Kĩ năng dạy học nhóm trong môn tiếng việt lớp 2 theo mô hình VNEN

BÁO CÁO SÁNG KIẾN
I - THÔNG TIN CHUNG VỀ SÁNG KIẾN
1.Tên sáng kiến: Kĩ năng dạy học nhóm trong mơn Tiếng Việt Lớp 2 theo mơ
hình VNEN.
2. Lĩnh vực áp dụng sáng kiến: Giáo dục và Đào tạo.
3. Tác giả:
Họ và tên: Phạm Thị Hiền

Giới tính: Nữ

Ngày, tháng, năm sinh: 29/12/1975
Trình độ chun mơn: Cao đẳng sư phạm
Chức vụ: Giáo viên Lớp 2
Đơn vị công tác: Trường Tiểu học vân Trường
Điện thoại: 01646989968
Tỷ lệ đóng góp tạo ra sáng kiến:

Email:
100%

4. Đồng tác giả (nếu có):
Họ và tên:

Giới tính:

Ngày, tháng, năm sinh:
Trình độ chun mơn:
Chức vụ:
Đơn vị cơng tác:
Điện thoại:

Email:

Tỷ lệ đóng góp tạo ra sáng kiến:

%

5. Chủ đầu tư tạo ra sáng kiến (nếu có):
Tên đơn vị:
Địa chỉ:
Điện thoại:
6. Đơn vị áp dụng sáng kiến:
Tên đơn vị: Trường Tiểu học Vân Trường
Địa chỉ: Thơn Qn Bác Đồi, xã Vân Trường, huyện Tiền Hải, tỉnh Thái Bình
Điện thoại: 02273686901
1


7. Thời gian áp dụng sáng kiến lần đầu: Tháng 9/2016 đến Tháng 5/2017
II - BÁO CÁO MÔ TẢ SÁNG KIẾN
1. Tên sáng kiến: Kĩ năng dạy học nhóm trong mơn Tiếng Việt Lớp 2 theo mơ
hình VNEN
2. Lĩnh vực áp dụng sáng kiến: Giáo dục và Đào tạo.
3. Mô tả bản chất của sáng kiến:
3.1. Tình trạng giải pháp đã biết:
Tiếng Việt là mơn học góp phần đắc lực thực hiện mục tiêu đào tạo thế hệ
trẻ ở Tiểu học. Mơn Tiếng Việt giúp cho học sinh có năng lực sử dụng Tiếng
Việt văn hoá và hiện đại để suy nghĩ, học tập, giao tiếp với cộng đồng, không
những thế nó cịn bồi dưỡng tình u q hương, đất nước, có thói quen giữ gìn
sự trong sáng giàu đẹp của Tiếng Việt, hình thành nhân cách con người Việt
Nam xã hội chủ nghĩa.

Xuất phát từ thực tiễn của công cuộc đổi mới đất nước cần có những con
người lao động năng động, sáng tạo, sẵn sàng thích ứng với điều kiện đổi mới
đang diễn ra hàng ngày. Trong khi đó cách dạy truyền thống, mặc dù có đổi mới
song chất lượng chưa được như mong muốn còn thấp so với yêu cầu thực tế. Vì
vậy tìm và sáng tạo phương pháp dạy học, mạnh dạn áp dụng đưa vào dạy học là
hết sức quan trọng và cần thiết. Đây là việc làm thiết thực, góp phần nâng cao
chất lượng dạy học cũng như thực hiện mục tiêu giáo dục mà Đảng và nhà nước,
ngành đề ra.
* Các nguyên nhân, yếu tố tác động
Từ năm học 2015- 2016 trở về trước, quan điểm dạy học của giáo viên chủ
yếu là lên lớp cố gắng truyền tải hết khối lượng kiến thức theo yêu cầu trong
sách giáo khoa cho học sinh, các tiết học của học sinh thật sự rất đơn điệu, hình
thức tổ chức dạy học chủ yếu là ngồi nghe thầy cơ giảng bài sau đó luyện tập
theo những gì các em tiếp thu được.
Việc đánh giá kết quả học tập của học sinh chủ yếu thông qua học thuộc
lòng hoặc việc áp dụng bài học vào thực tiễn một cách máy móc: “Thầy bảo thế
nào thì làm thế đó – với hình thức trả bài cho thầy”. Đánh giá cảm tính, khơng
thơng qua biểu hiện cụ thể. Những tiết học được tổ chức theo hình thức nhóm,
trị chơi học tập, sắm vai … rất ít; điều này chỉ diễn ra khi thao giảng, hội giảng,
những cũng chỉ mang tính hình thức.

