(Sáng kiến kinh nghiệm) tích hợp nôi dung giáo dục KNS vào hoạt động giáo dục đạo đức lớp 5 cho HS trường TH thiệu khánh

1. Mở đầu
1.1. Lí do chọn đề tài.
“Giáo dục tiểu học nhằm giúp học sinh hình thành những cơ sở ban đầu
cho sự phát triển đúng đắn và lâu dài về đạo đức, trí tuệ, thể chất, thẩm mỹ và
các kĩ năng cơ bản để học sinh tiếp tục học trung học cơ sở” [Luật Giáo dục,
Điều 27, khoản 2]. Nhân cách của học sinh được hình thành qua hai con đường
cơ bản trong nhà trường là con đường dạy học và hoạt động giáo dục ngoài giờ
lên lớp (GDNGLL). Giáo dục kĩ năng sống (KNS) cho học sinh được hình thành
qua hai con đường cơ bản đó. Trong cơng cuộc đổi mới chương trình, sách giáo
khoa phổ thơng của mọi môn học đều được biên soạn thống nhất chung dưới
một quan điểm chỉ đạo quan trọng là tích hợp nhiều môn khoa học trong mỗi
môn học, nhằm đáp ứng xu thế phát triển của khoa học và nhu cầu học tập ngày
càng cao của xã hội ngày nay.
Thực tiễn GD trong các trường tiểu học, giáo viên đã tìm hiểu và thực hiện
tích hợp nội dung giáo dục KNS vào dạy học chính khóa của nhiều mơn học,
đặc biệt là hoạt động giáo dục (HĐGD) Đạo đức nhằm góp phần phát triển và
giáo dục toàn diện, nhất là giáo dục đạo đức cho học sinh. Kết quả đạt được
trong dạy học và giáo dục của các trường tiểu học đã khẳng định tính khả thi,
tính cấp thiết và bổ ích của việc giáo dục KNS cho học sinh. Tuy nhiên việc tích
hợp nội dung giáo dục KNS vào dạy học các môn học, đặc biệt là giáo dục Đạo
Đức còn đang gặp nhiều lúng túng. Nhiều GV băn khoăn trăn trở trong việc phải
tích hợp quá nhiều chủ đề khác nhau vào mọi môn học (như Giáo dục môi
trường, vệ sinh an tồn thực phẩm, an tồn giao thơng, phòng chống tệ nạn ma
tuý học đường, phòng chống tệ nạn xâm hại trẻ em, giáo dục kĩ năng sống,
v.v..). Chính vì vậy tơi chọn vấn đề này làm đề tài nghiên cứu nhằm đưa ra được
giải pháp hữu hiệu góp phần thực hiện tốt mục tiêu giáo dục tiểu học. Sáng kiến
kinh nghiệm của tơi sẽ là: “Tích hợp nội dung giáo dục kĩ năng sống vào hoạt
động giáo dục Đạo đức lớp 5 cho học sinh trường tiểu học Thiệu Khánh’’.
1.2. Mục đích nghiên cứu
Đưa ra một số giải pháp tổ chức, hướng dẫn giáo viên dạy học tích hợp nội
dung giáo dục kĩ năng sống vào hoạt động giáo dục Đạo đức cho học sinh lớp 5

đạt hiệu quả tốt nhất.
1.3. Đối tượng nghiên cứu
Tìm hiểu các cở sở khoa học, cơ sở lí luận và thực trạng của vấn đề nghiên
cứu để đưa ra một số giải pháp tổ chức, hướng dẫn giáo viên dạy học tích hợp
nội dung giáo dục kĩ năng sống vào hoạt động giáo dục Đạo đức ở lớp 5.
1.4. Phương pháp nghiên cứu
- Các phương pháp nghiên cứu lí luận
Gồm các phương pháp như: Phân tích, tổng hợp, hệ thống hố, khái qt
hố, sưu tầm tài liệu có liên quan đến vấn đề giáo dục KNS và HĐGD Đạo đức.
- Các phương pháp nghiên cứu thực tiễn
Nhằm nghiên cứu thực trạng nhận thức, thái độ, tình cảm, KNS của học
sinh lớp 5 hiện nay.
Phương pháp quan sát: Quan sát việc tổ chức, hướng dẫn của giáo viên
trong quá trình giáo dục KNS và HĐGD Đạo đức lớp 5 để thu thập các thông tin
1


phục vụ cho quá trình nghiên cứu.
Phương pháp điều tra: Sử dụng phiếu điều tra để khảo sát thực trạng việc
sử dụng các phương pháp giáo dục KNS của giáo viên cũng như các KNS mà
học sinh tiếp thu, trang bị được trước và sau khi thực nghiệm.
Phương pháp phân tích, tổng kết rút kinh nghiệm việc sử dụng các phương
pháp giáo dục KNS được tích hợp trong HĐGD Đạo đức cho học sinh lớp 5.
Phương pháp vấn đáp, đàm thoại.
Phương pháp nghiên cứu sản phẩm: Nghiên cứu các KNS mà học sinh có
được sau mỗi bài HĐGD Đạo đức.
Phương pháp thực nghiệm sư phạm: Nhằm kiểm tra tính hiệu quả, khả thi
của phương pháp tích hợp giáo dục KNS vào HĐGD Đạo đức ở lớp 5.
Phương pháp chuyên gia...
- Phương pháp thống kê: Nhằm xử lý các số liệu thực nghiệm.

2. Nội dung sáng kiến kinh nghiệm
2.1. Cơ sở lí luận của sáng kiến kinh nghiệm
2.1.1. Một số minh chứng khoa học.
* Các cuộc vận động của Bộ GD&ĐT: “Nói khơng với tiêu cực trong thi cử
và bệnh thành tích trong giáo dục” và “Mỗi thầy, cơ giáo là một tấm gương đạo
đức, tự học và sáng tạo”
* Chỉ thị Số 40/2008/CT-BGDĐT Về việc phát động phong trào thi đua
“Xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực” trong các trường phổ thông
giai đoạn 2008-2013 của Bộ Giáo dục và Đào tạo.
* Mục tiêu giáo dục và yêu cầu đổi mới của chương trình, SGK
- Mục tiêu giáo dục của Tiểu học: Giáo dục Tiểu học nhằm giúp học sinh
hình thành những cơ sở ban đầu cho sự phát triển đúng đắn và lâu dài về đạo
đức, trí tuệ, thể chất, thẩm mĩ và các kĩ năng cơ bản để học sinh tiếp tục học
trung học cơ sở.
- Yêu cầu đổi mới chương trình và sách giáo khoa: Theo chỉ đạo đúng đắn
của Đảng CSVN, Bộ Giáo dục - Đào tạo đã triển khai đổi mới Chương trình
Giáo dục các bậc học, các cấp học, trong đó có cấp Tiểu học để tiến kịp xu thế
phát triển của các nước trong khu vực và trên thế giới.
2.1.2. Một số khái niệm cơ bản.
* Ý nghĩa của giáo dục kĩ năng sống cho học sinh tiểu học:
Thế kỉ XXI với 4 đặc trưng cơ bản là Tồn cầu hố - Văn minh trí tuệ –
Kinh tế tri thức – Công nghệ thông tin. Giáo dục là “quốc sách hàng đầu” của
mỗi dân tộc, mỗi quốc gia, trong đó đối tượng được ưu tiên giáo dục hàng đầu
chính là trẻ em. Nền kinh tế thị trường và sự bùng nổ thông tin đã và đang tác
động mạnh mẽ đến các em học sinh. Do vậy việc trang bị các KNS cơ bản cho
học sinh là hết sức cần thiết, nhằm giúp các em tránh không mắc phải những
hành vi của lối sống không lành mạnh. Giáo dục KNS cho học sinh ở lứa tuổi
này là định hướng cho các em những con đường sống tích cực trong xã hội hiện
đại, như: Giáo dục KNS trong quan hệ với chính mình; Giáo dục KNS trong
quan hệ với gia đình; Giáo dục KNS trong quan hệ với xã hội giúp học sinh biết

