Bồi dưỡng năng lực giải quyết vấn đề cho học sinh trong dạy học chương động lực học chất điểm vật lý 10

IH
TR

NG

NGU

B ID
H

IH

S

PH M

N TH THU THU

NG NĂNG L

GI I QU

SINH TRONG D
H

Ĩ N NG

H

TV N

H ƠNG ắ

H T I M” VẬT Lụ 10

LUẬN VĂN TH
Lệ LUẬN VĨ PPDH B

N

Sƾ

MÔN VẬT Lụ

g - 2020

HO
NG L


IH
TR

NG

NGU

B ID
H

Ĩ N NG

IH

S

PH M

N TH THU THU

NG NĂNG L

SINH TRONG D

GI I QU
H

TV N

H ƠNG ắ

NG L

H T I M” VẬT Lụ 10

Ng
M

h LỦ
PPDH B
8 14 01 11

Ng

ih

g

TS. NGU

h

V

h

N TH NH H I

N

g - 2020

Ủ

HO
H


I

L I

M O N

Tôiăxinăcamăđoanălu năvĕnăth căsƿăgiáoăd căv iăđềătƠi:ă“Bồi dưỡng năng lực giải
quyết vấn đề cho học sinh trong dạy học chương “

ng lực học chất đi

” Vật lí 10”

lƠăcơngătrìnhănghiênăcứuăcủaăriêngătơi.ăCácănộiădungăvƠăk tăqu ătrongălu năvĕnălƠătrungă
th căvƠăch aătừngăđ

căcơngăb ătrongăbấtăkìămộtăcơngătrìnhănƠoăkhác.
Tá gi

Ng

Th Th Th


r·
r-!

!
[

III

THONG TIN LU�N VAN TH�C Si

Tend� tai:
BOI DUONG NANG L/C GIA.I QUYET VAN DE CHO HQC SINH
TRONG D�Y HQC CHUONG "D)NG L/C HQC CHAT DIEM" V�T LY 10
Nganh: Ly lu�n va PPDH bl man V�t ly
HQ ten hQC vien: NguySn Thi Thu Thuy
Nguai hu-ng din khoa l19c: TS. NguySn Thanh Hai
Ca S' dao tio: Tmcmg dii h9c SU phim - Dii h9c Da N�ng
Tom tlt: Can cr vao m1,1c tieu nghien cru, nhi�m V,l nghien cru va kSt qua nghien cru cia dS
tai: "B6i duo·ng nang I 1·c giai quySt vln dS cho h9c sinh trong diy h9c clmang "Dmg I 1·c h9c chlt
diJm" V�t ly 10", tac gia rut ra mlt s6 kSt Iu�n sau:
Trong chuang 1, lu�n van da phan tfch va lam r5 ca so· ly lu�n cung nhu th11·c tiSn cia vi�c t6
ch(rc diy h9c theo tiSn trinh diy h9c giai quySt vln dS nhim b6i du"ng nang h,rc giai quySt vln dS cho
h9c sinh.
Cung v-i nh'ng co· so· phan tfch clu true nli dung, xac djnh m 1c tieu diy h9c cia chuang
"D9ng I 1 ·c h9c chlt diJm" V�t ly 10 theo chuAn kiSn thrc, ky nang cia 89 giao d1c va dao tio o·
chuang 2, lu�n van da thiSt kS duqc cac hoit dlng diy h9c theo tiSn trinh diy h9c GQVD cho hai kiSn
th(rc va Cong Cl,l danh gia nang !µ·c hQC sinh cho m6i bai.
TNSP tren d6i tuqng h9c sinh 16·p 10 tmang THPT Luong ThS Vinh da chfrng to tfnh kha thi
cia tiSn trinh diy h9c da dS xult. Nh'ng kSt qua thu duqc cho thly, diy h9c theo tiSn trlnh diy h9c
giai quySt vin dS da thu hut du9·c S" chu y cua hQC sinh vao cac nhi�m Vl hQC t�p , dem !ii niSm vui
va hrng thu cho h9c sinh; kfch thfch qua trinh tu duy nh�m b6i du"ng nang I11·c giai quySt vln dS cho
h9c sinh trong h9c t�p va th1·c tiSn.
Do diSu ki�n hin chS v� thai gian nen tac gia chi th11·c hi�n TNSP tren s6 Iu·9ng h9c sinh c6 hin nen
vi�c danh gia hi�u qua cua vi�c t6 chrc diy h9c theo tiSn trinh diy h9c giai quySt vin dS chua mang tfnh
khai quat. Tac gia se tiSp t1c tiSn hanh thu- nghi�m them ctJ hoan chinh cac n9i dung dJ tang hi�u qua cho
vi�c t6 chrc diy h9c va danh gia NLGQVD cho h9c sinh.
Tu kh6a: Nang I1·c giai quySt vin dS, diy hQC giai quySt vin dS, danh gia nang I 1·c giai quySt
vin dS, dlng I1·c h9c chit diJm, v�t ly 10.
Xac nh�n cia giao vien hu·o·ng d�n

TS. NguySn Thanh Hai

Ngm'"i thfC hi�n d� tai

NguySn Thi Thu Thuy



IV

INFORMATION PAGE OF MASTER THESIS
Name of thesis:
FOSTERING PROBLEM-SOLVING CAPACITY FOR STUDENTS IN
TEACHING THE CHAPTER "PARTICLE DYNAMICS" OF PHYSICS 10
Major: Reasoning and methods of teaching physics
Full name of Master student: Nguyen Thi Thu Thuy
Supervisors: Dr. Nguyen Thanh Hai
Training institution: University of Education, The University of Da Nang
Abstract: Based on the research objectives, research tasks and research outcomes of the topic:
"Fostering problem-solving capacity for students in the chapter "particle dynamics" of Physics 10", the
author draws some of the following conclusions:
In Chapter 1, the thesis has analyzed and clarified the theoretical and practical
basis of the teaching oganization following the teaching procedures of guiding how to solve problems
in order to foster the problem-solving capacity for students.
Along with the analysis basis of the content structure, defining the teaching objectives of the chapter
2 "Particle Dynamics" Physics 10 in accordance to the knowledge and skills standards prescribed by the
Ministry of Education and Training. The thesis has designed teaching activities according to problemsolving teaching procedures for two knowledge and assessment tools for students' capability in each lesson.
Pedagogical experiments on grade 10 students of Luong The Vinh Senior High School has
proved the feasibility of the proposed teaching procedures. The research results show that the problemsolving teaching procedures has attracted students' attention onto learning tasks, bringing joy and
excitement to students; stimulate thinking process to foster students' problem-solving capacity in

learning and practice.
Due to time constraints, the author only conducts pedagogical experiments on the number of
students who are limited, so the evaluation of the effectiveness of teaching organization according to the
problem-solving teaching procedures is not generalized. The author will continue to conduct further testing
to improve the efficiency of the teaching content in order to increase the effectiveness of the organization
of teaching and assessing students' problem-solving capability.
Keywords: Problem-solving capacity, problem-solving teaching, assessment of problemsolving capacity, particle dynamics, physics 10.
S per i r’

fir

i

Dr. Nguyen Thanh Hai

Student

Nguyen Thi Thu Thuy


V

M CL C
IăCAMăĐOAN ............................................................................................................ I
THỌNGăTINă U NăVĔNăTH CăSƾ ........................................................................... III
INFORMATION PAGE OF MASTER THESIS ........................................................ IV
M Că C ...................................................................................................................... V
DANHăM CăCÁCăCH ăVI TăT T .......................................................................... VII
DANHăM CăCÁCăB NG ......................................................................................... VIII
DANHăM CăCÁCăS ăĐ .......................................................................................... IX

DANHăM CăCÁCăĐ ăTH ........................................................................................... X
M

