Đ IăH CăĐẨăN NG
TR
NGăĐ IăH CăS ăPH M
KSORăH’ăNGA
QU NăLụăHO TăĐ NGăGIỄOăD CăTRUY NăTH NGă
VĔNăHịAăDỂNăT CăCHOăH CăSINHăCỄCăTR
THCSăHUY NăIAăGRAIăT NHăGIAăLAI
LU NăVĔNăTH CăSƾăGIỄOăD CăH C
ĐĨăNẴNGă- NĔMă2017
NGă
Đ IăH CăĐẨăN NG
TR
NGăĐ IăH CăS ăPH M
KSORăH’ăNGA
QU NăLụăHO TăĐ NGăGIỄOăD CăTRUY NăTH NGă
VĔNăHịAăDỂNăT CăCHOăH CăSINHăCỄCăTR
THCSăHUY NăIAăGRAIăT NHăGIAăLAI
ChuyênăngƠnh:ăQu nălỦăgiáoăd c
Mưăs :ă60.14.01.14
LU NăVĔNăTH CăSƾăGIỄOăD CăH C
Ng
iăh
ngăd năkhoaăh c:ă
TS.ăNGUY NăTH ăTRỂMăANH
ĐĨăNẴNGă- NĔMă2017
NGă
iii
M CăL C
L IăC Mă N ............................................................................................................ i
L IăCAMăĐOAN ..................................................................................................... ii
M CăL C ................................................................................................................ iii
DANHăM CăCỄCăKụăHI U,ăCỄCăCH ăVI TăT T...................................... viii
DANHăM CăCỄCăB NG ...................................................................................... ix
DANHăM CăCỄCăS ăĐ
..................................................................................... xi
M ăĐ U ....................................................................................................................1
1.ăLỦădoăch năđ ătƠi ............................................................................................1
2.ăM cătiêuănghiênăc u .......................................................................................2
3.ăKháchăth ăvƠăđ iăt
ngănghiênăc u................................................................2
4. Gi ăthuy tăkhoaăh c ........................................................................................2
5.ăNhi măv ănghiênăc u .....................................................................................3
6.ăPh măviănghiênăc u ........................................................................................3
7.ăăPh
ngăphápănghiênăc u ...............................................................................3
8.ăC uătrúcălu năvĕn ............................................................................................4
CH
NGă 1.ă C ă S ă Lụă LU Nă V ă QU Nă Lụă HO Tă Đ NGă GIỄOă D C
TRUY NăTH NGăVĔNăHịAăDỂNăT C CHOăH CăSINHăTHCS .......................5
1.1. CÁCăĐ ăTẨIăNGHIểNăC UăC AăN
1.1.1.ăCácănghiênăc uă ăn
CăNGAOIFăVẨăVI TăNAMă ...........5
căngoƠi ...................................................................5
1.1.2.ăCácănghiênăc uătrongăn
c ......................................................................8
1.ă2.ăCÁCăKHÁIăNI MăCHệNHăC AăĐ ăTẨI .......................................................13
1.2.1.ăQu nălỦăvƠăqu nălỦăgiáoăd c ...................................................................13
1.2.2.ăTruy năth ngăvĕnăhóa dơn t c ................................................................18
1.2.3.ăHo tăđ ngăgiáoăd cătruy năth ngăvĕnăhóaădơnăt c .................................20
1.2.4.ăQu nălỦăho tăđ ngăgiáoăd cătruy năth ngăvĕnăhóaă ăcácătr
ngăTHCS.....20
1.3. HO Tă Đ NG GIÁOă D Că TRUY Nă TH NGă VĔNă HOÁă DỂNă T Că CHO
H CăSINHăCÁCăTR
NGăTHCS ..........................................................................21
iv
1.3.1.V ătrí,ăvaiătrịăc aăgiáoăd cătruy năth ngăvĕnăhóa dơnăt c trongăgiáoăd că
toƠnădi năconăng
i ...................................................................................................21
1.3.2.ă M că tiêuă giáoă d că truy nă th ngă vĕnă hóa dơnă t c choă h că sinhă ă cácă
tr
ngăTHCS .............................................................................................................22
1.3.3.ă N iă dung,ă ph
ngă pháp,ă hìnhă th că tổă ch că giáoă d că truy nă th ngă vĕnă
hóaădơnăt căchoăh căsinhă ăcácătr
1.3.4.ă Cácă l că l
ngăTHCS ...........................................................24
ngăthamă giaă ho tă đ ng giáoă d că truy nă th ngă vĕnă hóaă dơnă
t c choăh căsinhă ăcácătr
ngăTHCS ........................................................................30
1.3.5.ăCơngătácăki mătraă- đánhăgiáăho tăđ ngăgiáoăd cătruy năth ngăvĕnăhóaă
dơnăt c choăchoăh căsinhă ăcácătr
ngăTHCS ...........................................................31
1.3.6.ăCácăđi uăki năh ătr ăho tăđ ngăgiáoăd cătruy năth ngăvĕnăhóaă dơnăt c
choăh căsinhă ăcácătr
ngăTHCS ..............................................................................32
1.4.ăQU NăLụăHO TăĐ NGăGIÁOăD CăTRUY NăTH NGăVĔNăHOÁăDỂNă
T CăCHOăH CăSINHăTHCS ..................................................................................33
1.4.1. Qu nălỦăm cătiêuăho tăđ ngăgiáoăd cătruy năth ngăvĕnăhóaădơnăt c cho
h căsinhă ăcácătr
ngăTHCS .....................................................................................33
1.4.2.ăQu nălỦăn iădungăgiáoăd cătruy năth ngăvĕnăhóaădơnăt c choăh căsinhă ă
cácătr
ngăTHCS.......................................................................................................34
1.4.3.ăQu nălỦăhìnhăth c,ăph
choăh căsinhă ăcácătr
ngăTHCS ..............................................................................36
1.4.4.ăQu nălỦăcácăl căl
choăh căsinhă ăcácătr
ngăphápăgiáoăd cătruy năth ngăvĕnăhóaădơnăt că
ngăthamăgiaăgiáoăd cătruy năth ng vĕnăhóaădơnăt că
ngăTHCS ..............................................................................37
1.4.5.ăQu nălỦăcácăđi uăki năh ătr ăho tăđ ngăgiáoăd cătruy năth ngă vĕnăhóaă
dơnăt căchoăh căsinhă ăcácătr
ngăTHCS .................................................................38
1.4.6.ăQu nălỦăcôngătácăki mătra - đánhăgiáăho tăđ ngăgiáoăd cătruy năth ngă
vĕnăhóaădơnăt căchoăh căsinhă ăcácătr
TI UăK TăCH
ngăTHCS ....................................................40
NGă1............................................................................................41
v
CH
NGă2.ăTH CăTR NGăQU NăLụăHO TăĐ NGăGIỄOăD C TRUY Nă
TH NGă VĔNă HịA DỂNă T Că CHOă H Că SINH CỄCă TR
NGă THCSă
HUY NăIAăGRAIăT NHăGIAăLAI .......................................................................42
2.1.ăKHÁIăQTăQăTRÌNHăKH OăSÁT..........................................................42
2.1.1.ăM căđíchăkh oăsát...................................................................................42
2.1.2.ăĐ iăt
ngăkh oăsát .................................................................................42
2.1.3.ăN iădungăkh oăsát ...................................................................................42
2.1.4.ăPh
ngăphápăkh oăsát ............................................................................43
2.2.ăKHÁIăQUÁTăV ăĐI UăKI NăT ăNHIểN,ăKINHăT ă- XẩăH I,ăGIÁOăD Că
VẨăĐẨOăT OăHUY NăIAăGRAI ...........................................................................44
2.2.1.ăKháiăquátăv ăđi uăki năt ănhiên,ătìnhăhìnhăkinhăt ăxưăh iăc aăhuy năIaă
Graiăt nhăGiaăLai. ......................................................................................................44
