TUAN 13TIET 13MT9

<span class='text_page_counter'>(1)</span>TUAÀN 13 21/11/2012 TIEÁT 13 giaûng:23/11/2012 BAØI 13 Thường Thức MT. Ngày soạn: Ngaøy. SÔ LÖÔC VEÀ MÓ THUAÄT CÁC DÂN TỘC ÍT NGƯỜI Ở VIỆT NAM. I/ MUÏC TIEÂU. 1. Kiến thức - Hiểu thêm nét riêng, độc đáo trong mĩ thuật truyền thống của các dân tộc thiểu số trên mọi miền của đất nước. - Vẽ đẹp dung dị của tranh thờ và thổ cẩm. - Vẽ đẹp khỏe khoắn của nhà rông, tượng nhà mồ. - Vẽ đẹp hài hòa, uyễn chuỵển trong kiến trúc và điêu khắc chăm. 2. Kĩ năng. - Phân tích được một số điểm cơ bản, đơn giản về giá trị của mĩ thuật truyền thống của dân tộc thiểu số Việt Nam giới thiệu trong chương trình SGK. - Tranh thờ và thổ cẩm. - Nhà rông và tượng nhà mồ. - Thaùp vaø ñieâu khaéc chaêm. 3. Thái độ. - HS có thái độ trân trọng, yêu quý và có ý thức bảo vệ các di sản nghệ thuật cuûa daân toäc. II/ CHUAÅN BÒ 1. Taøi lieäu tham khaûo (sgv-cktkn). 2. Đồ dùng dạy – học a. Giaùo vieân. - Một số hình ảnh, phiên bản về mẫu thêu, thổ cẩm của các dân tộc ít người; nhà sàn, nhà rông, nhà mồ và tượng nhà mồ ; tháp chăm và điêu khắc chăm. - Những tranh, ảnh liên quan đến nd bài học trong tư sách nghệ thuật của nhà xuất bản Kim Đồng. - Boä ÑDDH MT 9 b. Hoïc sinh. - Sưu tầm tranh, ảnh có liên quan đến nd bài học. 3. Phöông phaùp daïy – hoïc. - Phương pháp vấn đáp – gợi mở – thuyết trình – trực quan….

<span class='text_page_counter'>(2)</span> III/ TIEÁN TRÌNH DAÏY – HOÏC. 1. Oån định tổ chức. ( Kiểm tra sĩ số) 2. Kieåm tra baøi cuõ. Nhaän xeùt baøi 12. 3. Bài mới. a. Giới thiệu bài. b. Giaûng baøi. Hoạt Động 1 Hướng dẫn hs tìm hiểu vài nét khái quát về các dân tộc ít người ở Việt Nam. Hoạt động của giáo viên - Gv dựa trên kiếm thức hs đã học ở môn lịch sử, địa lyù. ? Trên đất nước ta có bao nhiêu dân tộc anh em sinh soáng? ? Lịch sử đã cho thấy điều gì giữ các dân tộc anh em trong quá trình dựng nước và giữ nước? ? Haõy keå teân moät soá daân toäc maø em bieát? Keát luaän. I.Vaøi neùt khaùi quaùt. - Đất nước Việt Nam trải dài từ bắc vào nam, từ đông sang taây coù 54 daân toäc anh em sinh soáng. - Caùc daân toäc vieät nam luoân keà vai saùt caùnh beân nhau trong quá trình đấu tranh trống giặc ngoại xâm, với thiên nhiên khắc nghiệt để bảo vệ và xd đất nước. - Ngoài những điểm chung ở sự phát triển về kinh tế, xã hội và văn hóa, mỗi cộng đồng các dân tộc trên đất nước Việt Nam lại có những nét đặc sắc riêng, tạo nên một bức tranh nhiều màu sắc, phong phú về hình thức và sinh động về nd của nền văn hóa các dân tộc Vieät Nam.. Hoạt động của hoïc sinh. Thieát bò vaø ÑDDH. Hs trả lời Boä ÑDDH MT9 Hs trả lời. Hs chuù yù nghe giaûng. Hs chuù yù nghe giaûng. Hoạt Động 2 Hướng dẫn hs tìm hiểu một số đặc điểm của các dân tộc ít người ở việt nam.. II. Một vài loại hình và đặc điểm của mt các dân tộc ít người. - Gv chia 6 nhoùm 1. Tranh thờ và tranh thổ cẩm. Nhoùm 1 a. Tranh Thờ. ? Tranh thờ là tranh của những dân tộc nào? (dao, hmoâng, taày, nuøng, cao lan) ? Nội dung của tranh thờ thể hiện những gì?. Hs thaûo luaän.. Hs thaûo luaän. Hs trình baøy. Moät vaøi tranh, aûnh về tranh thờ..

