Tổ chức bộ máy chính quyền Sài Gòn trong hệ thống chính trị miền Nam trước ngày giài phóng (30 tháng 4 năm 1975)

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (2.75 MB, 6 trang )

(1)<div class='page_container' data-page=1>

Đ Ạ I H Ọ C T Ồ N G H Ợ P HÀ N Ộ I

T Ạ P C H Í K H O A H Ọ C N o 2 - 1 9 9 3

TỒ C H Ứ C B ộ MÁY C H Í N H Q U Y Ê N SÀI G Ò N

T R O N G HỆ T H Ố N G C H Í N H TRỊ Ở M I Ề N N A M

T R Ư Ớ C NGÀY GI ẢI P H Ó N G (30 T H Á N G 4 N Ă M 1 9 7 5 )

N G U Y Ễ N V Ẫ N H À M +

T r o n g hệ t h ố n g c h í n h trị ờ m i ề n N a m t h ờ i kỳ t h ố n g trị c ủ a M ỹ N g ụ y ( 1 9 5 4 - 1 9 7 5 ) , thì
h ệ t h ố n g b ộ máy c h í n h q u y ề n g i ữ vai trò c ự c kỳ q u a n t r ọ n g v à chi p h ố i t o à n b ộ t ì nh hì nh
nội trị, n g o ạ i g i a o . T r o n g t h ờ i kỳ này, ờ m iề n N a m đ ã d i ễ n ra c u ộ c c h i ế n t ranh v ô c ù n g á c
liệt g i ữ a mộ t bê n là đại đa s ố nhâ n dân và mộ t b ê n là t h i è u s ố b ọ n p h ả n đ ộ n g t h ân M ỹ
d ư ớ i c á c kiều khá c nhau: c h i ế n tranh đ ặ c b i ệ t , c h i ế n tranh c ụ c bộ , c h i ế n t ra n h V i ệ t N a m
h ó a . T o à n b ộ hệ t h ố n g c h í n h trị mà t r ư ớ c h ế t và q u an t r ọ n g n h ấ t l à b ộ m á y N h à n ư ớ c
c ủ a ngụy q u y ề n Sài g ò n đả đ ư ợ c xây d ự n g và tồ c h ứ c n h ằ m p h ụ c vụ c h o m ụ c đ í c h c h i ế n
t ranh là t r ọ n g tâm. Bài b á o này b ư ớ c đău n g h i ê n c ứ u hai v ẩn đ ề s au đây:

1. B ộ máy c h í n h q u y ề n Sài g ò n ( 1 9 5 4 - 1 9 7 5 ) .
2. M ấ y vấn đ ẽ nhận xét b ư ớ c đầ u.

N h ữ n g tồ c h ứ c khá c t h u ộ c hệ t h ố n g c h í n h trị sẽ đ ư ợ c đ ề c ậ p ờ n h ữ n g bà i s a u .

I. Bộ m á y c h í n h q u y ề n S à i g ò n ( 1 9 5 4 - 1 9 7 5 )

1.1. V à o đău n h ữ n g năm 50, c u ộ c k há ng c h i ế n c h ố n g t h ự c d â n P h á p x â m l ư ợ c và b ọ n
tay sai đã đi v à o giai đ o ạ n g i à n h t h ắ n g l ợ i q u y ế t đ ị nh. C h i ế n c ụ c Đ ô n g X u â n n ăm
1 9 5 3 - 1 9 5 4 mà đi nh c a o là c h i ế n d ị c h lịch s ử Đ i ệ n b i ê n p hủ t h ắ n g l ợ i v a n g d ộ i đ ả b u ộ e đ ế
q u ố c P h á p và tay sai ký kết H i ệ p đ ì n h G ic r ne v ơ, c ô n g nhậ n đ ộ c l ập c h ủ q u y ề n và t o à n v ẹ n
l ã n h t hồ c ủ a nhân dân ba n ư ớ c V i ệ t N a m , L à o , C a m p u c h i a . N h ư n g t r ên t h ự c t ế , t h ự c dâ n

