Nhân tố ảnh hưởng đến công tác quản lý tài chính tại các bệnh viện Y học cổ truyền công lập

TÀI CHÍNH - Tháng 03/2019

NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN CƠNG TÁC QUẢN LÝ TÀI CHÍNH
TẠI CÁC BỆNH VIỆN Y HỌC CỔ TRUYỀN CÔNG LẬP
ThS. NGUYỄN THỊ PHƯƠNG ANH - Học viện Y dược học cổ truyền Việt Nam *

Đặc điểm của bệnh viện Y học cổ truyền công lập chi phối đến cơ chế quản lý tài chính, qua đó sẽ ảnh
hưởng đến việc tổ chức quản lý hoạt động cũng như ảnh hưởng đến tổ chức công tác kế tốn của
đơn vị. Quản lý tài chính là một trong những nhiệm vụ quan trọng tại các bệnh viện y học cổ truyền
công lập, bao gồm lên kế hoạch sử dụng các nguồn vốn, đảm bảo thực hiện các dự án sản xuất kinh
doanh và theo dõi tình hình thu - chi, tình hình quyết tốn ngân sách để từ đó thực hiện báo cáo cho
các cấp lãnh đạo… Do đó, việc quản lý tài chính có hiệu quả hay không là nguyên nhân dẫn đến sự
thành công hay thất bại của các đơn vị, tổ chức, khơng kể đó là đơn vị lớn hay nhỏ.
Từ khóa: Cơng tác kế tốn, bệnh viện y học cổ truyền, Cách mạng cơng nghiệp 4.0

FACTORS AFFECTING FINANCIAL MANAGEMENT
AT PUBLIC HOSPITALS OF TRADITIONAL MEDICINE
Nguyen Thi Phuong Anh – Vietnam Institute of
Traditional Medicine
Due to the characteristics of traditional medicine
hospitals, there are impacts on the operational
management and accounting performance
of them. Financial management is one of the
most important contents of management at the
public traditional medicine hospitals including
utilizing capital for production projects,
motitoring the revenue – expenditure and
finalizing budget to prepare reports submitted
to the management board. Therefore, financial
management is whether effective or not will be
resulted in the success or failure of the hopitals

of traditional medicine regardless of their sizes.
Keywords: Accounting, hospital of traditional medicine,
Industrial Revolution 4.0
Ngày nhận bài: 31/1/2019
Ngày hoàn thiện biên tập: 23/2/2019
Ngày duyệt đăng: 28/2/2019

Đặc điểm của bệnh viện y học cổ truyền công lập
Đặc điểm của bệnh viện Y học cổ truyền công lập
chi phối đến cơ chế quản lý tài chính, qua đó sẽ ảnh
hưởng đến việc tổ chức quản lý hoạt động cũng như
ảnh hưởng đến tổ chức cơng tác kế tốn của đơn vị.
Đặc điểm hoạt động của các bệnh viện công lập
*Email:

là rất đa dạng, bắt nguồn từ nhu cầu phát triển kinh
tế - xã hội và vai trò của Nhà nước trong nền kinh tế
thị trường. Tuy nhiên, các bệnh viện công lập dù hoạt
động khám chữa bệnh trong lĩnh vực nào, ở địa bàn
nào cũng đều mang những đặc điểm cơ bản sau:
Thứ nhất, mục đích hoạt động của các bệnh viện
y học cổ truyền công lập là không vì lợi nhuận, chủ
yếu phục vụ lợi ích cộng đồng.
Trong nền kinh tế, các sản phẩm, dịch vụ do
bệnh viện y học cổ truyền cơng lập tạo ra đều có
thể trở thành hàng hóa cung ứng cho mọi thành
phần kinh tế trong xã hội. Việc cung ứng các hàng
hóa này cho thị trường chủ yếu khơng vì mục đích
lợi nhuận như hoạt động sản xuất kinh doanh. Các
bệnh viện y học cổ truyền công lập cung cấp dịch

vụ đào tạo, dịch vụ khám chữa bệnh, kết hợp y học
cổ truyền và y học hiện đại, sản xuất kinh doanh
các sản phẩm thuốc, thực phẩm chức năng, thực
phẩm dinh dưỡng… đáp ứng nhu cầu chăm sóc,
bảo vệ sức khỏe nhân dân. Nhờ đó, sẽ hỗ trợ cho
các ngành, các lĩnh vực kinh tế - xã hội hoạt động
bình thường, nâng cao dân trí, bồi dưỡng nhân tài,
đảm bảo nguồn nhân lực, thúc đẩy hoạt động kinh
tế - xã hội phát triển và ngày càng đạt hiệu quả cao
hơn, đảm bảo và không ngừng nâng cao đời sống,
sức khỏe, tinh thần của nhân dân.
Thứ hai, sản phẩm dịch vụ của các bệnh viện y
học cổ truyền công lập là sản phẩm mang lại lợi
ích chung có tính bền vững, lâu dài cho xã hội. Sản
phẩm, dịch vụ do hoạt động sự nghiệp công lập tạo
ra chủ yếu là những sản phẩm, dịch vụ có giá trị
về sức khỏe… Đây là những sản phẩm vơ hình và
có thể dùng chung cho nhiều người, cho nhiều đối
45