2


Đồ dùng như tranh ảnh, bản đồ, hay các giáo cụ phục vụ cho việc dạy học
cũng ít khi sử dụng. Tiết học chỉ có phấn trắng, bảng đen, SGK, “Tư trang”của
GV lên lớp chỉ có giáo án với SGK…Việc học của học sinh tất nhiên là phải phụ
thuộc vào khâu tổ chức của giáo viên, giáo viên tổ chức dạy thế nào thì học sinh
học theo thế đó.
Với việc tổ chức như trên, học sinh lên lớp chỉ ngồi nghe – ghi nhớ kiến

thức mà giáo viên truyền đạt sau đó học thuộc bài, học sinh mà muốn chia sẻ
bài học với bạn thì bị giáo viên nhắc nhở “gây mất trật tự”. Trong suốt buổi
học, các em chủ yếu là ngồi nhìn lên bảng nghe thầy cơ giảng.
Ngồi yên một chỗ nghe giảng và làm bài quả thực là điều rất khó khăn đối
với trẻ nhất là học sinh tiểu học. Chính vì điều đó mà học sinh rất rụt rè, nhút
nhát trong các hoạt động, nhàm chán trong việc học tập, kết quả học tập không
cao, chưa có khả năng tự bộc lộ bản thân.
- Học sinh cịn lúng túng, nhút nhát, ít nói, chưa mạnh dạn tham gia vào
hoạt động nhóm nhất là học sinh yếu.
* Đề xuất giải pháp mới
Để đáp ứng nhu cầu phát triển của xã hội, thì giáo dục khơng ngừng được
đổi mới và lần đổi mới này, tôi nghĩ là bước tiến quan trọng trong cải cách giáo
dục. Trong dạy học việc truyền thụ được kiến thức giúp cho học sinh lĩnh hội
được kiến thức một cách linh hoạt, sáng tạo, thì người giáo viên cũng phải tìm
tịi, khám phá ra mọi kỹ năng nhằm giúp cho việc dạy học đạt kết quả cao.
Dạy Tiếng Việt là dạy tiếng mẹ đẻ. Dạy học Tiếng Việt giúp các em hình
thành bốn kĩ năng: nghe, đọc, nói, viết. Phương pháp dạy học mới (VNEN) là
cách tổ chức dạy học theo một quan điểm giáo dục mới. Đây là một mơ hình
trường học hỗ trợ học sinh nâng cao năng lực tự học; hỗ trợ giáo viên hướng
dẫn HS học tập, liên kết nhà trường với cộng đồng.Thực hiện phương pháp này
là: coi học sinh là trung tâm của quá trình dạy học. Hoạt động học tập của HS
diễn ra chủ yếu bằng hình thức tự học: cá nhân học, tự học theo cặp và nhóm.
Hoạt động học tập khơng chỉ giới hạn trong sách mà còn mở rộng ra thực tế
cuộc sống của chính các em ở cộng đồng. Nhưng để thực hiện được phương
pháp đó, thì là cả một q trình học hỏi, rút kinh nghiệm và áp dụng đúng với
thực tế nơi mình đang giảng dạy.
- Hình thức tổ chức dạy theo mơ hình VNEN khá hay, thu hút học sinh
khám phá kiến thức mới một cách thoải mái, học sinh tự học độc lập, học tương
tác trong cặp, học tương tác trong nhóm, học tương tác trong lớp, học tương tác
ở gia đình hoặc cộng đồng. Trong đó, q trình học sinh được học theo nhóm

3


giúp các em mạnh dạn, tự tin tạo kĩ năng hợp tác với các bạn trong học tập, tạo
cơ sở để hình thành năng lực làm việc hợp tác khi các em lớn lên. Làm được
điều này, Giáo viên bước đầu khá vất vả và khó khăn.
Năm học 2016 - 2017 là năm học đầu tiên, giáo viên Trường Tiểu học Vân
Trường được tiếp cận với mơ hình trường học mới VNEN.Qua một năm làm
quen và thực hiện với mô hình mới này, tơi mạnh dạn đưa ra “Kĩ năng dạy học
nhóm trong mơn Tiếng Việt Lớp 2 theo mơ hình VNEN”.
3.2. Nội dung giải pháp đề nghị cơng nhận là sáng kiến:
Đổi mới phương pháp dạy học để phù hợp với thực tiễn, yêu cầu cấp bách
của xã hội. Trước kia học sinh chỉ là người thụ động trong việc tiếp cận kiến
thức trong SGK thì với chương trình VNEN,đã biến người học chủ động, tích
cực tự tìm hiểu, khám phá, nội dung kiến thức trong mỗi bài học. Giáo viên chỉ
là người hỗ trợ thúc đẩy, định hướng giúp các em trong các hoạt động học tập
đó. Như vậy vai trị của việc học theo nhóm là giải pháp tối ưu nhất.
Dạy học theo nhóm đây là mơ hình nhà trường tiên tiến, hiện đại, phù hợp
với mục tiêu phát triển và đặc điểm của giáo dục nước ta. Các phịng học dạy
theo mơ hình VNEN được bố trí giống như phịng học bộ mơn, thư viện linh
động với đồ dùng dạy và học sẵn có để HS tham khảo; góc đồ dùng học tập, góc
cộng đồng, góc trưng bày sản phẩm... Mơ hình VNEN thực hiện đổi mới phương
pháp dạy học theo nguyên tắc lấy HS làm trung tâm, học tập mang tính tương
tác và phù hợp với từng cá nhân học sinh. Chuyển việc truyền thụ của giáo viên
thành việc hướng dẫn học sinh tự học. Lớp học do HS tự quản và được tổ chức
theo các hình thức, như: Làm việc theo cặp, làm việc cá nhân và làm việc theo
nhóm, trong đó hình thức học theo nhóm là chủ yếu. Học sinh được học trong
môi trường học tập thân thiện, thoải mái, không bị gị bó, ln được gần gũi với
bạn bè, với thầy cô, được sự giúp đỡ của bạn học trong lớp, trong nhóm và thầy
cơ, phù hợp với tâm sinh lý lứa tuổi các em. Học sinh tiếp thu nhanh được phát

