(Sáng kiến kinh nghiệm) một số giải pháp cải tiến nhằm nâng cao chất lượng cho trẻ 3 4 tuổi làm quen với MTXQ ở trường mầm non

CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM
Độc lập - Tự do - Hạnh phúc
ĐƠN YÊU CẦU CÔNG NHẬN SÁNG KIẾN
Kính gửi: Hội đồng sáng kiến huyện Bình Xun.
a) Tác giả sáng kiến: Đỗ Minh Phương
- Ngày tháng năm sinh: 06/10/1987

Nam, nữ: Nữ

- Đơn vị công tác: Trường mầm non Sơn Lôi.
- Chức danh: Giáo viên - Tổ trưởng chuyên mơn tổ mẫu giáo bé 3 - 4 tuổi.
- Trình độ chuyên môn: Đại học sư phạm mầm non.
- Tỷ lệ (%) đóng góp vào việc tạo ra sáng kiến: 100%
b) Chủ đầu tư tạo ra sáng kiến: Cá nhân- Đỗ Minh Phương.
c) Tên sáng kiến; lĩnh vực áp dụng; mô tả bản chất của sáng kiến; các
thông tin cần được bảo mật (nếu có):
- Tên sáng kiến: “Một số giải pháp cải tiến nhằm nâng cao chất lượng
cho trẻ 3- 4 tuổi làm quen với MTXQ ở trường Mầm non”
- Lĩnh vực áp dụng: Phát triển nhận thức.
- Mô tả sáng kiến:
+ Về nội dung của sáng kiến:
Trong chương trình Giáo dục Mầm non, các nhà giáo dục đã xây dựng và
thiết kế các hoạt động khám phá khoa học cho trẻ mầm non để giúp trẻ thỏa mãn
những nhu cầu, mong muốn khám phá thế giới xung quanh . Đặc biệt đối với trẻ
3-4 tuổi tư duy của trẻ là tư duy trực quan hình tượng. Khả năng nhận thức của
trẻ được phát triển qua việc tiếp xúc, tìm hiểu đồ dùng, đồ chơi và các nguyên
vật liệu, qua các hoạt động tìm hiểu thực vật, động vật, các hiện tượng tự nhiên
để tìm hiểu thế giới xung quanh, trẻ thích các hoạt động chân tay và khám phá
bằng các giác quan ngày càng phong phú. Chính vì vậy cho trẻ làm quen với
môi trường xung quanh là tạo điều kiện hình thành và phát triển ở trẻ tâm hồn
1

trong sáng, đối với trẻ mọi vật đều có hồn, có tính tình và ý thích. Cho trẻ làm
quen với môi trường xung quanh sẽ cung cấp cho trẻ vốn hiểu biết về môi
trường tự nhiên và môi trường xã hội.
Muốn phát triển nhận thức về MTXQ cho trẻ 3 - 4 Tuổi khi thực hiện tôi
áp dụng đúng nội dung giáo dục theo độ tuổi trong chương trình giáo dục mầm
non về lĩnh vực phát triển nhận thức cho trẻ 3 - 4 tuổi như sau:
* Khám phá khoa học:
- Các bộ phận của cơ thể con người.
- Đồ vật.
- Động vật và thực vật.
- Một số hiện tượng tự nhiên.
* Khám phá xã hội.
- Bản thân, gia đình, họ hàng và cộng đồng.
- Trường mầm non.
- Một số nghề phổ biến.
- Danh lam thắng cảnh và các ngày lễ hội.
Mục tiêu cho trẻ làm quen với MTXQ là: Giúp trẻ có những hiểu biết đơn
giản, giữa con người với con người, với đồ vật và thiên nhiên một cách chính
xác về các sự vật, hiện tượng xung quanh, hình thành cho trẻ thái độ sống tích
cực trong mơi trường xung quanh trẻ giúp trẻ phát triển các kỹ năng nhận thức,
kỹ năng xã hội. Vì trẻ lứa tuổi này đã biết phân biệt các sự vật, hiện tượng bằng
dấu hiệu bên ngoài, giúp trẻ nhận ra sự khác nhau rõ nét giữa hai đối tượng cho
nên trẻ rất hay đặt câu hỏi như "Tại sao? Để làm gì? Như thế nào?”. Vì vậy ở
thời kỳ này chúng ta cần tích cực cung cấp các hoạt động mới cho trẻ, mở rộng
phạm vi tiếp xúc của trẻ với thế giới xung quanh. Vậy để nâng cao chất lượng
cho trẻ làm quen với môi trường xung quanh cho trẻ tôi đã chọn đề tài: “Một số
giải pháp cải tiến nhằm nâng cao chất lượng cho trẻ 3 - 4 tuổi làm quen với
môi trường xung quanh ở trường Mầm non” để nghiên cứu và tìm ra một số

giải pháp cho trẻ 3- 4 tuổi làm quen với MTXQ ở trường Mầm non.

