T17

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (46.05 KB, 3 trang )

(1)<div class='page_container' data-page=1>

Ngày soạn:17 /9/2009
Ngày giảng:19 /9/2009
Ngữ văn - Tiết 17:

từ nhiều nghĩa và hiện tợng

chuyển nghĩa của từ

I. Mục tiêu bài học: 
1. Kiến thức

- H hiểu đợc thế nào là nghĩa từ nhiều nghĩa, hiện tng chuyn ngha ca t, ngha chuyn
ca t.

2. Kĩ năng:

H nhận biết đợc từ nhiều nghĩa, phân biệt từ nhiều nghĩa với từ đồng âm.

3.T t ëng- t×nh cảm:

H biết trân trọng, giữ gìn và phát huy giá ngôn ngữ dân tộc.

II. Chuẩn bị
1. Giáo viên:

2. Học sinh: Trả lời các câu hỏi các phần bài tËp.

III. Ph ơng pháp: Phân tích, vấn đáp.

IV. Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy học:
1. ổn định: 1 phút

G kiĨm tra sÜ sè

2. KiĨm tra bµi cị:3 phút

Hỏi: Nghĩa của từ là gì? Có mấy cách giải thích nghĩa của từ? Giải thích nghĩa của từ hèn
nhát?

3. Bµi míi:

Hoạt động của thầy và trị t Nội dung chính

Hoạt động 1: Khởi động
* Mục tiêu:

T¹o høng thó cho H khi vào tiết học.

* Đồ dùng:

* Cách tiến hành:

Sử dụng kĩ thuật động não:
GV cho ví dụ từ: tay

Giải thích nghĩa của từ tay là bộ phận cơ thể
ngời dùng để cầm, nắm....

Hái: Ngoµi nghÜa này từ tay còn có nghĩa
nào khác?

( Ch b phn vật, cây cối: Tay ghế, tay

tre...).

Nh vËy tõ tay cßn cã nhiều nghĩa. Đây là
hiện tợng từ nhiều nghĩa.

Hot ng 2 : Hình thành kiến thức mới
* Mục tiêu: H hiểu đợc thế nào là nghĩa từ
nhiều nghĩa, hiện tợng chuyển nghĩa của từ,
nghĩa chuyển của từ.

* §å dïng:

* Cách tiến hành:
- Gọi H đọc bài tập.

Hỏi: Trong bài thơ từ nào c núi ti nhiu
nht?

( Từ chân).

Hỏi: Giải thÝch nghÜa cđa c¸c từ chân
trong bài?

( Cú 4 s việc có chân: Cái gậy, chiếc com
pa, cái kiềng, cái bàn đều chỉ bộ phận của đồ

1’

25’

I . Tõ nhiÒu nghĩa

1. Bài tập

Đọc bài thơ : Những cái chân.
2. Nhận xÐt.

Tõ “ ch©n” cã 1 sè nghÜa sau:

</div>
(2)<div class='page_container' data-page=2>

ng-vật tiếp xúc với đất và đồ ng-vật khác.
Một bộ phận khơng có chân: Cái võng).

Hái: Ngoµi nghÜa trªn tõ “ chân còn có
những nghĩa nào khác?

( B phn tip xỳc vi t ca c thể hoặc
động vật( Chân ngời, chân gà...

Bộ phận gắn liền với đất của sự việc khác:
chân tờng, chân núi, chân bảng....).

Hái: Nh vËy em cã nhËn xÐt g× về từ chân?

Hỏi: Em hÃy tìm 1 số từ khác cùng có nhiều
nghĩa nh từ chân?

( Ví dụ từ mũi, mắt, tay...)
- Từ mũi có các nghĩa:

+ Ch bộ phận củacơ thể ngời, động vật có

đỉnh nhọn: Mũi ngời, mũi mèo....

+ Bộ phận phía trớc của phơng tiên giao
thông đờng thuỷ : Mũi tàu, mũi thuyền.
+ Bộ phận chỉ lành thổ: mũi Cà Mau.

Hỏi: Cho biết nghĩa từ thớc kẻ, com pa,
kiềng những từ này có tìm c ngha khỏc
khụng?

Hỏi: Tìm thêm 1 từ có nghĩa khác?

Hỏi: Qua bài tập em có nhận xét gì về nghĩa
của tõ?

- H tr¶ lêi.

- G chốt lại nội dung mục ghi nhớ.
- 1 H đọc ghi nhớ .

- G yªu cầu H xem lại nghĩa của từ chân.

Hỏi:Theo em nghĩa đầu tiên của từ chân là
gì?

Hi: Cỏc ngha khỏc của từ chân đợc suy ra
từ đâu?

( Suy ra tõ nghĩa gốc- nghĩa chuyển. Đây là
hiện tợng chuyển nghĩa của từ).

Hỏi: Em hiểu hiện tợng chuyển nghĩa của từ
là gì?