huy, học sinh tiếp thu chậm được các bạn của nhóm và giáo viên giúp đỡ kịp
thời ngay tại lớp. Ở đây được coi là một phương pháp dạy học.
Những người tham gia trong nhóm phải có mối quan hệ tương hỗ, giúp đỡ
và phối hợp lẫn nhau. Nói cách khác là tồn tại tương tác "mặt đối mặt" trong
nhóm học sinh. Học sinh trong nhóm cùng thực hiện nhiệm vụ chung. Điều này
địi hỏi trước tiên là phải có sự phụ thuộc tích cực giữa các thành viên trong
nhóm. Mỗi thành viên trong nhóm cần hiểu rằng họ khơng thể trốn tránh trách
nhiệm, hay dựa vào công việc của những người khác. Trách nhiệm cá nhân là
then chốt đảm bảo cho tất cả các thành viên trong nhóm thực sự mạnh lên trong
4


học tập theo nhóm. Học sinh thường được phát huy hơn, cơ hội cho học sinh tự
thể hiện, tự khẳng định khả năng của mình nhiều hơn. Nhóm làm việc sẽ khuyến
khích học sinh giao tiếp với nhau và như vậy sẽ giúp cho những trẻ em nhút
nhát, thiếu tự tin, cơ độc có nhiều cơ hội hịa nhập với lớp học. Thêm vào đó,
học theo nhóm cịn tạo ra mơi trường hoạt động mang bầu khơng khí thân mật,
cởi mở, sẵn sàng giúp đỡ, chia sẻ trên cơ sở cố gắng hết sức và trách nhiệm cao
của mỗi cá nhân. Học sinh có cơ hội được tham gia tích cực vào hoạt động
nhóm. Mọi ý kiến của các em đều được tơn trọng và có giá trị như nhau, được
xem xét, cân nhắc cẩn thận. Do đó sẽ khắc phục tình trạng áp đặt, uy quyền, làm
thay, thiếu tơn trọng...giữa những người tham gia hoạt động, đặc biệt giữa giáo
viên và học sinh.
Hoạt động học tập của học sinh diễn ra chủ yếu bằng hình thức tự học
dưới sự hướng dẫn của giáo viên và dưới sự quản lí của hội đồng tự quản. Trong
đó tự học trong nhóm là vấn đề quan trọng nhất.
1. Hình thức chia nhóm

Nhóm theo
trình độ

Nhóm theo sở
thích

Nhóm cặp

CÁC CÁCH
CHIA
NHĨM

Nhóm biểu
tượng

Nhóm theo tên
lồi hoa

Nhóm theo
tháng sinh nhật

Tuy nhiên trong thực tế thì có nhiều kiểu nhóm khác, nhưng tơi nêu ra 6
kiểu điển hình trên, hướng dẫn cách chia và các hình thức chia các nhóm này.
Cách chia như sau :
Nhóm theo trình độ:
5


Những học sinh cùng năng lực và trình độ sẽ ngồi một nhóm.
* Ưu điểm : Giáo viên có thời gian giúp đỡ , hỗ trợ những nhóm có trình độ
yếu và phát huy tính tự lập cho nhóm khá giỏi.
Nhóm biểu tượng .

- Biểu tượng có thể là: (con vật , cây cối , hình ảnh, các bơng hoa … )Muốn chia
lớp thành 5 nhóm thì bạn phải chuẩn bị 5 biểu tượng.
Ví dụ: Lớp bạn có 30 học sinh, bạn muốn chia thành 5 nhóm theo biểu
tượng là con vật , bạn phải chuẩn bị các con vật như: Chào mào , Vành khuyên,
Thỏ ngọc, Sơn ca, Hoàng yến …chẳng hạn. Mỗi con vật bạn phải có 6 biểu
tượng. Ngoài ra bạn phải chuẩn bị 5 biểu tượng của 5 con vật trên có kích thước
lớn hơn để đặt lên bàn cho mỗi nhóm. Sau khi phát biểu tượng hoặc cho học
sinh chọn biểu tượng xong, HS nào có biểu tượng con vật nào sẽ về bàn có con
vật đó.Tương tự như thế với biểu tượng là: (cây cối, hoa, hình…)
* Ưu điểm :
Tốn ít thời gian, tạo cho học sinh có khơng khí học tập thoải mái, lớp học
sinh động, áp dụng được cho tất cả các mơn học nhất là các mơn học có chủ đề.
Lớp học sôi nổi hứng thú cho tất cả học sinh.
* Nhược điểm :
GV phải chuẩn bị nhiều, gây tốn kém.
Nhóm cùng tháng sinh:
Nhóm này cũng ít khi sử dụng vì trong lớp đôi khi cùng tháng nhiều hơn
khác tháng, gây mất cân bằng. Chỉ thích hợp khi mình có tổ chức sinh nhật cho
học sinh…
- Hiện nay cịn có mơ hình khăn trải bàn, áp dụng vào trong hoạt động
nhóm mang lại hiệu quả cao trong tiết dạy và phát huy tính tựu động, tự sáng tạo
của HS rất cao.
Nhóm cùng sở thích:
- Chọn những học sinh có cùng sở thích sẽ ngồi cùng một nhóm. Cách
chia nhóm này học sinh rất hào hứng.
2. Cơ cấu tổ chức nhóm:
Phải quy định rõ nhiệm vụ của từng thành viên trong nhóm.
Nhóm trưởng:
6