2


+ Các giải pháp cải tiến nhằm nâng cao chất lượng cho trẻ 3 - 4 tuổi làm
quen với MTXQ ở trường Mầm non.
1. Tạo môi trường học tập theo hướng “ Giáo dục lấy trẻ làm trung tâm” giúp
cho trẻ được khám phá trực tiếp với MTXQ ở trong và ngồi lớp học.
Mơi trường cho trẻ học tập là vơ cùng quan trọng nó có ý nghĩa đối với sự
phát triển của trẻ môi trường học tập là nơi để trẻ tiếp xúc hàng ngày. Vì thế tơi
đã thực hiện theo hướng giáo dục lấy trẻ làm trung tâm đổi mới hình thức tổ
chức và để làm được điều đó thì trước tiên tơi phải tạo ra một mơi trường xung
quanh thật thoải mái cho trẻ hoạt động phong phú khơng chỉ trong lớp học mà
cịn cả ngồi lớp học để khi ra hoạt động ngoài trời trẻ được làm quen và khám
khá MTXQ, giúp trẻ phát triển nhận thức về thế giới xung quanh một cách tốt
nhất, tôi thường xuyên trang trí lớp, tự làm đồ dùng đồ chơi, từ những nguyên
vật liệu sẵn có phù hợp với từng chủ đề để bố trí khơng gian thân thiện với trẻ...
in tranh ảnh về nội dung hoạt động theo từng chủ đề và dán vào góc “ Bé vui
khám phá” , “Bé nào thơng minh”, góc xây dựng,... nội dung hình ảnh tơi thay
đổi theo từng chủ đề.
Ví dụ: Ở chủ đề phương tiên giao thơng tơi trang trí ở các giá góc, ở các góc
học mở, các đồ dùng đồ chơi ở các góc học mở tơi chuẩn bị những đồ dùng, đồ
chơi như ô tô, xe máy, mũ bảo hiềm, xe đạp, tàu hỏa, .....hay những hình ảnh về
ô tô, xe máy, mũ bảo hiểm, xe đạp, xích lơ.....cắt rời từng hình rán nhám phía
sau để vào hộp để ở tủ góc và mỗi hộp đều được gắn mác bằng các hình ảnh rõ
ràng để trẻ dễ nhìn dễ thấy, dễ lấy như: Lơ tơ về PTGT đường bộ, lô tô PTGT
đường thủy mỗi loại để vào một hộp và gắn mác rõ ràng,.....đối với tranh đều có
các ký hiệu tương ứng để trẻ dễ nhận biết và tôi thường cho trẻ thực hiện trong
các buổi hoạt động góc, hoạt động chiều, hay hoạt động xen giữa các hoạt động

trong ngày, cịn ở các giá góc khác, hay mảng tường ngồi lớp học tơi cũng trang
trí theo đúng các chủ đề đang học…hay ở ngoài trời cũng vậy tơi chuẩn bị mơ
hình ngã tư đường phố, có đầy đủ các phương tiện giao thông để khi cho trẻ ra
ngồi trời tơi cho trẻ quan sát xe ơ tô, hay xe máy, xe đạp……để cho trẻ biết về
đặc điểm và công dụng của chúng, tôi tổ chức cho trẻ chơi trò chơi “Đèn xanh
3


đèn đỏ” để trẻ nắm được các luật lệ giao thơng….từ đó lơi cuốn trẻ, tạo cho trẻ
sự hứng thú, ham thích các hoạt động để cho trẻ làm quen dần với chủ đề đang
dạy.
Tơi đã xây dựng góc thiên nhiên của bé, tơi thường xun bố trí và thay đổi
phù hợp tạo cho trẻ có mơi trường hoạt động phong phú, hấp dẫn với các đồ
dùng, đồ chơi, các nguyên vật liệu khác nhau đảm bảo an toàn cho trẻ phù hợp
với mỗi chủ đề và dành thời gian cho trẻ tự khám phá trải nghiệm. Tôi đã huy
động sự ủng hộ của phu huynh chậu hoa, cây hoa, các loại cây cảnh an toàn với
trẻ. Hoặc ở chủ đề động vật, tôi tuyên truyền phụ huynh mang các con vật gần
gũi ủng hộ đến cho lớp để vào góc thiên nhiên cho trẻ khám phá và chăm sóc
chúng hàng ngày. Ngồi ra bản thân tơi cũng đã sưu tầm mua cây hoa đẹp ở chủ
đề thực vật tôi trồng cây xanh, rau, hoa…vào một góc để tạo mơi trường cho trẻ
khám phá, với góc thiên nhiên với những nguyên vật liệu gần gũi như đất, đá,
cát, sỏi, hột hạt, màu nước.....khi cho trẻ thực hiện các thao tác chơi ở góc này
tơi gợi hỏi trẻ về những cây và đồ dùng dụng cụ trong góc đó như khi tôi hướng
trẻ vào chậu cây hoa Giấy và đặt các câu hỏi cho trẻ quan sát và thảo luận cùng
nhau về những gì trẻ quan sát được. Cây hoa Giấy có những đặc điểm gì? Bơng
hoa có màu gì? Lá hoa có màu gì? Lúc này tơi cho trẻ tiếp xúc với bông hoa và
trả lời câu hỏi của cô. Sau đó tơi đàm thoại về nội dung nhằm củng cố và khơi
gợi ở trẻ mong muốn được khám phá. Bên cạnh đó tơi ln tạo cơ hội cho trẻ
được trao đổi, trò chuyện cùng với nhau để giúp trẻ phát triển khả năng quan sát,
tư duy, ngôn ngữ; làm tăng thêm vốn kiến thức về thế giới xung quanh cho trẻ.

Khi sử dụng giải pháp này, tôi thấy trẻ rất hứng thú thích hoạt động với vật thật,
được nhìn, ngắm, cầm, ngửi, đồ vật đối tượng để trẻ quan sát, xem xét, phỏng
đoán các sự vật hiện tượng xung quanh. Qua việc tạo môi trường học tập theo
hướng “ Giáo dục lấy trẻ làm trung tâm” giúp cho trẻ được khám phá trực tiếp
với MTXQ ở trong và ngoài lớp học qua hoạt động này tôi thấy trẻ rất vui thích
trong khi khám phá nhằm kích thích ở trẻ tính tị mị, thích tìm hiểu khám phá về
thế giới xung quanh.