U ......................................................................................................................... 1
1. Lý doăch năđềătƠi ................................................................................................ 1
.ăT ngăquanăvềăvấnăđềănghiênăcứu ........................................................................ 2
.ăM cătiêuăcủaăđềătƠi .............................................................................................. 3
4.ăGi ăthuy tăkhoaăh c ............................................................................................ 3
.ăĐ iăt ng,ăph măviănghiên cứu .......................................................................... 3
6.ăNhiệmăv ănghiênăcứu .......................................................................................... 3
7.ăPh ngăphápănghiênăcứu .................................................................................... 4
8.ăĐóngăgópăcủaăđềătƠi ............................................................................................ 4
9.ăCấuătrúcălu năvĕn ................................................................................................ 5

h

g 1 Ơ S Lệ LUẬN VĨ TH
TI N
VI
B ID
NG NĂNG
L
GI I QU T V N
HO H
SINH TRONG D
H
VẬT Lụ .... 6
. .ăNĕngăl căgi iăquy tăvấnăđềătrongăd yăh căv tălý ...................................................... 6
. . .ăMộtăs ăvấnăđềăvềănĕngăl c ............................................................................ 6
. . .ăKháiăniệmănĕngăl căgi iăquy tăvấnăđề .......................................................... 8

. . .ăCấuătrúcănĕngăl căgi iăquy tăvấnăđề ............................................................. 8
. .4.ăCácăph

ngăphápăđánhăgiáănĕngăl căgi iăquy tăvấnăđềăcủa h căsinh ......... 11

1.2. B i d ỡngănĕngăl c gi i quy t vấnăđề cho h c sinh trong d y h c v t lý ............. 13
. . .ăC ăhộiăb iăd ỡngănĕngăl căgi iăquy tăvấnăđềăchoăh căsinhătrongăd yăh că
v tălý .............................................................................................................................. 13
1.2.2. Một s biện pháp b iăd ỡngănĕngăl căgi iăquy tăvấnăđềăchoăh căsinh ...... 15
. . .ăQuyătrìnhăb iăd ỡngănĕngăl căgi iăquy tăvấnăđềăchoăh căsinhătrongăd yăh că
v tălý .............................................................................................................................. 16
1.2.4. Một s kiểu t chức d y h cănh măb iăd ỡngănĕngăl c gi i quy t vấnăđề
cho h c sinh ................................................................................................................... 16
. . .ă Ti nă trìnhă d yă h că ki nă thứcă v tă lýă nh mă b iă d ỡngă nĕngă l că gi iă quy tă
vấnăđềăchoăHS ................................................................................................................ 20


VI

. .ă Th că tr ngă việcă b iă d ỡngă N GQVĐă choă HSă trongă quáă trìnhă d yă h că v tă lýă ă
tr

ngătrungăh căph ăthôngăhiệnănay ............................................................................ 22
. . .ăM căđíchăđiềuătra ........................................................................................ 22
. . .ăăNộiădungăvƠăph ngăphápăđiềuătra ............................................................ 23

. . .ăăK tăqu ăvƠăđánhăgiáăk tăqu ăđiềuătra.......................................................... 23
K tălu năch ngă ......................................................................................................... 25
h
g2 T

H
D
H
H ƠNG ắ NG L
H
H T I M”
THEO H ỚNG B I D
NG NĂNG L
GI I QU T V N
HO H
SINH ............................................................................................................................. 26
. .ăT ngăquanăvềăch

ngăắĐộngăl căh căchấtăđiểm ăv tălýă

ăbanăc ăb n ................ 26

. . .ăV ătríăvƠăđặcăđiểmăcủaăch ng .................................................................... 26
. . .ăCấuătrúcăcủaăch ng ................................................................................... 26
. . .ăChu năki năthứcăvƠăkƿănĕngăcủaăch ng ..................................................... 27
. .ăThi tăk ămộtăs ăti nătrìnhăd yăh căch ngăắĐộngăl căh căchấtăđiểm ătheoăh ngă
b iăd ỡngănĕngăl căgi iăquy tăvấnăđềăchoăh c sinh ...................................................... 29
. . .ăTi nătrìnhăd yăh căki năthứcăắđ nhălu tăIIIăNiu-t n .................................. 29
. . .ăTi nătrìnhăd yăh căki năthứcăắăĐ nhălu tăHúc ........................................... 38
K tălu năch ngă ......................................................................................................... 51
h
g 3 TH
NGHI M S PH M .................................................................. 52
. .ăM căđíchăth cănghiệmăs ăph m ............................................................................. 52
. .ăNhiệmăv ăcủaăth cănghiệmăs ăph m ...................................................................... 52

. .ăĐ iăt ngăth cănghiệmăs ăph m ............................................................................ 52
.4.ăTh iăgianăth cănghiệmăs ăph m ............................................................................. 53
. .ăPh ngăphápăth cănghiệmăs ăph m ....................................................................... 53
.6.ăNh ngăthu năl iăvƠăkhóăkhĕnăkhiăth cănghiệmăs ăph m ....................................... 54
.6. .ăThu năl i ..................................................................................................... 54
.6. .ăKhóăkhĕn ..................................................................................................... 54
.6. .ăCáchăkh căph c ........................................................................................... 54
.7.ăCácăb căti năhƠnhăth cănghiệmăs ăph m ............................................................. 54
.8.ăĐánhăgiáăk tăqu ăth cănghiệmăs ăph m ................................................................. 54
.8. .ăĐánhăgiáăđ nhătính....................................................................................... 54
.8. .ăĐánhăgiáăđ nhăl ng ................................................................................... 59
K tălu năch ngă ......................................................................................................... 67
K T LUẬN VĨ KI N NGH ..................................................................................... 69
TĨI LI U TH M KH O........................................................................................... 71
PH L

.................................................................................................................. PL1


VII

DANH M C CÁC CH

Th

á

h

i

VI T T T

á

h

i

đ

1

GV

Giáo viên

2

GQVĐ

3

HS

4

N GQVĐ

5

PHHS

Ph ăhuynhăh căsinh

6

PPDH

Ph

7

SGK

Sách giáo khoa

8

THCS

Trungăh căc ăs

9

THPT

Trungăh căph ăthông

Gi iăquy tăvấnăđề

H căsinh
Nĕngăl căgi iăquy tăvấnăđề

ngăphápăd yăh c


VIII

DANH M C CÁC B NG
S hi

Tê b

g

Trang

B ngă . .ă

Cácănĕngăl căthƠnhăt ăcủaănĕngăl căgi iăquy tăvấnăđề

9

B ngă . .ă

Chu năki năthức,ăkƿănĕngăch
lýă

ngăĐộngăl căh căchấtăđiểmăV tă

27

B ngă . .ă

B ngăRubricsăđánhăgiáăN ăGQVĐăcủaăHSătrongăquáătrìnhăDHă
ki năthứcăắĐ nhălu tăIIIăNiu-t n

46

B ngă . .ă

B ngăRubricsăđánhăgiáăN ăGQVĐăcủaăHSătrongăquáătrìnhăDHă
ki năthứcăắĐ nhălu tăHúc

48

B ngă . .ă

Cácăb

căti năhƠnhăth cănghiệmăs ăph m

53

B ng 3.2.

T ng h p ch s ăhƠnhăviăcủaăN GQVĐăcủa c l p

60

B ng 3.3.

T ng h p ch s ăhƠnhăviăcủaăcácănhómă ăbƠiăắĐ nhălu tăIIIăNiut n

64

B ng 3.4.

T ng h p ch s ăhƠnhăviăcủaăcácănhómă ăbƠiăắĐ nhălu tăHúc

64


IX

Ễ SƠ

DANH M
S hi

Tê

đ

Trang

S ăđ ă . .ă D ngăkháiăquátăcủaăs ăđ ămơăph ngăti nătrìnhăkhoaăh că
GQVĐ,ăxơyăd ngămộtăki năthứcăc ăthể

14

S ăđ ă . .ă D ngăkháiăqtăcủaăs ăđ ămơăph ngăti nătrìnhăkhoaăh că
GQVĐ,ăkiểmănghiệmăhoặcăứngăd ngămộtăki năthứcăc ăthể

14

S ăđ 1.3.