KẾ TOÁN - KIỂM TOÁN

tượng trên phạm vi rộng.
Thứ ba, hoạt động của các bệnh viện y học cổ
truyền công lập gắn liền và bị chi phối bởi các chương
trình phát triển kinh tế - xã hội của Nhà nước.
Trong những năm qua, Chính phủ ban hành
nhiều cơ chế, chính sách kịp thời để tổ chức, duy trì
và đảm bảo hoạt động sự nghiệp, nhằm thực hiện

các nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội. Để thực
hiện những mục tiêu kinh tế - xã hội của đất nước,
Chính phủ tổ chức thực hiện các chương trình mục
tiêu quốc gia như: Chương trình chăm sóc sức khỏe
cộng đồng, chương trình dân số kế hoạch hóa gia
đình… Những chương trình mục tiêu quốc gia này
chỉ có Nhà nước, với vai trị của mình mới có thể
thực hiện một cách triệt để và hiệu quả. Nếu để tư
nhân thực hiện, mục tiêu lợi nhuận sẽ lấn chiếm
mục tiêu xã hội và dẫn đến hạn chế việc tiêu dùng
sản phẩm hoạt động sự nghiệp, từ đó kìm hãm sự
phát triển kinh tế - xã hội. Hoạt động của các bệnh
viện y học cổ truyền công lập luôn gắn liền và bị chi
phối bởi các chương trình này.

Quản lý tài chính là một trong những nhiệm vụ
quan trọng tại các bệnh viện y học cổ truyền
công lập, bao gồm lên kế hoạch sử dụng các
nguồn vốn, đảm bảo thực hiện các dự án sản
xuất kinh doanh và theo dõi tình hình thu - chi,
tình hình quyết tốn ngân sách để từ đó thực
hiện báo cáo cho các cấp lãnh đạo…
Đặc điểm, lĩnh vực hoạt động, tính chất hoạt
động và mục đích hoạt động của các bệnh viện y
học cổ truyền công lập được xem là các nhân tố
ảnh hưởng quyết định đến tổ chức cơng tác kế tốn
trong các bệnh viện y học cổ truyền cơng lập.

Cơng tác quản lý tài chính
tại các bệnh viện y học cổ truyền cơng lập

Quản lý tài chính là một trong những nhiệm vụ
quan trọng tại các bệnh viện y học cổ truyền công
lập, bao gồm lên kế hoạch sử dụng các nguồn vốn,
đảm bảo thực hiện các dự án sản xuất kinh doanh
và theo dõi tình hình thu - chi, tình hình quyết tốn
ngân sách để từ đó thực hiện báo cáo cho các cấp
lãnh đạo… Do đó, việc quản lý tài chính có hiệu quả
hay khơng là nguyên nhân dẫn đến sự thành công
hay thất bại của các đơn vị, tổ chức, khơng kể đó là
đơn vị lớn hay nhỏ. Chính vì vậy, cơng tác quản lý
tài chính sẽ chi phối và tác động rất lớn đến tổ chức
cơng tác kế tốn trong các đơn vị sự nghiệp cơng lập
nói chung và trong các bệnh viện y học cổ truyền
cơng lập nói riêng.
46

Cơ chế quản lý tài chính tại các bệnh viện y học cổ
truyền cơng lập
Cơ chế quản lý tài chính là thuật ngữ nói về
phương thức tổ chức và hoạt động điều hành,
hướng dẫn kiểm tra… của một hệ thống các bộ
phận, tổ chức trong một xã hội, một lĩnh vực, một
tổ chức theo mối liên hệ kết hợp thống nhất nhằm
thúc đẩy các quan hệ kinh tế - xã hội phát triển theo
mục tiêu đã định, phù hợp với quy luật khách quan
và điều kiện kinh tế - xã hội trong một giai đoạn lịch
sử nhất định.
Do vậy, việc xác định cơ chế quản lý tài chính có
ảnh hưởng rất lớn đến tổ chức cơng tác kế tốn của
các bệnh viện y học cổ truyền công lập. Hiện nay,