cách ứng xử thân thiện với môi trường tự nhiên, với cộng đồng.
2


Do vậy việc giáo dục KNS và hình thành nhân cách tồn diện cho học sinh
nói chung và học sinh lớp 5 nói riêng ngày càng trở nên quan trọng và cấp thiết.
Đây khơng chỉ là địi hỏi của nhà trường tiểu học mà còn là yêu cầu cấp thiết
của xã hội đối với nhà trường và gia đình.
* Kĩ năng sống là gì?
Có nhiều góc nhìn khác nhau xem xét về khái niệm về kĩ năng sống như:
- Theo Tổ chức Văn hóa, Khoa học và Giáo dục của Liên hiệp quốc
(UNESCO) thì KNS là năng lực cá nhân để thực hiện đầy đủ các chức năng và
tham gia vào cuộc sống hàng ngày - đó là những kĩ năng cơ bản như: kĩ năng
đọc, viết, làm tính,…
- Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) thì KNS là những kĩ năng thiết thực
mà con người cần để có cuộc sống an tồn, khoẻ mạnh. Đó là những kĩ năng
mang tính tâm lí xã hội và kĩ năng giao tiếp được vận dụng trong những tình
huống hàng ngày để tương tác một cách hiệu quả với người khác và giải quyết
có hiệu quả những vấn đề, những tình huống của cuộc sống hàng ngày.
- Theo thuyết hành vi thì KNS là những kĩ năng tâm lí xã hội liên quan đến
những tri thức, những giá trị và những thái độ - là những hành vi làm cho các cá
nhân có thể thích nghi và giải quyết có hiệu quả các yêu cầu và thách thức của
cuộc sống.
Con người cần có những kĩ năng nhất định để sống (tồn tại và phát triển)
khi xem xét nó trong ba mối quan hệ: Con người với chính bản thân mình; Con
người với tự nhiên; Con người với các mối quan hệ xã hội.
Dù nhìn từ góc độ nào thì các KNS đều nhằm giúp người học biết vận dụng
những kiến thức đã học thành hành động thực tế để có thể phát triển hài hịa,
góp phần xây dựng một xã hội lành mạnh, phát triển bền vững.
KNS mang tính cá nhân, tính dân tộc và quốc gia, tính xã hội - tồn cầu.

KNS vừa mang tính sinh học vừa mang tính xã hội nghĩa là nó chủ yếu được
hình thành, vận động, phát triển và hoàn thiện dần trong hoạt động và thực tiễn
cuộc sống.
KNS cơ bản trong lứa tuổi học sinh tiểu học thường là kĩ năng tự nhận
thức, kĩ năng giao tiếp, kĩ năng xác định giá trị, kĩ năng ra quyết định, kĩ năng
kiên định, kĩ năng đặt mục tiêu,… Những kĩ năng này thường gắn với một nội
dung giáo dục cụ thể như giáo dục bảo vệ môi trường, giáo dục lịng nhân ái,
giáo dục truyền thống tơn sư trọng đạo, uống nước nhớ nguồn, giáo dục sống an
toàn, khoẻ mạnh, v.v..
* Phân loại kĩ năng sống
- Cách thứ nhất: Kĩ năng chung và kĩ năng chuyên biệt (trong lĩnh vực cụ
thể). Các kĩ năng chung: Kĩ năng nhận thức (phê phán, giải quyết vấn đề, nhận
thức hậu quả, ra quyết định, sáng tạo, tự nhận thức về bản thân). Kĩ năng đương
đầu với xúc cảm (động cơ, ý thức trách nhiệm, kiềm chế căng thẳng, kiểm soát
được cảm xúc, tự điều chỉnh,…). Kĩ năng xã hội hay kĩ năng tương tác (giao
tiếp, quyết đoán, hợp tác, sự thông cảm,…). Các kĩ năng chuyên biệt: kĩ năng về
giới tính, vệ sinh an tồn thực phẩm, vệ sinh sức khoẻ, đề phịng tai nạn thương
tích; bảo vệ thiên nhiên và môi trường; v.v..
- Cách thứ hai: Chia thành ba loại chính là kĩ năng nhận biết và sống với
3


chính mình; kĩ năng nhận biết và sống với người khác; kĩ năng ra quyết định.
+ Kĩ năng nhận biết và sống với chính mình gồm các kĩ năng như:
 Tự nhận thức: Các em cần nhận biết và hiểu rõ bản thân về những tiềm
năng, tình cảm, những mặt mạnh, mặt yếu của mình, cũng như về vị trí của mình
trong cộng đồng. Càng nhận thức được khả năng của mình bao nhiêu, các em
càng có khả năng sử dụng các kĩ năng sống khác một cách có hiệu quả bấy
nhiêu, và càng có khả năng lựa chọn những gì phù hợp với các điều kiện sẵn có
của bản thân, của xã hội bấy nhiêu.

 Lòng tự trọng: Sự tự nhận thức đưa đến sự tự trọng. Nó thể hiện qua việc
con người nhận thức được những điều tốt đẹp – những giá trị của bản thân và
kiên định giữ gìn những giá trị đó trong các tình huống phải lựa chọn giá trị.
 Sự kiên quyết: Sự kiên quyết có nghĩa là nhận biết được những gì bản
thân muốn và tại sao lại muốn, và tiến hành các bước cần thiết để đạt được
những điều đó trong những hoàn cảnh cụ thể. Cần phân biệt 2 thái cực của sự
kiên quyết: một cực là thụ động, học sinh có thể biết hoặc hiểu mình muốn gì
nhưng lại q nhút nhát và quá lười biếng để vươn lên. Còn cực kia là do quá
hung hăng nên kiên quyết giành giật điều bản thân muốn mà khơng xem xét đến
hồn cảnh hoặc những người mình đang quan hệ. Điều quan trọng là học sinh
thể hiện tính kiên quyết phải phù hợp hoàn cảnh, với từng đối tượng khác nhau.
 Đương đầu với cảm xúc: Cảm xúc sợ hãi, yêu thương, phẫn nộ, e thẹn và
mong muốn được thừa nhận,… mang tính chủ quan và con người thường có
hành động, phản ứng để đáp ứng một cách tức thời với những tình huống đó mà
khơng dựa trên suy luận lơ gic. Do vậy, cảm xúc dễ đưa con người đến những
hành vi mà sau này có thể phải hối tiếc. Việc xác định, nhận biết cảm xúc của
mình và nguyên nhân của chúng để có quyết định đúng khơng để xúc cảm chi
phối chính là kĩ năng đối phó hay cịn gọi là kĩ năng đương đầu với cảm xúc.
 Đương đầu với căng thẳng: Những căng thẳng như chuyện bất hồ trong
gia đình, sự mất mát người thân, xích mích với bạn bè, căng thẳng trong thi cử,
… là một phần hiển nhiên của cuộc sống .
+ Kĩ năng nhận biết và sống với người khác, bao gồm:
 Quan hệ tương tác liên nhân cách: Cá nhân biết cách đối xử phù hợp
trong quan hệ cụ thể để phát triển tối đa tiềm năng.
 Cảm thông: Bày tỏ sự cảm thơng bằng cách tự đặt mình vào vị trí của
người khác, là hỗ trợ người khác để giúp họ hoàn thành cơng việc được giao
nhanh chóng nhất.
 Đứng vững trước sự lôi kéo của bạn bè (người khác): nghĩa là bảo vệ
những giá trị và niềm tin của bản thân.
 Thương lượng: là cá nhân dùng hiểu biết, kinh nghiệm và niềm tin để trao