21

Ti nătrìnhăd yăh căki năthứcăv tălýănh măb iăd ỡngăN GQVĐă
cho HS

S ăđ ă . .ă Cấuătrúcănộiădungăch

ngăắĐộngăl căh căchấtăđiểm ăV tălýă

27

S ăđ ă . .ă Ti nătrìnhăd yăh căGQVĐăki năthứcăắĐ nhălu tăIIIăNiu-t n

31

S ăđ ă . .ă Ti nătrìnhăd yăh căGQVĐăki năthứcăắĐ nhălu tăHúc

40


X

TH

DANH M C CÁC
S hi

Tê đ

h

Trang

Đ ăth ă . .ă

Ch ăs ăhƠnhăviăh căt păcủaăc ăl păkhiăh căki năthứcăắĐ nhă
lu tăIIIăNiu-t n

61

Đ ăth ă . .ă

Ch ăs ăhƠnhăviăh căt păcủaăc ăl păkhiăh căki năthứcăắĐ nhă
lu tăHúc

62

Đ ăth ă . .ă

Soăsánhăch ăs ăhƠnhăviăh căt păcủaăc ăl păgi aăbƠiăắĐ nhă
lu tăIIIăNiu-t n ăvƠăắĐ nhălu tăHúc

63

Đ ăth ă .4.ă

Ch ăs ăhƠnhăviăh căt păgi aăcácănhómă ăbƠiăắĐ nhălu tăIII
Niu-t n

65

Đ ăth ă . .ă

Ch ăs ăhƠnhăviăh căt păgi aăcácănhómă ăbƠiăắĐ nhălu tă
Húc

65


1
M
1. LỦ

h

đ

U

i

Hiệnănay,ăViệtăNamăvƠăth ăgi iăđangă ăgiaiăđo năđ uăcủaăcuộcăcáchăm ngăcông

nghiệpăl năthứăt .ăĐơyălƠăcuộcăcáchăm ngăch aătừngăcóătrongăl chăs ănhơnălo i,ălƠăs ă
k tăh păcủaăcơngănghệătrongăcácălƿnhăv căv tălý,ăs ăhóaăvƠăsinhăh c.ăCuộcăcáchăm ngă
cơngănghiệpănƠyăs ălƠmăthayăđ iăc ăb năl iăs ng,ăphongăcáchălƠmăviệc,ăcáchăthứcăgiao
ti păvƠăm ăraăb

căngoặtăm iăchoăs ăphátătriểnăcủaăconăng

i.ăV y,ăđểăđápăứngăđ

nhuă c uă đòiă h iă m iă củaă th iă đ i,ă ngƠnhă giáoă d că c nă ph iă đƠoă t oă đ
ng

că

că nh ngă conă

iăm i,ăcóăph măchấtăđ oăđứcăt t,ăcóănĕngăl călƠmăviệcăhiệuăqu ăvƠăđặcăbiệtăcóăkh ă

nĕngăsángăt oăđểăgi iăquy tăcácăvấnăđềăđặtăra.ă
Xuă h

ngăchungăcủaă d yăh că trênăth ă gi iă hiệnănayă lƠă nh mă hìnhăthƠnhăvƠăphátă

triểnănĕngăl căchoăng

iăh căchứăkhơngăch ăđ năthu nălƠăcungăcấpăki năthức,ăkƿănĕngăvƠă

hìnhăthƠnhătháiăđộăh căt p.ăTheoăđó,ăNgh ăquy tă 9ăcủaăBanăchấpăhƠnhăTWăl năthứă8ă
(KhóaăXI)ă đƣăkhẳngăđ nh:ă ắph iăchuyểnă đ iăcĕnăb nătoƠnăbộănềnăgiáoăd cătừă chủă y uă
truyềnăth ki năthứcăsangăphátătriểnă nĕngăl că vƠăph măchấtăng

hƠnhăTrungă

ngăĐ ngăKhóaăXI,ă

iă h c,… ă (BanăChấpă

).ăĐểăđápăứngăuăc uănƠy, Thơngăt ă

BộăGiáoăd căvƠăđƠoăt oăđƣăbanăhƠnhăch

ngătrìnhăGDPTăm iăv iă

8ăcủaă

ănĕngăl căc năhìnhă

thƠnhăvƠăphátătriểnăchoăh căsinh. Trongăđó,ăm cătiêuăxunăsu tăcủaămơnăV tălýăTHPTă
lƠănh măhìnhăthƠnhăvƠăphátătriểnăcácăph măchấtăvƠănĕngăl căchungăvƠănĕngăl căđặcăthù;ă
mộtătrongăs ăđóălƠănĕngăl căgi iăquy tăvấnăđềăvƠăsángăt o.
Đểă lƠmă đ
ch

că điềuă nƠy,ă v iă l

ngă ki nă thứcă vƠă th iă giană đ

că phơnă ph iă choă

ngătrìnhăv tălýăb căTHPT,ămỗiăgiáoăviênăph iăcóămộtăhệăth ngăm cătiêu,ăph

pháp,ăcáchăđánhăgiá linhăho tăphùăh păv iătừngăch

ng,ătừngăbƠiăthìăm iăt oăđ

ngă
căs ă

hứngăthúăvƠătíchăc cătrongăh căt păcủaăh căsinh,ătừăđóăkhơngănh ngăđápăứngăchoămơnă
h cămƠăcịnăgiúpăh căsinhăápăd ngăđ

căki năthứcăđƣăh căvƠoăcácămônăkhoaăh căkhác,ă

vƠoăth căti năcuộcăs ngăvƠăchuyểnăti păb căh căcaoăh năsauănƠy.ă Tuyănhiênăph
phápă d yă h că ă cácă mônă khoaă h că t ă nhiênă vƠă mơnă V tă lýă nóiă riêngă ă tr
thơngăv nămangănặngătínhăchấtăthơngăbáo,ătáiăhiện. Ng

ngă

ngă ph ă

iăgiáoăviênăítăđểăý đ năviệcă

hìnhăthƠnhăchoăh căsinhăkh ănĕngăt ăduyăphêăphán,ănĕngăl căphátăhiệnăvƠăgi iăquy tă
vấnăđề.
Trongăch

ngătrìnhăV tălýăTHPT,ăắĐộngăl căh căchấtăđiểm ălƠămộtăch

ngăquană

2
tr ng,ăcóănhiềuăki năthứcănềnăt ngăchoăviệcăxơyăd ngăvƠăphátătriểnăc ăh c,ăc ngănh ă
cácăngƠnhăkhoaăh căkhác.ă Bênăc nhă đó,ăđơyălƠăch

ngăcóărấtănhiềuăki năthứcăcóăthểă

khaiăkhácăđểăb iăd ỡngănĕngăl căgi iăquy tăvấnăđềăchoăh căsinh.
Xuấtăphátătừănh ngălýădoătrên,ăđểăgópăph năđ iăm iăph
caoăchấtăl
đ

ngăđƠoăt o,ăchúngătơiăđƣăl aăch năđềătƠi: ắB i

h h

2. T

ngăphápăd yăh căvƠănơngă

i h r

g

g

h
đ

h

gắ

g

h

h

g

g

gi i

đi

”V

Ủ 10”

ghiê

B tăđ uătừănh ngănĕmă6 ăcủaăth ăkỷăXX,ăViệtăNamăđƣăcóănhiềuăcơngătrìnhănghiênă
cứuălýăthuy tăvƠăth că nghiệmăvềăd yăh cănêuăvấnăđềănh mănơngăcaoăchấtăl
h cătheoăh

ngătíchăc căhóaăho tăđộngăcủaăHS.ăNguy năPhúcăCh nhă(

ngăd yă

)ătrongăđềă

tƠiănghiênăcứuăkhoaăh căvƠăcôngănghệăcấp Bộ,ăđƣănghiênăcứuă"V năd ngăd yăh căgi iă
quy tăvấnăđềătrongăd yăh căsinhătháiăh că ătr
trongăd yăh cămônăh căc ăthểă ătr