cơ chế tự chủ tài chính là một trong những phương
thức của cơ chế quản lý tài chính tại các bệnh viện
cơng nói chung.
Cơ chế tự chủ tài chính góp phần tạo hành lang
pháp lý cho q trình tạo lập, sử dụng nguồn tài
chính trong các bệnh viện cơng. Cơ chế tài chính có
vai trị quyết định đến việc hình thành, tạo lập và
sử dụng nguồn lực tài chính, đáp ứng yêu cầu hoạt
động của đơn vị. Bên cạnh đó, việc tổ chức cơng tác
kế tốn của các bệnh viện y học cổ truyền cơng lập
phải đảm bảo tuân thủ cơ chế tài chính do Nhà nước
quy định.
Thực hiện quyền tự chủ, tự chịu trách nhiệm phải
tuân thủ theo các nguyên tắc sau:
- Hoàn thành nhiệm vụ được giao. Đối với hoạt
động sản xuất hàng hóa, cung cấp dịch vụ (gọi tắt
là hoạt động dịch vụ) phải phù hợp với chức năng,
nhiệm vụ được giao, phù hợp với khả năng chun
mơn và tài chính của đơn vị.
- Thực hiện công khai, dân chủ cũng tại quản lý
tài chính theo quy định của pháp luật.
- Thực hiện quyền tự chủ phải gắn với chịu trách
nhiệm trước cơ quan quản lý cấp trên trực tiếp và
trước pháp luật về những quyết định của mình;
đồng thời chịu sự kiểm tra, giám sát của các cơ quan
nhà nước có thẩm quyền.
- Bảo đảm lợi ích của Nhà nước, quyền, nghĩa vụ
của tổ chức, cá nhân theo quy định pháp luật.

Nhận thức về vai trị của cơng nghệ thơng tin

trong quản lý tại các bệnh viên y học cổ truyền
Thực tế cho thấy, ảnh hưởng của công nghệ
thông tin đối với tổ chức cơng tác kế tốn trong
bệnh viện y học cổ truyền công lập hiện nay rất
sâu rộng. Trong bài viết, tác giả chỉ đề cập đến các
ảnh hưởng từ những tiến bộ về phần cứng như khả
năng xử lý, khả năng lưu trữ, tốc độ xử lý… hay các
ảnh hưởng của những tiến bộ về phần mềm như sự


TÀI CHÍNH - Tháng 03/2019
phát triển của các hệ thống quản trị dữ liệu, các giải
pháp xử lý, lưu trữ, truy xuất thơng tin hoặc có thể
là các giải pháp đảm bảo an tồn cho dữ liệu, thơng
tin trong mơi trường máy tính. Bên cạnh đó, tổ chức
cơng tác kế toán cũng bị ảnh hưởng bởi khả năng
chia sẻ tài nguyên, hay khả năng cung cấp, chia sẻ
thông tin trên hệ thống mạng nội bộ, mạng diện
rộng, internet.
Công nghệ phần cứng, phần mềm hiện nay phát
triển với tốc độ rất nhanh và ngày càng cung cấp
nhiều giải pháp hữu ích cho kế tốn, điều đó dễ
dàng dẫn đến các thay đổi trong tổ chức cơng tác
kế tốn. Ví dụ, trong một bệnh viện y học cổ truyền
cơng lập có nhiều đơn vị nội bộ, khi lựa chọn hình
thức tổ chức bộ máy kế toán tập trung hay phân tán,
cần cân nhắc việc ứng dụng công nghệ thông tin
như thế nào cho phù hợp. Nếu đơn vị có hệ thống
hạ tầng mạng tốt, có hệ thống internet riêng và xây
dựng phần mềm kế tốn xử lý riêng biệt đơn vị có

thể vận dụng hình thức tổ chức bộ máy kế tốn tập
trung và bỏ qua các giới hạn về phạm vi địa lý, khối
lượng nghiệp vụ.
Một hệ thống công nghệ thông tin tại bệnh viện
thường được chia làm 02 lĩnh vực gồm: Quản lý
hành chính và Quản lý chun mơn. Hai mảng này
có thể xây dựng độc lập và có thể giao tiếp dữ liệu
với nhau tùy yêu cầu thực tế.
Hệ thống quản lý hành chính bao gồm các phân
hệ như: Phân hệ quản lý nhân sự, tiền lương; Phân
hệ quản lý tài sản (vật tư, trang thiết bị); Phân hệ
quản lý tài chính kế tốn; Phân hệ quản lý cơng
văn… Hệ thống quản lý chuyên môn là đặc thù
riêng của ngành Y tế, phân biệt với các đơn vị hành
chính khác. Tất cả những gì liên quan đến bệnh
nhân và dữ liệu bệnh nhân đều được đưa vào hệ
thống quản lý chuyên môn. Hệ thống này gồm các
phân hệ: Tiếp nhận – Cấp cứu, viện phí, khoa cận
lâm sàng (Khoa xét nghiệm, chẩn đốn hình ảnh,
thăm dị chẩn đốn); Khoa Lâm sàng (Khoa Điều
trị nội trú); Khoa Dược/Phòng Vật tư/Phòng hành
chính quản trị...
Nếu hệ thống cơng nghệ thơng tin hoạt động
hiệu quả thì tất cả các phân hệ kể trên được liên kết
nhau trên cùng một cấu trúc cơ sở dữ liệu, tùy theo
tính chất cơng việc mà các phân hệ có thể chia sẻ và
sử dụng dữ liệu của nhau.
Trong một hệ thống thơng tin hoạt động hiệu
quả thì việc tổ chức cơng tác kế tốn được thực hiện
theo chu trình và nhiệm vụ của kế tốn là kiểm tra,