P h á p và c a n t h i ệ p Mỹ đả c ó n h ữ n g hành đ ộ n g phá h oạ i H i ệ p đ ị n h G i ơ n e v ơ t ừ l ú c n ó
c h ư a đ ư ự c ký kết c h í nh t h ứ c v à o n g à y 20 t h á n g 7 n ăm 1954. Ở m i ề n M a m lại l ợ i d ụ n g s ự
t h ất bại k h ô n g t hề tránh khỏ! c ủa đ ế q u ố c P h á p , c hủ n ghĩ a đẾ q u ố c M ỹ c a n t h ỉ ệ p n g à y
c à n g sâu v ớ i ý đ ồ hất c ẳ n g P h á p , đ ộ c c h i ế m Đ ô n g D ư ơ n g . N g à y 16 t h á n g 6 n ă m 1 954,
c h ú n g b u ộ c B ả o Đ ạ i Q u ố c t r ư ở n g bù nhì n ký s ắ c l ệ n h s ố 3 8 - Q T chi đị nh N g ô Đ ì n h D i ệ m
c o n bài c ủa Mỹ làm T h ù t ư ớ n g C h í n h phủ đ ẽ l ập N ộ i c á c m ớ i . B a n g à y s a u , n g à y 19 t h á n g
6 năm 1954, tại Paris, B ả o Đ ạ i ký D ụ s ố 15 ủy n h i ệ m c h o N g ô Đ ì n h D i ệ m , T h ủ t ư ớ n g

</div>
(2)<div class='page_container' data-page=2>

Ch í n h p hủ t oà n q u y ề n về q u â n s ự và dân sự. N h ư vậy, l ự c l ư ợ n g m ớ i t hân Mỹ đ ã t h ự c s ự
ỉrỏr thà nh c ô n g cụ c h ổ n g lại s ự n gh i ệp đấu tranh hòa bì nh t h ố n g nhất n ư ớ c nhà của nhân
d ân ta.

N g à y 26 t h á n g 10 năm 1955, B ả o Đ ạ ỉ ký H i ế n ư ớ c tạm t hờ i s ố 1 c h u y ề n c h í n h q u y ề n
t h u ộ c đị a n ử a p h o n g ki ến s a n g dăn c h ế độ c ộ n g hòa t h e o h ư ớ n g phát tri ền t ư bản chủ
nghĩ a. T r o n g đ ạ o D ụ này c ũ n g đề ra nhi ệm vụ xúc t i ế n s o ạ n t h ả o một bản H i ế n p h á p đ è
đ ệ trì nh’ Q u ố c hội t h ả o luận v à t h ô n g qua. N h ư vậy l ự c l ư ợ n g thân Mỹ ờ m i ề n N a m trù
t ính ngay đ ế n v i ệ c t hi ết l ập t ừ vỹ t uy ế n quân s ự tạm t h ờ i 17 t r ở v à o một Q u ố c gia r iê ng
rẽ. Đ ó là "Việt N a m C ộ n g hòa" và đ ư ợ c mệnh danh là nề n Đ ệ nhất C ộ n g hòa. N g ô Đ ì n h
D i ệ m r áo riết h ợ p t h ứ c h ốa đ i ề u này b ằ ng H i ế n phá p, đ ạ o luật c ơ b ản c ủ a một Q u ố c gia.
N g à y 26 t h á n g 10 năm 1956, tại Sài g ị n N g ơ Đì nh D i ệ m đã c ô n g b ố bản H i ế n p h á p đ ó.
H i ế n p h á p ngày 26 t há ng 10 năm 1956 của D i ệ m chủ y ế u dập t h e o k h u ô n khồ H i ế n p h á p
c ủ a n h i ề u n ư ớ c p h ư ơ n g Tây. T ò n g t h ố n g và p h ó T ồ n g t h ố n g đ ư ợ c bầu t h e o l ối liên d anh ,
n h i ệ m kỳ 5 năm ,và c ó t hề đ ư ợ c tái c ử một lăn nửa ( đ i ề u 30, 35). T h ự c chất T ồ n g t h ố n g
đ i ê u hành t oà n bộ hệ t h ố n g c ơ quan hành p h á p ( c ố 12 B ộ ) . Q u ố c hội t h e o H i ế n p h á p này
là c ơ qua n lập p h á p và chi c ó 1 v i ện, b a o g ồ m các D â n b i ề u bầu t h e o l ối p hồ t h ô n g t r ự c
t i ế p và kín "Quốc hội b i ề u q u y ế t c á c đ ạ o l uậ t ” ( đ iề u 5 5 ) . V ề c ơ q ua n t ư p há p, t r o n g t hi ên
t h ứ 5 trình bày tồ c h ứ c ho ạ t đ ộ n g của c ơ quan này t r o n g 4 đi ều 70, 71, 72, 73.