2.2.2. Tìnhăhìnhăphátătri năh ăth ngăGiáoăd căhuy năIaăGraiăt nhăGiaăLai ........44
2.3.ă TH Că TR NGă GIÁOă D Că TRUY Nă TH NGă VĔNă HịAă DỂNă T Că ă
CÁCăTR
NGăTHCSăHUY NăIAGRAI,ăT NHăGIAăLAI ....................................47
2.3.1.ăNh năth căv ăvaiătròăc aăgiáoăd cătruy năth ngăvĕnăhóaădơnăt căchoăh că
sinhăcácătr
ngăTHCSăhuy năIaăGrai ........................................................................47
2.3.2.ă M că tiêuă qu nă lỦă giáoă d că truy nă th ngă vĕnă hóa dơnă t c choă h că sinhă
cácătr
ngăTHCS.......................................................................................................48
2.3.2.ă N iă dung,ă ph
ngă pháp,ă hìnhă th că tổă ch că ho tă đ ngă giáoă d că truy nă
th ngăvĕnăhóaădơnăt căt iăcácătr
2.3.3.ăL căl
cácătr
ngăTHCSăhuy năIaăGraiăt nh Gia Lai..................49
ngăthamăgiaăgiáoăd cătruy năth ngăvĕnăhóaădơnăt c choăh căsinhă
ngăTHCSăhuy năIaăGraiăt nhăGiaăLai ...........................................................54
2.3.4.ăCácăđi uăki năh ătr ăho tăđ ngăgiáoăd cătruy năth ngăvĕnăhóaă dơnăt c
choăh căsinhăcácătr
ngăTHCS .................................................................................56
2.3.5.ă Cơngă tácă ki mă tra-đánhă giáă ho tă đ ngă giáoă d că vĕnă hóaă truy nă th ngă
choăh căsinhăcácătr
ngăTHCSăhuy năIaGrai ...........................................................58
vi
2.4.ă TH Că TR NGă QU Nă Lụă HO Tă Đ NGă GIÁOă D Că TRUY Nă TH NGă
VĔNă HịAă DỂNă T Că CHOă H Că SINHă CÁCă TR
NGă THCSă HUY Nă IAă
GRAIăT NHăGIAăLAI ..............................................................................................59
2.4.1.ăTh cătr ngăqu nălỦăm cătiêuăho tăđ ngăgiáoăd căvĕnăhóaătruy năth ngă
dơnăt căchoăh căsinhăcácătr
ngăTHCSăhuy năIaGrai ..............................................59
2.4.2.ăTh cătr ng qu nălỦăn iădung,ăhìnhăth c,ăph
vĕnăhóaătruy năth ngădơnăt căchoăh căsinhăcácătr
2.4.3.ăTh cătr ngăqu nălỦăcácăl căl
truy năth ngăvĕnăhóaădơnăt căcácătr
ngăphápăho tăđ ngăgiáoăd că
ngăTHCSăhuy năIaăGrai ...............61
ngăthamăgiaăho tăđ ngăgiáoăd căvĕnăhóaă
ngăTHCSăhuy năIaăGrai ................................65
2.4.4.ă Th că tr ngă qu nă lỦă cácă đi uă ki nă h ă tr ă ho tă đ ngă giáoă d că vĕnă hóaă
truy năth ngădơnăt căchoăh căsinhăcácătr
ngăTHCSăhuy năIaăGrai ........................69
2.4.5.ăTh cătr ngăqu nălỦăcôngătácăki mătra-đánhăgiáăho tăđ ngăgiáoăd căvĕnă
hóaătruy năth ngădơnăt căchoăh căsinhăcácătr
ngăTHCSăhuy năIaăGrai .................70
2.5. ĐÁNHă GIÁă CHUNGă V ă TH Că TR NGă QU Nă Lụă HO Tă Đ NGă GIÁOă
D Că TRUY Nă TH NGă VĔNă HịAă DỂNă T Că
ă CÁCă TR
NGă THCSă
HUY NăIAăGRAI,ăăT NHăGIAăLAI. .......................................................................72
2.5.1. uăđi m ...................................................................................................72
2.5.2.ăH năch ...................................................................................................73
2.5.3.ăNguyênănhơnăc aănh ngăh năch ,ăy uăkém ............................................74
TI UăK TăCH
CH
NGă2............................................................................................75
NGă 3.ă BI Nă PHỄPă QU Nă Lụă HO Tă Đ NGă GIỄOă D Că TRUY Nă
TH NGă VĔNă HịAă DỂNă T Că CHOă H Că SINH CỄCă TR
NGă THCSă
HUY NăIAăGRAIăT NHăGIAăLAI .......................................................................77
3.1.ăNGUYểNăT CăĐ ăXU TăCÁCăBI NăPHÁP.................................................77
3.1.1. Nguyênăt căđ măăb oătínhătoƠnădi n,ăh ăth ng .......................................77
3.1.2. Nguyênăt căđ măăb oătínhăth căti n ........................................................78
3.1.3.ăTínhăhi uăqu ..........................................................................................79
3.1.4.ăTínhăk ăthừa ............................................................................................80
vii
3.2.ăBI NăPHÁPăQU NăLụăHO TăĐ NGăGIÁOăD CăTRUY NăTH NGăVĔNă
HịAăDỂNăT CăCHOăH CăSINHă ăTR
NGăTHCSăHUY NăIAăGRAI T NHă
GIA LAI ....................................................................................................................81
3.2.1.ăNơngăcaoănh năth căc aăCBQL,ăGV,ăcácăl căl
tr
ngăvƠăh căsinhăv ăho tăđ ngăGDăTTVHDTăcácătr
ngăgiáoăd căngoƠiănhƠă
ngăTHCSăhuy năIaăGraiăt nhă
Gia Lai .......................................................................................................................81
3.2.2.ă K ă ho chă hóaă n iă dung,ă ch
tr
ngă trìnhă ho tă đ ngă GDă TTVHDTă cácă
ngăTHCSăhuy năIaăGraiăt nhăGiaăLai .................................................................84
3.2.3.ăCh ăđ oăđaăđ ngăhóaăhìnhăth c,ăph
cácătr
ngăphápăho tăđ ngăGDăTTVHDTă
ngăTHCS.......................................................................................................87
3.2.4.ăTổăch căbồiăd ỡngăki năth c,ăkỹănĕngătổăch căho tăđ ngăGDăTTVHDTă
choăgiáoăviênăcácătr
ngăTHCS ................................................................................91
3.2.5.ăTĕngăc
ngăph iăh păv iăcácăngh ănhơn,ăgiƠălƠngăvƠăCBQLăph ătráchă
vĕnăhóaăxưăh iăthamăgiaăho tăđ ng GD TTVHDT t iăcácătr
3.2.6. Ch ăđ oăxơyăd ngănguồnătƠiăli uăvƠăph
tr ăho tăđ ngăGDăTTVHDTăcácătr
ng THCS .................94
ngăti năgiáoăd cătr căquanăh ă
ngăTHCS ........................................................96
3.2.7. Ch ă đ oă xơyă d ngă cácă tiêuă chíă ki mă traă ậ đánhă giáă v ă ho tă đ ngă GDă
TTVHDTăcácătr
ngăTHCSăhuy năIaăGraiăt nhăGiaăLai ..........................................99
3.3.ăM IăQUANăH ăGI AăCÁCăBI NăPHÁP .....................................................103
3.4.ăKH OăNGHI MăTệNHăC PăTHI TăVẨăTệNHăKH ăTHIăC AăCÁCăBI Nă
PHÁP. ......................................................................................................................104
3.4.1.ăM căđíchăkh oănghi m .........................................................................104
3.4.2.ăL aăch năđ iăt
ng ..............................................................................104
3.4.3.ăQuáătrìnhăkh oănghi m .........................................................................104
3.4.4.ăK tăqu ăkh oănghi m ............................................................................104
K TăLU NăVĨăKHUY NăNGH .......................................................................110
DANHăM CăTĨI LI U THAM KH O .............................................................113
QUY TăĐ NHăGIAOăĐ ăTĨIăLU NăVĔNă(B năsao)
PH ăL C
viii
DANHăM CăCỄCăKụăHI U,ăCỄCăCH ăVI TăT T
BGH
:ăBanăgiámăhi u
CBQL
:ăCánăb ăqu nălỦ
CSVC
:ăC ăs ăv tăch t
DTTS
:ăDơnăt căthi uăs
GD
:ăGiáoăd c
GDă&ăĐT
:ăGiáoăd căvƠăđƠoăt oă
GDNGLL
:ăGiáoăd căngoƠiăgi ălênăl p
GV
:ăGiáoăviênă
GVBM
:ăGiáoăviênăăb ămơn
GVCN
:ăGiáoăviênăch ănhi m
HS
:ăH căsinhă
THCS
:ăTrungăh căc ăs ăăă
TTVHDT
:ăTruy năth ngăvĕnăhóaădơnăt c
VH
:ăVĕnăhóa
VHDT
:ăVĕnăhóaădơnăt că
ix
DANHăM CăCỄCăB NG
S ăhi uă
Tênăb ng
b ng
2.1.
