
Bước 6: Thảo luận về ý nghĩa giáo dục của trò chơi. HS nêu kiến thức, kĩ năng
trong bài học mà trò chơi đã thể hiện.
Bước 7: GV kết luận, định hướng cho HS về cách ứng xử tích cực qua trò chơi.
3


c. Ưu điểm của phương pháp trò chơi.
- Qua trò chơi, HS có cơ hội để thể nghiệm thái độ, hành vi. Chính nhờ sự thể
nghiệm này sẽ hình thành được ở các em niềm tin vào những thái độ, hành vi tích cực,
tạo ra động cơ bên trong cho những hành vi ứng xử trong cuộc sống.
- Qua trò chơi, HS sẽ được rèn luyện khả năng ra quyết định lựa chọn cho mình
cách ứng xử đúng đắn, phù hợp trong tình huống; HS hình thành được năng lực quan
sát, được rèn luyện kĩ năng nhận xét, đánh giá hành vi. Trị chơi có nhiều HS tham gia sẽ
tạo cơ hội rèn luyện kĩ năng học tập hợp tác cho các em.
- Bằng trò chơi, việc học tập được tiến hành một cách nhẹ nhàng, sinh động, không
khô khan, nhàm chán. HS được lơi cuốn vào q trình luyện tập một cách tự nhiện, hứng
thú và có tinh thần trách nhiệm, đồng thời giảm sự căng thẳng, mệt mỏi trong học tập
cho HS- nhất là HS lớp 9, khi mà áp lực thi cử đè nặng
- Trò chơi còn tăng khả năng giao tiếp, tạo mối quan hệ gần gũi, thân thiện giữa HS
với HS, giữa GV với HS.
2. Những phương pháp cụ thể.
2.1. Trong dạy học nói chung và dạy học mơn GDCD nói riêng, khơng nhất thiết
giờ học nào cũng bắt buộc phải sử dụng phương pháp trò chơi. Tùy từng bài, từng phần,
từng điều kiện dạy học của nhà trường, khả năng của HS, năng lực và sở trường của GV

mà lựa chọn và sử dụng các PPDH một cách hợp lí. Sử dụng phương pháp trị chơi trong
dạy học mơn GDCD nhằm:
- Hình thành kiến thức, kĩ năng mới.
- Củng cố kiến thức, kĩ năng đã học.
Để đạt được điều đó, chúng ta cần phải chú ý đến thời điểm áp dụng trò chơi.Thời
điểm áp dụng trò chơi hiệu quả, tăng hứng thú cho HS là:
- Sử dụng trò chơi vào đầu giờ học để kiểm tra bài cũ và giới thiệu bài mới.
- Sử dụng trị chơi để hình thành kiến thức, kĩ năng mới( áp dụng sau khi tìm
hiểu xong phần đặt vấn đề hay phần thơng tin, sự kiện).
- Sử dụng trị chơi để củng cố kiến thức, kĩ năng đã học.
2.2. Một số ví dụ cụ thể khi sử dụng phương pháp trò chơi vào dạy học GDCD 9.
a. Sử dụng trò chơi để củng cố kiến thức, kĩ năng đã học. Để củng cố kiến thức,
kĩ năng đã học cho HS chúng ta có thể sử dụng một số trị chơi sau:
*. Trị chơi thử làm phóng viên:
Để củng cố cho HS sau khi học bài: Bảo vệ hịa bình, GV có thể tổ chức cho học
sinh trị chơi làm phóng viên.
Cách chơi như sau: Một vài học sinh trong lớp thay phiên nhau đóng vai phóng
viên Đài truyền hình, đài phát thanh, hoặc Báo thiếu niên tiền phong…và phỏng vấn các
bạn theo các câu hỏi( câu hỏi có thể các em tự nghĩ ra hoặc GV gợi ý trước cho các em):
1. Theo bạn, bảo vệ hịa bình là gì?
2. Bạn đã làm gì để bảo vệ hịa bình?
3.Vì sao chúng ta phải bảo vệ hịa bình?
4. Nêu những việc làm của em hoặc của các bạn trong trường, trong lớp thể hiện
bảo vệ hịa bình.
4