C h ế độ gia đì nh trị c ủa N g ô Đ ì n h D i ệ m chỉ tồn tại đ ư ợ c khô n g đầy 10 năm, c ù ng v ớ i
bản H i ế n p h á p c ủa nó. D o tính chất phản đ ộ ng và đ ố i lập với đại đa s ố nhân dân m i ề n

N a m và c ũ ng k hô n g đ áp ứ n g đ ư ợ c yê u cău t h ố n g trị của c hủ nghĩ a t h ự c dân m ới Mỹ, c h o
a ê n ngày 1 t há ng 11 năm 1963, c á c l ự c l ư ợ n g thân Mỹ h ơ n đã làm đ ả o c h í n h lật đ ồ c h ế đ ộ
N g ô Đ ì n h D i ệ m . T r o n g T u y ê n c á o của H ội đ ồ n g q uâ n nhân cách m ạ n g ( H Đ Q N C M ) làm
đ ả o c h í n h nói rằng, q u â n đội đã "tiêu di ệt một c h ế đ ộ đ ộ c tài tham nhũng" ( l \ Và t r o n g
Q u y ế t nghị ngày 1 t há ng 11 năm 1963 của H Đ Q N C M c ũ ng v ạc h rõ:" Ch í nh phủ c ủa
n g u y ê n T ồ n g t h ố n g N g ô Đ ì n h D i ệ m đã bất lực. .. N h ữ n g c ơ c ấu c ô n g q u y ề n do ô n g N g ô
Đ ì n h D i ệ m thiết lập đã mục nát, phản dân c hủ, cần phải thay đồi tận c ộ i rễ" C h ế đ ộ
N g ô Đ ì n h D i ệ m đã c á o c h u n g , kết thức giai đoạn t h ứ nhất của c h ế đ ộ ngụy q u y ề n Sài
g ò n, c ò n đ ối v ớ i đ ồ n g b à o m i ề n N am thì dây là giai đ o ạ n đăy máu và n ư ớ c mắt.

1.2. Sau khi lật đ ồ và p h ế truất tập đ o à n gia đình trị c ủa N g ô Đ ì n h D i ệ m , m ie n N a m
b ư ớ c v à o giai đ o ạ n c à n g k hô n g ồn định. M ọi quyền bí nh đ ề u do l ự c l ư ợ n g làm đ ả o c h í n h
t h a o túng. H Đ Q N C M đ ư ợ c t hà nh lập sau c u ộ c đ ảo c h í n h ngày 1 t h á n g 11 nảm 1963 d o
t ư ớ n g D ư ơ n g V ăn Minh cầm đău đã ban hành một loạt văn bản n hằ m x óa b ị t ồ n b ộ c ơ
c ấ u c h í n h quy ề n đ ư ợ c t h iế t lập d ư ớ i t hờ i N g ô Đ ì n h D i ệ m , b ư ớ c dău t hiế t lập m ột hộ
t h ố n g c ơ q u a n m ới đỄ đ i ê u hành c hí nh quy ẽ n ờ miền N am . T r ư ớ c t iê n là QuyỄt nghị p h ố
truất N g ô Đ ì n h D i ệ m và giải tán Chí nh phủ. Đi Su I của Q u y ế t nghị v i ế t :MTruất p h ế ô n g
N g ô Đ ì n h D i ệ m và bãỉ bỏ c h ế đ ộ T ô n g thống", "giải tán Chí nh phù d o ô n g N g ô Đ ì n h
D i ệ m lãnh đạo" ( đ i ề u 2), "quyền hành pháp từ t r ư ớ c d o c hí nh phủ nắm g i ữ nay tạm t h ờ i
d o H Đ Q N C M đả m đư ơng " ( đ i ẽ u 3). Cũ ng trong Q u y ế t nghị này c ò n ghi rõ:HN a y tạm
n g ư n g á p d ụ n g H i ế n p h á p ban hành ngày 26 tháng 10 năm 1956 ( đ i ề u 1), "giải tán Q u ố c
hội lập p h á p bầu lên d o c u ộ c p h ô t hô ng đấu phi ếu ngày 27 t háng 9 năm 1963 ( 2\