2.2.
2.3.
Th ngăkêătr
Ch tăl
Trang
ngăl păb căTHCSă ăhuy năIaăGraiăT nhăGiaăLai
ngăx pălo iăh nhăki măvƠăh căl că ăb căTHCSăătrongă
trongă5ănĕmă2011ă-2016
Tổngă h pă s ă li uă h că sinhă dơnă t că trongă cácă tr
ngă THCSă
huy năIaăGrai
45
46
46
Nh nă th că c aă CBQL,ă GVă v ă vaiă tròă vƠă t mă quană tr ngă c aă
2.4.
ho tăđ ngăgiáoăd cătruy năth ngăvĕnăhóaădơnăt căchoăh căsinhă
47
THCSăhuy năIaăGrai
2.5.
S ă li uă v ă m că đ ă th că hi nă ho tă đ ngă GDă TTVHDTă trongă
tr
ngăTHCS.(ă121ăCBQLăvƠăGV)
48
Th cătr ngăđánh giáăn iădungăho tăđ ngăgiáoăd cătruy năth ngă
2.6.
vĕnă hóaă dơnă t că choă h că sinhă ă cácă tr
ngă THCSă trênă đ aă bƠnă
49
huy năIaăGrai
2.7.
2.8.
2.9.
2.10.
2.11.
2.12.
Th că tr ngă hìnhă th că tổă ch că GDă TTVHDTă cácă tr
ngă THCSă
huy năIaăGrai
M căđ ăth căhi năph
tr
ngăphápăho tăđ ngăGDăTTVHDTă ăcácă
ngăTHCSăhuy năIaăGrai
Hi uăqu ăcácăl căl
ngăthamăgiaăho tăđ ngăgiáoăd cătruy năth ngă
vĕnăhóaădơnăt căchoăh căsinhătr
ngăTHCSăhuy năIaăGrai
Hi uă qu ăcácăđi uăki năh ă tr ăho tăđ ngăgíáoă d cătruy nă th ngă
vĕnăhóaădơnăt căchoăh căcácătr
ngăTHCSăhuy năIaăGrai
Hi uăqu ăcơngătácăki mătra-đánhăgiáăho tăđ ngăgíaoăd cătruy nă
thơng vĕnăhóaădanăt căchoăh căcácătr
ngăTHCSăhuy năIaăGrai
Hi uăqu ăqu nălỦă m cătiêuăho tăđ ngăgíaoăd căTTVHDTăchoă
h căcácătr
ngăTHCSăhuy năIaăGrai
51
52
55
57
58
59
x
S ăhi uă
Tênăb ng
b ng
2.13.
2.14.
2.15.
2.16.
2.17.
2.18.
2.19.
3.1.
3.2.
Hi uăqu ăqu nălỦăn iădungăho tăđ ngăgíaoăd căTTVHDTăchoă
h căcácătr
ngăTHCSăhuy năIaăGrai
Hi uăqu ăqu nălỦăhìnhăth căho tăđ ngăgíaoăd căTTVHDTăchoă
h căcácătr
ngăTHCSăhuy năIaăGrai
Hi uăqu ăqu nălỦăph
choăh căcácătr
ngăphápăho tăđ ngăgíaoăd căTTVHDTă
ngăTHCSăhuy năIaăGrai
Hi uă qu ă qu nă lỦă cácă l că l
TTVHDTăchoăh căcácătr
ngăthamă giaă ho tă đ ngă gíaoă d că
ngăTHCSăhuy năIaăGrai
Th că trangă cácă t ă l ă cácă l că l
ngă thamă giaă ho tă d ngă GDă
TTVHDTăt iăcácătruòng
Hi uăqu ăqu nălỦăcácăđi uăki năh ătr ăho tăđ ngăGDăTTVHDTă
choăh căcácătr
ngăTHCSăhuy năIaăGrai
Hi uă qu ă qu nă lỦă côngă tácă ki mă tra-đánhă giáă ho tă đ ngă gíaoă
d căTTVHDTăchoăh căcácătr
ngăTHCSăhuy năIaăGrai
K tă qu ă đánhă giáă v ă s ă c nă thi tă c aă cácă bi nă phápă QLă GDă
TTVHDTă ăcácătr
ngăTHCSăhuy năIaăGraiăt nhăGiaăLai
K tă qu ă đánhă giáă tínhă kh ă thiă c aă cácă bi nă phápă Qlă GDă
TTVHDTă ăcácătr
ngăTHCSăhuy năIaăGraiăt nhăGiaăLai
Trang
62
63
64
66
68
69
70
105
106
xi
DANHăM CăCỄCăS ăĐ
S ăhi uă
Tênăs ăđ
s ăđ
1.1
Mơăhìnhăqu nălỦ
Trang
15
1
M ăĐ U
1.ăLỦădoăch năđ ătƠi
Truy năth ngăvĕnăhoáădơnăt c Vi tăNamălƠăm tăb ăph năc uăthƠnhăquanătr ngă
c aăn năvĕnăhoáăVi tăNamăphongăphú,ăđ măđƠăb năs cădơnăt c.ăCùngăv iăxuăth ăh iă
nh păvƠăphátătri n,ănh ngăluồngăvĕnăhoáăkhácănhauăxơmănh păvƠoăđ iăs ngăxưăh iă ă
vùngădơnăt căthi uăs ,ăgơyă nhăh
ng,ătácăđ ngăm nhăđ năvĕnăhoáătruy năth ngăcácă
dơnăt căthi uăs ,ăđángăchúăỦălƠănguyăc ăphaiăm ,ăbi năd ngăb năs cădơnăt c.ăDoăv y,ă
vi căb oătồn,ăphátătri năvĕnăhoá dơnăt călƠănhi măv ăc păthi t,ăcóăỦănghĩaăchi năl
c năph iăti păt căth căhi năth
tr
că
ngăxuyênăvƠălơuădƠi.ăĐặcăbi tălƠăđ iăv iăh căsinhăcácă
ngăTHCSăhuy năIaăGraiăt nhăGiaăLai.
Đ ngă vƠă NhƠă n
că taă lnă cóă nh ngă ch ă tr
ng,ă chínhă sáchă nhằmă uă tiên,ă
phátătri năvùngădơnăt căthi uăs ăvƠămi nănúiăv iăquanăđi măch ăđ oăxunăsu t:ăcácă
dơnăt cătrongăđ iăgiaăđìnhăcácădơnăt căVi tăNamăbìnhăđ ng,ăđoƠnăk t,ăth
ngău,ă
tơnătr ngăvƠăgiúpăđỡănhauăcùngăti năb .ăTuyănhiên,ăkho ngăcáchăchênhăl chăv ătrìnhă
đ ăphátătri năgi aăvùngădơnăt căthi uăs ăvƠămi nănúiăv iăcácăkhuăv căkhácătrongăc ă
n
că đangă ngƠyă cƠngă cóă xuă h
ngă giaă tĕngă cáchă bi t,ă vùngă mi nă núiă vƠă dơnă t că
thi uă s ă đangă cònă nh ngă khóă khĕn,ă tháchă th că r tă l n,ă trongă đóă vĕnă hốă truy nă
th ngăcácădơnăt căthi uăs ăđangăđặtăraăv năđ ăgi iăquy tăhƠiăhoƠăgi aăb oătồnăvƠăphátă
tri n,ăgi aăkinhăt ăvƠăvĕnăhoá.