5. Theo bạn, bảo vệ hịa bình là trách nhiệm của ai?
Kết thúc trị chơi, GV kết luận tồn bài: Bảo vệ hịa bình là bảo vệ cuộc sống bình
n, giải quyết các mâu thuẫn, xung đột bằng thương lượng, đàm phán. Bảo vệ hịa bình

là trách nhiệm của mọi người…
*.Trò chơi “Băng reo”.
Để kết thúc bài học: Nghĩa vụ bảo vệ Tổ quốc, GV có thể tổ chức cho HS chơi trị
“ Băng reo” như sau:
Giáo viên hơ “Thanh niên” học sinh đáp lại “Việt Nam”.
Khi Giáo viên hô “sẵn sàng” học sinh đáp lại “Bảo vệ Tổ quốc”
Giáo viên hô “thanh niên Việt Nam” học sinh đáp lại “sẵn sàng bảo vệ Tổ quốc”.
*.Trị chơi ơ chữ: GV có thể dựa vào nội dung bài học để tạo một ơ chữ tóm lược
lại những nội dung đã học hay những gì học sinh cần ghi nhớ.
Ví dụ : Khi dạy bài 7- Kế thừa và phát huy truyền thống tốt đẹp của dân tộc, GV
có thể sử dụng ô chữ sau để củng cố bài học:
- GV tổ chức cho cả lớp cùng chơi
- GV gợi ý HS giải ô chữ bằng cách trả lời các câu hỏi: Trả lời các câu hỏi hàng
ngang để tìm ra ơ chữ hàng dọc(11 chữ cái)
- HS lựa chọn ô chữ hàng ngang- câu hỏi:
1. Áo dài là một …(9 chữ cái) truyền thống của dân tộc Việt Nam.
2. Đây là một truyền thống tốt đẹp của dân tộc ta từ ngàn xưa đến nay?( 7 chữ cái).
3. Câu ca dao:
“Một cây làm chẳng nên non
Ba cây chùm lại nên hòn núi cao”
Muốn nhắc nhở chúng ta điều gì?(7 chữ cái)
4. Đây là một trong những truyên thống của dân tộc ta trong lĩnh vực giáo dục?(7
chữ cái)
5. Ngày xưa, khi cha ông ta chiến thắng quân giặc, thường cung cấp lương thực
quần áo và tha cho tù binh được trở về nhà họ. Điều này thể hiện truyền thống gì của
dân tộc ta?(9 chữ cái).
1

T
2

3

Đ O À

4 H I

Ế U

5 N H Â N

T
R
U
Y
Ề
N
T
H
Ố
N
G

A N G P H Ụ C
Ê U N Ư Ớ C
K Ế T
Ọ C
G H Ĩ

5

A


- Sau khi giải xong các ô chữ hàng ngang- HS đốn ơ chữ hàng dọc
- Kết thúc trị chơi, GV tuyên dương, khen ngợi hoặc ghi điểm cho những em trả lời
tốt.
GV kết luận kết thúc bài học: Dân tộc Việt Nam có truyền thống lâu đời, có bề dày
lịch sử dựng nước và giữ nước.Truyền thống đó là bài học, là kinh nghiệm quý giá cho
mọi thế hệ noi theo.
*Trị chơi đóng vai: Sau khi học bài : Tự chủ, GV tổ chức cho HS chơi đóng vai.
Cách tiến hành như sau:
Gv chia nhóm(2,3,4 nhóm ) tùy tình hình lớp học, đưa ra tình huống: Hai bạn
HS đi xe đạp ngược chiều va vào nhau, một bạn xe bị hỏng, bạn kia bi xây xát.
- HS tự xây dựng kịch bản, viết lời thoại và phân vai.
- GV gợi ý thêm về diễn xuất.
- HS mỗi nhóm lên diễn xuất theo kịch bản.
- HS cả lớp nhận xét, đánh giá
- GV nhận xét, đánh giá tiểu phẩm, tuyên dương, ghi điểm nhóm làm tốt hoặc phát
thưởng (nếu có).
*Trị chơi “Ai giỏi hơn”: Sau khi học bài : Tự chủ, GV tổ chức cho HS chơi trò
chơi:

GV kết luận tồn bài: Tự chủ là đức tính q giá. Nếu như mỗi chúng ta cũng có
đức tính tự chủ thì mọi cơng việc được giao được hồn thành tốt đẹp, mỗi cá nhân sẽ
xây dựng gia đình, xã hội văn minh, hạnh phúc. Mỗi HS chúng ta biết tự chủ sẽ trở
thành người con ngoan, trò giỏi, lớp trường của chúng ta sẽ luôn luôn là môi trường
xanh- sạch- đẹp, văn minh, an tồn.
*.Trị chơi “Hái hoa dân chủ”. Đây là trị chơi thường được tổ chức trong các giờ
ơn tập, thực hành, ngoại khóa. Thay đổi hình thức ơn tập bằng trò chơi “hái hoa dân