Là một thành viên của nhóm giữ nhiệm vụ tổ chức, điều hành nhóm làm
việc đồng thời cùng các thành viên trong nhóm trao đổi, đóng góp ý kiến về
nhiệm vụ được giao.
Thư kí:
Là một thành viên của nhóm giữ nhiệm vụ ghi chép, tổng hợp ý kiến,
đồng thời cùng các thành viên trong nhóm trao đổi, đóng góp ý kiến về nhiệm
vụ được giao của nhóm.
Các thành viên
Trao đổi, đóng góp ý kiến về nhiệm vụ được giao.
Nguyên tắc làm việc trong nhóm: Tơn trọng sự tổ chức của nhóm trưởng,
ghi chép trung thực ý kiến chung, báo cáo đầy đủ tồn bộ nội dung đã ghi chép,
người nói phải có người nghe, tơn trọng ý kiến cá nhân, thiểu số phải tuân thủ
theo đa số. Có nhận xét rút kinh nghiệm sau mỗi hoạt động…
Một nhóm muốn hoạt động hiệu quả cần phải có cơ cấu tổ chức chặt chẽ.
- Lưu ý nhóm trưởng và các thành viên trong nhóm cần thay đổi thường
xuyên tạo nên sự tự tin trong khi làm việc nhóm.
Lưu ý: Vai trị của giáo viên trong hoạt động nhóm.
- Ln giúp học sinh xác định đúng mục tiêu cần giải quyết và từng thành
viên trong nhóm nắm rõ nhiệm vụ của mình.
- Trong thời gian học sinh làm việc, giáo viên cần phải đến hoặc đi xung
quanh các nhóm để quan sát các hoạt động của nhóm, nếu có vấn đề gì thì kịp
thời định hướng.
- Nên thực hành với một số nhóm học sinh cụ thể.
- Đặt câu hỏi gợi mở và trợ giúp cho nhóm.
- Khen ngợi và động viên học sinh nói về kết quả làm việc.Vì trong q
trình giao việc cho các nhóm, nếu thấy các nhóm làm việc chăm chú và trao đổi
sơi nổi thì giáo viên mới có thể yên tâm. Một khi thấy các nhóm làm việc trầm
lắng, hay nhốn nháo… giáo viên cần nghĩ ngay tới các lí do, như phiếu học tập
chưa phù hợp với trình độ hay chưa thực hiện đúng vai trị, học sinh chưa hiểu

cần phát lệnh cứu trợ… ngay lúc đó giáo viên phải có mặt kịp thời và giải quyết
vấn đề mà nhóm hoặc một vài cá nhân trong nhóm gặp phải.
*Tiến hành phương pháp dạy học nhóm trong môn Tiếng Việt.

7


Tổ chức sắp xếp bàn ghế sao cho thuận lợi trong việc hoạt động nhóm.
Vấn đề sắp xếp lại chỗ ngồi để thuận tiện cho việc dạy học theo nhóm và tận
dụng được khơng gian phịng học để tổ chức trò chơi trong tiết học, quả là một
vấn đề được nhiều giáo viên quan tâm và cũng là chủ đề gây nên nhiều tranh
luận nhất trong nhiều trường học hiện nay.
Khi làm việc mỗi nhóm phải đảm bảo nguyên tác tơn trọng sự tổ chức của
nhóm trưởng, ghi chép, trung thực ý kiến, báo cáo đầy đủ nội dung của mỗi cuộc
thảo luận, tôn trọng ý kiến cá nhân và rút kinh nghiệm sau mỗi hoạt động. Trong
quá trình dạy học, thời gian đầu, tơi trực tiếp mời các nhóm trưởng ngồi lại và
hướng dẫn các em từng bước một khi điều hành các thành viên trong nhóm làm
nhiệm vụ. Tơi hướng dẫn các em cách nói, cách điều hành như:
+ Mời các bạn đọc phần mục tiêu bài học.
+ Bạn nào đọc xong thì giơ tay báo cáo.
+ Mời bạn A đọc to mục tiêu.
+ Mời bạn B đọc lại...
+ Ý kiến của các bạn về ...
+ Theo tôi thì ...
+ Tơi muốn hỏi các bạn.....
Và giúp nhóm trưởng nắm rõ nhiệm vụ, cơng việc của mình khi hoạt động
nhóm. Đặc biệt phải biết bao quát, nhắc nhở các thành viên nên tích cực tham
gia các hoạt động thực hành. Để các bạn ln phát huy tính độc lập, tự giác làm
việc trong nhóm.
Ví dụ : Khi dạy Tập đọc, hoạt động đọc trong nhóm rất quan trọng.