ngăTHPT"ăđƣăv năd ngăd yăh căGQVĐă

ngăTHPT.ăTƠiăliệuăchuyênăkh oănƠyălƠăs năph mă

nghiênăcứuăcủaăđềătƠiăkhoaăh căvƠăcôngănghệ.ă
Từănĕm 2013 đ

4ăđ nănay,ăquanăđiểmăd yăh cătheoăh

ngăphátătriểnănĕngăl că

căcoiălƠănhiệmăv ătr ngătơmă ăcácăcấpăh căph ăthông.ăTrongălƿnhăv căd yăh căv tă

lý,ăđ nhăh

ngănƠyăđƣăđ

căđ aăvƠoămộtăs ălu năánăti năsƿ,ălu năvĕnăth căsƿănh ăắT ă

chứcăho tăđộngănh năthứcăchoăh căsinhătrongăd yăh căch
điệnătừăV tălýă

ăTHPTătheoăđ nhăh

hỗătr ăcủaămáyătính ăcủaătácăgi ă

ngăTừătr

ngăvƠăC măứngă

ngăphátătriểnănĕngăl căgi iăquy tăvấnăđềăv iăs ă
ngăTh ă ệăH ng.ăTácăgi ăđƣăđềăxuấtăđ

cămộtăs ă

cácăbiệnăphápăđểăphátătriển N GQVĐătuyănhiênălu năánăt pătrungăquáănhiềuăđ năchứcă
nĕngăhỗătr ăcủaămáyăviătính.ăTácăgi ăNguy năTh ăTìnhăv iălu năánăti năsƿăắPhátătriểnă
nĕngă l că gi iă quy tă ă vấnă đềă choă h că sinhă trongă d yă h că ph nă ắNhiệtă h c ă V tă lýă

ă

nơngăcaoăTHPT .ă u năánăđƣăphơnătíchăkháăsơuăs căcácăbiệnăphápăphátătriểnăN GQVĐă
tuyănhiênăquyătrìnhăđểăt ăchứcăHĐDHătheoăđ nhăh
th căs ăđ
Nĕmă

ngăphátătriểnăN GQVĐăl iăch aă

căchúăý.ă
4,ăV ăgiáoăd cătrungăh căbanăhƠnhătƠiăliệuăt păhuấnăd yăh căvƠăkiểmătra,ă

đánhăgiáăk tăqu ăh căt pătheo đ nhăh

ngăphátătriểnăN ăHS,ăhỗătr ăcánăbộăqu nălýăgiáoă

d căvƠăGVătrungăh căvềănh năthứcăvƠăkƿăthu tăbiênăso năcơuăh i ăbƠiăt păđểăkiểmătra,ă
đánhăgiáăk tăqu ăh căt păcủaăHSătheoăđ nhăh

ngăN .ăC ngătrongănĕmănƠy,ăBộăgiáoă

d căvƠăđƠoăt oăbanăhƠnhătƠiăliệuăt păhuấnăPISAă

ăvƠăcácăd ngăcơuăh iădoăOECD


3
phátăhƠnhălƿnhăv căkhoaăh căđềăcaoăđánhăgiáăN ăcủaăHS.ă
Nĕmă

,ăBộăGiáoăd căvƠăĐƠoăt oăti păt căbanăhƠnhăd ăth oăch

ngătrìnhăgiáoă

d căph ăthôngăt ngăthểănhấnăm nhăc năph iăphátătriểnăN ăcủaăHS,ăN GQVĐălƠămột
trongă támă N ă chungă chủă y uă .ă Vìă v y,ă từă nĕmă
nh măphátătriểnăN GQVĐăchoăHS.ăTácăgi ăD

ă cóă rấtă nhiềuă đềă tƠiă nghiênă cứuă

ngăĐứcăGiápăv iălu năvĕnăắB iăd ỡngă

nĕngăl căgi iăquy tăvấnăđềăchoăHSătrongăd yăh cămộtăs ăki năthứcăph năắC ăh c ăV tă
lýă

ăv iăs ăhỗătr ăcủaăbƠiăt păv tălý .ăTácăgi ăPh măVĕnăCh năv iălu năvĕnăắT ăchứcă

d yăh căch

ngăắChấtăkhí ăV tălýă

ănơngăcaoătheoăđ nhăh

ngăd yăh căgi iăquy tăvấnă

đề .ăCácătácăgi ăđềuăđƣăđềăc păđ năcácăbiệnăphápăđểăphátătriểnăN GQVĐ,ăsongăđểăxơyă
d ngănênă mộtănhómăcácăbiệnăphápăchungăchoăphátătriểnăN GQVĐăl iăch aăth tăsơuă
s c.ă
3. M

iê

đ

i

Nghiênă cứuă thi tă k ă ti nă trìnhă d yă h că vƠă t ă chứcă d yă h că mộtă s ă ki nă thức
ch

ngăắĐộngăl căh căchấtăđiểm ăV tălýă

ănh măb iăd ỡngănĕngăl căgi iăquy tăvấnă

đềăchoăh căsinh.

4. Gi

h

h

h

N uăthi tăk ăvƠăv năd ngăđ
d yăh cămộtăs ăki năthứcăch
d ỡngăđ
5.

căti nătrìnhăd yă h căgi iăquy tăvấnăđềăđểă t ăchứcă

ngăắĐộngăl căh căchấtăđiểm ăV tălýă

ăthìăcóăthểăb iă

cănĕngăl căgi iăquy tăvấnăđềăchoăh căsinh.
i

5

g ph

i ghiê

t

u

Ho tăđộngăd yăvƠăh căch

ngăắĐộngăl căh căchấtăđiểm ătheoăh

ngăb iăd ỡngă

nĕngăl căgi iăquy tăvấnăđềăchoăh căsinh.
5

v

u

+ăVề nộiădung:ăki năthứcăch

ngăắĐộngăl căh căchấtăđiểm ăV tălýă

+ăVềăđ aăbƠnăth cănghiệmăs ăph m:ătr

ngăTHPTă

ngăTh ăVinh,ăhuyệnăĐứcă

Ph ,ăt nhăQu ngăNgƣi.
6. Nhi
Để đ tăđ

ghiê

c m căđíchănghiênăcứuătrên,ăchúngătơiăđề ra nh ng nhiệm v nghiên cứu

nh ăsau:
- Nghiênăcứuăc ăs ălíălu năvềăN GQVĐ;ăgi iăphápăb iăd ỡng N GQVĐăchoăh că


4
sinh; cácăcơngăc đánhăgiáăN GQVĐătrongăd yăh căv tălý.
- Nghiênăcứuăch

ngătrìnhăcủaăch

ngăắĐộngăl căh căchấtăđiểm ăậ SGKăV tălýă

ăc ăb n.
- Nghiênăcứuăth căt ă d y vƠăh căch
tr

ngăắĐộngăl căh căchấtăđiểm ăhiệnănayă ă

ngăTHPT.
- Nghiênăcứuăthi tăk ăti nătrìnhăd yăh cămộtăs ăki năthứcăcủaăch

h căchấtăđiểm ătheoăh
7. Ph

ngăb iăd ỡngăN GQVĐăchoăh căsinh.

g pháp ghiê

Đểăth căhiệnănhiệmăv ătrên, chúngătôiăs ăd ngăcácăph
ơ

7.1.

ngăắĐộngăl că

p áp nghiên

ngăphápăsau:

u lí luậ

- NghiênăcứuăcácăvĕnăkiệnăcủaăĐ ng,ăNhƠăn

c;ăcácăchủătr

BộăGiáoăd căvƠăĐƠoăt oăcóăliênăquanăđ năviệcăd yăh că ătr

ng,ăchínhăsáchăcủaă

ngăTHPT.

- NghiênăcứuăcácătƠiăliệu,ăsách,ăbáo,ăt păchíăchunăngƠnhăvềăd yăh căV tălýăvƠă
đ iăm iăgiáoăd căph ăthơng.
- Nghiênă cứuă c ăs ălíălu nă vềă cácă ph

ngăphápă d yă h că tíchă c că vƠă b iă d ỡngă

N GQVĐăchoăh căsinh.