Từăquanăđi măch ăđ oăc aăĐ ng,ăNhƠăn
yêuăc uăc aăxuăh
c,ătr
ngăphátătri n,ătrênăc ăs ăk ăthừa,ătíchăluỹănh ngăbƠiăh căv ăb oă
tồn,ăphátătri năvĕnăhoáădơnăt căthi uăs ăgiaiăđo nătr
Th ă t
cănh ngăđịiăh iăc aăth căt ,ă
c,ăngƠyă27ăthángă7ănĕmă2011,ă
ngă Chínhă ph ă đưă cóă quy tă đ nhă s ă 1270/ă QĐ-TTgă phêă duy tă Đ ă ánă ắB oă
tồn,ăphátătri năvĕnăhoáăcácădơnăt căthi uăs ăVi tăNamăđ nănĕmă2020”.ă
Th căti năgi ngăd yăvƠăqu nălỦ cácătr
ng THCS huy năIaăGraiăt nhăGiaăLai
choăth yă ăl aă tuổiăh căsinhă THCSăvi că qu nălỦăho tăđ ngăgiáoăd cătruy năth ngă
vĕnăhóaădơnăt căchoăh căsinhăTHCSăcóăỦănghĩaăr tăquanătr ngătrongăvi căhìnhăthƠnhă
cácăgiá tr ăđ oăđ căchu năm cănóiăchungăvƠăcácăgiáătr ăvĕnăhóa mangătínhăđặcăthùă
2
riêngăbi t.ăĐóălƠăgiáoăd căăh căsinhăhi uăcácăgiáătr ăvĕnăhóaădơnăt căvƠăgi ăgìnănétă
truy năth ngătinhăhoaăvĕnăhóaădơnăt cămangătínhăđ aăph
ng.ă
Huy nă Iaă Graiă t nhă Giaă laiă lƠă m tă huy nă biênă gi iă giápă v iă Campuchia,ă cóă
nhi uădơnăt c khác nhauăcùngăsinhăs ng.ăVìăth ăvi căqu nălỦăGDăTTVHDTă ăđơyă
cịnănhi uăh năch ăvƠă khóăkhĕn.ăB i,ă trìnhă đ ădơnă tríăth p,ănh năth căhi uăbi tăv ă
t măquanătr ngăc aăcácăgiáătr ătruy năth ngăvĕnăhóaădơnăt căch aăsơuăs c.ăĐ iăngũă
CBQL,ăGVăch aănh năth cărõăvaiătrị c aăGDăTTVHDTătrongăvi căhìnhăthƠnhănhơnă
cách,ăđ oăđ c,ăgópăph năb oătồnăcácăgiáătr ătruy năth ngăt tăđẹpăc aădơnătơc.Từ tính
c păthi tăđưăđ
căl aăch nănghiênăc uălƠ:ă“Quản lý hoạt động giáo
cănêu,ăđ ătƠiăđ
dục truyền thống văn hóa dân tộc cho học sinh các trường THCS huyện Ia Grai
Tỉnh Gia Lai” v iăm căđíchănhằmănơngăcaoăhi uăqu ăgiáoăd căgiáătr ătruy năth ngă
vĕnă hóa,ă đồngă th iă đápă ngă yêuă c uă giáoă d că toƠnă di nă choă h că sinhă THCSă hi nă
nay,ăđặcăbiêtălƠăt iăhuy năIaăGraiăt nhăGiaăLai.
2.ăM cătiêuănghiênăc u
Trênăc ăs ănghiênăc uălỦălu năvƠăth căti năqu nălỦăho tăđ ngăgiáoăd cătruy nă
th ngăvĕnăhóaădơnăt c choăh căsinhă ăcácătr
ngăTHCSăhuy năIaăGraiăt nhăGiaăLai,ă
lu năvĕnăđ ăxu tăcácăbi năphápăqu nălỦăcóătínhăc păthi tăkh ăthiăgópăph nănơngăcaoă
hi uăqu ăgiáoăd cătoƠnădi năchoăh căsinhă ăcácătr
ngăTHCSăhuy năIaăGraiăt nhăGiaă
Lai.
3.ăKháchăth ăvƠăđ iăt
ngănghiênăc u
3.1.ăKháchăth ănghiênăc u
Ho tăđ ngăGD TTVHDT choăh căsinhă ăcácătr
3.2.ăĐ iăt
ngăTHCSă.
ngănghiênăc u
Qu nălỦăho tăđ ngăGDăTTVHDTăchoăh căsinhă ăcácătr
ngăTHCSă huy năIaă
Grai t nhăGiaăLai.
4. Gi ăthuy tăkhoaăh c
Vi căqu nălỦăho tăđ ngăgiáoăd cătruy năth ngăvĕnăhóaădơnăt că ăcácătr
THCS huy năIaăGraiăt nhăGiaăLaiătrongănh ngănĕmăquaăch aăđ
m c,ănh năth căv ăt măquanătr ngăc aăGDăTTVHDTătrongănhƠătr
ngă
căquanătơmăđúngă
ngăcònăb tăc pă
3
trongăđ nhăh
ngăxơyă d ngăk ăho chăphátătri n,ăcácăbi năphápătrongăqu nălỦ.ăCácă
bi năphápăqu nălỦăho tăđ ngăGDăTTVHDTăchoăh căsinhăcácătr
xu tăs ăcóătínhăc păthi tăvƠăkh ăthiăn uăđ
ngăTHCSăđ
căđ ă
cănghiênăc uăm t cáchăkhoaăh c,ăcóăh ă
th ngătừălỦălu năđ năth căti n.
5.ăNhi măv ănghiênăc u
5.1.ăNghiênăc uălỦălu năv ăqu nălỦăho tăđ ngăgiáoăd cătruy năth ngăvĕnăhóaă
dơnăt căchoăh căsinhă ăcácătr
ngăTHCS.
5.2.ăKh oăsátăth cătr ngăqu nălỦăho tăđ ngăgiáoăd cătruy năth ng vĕnăhóaădơnă
t căchoăh căsinhă ăcácătr
ngăTHCS huy năIaăGraiăt nhăGiaăLai
5.3.ăĐ ăxu tăbi năphápăqu nălỦăho tăđ ngăgiáoăd cătruy năth ngăvĕnăhóaădơnă
t că ăcácătr
ngăTHCS huy năIaăGraiăt nhăGiaăLai
6.ăPh măviănghiênăc u
Đ ătƠiăt pătrungănghiênăc uăv ălỦălu năqu nălỦăho tăđ ngătruy năth ngăvĕnăhóaă
dơnăt c cácătr
tr
ngăTHCS,ăth căti năqu nălỦăho tăđ ngăTTVHDT choăh căsinhăcácă
ngăTHCS huy năIaăGraiăt nhăGiaălai trongăgiaiăđo nă2011ậ2016, từăđóăđ ăxu tă
cácăbi năphápăqu nălỦătrongăgiaiăđo nă2016-2020.
7.ăăPh
ngăphápănghiênăc u
7.1.ăNhómăph
ngăphápănghiênăc uălỦălu n
Phơnătích,ătổngăh p,ăsoăsánhăvƠăh ăth ngăhóaătƠiăli uăv ăqu nălỦăho tăđ ngăgiáoă
d cătruy năth ngăvĕnăhóaădơnăt căchoăh căsinhăTHCS huy năIaăGraiăt nhăGiaăLai.
7.2.ăNhómăph
Ph
ngăphápănghiênăc uăth căti nă
ngăphápăph ngăv n,ăđi uătra,ăquanăsátănhằmăkh oăsát,ăđánhăgiáăth cătr ngă
cánă b ,ă h că sinhă v ă ho tă đ ng giáoă d că truy nă th ngă vĕnă hóaă dơnă t c cácă tr
ngă
THCS huy năIaăGraiăt nhăGiaăLai.
Ph
ngăphápă tổngă k tă kinhă nghi m:ă nghiênă c u,ă tổngă k tă th că ti nă giáoă d că
truy năth ngăvĕnăhóaădơnăt căcácătr
ngăTHCSăhuy năIaăGraiăt nhăGiaăLai quaăđóă
rútăbƠiăh căkinhănghi măchoăvi căqu nălỦăcơngătácănƠy.
7.3.ăNhómăph
Ph
ngăphápăbổătr
ngăphápăx ălỦ s ăli uăbằngăth ngăkêătốnăh c vƠăph
ngăphápăchunăgia.