4


2: Mở rộng việc học cho trẻ khám phá môi trường xung quanh qua các hoạt
động thí nghiệm, thử nghiệm.
Trong khi tổ chức cho trẻ làm quen với môi trường xung quanh việc sử
dụng trò chơi, để tổ chức tốt các trị chơi cho trẻ chơi tơi thường thực hiện theo
nguyên tắc lấy trẻ làm trung tâm nhưng vẫn phải đáp ứng nhu cầu chơi và sự tự
nguyện hướng thú của trẻ phù hợp với khả năng của từng trẻ. Kích thích trẻ
tích cực hoạt động, để khơi dậy ở trẻ tính tị mị tự nhiên và tạo cơ hội cho trẻ
được khám phá tìm tịi, phát triển óc quan sát, phán…Tôi tôn trọng trẻ và đảm
bảo sự tự nguyện hứng thú của trẻ trong việc lựa chọn trò chơi để phát huy tính
tích cực sáng tạo của trẻ, nhằm phát triển kỹ năng chơi, tạo điều kiện cho trẻ học
hỏi những cái mới thì trẻ hứng thú học tập và tiếp thu bài học tốt hơn. Chính vì
vậy mà giải pháp mở rộng việc học cho trẻ khám phá mơi trường xung quanh
qua các hoạt động thí nghiệm, thử nghiệm ln đạt kết quả cao.Vì nếu tiết học
cơ chỉ cung cấp kiến thức cho trẻ bằng cách cô đưa tranh ra cho trẻ quan sát theo
hướng cũ cô đưa ra và đặt các câu hỏi đàm thoại về nội dung bức tranh tôi thấy
trẻ không tập trung và tiết học trở nên nhàm chán...cũng chính từ lý do đó tơi đã
thay đổi hình thức dạy học dưới dạng các trị chơi, thực hành thí nghiệm hay các
hình thức thiết kế theo một chương trình để lơi cuốn trẻ tham gia tích cực vào
các hoạt động. Tùy vào mỗi yêu cầu bài dạy, tôi tổ chức các tiết dạy học dưới

các hình thức khác nhau, để làm tốt được điều đó tơi đã chuẩn bị đầy đủ đồ dùng
dạy học phù hợp với bài dạy và ln đổi mới hình thức tổ chức. Tôi thường
dùng các thủ thuật khác nhau để trẻ cùng trải nghiệm và khám phá dưới các hình
thức khác nhau, từ đó sẽ phát huy được tính tích cực chủ động của trẻ.
Ví dụ: Khi trẻ chơi với hột hạt: tôi cho trẻ thử nghiệm “Gieo hạt xuống đất”
tôi chuẩn bị rất nhiều các loại hạt để lộn xộn trong các lọ, sau đó tơi u cầu trẻ
phân loại các loại hạt này riêng ra. Tôi chuẩn bị một số chậu để cho trẻ tự gieo
hạt xuống đất. Tôi cho trẻ gieo hạt đỗ vào hai chậu khác nhau rồi để ở gần cửa
sổ (một chậu tôi để cho trẻ được tưới nước, một chậu tôi không cho trẻ tưới
nước hàng ngày) để cho trẻ theo dõi sự nảy mầm và lớn lên của cây. Hướng dẫn
trẻ dùng sơ đồ biểu thị tốc độ lớn lên của cây… hàng ngày tôi cho trẻ theo dõi sự
5


phát triển lớn lên của cây khi chậu được tưới nước đã mọc ra cây non tôi hỏi trẻ:
Các con xem hai chậu hạt đỗ có mọc lên cùng một lúc không?
Sau khi chậu cây không được tưới nước mọc tơi cho trẻ quan sát q trình
lớn lên của cây. So sánh sự giống nhau và khác nhau giữa 2 chậu cây đã được
gieo hạt so sánh về(Thân, lá, rễ…) tơi cho trẻ so sánh các lá với nhau. Kích thích
trẻ dùng thước để đo cây. Tơi giải thích. Hạt đỗ nảy mầm được nhờ được gieo
xuống đất và tưới nước đất ẩm sẽ giúp hạt nảy mầm nhanh hơn và ngược lại hạt
mà khơng được chăm sóc đầy đủ sẽ nảy mầm mọc lên sau và phát triển kém hơn
nên cây nhỏ và thấp hơn.
Ví dụ: Khi trẻ chơi trò chơi với nước, trẻ đang cho màu vào nước để tìm
hiểu việc màu có thể tan trong nước như thế nào. Tôi gợi ý ở một lọ cho nhiều
màu, một lọ cho ít màu, hãy quan sát sau khi khuấy đều lên điều gì sẽ sảy ra?
Hoặc: Một lọ sau khi cho màu vào để màu tự tan trong nước, cịn một lọ hãy
dùng que khuấy đều thì sẽ thế nào? Hoặc: Nếu trộn hai màu vàng và màu xanh
vào một lọ thì nước sẽ có màu gì?,… để trẻ khám phá và đưa ra những ý tưởng
mới. Tôi cho trẻ quan sát thảo luận về sự giống nhau và khác nhau giữa nước

sạch và nước có phẩm màu, để mở rộng khả năng tư duy của trẻ tôi đặt các câu
hỏi gợi ý bổ xung.
Ví dụ: Cho trẻ chơi trị chơi thử nghiệm “Chất nào tan trong nước”
Tơi chuẩn bị cho mỗi trẻ: 2 cốc đựng nước ấm,1 lọ đựng muối, 1 lọ đựng
đường, và cho trẻ gọi tên những gì có trong lọ.
Sau đó tơi làm mẫu cho trẻ thấy chất nào tan trong nước.
Tôi cho trẻ thử nghiệm bằng cách múc 1 thìa đường đổ vào cốc và yêu cầu
trẻ khuấy lên. Cho trẻ quan sát, dự đốn xem điều gì sẽ sảy ra với đường?
Sau đó tơi cho trẻ nếm một chút nước đường và hỏi trẻ:
Nước có vị gì?
Đường biến đi đâu mất rồi?
Điều gì sẽ sảy ra khi nước khơng được khuấy lên?...
Hoạt động này tôi thường cho trẻ thực hiện với đường, muối, sữa….

