ĐỀ CƯƠNG CHỦ NGHĨA KHOA HỌC XÃ HỘI

ĐỀ CƯƠNG CHỦ NGHĨA KHOA HỌC XÃ HỘI
CÂU 1: CNKH-XH đã phát triển qua những giai đoạn nào?ND của các giai đoạn đó?
Trình bày khái niệm cnxhkh là gì
Theo nghia rộng đây là mộ học thuyết lý luận do c.mac và angel sáng lập được luận giải từ gics độ triết
học, kinh tế chính trị xã hội về sự chuyển biến tất yếu của xã hội loài nguoiwg từ chủ nghĩa tư bản lên
chủ nghĩa xã hội (CN mác leenin)
Theo nghĩa hẹp là 1trong 3 bộ phận hợp thành cn mác leennin nó luận giải tuef góc độ chính trị xã hội về
sự chuyển biến của xã hội loài người tuef CNTB lên CNXH và CNCS.
Có ba giai đoạn:
Có 3 giai đoạn
1 các mác và angel phát triển CNKHXH

-

Thời kỳ từ 1848- công xã Pari (1871)
Đây là thời kỳ của cmdcts ở tây âu : Quốc tế I (1846)
Bộ “Tư bản” là tác phẩm chủ yếu và cơ bản trình bày CNKHXH
C.mac và angel đã phát triển thêm nhiều nội dung của CNKHXH

+ Tư tưởng về đập tan bộ máy nhà nước TS, thiết lập chun chính vơ sản
+ Bổ sung tư tưởng về CM, kết hợp với đấu tranh của giai cấp vô sản- nông dân
+ Tư tưởng về xây dựng mối liên minh công nhân- nông dân

-

Thời kỳ sau công xã Pari- 1895: C.mac và angel phát triển toàn diện CNKHXH
Bổ sung và phát triển tư tưởng đập tan nhà nước quan liêu, khơng đập tan tồn bộ bộ máy nhà
nước tư bản nói chung.
Thừa nhận cơng xã pari là 1 hình thái của giai cấp cơng nhân
C.mac và angel đánh giá cao công lao của các nhà XHCNKH không tưởng Anh, Pháp.

2 Lennin vận dụng và phát triển CNKHXH trong điều kiện mới



-

Lennin đã biến CNKHXH lý luận hành hiện thực, được đánh giấu bằng sự ra đời của nhà nước
XHCN đầu tiên trên thế giới – nhà nước xô viết 1917
Thời kỳ trước cách mạng tháng 10 Nga: Leenin đã thừa kế và vận dụng những lý luận c.mac và
angel sáng tạo các nguyên lý cơ bản của CNKHXH trên 1 số khía cạnh
Đấu tranh chống phong trào Macxits nhằm bảo vệ và mở đường cho chủ nghĩa Mac vào nga
Leenin xây dựng lý luận về đảng cách mạng kiểu mới của giai cấp công nhân, nguyên tác tổ chức
cương lĩnh, sách lược trong hoạt động của đảng
Phất hiện ra quy luật phát triển không đều về kinh tế- chính trị của CNTB trong thời kỳ chủ nghĩa
đế quốc
Trực tiếp lãnh đạo đảng tiến tới giành chính quyền về tay giai cấp cơng nhân và nhân dân lao
động Nga
Thời kỳ sau cách mạng tháng 10 Nga : lenin đưa ra nhiều luận điểm
Thời kỳ quá độ chính trị từ CNTB lên CNCS


-

Cải cách hành chính bộ máy nhà nước
Cương lĩnh xây dựng chủ nghĩa xã hội ở Nga

3 Sự vận dụng và phát triển CNXH từ sau khi lenin qua đời đến Nay



Các ĐCS đã bảo vệ phát triển và sáng tạo những nguyên lý, những luận điểm của CNXHKH trong
hoàn cảnh lịch sử mới và điều kiện cụ thể của từng nước
Liên xô và các ĐCS khác đã đạt được nhiều thành tựu to lớn trên nhiều mặt của đời sống xã hội
trong đó vĩ đại nhất là đưa nhân loại thốt khỏi thảm họa phát xít

Từ những năm 80 về sau đảng gặp nhiều sai lầm : sự chậm trễ phát triển lý luận, lý luận không theo
kịp thực tiễn, trong cải tổ gặp nhiều sai lầm… -> những sai lầm tổn thất đó hồn tồn khơng phải do
CNXHKH.
CT HCM và ĐCSVN đã vận dụng và phát triển CNXHKH (liên hệ)




Độc lập dân tộc gắn liền với CNXH
Kết chặt chẽ giữa đổi mới KT-CT trong đó coi trọng vấn đề kinh tế
Xây dựng và phát triển nền kinh tế thị trường định hướng XHCN, tăng cường vai trò lãnh đạo
quản lý nhà nước.