4
8.ăC uătrúcălu năvĕn
Baoăg mă3ăph n.ă
Ph năm ăđ uă
Ph năn iădungă
Ch
ngă1.ă C ăs ălỦă lu nă v ă giáoă d că truy nă th ngă vĕnă hóaă dơnă t că choă h că
sinh THCS
Ch
ngă2.ăTh cătr ngăqu nălỦăho tăđ ngăgiáoăd cătruy năth ngăvĕnăhóaădơnă
t căchoăh căsinhă ăcácătr
Ch
ngăTHCS huy năIaăGrai t nhăGiaăLai
ngă3.ăBi năphápăqu nălỦăho tăđ ngăgiáoăd cătruy năth ngăvĕnăhóaădơnăt că
choăh căsinhăcácătr
ngăTHCSăhuy năIaăGraiă t nhăGiaăLai
Ph năk tălu năvƠăkhuy năngh
5
CH
NGă1
C ăS ăLụăLU NăV ăQU NăLụăHO TăĐ NGăGIỄOăD Că
TRUY NăTH NGăVĔNăHịAăDỂNăT C CHOăH CăSINHăTHCSă
1.1. CỄCăNGHIểNăC UăC AăN
1.1.1.ăCácănghiênăc uă ăn
CăNGOĨIăVĨăVI TăNAM
căngoƠi
Trongă su tă ti nă trìnhă l chă s ă nhơnă lo i,ă truy nă th ngă vĕnă hóaă dơnă t că lƠă m tă
trongănh ngăy uăt c ăb năđánhăgiáăs ăphátătri năhayăkhơngăc aăxưăh iăloƠiăng
NgƠyănayăh năbaoăgi ăh t, truy năth ngăvĕnăhóaădơnăt căđ
quanătơm,ăcóăgiáătr ătinhăth năc tălõi,ălƠăth
đ tăn
c.ăTruy năth ngăvĕnăhóaădơnăt căđ
c aăm tădơnăt c,ăcũngăcóăth ăđ
i.ă
căcácăqu căgiaăđặcăbi tă
căđoăc aăs ăphátătri năổnăđ nhăc aăm tă
căhi uălƠătoƠnăb ăcácăgiáătr ătinhăth nă
căhi uălƠătháiăđ ă ngăx ăđ iăv iăthiênănhiên,ăđ iă
v iăxưăh i,ăđ iăv iăc ngăđồngăvƠăđ iăv iăchínhăb năthơnăchúngăta.ăTrong ba th căth ă
cóăm iăquanăh ăh uăc : lƠăconăng
iă- thiênănhiênă- xưăh iătaăth yălnătồnăt iăvƠăcóă
quanăh ătừăc iănguồn,ăkhơngăcóăthiênănhiênăthìăkhơngăcóăconăng
ng
i,ăkhơngăcóăconă
iăcũngăkhơngăbaoăgi ăcóăvĕnăhóa.ăKhơngăcóăm tădơnăt cănƠoăcóăth ătồnăt iăvƠă
phátătri nămƠăthi uăvĕnăhóa.ăCácănhƠăkhoaăh căcũngăt
ngăđ iăth ngănh tătrongăvi că
xácăđ nhăcácăthƠnhăt ăc aăvĕnăhóaălƠ:ă
- Triă th că vƠă kinhă nghi mă mƠă m tă dơnă t că đưă tíchă lũyă đ
nh năth căvƠăthíchă ngăv iăcácăđi uăki nămơiătr
că trongă qă trìnhă
ngăt ănhiênăvƠăxưăh i.
- S căs ng,ăs căsángăt oăc aă m tădơnăt căđ
căhunăđúcătrongăsu tă chi uădƠiă
l chăs ătồnăt iăvƠăphátătri n.
- H ăgiáătr ăvƠătruy năth ngăc aăqu căgiaădơnăt căđ
căl uătruy n,ăk ăthừaăvƠă
liênăt căbổăsungăquaănhi uăth ăh .
- Nh ngăkhuynhăh
ngăvƠăph măch tăcĕnăb nătrongăsángăt oăvĕnăhóaăc aăm iă
qu căgiaă- nhơnălõiălƠmănênăb n s căvĕnăhóaădơnăt c.
Truy năth ngăvĕnăhóaătr
căh tălƠăs ăquỦătr ngăvƠătơnăvinhăconăng
iăv iăt ă
cáchălƠăch ăth ăsángăt oăvĕnăhóa.ăVĕnăhóaăv ăb năch tăchínhălƠăkh ănĕngăsángăt oă
c aăconăng
iăvƠălnăg năv iănh ngăgiáătr ănhơnăvĕn.ă
6
VĕnăhóaălƠătổngăhịaăcácăđặcătínhănổiăb tăv ătinhăth n,ăv tăch t,ătríătu ăvƠătìnhă
c mămƠăchúngăđặcătr ngăchoăm tăxưăh iăhayăm tănhómăxưăh i.ăNóăbaoăgồmăkhơngă
ch ăngh ăthu tăvƠăvĕnăh cămƠăc ăl iăs ng,ănh ngăquy năc ăb năc aănhơnălo i,ăcácăh ă
th ngăgiáătr ,ătruy năth ngăvƠătínăng ỡng.
M i qu căgia,ădơnăt căđ uăcóătruy năth ngăl chăs ,ăn năvĕnăhóaăriêngătrongăb iă
c nhăh iănh păvƠăgiaoăl u,ăcácăqu căgiaăđ uănh năth yăs ăphátătri năkinhăt ăkhôngă
th ă táchă r iă TTVHDT,ă v nă đ ă GDă TTVHDTă đangă đặtă raă choă m iă qu că giaă m tă
chi căl
căphátătri năbaoăhƠmăvi că uătiênăphátătri năcácăgiáătr ăvĕnăhóaătinhăth nă
bênăc nhăvi căphátătri năcácăgiáătr ăv tăch t,ăm iăn
h
căđưăho chăđ nhăchoămìnhăm tă
ngăđiăriêng,ăcóănh ngănétăđ căđáoăriêng, phátătri nănh ngăkhơngălƠmăm tăđiăcácă
giáătr ătruy năth ngăđóăchínhălƠăc tălõiăc aăs ăphátătri n toƠnădi năc aăđ tăn
M tăđ tăn
cănh ăTrungăQu căcóă56ădơnăt c,ătrongăđóătrênă90%ălƠ ng
c.
i dơnă
t căHán.ăN năvĕnăminhăTrungăHoaălƠăm tătrongănh ngăn năvĕnăminhălơuăđ i,ăkéoă
dƠiă hƠngă ngƠnă nĕmă l chă s ă đưă cóă nhă h
ngă khơngă nh đ nă cácă n
căvùngă Đơngă
NamăÁ.ăN năgiáoăd căTrungăQu căphátătri nătừăr tăs măvƠăcóăt mă nhăh
nhi uă n
că vùngă lơnă c n.ă Tr
ngăđ nă
că đơy,ă cácă tri uă đ iă Trungă Qu că đưă xemă Nhoă giáoă
nh ăm tăn năt ngătri tăh căchoăvi căcaiătr ăvƠăduyătrìăch ăđ ăphongăki n,ăgiáoăd că
ch ăy uăh
ngăng
iăh căđ nănh ngăki năth cămangătínhăkinhăđi năvƠănh ngăgiáătr ă
đ oăđ cămangătínhăkhnăphép,ăcácăgiáătr ăv ăđ oăđ căc aăng
iăquơnăt ăgồmănhơnă-
nghĩaă- l ă- tríăậ tínăđưăt oănênăh ăth ngăvĕnăhóaăcóăgiáătr ăsơuăs căvƠăphongăphú.ăN n
giáoăd căch uă nhăh
ngăc aăba tônăgiáoăl nănhoăgiáo,ăph tăgiáoăvƠăđ oăgiáoăđ
că
xemălƠăn năt ngăvĕnăminhăTrungăHoa.ăCácăgiáătr ăđ oăđ căđ ăcaoătráchănhi măc aăcáă
nhơnă đ iă v iă giaă đìnhă vƠă xưă h i.ă Quaă nhi uă l nă c iă cách,ă Đ ngă C ngă s nă Trungă
Qu că đ aă raă chínhă sáchă phátă tri nă giáoă d că lƠă ắdơnă t c,ă khoaă h că vƠă đ iă chúng”.ă
Trongăk ăho chăphátătri năgiáoăd căt
tri năgiáoăd cătheoăh
ngălai,ăTrungăQu cătheoăđuổiăchínhăsáchăphátă
ngăhi năđ iăhóa,ăh
ngăraăth ăgi iăvƠăh
v iăm cătiêuăt pătrungăc ngăc ,ănơngăcaoăch tăl
Đ ăđ tăđ
ngăt iăt
ngălai,ă
ngăgiáoăd căvƠăđƠoăt oătƠiănĕng.ă
căm cătiêuănƠy,ăchínhăph ăTrungăQu căt pătrungăxơyăd ngăn năgiáoăd că
phùăh păv iăn năkinhăt ăvƠăs ăphátătri năqu căgiaămangăđặcăs căTrungăQu cătrongă
7
quáătrìnhăc iăcáchăvƠăđổiăm i.ăM tătrong nh ngăbi năphápămƠăTrungăQu căđặtăraălƠă
đƠoăt oăth ăh ăm iăphátătri nătoƠnădi năv ăđ oăđ c,ăki năth căvƠăs căkh e.