<span class='text_page_counter'>(3)</span> ? Cách vẽ ntn? Bằng những chất liệu gì? ? Bố cục được diễn tả ntn? Keát luaän. + Tranh Thờ là tranh phản ánh ý thức hệ lâu đời của đồng bào dân tộc nhằm hướng thiện, răn đe cái ác và cầu may mắn, phúc lành cho mọi người. - Noäi dung cuûa tranh theå hieän quan nieäm daân gian, dung hòa giữa phật giáo và đạo giáo. Bên cạnh các tranh oâng thieän, oâng aùc phaät baø quan aâm coøn coù tranh thần nông, người chim, cúm nặng……… - Tranh thờ được vẽ độc ban do thầy mo hoặc người khéo tay hoặc là in nét rồi vẽ màu. Màu là bột khoáng (lấy từ đá thiên nhiên) được pha với nhựa cây xung, cây sơn,………để vẽ. Tranh thờ thường dùng màu nguyeân chaát. - Bố cục được diễn tả theo lối thuận mắt, khác với dóng tranh dân gian của người kinh. Một số tranh thờ của các dân tộc đã đạt tới giá trị nghệ thuật cao, xứng đáng có vị trí quan trọng trong kho tàng mt dân gian Vieät Nam. Nhoùm 2 b. Thoå Caåm. ? Thổ cẩm là của những dân tộc nào? ? Vì sao những dân tộc này lại chú trọng đến việc trang trí treân tranh phuïc? ? Hoa văn trang trí thường là những hình ảnh gì? ? Được thể hiện bằng những chất liệu gì? ? Bố cục được thể hiện ntn? Keát luaän. + Thổ Cẩm : là nghệ thuậ trang trí trên vải được thể hiện bằng những bàn tay khéo léo của những người phụ nữ dân tộc. - Sống nơi rừng núi bốn mùa cảnh sắc đổi thay sinh động, đồng bào các dân tộc ít người gần gũi với thiên nhiên, họ đã cảm nhận được vẻ đẹp của thiên nhiên và thể hiện lại được những đường nét cách điệu trang trí treân trang phuïc. - Moãi daân toäc thì coù caùch trang trí treân trang ohuïc vaø cách ăn mặc khác nhau. Người Hmong, Cao Lan, Dao ……sử dụng nhiều màu sắc, hoa văn để trang trí trên y phuïc.. thaûo luaän. Hs chuù yù nghe giaûng. Hs chuù yù nghe giaûng. Hs thaûo luaän.. Hs trình baøy thaûo luaän. Hs chuù yù nghe giaûng. Moät vaøi tranh, aûnh veà thoå caåm..