Câu 2: giai cấp công nhân là gì? Phân tích điều kiện khách quan, nhân tố chủ quan quy định việc
thực hiện sứ mệnh lịch sử của giai cấp cơng nhân.
Giai cấp cơng nhân: là tập đồn xã hội hình thành và phát triển gắn liền với nền Công Nghiệp hiện
đại, đại diện cho llsx tiên tiến , là lực lượng chủ yếu của tiến trình quá độ từ CnTB lên CNXH. ở các
nước tư bản chủ nghĩa cơng nhân bị bóc lột cịn ở các nước XHCN họ làm chủ TLSX.
Nội dung sứ mệnh lịch sử:là g/c lãnh đạo tiến trình cách mạng xhcn , xóa bỏ chế độ áp bức bóc lột
của :
Đk khách quan:



-

Do địa vị kt-xh của giai cấp công nhân quy định
-kinh tế: là bộ phận của llsx, đại diện cho llsx tiên tiến , là lực lượng quyết định trong việc phá vỡ
quan hệ sx tbcn và xây dựng phương thức sản xuất mới
-xã hội: g/c cơng nhân ko có TLSX nên họ phải bán sức lao động cho nhà TB và bị bóc lột giá trị
thặng dư , điều này buộc họ phải đứng nên đấu tranh.
- g/c công nhân trở thành dại biểu cho sự tiến hóa tất yếu lịch sử, là lực lượng duy nhất có đủ
điều kiện để tổ chức và lãnh đạo xã hội , xd và phát triển lực lượng sx và quan hệ sx xhcn.
Đặc điểm chính trị - xã hội của giai cấp công nhân quy định
Là giai cấp tiên tiến
Là giai cấp có ý thức tổ chức kỉ luật cao
Là g/c có tinh thần cách mạng triệt để
Là g/c mang bản chất quốc tế

Nhân tố chủ quan


Sự ra đời của Đcs là nhân tố quan trọng nhất để g/c công nhân thực hiện thắng lợi sứ sứ mệnh ls
của mình






Sự phát triển của bản thân giai cấp công nhân cả về số lượng và chất lượng
-Số lượng: sự lớn mạnh của giai cấp công nhân với sự phát triển của nền sx hiện đại trên nền
tảng công nghiệp của kỹ thuật và công nghệ
- chất lượng: sự trưởng thành về ý thức chính trị của một giai cấp cách mạng
Ngồi điều kiện khách quan và chủ quan cịn có liên minh công nông và các tầng lớp lao động

khác được ĐCS lãnh đạo

Câu 3:Phương hướng và một số giải pháp chủ yếu để xây dựng gc công nhân VN hiện nay
*Phương hướng
+ Đại hội lần thứ 10 của ĐCS
-phát triển số lượng chất lượng và thể chất
- Nâng cao giác ngộ và bản lĩnh chính trị , trình độ học vấn nghề nghiệp xứng đáng là lực lượng đi đầu
trong sự nghiệp cơng nghiệp hóa hiện đại hóa đát nước
- giải quyết việc làm giảm tối đa số công nhân thiếu việc thất nghiệp
- thực hiện tốt chính sách pháp luật đối với công nhân và lao động như luật lđ, luật cơng đồn chính sách
tiền lương , có chính sách ưu đãi nhà ở đối với cơng nhân bậc cao
- chăm lo đào tạo cán bộ và kết nạp đảng viên từ những công nhân ưu tú
+ Tại hội nghị lần thứ 6 ban chấp hành TW khóa 10
-giác ngộ giai cấp và bản lĩnh chính trị vững vàng
-có ý thức cơng dân , u nước, u CNXH
-Có tinh thần đoàn kết dân tộc, đoàn kết hợp tác quốc tế, thực hiện sứ mệnh lịch sử của giai cấp lãnh
đạocách mạng thông đội tiền phong là ĐCSVN
-Phát triển nhanh về số lượng và nâng cao chất lượng có trình độ học vấn chun mơn
+Đại biểu đại hội tồn quốc lần thứ 12 của Đảnghuyên môn
-quan tâm giáo dục đào tạo bồi dưỡng gc công nhân về số lượng và chất lượng
- Nâng cao bản lĩnh chính trị , trình độ học vấn
- Bảo đảm việc làm nhà ở cơng trình phúc lợi phục vụ cho nhân dân
- Sửa đổi bổ sung các chính sách pháp luật về tiền lương bảo hiểm xã hội bảo hiểm y tế nâng cao đời
sống vật chất tinh thần.
* Một số giải pháp chủ yếu
- Nâng cao nhận thức kiên định quan điểm giai cấp công nhân là giai cấp lãnh đạo cách mạng thông qua
đội tiền Phong là đảng cộng sản Việt nam