- Nghiênăcứuănộiădungăch
kh oăch

ngătrìnhăsáchăgiáoăkhoa,ăsáchăbƠiăt p,ătƠiăliệuăthamă

ngăắĐộngăh căchấtăđiểm ăV tălýă

.

- Nghiênăcứuăcácălu năvĕnăcóăliênăquanăđ năđềătƠi.
ơ

7

p áp

ut ự tễ

Điềuătraăth cătr ngăd yăh căV tălýăvƠăvấnăđềăb iăd ỡngănĕngăl cătrongăd yăh că
ch

ngăắĐộngăl căh căchấtăđiểm ăV tălýă

ăTHPTăthôngăquaăcácăphi uăđiềuătraăGVă

và HS.
7.3

ơ

p áp t ự

ệ

s p

:

T ăchứcăth cănghiệmăs ăph măcóăđ iăchứngăt iătr

ngăTHPTă

ngăTh ăVinh,ă

t nhăQu ngăNgƣiăđểăđánhăgiáăhiệuăqu ăcủaăđềătƠi.
74

ơ

S ăd ngăph

p áp t

kê toá

ngăphápăth ngăkêătốnăh căđểăx ălíăk tăqu ăth cănghiệmăs ăph mă

nh măkiểmăđ nhăgi ăthuy tăkhoaăh c.
8. ó g góp
 V

ặ í

ọ

đ

i


5
Gópăph nălƠmărõăc ăs ălýălu năcủaăd yăh căphátătriểnăN GQVĐ, cácănĕngăl că
thành t củaăN GQVĐăvƠăcácăbiệnăphápănh măb iăd ỡng N GQVĐăcho HSătrongăd yă
h căV tălý.
 V

ặ h

i

 Xây d ngă vƠă t ă chứcă d yă h că mộtă s ă ki nă thứcă ch

ngă ắĐộngă l că h că chấtă

điểm ănh măb iăd ỡngăN GQVĐăchoăHS

 B ăsungăvƠoăngu nătƠiăliệuăthamăkh oăchoăGVăph ăthông,ăsinhăviên,ăh căviên

caoăh căcùngăchuyênăngƠnh.
9.

rú

NgoƠiăph năm ăđ u,ăk tălu năvƠăki năngh ,ătƠiăliệuăthamăkh oăvƠăph ăl c;ănộiă
dungăchínhăcủaălu năvĕnăg mă ăch
- Ch

ng:

ngă .ăC ăs ălíălu năvƠăth căti năcủaăviệcăb iăd ỡngănĕngăl căgi iăquy tăvấnă

đềăchoăh căsinhătrongăd yăh căV tălý
- Ch

ngă .ăT ăchứcăd yăh căch

ngăắĐộngăl căh căchấtăđiểm ătheoăh

d ỡngănĕngăl căgi iăquy tăvấnăđềăchoăh căsinhă
- Ch

ngă .ăTh cănghiệmăs ăph m

ngăb iă


6
h
ƠS

LÍ LUẬN VÀ TH C TI N

GI I QUY T V N
1.1. N

g1

g

gi i

1.1.1.1.

đ
á

Nĕngăl căđ

ệ

NG NĂNG L C

CHO H C SINH TRONG D Y H C VẬT LÝ
đ

1.1.1. M

VI C B I D

r

g

h

Ủ

g
lự

căhiểuătheoănhiềuăcáchăvƠăđ

căs ăd ngăv iănhiềuănghƿaăc ăthểăg nă

v iăcácălƿnhăv căkhácănhau,ătrongăcácătìnhăhu ngăvƠăng ăc nhăriêngăbiệt.ăTrongăph mă
viăcủaălu nă vĕnănƠy,ătôiăxinăd năraă mộtăs ăcáchăhiểuăvềă kháiăniệmănĕngăl căđ
d ngătrongăcácăvĕnăb năch
nhƠăgiáoăd cătrongăn

căs ă

ngătrìnhăgiáoăd căph ăthơngăvƠătừănh ngăk tălu năcủaăcácă

c,ăchẳngăh n:

Tácă gi ă êă Đứcă Ng că choă r ng:ă ắNĕngă l că lƠă kh ă nĕngă v nă d ngă đ ngă bộă cácă
ki năthức,ăk ănĕng,ătháiăđộ,ăph măchấtăđƣătíchăl yăđ

căđểăứngăx ,ăx ălýătìnhăhu ngă

hayăđể gi iăquy tăvấnăđềămộtăcáchăcóăhiệuăqu ă[13].
Nhómăcácătácăgi ăPGS.ăTS.ăHu nhăVĕnăS n,ăPGS.ăTS.ăNguy năKimăh ng,ăThS.ă
Nguy năTh ăDi măMyăđƣăt ngăh pătừăcácăquanăđiểmăcủaăcácătƠiăliệuătrongăvƠăngoƠiă
n

căvƠăđ aăraăk tălu n:ăắNĕngăl călƠăs ăt ăh pănh ngăthuộcătínhătơmălíăđộcăđáoăcủaăcáă

nhơnănh măđápăứngănh ngăyêuăc uăcủaămộtăho tăđộngănhấtăđ nhăvƠăđ măb oăchoăho tă
độngăđóăđ tăđ

căk tăqu ăcao ă[14].

TrongămộtătƠiăliệuăg năđơyănhấtădoăPGS.ăTS.ăĐỗăH
từănộiădungăcủaăch

ngăTrƠăchủăbiênăđƣăđúcăk tă

ngătrìnhăgiáoăd căph ăthơngăcủaăqu căgiaăvƠăchoăr ngăắNóiăđ nă

năng lực lƠăph iănóiăđ năkh ănĕngăthực hi n,ălƠăph iă iết là ,ăchứăkhôngăch ă iết vƠă
hi u.ăTấtănhiênăhƠnhăđộngă(lƠm)ăhayăth căhiệnă ăđơyăph iăg năv iăýăthứcăvƠătháiăđộ;ă
ph iăcóăki năthứcăvƠăkƿănĕng,ăchứăkhơngăph iălƠmămộtăcáchămáyămóc,ămùăqng ă[20].
Tómă l i,ă nĕngă l că lƠă kh ă nĕngă cáă nhơnă huyă động,ă v nă d ngă mộtăcáchă linhăho tă
các ki nă thức,ă k ă nĕng,ă tháiă độ,ă ph mă chấtă nh mă gi iă quy tă hiệuă qu ă vấnă đềă đặtă raă
trongăcuộcăs ngăhoặcă đápăứngănh ngă yêuăc uăcủaă mộtăho tăđộng,ă b oăđ măchoă ho tă
độngăđóăđ tăk tăqu ăt tănhấtătrongămộtăb iăc nhă(tìnhăhu ng)ăc ăthể.
1.1.1.2.

lự

Nĕngăl că(NL) cóăcácăđặcăđiểmăsau: [16]


7
- N ăch ăcóăthểăquanăsátăđ
- N ăt năt iăd

căquaăho tăđộngăcủaăcáănhơnă ătìnhăhu ngănhấtăđ nh.

iăhaiăhìnhăthức:ăNĕngăl căchungă(keyăcompetency)ăvƠănĕngăl că

chunăbiệtă(domain-specific competency).
- N ăđ

căhìnhăthƠnhăvƠăphátătriểnătrongăvƠăngoƠiănhƠătr

ng.ă

- N ăvƠăcácăthƠnhăph năcủaănóăkhơngăbấtăbi nămƠăcóăthểăthayăđ iătừăs ăđẳng,ăth ă
độngăt iănĕngăl căb căcaoămangătínhăt ăchủăcáănhơn.
- N ăđ

căhìnhăthƠnhăvƠăphátătriểnăliênăt cătrongăsu tăcuộcăđ iăconăng

iăvìăs ă

phátătriểnăN ăth căchấtălƠălƠmăthayăđ iăcấuătrúcănh năthứcăvƠăhƠnhăđộngăcáănhơnăchứă
khơngăđ năthu nălƠăs ăb ăsungăcácăm ngăki năthứcăriêngăr .ăDoăđóăN ăcóăthểăb ăy uă
hoặcămấtăđiăn uăchúngătaăkhơngătíchăc cărènăluyệnăth
- CácăthƠnhăt ăcủa N ăth

ngăđaăd ngăvìăchúngăđ

kinhăt ăxƣăhộiăvƠăđặcăđiểmăqu căgia,ădơnătộc,ăđ aăph

ngăxuyên.
căquy tăđ nhătu ătheoăyêuăc uă
ng.ăN ăcủaăHSă ăqu căgiaănƠyă

cóăthểăhoƠnătoƠnăkhácăv iămộtăHSă ăqu căgiaăkhác.
M t số năng lực cần phát tri n cho học sinh trung học phổ thơng
Trongă ch

ngă trìnhă GDă ph ă thơngă ă mộtă s ă n

trungăh căph ăthôngăđƣăđ
*ăCácăch

c,ă việcă phátă triểnă N ă choă HSă

căđềăc p:

ngătrìnhăGDăcủaăĐứcăth ngănhấtăđ aăraă4ăN ăc năhìnhăthƠnhăchoăHSă

nh ăsau:ăN ăchunămơn,ăN ăph

ngăpháp,ăN ăxƣăhội,ăN ăcáănhơn.