</div>
(3)<div class='page_container' data-page=3>

khi lặt đò c h ế đ ộ gi a đì nh trị c ủa N g ô Đ ì n h D i ệ m c h o đ ế n khỉ c h í n h q u y ề n Sài g ò n d o
q u â n đ ộ i k h ố n g c h ế han hành H i ế n p h á p ngày 1 thá ng 4 năm 1967, tình hình m i ề n N a m
vẫn rất k h ô n g fin đị n h, c u ộ c t ranh g i àn h q u y ề n l ự c của bọn t ư ớ n g tá vẫn rất q u y ế t liệt;
c á c c ơ q u a n d o q uâ n đội lập nê n đ ồ x u ố n g l iê n tục làm c h o tình hình v ốn đ ả bất ồn đị nh
lại c à n g hất ồn đị nh t h ê m. HDCJ N CM đ ư ợ c thành lập sau c u ộ c đ ả o c h í n h ng à y 1 t h á n g 11
năm 1963, g i ải tán ngày 2 7 - 8 - 1 9 6 4 ; Ban lãnh đ ạ o lâm t h ờ i q u ố c gia và q u â n l ự c t hà nh lập
ngày 27 t h á n g 8 năm 19Ổ4, giải t hề ngày 2 6 - 1 0- 19 6 4 ; H ộ i đ ồ n g q u â n l ự c V i ệ t N am c ộ n g

h òa ( H Đ Q L V N C H ) thành lập ngày 20 t há ng 12 nãm 1964 và giải tán ngày 5 - 5 - 1 9 6 5 ; ở đâ y
c h ư a kề đ ế n c á c c h í n h phủ lâm t h ờ i d o q uâ n đội thành lập c ũ ng ờ t ro n g tình t rạ ng lập
n ê n đ ồ x u ố n g l iê n t i ế p . T í n h bất ồ n đị nh là nét đ ặ c t rư ng ờ m i ề n N a m t r o n g giaỉ đ o ạ n
này. Đ ề đ ố i p h ó v ớ i tình hình nói t rê n, đ ế q u ố c Mỹ và l ự c l ư ợ n g q uâ n đ ộ i t hâ n Mỹ đả
đ ư a t ư ớ n g N g u y ễ n V ăn T h i ệ u l ên lãnh đạ o Đạ i hội đ ồ n g q u â n l ự c Vi ệt N a m c ộ n g hò a
( Đ H Đ O L V N C H ) n hằ m c ố ôn đ ị n h lại tình hình, t ạo đ i ề u ki ện t huậ n l ợi đẾ M ỹ và c h ư
hău đ ư a q u â n v à o t i ế p t ục t i ế n hành c u ộ c c h i ế n tranh c ục bộ, c h ố n g lại ý n g u y ệ n hị a
hì nh, t h ố n g n h ất đất n ư ớ c của n hâ n d ân ta.

1.3. C u ộ c kh ủ ng h o ả n g toàn d i ệ n của ngụy q u yề n Sài g ò n t r o n g t h ờ i kỳ 1 9 6 3 - 1 9 6 7 đã
làm c h o đ ế q u ố c Mỹ và bọ n tay sai hết s ứ c l úng túng. Đ ề khắc p h ụ c t ình hì nh đ ổ , ngày 5
t h á n g 4 năm 1966, Đ ạ i hội đ ồ n g q uâ n l ự c Vi ệ t N am c ộ n g hò a ( Đ H Đ Q L V N C H ) q u y ế t
đ ị n h t ri ệu t ậ p H ộ i nghị chí nh trị h i ệ p t h ư ơ n g toàn q u ố c đ ề x ú c t i ế n v i ệ c t h àn h l ập O u ố c
hội l ập h i ến.