6


Qua các hoạt động này trẻ được tiếp xúc trực tiếp với các sự vật hiện tượng
khi được thực hiện, thí nghiệm và trải nghiệm tơi thấy trẻ thể hiện xúc cảm tích
cực: ngạc nhiên, vui sướng với kết quả của mình khi đã thử nghiệm. Từ đó giúp
trẻ tự tin vào bản thân mình hơn và khả năng quan sát nhận thức của trẻ nhanh
nhẹn linh hoạt hơn, thể hiện trong trị chơi thử nghiệm. Lúc này tơi thường
khuyến khích trẻ tự suy nghĩ dựa trên những ý tưởng, hành động trải nghiệm
trực tiếp của trẻ, tôi không làm hộ trẻ mà chỉ hướng dẫn khi trẻ không thực hiện
được. Từ đó tơi khuyến khích trẻ học bằng cách đưa ra các câu hỏi mở để thu
hút trẻ tham gia, tơi khuyến khích các ý kiến của trẻ và biểu lộ sự quan tâm, hào
hứng với những gì trẻ đã trải nghiệm và khám phá, các hoạt động này tôi thường
tổ chức cho trẻ ở trong lớp và cả ở ngoài trời trong khi cho trẻ ra hoạt động
ngoài trời, ngồi ra tơi cịn tổ chức cho trẻ làm rất nhiều các thí nghiệm và trải
nghiệm khác... và tất cả các thí nghiệm thử nghiệm đó đều có tính mới, tính sáng

tạo cao đối với trẻ 3 – 4 tuổi, vì các thí nghiệm đó các cháu chưa được thử
nghiệm bao giờ, nên trẻ rất ngạc nhiên và hứng thú khi được trực tiếp trải
nghiệm nhất là những khí nghiệm về cách pha màu khi trộn hai màu với nhau để
ra một màu khác, hay thí nghiệm về khơng khí khi tơi cho trẻ thử nghiệm úp cốc
vào cây nến đang cháy,....tôi thấy trẻ trẻ thể hiện các cung bậc cảm xúc khác
nhau khi trải nghiệm và tiếp thu bài học rất tốt.
3. Giải pháp nâng cao chất lượng cho trẻ làm quen với MTXQ qua việc sử
dụng thiết bị, đồ dùng trực quan, vật thật để tiết học đạt hiệu quả cao.
Để nâng cao chất lượng cho trẻ làm quen với MTXQ để dạy cho trẻ biết tên
các đồ vật, quan sát con vật, sự vật, một số hiện tượng quen thuộc đối với trẻ…
tôi sử dụng đồ dùng trực quan đẹp, hấp dẫn để gây hứng thú cho trẻ, sử dụng
nhiều loại đồ dùng trực quan phù hợp, linh hoạt để giúp trẻ không nhàm chán.
Tôi đã cung cấp và chuẩn bị cho trẻ như (Kính lúp, nam châm, gương, thước
nhựa, thước dây để đo, các con vật nuôi như chim, thỏ, bể cá, các loại hạt giống,
cây, bình gieo hạt,.....tơi chuẩn bị đồ dùng máy tính, máy chiếu, dụng cụ vật thật
để cho trẻ được tiếp xúc trực tiếp). Trong các tiết học tôi luôn thay đổi các thủ
thuật để đưa các đối tượng ra cho trẻ quan sát tôi tổ chức cho trẻ được quan sát
7


đối tượng theo nhóm, trẻ được cầm, được sờ, được ngửi, nhìn ngắm, phát hiện,
trao đổi, trị chuyện về đối tượng quan sát. Từ đó trẻ đã sử dụng các giác quan
và ghi nhớ được đặc điểm đối tượng từ các giác quan đó và trẻ sẽ tự nói lên
được đặc điểm đối tượng, điều đó tạo nên sự tị mị, ham hiểu biết tự nhiên của
trẻ thơng qua các câu hỏi về môi trường xung quanh, trẻ lĩnh hội được các kỹ
năng tư duy (quan sát, so sánh, phân loại,…) cho trẻ
Ví dụ: Ở chủ đề thực vật để khơi dậy ở trẻ tính tị mị tự nhiên và tạo cơ hội
cho trẻ được khám phá về đặc điểm nổi bật và ích lợi của cây cối, mối quan hệ
của cây với mơi trường sống, cách chăm sóc và bảo vệ chúng, đồng thời trau rồi
óc quan sát, so sánh, nhận xét, phán đốn của trẻ tơi đã chuẩn bị các đồ dùng

liên quan đến chủ đề đang học và tổ chức các hoạt động sau:
- Đầu tiên tôi tổ chức cho trẻ đi thăm quan mơ hình nơng trại trồng cây của
bác nông dân, cho trẻ vừa đi vừa hát bài “Em yêu cây xanh”.
- Trò chuyện cùng trẻ về các loại cây trồng trong vườn.
- Quan sát, gọi tên, so sánh, nhận xét cây (thân, lá, hoa, quả) về màu sắc
kích thước hình dạng ....mơ tả và thảo luận một số dấu hiệu nổi bật của chúng.
-Tôi mở rộng cho trẻ quan sát sự lớn lên của cây: nảy mầm, ra lá và lớn lên.
- Cho trẻ làm thử nghiệm gieo hạt hay trồng cây như cấy rau muống, gieo
hạt rau cải, đỗ xanh…từ các hoạt động này giúp trẻ biết được quá trình phát
triển của cây từ hạt, trẻ biết được cách chăm sóc cho cây xanh như nhổ cỏ, lau lá
cho cây, tưới nước cho cây, bắt sâu cho cây và biết được các điều kiện để giúp
cây phát triển tốt. Qua hoạt động này tơi thấy trẻ mạnh dạn trị chuyện trao đổi
với bạn bè trong lớp, trẻ tích cực tham gia hứng thú hơn.
Hoặc trong tiết học tôi cho trẻ làm quen với một số loại rau thì tơi cũng tổ
chức cho trẻ thăm quan mơ hình vườn rau thật của bác nơng dân, sau khi đi thăm
quan về tơi tạo tình huống bác nông dân tặng quà cho các tổ mỗi tổ một loại rau
thật để trong hộp và tặng cho các tổ, sau đó cơ đến từng tổ và cho trẻ tự mở quà
và khám phá đặc điểm của rau, cho trẻ được trực tiếp cầm và khám phá rau của
tổ mình. Ví dụ: Tổ rau Bắp cải cho trẻ tiếp xúc trực tiếp với rau Bắp cải quan sát
nhận biết đặc điểm và tự nói lên được về màu sắc, đặc điểm của rau Bắp cải và
8