đổi mang tính thuyết phục người khác đồng ý với ý kiến, thái độ của mình.
 Giao tiếp có hiệu quả: là có khả năng dùng ngôn ngữ kết hợp với các
phương tiện biểu cảm khác để trao đổi, tiếp xúc với người khác khi cần thiết.
Việc này bao gồm cả kĩ năng lắng nghe và hiểu được người khác, v.v..
+ Các kĩ năng ra quyết định: Tư duy phê phán, sáng tạo, Ra quyết định.
- Cách phân loại thứ ba: Các kĩ năng cơ bản (biết đọc, viết, làm tính và
4


biết sử dụng các kĩ năng này trong các sinh hoạt, học tập hàng ngày). Các kĩ
năng chung (giải quyết vấn đề; tư duy phê phán; làm việc theo nhóm; thương
lượng). Các kĩ năng trong các tình huống, ngữ cảnh cụ thể như sức khoẻ; giới
tính; gia đình, mơi trường,..).
2.2. Thực trạng việc dạy học tích hợp nội dung kĩ năng sống vào hoạt
động giáo dục Đạo đức cho học sinh lớp 5.
2.2.1. Đặc điểm và tình hình chung
Qua khảo sát tơi thấy các đồng chí GV giảng dạy khối 5 phần lớn là những
người có chun mơn nghiêp vụ vững vàng, có tinh thần trách nhiệm, quan tâm
và thích học hỏi cái mới, khơng ngại khó khăn, nhiệt tình, yêu học sinh và yêu
nghề dạy học. Họ chưa được đào tạo hoặc bồi dưỡng, tập huấn về tích hợp nội
dung giáo dục KNS.
Học sinh ham học hỏi, thích tìm hiểu và khám phá cái mới lạ của các sự
vật, hiện tượng, thích làm thí nghiệm khoa học thơng qua các hoạt động học tập
dưới sự hướng dẫn của giáo viên.
2.2.2. Đặc điểm của nội dung chương trình mơn Đạo đức lớp 5
Kết quả nghiên cứu chương trình và sách giáo khoa Đạo đức lớp 5 cho thấy
Chương trình mơn Đạo đức lớp 5 gồm có 14 bài, học trong cả năm, phân bố mỗi
tuần học 01 tiết môn Đạo đức. Nội dung môn Đạo đức lớp 5 gồm nhiều vấn đề
vừa mang tính khái quát vừa mang tính cụ thể có liên quan trực tiếp hoặc gián
tiếp hoặc liên hệ đến nội dung giáo dục kĩ năng sống cho HS. Vận dụng tích hợp

nội dung giáo dục kĩ năng sống vào hoạt động giáo dục Đạo đức lớp 5 được cụ
thể như sau:
Các bài học đạo đức lớp 5
Bài 1: Em là HS lớp năm
Bài 2: Có trách nhiệm về việc làm của mình
Bài 3: Có chí thì nên
Bài 4: Nhớ ơn tổ tiên
Bài 5: Tình bạn
Bài 6: Kính già yêu trẻ
Bài 7: Tôn trọng phụ nữ
Bài 8: Hợp tác với những người xung quanh
Bài 9: Em yêu quê hương
Bài 10: Ủy ban nhân dân xã em
Bài 11: Em u Tổ quốc Việt Nam
Bài 12: Em u hịa bình
Bài 14: Bảo vệ tài ngun

Các KNS có thể tích hợp
- Kĩ năng nhận biết và sống với
chính mình
- Kĩ năng ra quyết định

- Kĩ năng nhận biết và sống với
người khác
- Kĩ năng ra quyết định

- Kĩ năng về bảo vệ thiên nhiên
và mơi trường.

2.2.3. Mục đích, nội dung và cách tiến hành nghiên cứu thực trạng

* Mục đích: Nghiên cứu thực trạng giảng dạy tích hợp nội dung giáo dục
KNS cho HS lớp 5 nhằm xác định đúng, đủ và rõ những gì đã thực hiện tốt hoặc
những hạn chế trong hoạt động giáo dục Đạo đức lớp 5. Kết quả nghiên cứu
thực trạng chính là cơ sở khoa học để đề xuất biện pháp hướng dẫn tích hợp nội
5


dung giáo dục KNS vào hoạt động giáo dục Đạo đức lớp 5 nhằm nâng cao chất
lượng, hiệu quả của hoạt động giảng dạy và giáo dục nhân cách toàn diện cho
học sinh, đặc biệt là giáo dục đạo đức cho HS.
* Nội dung khảo sát thực trạng:
- Khảo sát nhận thức, thái độ và kỹ năng của GV và HS ở trường tiểu học
(các trường tham gia dự án) về nội dung giáo dục kĩ năng sống, về biện pháp khi
thực hiện tích hợp giảng dạy trong HĐGD Đạo đức lớp 5.
- Khảo sát Kế hoạch chỉ đạo giảng dạy Đạo đức lớp 5 có tích hợp nội dung
KNS, thơng qua dạy chính khóa và ngồi giờ lên lớp của nhà trường. Riêng
trong dạy chính khóa, tơi tìm hiểu rõ nội dung kiến thức và kỹ năng đã được GV
khai thác như thế nào, liên quan đến KNS ra sao; phương pháp, phương tiện và
hình thức tổ chức dạy học mà GV đã lựa chọn sử dụng trong bài giảng để dạy
KNS cho HS.
- Khảo sát cơ sở vật chất, thiết bị và đồ dùng HĐGD Đạo đức lớp 5.
- Dự giờ, thăm lớp học trong tiết HĐGD Đạo đức lớp 5 (chính khóa).
- Khảo sát nhu cầu, nguyện vọng của giáo viên khi thực hiện giảng dạy
HĐGD Đạo đức lớp 5 có tích hợp nội dung giáo dục KNS.
* Cách tiến hành nghiên cứu thực trạng:
Một số phương pháp, biện pháp đã được sử dụng phối kết hợp để nghiên
cứu thực trạng là:
- Nghiên cứu kỹ chương trình giảng dạy HĐGD Đạo đức lớp 5, sử dụng
phương pháp đọc SHD và các tài liệu về giáo dục KNS để xác định cụ thể nội
dung tích hợp phù hợp vào từng bài trong chương trình HĐGD Đạo đức lớp 5;