*ăN ăcủaăHSăph ăthôngădoăt ăchứcăOEDCăđềăngh ăg m:ăN ăGQVĐ,ăN ăxƣăhội,ă
N ăsángăt o,ăN ăs ăd ngăthi tăb ămộtăcáchăthôngăminh.

*ă N ă củaă HSă ph ă thôngă củaă mộtă s ă n
ch

că nh ă Australiaă đ

că yêuă c uă trongă

ngătrìnhăgiáoăd căbaoăg m:ăN ăđ căhiểu,ăN ălƠmătốn,ăN ăgiaoăti p,ăN ăGQVĐ,ă

N ăứngăd ngăcơngănghệăthơngătin.
*ă Theoă thơngă t ă

8 TT-BGDĐT,ă ch

ngă trìnhă GDPTă m iă hìnhă thƠnhă vƠă

phátătriểnăchoăh căsinhănh ngănĕngăl căc tălõiăsau:
-ăNh ngănĕngăl căchung:ănĕngăl căt ăchủăvƠăt ăh c,ă nĕngăl căgiaoăti păvƠăh pă
tác,ănĕngăl căgi iăquy tăvấnăđềăvƠăsángăt o.
-ăNh ngănĕngăl căđặcăthù:ănĕngăl căngơnăng ,ănĕngăl cătínhătốn,ănĕngăl căkhoaă
h c,ănĕngăl căcơngănghệ,ănĕngăl cătinăh c,ănĕngăl căth măm ,ănĕngăl căthểăchất.
Trongăph măviănghiênăcứuăcủaă đềătƠi,ăchúngătôiăđiăsơuănghiênăcứuă vềănĕngăl că
gi iăquy tăvấnăđề.


8
1 1 2 Khái i

g

gi i

đ

Đ uă th ă k ă XXI,ă nhiềuă nghiênă cứuă củaă giáoă d că qu că t ă đ aă raă đ nhă nghƿa:ă
ắGQVĐă lƠă kh ă nĕngă suyă nghƿă vƠă hƠnhă độngă trongă nh ngă tìnhă hu ngă khơngă cóă quyă
trình,ăthủăt c,ăgi iăphápăthơngăth

ngăcóăsẵn.ăNg

iăGQVĐăcóăthểăítănhiềuăxácăđ nhă

đ

căm cătiêuăhƠnhăđộng,ănh ngăkhơngăph iăngayăl pătứcăbi tăcáchălƠmăth ănƠoăđểăđ tă

đ

cănó.ăS ăamăhiểuătìnhăhu ngăvấnăđề,ăvƠălíăgi iăd năviệcăđ tăm cătiêuăđóătrênăc ăs ă

việcăl păk ăho chăvƠăsuyălu năt oăthƠnhăqătrìnhăGQVĐ ă[17].
ắN GQVĐăcủaăh căsinhăđ

căhiểuălƠăs ăhuyăđộngăt ngăh păki năthức,ăkƿănĕng,ă

tháiăđộ,ăxúcăc m,ăđộngăc ăcủaăh căsinhăđóăđểăgi iăquy tăcácătìnhăhu ngăth căti nătrongă
b iăc nhăc ăthểămƠăcácăgi iăphápăkhơngăcóăsẵnăngayăl pătức [20].
Hayă c ă thể h n,ă d aă vƠoă ch
N GQVĐăg m:ăNh năraăýăt
khaiăýăt

ngă trìnhă giáoă d că ph ă thơngă m i,ă cóă thểă hiểuă

ngăm i;ăPhátăhiệnăvƠălƠmărõăvấnăđề;ăHìnhăthƠnhăvƠătriểnă

ngăm i;ăĐềăxuất,ăl aăch năgi iăpháp; Thi tăk ăvƠăt ăchứcăho tăđộng;ăt ăduyă

độcăl p. [1]
1.1.3.

rú

g

gi i

đ

ViệcăhìnhăthƠnh,ăphátătriểnăvƠăđánhăgiáănĕngăl călƠăviệcălƠmăh tăsứcăkhóăkhĕnăvƠă
địiăh iăcóăth iăgian.ăDoăđó,ăđểăthu nătiệnăchoăviệcănghiênăcứu,ăc năti păt căchiaănh ă
nĕngăl căthƠnhăcácănĕngăl căthƠnhăt . TùyăthuộcăvƠoăcáchăti păc nănĕngăl căvƠăquană
điểmăcủaăcácănhƠăgiáoăd cămƠăcácăthƠnhăt ăcủaăN GQVĐăs ăkhácănhau.ăTheo nh ătƠiă
liệuăcủaăPGS.ăTS.ăĐỗăH
- Năng lực t

ngăTrƠ,ăcấuătrúcăN GQVĐăg mă4ăthƠnhăt : [20]

hi u vấn đề ăNh năbi t,ăphátă hiệnăvấnăđề,ăxácăđ nhă đ

cănh ngă

thơngătinăđƣăcho,ăthơngătinăc nătìm.
- Năng lực đề uất giải pháp giải quyết vấn đề ăPhơnătích,ăs păx p,ăk tăn iăcácă
thôngătinăv iăki năthứcăđƣăbi tăvƠăđ aăraăgi iăpháp,ăl aăch năgi iăphápăt tănhấtăđểăgi iă
quy tăvấnăđề.
- Năng lực thực hi n giải pháp giải quyết vấn đề ăTh căhiệnăgi iăpháp,ăđiềuăch nhă
gi iăphápăchoăphùăh păv iăth căti năkhiăcóăs ăthayăđ i.
- Năng lực đánh giá và phản ánh giải pháp, ây dựng vấn đề

i ăĐánhăgiáăgi iă

phápă đƣă th că hiệnă vƠă vấnă đềă đặtă ra;ă ph nă ánhă giáă tr ă củaă gi iă pháp,ă xácă nh nă nh ngă
ki năthứcăvƠăkinhănghiệm.
Mỗiă thƠnhă t ă baoă g mă mộtă s ă biểuă hiệnă hƠnhă viă củaă cáă nhơnă khiă thamă giaă quáă


9
trìnhăgi iăquy tăvấnăđề,ăc ăthểăđ
Bả
N ng
h h

.1. Cá
h

h

cătrìnhăbƠyătrongă ăb ngă . .
lự t à

t

lự

h i

M

ả quyết vấ
đ bi

ề

hi

M :ă Quană sát,ă mơă t ă đ că cácă qă trình,ă hiệnă t
trongătìnhăhu ngăđểălƠmărõăvấnăđềăc năgi iăquy t.