trẻ được tự thảo luận, trao đổi với nhau về những cây rau Bắp cải, tôi đặt các câu
hỏi để kích thích trị chuyện về những gì trẻ quan sát được, điều này sẽ khơi gợi
ở trẻ mong muốn được khám phá về thế giới xung quanh giúp trẻ tự nói lên
những hiểu biết của mình về cây rau mà trẻ quan sát, hoạt động này trẻ sẽ được
nhìn, ngắm, phát hiện, trao đổi, trò chuyện,…về đối tượng quan sát từ đó giúp
trẻ phát triển khả năng quan sát, tư duy, ngơn ngữ, tình cảm, kỹ năng xã hội ở
trẻ. Trong q trình trẻ quan sát và thảo luận tơi luôn luôn gợi mở cho trẻ bằng

những câu hỏi để khuyến khích bộc lộ cảm xúc và suy nghĩ để trả lời các câu hỏi
của tôi về đặc điểm loại rau mà trẻ vừa quan sát. Đối với trẻ 3 tuổi vốn từ của trẻ
cịn chưa đầy đủ, tơi ln gợi mở và bổ sung câu trả lời cho trẻ và giúp trẻ trả lời
câu hỏi chính xác hơn điều này giúp trẻ phát huy khả năng riêng của mình và tơi
ln khích lệ động viên trẻ để trẻ tiếp thu bài học tốt hơn.
Ví dụ: Ở chủ đề TGĐV tiết dạy: “ Đặc điểm nổi bật và ích lợi của một số
con vật sống trong gia đình.” Phần gây hứng thú cho trẻ vào tôi cho trẻ hát bài
hát “Gà trống mèo con và cún con” sau đó tơi xem tôi cho trẻ xem một đoạn
video về các con vật trong gia đình và sự sinh sản của chúng vì các hình ảnh
trong máy tính quay cảnh tự nhiên của sự vật, đối tượng nên có sức hấp dẫn để
lơi cuốn trẻ ham muốn tìm hiểu.Tơi đã chuẩn bị 3 con vật để trong lồng con Gà,
Chó, Mèo thật. Sau đó tơi tặng cho mỗi tổ một lồng có nhốt con vật cho trẻ quan
sát thảo luận theo nhóm các con vật và trò chuyện về đặc điểm của từng con vật.
Qua việc thảo luận nhóm trẻ sẽ được cùng nhau quan sát, phát hiện, trò chuyện
với nhau về con vật quan sát để trẻ trả lời được các câu hỏi mà tơi đưa ra, các
câu hỏi đó sẽ kích thích trẻ trị chuyện về những gì trẻ quan sát được. Các con
xem trong lồng có con gì? Con Chó có những bộ phận gì? Con Chó có mấy
chân? Con Chó được ni để làm gì? Ni Chó có lợi gì? Tiếng kêu như thế
nào?,... sau đó tơi cho trẻ bắt trước tiếng kêu của con vật qua hoạt động này, trẻ
không chỉ nắm được đặc điểm của con vật. Điều này có tác dụng làm chính xác
những biểu tượng đã được hình thành trong đầu óc trẻ, để trẻ tìm ra các đặc
điểm để nhận xét và so sánh sự khác nhau và giống nhau của các con vật tôi thấy
trẻ so sánh rất đúng về đặc điểm của các con vật. Việc quan sát và tiếp xúc trực
9


tiếp với vật thật sẽ giúp trẻ dễ dàng nhận biết đối tượng một cách chính xác và
hứng thú hơn khi tham gia vào hoạt động giúp trẻ phát triển khả năng nhận biết
phân biệt bằng các giác quan trẻ sẽ phát triển khả năng quan sát, so sánh, phỏng
đoán giúp trẻ ghi nhớ tốt hơn. Sau đó tơi cho trẻ tự kể về một số con vật khác

sống trong gia đình cho cơ và cả lớp biết, để thay đổi khơng khí và củng cố kiến
thức tơi tổ chức cho trẻ chơi các trò chơi động đan xen với trò chơi tĩnh tạo hứng
thú cho trẻ hoạt động. Trong q trình dạy tơi cịn lồng ghép tích hợp các môn
học khác như môn Âm nhạc, Văn học……để đáp ứng nhu cầu hứng thú của trẻ,
tạo điều kiện cho tất cả các trẻ có thể “Học bằng chơi”, “chơi mà học” phù hợp
với nội dung bài học.
Với các tiết học liên quan đến các di tích lịch sử hoặc các hiện tượng tự
nhiên , các con vật sống trong rừng, các PTGT…. Thì tơi sử dụng máy tính, máy
chiếu cho trẻ xem video, hình ảnh, phim tài liệu. Ngồi ra tơi cịn thiết kế các bài
giảng thiết kế từ phần mềm powerpoint hoặc các bài giảng E-Learning về nội
dung bài cần dạy, in tranh ảnh, lô tô để dạy trẻ.
Qua các hoạt động trên giúp trẻ củng cố các biểu tượng về các sự vật, hiện
tượng gần gũi xung quanh. Như các con vật sống trong gia đình, trong rừng hay
rau, quả, cây ....từ đó sẽ hình thành các biểu tượng khái quát sơ đẳng ban đầu
cho trẻ về các con vật hay rau, cây ....giúp cho trẻ phát triển các kỹ năng nhận
thức như quan sát và tiếp xúc trực tiếp hay xem video, hình ảnh... trẻ phải sử
dụng các giác quan để thu thập thông tin về đối tượng quan sát. Từ đó trẻ sẽ biết
được các đặc điểm của đối tượng và tìm ra những điểm giống và khác nhau của
những đối tượng và trẻ có thể so sánh các đối tượng có nhiều điểm giống nhau
và những đối tượng có nhiều điểm khác nhau để tạo điều kiện phát triển các kỹ
năng quan sát, so sánh, phán đoán tư duy tổng hợp và phát triển vốn từ cho trẻ.
4: Cho trẻ làm quen với MTXQ qua các môn học khác.
* Đối với môn âm nhạc: trong tiết: “Dạy hát và vận động theo bài bắp cải
xanh” tạo hứng thú lôi cuốn trẻ vào tiết học tôi cho trẻ thăm quan mơ hình vườn
rau thật của bác nông dân và đàm thoại về các loại rau trong vườn.