xác định mức độ, hình thức tổ chức dạy học.
- Xuống trường liên hệ, làm việc với BGH, xin phép và trao đổi nội dung
tích hợp vào giảng dạy HĐGD Đạo đức lớp 5; làm quen với GV dạy khối 5,
thăm nơi để các phương tiện và đồ dùng dạy học HĐGD Đạo đức lớp 5...Nhằm
tìm hiểu đặc điểm của BGH, GV và HS trong nhà trường và xác định cơ sở vật
chất của nhà trường trang bị cho giảng dạy HĐGD Đạo đức lớp 5.
- Mượn và nghiên cứu kĩ các loại kế hoạch của nhà trường như: kế hoạch
chỉ đạo giảng dạy của tổ, nhóm chun mơn về HĐGD Đạo đức lớp 5; kế hoạch
bài dạy của cá nhân giáo viên lớp 5, nghiên cứu các loại sổ sách, sổ biên bản
họp và tổng kết của BGH, của tổ trưởng chuyên môn và giáo viên tổng phụ
trách; kế hoạch bài học Đạo đức lớp 5 của giáo viên nhằm xác định rõ ưu điểm
và hạn chế trong giảng dạy HĐGD Đạo Đức lớp 5.
- Xây dựng phiếu xin ý kiến, hướng dẫn và tiến hành điều tra cơ bản, nhằm
xác định mức độ nhận thức, thái độ, kỹ năng về giáo dục KNS và thu thập nhu
cầu, nguyện vọng của GV và HS khi dạy học tích hợp nội dung này.
- Sử dụng phương pháp phỏng vấn, trao đổi và trò chuyện trực tiếp với
BGH, GV hoặc HS để làm rõ những điều đã ghi trong phiếu xin ý kiến.
- Phương pháp quan sát kết hợp ghi chép, thăm lớp dự giờ dạy nhằm thu
thập các biểu hiện đa dạng, phong phú về thực trạng giảng dạy HĐGD Đạo đức
lớp 5 có tích hợp nội dung KNS.

6


* Kết quả nghiên cứu thực trạng:
Bảng kết quả khảo sát KNS của 130 HS lớp 5 Trường Tiểu học Thiệu Khánh
(Trước thực nghiệm)
Các kĩ năng sống
SL
TL

Tự nhận thức
48HS 36,9%
65HS 50,0%
Kĩ năng nhận biết Lịng tự trọng
và sống với chính Sự kiên quyết
58HS 44,6%
mình
Đương đầu với cảm xúc
41HS 31,5%
Đương đầu với căng thẳng
41HS 31,5%
Quan hệ tương tác liên nhân cách
34HS 26,2%
65HS 50,0%
Kĩ năng nhận biết Sự cảm thông
và sống với người Đứng vững trước sự lôi kéo của bạn bè
48HS 36,9%
khác
Sự thương lượng
58HS 44,6%
Giao tiếp có hiệu quả
45HS 34,6%
Tư duy phê phán
41HS 31,5%
Kĩ năng ra quyết
Sự sáng tạo
51HS 39,2%
định
Ra quyết định
45HS 34,6%

- Đánh giá về nhận thức, thái độ và kỹ năng về KNS của GV và HS:
+ Những hạn chế trong giảng dạy những bài có nội dung tích hợp KNS
được nghiên cứu kỹ theo các thành tố của quá trình giảng dạy, như: xác định
mục tiêu của bài dạy, nội dung, phương pháp, phương tiện, điều kiện sư phạm,
hình thức tổ chức để thực hiện bài dạy, kết quả bài dạy. Trên cơ sở đó tìm hiểu
ngun nhân dẫn đến những thực trạng trên.
+ Nghiên cứu nhật kí giảng dạy của GV dạy khối 5, tôi nhận thấy cịn có
những bất cập về phía GV là xác định mục tiêu của bài dạy chưa thể hiện sự tích
hợp KNS, chưa chú ý khai thác và khai thác chưa triệt để nội dung về giáo dục
KNS; chưa thể hiện rõ phương pháp, phương tiện đặc trưng để giáo dục KNS; tổ
chức các tình huống để tạo cơ hội cho HS thực hành trải nghiệm còn quá hạn
chế; HS chưa được trao đổi về những điều chúng được tự làm. Về phía HS thì
chưa thực sự có hứng thú và ý thức khám phá tìm hiểu khoa học. HS chưa được
làm quen và tự làm những thí nghiệm khoa học, nên việc tìm hiểu và khám phá
những hiện tượng khoa học mang tính thường thức cịn hạn chế, thiên về lý
thuyết một chiều, nghe cô giáo giảng. Do vậy một số tiết HĐGD Đạo đức lớp 5
chưa thực sự phát huy cao tính tích cực, tính chủ động và sáng tạo của học sinh;
khơng khí học tập chưa sơi nổi, chưa có hứng thú say mê học tập. Mặt khác hiểu
biết của các em về KNS còn nghèo nàn, thiếu sâu sắc, chưa phong phú, thiếu
tính hệ thống, nhiều khi còn hiểu lệch lạc, chưa nhất quán giữa nhận thức với
thái độ và hành động của bản thân. Có thể các em có hành vi ứng xử thể hiện
KNS đúng nhưng nhận thức chưa đúng và còn thiếu hụt, hoặc có một số em có
biểu hiện ngược lại.
- Nhu cầu, nguyện vọng khi tích hợp KNS vào HĐGD Đạo đức lớp 5:
+ BGH và GV tiểu học mong muốn có văn bản hướng dẫn cụ thể về giảng
dạy tích hợp nội dung KNS cũng như tích hợp các nội dung khác, kèm với tài
liệu tham khảo về vấn đề đó và phương tiện, đồ dùng (nếu có thể).
7

+ Mong muốn được hỗ trợ kinh phí khi tổ chức các hoạt động giáo dục
KNS, muốn được hỗ trợ tài liệu, trang ảnh, thiết bị, băng hình, phương tiện nghe
và nhìn, ghi âm thanh và hình ảnh.
+ Mong muốn được bồi dưỡng và tập huấn về kiến thức, kỹ năng tổ chức
và thực hiện nội dung giáo dục KNS thơng qua dạy chính khóa và thơng qua tổ
chức các HĐGDNGLL, kỹ năng soạn giáo án tích hợp, …
+ Mong muốn được Phòng GD&ĐT quan tâm, chỉ đạo và đánh giá kết quả
giảng dạy tích hợp một số vấn đề vào các môn học (đặc biệt giáo dục kĩ năng
sống cho HS).
- Cơ sở vật chất, thiết bị, máy móc và đồ dùng để dạy hoc tích hợp:
Mới chỉ là phịng học bình thường, chưa có phịng thí nghiệm, dụng cụ thí
nghiệm khoa học đơn giản cịn q thiếu thốn, tranh ảnh và các vật mô phỏng về
thực và động vật cịn nghèo nàn; các máy móc, dụng cụ, khơng có máy ảnh…
Tài liệu và sách báo về nội dung KNS chưa có.
Phân tích kết quả thực trạng, chúng tơi đã tìm ra hệ thống các nguyên nhân
chủ quan - khách quan, cá nhân – tập thể... là:
+ Chỉ đạo của Phòng GD&ĐT còn khái quát, thiếu văn bản hướng dẫn cụ
thể việc giảng dạy tích hợp. Việc thi đua và đánh giá tổng kết giảng dạy tích hợp
các vấn đề (trong đó có nội dung giáo dục kĩ năng sống) vào các môn học chưa
được quan tâm đúng mức.
+ Nhận thức về giáo dục KNS; về kỹ năng tổ chức và thực hiện tích hợp
KNS vào giảng dạy các mơn học trong nhà trường cịn hạn chế.
+ Trong kế hoạch cơng tác của nhà trường chưa có phần dành cho tích hợp
các vấn đề cơ bản của xã hội (trong đó có giáo dục KNS), nên việc triển khai và
hiệu quả giảng dạy - giáo dục đạo đức và nhân cách cho HS thông qua các môn
học đạt được chưa cao, thiếu chủ động, thiếu hệ thống, chưa đồng bộ và thiếu
thống nhất. Bài giảng còn thiên về dạy lí thuyết.
+ Cơ sở vật chất, trang thiết bị và những phương tiện thông tin phục vụ cho
các hoạt động KNS còn thiếu thốn, hạn chế; thiếu tài liệu hướng dẫn về giảng
dạy tích hợp trong nhà trường, thiếu nối mạng internet nên việc truy cập lấy