- xây dựng gc công nhân lớn mạnh gắn với xây dựng, pt sức mạnh của liên minh gc công nhân với nông

dân đội tri thức doanh nhân dưới sự lãnh đạo của đảng
-Phải nâng cao nhận thức và vai trị của gc cơng nhân vN
-Xd gc cơng nhân gắn cới chiến lược phát triển kinh tế - xã hội với quá trình CNH-HĐH và hội nhập quốc
tế
- Đào tạo bồi dưỡng nâng cao trình độ của giai cấp cơng nhân trí thức hóa gc cơng nhân là nhiệm vụ
chiến lược
-Phát triển về số lượng và chất lượng và tổ chức
Câu 4: Dân chủ là gì? Bản chất của nền dân chủ xã hội chủ nghĩa?
Dân chủ là 1 hình thức quyền lực mà đặc trưng là thiểu số phục vụ từng đa số và tôn trọng sự tự do bình
đẳng của cơng dân trước pháp luật
Nền dân chủ XHCN là nền dân chủ ở đó quyền lực thuộc về nhân dân , dân là chủ và dân làm chủ. Dân
chủ và pháp luật nằm trong sự thống nhất biện chứng với nhau được thực hiện bằng nhà nước pháp
quyền xã hội chủ nghĩa. Nó ra đời và phát triển từ thấp đến cao , từ hoàn thiện đến chưa hoàn thiện.
( chúng ta hướng đến nền dân chủ xhcn
*Bản chất: là phạm trù chỉ sự tổng hợp tất cả những mặt, những mối liên hệ tất nhiên, tương đối ổn
định ở bên trong sự vật quy định sự vận động và phát triển của sự vật.
- Mang bản chất của gc công nhân
-Là nền dân chủ cho đại đa số
-Dân chủ XHCN có tính thống nhất giữa tính gc tính nhân dân và tính dân tộc
- Dân chủ XHCN đã được thực hiện trên mọi lĩnh vực của đời sống xã hội từ chính trị kinh tế , văn hóa xã
hội,
-Lấy hệ tư tưởng Mác Leenin và tư tưởng đạo đức HCM làm nền tảng tinh thần của xã hội
-Gắn liền với pháp luật kỉ luật và kỉ cương
_kinh tế chính trị xã hội
Câu 5: Phân tích quan điểm của Leenin về vấn đề dân tộc và hai xu hướng của sự phát triển dân tộc.


Theo lenin dân tộc là :quá trình phát triển lâu dài của xã hội lồi người, trải qua các hình thức
cộng đồng từ thấp đến cao bao gồm thị tộc, bộ lạc, bộ tộc, dân tộc.

Dân tộc được hiểu theo hai nghĩa cơ bản:
1. là cộng đồng chính trị xã hội có những đặc điểm cơ bản sau:
-Có chung phương thức sinh hoạt kinh tế
-có sự lãnh đạo chung, ổn định khơng bị chia cắt


-Có sự quản lý của một nhà nước
-có ngơn ngữ chung của một quốc gia
-Có nét tâm lý biểu hiện của nền văn hóa dân tộc
2, Dân tộc người là cộng đồng người thực hiện từ lâu dài trong lịch sử có ba đặc trưng cơ bản
-cộng đồng chung về ngơn ngữ
-cộng đồng chung về văn hóa
- ý thức tự giác tộc người



Hai xu hướng khách quan của sự phát triển dân tộc

Cộng đồng dân cư muốn tách ra đẻ hình thành cộng đồng dân tộc độc lập ,do:Sự trưởng thành,
thức tỉnh về ý thức dân tộc , quyền sống của mình
Các dân tộc trong từng quốc gia thậm trí các dân tộc ở nhiều quốc gia muốn liên hiệp lại với
nhau, do: Sự phát triển của lực lượng sản xuất- khcn giao lưu văn hóa kinh tế đã làm nảy sinh nhu cầu
xóa bỏ hàng rào ngăn cản giữa các dân tộc, thúc đẩy các dân tộc xích lại gần nhau
Câu 6: Nội dung cương lĩnh cơ bản trong cương lĩnh dân tộc của Leenin . Ý nghĩa cương lĩnh?
Cương lĩnh dân tộc gồm 3 nội dung cơ bản:
-Các dân tộc hồn tồn bình đẳng
+là quyền thiêng liêng của các dân tộc trong mối quan hệ giữa các dân tộc
+Quyền bình đẳng giữa các đan tộc phải được pháp luật bảo vệ ngang nhau , khắc phục sự chênh lệch về
trình độ phát triển kinh tế văn hóa giữa các dân tộc lịch sử để lại.
+thực hiện quyền bình đẳng giữa các dân tộc là cơ sở thực hiện quyền dân tộc tự quyết và xây dựng mối