- Nhóm trưởng có nhiệm vụ tổ chức các thành viên đọc nối tiếp đoạn, đọc
phân vai, đọc diễn cảm....
- Đầu năm học, nhóm trưởng yêu cầu thành viên đọc tốt nhất, đọc trước
nhóm để các thành viên khác quan sát. Sau khi nghe bạn đọc, thì phải đưa ra ý
kiến nhận xét: tốc độ đọc, biết ngắt nghỉ đúng chưa? giọng đọc thế nào ? ....Cần
học những gì ở bạn. Sau đó, những học sinh khác đọc. Trong q trình đọc trong
nhóm, học sinh phải đưa ra được các ưu, nhược điểm của bạn cùng nhau học tập
và rút kinh nghiệm. Khi đã làm quen với việc đọc trong nhóm, dần dần nhóm
trưởng lấy tinh thần xung phong để các bạn tự tin, tự khẳng định mình ở mức độ
cao hơn.

8


- Đồng thời giáo viên phải quan sát, giúp đỡ điều chỉnh tốc độ đọc của
mỗi học sinh trong nhóm và sau đó tổ chức các cuộc thi đọc và có sự khích lệ
động viên kịp thời với học sinh.
Ví dụ
* Bài 15B: Anh em yêu thương nhau là hạnh phúc.
HĐ1 trong Hoạt động thực hành:
- Nhóm trưởng nêu mục tiêu. Tìm nhanh từ khơng thuộc nhóm trong mỗi
dãy từ sau.
- Yêu cầu các thành viên đọc nội dung của hoạt động
- Yêu cầu các nhóm trao đổi thực hiện nội dung của hoạt động, các thành
viên mạnh dạn, tự tin trình bày ý kiến và có sự tương tác giữa các thành viên
trong nhóm hoặc cơ giáo kịp thời giúp đỡ
+ Từ chỉ tính nết tốt: Chỉ ra được từ xanh biếc
+ Từ chỉ màu sắc: Cao vút
+ Từ chỉ hình dáng: Chun cần
+ Từ chỉ mùi hương: Chót vót

Sau hoạt động từng thành viên trong nhóm phải hiểu được các nhóm từ
chỉ tính nết, màu sắc, hình dáng, mùi hương. Sau đó các em có thể bổ sung thêm
các từ mà mình biết trong thực tế vào từng nhóm, để mở rộng thêm vốn từ ngữ
của từng học sinh.
Nhiều khi có những hoạt động khơng cần thực hiện theo nhóm lớn, mà chỉ
cần hoạt động theo nhóm nhỏ, hoạt động theo cặp, có thể nhiều em cịn nhút
nhát, chưa tập trung dễ rơi vào tình trạng thụ động, máy móc hoặc hoạt động hỏi
đáp mang tính hình thức. Nên giáo viên bước đầu cần làm mẫu và sắp xếp các
cặp học sinh hơp lí sao cho các nhóm ln có em mạnh dạn tự tin, chủ động.
Ví dụ
Trong Bài 9A: Hoạt động nhóm cặp.
Hoạt động 5: Đóng vai nói lời cảm ơn, xin lỗi.
HS 1: Nêu Tình huống: Khi bạn giúp em gấp được một chiếc thuyền giấy
rất đẹp bạn nói.
HS 2: Mình cảm ơn bạn/...
HS2 : Khi mượn truyện của bạn và trả không đúng hạn, bạn nói.
9


HS 1: Mình xin lỗi bạn/...
Trong hoạt động này khi học sinh hoạt động theo cặp thì mỗi học sinh cần
biết cách xưng hô sao cho phù hợp với các tình huống. Với bạn bè thì bạn/mình..., với
người lớn thì con/cháu...
- Thái độ vui vẻ, lễ phép với người lớn.
- Học sinh mạnh dạn, tự tin.
Giáo viên cần chú ý, khai thác, phát hiện, phát triển vốn Tiếng Việt của
các em, phát huy kinh nghiệm bản ngữ, tạo cơ hội để học sinh tập được lời nói
tự nhiên trong mỗi tình huống, giúp cho việc học trở nên nhẹ nhàng, hiệu quả.
Cuối cùng giáo viên cho học sinh đóng vai thực hiện cuộc trao đổi theo
cặp rồi trình bày trong nhóm lớn hay trước lớp, tránh sự nhàm chán một chiều,

thay đổi hợp lí các hình thức cặp làm mẫu.
Trong q trình học sinh thực hiện nhóm, giáo viên khuyến khích, sửa
chữa giúp học sinh nói rõ ràng thành câu và bước đầu nói đúng ngữ điệu các loại
câu cơ bản, khi các em nói giáo viên quan sát lắng nghe, nhận xét cách nói tư
thế, tác phong và sửa lỗi phát âm, lỗi dùng từ, đặt câu... cho các em.
Ví dụ
Trong bài 3C : Hoạt động thực hành 5
Hướng dẫn học theo nhóm như sau:
- Nhóm trưởng nêu yêu cầu của hoạt động: Lập danh sách từ 3 đến 5 bạn
trong nhóm học tập của mình theo bảng chữ cái.
- Giáo viên chuẩn bị Phiếu học tập kẻ sằn mẫu cần điền.
- Thư kí : Ghi họ tên tất cả các thành viên từ 3 đến 5 bạn trong nhóm mình
vào một tờ giấy nháp.
- Nhóm trưởng: u cầu các thành viên đưa ra ý kiến của mình để hoàn
thành yêu cầu của hoạt động.
- Từng thành viên chủ động hợp tác làm việc và phải đưa ra ý kiến của
riêng mình.
- Thống nhất để chọn kết quả đúng.
- Giáo viên: Cần quan sát hỗ trợ các nhóm chưa hoàn thành được yêu cầu
của hoạt động.