thông tin về kĩ năng sống bị hạn chế.
+ Vốn hiểu biết, kiến thức lí luận và kinh nghiệm thực tiễn về KNS; hồn
cảnh gia đình và khả năng kinh tế của mỗi giáo viên cũng khác nhau…Do đó kết
quả giảng dạy tích hợp KNS vào HĐGD Đạo đức lớp 5 của giáo viên cũng có sự
khác nhau.
+ Nội dung giáo dục KNS chưa được các cấp lãnh đạo trong và ngoài nhà
trường quan tâm đúng mức…
2.3. Một số giải pháp thực hiện tích hợp kĩ năng sống vào HĐGD Đạo
đức lớp 5
2.3.1. Nghiên cứu nội dung chương trình HĐGD Đạo đức lớp 5
- Việc nghiên cứu kỹ chương trình giúp BGH và GV xác định đúng nội
dung cần tích hợp vào dạy học HĐGD Đạo đức lớp 5, trên cơ sở đó BGH có chỉ
đạo cụ thể cho các tổ trưởng chun mơn triển khai thực hiện việc giảng dạy tích
hợp. GV xác định đúng nội dung, phương pháp và phương tiện dạy học phù hợp
8


để dạy tích hợp vào mơn học.
- Mức độ tích hợp nội dung giáo dục KNS vào HĐGD Đạo đức lớp 5 là
một phần của bài học, là liên hệ thực tế và vận dụng trực tiếp hoặc gián tiếp một
phần kiến thức của bài nhằm tạo ra cơ hội thuận lợi cho HS thực hành, trải
nghiệm. Mức độ tích hợp nội dung giáo dục KNS vào HĐGD Đạo Đức được thể
hiện ở cả 14 bài dạy song với các nội dung KNS cụ thể khác nhau.
2.3.2. Khảo sát nhu cầu, nguyện vọng, khó khăn của GV khi tích hợp
giáo dục KNS vào dạy HĐGD Đạo đức lớp 5
Kết quả cho thấy chủ yếu nhu cầu và nguyện vọng của giáo viên là mong
muốn được bồi dưỡng và tập huấn những kiến thức và kỹ năng cần thiết về KNS
phù hợp với môn học; là bồi dưỡng hoặc cung cấp tài liệu về nội dung này và
biện pháp tổ chức các hoạt động để GD KNS, là kỹ năng xác định mục tiêu, kĩ
năng khai thác nội dung tích hợp và phương pháp, phương tiện dạy học để tích

hợp, kỹ năng soạn giáo án tích hợp…Mong muốn được cung cấp hoặc tạo điều
kiện để có những trang thiết bị, phương tiện dạy học hiện đại, và những đồ dùng
dạy học đặc trưng của mơn học. Nếu có thể tổ chức cho BGH và GV được tham
quan học tập nước ngoài hoặc tham quan học tập trong nước những trường đã có
kết quả tốt về giảng dạy tích hợp KNS.
2.3.3. Lên kế hoạch tích hợp giáo dục KNS vào dạy HĐGD Đạo đức
Kế hoạch chỉ đạo giảng dạy tích hợp trong toàn khối lớp 5 cần phản ánh
các vấn đề như sau:
* Xác định mục tiêu bài dạy tích hợp KNS. Mục tiêu của HĐGD Đạo đức
lớp 5 cần phản ánh đủ ba mặt là: kiến thức, thái độ và kỹ năng. Các mục tiêu này
đã được xác định rõ trong sách hướng dẫn học về HĐGD Đạo đức lớp 5. Mục
tiêu KNS được đan xen, hịa quyện, tích hợp một cách hợp lý, nhẹ nhàng. Mục
tiêu KNS không tách rời mục tiêu của môn học, không phải là sự đặt cạnh hoặc
cộng lại của hai loại mục tiêu trong HĐGD Đạo đức lớp 5.
* Đặc điểm của bài dạy tích hợp KNS vào HĐGD Đạo đức lớp 5 là:
 Bài giảng tích hợp KNS vào HĐGD Đạo đức lớp 5: phải đảm bảo cấu
trúc hai mặt là: Mặt thứ nhất là mô tả mặt nội dung của bài dạy, gồm mục tiêu
của bài, nội dung, phương pháp, phương tiện dạy học được sử dụng trong tiết
dạy... Mặt thứ hai là mô tả mặt lô gic của bài dạy, gồm các bước như: Kích thích
HĐ học tập, tổ chức kiểm tra, đánh giá kết quả học tập.
 Bài giảng tích hợp về cơ bản vẫn đảm bảo 5 bước là: ổn định tổ chức
(khởi động), kiểm tra bài cũ, giới thiệu bài mới và giảng bài mới, luyện tập và
củng cố, giao nhiệm vụ về nhà và dặn dò.
 Kiến thức và kỹ năng về kĩ năng sống được tích hợp vào HĐGD Đạo đức
lớp 5 cần hợp lý, tự nhiên, nhẹ nhàng không ảnh hưởng tới nhận thức của HS và
phải đạt tới mục tiêu của bài dạy.
 Trong bài giảng tích hợp, mục tiêu HĐGD Đạo đức lớp 5 với mục tiêu
giáo dục KNS phải gắn bó, kết hợp hài hịa, hịa quyện với nhau một cách thống
nhất. Đó là mục tiêu kép: Mục tiêu cần đạt được ở HS của HĐGD Đạo đức lớp 5
và mục tiêu cần đạt của việc giáo dục KNS.