ngă

. .ă Tìmă hiểuă
M :ă Gi iă thíchă thơngă tină đƣă cho,ă m că tiêuă cu iă cùngă
tìnhă hu ngă vấnă
c năth căhiệnăđểălƠmărõăvấnăđềăc năgi iăquy t.
đề
M :ăPhơnătích,ăgi iăthíchăthơngătinăđƣăcho,ăm cătiêuăc nă
th căhiệnăvƠăphátăhiệnăvấnăđềăc năgi iăquy t.
M :ă Từă cácă thơngă tină đúngă vƠă đủă vềă qă trình,ă hiệnă
t ngătrìnhăbƠyăđ cămộtăs ăcơuăh iăriêngăl .
1

hi
đ

T

M :ă Từă cácă thôngă tină đúngă vƠă đủă vềă quáă trình,ă hiệnă
1.2. Phátă hiệnă
t ng,ătrìnhăbƠyăđ căcácăcơuăh iăliênăquanăđ năvấnăđềă
vấnă đềă c nă
c năgi iăquy t.
nghiênăcứu
M :ă Từă cácă thơngă tină đúngă vƠă đủă vềă qă trình,ă hiệnă
t ng,ătrìnhăbƠyăđ căcácăcơuăh iăliênăquanăđ năvấnăđềă
vƠăxácăđ nhăđ căvấnăđềăđ căgi iăquy t.
M :ăS ăd ngăđ căítănhấtă mộtăph ngăthứcă(vĕnăb n,ă
hìnhăv ,ăbiểuăb ng,ăl iănói,…)ăđểădi năđ tăl iăvấnăđề.
. .ă Phátă biểuă M :ăS ăd ngăđ
vấnăđề
l iăvấnăđề.

căítănhấtăhaiăph

ngăthứcăđểădi năđ tă

M :ă Di nă đ tă vấnă đềă ítă nhấtă b ngă haiă ph
phơnătáchăthƠnhăcácăvấnăđềăbộăph n.
M :ăDi năđ tăl iăđ

ngă thứcă vƠă

cătìnhăhu ngămộtăcáchăđ năgi n.

. .ă Di nă đ tă l iă
M :ăDi năđ tăl iăđ cătìnhăhu ngătrongăđóăcóăs ăd ngă
tìnhă hu ngă b ngă
cácăhìnhăv ,ăkíăhiệuăđểălƠmărõăthơngătinăcủaătìnhăhu ng.
2
ngơnă ng ă củaă
gi i chínhămình
M :ăDi năđ tăl iăđ cătìnhăhu ngăb ngănhiềuăcáchăkhácă
pháp
nhauămộtăcáchălinhăho t.
. .ă Tìmă ki mă M :ă B că đ uă thuă th pă thôngă tină vềă ki nă thứcă vƠă
thôngă tină liênă ph ngă phápă c nă s ă d ngă đểă gi iă quy tă vấnă đềă từă cácă


10
N ng
h h

h

h

h i

quanăđ năvấnăđề

M

đ bi

hi

ngu năkhácănhau.
M :ă aă ch nă đ că ngu nă thôngă tină vềă ki nă thứcă vƠă
ph ngăphápăc năs ăd ngăđểăgi iăquy tăvấnăđềăvƠăđánhă
giáăngu năthơngătinăđó.
M :ă aă ch nă đ că toƠnă bộă cácă ngu nă thôngă tină vềă
ki nă thứcă vƠă ph ngă phápă c nă s ă d ngă đểă gi iă quy tă
vấnăđềăc năthi tăvƠăđánhăgiáăđ căđộătinăc yăcủaăngu nă
thơng tin.
M :ăThuăth p,ăphơnătíchăthơngătinăliênăquanăđ năvấnăđề;ă
xácăđ nhăthơngătinăc năthi tăđểăgi iăquy tăvấnăđề.

M :ăĐ aăraăph ngăánăgi iăquy tă(Đềăxuấtăgi ăthuy t,ă
. .ăĐềăxuấtăgi iă
ph ngăánăkiểmătraăgi ăthuy tăb ngăsuyălu nălýăthuy tă
phápăgi iăquy t
hoặcăth cănghiệm).
M :ăĐ aăraăph ngăán,ăl aăch năph
k ăho chăth căhiện.

ngăánăt iă u,ăl pă

M :ă Phơnă tíchă gi iă phápă thƠnhă k ă ho chă th că hiệnă c ă
thể,ădi năđ tăcácăk ăho chăc ăthểăđóăb ngăvĕnăb n.

. .ă
pă k ă

M :ă Phơnă tíchă gi iă phápă thƠnhă k ă ho chă th că hiệnă c ă
ho chă c ă thểă đểă
thể,ă di nă đ tă cácă k ă ho chă c ă thểă đóă b ngă s ă đ ,ă hìnhă
th că hiệnă gi iă
v .
phápă
M :ă Phơnă tíchă gi iă phápă thƠnhă k ă ho chă th că hiệnă c ă
3 Th
thể,ăthuy tăminhăcácăk ăho chăc ăthểăquaăs ăđ ,ăhìnhăv .
hi
gi i
pháp
M :ăTh căhiệnăđ căgi iăphápăđểăgi iăquy tăvấnăđềăc ă
gi i
thể,ăgi ăđ nhă(vấnăđềăh căt p)ămƠăch ăc năhuyăđộngămộtă
đ

ki năthứcăhoặcăti năhƠnhămộtăph păđo,ătìmă ki m,ăđánhă
giáămộtăthơngătinăc ăthể.

. .ă Th că hiệnă
M :ă Th că hiệnă đ că gi iă phápă trongă đóă huyă độngă ítă
gi iăpháp
nhấtăhaiăki năthức,ăhaiăph păđo,…ăđểăgi iăquy tăvấnăđề.

M :ă Th că hiệnă gi iă phápă choă mộtă chuỗiă vấnă đềă liênă
ti p,ă trongă đóă cóă nh ngă vấnă đềă n yă sinhă từă chínhă qă
trìnhăgi iăquy tăvấnăđề.

11
N ng
h h

h

h

h i

. .ăĐánhăgiáăvƠă
điềuă ch nhă cácă
b că gi iă quy tă
c ă thểă ngayă
trongă quáă trìnhă
th căhiện

4. .ă Đánhă giáă
quáă trìnhă gi iă
quy tă vấnă đềă vƠă
4
á h điềuă ch nhă việcă
gi iă quy tă vấnă
giá
i
đề
gi i

i

đ bi

hi

M :ăĐánhăgiáăcácăb cătrongăqătrìnhăgi iăquy tăvấnă
đề,ăphátăhiệnăraăsaiăsót,ăkhóăkhĕn.
M :ăĐánhăgiáăcácăb cătrongăqătrìnhăgi iăquy tăvấnă
đề,ăphátăhiệnăraăsaiăsót,ăkhóăkhĕnăvƠăđ aăraănh ngăđiềuă
ch nh.
M :ăĐánhăgiáăcácăb cătrongăqătrìnhăgi iăquy tăvấnă
đề,ă phátă hiệnă raă saiă sót,ă khóă khĕn,ă đ aă raă nh ngă điềuă
ch nhăvƠăth căhiệnăđiềuăch nh
M1: Soăsánhăk tăqu ăcu iăcùngăthuăđ căv iăđápăánăvƠă
rútăraăk tălu năkhiăgi iăquy tăvấnăđềăc ăthể.
M :ăĐánhăgiáăđ căk tăqu ăcu iăcùngăvƠăch ăraănguyênă
nhơnăcủaăk tăqu ăthuăđ c.
M :ă Đánhă giáă việcă gi iă quy tă vấnă đề.ă Đềă raă gi iă phápă
t iă uăh năđểănơngăcaoăhiệuăqu ăgi iăquy tăvấnăđề.
M :ă Đ aă raă kh ă nĕngă ứngă d ngă củaă k tă qu ă thuă đ
trongătìnhăhu ngăm i.

đ
phá
hi
đ

M

că

4. .ă Phátă hiệnă M :ă Xemă x tă k tă qu ă thuă đ că trongă tìnhă hu ngă m i,ă
vấnă đềă c nă gi iă phátăhiệnănh ngăkhóăkhĕn,ăv ngăm căc năgi iăquy t.
quy tăm i
M :ă Xemă x tă k tă qu ă thuă đ că trongă tìnhă hu ngă m i,ă
phátăhiệnănh ngăkhóăkhĕn,ăv ngăm căc năgi iăquy tăvƠă
di năđ tăvấnăđềăm iăc năgi iăquy t.