Ng à y 11 t h á n g 9 năm 1966, c h í n h q uy ề n Sài g ò n bău ra cái g ọ i là Q u ố c hội lập h i ế n ,
n gà y 18 t h á n g 3 nảm 1967, q u ố c hội trên đã h ọ p và t h ô n g qua bản H i ế n p h á p g ồ m 9
chưcrng, 117 đ i ề u . N g à y 1 t há ng 4 năm 1967, N g u y ễ n V ăn T h i ệ u ra T u y ê n c á o c ô n g b ố bản
H i ế n p h á p nố i trên . Bản H i ế n p h á p năm 1967 của N g u y ễ n V ă n T h i ệ u v ừ a c ó n h ữ n g nét
g i ố n g H i ế n p h á p H o a kỳ, lại v ừ a c ó n h ữ n g nét g i ố n g H i ế n p h á p c ủa P h á p và n h i ề u n ư ớ c
t ư bản c hủ n gh ĩ a khác. H i ế n p h á p x ác lập nền Đ ệ nhị c ộ n g hò a d o N g u y ễ n V ă n T h ỉ ệ u lập
ra đ ề p hâ n b i ệ t v ớ i nền Đ ệ nhất c ộ n g hòa d o N g ô Đ ì n h D i ệ m lập nên. T í n h bất ồn đị nh
vẫn là m ột b i ề u hi ện rõ nét t r o n g s u ố t giai đ o ạ n găn 8 năm cẫm q u y ê n c ủa N g u y ễ n Vă n
T h i ệ u . T r ê n 10 nội c ác p h ụ c vụ đ ắ c l ự c c h o c u ộ c c h i ế n tranh từ c h i ế n t ranh c ụ c b ộ
c h u y ề n s a n g c h i ế n tranh Vi ột N a m hó a đã thay nhau s ụp đỏ \ a cUỐi c ù n g n gà y 30 t h á n g
4 năm 1975 t r ư ớ c s ứ c tấn c ô n g n h ư vũ bão của q uâ n và dân m i ê n N a m , t oà n b ộ máy cai
trị c ủa n gụy q u y ỉ n Sài g ò n đã tan rã nhanh c h ó n g kh ôn g p h ư ơ n g c ứ u c h ữ a . C h ế đ ộ t h ự c
dân k i f u m ớ i d o Mỹ d ự n g lên ờ miSn N am Vi ệt N am h ơ n 20 năm dã c á o c h u n g , b á o hi ệu
một t h ờ i kỳ m ớ i t ro n g t i ế n trình c á c h m ạng của cả dân t ộ c ta.

II. M ấ y v ấ n đề n h ậ n xét b ư ớ c đ ầ u :

</div>
(4)<div class='page_container' data-page=4>

G i a i đ o ạ n t ừ năm 1 9 54 đ ế n khi q uâ n đ ộ i làm đ ả o c h í n h và tiêu d i ệ t t ậ p đ o à n gia đ ì n h
trị c ủ a N g ô Đ ì n h D i ệ m , m ặ c dău t ồ c h ứ c b ộ máy nhà n ư ớ c đ ả di t h e o kỉẾu nh à n ư ớ c c ủ a
c h ế đ ộ t ư bả n c h ủ ng hĩ a, s o n g n h ữ n g tàn d ư p h o n g ki ến vẫn c ò n khá đậ m n é t . N g ô Đ ì n h
D i ệ m xây d ự n g H ỉ ế n p h á p p h ỏ n g t h e o H i ế n p h á p n hi ề u n ư ớ c p h ư ơ n g T â y , c ố T ô n g
t h ố n g c ố q u y ề n ấn đ ị n h và đ i ề u hành t o à n bộ c hí n h sách đ ổ i nộ i và đ ố i n g o ạ i . N g ô Đ ì n h
D i ệ m đ á t h a o t ú n g tất cả c h í n h q u y ề n mi ền N a m , cất nhắc, b ố trí n h i ề u anh e m ruột thịt,
h ọ h à ng t hân c ận v à o tất c ả c á c c h ứ c vụ t he n c h ổ t q u a n t r ọ n g nhất. Đ ồ n g t h ờ i c ò n ba n
h à n h n h i ề u đ ạ o luật p h át xít n h ư Lu ật 10-59 lê máy c h é m đi k hắ p miBn N a m h ò n g t i ê u
d i ệ t tất cả n h ữ n g ai m u ố n h òa bì nh t h ố n g nhất t ồ q u ố c c ũ ng n h ư c ác p h e p há i đ ố ỉ lập.