<span class='text_page_counter'>(4)</span> - Hoa văn trang trí thường là những hình ảnh thiên nhieân quen thuoäc. - Được thêu bằng chỉ màu trên nền vải đậm, vì thế màu sắc của thổ cẩm luôn tươi sáng, rực rỡ nhưng khoâng choùi gaét loøe loïe. Maøu saéc treân thoå caåm laøm toân thêm vẻ đẹp của trang phục - Bố cục trang trí trên thổ cẩm thường cân xứng, các họa tiết được nhắc đi nhắc lại. 2.Nhà Rông và tượng gỗ Tây Nguyên. Nhoùm 3 a. Nhaø Roâng. ? Nhaø Roâng laø nhaø cuûa ai? ? Những dân tộc nào thường có nhà rông? (Ba- Na, Gia- Rai, Eâ- Ñeâ, Xô Ñaêng…) ? Nhà Rông được làm bằng chất liệu gì? ? Nhaø Roâng coù hình daùng ntn? Keát luaän + Nhaø Roâng laø ngoâi nhaø chung cuûa buoân laøng, coù vò trí tương tự như đình làng của người Kinh miền xuôi. - Nhà Rông làm bằng gỗ, mái lợp cỏ tranh hoặc lá cây nhưng to lớn và có kiến trúc khác biệt, không giống bất cứ kiến trúc của bất cứ một dân tộc khác nào ở Việt Nam. - Nhà Rông có hình giáng đẹp, dược trang trí bằng nhiều họa tiết cả bên trong lẫn bên ngoài (nóc nhà, coät nhaø, caàu thang……) nhoùm 4 b. Tượng gỗ Tây Nguyên. ? Nhaø moà laø nha cuûa ai? ? Tượng nhà mồ do ai tạo ra? ? Vì sao người ta lại phải tạc tượng? ? Được tạc bằng chất liệu gì? Keát luaän + Một số dân tộc ở tây nguyên như dân tộc Gia- Rai, Eâ- Đê, Ba- Na… ngoài việc làm nhà để ở còn có phong tục làm nhà rất đẹp cho người chết, nhà mồ có nhiều tượng đặt ở xung quanh để làm viu lòng người chết theo phong tục lâu đời của người tây nguyên. - Tượng nhà mồ được những người khéo tay, khẻo mạnh dùng dìu đẽo trực tiếp từ những khúc gỗ theo. Hs chuù yù nghe giaûng. Hs thaûo luaän. Hs trình baøy thaûo luaän. Hs chuù yù nghe giaûng. Hs thaûo luaän.. Hs trình baøy thaûo luaän. Hs chuù yù nghe giaûng. Moät vaøi tranh, aûnh veà nhaø roâng..

<span class='text_page_counter'>(5)</span> các đề tài người và vật với các hoật động trong sinh hoạt đời thường. Do đó tượng nhà mồ giầu tình ngẫu hứng, tượng trưng, mang vẻ đẹp tự nhiên, dân giã. 3.Thaùp vaø ñieâu khaéc chaêm(Chaøm ) Nhoùm 5 a. Thaùp Chaêm. ? Thaùp Chaêm coù caáu truùc ntn? ? Thánh địa Mĩ Sơn được xây dựng ntn? Keát luaän + Tháp Chăm là một loại công trình kíến trúc độc đáo cuûa daân toäc Chaêm. - Thaùp coù caáu truùc hình vuoâng. Nhieàu taàng, kyõ thuïaât xd tháp của người chăm cổ rất cao và vẫn đang bí ẩn đối với các nhà khoa học hiện nay. - Mặc dù bị chiến tranh, thiên tai tàn phá, song đến nay vẫn còn một số khu tháp chăm tuyệt đẹp ở Bình Ñònh, Nha Trang, Phan Rang…… ñaëc bieät laø khu thaùnh địa mĩ sơn ở tỉnh quảng nam. - Thánh địa Mĩ Sơn là khu đền tháp cổ của vương quốc chăm – pa (từ thế kỉIV- thế kỉXV) được phát hieän vaøo naêm 1898. - Toàn bộ khu di tích nằm trang thung lũng Mĩ Sơn. Đây là một quần thể gồm 60 khu di tích đền tháp lớn nhỏ, trong đó có ngôi chùa kì vĩ cao tới 24 m, hiện nay thánh địa Mĩ Sơn chỉ còn lại khoảng 20 ngôi tháp nhưng đang bị đổ nát, hư hỏng nặng. Tuy chỉ còn là pheá tích, song mó sôn vaãn laø khu di tích thaùp quan troïng nhaát, coù giaù trò nhaát cuûa vaên hoùa Chaêm – Pa, Mó Sơn còn lưu giữ được nhiều kiệt tác kiến trúc điêu khắc của người chăm xưa. - Mĩ Sơn được UNESCO công nhận là di sản văn hóa thế giới vào năm 1999. Nhoùm 6 b. Ñieâu kaéc Chaêm. ? Điêu khắc gắn liền với nghệ thuật gì? ? Điêu khắc chăm mang đậm dấu ấn gì? ? Điêu khắc chăm được diễn tả ntn? Keát luaän + Điêu khắc ( tượng tròn và phù điêu trang trí) gắn bó chặt chẽ với kiến trúc Chăm. - Nghệ thuật tạc tượng của người chăm dầu chất hiện. Hs thaûo luaän. Hs trình baøy thaûo luaän. Moät vaøi tranh, aûnh về tượng nhà mồ.. Hs chuù yù nghe giaûng. Hs chuù yù nghe giaûng. Moät vaøi hình aûnh veà thaùp chaøm. Hs thaûo luaän.. Hs trình baøy thaûo luaän. Hs chuù yù nghe giaûng. Moät vaøi hình aûnh về tượng điêu khắc vaø phuø ñieâu..