đối chiếu và khai thác các dữ liệu đã được cập nhật
từ bộ phận khác để tiếp tục xử lý chứ không phải
nhập lại chứng từ gốc ở các bộ phận khác chuyển

đến và kế toán trở thành người kiểm sốt hoạt động
tác nghiệp thơng qua số liệu kế tốn mà hệ thống
phản ánh.
Trong hoạt động tại bệnh viện có thể tổ chức
thành 4 chu trình cơ bản gồm: Doanh thu (hoạt
động thu viện phí), cung ứng (thuốc, hóa chất, y
dụng cụ tiêu hao…), chuyển đổi (hoạt động điều
trị bệnh nhân) và tài chính. Mục đích chính của tiếp
cận hệ thống kế tốn theo chu trình là để:
- Chia sẻ thơng tin cho các bộ phận trong cùng
chu trình.
- Phối hợp thực hiện chức năng, nhiệm vụ một
cách trọn vẹn đạt được hiệu quả cao nhất. Mỗi bộ
phận, mỗi cá nhân trong hệ thống không chỉ cố gắng
để thực hiện tốt chức năng nhiệm vụ mà cần phải am
hiểu công việc của bộ phận khác nhằm phối hợp, hỗ
trợ cho các bộ phận có liên quan (trực tiếp hoặc gián
tiếp) để hồn thành nhiệm vụ của chu trình, đảm bảo
hồn thành mục tiêu của chu trình nói riêng và của
tồn bệnh viện nói chung một cách tốt nhất.
- Kiểm tra giám sát lẫn nhau giữa các cá nhân, bộ
phận, khoa phịng, phục vụ cho cơng tác kiểm tra nội
bộ đối với từng chu trình và trong tồn bệnh viện.
- Là cơ sở để xác định trách nhiệm cụ thể của
từng khoa phịng, bộ phận, cá nhân trong q trình
hoạt động của bệnh viện, là cơ sở để xây dựng hệ

thống kế tốn trách nhiệm.
- Việc tổ chức thơng tin kế tốn theo chu trình
địi hỏi đẩy mạnh ứng dụng cơng nghệ thơng tin
trong q trình xử lý, xây dựng các quy trình làm
việc, trao đổi thơng tin giữa các khoa phòng, bộ
phận chức năng trong bệnh viện.
Như vậy, nhận thức về vai trị cơng nghệ thơng
tin của các bệnh viện y học cổ truyền công lập ảnh
hưởng rất lớn đến tổ chức cơng tác kế tốn. Cơng
nghệ thơng tin khơng phải là giải pháp vạn năng
cho những khó khăn về kế tốn của đơn vị nhưng
cũng khơng phải chỉ đơn thuần là cơng cụ hỗ trợ
làm tăng tốc độ tính tốn và cung cấp thơng tin. Do
đó, khi nhà quản lý bệnh viện có nhận thức phù hợp
về việc ứng dụng cơng nghệ thơng tin và vai trị
cơng nghệ thơng tin trong quản lý thì tổ chức cơng
tác kế tốn trong bệnh viện y học cổ truyền cơng lập
có thể được tiến hành một cách thuận lợi hơn.
Tài liệu tham khảo:
1. Bùi Thị Yến Linh (2014), “Tổ chức công tác kế tốn tại các cơ sở y tế cơng lập
tỉnh Quảng Ngãi”, Luận án Tiến sỹ kinh tế tại Học viện Tài chính;
2. Nguyễn Thị Thùy Anh (2011), “Hồn thiện cơng tác kế tốn trong điều kiện
ứng dụng ERP tại Bệnh viện C Đà Nẵng”, Luận văn Thạc sỹ Quản trị kinh
doanh tại Đại học Đà Nẵng;
3. Website: vutm.edu.vn.
47