Đ tăn
căSingaporeălƠăqu căgiaănh ănh tăĐơngăNamăÁ,ăv iătínhăch tăđaăs că
t cădơnăs ăch ăy uălƠăđ
cănh păc ătừănhi uăn
c.ăQuaănhi uăl năc i cáchăgiáoăd c,ă
Singaporeăđưăti năhƠnhăthayăđổiă ăt tăc ăcácăb căh căv iăph
ch tăl
ngăchơmăh
ngăđ nă
ngăcaoătrongăgiáoăd c.ăChínhăph ăSingaporeăđưăxácăđ nhăm căđíchăc aăn nă
giáoă d că chínhă th ngă c aă mình,ă lƠă trangă b ă choă thanhă thi uă niênă nh ngă kỹă nĕngă
ki mă s ng,ă cóă giáă tr ă đ oă đ că lƠnhă m nh.ă Khiă tr
ng
ngă thƠnhă tr ă thƠnhă nh ngă conă
iă cóă tráchă nhi mă vƠă nh ngă côngă dơnă trungă thƠnh.ă Trongă ch
d yăc aănhƠătr
ng,ăB ăGiáoăd căSingaporeăđưăđ aăraăch
ngă trìnhă gi ngă
ngătrìnhăGiáoăd căQu că
giaănhằmăbồiăd ỡngănh năth căvƠătinhăth năc aăcácăemăHSăv ădiăs năvƠăv năm nhă
chungăc aăđ tăn
c.ăTrongăch
ngătrìnhăgiáoăd c,ăph năgiáoăd căv ăQu căgiaăđ
că
k tăh păv iăcácămơnănh ăXưăh iăh c,ăS ăh căvƠăĐ aălỦănh ălƠăph nătíchăh p.ăCácă
nhƠătr
ngăth
ngăxunătổăch căchoăh căsinh thamăgiaăcácăho tăđ ngăngo iăkhóa,ă
ngh ăthu tăbi uădi n,...thơngăquaănh ngăho tăđ ngănƠy,ăcácăemăHSălnăt oăđ
căs ă
tơnătr ngăvƠăs ăđoƠnăk tăh pătác,ăkhơngăcóăs ăphơnăbi tăs căt căhayătơnăgiáo,ăcóăs ă
hi uăbi tăsơuăr ngăv ăconăng
iăSingaporeăm iăm tăcách toƠnădi n,ăcóănhơnăcách,ă
bi tăgi ăgìnăcácăgiáătr ăđ oăđ c,ănhơnăcách,ăs ngăkhoanădungăvƠăcóălịngăt ăhƠoăv ă
TTVHDTTTVHDTăđ tăn
cămình.
Đ iăv iăGiáo d c ăHƠnăQu c,ăquaănhi uăl năc iăcách,ălnăđ ăcaoăvƠănh nă
m nhăvi cănơngăcaoăch tăl
ngăgiáoăd căđƠoăt oăcùngăv iăvi căxơyăd ngăm tăn nă
t ngătinhăth năchoăs ăk ăt cădơnăt căcũngănh ăgiáătr ănhơnăvĕnăvƠăđ oăđ căxưăh i,ă
sángăt oăth năt
ngăm iăv ădơnăt căHƠnăQu cătrênătinhăth năth ngănh tăvƠăhịaăh pă
dơnăt c,ăkh iăd yăs ăuăthíchăvƠăhamăhi uăbi tăl chăs ăqu căgiaăvƠăm ăr ngăt mă
nhìnăraăth ăgi i,ă gi ă gìnăvƠă phátă huyă b năs că VHDT,ăch ngă l iă cácă tácă nhơnă tiêuă
c că bênă ngoƠi,ă đồngă th iă ti pă thuă cóă ch nă l că nh ngă tinhă hoaă c aă th iă đ i.ă HƠnă
Qu că luônă chúă Ủă đ nă Ủă th că dơnă t că đ iă v iă s ă phátă tri nă lơuă dƠiă c aă giáoă d c.ă
Chínhăvìăv y,ătrongăchínhăsáchăvƠăchi năl
căphátătri năgiáoăd c,ăHƠnăQu căđ ăcaoă
cácăgiáătr ănhơnăvĕn,ăb năs cădơnăt c,ăđ oăđ cătruy năth ngăvƠăti năb ;ănh năm nhă
8
tráchănhi m,ănghĩaăv ăvƠăquy năl iăcôngădơnătrongăđ iăs ngăhi năđ iănhằmăk ăthừaă
vƠăphátăhuy mặtătíchăc căc aăcácăgiáătr ăvĕnăhóaă- giáoăd cătruy năth ng.
Vìăv y,ăm iăqu căgiaătrênăth ăgi iăđ uăkh ngăđ nhăs ătồnăt iăc aămìnhăbằngă
cácăgiáătr ăTTVHălơuăđ iăvƠătruy năth ăcácăgiáătr ăVHTTDTăđ năchoăm iăth ăh .
1.1.2.ăCácănghiênăc uătrongăn
c
Cóă r t nhi uă cơngă trìnhă nghiênă c uă đi nă hìnhă v ă vĕnă hóa,ă TTVHDTă vƠă GDă
TTVHDTă ăcácătr
ngăTHCSăvƠăđưămangăl iăhi uăqu ănh tăđ nh.
TrongăbƠiăvi tăđ
căđĕngătrongăT păchíăC ngăs năc aătácăgi ăChuăTháiăThƠnhă
v ăắBản sắc văn hóa dân tộc” ơng choărằng ắB năs căvĕnăhóaălƠădiăs năc căkìăquỦă
báu,ăđ
cătruy nătừăth ăh ănƠyăsangăth ăh ăkhác,ăngƠyănayăvĕnăhóaăxu tăhi nătrênă
nhi uă lĩnhăv că c aă đ iă s ng;ă t ă t
ng,ăđ oă đ c,ă l iăs ng,ă GD&ĐT,ă vĕnă h că ngh ă
thu t,ăgiaoăl uăVH,ăthôngătinăđ iăchúng,ăth ăch ăVH,ăđ iăs ngăVH.ăN
cătaă cóă54ă
dơnăt căkhácănhau,ăm iădơnăt căcóăs cătháiăriêng,ăb năđ aăriêng,ăbổăsungăchoănhauă
lƠmăphongăphúăn năvĕnăhóaăVi tăNamăvƠăc ngăc ăs ăth ngănh t,ăđaăd ngătrongăc ngă
đồngădơnăt căVi tăNam.ăB năs căTTVHDTăc aăm iăc ngăđồngălnăđ
căphátăhuyă
vƠăphátătri n quaăcácăho tăđ ngăgiaoăl uăvĕnăhóa,ănh ngăho tăđ ngăvĕnăhóaădi năraă
th
ngăxuyên,ăliênăt căvƠăđaăd ngătrênăkh păc ăn
c,ăthuăhútănhi uăl căl
ngăthamă
gia,ănh ngăcùngăv iăđóăkhơngăítăcácăgiáătr ăVHTTăđưăcóăs ăgiaoăthoa,ăbi năhóa.ăCácă
giáătr ă yăđưăthayăđổi cóă nhăh
ngăkhơngănh ăhoặcăcóăgơyăh iăđ năthu năphongămỹă
t căVHăVi tăNam.ăL iăs ngăcoiăth
ngăVHDT,ăch yătheoăv tăch t,ăxuăh
ngăsínhă
ngo i,ăth căd ng,ăíchăkỷăcáănhơn,ăvìăti nă- vìăđ aăv ăs năsƠngăchƠăđ pălênătìnhănghĩaă
giaăđình,ăđồngănghi p,ăđồngăchí,ă tìnhă nghĩaăth yă trị.ăVƠăơngă cũngă đ ăc pă đ năcácă
bi năphápătr
căm tăth căhi nănhi măv ăc aăcơngătácăGD&ĐTăthanhăniênătrongătìnhă
hìnhăhi nănayă[32,ătră1].
Trongă bƠiă vi tă ắVăn hóa dân tộc trong truyện thống và hiện đại” PGS. TS.