Đ ề nắ m c h ắ c đ ế n t ừ n g địa p h ư ơ n g , N g ô Đ ì n h D i ệ m tồ c h ứ c c h ế đ ộ đại d i ệ n c h í n h
phủ ph ụ t rá c h t ừ n g khu v ự c g ồ m một s ố tỉnh v ớ i ba n h i ệ m vụ cụ thề n h ư sau:

- V ớ i t ư c á c h t ha nh tra, ki ềm s o á t chặt c h ẽ tận c ơ s ờ
- L à m c h ứ c n ă n g phụ tá c h o hành p h á p T r u n g ư ơ n g .

- V à c ó t hè đ ư ợ c T ồ n g t h ố n g g i a o c h o thi hành n h ữ n g n h i ệ m vụ đ ặ c bi ệt.

M ặ c d ău vậy, c h í n h q u y ề n N g ô Đ ì n h D i ệ m vẫn k h ô n g t h ề nà o đ è b ẹ p đ ư ợ c ý c h í đ ộ c
l ập t h ố n g nhấ t c ủ a t u yệ t dại đa s ố nhân dân, trái lại mâu t hu ẫn g i ữ a nhân dâ n v ớ i t ập
đ o à n t h ố n g trị ngày c à n g sâu sắ c . L ợ i d ụ n g tình hình đ ó , q u â n đội đ ã nồi dậ y làm đ ả o
c h í n h lật đ ồ và t h ẳ n g t h ừ n g kết tội c h ế độ Diệm:"... s ự thối nát của c h í n h p hủ N g ô Đ ì n h
D i ệ m , q u â n đ ộ i đ ã n hậ n t h ứ c đ ư ợ c căn t hiế t phải giải t hoát đ ồ n g b ào đề t i ế n t ớ i m ột c h ế
đ ộ d â n c hủ t hật s ự , nê n q uâ n đ ộ i d ư ớ i s ự lãnh đ ạ o c ủa H Đ Q N C M đã c ư ơ n g q u y ế t v ù n g
l ên " ( 4) .

ĐỄ lấy lại l ò n g dân đã c há n ngấy c á c c h ế độ tay sai t hân Mỹ H Đ Q N C M đả ra s ắ c
l ệ n h s ố 6 - S L - C T n gà y 16 t há ng 11 năm 1963 t hiế t lập một ủy ban đ i ề u tra về c á c vụ tàn

b ạ o đã g ây ra t ừ ng à y 26 t h á n g 10 năm 1955, S ắ c l ện h s ố 7 - S L - C T n gà y 16 t h á n g 11 năm
1963 t h i ế t l ập m ộ t ủy ban đ i ề u tra về c ác tài sản d o t h ế nhân hay p h á p nhân thủ đ ắ c m ột
c á c h phi p h á p v.v... T u y nhi ên n h ữ n g v i ệ c làm mị dân này c ũ ng k h ô n g t hè l ư ờ n g gạt
đ ư ợ c ai khi c ơ q u a n nắm q u y ề n c a o nhất ở m i ề n N a m lúc này là một H ộ i đ ồ n g g ồ m 12 sỹ
q u a n c ấ p t ư ớ n g t hân M ỹ đ i ề u khi ền.

T u y n h i ê n, b ộ máy q u ả n lý đất n ư ớ c và hầu hết d o q u â n đội nắm g i ữ c á c c h ứ c vụ
c hủ c h ổ t k h ô n g t hề k é o dài mãi. Vì vậy một Q u ố c hội lập h i ế n đả đ ư ợ c bău ra; Q u ố c hộ i
đã ba n h ành bả n H i ế n p h á p t h ứ hai ờ miền N a m n h ư phăn một đã nê u. N h ư n g c h í n h
q u y ề n vẫn nằm t r o n g tay quân độ i v ớ i m ụ c đ í c h t i ế p tục k é o dài c u ộ c c h i ế n t ranh v ớ i
nhã n hi ệu "Việt N a m hó a c h i ế n tranh".

T r ê n t h ự c tế, b ộ máy này vẫn k h ô n g đá p ứ n g đ ư ợ c y ê u cău bì nh đị nh và l àm ch ủ Ị
đ ư ợ c tình hình m i ề n N a m nhất là t ừ sau khi ký kết h i ệ p định Pari s về Vi ệ t N a m .