Hỏi: Tõ nhiÒu nghÜa có những nghĩa nào?
Nêu mèi quan hÖ cđa nghÜa g«c và nghĩa
chuyển.

(- Nghĩa gốc xuất hiện từ đầu.

- Nghĩa chuyển: Hình thành trên cơ sở nghĩa
gốc).

- G cho ví dụ: Cô ấy có cái cổ kiêu ba ngấn.

Hỏi: Từ cổ trong câu này có mấy nghĩa?
( Có 1 nghĩa:Bộ phận nằm giữa đầu và thân
ngời - Là từ nhiều nghĩa nhng trong câu này
nó chỉ có 1 nghÜa).

Hỏi:Nh vậy trong 1 câu cụ thể 1 từ đợc dùng
với mấy nghĩa?

Hái: VËy em hiĨu nghÜa cđa tõ là gì? Thế
nào là nghĩa gốc, nghĩa chuyển?

- H trả lêi.

- G chốt lại nội dung mục ghi nhớ 2.
- 1 H đọc ghi nhớ 2.

Hoạt động 3: Hớng dẫn luyn tp.

* Mục tiêu:

ời, chân gà...).

- B phn di cùng của 1 số sự vật có
tác dụng đỡ cho các bộ phận
khác( chân giờng, chân kiềng...).
- Bộ phận dới cùng của 1 số bộ phận
tiếp giáp bám vào mặt nền ( chân núi,
chân tờng....).

VËy tõ ch©n cã nhiỊu nghÜa.

- Mét sè tõ nhiỊu nghÜa:Mịi, tai,m¾t,
tay...

- Ccá từ bút, thớc kẻ, com pa, kiềng,
xe đạp....chỉ có 1 nghĩa.

3. Ghi nhí 1( SGK)

II. HiƯn t ỵng chun nghÜa cđa tõ.
1. Bµi tËp.

- Chuyển nghĩa: Thay đổi nghĩa của

từ tạo ra từ nhiều nghĩa.

- Tõ nhiÒu nghÜa cã nghÜa gèc vµ
nghÜa chun.

- Trong 1 câu cụ thể từ đợc dùng với 1
nghĩa.

2. Ghi nhí 2( SGK)

</div>
(3)<div class='page_container' data-page=3>

H áp dụng lí thuyết làm đúng các BT có liên
quan đến từ nhiều nghĩa và hiện tợng chuyển
nghĩa của từ; Viết chính tả, dấu câu 1 đoạn
trong vn bn S Da.

* Đồ dùng:

* Cách tiến hµnh.

- Goi H đọc nội dung bài tập1 và xác định
u cầu BT.

- H th¶o ln nhãm nhá 2 phót - Yêu cầu
mỗi nhóm tìm và giải thích nghĩa của 1 từ.
- Đại diện nhóm trình bày BT.

- Nhãm kh¸c nhËn xÐt, bỉ sung.
- G nhËn xÐt, KL.

- Goi H đọc nội dung bài tập 2 và xác định

yêu cầu BT.

- H lµm BT .

- Gäi H làm BT( Trả lời miệng).
- H nhận xét.

- G nhËn xÐt, KL.

- Goi H đọc nội dung bài tập 3 và xác định
yêu cầu BT.

- H lµm BT .

- Gọi H làm BT( Trả lời miệng).
- H nhận xét.

- G nhËn xÐt, KL.

- G đọc cho H viết đoạn văn.

- Yêu cầu : Viết đúng chính tả, đúng dấu
câu....

- H viÕt bµi.

- G thu 1 sè bµi nhËn xÐt.

1, Bµi tËp( 14).

3 từ chỉ bộ phận cơ thể ngời và hiện
tợng chủªn nghÜa:

- Đầu:đầu ngời, đầu bảng, đầu não...
- Mũi: Mũi lõ, mũi kim, mũi đất....
- Tay: cánh tay, tay ghế, tay anh chị....
2. Bài tập 4(14)

- Quả: Quả tim, quả thận...

3. Bài tập 3:

a, Ch s vt chuyển chỉ hành động:
- Cái hái- hái rau.

- Cái cuốc – cuốc đất.
Cân muối- muối da

4. Bµi tËp 5:

ChÝnh tả nghe- viết.

Viết văn bản Sọ Dừa từ Một hôm
cô út...giấu đem cho chàng.

4.Củng cố: 2 phót

Hái:ThÕ nµo lµ tõ nhiỊu nghÜa? NghÜa gèc, nghÜa chuyển là gì?

5. H ớng dẫn học bài: 1 phút

- Học bài nắm chắc đợc nội dung bài học.
- Hoàn thnh cỏc BT vo v BT.

- Làm baì tập 3 b,4.

- Chuẩn bị bài: Lời văn, đoạn văn tự sự.
+ §äc kÜ bµi.

</div>

T17

<b>từ nhiều nghĩa và hiện tợng </b>

<b>chuyển nghĩa của từ</b>

Tài liệu liên quan

Tài liệu bạn tìm kiếm đã sẵn sàng tải về