Nguy năVĕnăDơnă(Vi năThôngătin Khoaăh căxưăh i,ăVi năHƠnălơm,ăKhoaăh căxưăh iă
Vi tăNam)ăđưăch ăraăm tăcáchăti păc năm iăc aăVHDT,ăch ăraăm iăquanăh ăVHDTă
truy năth ngăv iăVHDTăhi năđ i,ănh ngătácăđ ngătíchăc căvƠănh ngătácăđ ngătiêuă
c căc aăcácăgiáătr ătruy năth ngăđ năl iăs ngăvƠăvĕnă hóaăc aăng
iăVi tăhi nănay.ă
9
Ọngăcũngăkh ngăđ nhărằng,ănh ngăgiáătr ătruy năth ngăc ăb năỦănghĩaătácăđ ngătíchă
c căđ năvi căxơyăd ngăconăng
iăm iăvƠăn năvĕnăhóaăđ
u nước khơngă ch ă th ă hi nă ă tinhă th nă gi ă n
ng
ngăđ iăc aăchúngăta.ăầịng
c,ă mƠă nóă cịnă hună đúcă choă conă
iăVi tăNamă m tătinhăth năquy tătơmăxơyă d ngă m tăn
căVi tăNamăgiƠuăđẹp.ă
ầòng tự cường dân tộc ti păthêmăs căm nh,ăỦăchíăđ ăđ aăđ tăn
cănh păvƠoădòngă
ch yă phátă tri nă c aă th ă gi i.ă Tính c n cù sáng tạo đưă giúpă conă ng
Vi tă Namă đ tă đ
iă vƠă vĕnă hóaă
că nh ngă ti nă b ă r tă quană tr ng.ă C nă cùă sángă t oă đ
că th ă hi nă
trongăh căt p,ănghiênăc uăvƠătrongălaoăđ ng,ăs năxu t.ăầòng khoan dung cũngălƠăm tă
giáătr ăătruy năth ngăquanătr ngăc aădơnăt cătaă[11,ătră15].
Nghiênăc uăc aăTSăNguy năTh ăHƠăThanhăv iăđ ătƠiăắGiáătr ăđ oăđ căTTDTă
v iă vi că xơyă d ngă l iă s ngă m iă choă sinhă viênă Vi tă Namă trongă b iă c nhă toƠnă c uă
hi nănay”,ăcũngăđưăđ ăc păđ năm iăquanăh ăgi aăgiáătr ăđ oăđ c,ăgiáătr ătruy năth ngă
dơnăt căv iăxơyăd ngăl iăs ngătrongăđi uăki năkinhăt ăth ătr
ng,ătoƠnăc uăhóaăhi nă
nay,ăcácăgiáătr ăđ oăđ cătruy năth ngăcóăvaiătrịănh ăth ănƠoătrongăxơyăd ngăl iăs ngă
choăsinhăviênăVi tăNam,ănh ngăph
ngăh
ngăv iănh ngăgi iăphápăđ ăphátăhuyăgiáă
tr ăđ oăđ cătruy năth ngătrongăxơyăd ngăl iăs ngăm iăchoăsinhăviênă[31,ătră28].
Trongă cu nă ắC ă s ă vĕnă hóaă Vi tă Nam”,ă GS.TSă Tr nă Ng că Thêmă choă rằngă
ắVĕnăhóaălƠăm tăh ăth ngănh tăh aăc ăcácăgiáătr ăv tăch tăvƠătinhăth nădoăconăng
sángăt oăraăvƠătíchălũyătrongăqătrìnhăho tăđ ngăth căti nătrongăs ăt
conăng
iăv iămơiătr
iă
ngătácăgi aă
ngăt ănhiênăvƠăxưăh iă”ă[35].
Trongă cu nă nh ngă ắNh ngă giáă tr ă vĕnă hóaă truy nă th ngă Vi tă Nam”ă GS.TSă
NgơăĐ căTh nhătrênăc ăs ănghiênăc uăchuyênăsơuăđưăđ ăxu tăđ nhănghĩaăt
ngăđ iă
toƠnă di nă v ă kháiă ni mă giáă tr .ă Theoă ôngă ắgiáă tr ă lƠă quană ni mă v ă cáiă có Ủă nghĩa,ă
đ
căc ngăđồngăxưăh iăl aăch n,ăcùngănhauăchiaăsẻăvƠătơnăvinh.ăĐ iăv iăm iăthƠnhă
viênătrongănhóm,ăgiáătr ălƠăcáiăđángă
căao,ăc năph iă
căaoăvƠăkhiăđ tăđ
căs ăbùngă
nổ s ăthĕngăhoaătinhăth n.ăChínhăvìăv y,ăth căthiăgiáătr ăcóătácăd ngăđi uăti tăđ iăv iă
ho tăđ ngăc aăconăng
trongăđ iăs ngăxưăh iă”.ă
i,ătìmăhi uăgiáătr ăgiúpătaăti păc năv iăcácăđ ngăl că nătƠngă
10
Ngh quy tă đ iă h iă Đ ngă C ngă s nă Vi tă Namă l nă th ă VIIă nh nă m nh:ă ắXơyă
d ngăgiaăđìnhăvĕnăhóaăm iăcóăỦănghĩaăquanătr ngătrongătìnhăhìnhăhi n nay,ăgópăph nă
phátătri năs năxu t,ăổnăđ nhăvƠăc iăthi năđ iăs ng,ăgi ăgìnăvƠăphátăhuyănh ngătruy nă
th ngăđ oăđ c,ăvĕnăhóaăt tăđẹpăc aădơnăt c.ăNơngăcaoăỦăth căv ănghĩaăv ăgiaăđìnhă
đ iăv iăm iăng
iănhằmăhìnhăthƠnhănhơnăcáchăcaoăđẹpăvƠăn păs ngăcóăvĕnăhóa”.
H iă ngh ă l nă th ă nĕmă Bană ch pă hƠnhă Trungă
ngă khóaă VIIIă c aă Đ ngă đưă
kh ngăđ nh:ăắB oăv ăb năs cădơnăt căph iăg năk tăv iăm ăr ngăgiaoăl uăqu căt ,ăti pă
thuăcóăch năl cănh ngăcáiăhay,ăcáiăti năb ătrongăvĕnăhóaăcácădơnăt căkhác.ăGi ăgìnă
b năs cădơnăt căph iăđiăli năv iăch ngăl căh u,ăl iăth iătrongăphongăt c,ăt păquán,ăl ă
thóiăcũ”ă[14,ătr56-57].
H iăngh ăTWă5ăkhóaăVIIIăc aăĐ ngăđưăđúcăk tăcácăỦăki năv ăcácăgiáătr ătruy nă
th ngăc ăb năc aăng
iăVi tăNamăđ ăđ aăraăm tăđ nhănghĩaăv ăb năs cădơnăt cănh ă
sau:ă ắBản sắc dân tộc baoă gồmă nh ngă giáă tr ă b nă v ng,ă nh ngă tinhă hoaă c aă c ngă
đồngăcácădơnăt căVi tăNamăđ
d ngăn
căvƠăgi ăn
căvunăđ pănênăquaăl chăs ăhƠngăngƠnănĕmăđ uătranhă
c.ăĐóălƠălịngăuăn
cănồngănƠn,ăỦăchíăt ăc
ngădơnăt c,ătinhă
th năđoƠnăk t,ăỦăth căc ngăđồngăg năk tăcáănhơnă- giaăđìnhă- lƠngăxưă- Tổăqu c;ălịngă
nhơnă ái,ă khoană dung,ă tr ngă nghĩaă tình,ăđ oă lỦ,ă đ că tínhăc nă cù,ă sángă t oă trongă laoă
đ ng;ăs ătinhăt ătrongă ngăx ,ătínhăgi năd ătrongăl iăs ng...ăB năs căvĕnăhóaădơnăt că
cịnăđ mănétăc ătrongăcácăhìnhăth căbi uăhi nămangătínhădơnăt căđ căđáo”ă[5,ătr56].ă
Ngh ăquy tăĐ iăh iăĐ ngăC ngăs năVi tăNamăl năth ăXIăcũngăđưăxácăđ nh:ăđổi
mới mục tiêu đào tạo:ă ắXơyă d ngă conă ng
iă Vi tă Namă giƠuă lịngă uă n
c,ă cóă Ủă
th călƠmăch ,ătráchănhi măcơngădơn;ăcóătriăth c,ăs căkh e,ălaoăđ ngăgi i;ăs ngăcóă
vĕnăhóa,ănghĩaătình;ăcóătinhăth năqu căt ăchơnăchính”ă[14, tr.76]; trách nhiệm của
Giáo dục và đào tạo:ăắCóăs ăm nhănơngăcaoădơnătrí,ăphátătri nănguồnănhơnăl c,ăbồiă
d ỡngănhơnătƠi,ăgópăph năquanătr ngăphátătri năđ tăn
conăng
c, xơyăd ngăn năvĕnăhóaăvƠă
iăVi tăNam”ă[14, tr.77]; đổi mới mạnh mẽ nội dung, chương trình, phương
pháp dạy học:ăắT pătrungănơngăcaoăch tăl
ngăgiáoăd c,ăđƠoăt o,ăcoiătr ngăgiáoăd că
đ oă đ c,ă l iă s ng,ă nĕngă l că sángă t o,ă kỹă nĕngă th că hƠnh,ă kh ă nĕngă l pă nghi p”ă
[14,tr.131]ăvƠăxác định con đường phát triển giáo dục lƠăph iăđổiăm iăcĕnăb n,ătoƠnă
11
di n,ă đápă ngă yêuă c uă côngă nghi pă hóa,ă hi nă đ iă hóaă trongă đi uă ki nă kinhă t ă th ă
tr
l
ngăđ nhăh
ngăxưăh iăch ănghĩaăvƠăh iănh păqu căt .