</div>
(5)<div class='page_container' data-page=5>

c o i là một b i ện p h áp h ữ u hiộu de lấy lại l ị ng dân. Ch í n h quyồn Sài G ò n chủ t r ư ơ n g đ ư a
mạ nh cán h ộ x u ố n g tận c ơ s ở đè tranh giành lại dân. B ố n biộn phá p đ ư ợ c t h ự c thi ng ay
là:

- Cải tồ q uy ề n hạn và trách nhi ệ m giải q uy ết c ác vấn đề c h o dân.
' Cải tô c ư cấu đ i ều hành của c hí nh quyền.

- Cái tồ vấn đ ề phâ n phối s ố l ư ợ n g c ô n g c h ứ c , cán bộ.
- Cài tồ lề lối làm v i ệ c và tinh thăn c ủa cán bộ ^

T r o n g c hư t rn g trình cải tị hành c hí nh và c ô n g vụ, N g u y ễ n Vă n Th i ộ u đ ặ c b i ệ t c o i
t rọ n g hạ t ăng, vì đây là ncri g i ành dật s ự kiem s oát của cả ta và cả đị c h. Khi nói v ớ i cán
b ộ d ư á i q u y ề n , T h i ệ u đả nhấn m ạ n h : ” M ụ c t iêu tối hậu phải đạt c h o kỳ đ ư ợ c v à o đầu
năm 1974 là phải phục vụ ngay tại hạ tâng ấp, xả, khó m, p h ư ờ n g mộ t c á c h h ữu hi ệu và
n ha nh chóng" S o n g t h ự c tế lịch s ử đả di ễn ra k hô n g n hư m o n g m u ố n c ủa n h ử n g kẻ

rắp tâm đi n g ư ợ c lại l ợi ích c ơ bản và t h i ê n g l iê ng nhất của dân t ộ c là h ịa bì nh t h ố n g
nhẵ t T ồ q u ố c .

2.3. Hcrn hai thập kỷ tôn tại, hộ t h ố n g tồ c h ứ c bộ máy c hí nh q u y ề n m i ề n N a m đả ban
hà nh hai bản H i ế n p h á p ( 1 9 5 6 và 1967) đ ạ o luật c ơ bản nhất đề làm c ăn c ứ trị n ư ớ c và
c ũ n g đã b an hành hà ng trăm đ ạ o luật khác n hư D ự s ố 15 ngày 19 t h á n g 6 năm 1954 c ủa
B ả o Đ ạ i ủy c h o N g ô Đ ì n h D i ệ m t oà n quy ề n về dân s ự và quâ n sự. Luật s ố 2 1 5 2 . H P ng à y
25 t há ng 9 nầm 1962, H i ế n ư ớ c tạm t h ời ngày 4 tháng 11 năm 1963 của t ư ớ n g D ư ơ n g Vă n
M in h xác đị nh q uy ẽ n hà nh phá p của H Đ Q N C M , Luật s ố 1-74 ngày 22 t h á n g 1 năm 1974
tu c h ỉ nh H i ế n p h á p 1967. . . nhằm p h ụ c vụ c h o v i ệc quản lý, đi ều hành c ủa c á c c ấ p c h í n h
q u y ề n ừ m i ề n Na m.