6


chủ” làm cho giờ ôn tập sinh động hơn, tránh khô khan, nhàm chán. Các em được học
mà chơi, chơi mà học. Cách tiến hành như sau:
- GV chuẩn bị các câu hỏi đã ghi sẵn vào tờ giấy, gắn vào cây hoa(gây hứng thú
cho HS).
- GV gọi từng HS lên hái hoa, HS đọc to câu hỏi cho cả lớp nghe và trả lời câu
hỏi.
- GV nhận xét và ghi điểm.
*.Trò chơi “thi hát các làn điệu dân ca quê hương, các vùng miền- đọc ca dao ,
tục ngữ”.
Ví dụ: Khi dạy xong bài: Kế thừa và phát huy truyền thống tốt đẹp của dân tộc,
GV tổ chức cho HS thi hát các làn điệu dân ca của quê hương, các vùng miền .
- GV chia lớp thành 2 nhóm- các nhóm bốc thăm, nhóm nào thi trước.
- GV quy định thời gian chơi.
- Các nhóm lần lượt trình bày.
- Hết thời gian, nhóm nào trình bày được nhiều hơn, hay hơn thì nhóm đó thắng
cuộc.
GV kết luận bài học và nhắc nhở HS sinh phải biết giữ gìn, kế thừa và phát huy
truyền thống tốt đẹp của dân tộc. Đặc biệt là các làn điệu dân ca đang ngày bị mai
một trong lớp trẻ.
Khi dạy xong bài: Dân chủ và kỉ luật, giáo viên tổ chức cho các em thi đọc các
câu nói, câu tục ngữ, cao dao nói về dân chủ và kĩ luật.
- GV chia nhóm( 2 nhóm)- các nhóm bốc thăm, nhóm nào đọc trước.
- GV quy định thời gian chơi
- Các nhóm lần lượt trình bày.
- Hết thời gian, nhóm nào trình bày được nhiều hơn, hay hơn thì nhóm đó thắng
cuộc.

GV kết luận bài học. Chúng ta có thể tham khảo những câu sau:
+ Câu nói của Bác Hồ:
- Dễ trăm lần khơng dân cũng chịu .
Khó vạn lần dân liệu cũng xong
- Khơng có gì q hơn độc lập tự do.
+ Tục ngữ:
- Muốn trịn phải có khn,
Muốn vng phải có thước.
- Quân pháp bất vị thân.
- Nhập gia tùy tục.
- Đói tự do hơn no luồn cúi.
- Bể rộng cá nhảy, trời cao chim bay.
- Đất có lề, quê có thói.
- Nước có vua, chùa có bụt.
- Người trên đứng đắn, kẻ dưới dám nhờn.
- Thượng bất chính, hạ tắc loạn. .
7


- Tôn ti trật tự.
+ Cao dao:
- Bề trên ở chẳng kỉ cương,
Cho nên kẻ dưới lập đường mây mưa.
- Thà làm chim sẻ trên cành
Cịn hơn sống kiếp hồng anh trong lồng.
b. Sử dụng trị chơi để hình thành kiến thức, kĩ năng mới cho HS.
* Trò chơi “Tiếp sức’. Trò chơi này áp dụng khi GV yêu cầu HS tìm những biểu
hiện của chuẩn mực đạo đức hay pháp luật trong cuộc sống hàng ngày.
Sau khi hướng dẫn HS tìm hiểu khái niệm trong bài: Kế thừa và phát huy truyền
thông tốt đẹp của dân tộc”, GV tổ chức cho HS chơi trị “tiếp sức” :

GV chia nhóm( 2 nhóm) quy định thời gian chơi.
GV nêu nhiệm vụ cần thực hiện: Kể tên các truyền thống tốt đẹp của dân tộc ta mà
em biết?
GV nêu luật chơi và cách chơi: mỗi nhóm cử một đại diện lên bảng ghi một biểu
hiện, sau đó về chỗ để bạn khác trong nhóm lên ghi, tiếp tục cho đến hết thời gian
quy định( mỗi bạn chỉ thực hiện 1 lần). Hết thời gian, nhóm nào có nhiều đáp án
nhất, nhóm đó thắng cuộc).
Bảng minh họa các truyền thống tốt đẹp của dân tộc
Nhóm 1
- Hiếu thảo
- Đồn kết
- Truyền thống u nước
- Truyền thống bất khuất
- ...........................