10


* Đối với môn Văn học: trong tiết “ Dạy trẻ bài thơ: Rong và cá”. Để thu hút

trẻ vào tiết học tôi cho trẻ thăm quan bể nuôi cá cảnh và cho trẻ quan sát trò
chuyện về các con cá….
Hay các mơn Tạo hình, tốn tơi cũng thường lồng ghép cho trẻ làm quen với
MTXQ phù hợp với các tiết dạy. Qua hoạt này trẻ sẽ được quan sát và thảo luận
về đối tượng quan sát và tạo cho trẻ một tâm trạng vui vẻ trước khi vào bài học.
Đây cũng là việc tôi luôn luôn áp dụng tại lớp mình để tích hợp cho trẻ làm quen
với MTXQ ở các mơn học khác.
5: Phối hợp với gia đình của trẻ để phụ huynh cùng giáo viên cho trẻ tìm hiểu
về mơi trường xung quanh.
Để nâng cao chất lượng dạy trẻ khám phá mơi trường xung quanh tốt thì
việc phối hợp với phụ huynh là rất cần thiết và quan trọng trong các hoạt động
giao lưu, ngoại khóa của trẻ, hay trong các buổi họp phụ huynh, ngay từ buổi
họp phụ huynh đầu năm tôi đã nêu ra tầm quan trọng giữa môi trường thiên
nhiên và xã hội đối với sự phát triển của trẻ mầm non. Vì vậy hàng ngày tôi
thường xuyên trao đổi với phụ huynh qua các giờ đón trẻ và trả trẻ thơng qua
góc tun truyền hay “Bé học gì hơm nay” để phụ huynh nắm được nội dung
học hàng ngày của các cháu bằng cách tuyên truyền cho các bậc phụ huynh chụp
ảnh những nội dung và trao đổi về các bài học trong chủ đề, để phụ huynh cho
trẻ ôn luyện các bài đã học và biết cách cho trẻ “Học bằng chơi”, “chơi mà học”
khi trẻ ở nhà với gia đình. Ví dụ: để trẻ nhận biết được hình dạng của các đồ vật,
sự vật, hiện tượng xung quanh. Tôi đã tuyên truyền với phụ huynh hãy dành
nhiều thời gian để làm bạn và chơi cùng với trẻ cho trẻ nhận biết hình dạng của
các đồ dùng trong gia đình: Cái cốc có miệng hình trịn,…..hoặc cho con quan
sát các con vật ni trong gia đình mình, trao đổi với phụ huynh đặt các câu hỏi
kích thích trẻ trị chuyện về những gì trẻ quan sát được với phụ huynh và cùng
trẻ nhận xét về đặc điểm các con vật trong gia đình mình để kích thích trẻ quan
sát, cảm nhận và ghi nhớ các câu hỏi: Đố con biết con Mèo có mấy chân? Mèo
kêu như thế nào? Con Mèo là con vật sống ở đâu?, ....từ đó giúp trẻ phát triển
khả năng quan sát, tư duy, ngơn ngữ, tình cảm, kỹ năng xã hội ở trẻ. Tôi khuyến
11

khích các bậc phụ huynh, cho trẻ được đi tham quan, dã ngoại như đưa bé đi
thăm quan các khu di tích lịch sử…cho trẻ đến vườn bách thú chơi, tham gia các
hoạt động trải nghiệm…ngồi ra tơi cịn huy động phụ huynh ủng hộ những
nguyên vật liệu tự nhiên: Hột, hạt, sỏi, len, quần áo, vải vụn, len vụn mút xốp,
hoặc các loại phế liệu, các vỏ chai lọ,…….Hỗ trợ những ngun vật liệu sẵn có,
dễ tìm như chậu hoa, cây cảnh, hoa, quả gần gũi với trẻ. Để trẻ được tiếp xúc với
vật thật và được thực hành trải nghiệm thực tế....Qua đó sẽ giúp trẻ nhận thức
nhanh hơn, thích khám phá và cố gắng tìm hiểu thế giới xung quanh, khơng
những thế phụ huynh cịn được cùng trẻ trải nghiệm với trẻ. Chính vì vậy giải
pháp phối hợp với gia đình của trẻ để phụ huynh cùng giáo viên cho trẻ 3 - 4
tuổi tìm hiểu về môi trường xung quanh là vô cùng quan trọng giúp trẻ cảm nhận
cuộc sống xung quanh trẻ rất phong phú và đa dạng.
+ Về khả năng áp dụng của sáng kiến:
Các giải pháp nêu trên đã được áp dụng tại lớp 3 tuổi A trường Mầm non
Sơn Lôi và đã đem lại nhiều lợi ích rõ rệt giúp học sinh tiếp thu bài học nhanh
hơn, hứng thú hơn. Các giải pháp đó cịn có thể áp dụng cho tất cả các trẻ ở độ
tuổi 3-4 tuổi tại các trường Mầm non trong toàn huyện và tất cả các trẻ độ tuổi
3-4 tuổi trong các trường mầm non trong toàn tỉnh hoặc trên cả nước.
- Đánh giá lợi ích thu được do áp dụng sáng kiến theo ý kiến của tác giả:
Tôi đã áp dụng các giải pháp trên tôi nhận thấy chất lượng trên trẻ được
nâng lên rõ rệt, trẻ rất thích được khám phá mơi trường xung quanh. Tơi đã áp
dụng và cải tiến cách tổ chức cho trẻ làm quen với mơi trường xung quanh có sự
sáng tạo trong mỗi tiết dạy nên đã được đồng nghiệp và ban giám hiệu dự giờ
các tiết học về môi trường xung quanh các tiết dạy mang tính khả thi cao, có tính
mới, tính sáng tạo, mỗi tiết dạy đều có sự sáng tạo khác nhau, tơi ln tìm ra các
hình thức và phương pháp đổi mới trong khi dạy trẻ, tôi luôn lấy trẻ làm trung
tâm các hoạt động tôi để trẻ thoải mái tự khám phá chứ tôi không áp đặt, ép
buộc trẻ, nên kết quả đạt được trên trẻ rất cao cũng như tiết tôi đã thi trong cuộc