T r o n g giai đ oạ n t h ứ nhất d ư ớ i t h ời t h ố n g trị của N g ơ Đ ì n h D i ệ m , c h í n h quyỄn m i ê n
N a m c h u y ề n dân t ừ t h u ộ c địa cũ s ang t h u ộ c địa kiều m ớ i . Ch í nh q u y ề n N g ơ Đ ì n h D i ệ m
đã xây d ự n g H i ế n p h áp dề làm căn c ứ quản lý đất n ư ớ c . H i ế n p h áp này c h ịu n hi ề u ảnh
h ư ở n g c ủa H i ế n p há p c á c n ư ớ c p h ư ơ n g Tây, c ó Nghị vi ện (1 v i ệ n ) , c ó T ò n g t h ố n g là
n g uy ê n thủ q u ố c gia , c ó hệ t h ố n g c ơ quan t ư pháf? và c ác c h ế đị nh khác. Đ ế n H i ế n p h á p
năm 1967, h ộ máy nhà n ư ớ c xây d ự n g d ựa trên nguyê n tắc "tam q u y ề n phân lập" và c h ịu
s ự chi p h ố i , ảnh h ư ở n g khá rỏ nét của H i ế n phá p Mỹ và t iế p cận v ớ i nề n hà nh c h í n h hi ện
đại của c á c n ư ớ c phưcrng Tây, tồ c h ứ c bộ máy quản lý nhà n ư ớ c của c h í n h q u y ề n m i ề n
N a m ngày c à n g đ ậm nét kiẽu nhà n ư ớ c p h áp q u y ề n tư bản chủ nghĩ a. So v ớ i H i ế n p h á p
n ăm 1956, H i ế n p h á p năm 1967 đã c ó nhi ều tu chi nh và phát t ri ền t h ê m . "Quyền hành
p h á p đ ư ợ c q u ố c dân ủy nhi ệ m c h o t ồ n g thống" ( đ i ề u 5 1) và đ ư ợ c c ử tri t o à n q u ố c bău
l ên t h eo lối p h o t h ô n g đà u p h i ế u t rực t i ế p và kín" ( đ i ề u 52) ; "Quyền lập p h á p đ ư ợ c q u ố c
d ân ủy n h i ệ m c h o q u ố c hội. Q u ố c hội g ồ m hai vi ện : T h ư ợ n g nghị v i ện và hạ nghị viện"
( đ i c u 3 0 ) D â n b i ẽu và nghị sỹ đ ư ợ c quy định c ó nhi ều đi êm g i ố n g H i ế n p h á p H o a kỳ.
"Ouycn t ư p h á p đ ộ c l ập , đ ư ợ c ủy nhi ộm c h o tối c a o p há p v iện và đ ư ợ c hà nh x ử b ở i c á c
t h ầ m p h án x ử án ( đ i ề u 7 6 ) . N g o à i ra, H i ế n p há p năm 1967 c ủa c h í n h q u y ê n Sài g ò n c ò n
q u y định mộ t s ố c h ế đ ị n h khác như: Đ ặ c biệt phá p vi ện, G i á m sát v i ệ n và c á c H ộ i đồ ng :
H ộ i đ ồ n g quâ n l ực ( đ i ề u 9 2 ), H ộ i đ ồ n g văn hóa g i á o dục (điÊu 93, 9 4 ) , H ộ i đ ồ n g kinh t ế

xã hội ( đ i ồ u 95, 9 6 ) , H ộ i đ ồ n g c á c sắc t ộc ( đ i ề u 97, 9 8) v . v . . / 8)

</div>
(6)<div class='page_container' data-page=6>

quá trình v ận h à n h , s ố l ư ợ n g c á c b ộ này c ó n h ữ n g thay đồ i nhất đị nh. L ưu ý rằng , s ố b ộ

phục vụ cho chiến tranh nhiều số bộ đảm trách VỄ phát triền kinh tế cịn ít. Nhìn chung

c á c văn b ản d ư ớ i luật q u y đị nh cụ t h ẽ, tránh đ ư ợ c s ự trùng l ặp, c h ồ n g c h é o n h i ệ m vụ
g i ữ a c á c b ộ và t ránh b ỏ s ó t v ỉ ệ c . . .

T ó m lại, tồ c h ứ c b ộ m áy c h í n h q u y ề n Sài g ò n t r o n g hơ n 20 năm tơn tại nó đã vận
hành t h e o h ư ớ n g n hà n ư ớ c p h á p q u y ề n t ư bản c hủ nghĩ a c h í n h quy, v ớ i dộ i ngũ c ô n g
c h ứ c đ ư ợ c đ à o t ạo; hệ t h ố n g c á c văn bản p h á p luật đả đ ư ợ c x em là căn c ứ k h ô n g thề
t h i ế u t r o n g q u á trì nh h o ạ t đ ộ n g c ủa nó. B ộ máy c h í n h q u y ề n này đã p h ụ c vụ đ ắ c l ự c c h o
c u ộ c c h i ế n t ranh x â m l ư ợ c c ủ a c hủ n gh ĩ a đ ế q u ố c M ỹ ờ miền N a m n ư ớ c ta, đi n g ư ợ c lại
l ợi í ch c ăn bản c ủ a cả d â n t ộ c V i ệ t N a m , c h o nê n n ó đả sụp d ồ n h a n h c h ó n g t r ư ớ c c u ộ c
T ô n g tấn c ô n g và nồi d ậ y c ủ a q uâ n và dân m iề n N a m m ùa xuân năm 1975.