Bài giảng Tâm lý học giáo dục: Chương 10 - GV. Nguyễn Thị Vân

“Trong việc giáo dục, tất cả phải dựa
vào nhân cách người giáo dục”
K.D. Wsinxki

Chương VII. Tâm lý học nhân cách người thầy giáo

1


I

Sự cần thiết trau dồi nhân cách người thầy giáo

II

Đặc điểm lao động của người thầy giáo

III

Cấu trúc nhân cách người thầy giáo

IV

Phẩm chất của người thầy giáo

V

Năng lực của người thầy giáo

VI

Sự hình thành uy tín của người thầy giáo

Chương VII. Tâm lý học nhân cách người thầy giáo

2


II

Sự cần thiết trau dồi nhân cách
đối với người thầy giáo

1.Sản phẩm lao động của người thầy giáo là nhân
cách học sinh do những yêu cầu khách quan
của XH quy định
Là kết quả tổng hợp của cả thầy và trò nhằm
biến những tinh hoa của nền văn minh xã hội
thành tài sản riêng của trò
Nhân cách người thầy giáo phải phù hợp với
những yêu cầu khách quan của nghề dạy học
tạo ra chất lượng cao trong giáo dục
Chương VII. Tâm lý học nhân cách người thầy giáo

3


THẢO LUẬN???
(2 vấn đề)
Vấn đề 1. Vì sao nói Thầy giáo, người quyết định
trực tiếp chất lượng đào tạo?

Vấn đề 2: Anh/chị hiểu hiểu như thế nào về việc
Thầy giáo là cái “dấu nối” giữa nền văn hóa
nhân loại và dân tộc với việc tái tạo nền văn hóa
đó trong chính thế hệ trẻ?

Chương VII. Tâm lý học nhân cách người thầy giáo

4


II
II

Đặc điểm lao động của
người thầy giáo

• Nghề mà đối tượng quan hệ trực tiếp là con
người
• Nghề mà cơng cụ chủ yếu là nhân cách của
chính mình
• Nghề tái sản xuất mở rộng sức lao động XH
• Nghề địi hỏi tính khoa học, tính nghệ thuật và
tính sáng tạo cao
• Nghề lao động trí óc chun nghiệp

Chương VII. Tâm lý học nhân cách người thầy giáo

5

1. Nghề mà đối tượng quan hệ trực tiếp là con
người
Nghề nào cũng có đối tượng quan hệ trực tiếp của
mình chia thành 4 loại nghề sau đây:
- Nghề quan hệ với kỹ thuật:
- Nghề quan hệ với tín hiệu:
- Nghề quan hệ với động vật và thiên nhiên:
- Nghề quan hệ trực tiếp với con người:

Chương VII. Tâm lý học nhân cách người thầy giáo

6


 Nghề quan hệ trực tiếp với con người đòi hỏi
người làm nghề đó phải có những yêu cầu nhất
định trong quan hệ người- người như: tôn
trọng, tin tưởng lẫn nhau, đối xử công bằng, lịch
sự, tế nhị…
- Không ai trong xã hội, kể cả cha mẹ chúng ta
cũng không thể thay thế chức năng của người
thầy.

Chương VII. Tâm lý học nhân cách người thầy giáo

7


2. Nghề mà công cụ chủ yếu là nhân cách của
chính mình

- Nghề nào cũng cần phải có cơng cụ để gia công
vào vật liệu tạo ra sản phẩm. Công cụ đó càng
tốt, càng hiện đại thì kết quả gia công càng cao.
- Trong dạy học và giáo dục thầy giáo dùng nhân
cách của mình để tác động vào học sinh
K.D. Usinxki đã từng nói: “dùng nhân cách để giáo
dục nhân cách”

Chương VII. Tâm lý học nhân cách người thầy giáo

8


- Nghề đào tạo ra con người là nghề lao động
nghiêm túc, khơng được phép tạo ra thứ phẩm,
chứ nói gì đến phế phẩm
Ai đó đã từng nói: “làm hỏng một đồ vàng ta có
thể nấu lại, một viên ngọc quý ta có thể bỏ đi,
làm hỏng một con người là một tội lớn, một lỗi
lầm không thể chuộc lại được”
??? Theo các bạn thế nào là một giáo viên tốt?

Chương VII. Tâm lý học nhân cách người thầy giáo

9


3.THẢO LUẬN

Vì sao nói Nghề giáo là nghề tái sản xuất mở

rộng sức lao động xã hội?? Bạn có đồng ý với
quan điểm: đầu tư cho giáo dục là đầu tư có lãi
nhất?? Vì sao có lãi??