<span class='text_page_counter'>(6)</span> thực và mang đậm dấu ấn tôn giáo, vững vàng về tỉ lệ, cách tạo khối căng tròn, mịn màng, đầy gợi cảm. - Điêu khắc chăm còn lưu dữ khá nhiều ở bảo tàng chăm ở Đà Nẵng. 4. Cuûng coá Hoạt Động 3 Đánh giá kết quả học tập - Gv đặt câu hỏi kiển tra nhận thức của hs. - Khen gợi những hs có ý thức xd bài. 5. Daën doø - Hs về nhà sưu tầm tranh ảnh liên quan đến bài học - Chuaån bò cho baøi sau. 6. Rút kinh nghiệm. .......................................................................................................................................... .......................................................................................................................................... .......................... .......................................................................................................................................... ............. ............................................................................................................................ ........................... .............................................................................................................. ......................................... ................................................................................................ ........................................................

<span class='text_page_counter'>(7)</span> PHIEÁU CAÂU HOÛI THAÛO LUAÄN Nhóm 1 + Tranh Thờ. ? Tranh thờ là tranh của những dân tộc nào? (dao, hmông, tầy, nùng, cao lan) ? Nội dung của tranh thờ thể hiện những gì? Cách vẽ ntn? Bằng những chất liệu gì? ? Bố cục được diễn tả ntn? Nhoùm 2 + Thoå Caåm. ? Thổ cẩm là của những dân tộc nào? ? Vì sao những dân tộc này lại chú trọng đến việc trang trí trên tranh phục? ? Hoa văn trang trí thường là những hình ảnh gì? ? Được thể hiện bằng những chất liệu gì? Bố cục được thể hiện ntn? Nhoùm 3 + Nhaø Roâng. ? Nhaø Roâng laø nhaø cuûa ai? ? Những dân tộc nào thường có nhà rông? (Ba- Na, Gia- Rai, Eâ- Đê, Xơ Đăng…) ? Nhà Rông được làm bằng chất liệu gì? ? Nhaø Roâng coù hình daùng ntn? nhóm 4 + Tượng gỗ Tây Nguyên. ? Nhà mồ là nha của ai? Tượng nhà mồ do ai tạo ra? Vì sao người ta lại phải tạc tượng? ? Được tạc bằng chất liệu gì? Nhoùm 5 + Thaùp Chaêm..

<span class='text_page_counter'>(8)</span> ? Thaùp Chaêm coù caáu truùc ntn? ? Thánh địa Mĩ Sơn được xây dựng ntn? Nhoùm 6+ Ñieâu kaéc Chaêm. ? Điêu khắc gắn liền với nghệ thuật gì? Điêu khắc chăm mang đậm dấu ấn gì? ? Điêu khắc chăm được diễn tả ntn? ....................................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................................... ............

<span class='text_page_counter'>(9)</span>