Đ ngăvƠăNhƠăn
cătaălnăđặcăbi tăcoiătr ngăvaiătrịăc aăvĕnăhóaătrongăchi nă
că phátă tri nă đ tă n
că vƠă đưă bană hƠnhă nhi uă Ngh ă quy tă v ă xơyă d ngă vƠă phátă
tri năvĕnăhóa.ăNgh ăquy tăắXây dựng và phát triển nền văn hóa Việt ẩam tiên tiến,
đậm đà bản sắc dân tộc”ă mƠă H iă ngh ă Trungă
ngă 5ă khóaă VIIIă (1998)ă đ nă nayă
vẫnăđ
căxemălƠăNgh ăquy tăcóăỦănghĩaăquanătr ngăchi năl
c năđ
căk ăthừa,ăbổăsungăvƠăphátăhuyătrongăth iăkỳăm i.ă
căphátătri năđ tăn
că
Cương lĩnh xây dựng đất nước thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội (Bổăsung,ă
phátătri nănĕmă2011)ăđ
căĐ iăh iăXIăc aăĐ ngăthơngăquaăđưăxácăđ nh:ă“Xây dựng
nền văn hóa Việt ẩam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc, phát triển toàn diện, thống
nhất trong đa dạng, thấm nhu n sâu sắc tinh th n nhân văn, dân chủ, tiến bộ; làm
cho văn hóa gắn kết chặt chẽ và thấm sâu vào toàn bộ đời sống xã hội, trở thành
nền tảng tinh th n vững chắc, sức mạnh nội sinh quan trọng của phát triển. Kế thừa
và phát huy những truyền thống văn hóa tốt đẹp của cộng đồng các dân tộc Việt
ẩam,...” [23, tr.75-76].
Bằngăcácăvĕnăb năphápălỦ,ăcácătƠiăli uănghiênăc uăc aăcácănhƠăvĕnăhóaăđ uăch ă
raănh ngătinhăhoaăvĕnăhóaătruy năth ngădơnăt cănh ănh ngăv tăbáuătruy năth ngăc nă
gìnăgi ăvƠăphátătri n.
Nh ăv y,ăvi căb oătồnăvƠăphátătri năvĕnăhóaădơnăt cătr ăthƠnhănhuăc uăt tăy uă
quy tăđ nhăs ătồnăvongăc aăm tădơnăt c,ăm tăqu căgia.ăM tăđ tăn
căphátătri năph iă
cóăn năgiáoăd căphátătri n,ăgiáoăd căcóăvaiătrịălƠănênăt ng,ăđƠoăt oăs năsinhănh ngă
conăng
iătoƠnădi năv ătriăth c,ăkỹănĕngă... Ph
ngăti năhi uăqu ătrongăgiáoăd căvĕnă
hóaănhằmăb oătồn vƠăphátătri năvĕnăhóaălƠăcácănhƠătr
ng.ăDoăđó,ătr
ngăh căngoƠiă
ch cănĕngăđƠoăt oăv ăki năth căkhoaăh căt ănhiên,ăkhoaăh căxưăh i,ăhìnhăthƠnănhơnă
cáchă đ oă đ c,ă cácă kỹă nĕngă s ng,ă giáoă d că cóă nhi mă v ă giáoă d că TTVHDTă thôngă
quaăcácăcácămônăh căKHXH.
Nhi măv ăgiáoăd căTTVHDTăchoăHSăđ
Lu tă Giáoă d că (đ
căkh ngăđ nhăt iăĐi uă5,ăCh
ngă1,ă
că s aă đổi,ă bổă sungă nĕmă 2009):ă “Kế thừa và phát huy truyền
12
thống tốt đẹp, bản sắc VHDT, tiếp thu tinh hoa văn hóa nhân loại” [26, tr.2]. Ch
th s 40/2008/CT-BGDĐTăngƠy 22/7/2008 c a B Tr
phátăđ ng phong trƠoăthiăđuaăắXơyăd ngătr
trong cácătr
ng B GD - ĐTăv vi c
ng h căthơnăthi n, h c sinh tích c c”ă
ng phổ thơngăgiaiăđo n 2008 - 2013ăcũngăcó quyăđ nhăn i dung ho t
đ ng: “Ẩ̃i trường có kế hoạch và tổ chức giáo dục truyền thống VHDT và tinh
th n cách mạng một cách hiệu quả cho tất cả HS; phối hợp với chính quyền, đồn
thanh niên và nhân dân địa phương phát huy giá trị của các di tích lịch s̉, văn
hố và cách mạng cho cuộc sống của cộng đồng ở địa phương và khách du lịch...”
[3, tr.2].
Trongă bƠiă vi tă ắV nă đ ă giáo d c giá tr vĕn hóa truy n th ng cho sinh viên
trongăb iăc nhăhi n nayă ăn
căta”ăc aătácăgi ăLêăH uăÁiă- Tr năQuangăÁnh,ăTr
ng
Đ i h c Kinh t , Đ i h c ĐƠ N ngăđĕngătrênăT păchí Khoa h căvƠăcông ngh , Đ i
h căĐƠăN ng - s 5(28).2008,ăđ ăxu tăcác bi n pháp nhằm giáo d c giá tr vĕn hóa
truy n th ng cho sinh viênă[1].ă
Lu năvĕnăắQu nălỦăho tăđ ngăgiáoăd căb năs căVHDTăchoăHSăthôngăquaăho tă
đ ngăGDNGLLă ăcácătr
ngăTHPTăthƠnhăph ăCaoăBằng”ăc aătácăgi ăLỦăTh ăTh y,ă
nĕmă 2014.ă N iă dungă c ă b nă c aă lu nă vĕnă nƠyă đ ă c pă cácă bi nă phápă đ ă th că hi nă
qu nălỦăgiáoăd căb năs căVHDT cho HS THPT
trên đ a bƠn t nh Cao Bằngăthơngă
quaăho tăđ ngăGDNGLL.ă
CácăcơngătrìnhăvƠălu năvĕnănêuătrênăđưăt pătrungănghiênăc uăcácăv năđ ălỦălu nă
vƠăth căti năv ăgiáoăd căb năs căvĕnăhóaătruy năth ngă...ăv iăcácăđ iăt
ngănghiênă
c uăkhácănhau,ănênăcácăbi năphápămangătínhăđặcătr ngăriêngăc aăđ iăt
ngăvƠăphùă
h pă đ aă bƠnă đó.ă Cũngă khơngă ítă cácă tƠiă li uă đ ă c pă đ nă TTVHDTă hoặcă giáoă d că
VHTTDT,ătuyănhiênăđ ănghiênăc uăbi năphápăqu nălỦăho tăđ ngăGDăTTVHDTăcho
h căsinhăcácătr
ngăTHCS,ăđặcăbi tălƠăch aăcóăbƠiănghiênăc uănƠo choăđ iăt
ngălƠă
h căsinhăcácătr
ngăTHCSăhuy năIaăGraiăt nh GiaăLai.ăDoăđó,ăđơyăcũngăchínhălƠăv nă
đ ămangătínhăc păthi tătrongăcôngătácăqu nălỦăgiáoăd căhi nănay.ăCôngătácăqu nălỦă
giáoă d că TTVHDTă choă h că sinhă cácă tr
ngă THCS huy nă Iaă Graiă vừaă mangă tínhă
th iăs ,ăvừaămangătínhăc păthi tănh t,ăb iăgiáoăd căVi tăNamăhi năđ iăđangăh
ngăă