1.1.4. á ph

g pháp đá h giá

g

gi i

đ

h

i h

Đánhăgiáătheoănĕngăl călƠăđánhăgiáăki năthức,ăk ănĕngăvƠătháiăđộătrongăb i c nhă
cóăýănghƿa.ă
TheoăắTƠiăliệuăD yăh căvƠăkiểmătra,ăđánhăgiáăk tăqu ăh căt pătheoăđ nhăh

ngă

phátătriểnănĕngăl căh căsinhămônăV tălýăTHPT ,ăđánhăgiáăN GQVĐăcủaăHSăc ngănh ă
đánhăgiáăcácănĕngăl căkhácăthìăkhơngălấyăviệcăkiểmătraăkh ănĕngătáiăhiệnăki năthứcăđƣă
h călƠmătr ngătơmămƠăchúătr ngăđ năkh ănĕngăv năd ngăsángăt oătriăthứcăđểăgi iăquy tă

nh ngătìnhăhu ngăkhácănhauătrongăh căt păvƠăth căti n.ăĐánhăgiáănĕngăl căthôngăquaă


12
cácăs năph măh căt păvƠăquáătrìnhăh căt păcủaăHS,ăđánhăgiáănĕngăl căHSăđ
hiệnăb ngămộtăs ăph
1.1.4

á

căth că

ngăphápă(côngăc )ăsau.
á qu qu

sát

Đánhă giáă quaă quană sátă lƠă thôngă quaă việcă quană sátă mƠă đánhă giáă cácă thaoă tác,ă
độngă c ,ă cácă hƠnhă vi,ă k ă nĕngă th că hƠnhă vƠă k ă nĕngă nh nă thức,ă c ngă nh ă lƠă cáchă
GQVĐătrongămộtătìnhăhu ngăc ăthể.ăĐểăđánhăgiáăquaăquanăsát,ăGVăc năti năhƠnhăcácă
ho tăđộng:ă
- Xơyăd ngăm cătiêu,ăđ iăt

ng,ănộiădung,ăph măviăc năquanăsát.ă

- Đ aăraăcácătiêuăchíăchoătừngănộiădungăquanăsátă(thơngăquaăcácăbiểuăhiệnăcủaăcácă
nĕngăl căc năđánhăgiá).
- Thi tăl păb ngăkiểmăphi uăquanăsát.
- Ghiăchúănh ngăthơngătinăchínhăvƠoăphi uăquanăsát.ă
- QuanăsátăvƠăghiăch păđ yăđủănh ngăbiểuăhiệnăquanăsátăđ

căvƠoăphi uăquanăsátă

vƠăđánhăgiá.
1.1.4

á

á qu

ồ sơ ọ tập

H ăs ăh căt pă(HSHT)ălƠătƠiăliệuăminhăchứngăchoăs ăti năbộăcủaăHS,ătrongăđóăHSă
t ăđánhăgiáăvềăb năthơn,ănêuănh ngăđiểmăm nh,ăđiểmă y u,ăs ăthíchăcủaămình,ăt ăghiă
k tăqu ăh c t p,ăt ăđánhăgiáăđ iăchi uăv iăm cătiêuăđ nhăraăđểănh năraăs ăti năbộăhoặcă
ch aăti năbộăcủaămình,ătìmănguyênănhơnăvƠăcáchăkh căph cătrongăth iăgianăt i.ăTrongă
HSHT,ăHSăc năl uăgi ănh ngăs năph măđểăminhăchứngăchoăk tăqu ăh căt păcủaămìnhă
cùngăv iăl iănh n x tăcủaăGV.
Đ ngăth iăHSHTăcònălƠăc uăn iăgi aăHS-GV, HS-HS, HS-GV-PHHS. HSHT có
cácălo iăsau:ă
- H ăs ăti năbộ:ăg mănh ngăbƠiăt p,ăs năph mămƠăHSăth căhiệnătrongăquáătrìnhă
h căt păđểăminhăchứngăchoăs ăti năbộăcủaămình.
- H ăs ăqătrình:ăHSăghiăl iănh ng điềuăđƣăđ

căh căvềăki năthức,ăk ănĕng,ătháiă

độăcủaăcácămơnăh căvƠăxácăđ nhăcáchăđiềuăch nh.ă
- H ăs ăm cătiêu:ăHSăt ăxơyăd ngăm cătiêuăh căt păchoăb năthơnătrênăc ăs ăt ă
đánhăgiáăvềănĕngăl căcủaămìnhăvƠăxơyăd ngăk ăho chăth căhiệnăm cătiêuăđó.
- H ăs ăthƠnhătích:ăHSăt ăđánhăgiáăcácăthƠnhătíchăn iătrộiătrongăqătrìnhăh căt p,ă

từăđóăt ăkhámăpháăb năthơnăvềăcácănĕngăl cătiềmă năcủaămình,ăthúcăđ yăhứngăthúătrongă


13
h căt păvƠărènăluyện.
1.1.4 3 Tự á

á

T ăđánhăgiáălƠămộtăhìnhăthứcămƠăHSăt ăliênăhệăph nănhiệmăv ăđƣăth căhiệnăv iă
cácăm cătiêuăcủaăquáătrìnhăh c,ăHSăs ăh căcáchăđánhăgiáăcácănỗăl căvƠăti năbộăcáănhơn,ă
nhìnăl iăquáătrìnhăvƠăphátăhiệnănh ngăđiềuăc năthayăđ iăđểăhoƠnăthiệnăb năthơn.
1.1.4 4

á

á về ồ

ẳ

ƠămộtăqătrìnhătrongăđóăcácănhómăHSătrongăl păs ăđánhăgiáăcơngăviệcăl nănhauă
d aătheoătiêuăchíăđƣăđ nhăsẵn.ăĐánhăgiáăđ ngăđẳngăgiúpăHSălƠmăviệcăh pătác,ăchoăph pă
HSăthamăgiaănhiềuăh năvƠoăqătrìnhăh căt păvƠăđánhăgiá.ăHSăph iăt ăđánhăgiáăcơngă
việcă củaă nhauă nênă s ă h că đ
quanăvƠăquaăđóăph năánhăđ
tríăt

ngăt

1.2. B i

h

cănĕngăl căcủaăng

iăđánhăgiáăvềăs ătrungăth c,ălinhăho t,ă

ng,ăs ăđ ngăc m…
g

1.2.1.

că cáchă ápă d ngă cácă tiêuă chíă đánhă giáă mộtă cáchă kháchă

g
h ib i

c gi i quy t v
g

g

đ cho h c sinh trong d y h c v t lý
gi i

đ

h h

i h r

g

Ủ
V tălýălƠăbộămônăkhoaăh cănghiênăcứuăsơuărộngăcácăquyălu tăt ănhiên,ăki năthứcă

củaămônăh cănƠyălƠăk tătinhăcủaănhiềuăth ăhệănhƠăkhoaăh c.ăDoăđó,ătrongăqătrìnhăd yă
h căki năthứcăv tălý,ăđểăgiúpăHSăhìnhăthƠnhăvƠăb iăd ỡngăN GQVĐ,ăGVăcóăthểămơ
ph ngătheoăti nătrìnhă gi iăquy tăvấnăđềă củaă cácănhƠăkhoaăh că đểăt ăchứcăcácăHĐNTă
cho HS. Quaăđó,ăHSăkhơngănh ngăhiểuăh năvềăconăđ
nhà khoaăh cămƠăcònăh căt păđ

căph

ngăxơyăd ngăki năthứcăm iăcủaă

ngăphápălƠmăviệc,ăcáchăgi iăquy tăvấnăđềăcủaă

h .ăCóăthểăkháiăqtăti nătrìnhăkhoaăh căgi iăquy tăvấnăđềătrongăd yăh căv tălýăb ngăhaiă
s ăđ ă . ăvƠăs ăđ ă . ăd

iăđơyă[20]