10


- Đánh giá kết hoạt động bằng cách: Các nhóm báo cáo kết quả, tự nhận
xét và đánh giá chéo giữa các nhóm.
Trong hoạt động này địi hỏi sự hợp tác giữa các thành viên trong nhóm
tích cực và nghiêm túc mới đảm bảo thực hiện tốt yêu cầu đề trong thời gian hợp lý.
Ví dụ:
Chia nhóm để học sinh kể về một con vật hay một loài cây mà em thích…

sau đó viết thành đoạn văn kể phù hợp đối tượng quan sát. Đơi khi, tùy mức độ
khó dễ của nội dung bài học, chia nhóm theo trình độ để HS nào cũng có thể góp
phần giải quyết nhiệm vụ học tập chung của nhóm.
Mặt khác, cần phải chọn lọc những nội dung có “tính vấn đề” hoặc tương
đối khó, cần có sự hợp tác của một nhóm học sinh, bởi vì nếu làm việc độc lập,
học sinh khơng đủ khả năng giải quyết. Cũng cần lưu ý đến “độ khó” của vấn
đề, nên chọn vấn đề vừa sức học sinh và giáo viên phải theo sát để hướng dẫn,
gợi ý cho các em. Nếu chọn vấn đề quá đơn giản sẽ không thực hiện được mục
tiêu của phương pháp dạy học theo nhóm lại làm cho việc tổ chức hoạt động
nhóm trở nên hình thức.
3.3 Khả năng áp dụng giải pháp.
a) Thuận lợi – khó khăn.
* Thuận lợi :
- Đa số học sinh được trang bị đầy đủ tài liệu hướng dẫn học và đồ dùng học tập.
- Học sinh trong lớp và trường thích học mơ hình này.
- Bản thân giáo viên thích nghiên cứu sâu và dạy học theo nhóm học sinh
có hiệu quả.
Thiết kế của bài học VNEN được xây dựng 3 trong 1 tức là SGK, SGV và
VBT cùng trong một quyển, điều đó rất tiện cho giáo viên và học sinh trong hoạt động
dạy và học.
- Mơ hình dạy học của VNEN chuyển cơ bản từ hoạt động dạy của giáo
viên sang hoạt động học của học sinh. Tức là chuyển từ phương pháp dạy truyền
thống sang phương pháp học tích cực của học sinh.
* Khó khăn:
Một lớp học đơng với thời gian giảng dạy từ 35 đến 40 phút học một tiết
là một trở ngại rất lớn cho dạy học nhóm thành cơng. Nếu như giáo viên khơng
kiểm sốt cẩn thận tương tác giữa học sinh trong nhóm, thì một vài học sinh có
11

thể lãng phí thời gian vào việc thảo luận những vấn đề khơng có liên quan hoặc
có thể xảy ra trường học là một học sinh phụ trách nhóm theo kiểu độc đốn, đa
số các thành viên trong nhóm khơng tham gia thảo luận mà lại quan tâm đến vấn
đề khác…trong nhóm và giữa các nhóm có thể phát sinh tình trạng đối địch,
ganh đua q mức. Thường khó để đánh giá từng học sinh một cách công bằng
và một vài em có thể cảm thấy khơng thoải mái với việc đánh giá dựa trên sự nỗ
lực của nhóm và sự bình xét của các bạn.
b) Thành cơng - Hạn chế.
* Thành cơng:
Dạy học theo nhóm đã được giáo viên sử dụng khá phổ biến và thường
xuyên: Từ khi có chủ trương đổi mới phương pháp dạy học theo hướng tăng
cường sự tham gia của học sinh, phát huy tối đa vai trị chủ động, tích cực của
các em thì dạy học theo nhóm đã được coi là phương pháp dạy học hữu hiệu và
bước đầu đã làm thay đổi bộ mặt phương pháp dạy học trong nhà trường phổ
thông giáo viên đã nhận thức được những ích lợi của dạy học nhóm. Tác dụng
của dạy học theo nhóm trong việc phát huy tính tích cực, chủ động, tăng cường
sự tham gia của học sinh như: mọi học sinh đều được trình bày ý kiến, học sinh
tự tìm ra tri thức, nắm bài chắc hơn, hứng thú với học tập hơn.v.v... và phát triển
những kĩ năng cần thiết cho học sinh như biết lắng nghe và tôn trọng ý kiến của
bạn, biết trình bày ý kiến của mình cho các bạn nghe và hiểu, biết thống nhất ý
kiến,v.v...
Đối với giáo viên dạy học nhóm giúp giáo viên khơng phải nói nhiều trên
lớp, nhưng cần chuẩn bị bài kỹ lưỡng hơn; hiểu khả năng của học sinh hơn.v.v....
giáo viên đã có kiến thức và một số kỹ năng để tiến hành dạy học theo nhóm:
Qua dự giờ của một số giáo viên đều cho thấy về cơ bản giáo viên biết sử dụng
phương pháp dạy học nhóm phù hợp với yêu cầu, nhiệm vụ, mục tiêu và nội
dung bài học. giáo viên bước đầu đã biết lựa chọn hình thức và cơ cấu nhóm
tương đối phù hợp, đã nêu được các bước dạy học theo nhóm. Khâu chuẩn bị
của giáo viên cho hộc sinh trong nhóm làm việc theo 10 bước học tập cũng rất
tốt.