* Xác định những phương pháp và hình thức tổ chức dạy học để thực hiện
9


tích hợp giáo dục KNS vào HĐGD Đạo Đức lớp 5:
 Kết hợp sử dụng một số phương pháp dạy học mới với phương pháp dạy
học truyền thống như: Làm thí nghiệm khoa học, thảo luận nhóm, trị chơi,
phương pháp đóng vai theo tình huống mà GV đưa ra, điều tra thực tiễn, động
não, đàm thoại, trình bày trực quan, giải thích, khen ngợi...trên cơ sở xác định rõ
phương pháp chính và phương pháp hỗ trợ.
 Kết hợp chặt chẽ, linh hoạt các hình thức tổ chức dạy học phù hợp với nội
dung và yêu cầu bài dạy như: Dạy cá nhân, dạy hợp tác theo nhóm, dạy cho cả
lớp. Kết hợp tổ chức các bài học ở trên lớp, với làm thí nghiệm, khảo sát thực
địa, tham quan, học tại vườn trường…
 Một số phương tiện và đồ dùng dạy học thường được sử dụng là băng ghi
âm thanh và hình ảnh, tranh ảnh in hoặc chụp, vẽ, các dụng cụ thí nghiệm, ti vi,
máy chụp ảnh kỹ thuật số, máy vi tính và prozecter, giấy A0, bút dạ, băng dính,
phiếu học tập, xơ hoặc chậu đựng nước…
2.3.4. Tổ chức bồi dưỡng nhận thức về kĩ năng sống cho GV
Tích hợp nội dung giáo dục KNS vào HĐGD Đạo đức lớp 5 được hiểu là
quá trình giảng dạy thực hiện phối kết hợp, đan xen hài hòa, hòa quyện một cách
nhịp nhàng và hợp lý giữa kiến thức và kỹ năng về KNS với kiến thức, kỹ năng
của HĐGD Đạo đức lớp 5. Nội dung bồi dưỡng về KNS cho GV để dạy tích hợp
là các vấn đề cơ bản như:
- Ý nghĩa và vai trò của giáo dục KNS;
- Khái niệm, nội dung cụ thể của KNS thông qua HĐGD Đạo đức dạy
chính khóa. Những KNS cơ bản được biên soạn lồng ghép trong các bài học ở
tiểu học gồm: kĩ năng giao tiếp, kĩ năng tự nhận thức, kĩ năng tự bảo vệ, kĩ năng
kiên định và kĩ năng từ chối, kĩ năng ứng phó với tình huống căng thẳng, kĩ
năng quyết định, ... nhằm đạt mục tiêu cụ thể là sau khi được tham gia vào

chương trình giáo dục ở trường tiểu học.
- Mức độ tích hợp KNS vào HĐGD Đạo đức lớp 5. Căn cứ vào nội dung
bài học, có thể phân chia thành hai mức độ tích hợp là:
 Tích hợp bộ phận (là những bài có một phần kiến thức và kỹ năng trùng
với kiến thức và kỹ năng của KNS).
 Tích hợp dưới dạng liên hệ thực tiễn (là những bài có một phần kiến thức
có thể liên hệ thực tiễn với KNS).
- Lựa chọn các phương pháp, phương tiện và hình thức tổ chức dạy học để
sử dụng khi dạy tích hợp giáo dục KNS trong HĐGD Đạo đức lớp 5.
Phương pháp Động não:
 Mục tiêu chủ yếu: Nhằm khuyến khích học sinh đưa ra nhiều ý kiến bổ
ích về bất kì vấn đề hay chủ điểm đang học; Tạo động cơ để học sinh phát triển
các kĩ năng trong việc giải quyết các vấn đề đòi hỏi sự sáng tạo.
 Các bước tiến hành:
 Đưa ra một vấn đề hay một chủ điểm cho HS, GV không nhận xét, chê
trách, phán xét hay đánh giá nào trong khâu động não này.
 Cả lớp thảo luận và nhận xét cho nhau.
 GV nhận xét, rút ra kết luận.
10


Phương pháp Quan sát:
 Mục tiêu chủ yếu: Khuyến khích HS sử dụng ít nhất một giác quan, tri
giác trực tiếp, có mục đích vào đối tượng. Quan sát để nhận biết hình dạng, đặc
điểm bên ngồi của sự vật hiện tượng mà khơng có sự can thiệp.
 Các bước tiến hành:
 Xác định mục đích quan sát. (Để làm gì? Tại sao phải quan sát?)
 Lựa chọn đối tượng quan sát. (Sự vật, hiện tượng gì? ở đâu?)
 Tổ chức cho HS quan sát (Chia mấy nhóm? nơi quan sát?)
 Hướng dẫn cách quan sát (từ tổng thể đến bộ phận; từ chung đến riêng; từ

ngoài vào trong); cách huy động giác quan tham gia nhằm đạt được mục tiêu cần
quan sát.
Phương pháp Đóng vai:
 Mục tiêu chủ yếu: Thực hành các kĩ năng mới; Nâng cao khả năng tự
nhận thức; Tơn trọng những quan điểm khác; Tìm kiếm giải pháp cho các vấn đề
khác nhau; Nâng cao kĩ năng nói.
 Các bước tiến hành:
 GV đưa ra tình huống để cho HS đóng vai.
 Khuyến khích để HS tự xung phong nhận và đóng vai phù hợp.
 HS tập đóng vai diễn theo hiểu biết và kinh nghiệm của bản thân
(có sự trợ giúp của GV)
 GV phân tích diễn xuất của các vai đóng và rút ra bài học cần thiết.
Phương pháp hợp tác theo nhóm nhỏ
 Mục tiêu chủ yếu: Khám phá, tìm ra những điều mới; Mở rộng suy nghĩ
và hiểu biết; Phát triển kĩ năng nói, giao tiếp; Khai thác các phát hiện mới giữa
GV - HS; HS – HS.
 Các bước tiến hành:
 Chia nhóm, cử nhóm trưởng điều hành nhóm.
 Giao nhiệm vụ, thơng báo thời gian làm việc cho các nhóm
trước khi nhóm bắt đầu làm việc.
 GV đến từng nhóm quan sát và có thể có sự trợ giúp phù hợp.
 Từng nhóm lần lượt lên diễn. Các nhóm khác nghe, nhìn và nhận xét bổ
sung.
Phương pháp Trị chơi học tập
 Mục tiêu chủ yếu: Tạo môi trường học tập mới, sinh động giúp HS
"Chơi mà học"; HS tự khai thác vốn kinh nghiệm của bản thân trong quá trình
chơi để học tập và thể hiện những điều đã được học để chơi; Tạo động cơ học
tập.
 Các bước tiến hành:
 Xác định rõ mục đích (Chơi để học gì)

 Hướng dẫn trò chơi và chơi thử.
 Nhắc nhở một số yêu cầu thực hiện trong trò chơi
 GV kết hợp cùng HS nhận xét và tuyên bố kết quả của trò chơi.
- Hướng dẫn cách thiết kế bài dạy HĐGD Đạo đức có tích hợp KNS:
+ Xác định mục tiêu của bài dạy có tích hợp: Mục tiêu của bài dạy tích hợp
11


KNS trong HĐGD Đạo đức lớp 5 là mục tiêu kép, nghĩa là mục tiêu của HĐGD
Đạo đức với mục tiêu giáo dục KNS được đan xen, kết hợp hài hịa, thống nhất
với nhau. Thực hiện tốt bài giảng tích hợp thì mục tiêu giáo dục KNS và mục
tiêu của HĐGD Đạo đức cũng đồng thời được thực hiện. Hiệu quả và chất lượng
giảng dạy của HĐGD Đạo đức được nâng cao và giáo dục KNS trong trường
học cũng được tăng cường.
+ Mục tiêu cần đạt tới của giáo dục KNS là: HS có thể kể ra, nhận biết và
phân biệt được những nội dung và biểu hiện của các KNS; hình thành thái độ
đúng biểu hiện thống nhất và tương xứng với các biểu hiện của KNS; ứng dụng
các KNS vào cuộc sống và các HĐGD trong nhà trường để có những hành vi
giao tiếp ứng xử tốt, phù hợp với yêu cầu của xã hội và của nhà trường, thể hiện
lối sống văn minh, lịch sự….
+ Mục tiêu cần đạt của HĐGD Đạo đức lớp 5 là: HS trình bày được những
kiến thức cơ bản về đạo đức (bổn phận, nghĩa vụ và trách nhiệm của mình đối
với bản thân, với gia đình và nhà trường); hình thành thái độ đúng đắn phù hợp
với yêu cầu mà nhà trường và xã hội đề ra; rèn cho HS có những hành vi và thói
quen lịch sự, văn minh phù hợp với những chuẩn mực, giá trị của xã hội...
+ Cách xác định mục tiêu bài học tích cực: là GV tự đặt ra và trả lời được
các câu hỏi sau:
 Sau khi kết thúc bài học, HS phải có khả năng làm được gì?
 Mục tiêu của bài có đơn giản, rõ ràng và chính xác khơng?
 Thời gian, nguồn lực và khả năng của HS có phù hợp khơng?