Nhóm 2
- Đồn kết
- Chống ngoại xâm
- Tôn sư trọng
- Truyền thống tự chủ
- Truyền thống hiếu học
- .............................

Kết thúc trò chơi, GV nhận xét và tuyên dương nhóm làm tốt
GV kết luận: Đây là những truyền thống tốt đẹp của dân tộc. Chúng ta cần biết
giữ gìn, kế thừa và phát huy những truyền thống tốt đẹp của dân tộc.
Sau đó, GV chuyển sang nội dung tiếp theo của bài học.
c. Sử dụng trò chơi để giới thiệu bài mới.
Sử dụng trò chơi vào đầu tiết học để bước đầu các em nhận ra nội dung kiến thức
bài học mà các em sắp được học. Đồng thời tạo tâm lý phấn khởi, thoải mái, hào

hứng học tập giảm bớt sự căng thẳng, mệt mỏi ở tiết học trước( Hoặc sự căng thẳng,
mệt mỏi do hồn cảnh xung quanh).
*.Trị chơi săm vai:
Ví dụ: khi học bài Kế thừa và phát huy truyền thống tốt đẹp của dân tộc,
GV
tổ chức cho HS chơi sắm vai để giới thiệu bài mới.
HS chuẩn bị tiểu phẩm(GV hướng dẫn HS chuẩn bị ở tiết học trước)
8


HS chơi đóng vai với tiểu phẩm:
Mười( vừa đi vừa ngân nga):
- Dù ai buôn bán trăm bề
Mồng mười tháng tám thì về chọi trâu
- Dù ai đi ngược về xuôi
Nhớ ngày giỗ Tổ mồng mười tháng ba
Lợi: Cậu lãng mạn thật đấy. Biết ngâm thơ từ bao giờ thế! Cậu có biết ý
nghĩa của các câu ca dao đó không?
Mười (gãi đầu): Tớ …tớ…ớ!
Trân: A! Câu ca dao nhắc nhở chúng ta phải luôn nhớ về cội nguồn, nhớ về
những giá trị tốt đẹp của dân tộc. Đây là một trong những truyền thống tốt đẹp của dân
tộc ta.
Tuyết Minh: Vậy “Truyền thống” là gì? Thế nào là truyền thống tốt đẹp của
dân tộc?
Tiểu phẩm kết thúc, GV chuyển vào giới thiệu bài mới: Để giải đáp câu hỏi của bạn
Hằng, chúng ta sẽ tìm hiểu bài học hơm nay.
*. Trị chơi tiếp sức:
Khi dạy bài: Ơn tập học kỳ I chúng ta sử dụng trò chơi tiếp sức để tạo tâm lý hứng
thú cho học sinh khi học bài mới.
GV chia nhóm( 2 nhóm), quy định thời gian chơi( thời gian chơi 3 phút)

GV nêu nhiệm vụ cần thực hiện: Kể tên các bài đạo đức đã học trong chương
trình GDCD 9 học kỳ I ?
GV nêu luật chơi và cách chơi: mỗi nhóm cử một đại diện lên bảng ghi một bài
đạo đức đã học, sau đó về chỗ để bạn khác trong nhóm lên ghi, tiếp tục cho đến hết
thời gian quy định( mỗi bạn chỉ thực hiện 1 lần). Hết thời gian, nhóm nào có nhiều
đáp án nhất, nhóm đó thắng cuộc).
3. Những kết quả đạt được, những kinh nghiệm rút ra, những sản phẩm chính của
đề tài.
Qua q trình tổ chức thực hiện“Sử dụng phương pháp trị chơi trong dạy học
mơn GDCD 9 ở Trường THCS Lý Thường Kiệt.” cũng câu hỏi và đối tượng ấy, tơi thu
được kết quả đáng mừng, có 11/12 em thích học mơn này. Các em cho rằng khi học mơn
GDCD có sử dụng trị chơi học tập, các em cảm thấy giờ hoc sôi nổi hơn, giảm được
căng thẳng, áp lực học tập. Các em có cơ hội vừa học vừa chơi, kiến thức lại được khắc
sâu- khi các em được tự khám phá. Đặc biệt các em rất hứng thú chờ đợi tiết học GDCD
tiếp theo.
• Điều tra kết quả u thích mơn học cuối năm học 2015-2016
Lớp Sĩ số
Học Lực
Ghi chú
G K
TB Y
9A1 41
32 4
5
Trước khi áp dụng
9A2 42
30 8
10
0
Trước khi áp dụng