Học sinh bước đầu đã có những kĩ năng làm việc theo nhóm: Các em đã
biết nhanh chóng gia nhập vào nhóm, bầu nhóm trưởng, thư kí; bước đầu biết
bày tỏ quan điểm, ý kiến và trình bày mạch lạc kết quả làm việc chung của cả
nhóm.
Hạn chế:
12


Bên cạnh những kết quả tích cực như trên, vẫn cịn những tồn tại nhất
định, cụ thể là: Gia đình các em đa số làm nông, kinh tế một số gia đình khó
khăn nên chưa thực sự quan tâm đến việc học của con em, phải lo cuộc sống
mưu sinh cịn phó mặc cơng việc học tập của con em mình cho nhà trường.
Khi tiến hành tổ chức dạy học theo nhóm nhỏ, giáo viên chủ yếu hướng
HS nhằm vào mục tiêu hoàn thành nhiệm vụ học tập cụ thể mà nhóm học sinh
cùng nhau thực hiện chứ chưa chú trọng giáo dục cho giáo viên những kĩ năng
xã hội quan trọng mà làm việc nhóm có ưu thế.
Sau khi các nhóm thảo luận giáo viên ít quan tâm chốt lại
những kiến thức, kết luận chung làm cho học sinh khơng biết ý
kiến nào là phù hợp. Dạy học nhóm chưa được sử dụng đồng
đều ở tất cả các môn học. Cịn đơn điệu trong việc sử dụng các
hình thức tiến hành và nhiệm vụ giao cho nhóm. Nhiệm vụ giao
cho nhóm cịn đơn giản, ít phương án trả lời, không cần huy
động nhiều kinh nghiệm của từng cá nhân và thiếu định hướng
để học sinh buộc phải phân chia công việc hay phải trưng cầu ý
kiến riêng của từng người trong nhóm.
Như vậy trong Chương trình Hướng dẫn học Tiếng Việt lớp 2 theo mơ
hình VNEN hình thức hoạt động nghe nói theo nhóm rất phổ biến ở tất cả các
bài học. Rất nhiều nội dung hình thức địi hỏi học sinh phải hợp tác, huy động trí
tuệ để giải quyết các yêu cầu của bài tập tạo ra sản phẩm đa dạng phong phú.
- Giáo viên luôn tôn trọng tiến độ học tập của các nhóm.

- Khơng nhất thiết lúc nào nhóm trưởng cũng điều hành cần ln phiên
vai trị của nhóm trưởng.
- Giáo viên chỉ là người hướng dẫn, quan sát các em làm, nói đủ nghe, nói
với nhóm chứ khơng nói với cả lớp.
* Khi làm việc nhóm, các em đã mạnh dạn tự tin trình bày ý kiến của
mình và có sự tương tác giữa các thành viên trong nhóm. Đối với những em cịn
chưa hiểu, chưa biết cách làm sẽ được cô giáo và các bạn kịp thời giúp đỡ. Qua
đó tơi thấy sự tiến bộ rõ rệt trong học tập và rèn luyện năng lực phẩm chất của
học sinh.
c. Những điều giáo viên cần biết và rèn luyện
Để phù hợp với chương trình sách giáo khoa và thực tiễn giáo dục hiện
nay, theo tơi cần tìm và lựa chọn ra cách dạy phù hợp để đạt hiệu quả cao nhất
mang lại kết quả tốt nhất cho học sinh. Nhận thấy tầm quan trọng của việc dạy
13


học nhóm theo mơ hình trường học mới VNEN, tơi cho rằng: Để thực hiện tốt
phương pháp dạy học nhóm, giáo viên cần phải có nhiều kĩ năng sau:
- Kĩ năng chia nhóm.
- Kĩ năng giao nhiệm vụ.
- Kĩ năng tổ chức cho học sinh làm việc trong nhóm.
- Kĩ năng quan sát.
- Kĩ năng tổ chức cho học sinh trình bày kết quả học tập.
- Kĩ năng đánh giá kết quả học tập.
- Kĩ năng phản hồi.
Trong thời gian làm việc, giáo viên cần phải đến và đi xung quanh các nhóm
quan sát các hoạt động của nhóm, nếu có vấn đề gì thì kịp thời định hướng Giáo
viên nên thực hiện với một số nhóm học sinh cự thể: đặt câu hỏi gợi mở, trợ
giúp các nhóm, khen ngợi, động viên học sinh nói về kết quả làm việc. Khi các
nhóm hoạt động sơi nổi, các thành viên nhiệt tình, hào hứng thi đua thì giáo viên