quan hệ hợp tác hữu nghị
-Các dân tộc được quyền tự quyết
+Quyền dân tộc tự quyết là quyền làm chủ của mỗi dân tộc với vận mệnh của mình:Quyền quyết định
chính trị xã hội và con đường phát triển của dân tộc : quyền tự do độc lập về chính trị ; quyền tự hợp lại
giữa các quốc gia, dân tộc khác,…
-liên hiệp công nhân tất cả các dân tộc lại
+Là tư tưởng cơ bản trong cương lĩnh dân tộc của Leenin: nó phản ánh bản chất quốc tế của phong trào
cơng nhân , phản ánh sự thống nhất giữa sự nghiệp giải phóng với sự nghiệp giải phóng giai cấp
+Là cơ sở vững chắc để đoàn kết các tầng lớp nhân dân lao động laijtrong các dân tộc đấu tranh chống
chủ nghĩa đế quốc vì độc lập dân tộc và tiến độ xã hội
*Ý nghĩa:


+Là cơ sở lý luận quan trọng nhất mà các chính đảng vận dụng vào chính sách dân tộc
+là nột bộ phận trong cương lĩnh cách mạng của giai cấp cơng nhân lao động trong sự nghiệp đấu tranh
giải phóng dân tộc
Câu 7:Tơn giáo là gì? Trình bày bản chất nguồn gốc và tính chất của tơn giáo/
Trả lơi:
*Tơn giáo là một hiện tượng xã hội, bao gồm: Hệ thống giáo lí và hệ thống tổ chức : Niềm tin vào các thế
lực siêu nhiên thể hiện trong các giáo lí giáo luật lễ nghi cơ sở thờ tụng hệ thống nhân sự và tín đồ
*bản chất: là một hình thái ý thức xã hội phản ánh hiện thực lệch lác khách quan. Qua sự phản ánh của
tơn giáo thì các lực lượng tự phát trong tự nhiên và xã hội trở nên thần bí con người thờ phụng và mong
sự giải thoát ở kiếp sau.
*Nguồn gốc:
+tự nhiên kinh tế và xã hội:Sự yếu kém về trình độ phát triển lực lượng sản xuất, sự bần cùng kinh tế áp
bức bóc lột về chính trị bất lực trước những bất công của xã hội là nguồn gốc sau xa của tôn giáo.
+nguồn gốc nhận thức: ở nhứng giai đoạn lịch sử nhất định nhận thức con người về tự nhiên xã hội và
bản thân mình cịn có giới hạn. Mặt khác trong tự nhiên và xã hội có nhiều điều các nhà khoa học chưa
thể tìm cách giải thích và khám phá nên con người đã tìm đến tơn giáo.
+nguồn gốc tâm lý:Do sự sợ hãi lo âu của con người trước sự mạnh của xã hội và tự nhiên dẫn đến việc

sinh ra tơn giáo. Ngay cả tâm lí tích cực như lịng biết ơn, sự kính trọng cũng có khi được thể hiện qua
tơn giáo
*Tính chất:
+Tính lịch sử : Tơn giáo khơng vĩnh viễn tồn tại, mà có thể thay thế bằng niềm tin khác
+Tính quần chúng: Sự rộng rãi ảnh hưởng lớn đến đời sống con người.
+tính chính trị:-tích cực: Khi người ta phát huy được những giá trị tốt đệp của tôn giáo, xây dựng xã hội
mới tốt đẹp và hướng thiện
-tiêu cực: lợi dụng để chống phá xã hội mới
Câu 8: Đặc điểm tôn giáo ở Việt nam và chính sách của đảng nhà nước đối với tín ngưỡng tơn giáo hiện
nay?
Gồm 4 đặc điểm
-việt nam là quốc gia có nhiều tơn giáochính thống)có 6 tơn giáo lớn ngồi ra có nhiều tín ngưỡng khác
-Tơn giáo việt nam đa dạng sống đan xen chung sống hịa bình khơng có chiến tranh xung đột
-các tơn giáo đồng hành cùng dân tộc và có nhiều đóng góp trong quá trình xây dựng và bảo vệ đất nước
-tin đồ tơn giáo việt nam có lịng u nước và tinh thần dân tộc đa số là nhân dân lao động
Chính sách : có 5 quan điểm cơ bản


-Tơn trọng và bảo vệ quyền tự do tín ngưỡng và khơng tín ngưỡng của nhân dân
-đồn kết đồng bào theo tôn giáo khác nhau, đồng bào theo tôn giáo và không theo
-chăm lo và phát triển kinh tế văn hóa nâng cao đời sống nhân dân theo các tơn giáo
-nghiêm cấm cấm lợi dụng tôn giáo để hoạt động trái pháp luật kích động chia rẻ nhân dân và xâm phạm
an ninh quốc gia
Câu 9: Gia đình là gì? Phân tích vị trí, chức năng của gia đình:
*