9


• Điều tra kết quả học tập: kết quả học tập cuối năm học 2016 - 2017
Lớp Sĩ số
Học Lực
Ghi chú
G K
TB Y
9A1 41
39 2
0
Sau khi áp dụng đề tài
9A2 42
32 10
0
0
Sau khi áp dụng đề tài
Như vậy, qua điều tra chúng ta thấy, hiệu quả dạy học môn GDCD đã được nâng
cao khi có áp dụng phương pháp trị chơi.
Để đạt được những kết quả trên, trong quá trình áp dụng phương pháp trị chơi vào
dạy học mơn GDCD cần lưu ý một số điểm sau :
- Trò chơi phải dễ tổ chức và thực hiện, phải phù hợp với chủ đề, mục tiêu bài học
GDCD, với đặc điểm, trình độ của HS THCS, với qng thời gian, hồn cảnh, điều kiện
thực tế của lớp học, đồng thời phải không gây nguy hiểm cho HS.
- HS phải nắm được quy tắc chơi và phải tôn trọng luật chơi.
- Quy định rõ thời gian, địa điểm chơi.
- Trò chơi phải phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo của HS, tạo điều kiện cho
HS tham gia tổ chức, điều khiển tốt các khâu: chuẩn bị, tiến hành chơi và đánh giá sau

khi chơi.
- Trò chơi phải được luân phiên, thay đổi một cách hợp lí tránh gây sự nhàm chán
cho HS.
- Tổ chức trị chơi vào thời gian thích hợp của bài học để vừa làm cho HS hứng thú
học tập vừa hướng cho HS tiếp tục tập trung vào các nội dung khác của bài học một
cách có hiệu quả.
- Sau khi chơi, GV cần cho HS thảo luận rút ra nội dung, ý nghĩa giáo dục của trò
chơi.
4. Khả năng ứng dụng, triển khai kết quả của SKKN.
Đây là đề tài khơng khó thực hiện, đề tài này có thể ứng dụng vào dạy một số mơn
học khác.
Qua phương pháp trò chơi, HS sẽ được rèn luyện khả năng ra quyết định lựa chọn
cho mình cách ứng xử đúng đắn, phù hợp trong tình huống; HS hình thành được năng
lực quan sát, được rèn luyện kĩ năng nhận xét, đánh giá hành vi. Trị chơi có nhiều HS
tham gia sẽ tạo cơ hội rèn luyện kĩ năng học tập hợp tác cho các em.
Bằng trò chơi, việc học tập được tiến hành một cách nhẹ nhàng, sinh động, không
khô khan, nhàm chán. HS được lôi cuốn vào quá trình luyện tập một cách tự nhiên, hứng
thú và có tinh thần trách nhiệm, đồng thời giảm sự căng thẳng, mệt mỏi trong học tập
cho HS- nhất là HS lớp 9, khi mà áp lực học tăng tiết, thi cử đè nặng

10


C. KẾT LUẬN:
I. Kết quả của việc ứng dụng đề tài SKKN.
Qua quá trình giảng dạy và nghiên cứu đề tài “Sử dụng phương pháp trị chơi
trong dạy học mơn GDCD 9 ở Trường THCS Lý Thường Kiệt.” đã mang lại những
hiệu quả đáng kể:
- HS có cơ hội thể nghiệm thái độ, hành vi. Chính nhờ sự thể nghiệm này sẽ hình
thành được ở các em niềm tin vào những thái độ, hành vi tích cực, tạo ra động cơ bên