Chương VII. Tâm lý học nhân cách người thầy giáo

10


4. Nghề địi hỏi tính khoa học, tính nghệ thuật và
tính sáng tạo cao
Diesterweg, một nhà sư phạm học Đức từng
nói: “người thầy giáo tồi là người mang chân lý
đến sẵn, còn người thầy giáo giỏi là người biết
dạy học sinh đi tìm chân lý”

Chương VII. Tâm lý học nhân cách người thầy giáo

11


- Lao động sư phạm là một loại hình lao động
căng thẳng, tinh tế, khơng dập khn, khơng
đóng khung trong một giờ giảng, trong khuôn
khổ nhà trường
- Thầy giáo phải có một nền tảng khoa học vững
chắc, khoa học bộ mơn nhất định và có kỹ năng
sử dụng chúng vào từng tình huống sư phạm cụ
thể, thích ứng với từng cá nhân học sinh
• Thầy giáo như một người thợ lành nghề, như

một nhà thơ, một người nghệ sĩ, diễn viên của
quá trình sư phạm

Chương VII. Tâm lý học nhân cách người thầy giáo

12


5. Nghề lao động trí óc chun nghiệp
- Sản phẩm lao động của người thầy giáo không
phải ngay và luôn
- Có “qn tính của trí tuệ” (dư âm của một ngày,
một giờ lao động còn kéo dài mãi)

Chương VII. Tâm lý học nhân cách người thầy giáo

13


III
III

Cấu trúc nhân cách người
thầy giáo

PHẦM
PHẦMCHẤT
CHẤT
(ĐỨC)
(ĐỨC)

CẤU
CẤU TRÚC
TRÚC
NHÂN
NHÂN CÁCH
CÁCH

NĂNG
NĂNGLỰC
LỰC
(TÀI)
(TÀI)

Chương VII. Tâm lý học nhân cách người thầy giáo

14


• Người thầy giáo cần có:
• ? Phẩm chất gì?
• ? Năng lực gì?

Chương VII. Tâm lý học nhân cách người thầy giáo

15


IV
IV

Phẩm chất của người thầy giáo

1. Khái niệm
Phẩm chất là thái độ của người
đó đối với hiện thực, là hệ thống
những thuộc tính tâm lý biểu hiện
các mối quan hệ xã hội cụ thể của
người đó.

Chương VII. Tâm lý học nhân cách người thầy giáo

16


Thế giới quan khoa học

hẩm
hất

Lý tưởng đào tạo thế hệ trẻ
Lòng yêu trẻ
Lòng yêu nghề
Những phẩm chất đạo đức khác phù hợp
với hoạt động của người thầy giáo

Chương VII. Tâm lý học nhân cách người thầy giáo

17

V
V

Năng lực của người thầy giáo

- Năng lực Dạy học
- Năng lực Giáo dục
- Năng lực Tổ chức các hoạt động sư
phạm

Chương VII. Tâm lý học nhân cách người thầy giáo

18


1.1. Nhóm năng lực dạy học
• Hiểu HS trong q trình dạy
học và GD
• Tri thức và tầm hiểu biết của
người thầy giáo
• Chế biến tài liệu học tập
• Nắm vững kỹ thuật dạy học
• Năng lực ngơn ngữ
Chương VII. Tâm lý học nhân cách người thầy giáo

19


1.2. Nhóm năng lực giáo dục

• Vạch dự án phát triển nhân cách HS
• Giao tiếp sư phạm
- Kỹ năng định hướng giao tiếp
- Kỹ năng định vị
- Kỹ năng làm chủ trạng thái cảm xúc của bản thân
- Kỹ năng sử dụng phương tiện giao tiếp
? Phương tiện giao tiếp là gì?
• Năng lực cảm hố học sinh
• Khéo léo ứng xử sư phạm
Chương VII. Tâm lý học nhân cách người thầy giáo

20


1.3. Nhóm năng lực tổ chức các hoạt động sư phạm
• Năng lực tổ chức và cổ vũ học sinh
• Năng lực đồn kết học sinh
• Năng lực tổ chức và vận động nhân dân cha mẹ
học sinh

Chương VII. Tâm lý học nhân cách người thầy giáo

21


VI
VI

Sự hình thành uy tín của
người thầy giáo

1. Khái niệm uy tín
• Uy tín của người GV là tấm lịng và tài năng của
người GV
• Cần phân biệt uy tín thật (uy tín chân chính) và
uy tín giả (uy tín quyền uy)

Chương VII. Tâm lý học nhân cách người thầy giáo

22


2. Vai trị uy tín của người thầy giáo
• Sức mạnh tinh thần và năng lực cảm hoá của
người GV có uy tín được nhân lên gấp bội
• Uy tín của người GV có ảnh hưởng mạnh mẽ
đến tư tưởng, tình cảm HS

Chương VII. Tâm lý học nhân cách người thầy giáo

23


3. Điều kiện để hình thành uy
tín của người thầy giáo
– Thương yêu HS và tận tuỵ
với nghề
– Công bằng trong đối xử
– Phải có chí tiến thủ
– Có phương pháp và kĩ

năng tác động trong dạy
học và GD hợp lý, hiệu
quả và sáng tạo
– Mô phạm, gương mẫu về
mọi mặt, ở mọi lúc, mọi
nơi
Chương VII. Tâm lý học nhân cách người thầy giáo

24