thi giáo viên giỏi cấp huyện tôi bốc thăm vào tiết “Quan sát, đàm thoại về đặc
điểm bên ngoài của một số con vật sống trong rừng. So sánh sự giống nhau và
12


khác nhau của 2 con vật” tôi đã thực hiện theo hướng giáo dục lấy trẻ làm trung
tâm tôi thấy trẻ rất hứng thú và sôi nổi nên đã đạt giải nhất cuộc thi GVG cấp
huyện, cũng như tiết tôi đi thi tỉnh tơi cũng bốc thăm tiết “Tìm hiểu một số danh
lam thắng cảnh của quê hương Vĩnh Phúc” tôi cũng đã dạy theo hướng đổi mới
nên trẻ rất hứng thú và kết quả đạt trên trẻ cũng đạt kết quả tương đối cao nên
tôi cũng đã đạt giải nhì cuộc thi GVG cấp tỉnh”. Hay các tiết “Đặc điểm nổi bật
và ích lợi của một số loại rau, quả quen thuộc. Cách chăm sóc”, “Đặc điểm nổi
bật và ích lợi của một số con vật sống dưới nước (Cá, tôm, cua)” tôi đã thực
hiện ở trường dưới sự gợi mở, hướng dẫn của cô tôi thấy trẻ chủ động học tập và
hứng thú khi tham gia vào hoạt động nên trẻ rất thích được làm quen và phám
phá với môi trường xung quanh về môi trường tự nhiên, môi trường xã hội.Sự
tiến bộ vượt bậc của trẻ đã thể hiện rõ nên được ban giám hiệu và giáo viên dự
giờ đánh giá trẻ tự tin và hứng thú tham gia học tập sôi nổi. Các giải pháp trên
tạo cho trẻ có mơi trường “Học bằng chơi”, “chơi mà học”, tơi ln đổi mới các
hình thức khác nhau trong khi dạy để trẻ có khả năng tư duy, nhận thức góp phần
hồn thành tốt mục tiêu giáo dục trẻ.
* Kết quả khảo sát trước khi áp dụng sáng kiến đạt được như sau:
Kết quả khảo sát chất lượng trẻ khi chưa áp dụng các giải pháp. (Tháng
08/2018)
Nội dung

Số trẻ Trẻ hứng thú tham gia Trẻ thích khám phá
tìm hiểu MTXQ

Trước khi áp dụng 25

Kết quả

MTXQ

Đạt

Chưa đạt

Đạt

Chưa đạt

10

15

9

16

40%

60%

36 %

64%

 Kết quả khảo sát chất lượng trẻ sau khi áp dụng các giải pháp trên.
(Tháng 1/2019)

Nội dung

Số trẻ Trẻ hứng thú tham gia
tìm hiểu MTXQ
Đạt

Chưa đạt

Trẻ thích khám phá
MTXQ
Đạt

Chưa đạt
13


Sau khi áp dụng

25

25

0

25

0

Kết quả
100%

0%
100 %
0%
So sánh lợi ích kinh tế, xã hội thu được khi áp dụng các giải pháp.
- Sau khi áp dụng đề tài “Một số giải pháp nâng cao chất lượng cho trẻ
3- 4 tuổi làm quen với MTXQ ở trường Mầm non” tôi đã thu được một số kết
quả sau:
+ Số tiền làm lợi:
Sử dụng các giải pháp trên các tiết học sử dụng vật thật hoặc sử dụng các
thiết bị như máy tính, máy chiếu các video, phim tài liệu hay các bài giảng thiết
kế từ phần mềm powerpoint hoặc các bài giảng E-Learning, nên giảm chi phí in
tranh ảnh, mua nguyên vật liệu làm đồ dùng, đồ chơi trong khi dạy trẻ sẽ giảm
chi phí in tranh và mua sốp và các nguyên vật liệu làm đồ dùng dạy học.
Ví dụ:25 học sinh x với 35 tờ tranh giá 5000/ 1 tờ/ 1 tiết học bao gồm cả
lô tô của trẻ.
35 x 5,000 = 175,000/ 1 tiết (Tranh, lô tô của trẻ)
Trang của cô 8 tờ với giá 8,000/ 1 tờ với 1 tiết học sử dụng tranh.
8 x 8,000 = 64,000/ 1 tiết học sử dụng tranh ảnh.
Tổng 239,000/ 1 tiết học sử dụng tranh ảnh, lô tô…
+ Mang lại hiệu quả kinh tế: Tiết kiệm thời gian, công sức cho giáo viên
trong q trình dạy trẻ làm quen với mơi trường xung quanh. Giúp trẻ nhận thức
nhanh qua việc tiếp xúc trực tiếp với vật thật và sử dụng các phương tiện như
máy tính, máy chiếu các video, phim tài liệu hay các bài giảng thiết kế từ phần
mềm powerpoint hoặc các bài giảng E-Learning, nên giảm chi phí in tranh ảnh,
mua nguyên vật liệu làm đồ dung, đồ chơi trong khi dạy trẻ, nâng cao chất lượng
giáo dục trẻ qua các video, hình ảnh, vật thật có sẵn ở địa phương và ở trường
mầm non.
+ Mang lại lợi ích xã hội:
Giúp trẻ 3 - 4 tuổi làm quen với môi trường xung quanh thông qua các giải
pháp đã được thực hiện trong sáng kiến, nhằm nâng cao chất lượng chăm sóc