mới yên tâm. Một khi thấy các nhóm trầm lắng hay nhốn nháo.... thì giáo viên
cần nghĩ ngay tới lí do nư phiếu học tập chưa phù hợp với trình độ hay chưa
thực hiện đúng vai trò, học sinh chưa cần phát lệnh cứu trợ....thì ngay lúc đó
giáo viên phải kịp thời có mặt, giải quyết vấn đề mà nhóm hoặc cá nhân trong
nhóm gặp phải.
- Học nhóm theo mơ hình VNEN giúp học sinh phát huy tính tự học, sáng
tạo, tính tự giác, tự quản, sự tự tin, hứng thú trong học tập. Với phương pháp
dạy học mới, giúp các em phát huy tốt các kĩ năng: KN giao tiếp, KN hợp tác,
KN tự đánh giá lẫn nhau trong giờ học.
- Tạo điều kiện đẩy mạnh đổi mới PPDH và các hình thức dạy học trên cơ
sở tổ chức các hoạt động phát huy tính tích cực, chủ động, khả năng tự học của
học sinh. Tăng khả năng thực hành, vận dụng, tích hợp được hoạt động phát
triển ngơn ngữ của học sinh thông qua các hoạt động học tập.
- Chú trọng khai thác và sử dụng những kinh nghiệm của học sinh trong
đời sống hàng ngày. Gắn kết giữa nội dung dạy học với đời sống thực tiễn của
học sinh, của cộng đồng thông qua hoạt động ứng dụng của mỗi bài, rèn cho các
em kĩ năng giải quyết các vấn đề, các khó khăn của nhóm và chính bản thân các
em trong mỗi tiết học.
- Để có được kĩ năng tổ chức hoạt động nhóm, địi hỏi người giáo viên
phải khơng ngừng nghiên cứu, tìm tịi, học hỏi và rèn luyện.
14


- Phải nắm vững yêu cầu về quan điểm dạy học, chương trình, nội dung dạy học.
- Thấy được tầm quan trọng và ích lợi của hoạt động nhóm trong q trình dạy học.
- Nắm vững các cách chia nhóm và tổ chức nhóm.
- Rèn luyện cách chia nhóm thơng qua các tiết học một cách thường xuyên.
- Chuẩn bị tốt cho mình bộ đồ dùng phục vụ cho việc học nhóm của học sinh.
- Hoạt động nhóm có thể áp dụng được cho tất cả các tiết học ở tất cả các
khối lớp ở cấp Tiểu học, đặc biệt là mơ hình trường học mới VNEN.

Sau một năm thực hiện, kinh nghiệm chưa có nhiều nhưng tơi cũng hài
lịng về kết quả mình đạt được đó là: Trong mỗi tiết học, học sinh cảm thấy thoải
mái, chơi mà học, học mà chơi, không tạo áp lực học tâp, giáo viên cảm thấy vui
vẻ nhẹ nhàng sau mỗi giờ lên lớp. Đặc biệt, học sinh khá tự tin, mạnh dạn bày tỏ
quan điểm, vốn hiểu biết của mình trước tập thể. Học sinh đạt được mục tiêu của
chương trình lớp 2 đề ra.
3.5. Những người tham gia tổ chức áp dụng sáng kiến làn đầu
TT

Họ và tên

Năm
sinh

Nơi cơng tác

Chức
vụ

Trình độ
C Môn

1 Phùng Thị Dung

196
TH Vân Trường
5

KT

CĐSP

2 Phạm Thị Dung

196
TH Vân Trường
7

GV

CĐSP

3 Phạm Thị Hiền

197
5

GV

CĐSP

TH Vân Trường

Nội dung công
việc hỗ trợ
Thực nghiệm
và khảo sát
Thực nghiệm
và khảo sát
Thực nghiệm

và khảo sát

3.7. Các điều kiện cần thiết để áp dụng sáng kiến:
- Sách hướng dẫn học Tiếng Việt 2 Tập 1A, 1B, 2A, 2B
- Phịng học, bàn ghế phù hợp để có thể sắp xếp chổ ngồi theo nhóm.
- Trang thiết bị dạy học đồng bộ.
- Tài liệu về bồi dưỡng nghiệp vụ cho giáo viên .....
3.8. Tài liệu kèm:
4. Cam kết không sao chép hoặc vi phạm bản quyền

15


Tôi xin cam đoan báo cáo sáng kiến của tôi là do bản thân tự làm, không
sao chép của ai. Tơi hồn tồn chịu trách nhiệm trước Hội đồng thi đua cấp trên.
Do hạn chế của bản thân nên những phần được trình bày ở trên chắc chắn
cịn nhiều khiếm khuyết, tôi rất mong Hội đồng xét duyệt thi đua PGD - ĐT
quan tâm góp ý để nhày càng hồn thiện hơn.
Tôi xin chân thành cảm ơn!
Vân Trường, ngày 19 tháng 5 năm 2017
CƠ QUAN ĐƠN VỊ

TÁC GIẢ SÁNG KIẾN

ÁP DỤNG SÁNG KIẾN
Phạm Thị Hiền

16