 Mục tiêu có khả thi khơng? Có nhìn thấy, đo đạc được khơng?
Ví dụ như:
+ Về kiến thức: liệt kê, kể ra, mô tả, nêu tên, xác định vị trí, đặt tên, tái tạo,
trình bày, phân biệt, hồn thành, thực hiện...(Không dùng các từ ngữ: đạt được,
nhận ra, quen với, hiểu ra, suy ra,...)
+ Về kĩ năng: áp dụng, thao tác, so sánh, đối chiếu, xây dựng, tháo gỡ...
+ Về thái độ: Có thái độ, tự giác, tuân thủ, hỗ trợ, chọn lựa, giải thích, khởi
xướng, đề xuất, chia sẻ, bảo vệ ...
* Cấu trúc của tiết học tích hợp (hình thức): quy trình lên lớp của bài học
có tích hợp KNS được cấu trúc như cấu trúc quy trình dạy học, tn theo hai quy
trình. Đó là:
- Quy trình mơ tả mặt nội dung của q trình dạy học (gồm mục tiêu của
bài, nội dung, phương pháp, phương tiện dạy học được sử dụng trong tiết dạy...).
- Quy trình mơ tả mặt lơgic của q trình dạy học (gồm các bước như: Kích
thích hoạt động học tập, tổ chức hoạt động và kiểm tra, đánh giá kết quả học tập
của học sinh).
Hai quá trình này đồng thời xảy ra trong quá trình tiết dạy, các yếu tố của
chúng đan xen nhau, gắn bó chặt chẽ với nhau trong hoạt động thực tiễn. Trước
khi lên dạy, GV cần chuẩn bị chu đáo kế hoạch bài giảng, thực hiện giờ lên lớp
và rút kinh nghiệm sau khi lên lớp. Khi thực hiện tiết dạy, GV cần phân loại các
bài và tiết học để xây dựng kế hoạch bài giảng cho phù hợp.
Tiết học tích hợp KNS trong HĐGD Đạo đức cần đảm bảo 5 bước: Ổn định
12


tổ chức (khởi dộng), Kiểm tra bài cũ, Giới thiệu bài mới và giảng bài mới,
Luyện tập và củng cố, Giao nhiệm vụ về nhà và dặn dò. Các bước này quan hệ
chặt chẽ với nhau và tác động lẫn nhau.
Tiết dạy được thực hiện với các loại bài là:
o Bài cung cấp tri thức mới;

o Bài luyện tập hình thành kĩ năng và kĩ xảo;
o Bài vận dụng tri thức, kĩ năng, kĩ xảo;
o Bài khái quát và hệ thống hóa (bài tổng kết);
o Bài kiểm tra và điều chỉnh kiến thức, kĩ năng, kĩ xảo.
* Xác định thành phần tham gia giáo dục KNS cho HS tiểu học
Trong nhà trường: đó là tồn thể đội ngũ cán bộ, giáo viên, nhân viên, học
sinh trong trường, trong lớp và tự bản thân em học sinh đó. Mơi trường giáo dục
KNS cho các em là những giờ học trên lớp, giờ chơi, là HĐGDNGLL.
Trong gia đình: thì mọi người từ ông bà cha mẹ đến anh chị em, con cháu
đều có ảnh hưởng tích cực hoăc tiêu cực đến việc hình thành và rèn luyện các
KNS cho các em.
Ngồi xã hội: Mọi đoàn thể, mọi cá nhân từ những người cao niên như Hội
Người cao tuổi, Hội Cựu chiến binh, Hội Phụ nữ,... đến lực lượng trẻ như Đoàn
Thanh niên, Đội thiếu niên, các Câu lạc bộ,... ở địa phương đều có thể tham gia
giáo dục thơng qua các hoạt động xã hội hoặc bản thân người lớn nêu gương
sáng về phong cách sống, về đạo đức cho các em rèn luyện noi theo.
Như vậy, tất cả mọi người từ trong gia đình đến nhà trường và ngồi xã hội
đều là những thành phần cùng tham gia giáo dục KNS cho HS ở mọi nơi, mọi
lúc, mọi hoạt động. Giáo dục KNS là một q trình lâu dài, khó khăn, mang bản
sắc dân tộc và đặc trưng của từng thời kì lịch sử, vừa có tính truyền thống, vừa
sáng tạo, vừa nghệ thuật.
2.3.5. Tổ chức sinh hoạt tổ nhóm chuyên mơn và thí điểm dạy chun
đề có tích hợp KNS trong HĐGD Đạo đức lớp 5
Việc trao đổi, quyết định dạy theo chuyên đề và chọn người dạy thí điểm
chuyên đề được chúng tôi tiến hành kết hợp vào buổi sinh hoạt của tổ, nhóm
chun mơn tuần và buổi sinh hoạt chuyên đề của nhà trường. Khi thực hiện
biện pháp này chúng tôi động viên, lấy tinh thần tự nguyện và nhiệt tình của GV
để lựa chọn giáo viên lên tiết thí điểm. Để giúp GV lên tiết dạy thí điểm thuận
lợi, chúng tôi quan tâm hỏi han, giúp đỡ tài liệu, phương tiện, tài liệu và tư vấn
những điều mà họ cần. Cá nhân GV tích cực soạn giáo án và tập luyện. Chúng

tôi đã sử dụng phương pháp xin ý kiến chuyên gia để tư vấn những điều cần
thiết, GV bổ sung và hồn thiện giáo án.
Sau đó tiết dạy thí điểm đã được tiến hành cho tồn bộ GV khối 5 dự. Cuối
cùng là tổ chức nhận xét và rút kinh nghiệm để GV trong khối 5 học tập, sau đó
nhân rộng khơng chỉ trong khối 5 mà trong cả toàn trường.
2.3.6. Tổ chức và phát động phong trào thi đua dạy tốt và học tốt
Phong trào thi đua được phát động theo học kì và nhân các ngày lễ lớn. Sau
khi tổ chức lãnh đạo cần có nhận xét và đánh giá, tổng kết và khen thưởng cá
nhân, tập thể lớp đã tích cực và sáng tạo tham gia giảng dạy tích hợp có hiệu
13


quả; rút ra những bài học kinh nghiệm để mọi người tham khảo và học tập. Kết
quả thi đua của GV khối 5 tham gia giảng dạy tích hợp đã được BGH nhà
trường ghi nhận và lưu vào kết quả thi đua cuối mỗi học kỳ và năm học, song
lưu ý cả quá trình tham gia của GV như: xây dựng kế hoạch giảng dạy cá nhân,
chuẩn bị và làm đồ dùng dạy học, đổi mới phương pháp giảng dạy; tích hợp các
vấn đề xã hội vào HĐGD Đạo đức lớp 5, dự giờ của đồng nghiệp, kết quả lên
tiết dạy tích hợp.
2.4. Kết quả thực nghiệm và tổ chức ứng dụng
Sau một thời gian thử nghiệm hướng dẫn GV thực hiện tích hợp giáo dục
KNS vào dạy học HĐGD Đạo đức lớp 5 tại trường tiểu học, chúng tôi đã thu
được những kết quả khả quan nhất định, khẳng định tính thiết thực và hiệu quả
trong dạy học và giáo dục. Kết quả thử nghiệm thể hiện cụ thể là:
Kết quả khảo sát KNS của 130 HS lớp 5 Trường Tiểu học Thiệu Khánh
(Sau thực nghiệm)
Các kĩ năng sống
SL
TL
Tự nhận thức