giáo dục trẻ được phụ huynh và cộng đồng tin yêu.
14


Bảng 3: Từ hai bảng trên thể hiện rõ kết quả như sau:
Nội dung

Trước khi áp

Sau khi áp

dụng sáng kiến

dụng sáng kiến
100%

Trẻ hứng thú tham gia
tìm hiểu MTXQ
Trẻ thích khám phá
MTXQ

40%

100%

So sánh
Tăng 60 %
Tăng 64 %

36%

Qua khảo sát cho thấy: sau khi áp dụng các giải pháp mới của đề tài này
vào thực tế giảng dạy trên lớp kết quả đã tăng rõ ràng, giữa số liệu đầu năm và
cuối năm. Mức độ đạt được cuối năm so với đầu năm cao hơn rất nhiều. Đặc
biệt trẻ luôn mạnh dạn tự tin và hứng thú khi tham gia vào hoạt động tìm hiều và
khám phá MTXQ. Điều này chứng tỏ sau khi áp dụng các giải pháp của sáng
kiến kinh nghiệm đã thu được kết quả rõ dệt trong các tiết học trẻ ngồi học tập
chung và thu nhận kiến thức tốt hơn.
Các thông tin cần được bảo mật: Không có thơng tin cần được bảo mật.
d) Các điều kiện cần thiết để áp dụng sáng kiến.
* Đối với giáo viên:
- Tâm huyết với nghề, có hiểu biết về đặc điểm tâm sinh lí của trẻ để có
biện pháp thực hiện phù hợp.
- Nắm vững kiến thức của bộ môn cho trẻ làm quen với môi trường xung
quanh nắm chắc nội dung, phương pháp và chương trình chăm sóc giáo dục trẻ
theo độ tuổi.
- Tạo môi trường học tập thân thiện cho trẻ “Học bằng chơi, chơi mà học”
sử dụng hình thức dạy linh hoạt lồng ghép và thay đổi các hình thức trong tiết
học cho trẻ đỡ nhàm chán để trẻ tích cực hoạt động, và động viên trẻ kịp thời.
- Thường xuyên tìm kiếm các nguyên vật liệu sẵn có trong tự nhiên để làm
đồ dùng đồ chơi cho trẻ trải nghiệm phong phú và đa dạng.
- Có sự quan tâm, giúp đỡ và sự ủng hộ nhiệt tình của ban giám hiệu nhà
trường, của phụ huynh.
15


- Nhanh nhẹn, hoạt bát, chịu khó tìm tịi học hỏi, trau rồi kinh nghiệm để
nâng cao trình độ chuyên mơn nghiệp vụ.
* Đối với trẻ:
- Trẻ có cùng độ tuổi, khỏe mạnh. Tâm sinh lý phát triển bình thường theo

lứa tuổi, trẻ có nề nếp, ngoan ngỗn.
- Ham muốn học hỏi, khám phá, có hiểu biết, tích cực học tập, vui chơi.
* Cơ sở vật chất:
- Cơ sở vật chất môi trường lớp học khang trang sạch sẽ thuận lợi cho việc
dạy và học, để thực hiện đề tài. Có máy tính, máy chiếu, tranh ảnh về mơi
trường xung quanh,...đồ dùng trực quan phong phú và đa dạng, sinh động.
đ) Về khả năng áp dụng của sáng kiến cho những đối tượng, cơ quan, tổ
chức nào hoặc những người tham gia tổ chức áp dụng sáng kiến lần đầu (nếu
có);
Từ kết quả trên được các tổ chun mơn và hội đồng nhà trường đánh giá
Sáng kiến đạt chất lượng tốt. Bên cạnh đó, những giải pháp này cịn có thể áp
dụng cho tất cả các trẻ ở độ tuổi 3-4 tuổi trong các cơ sở giáo dục Mầm non
trong toàn Huyện và tất cả các trẻ trong độ tuổi 3-4 tuổi trong các trường mầm
non trong toàn tỉnh hoặc trên cả nước.

Danh sách những tổ chức, cá nhân đã tham gia áp dụng sáng kiến lần đầu:
T
T

Tên tổ chức/ cá
nhân

I

II
1

Địa chỉ

Phạm vi/ Lĩnh vực áp

dụng sáng kiến

Tổ chức: Trường

Trường Mầm non Sơn

Phát triển nhận thức cho

mầm non Sơn Lôi

Lôi - Bình Xuyên - VP trẻ 3 – 4 tuổi.

Cá nhân:
Đỗ Minh phương

Lớp 3 tuổi A – Trường

Phát triển nhận thức

Mầm non Sơn Lôi

cho trẻ 3 – 4 tuổi.

16


Tôi làm đơn này trân trọng đề nghị Hội đồng sáng kiến xem xét và công
nhận sáng kiến. Tôi xin cam đoan mọi thông tin nêu trong đơn là trung thực, đúng sự thật,
khơng xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ của người khác và hoàn toàn chịu trách nhiệm về thông
tin đã nêu trong đơn.

Sơn Lôi, ngày 25 tháng 1 năm 2019.
NGƯỜI VIẾT ĐƠN

Đỗ Minh Phương

17