trong cho những hành vi ứng xử trong cuộc sống.
- HS sẽ được rèn luyện khả năng ra quyết định lựa chọn cho mình cách ứng xử
đúng đắn, phù hợp trong tình huống; HS hình thành được năng lực quan sát, được rèn
luyện kĩ năng nhận xét, đánh giá hành vi.
- Tiết học được tiến hành một cách nhẹ nhàng, sinh động, không khô khan, nhàm
chán. HS được lôi cuốn vào quá trình luyện tập một cách tự nhiện, hứng thú và có tinh
thần trách nhiệm, đồng thời giảm sự căng thẳng, mệt mỏi trong học tập cho HS- nhất là
HS lớp 9, khi mà áp lực thi cử đè nặng
- Trò chơi còn tăng khả năng giao tiếp, tạo mối quan hệ gần gũi, thân thiện giữa HS
với HS, giữa GV với HS.
- Qua đó, HS được rèn luyện nhiều kĩ năng sống: kĩ năng giải quyết vấn đề, kĩ năng
hợp tác, kĩ năng giao tiếp, kĩ năng chia sẽ cảm xúc, kĩ năng giảm căng thẳng…
- Nôi dung bài học nắm chắc và sâu hơn vì bản thân các em được tự khám phá.
II. Những kết luận trong quá trình nghiên cứu, vận dụng.
- Để giờ học GDCD đạt được hiệu quả cao, tạo được sự hứng thú cho HS, GV phải
có sự đầu tư, nghiên cứu, chuẩn bị chu đáo, nhất là khi sử dụng phương pháp trị chơi
vào dạy học mơn GDCD.
- Tổ chức hướng dẫn học sinh thực hiện các hoạt động học tập với các hình thức đa
dạng, phong phú, có sức hấp dẫn, phù hợp với đặc trưng bài học, với đặc điểm và trình
độ học sinh, với điều kiện cụ thể của lớp, trường, địa phương.
- Động viên, khuyến khích, tạo cơ hội và điều kiện cho học sinh tham gia một cách
tích cực, chủ động, sáng tạo vào q trình khám phá, phát hiện tri thức. Tạo niềm vui,
sự hứng khởi, nhu cầu hoạt động và thái độ tự tin trong học tập, giúp học sinh phát
triển tối đa năng lực tự học, tự đánh giá.
- Sử dụng các phương pháp và hình thức tổ chức dạy học một cách hợp lý, hiệu
quả, linh hoạt phù hợp với đặc trưng bộ mơn, phù hợp với nội dung, tính chất của bài
học…
- Học sinh cần mạnh dạn trình bày và bảo vệ ý kiến, tích cực thảo luận, tranh luận
với bạn, với nhóm học tập. Biết tự đánh giá và đánh giá các ý kiến, quan điểm, các sản
phẩm hoạt động học tập của bản thân, bạn bè.

- Trong quá trình tham gia trị chơi học tập cần có sự thi đua lành mạnh, biết rút ra
ý nghĩa giáo dục của trò chơi.
III. Những kiến nghị, đề xuất:
Để đảm bảo vận dụng tốt các phương pháp dạy học, tơi xin có một số kiến nghị,
đề xuất:
11


- Bản thân mỗi giáo viên cần tăng cường học tập để trau dồi kinh nghiệm, trình độ
chun mơn nghiệp vụ, khả năng giáo dục, thuyết phục cảm hóa học sinh bằng cả tình
cảm và năng lực chun mơn. Thường xuyên dự giờ đánh giá rút kinh nghiệm đồng
nghiệp…
- Trong q trình giảng dạy giáo viên cần tìm hiểu, ln có những phương pháp phù
hợp để phát huy tính chủ động, sáng tạo của học sinh.
- Đơn vị Phòng giáo dục cần tổ chức thêm nhiều hội thảo chuyên đề để giáo viên có
điều kiện học tập, rút kinh nghiệm. Trang bị thêm máy chiếu phục vụ cho việc giảng dạy
.
Trên đây là một số kinh nghiệm giảng dạy của bản thân đã tích lũy được, trong q
trình thực hiện khơng tránh khỏi những sai sót, rất mong sự đóng góp ý kiến của Hội
đồng khoa học các cấp để đề tài được hoàn thiện tốt hơn.
Vĩnh Hưng A, ngày 20 tháng 2 năm 2018
Người thực hiện

Ngô Kim Nhi

12


HỘI ĐỒNG KHOA HỌC
TRƯỜNG THCS LÝ THƯỜNG KIỆT

PHẦN NHẬN XÉT ĐÁNH GIÁ, XẾP LOẠI
SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
1. Kết quả chấm điểm: . . . . . . /100 điểm
a) Về nội dung:
- Tính mới: ............................................./30 điểm
- Tính hiệu quả: ...................................../35 điểm
- Tính ứng dụng thực tiễn: ...................../20 điểm
- Tính khoa học: ...................................../10 điểm
b) Về hình thức: ...................................../05 điểm
2. Xếp loại: ..........................................................
Vĩnh Hưng A, ngày ..... tháng .... năm 20...
CHỦ TỊCH HĐKH

HIỆU TRƯỞNG
HỘI ĐỒNG KHOA HỌC PHÒNG GD&ĐT VĨNH LỢI
1. Kết quả chấm điểm: . . . . . . /100 điểm
2. Xếp loại: ..........................................................
Vĩnh Lợi, ngày ..... tháng .... năm 20...
CHỦ TỊCH HĐKH

TRƯỞNG PHÒNG GD&ĐT

13


14