65HS 50,0%
86HS 66,2%
Kĩ năng nhận biết Lòng tự trọng
và sống với chính Sự kiên quyết
69HS 53,1%
mình
Đương đầu với cảm xúc
61HS 46,9%
Đương đầu với căng thẳng
61HS 46,9%
Quan hệ tương tác liên nhân cách
52HS 40,0%
86HS 66,2%
Kĩ năng nhận biết Sự cảm thông
và sống với
Đứng vững trước sự lôi kéo của bạn bè
68HS 52,3%
người khác
Sự thương lượng
68HS 52,3%
Giao tiếp có hiệu quả
65HS 50,0%
Tư duy phê phán
58HS 44,6%
Kĩ năng ra quyết
Sự sáng tạo
65HS 50,0%
định
Ra quyết định
62HS 47,7%

- Về nhận thức: GV đã mở rộng hiểu biết và kinh nghiệm về nội dung giáo
dục KNS; GV dạy khối 5 của trường tiểu học Thiệu Khánh đã hào hứng và nhiệt
tình tham gia và nhân rộng việc giảng dạy tích hợp KNS vào các mơn học và
vào các khối, lớp trong nhà trường.
- Về chất lượng và hiệu quả HĐGD Đạo đức ở khối 5 được nâng cao. Chất
lượng và hiệu quả giảng dạy các mơn học nói chung, Đạo đức lớp 5 nói riêng đã
được nâng cao; Đặc biệt hứng thú và thái độ học tập của các em HS được cải
thiện và có chuyển biến rõ rệt, khơng khí học tập trở nên sơi nổi, tính chủ động,
sáng tạo, năng động của HS được nâng cao.
- Phong trào thi đua dạy tốt và học tốt được đẩy mạnh và mang sắc thái
mới. Vấn đề tích hợp một số nội dung mang tính tồn cầu (trong đó có giáo dục
KNS) đã được GV quan tâm khai thác và tích cực đưa vào nội dung bài dạy
khơng chỉ trong mơn Đạo đức mà cịn nhân rộng trong tất cả các môn học;
không chỉ ở khối 5 mà còn nhân rộng trong các khối lớp khác trong nhà trường;
và còn ứng dụng cả vào việc tổ chức các hình thức phong phú của HĐGDNGLL
trong nhà trường. Các HĐGDNGLL của nhà trường bước đầu có những khởi sắc
14


mới, mang lại sự phấn khởi, hứng thú và bổ ích cho HS khi tham gia các HĐ.
- Kết quả cơng tác giáo dục nhân cách tồn diện nói chung và giáo dục đạo
đức cho HS có nhiều chuyển biến và đạt kết quả tốt. Điều này cũng có nghĩa là
nội dung giáo dục KNS cho HS đã được tăng cường thể hiện ở kết quả xếp loại
phẩm chất, năng lực học kì, cả năm và kết quả học tập ở các môn học của các
em đều rất tốt.
3. Kết luận và kiến nghị
3.1. Kết luận chung
Kết quả nghiên cứu của đề tài hướng dẫn tích hợp KNS vào HĐGD Đạo
đức lớp 5 (chính khóa) ở trường tiểu học đã chứng minh và khẳng định rằng:
- Việc nghiên cứu cơ sở lí luận của đề tài nghiên cứu này là đúng hướng đã

chỉ đạo và định hướng cho tàn bộ q trình nghiên cứu. Việc khảo sát thực tế
tích hợp nội dung giáo dục KNS vào dạy học HĐGD Đạo đức lớp 5 đã tiến hành
nghiêm túc và thu được kết quả sát thực làm cơ sở cần thiết để xác định các biện
pháp hướng dẫn tích hợp KNS trong HĐGD Đạo đức. Giải pháp tổ chức và
hướng dẫn tích hợp KNS vào HĐGD Đạo đức lớp 5 là đúng đắn, thiết thực, bổ
ích, phù hợp với thực tiễn các trường tiểu học và có tính khả thi cao.
- Kết quả của hoạt động dạy của GV và hoạt động học của HS được nâng
cao và đạt kết quả tốt chỉ khi nội dung dạy học có sự tích hợp một số vấn đề
giáo dục mang tính tồn cầu và thời đại (như giáo dục môi trường, giáo dục
KNS, dân số và kế hoạch hóa gia đình…) và phương pháp dạy học cũng mang
tính tích hợp để phù hợp với các nội dung đó.
- Việc hình thành và giáo dục nhân cách tồn diện nói chung và giáo dục
phẩm chất, năng lực nói riêng (trong đó có KNS) cho học sinh tiểu học chỉ có
thể đạt kết quả tốt khi GV thực hiện giảng dạy tích hợp KNS vào các môn học,
đặc biệt HĐGD Đạo đức lớp 5 (thông qua hoạt động chính khóa và các hoạt
động giáo dục ngồi giờ lên lớp). Điều này đặc biệt có giá trị thực tiễn to lớn
trong việc nâng cao chất lượng và hiệu quả của cơng tác giáo dục nhân cách tồn
diện cho học sinh, góp phần tạo nên sự phát triển bền vững của công tác giáo
dục và phát triển của xã hội.
3.2. Đề xuất và kiến nghị
- GD KNS cần chính thức trở thành một bộ phận của kế hoạch năm học và
là một trong những nhiệm vụ quan trọng của các trường Tiểu học.
- Nên tổ chức bồi dưỡng về GD KNS cho cán bộ và giáo viên tiểu học dưới
các hình thức khác nhau có cả lý thuyết và thực hành (tập huấn, chuyên đề, hội
thảo, tham quan học tập, đặc biệt hình thức chuyên đề ngắn - dài ngày).
- Việc tổ chức thực hiện và đánh giá phong trào giáo dục KNS cho HS
trong các trường tiểu học nên sớm trở thành một trong các tiêu chí đánh giá xếp
loại giáo viên, xếp loại nhà trường tiểu học.
Trong giới hạn của một đề tài SKKN sẽ không tránh khỏi những thiếu sót
nhất định. Rất mong nhận được sự đóng góp nhiệt tình của các bạn đồng nghiệp.

Tơi xin chân thành cảm ơn !
XÁC NHẬN CỦA THỦ TRƯỞNG ĐƠN VỊ
Ngày 10 tháng 04 năm 2018
15


Tơi xin cam đoan đây là SKKN của
mình viết, khơng sao chép nội dung
của người khác.
Người thực hiện

Vũ Đình Quân

16