Luận văn thạc sĩ quản trị rủi ro tín dụng tại ngân hàng thương mại cổ phần sài gòn thương tín

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ CƠNG NGHIỆP LONG AN
------------------------------------------------------------------------

TRƯƠNG THÁI VÂN

QUẢN TRỊ RỦI RO TÍN DỤNG TẠI
NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ
PHẦN SÀI GỊN THƯƠNG TÍN

LUẬN VĂN THẠC SĨ Chuyên ngành:
Tài chính – Ngân hàng Mã ngành:
8.34.02.01

Long An, năm 2019


BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ CƠNG NGHIỆP LONG AN
------------------------------------------------------------------------

TRƯƠNG THÁI VÂN

QUẢN TRỊ RỦI RO TÍN DỤNG TẠI
NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN
SÀI GỊN THƯƠNG TÍN

LUẬN VĂN THẠC SĨ Chuyên ngành: Tài chính –
Ngân hàng Mã ngành: 8.34.02.01
Người hướng dẫn khoa học: TS. ĐÀO LÊ KIỂU OANH

Long An, năm 2019


i

LỜI CAM ĐOAN
Tác giả xin cam đoan luận văn này là cơng trình nghiên cứu của riêng tơi. Các
số liệu và kết quả trong luận văn là trung thực và chưa được cơng bố trong các tạp
chí khoa học và cơng trình nào khác.
Các thơng tin số liệu trong luận văn này đều có nguồn gốc và được ghi chú rõ
ràng./.
Tác giả

Trương Thái Vân


ii

LỜI CẢM ƠN
Tác giả xin bầy tỏ lòng biết ơn chân thành đến TS Đào Lê Kiều Oanh đã
hướng dẫn, giúp đỡ tơi hồn thành luận văn.
Tác giả xin bầy tỏ lịng biết ơn sâu sắc đến các thầy, cơ giáo Phòng Sau đại
học liên kết đào tạo Trường Đại học kinh tế Cơng nghiệp Long An, đã tận tình giúp
đỡ tơi trong q trình học tập và thực hiện luận văn
Tác giả xin chân thành cảm ơn Ban lãnh đạo, tồn thể cán bộ cơng nhân viên
tại Ngân hàng thương mại cổ phần Sài Gịn Thương Tín đã tạo mọi điều kiện tốt
nhất để tôi được yên tâm tham gia học tập, thu thập tài liệu nghiên cứu và hoàn
thành luận văn này.
Tác giả xin chân thành cảm ơn gia đình, bạn bè, đồng nghiệp đã động viên,
khích lệ và giúp đỡ tác giả hồn thành khóa học.

Xin trân trọng cảm ơn!
Tác giả

Trương Thái Vân


iii

NỘI DUNG TĨM TẮT
Đề tài “Quản trị rủi ro tín dụng tại Ngân hàng thương mại cổ phần Sài
Gòn Thương Tín” có đối tượng nghiên cứu là Quản trị rủi ro tín dụng tại ngân
hàng thương mại, với thời gian nghiên cứu là giai đoạn từ 2016 – 2018 và phạm vi
nghiên cứu: tại Ngân hàng thương mại cổ phần Sài Gịn Thương Tín (Sacombank).
Luận văn nghiên cứu theo phương pháp định tính và được bố cục theo ba
chương:
− Chương 1: Cơ sở lý luận về quản trị rủi ro tín dụng tại ngân hàng thương
mại
− Chương 2: Thực trạng quản trị rủi ro tín dụng tại Sacombank giai đoạn từ
2016 -2018
− Chương 3: Đề xuất giải pháp hoàn thiện quản trị rủi ro tín dụng tại
Sacombank
Qua phân tích thực trạng rủi ro tín dụng và quản trị rủi ro tín dụng tại
Sacombank trong giai đoạn 2016 – 2018. Tác giả nêu bật được những thành công
của Sacombank trong công tác quản trị rủi ro tín dụng như là: Sacombank đã xây
dựng được chiến lược, chính sách định hướng cho cơng tác quản trị rủi ro tín dụng
hướng tới Basel II; Chất lượng nợ, cơ cấu tín dụng được chuyển biến theo chiều
hướng tích cực; Đã áp dụng hệ thống xếp hạng tín dụng nội bộ trong đo lường rủi ro
tín dụng; Sacombank đã xây dựng được quy trình cấp tín dụng khá chặt chẽ, tạo
điều kiện để kiểm sốt rủi ro tín dụng.
Tuy nhiên cơng tác quản trị rủi ro tín dụng tại Sacombank cũng cịn một số

hạn chế và tồn tại nhất định. Trên cơ sở những thành quả đạt được, những tồn tại
hạn chế, tác giả sẽ đưa ra một số giải pháp nhằm hoàn thiện quản trị rủi ro tín dụng
tại Sacombank trong thời gian tới.
Cuối cùng, trên cơ sở nền tảng lý thuyết và thực tiễn đã được làm rõ, tác giả đề
xuất hệ thống giải pháp thích hợp, góp phần quản trị rủi ro tín dụng tại Sacombank
trong thời gian tới, đồng thời kiến nghị với các đối tượng có liên quan hỗ trợ để các
giải pháp được thực hiện khả thi và hiệu quả.


iv

ABSTRACT
Topic "Credit risk management at Saigon Thuong Tin Commercial Joint
Stock Bank" that has the object of research is the credit risk management of
commercial banks. Research scope at Sacombank in the period 2016 - 2018.
The thesis is researched by qualitative methods and organized into three
chapters
− Chapter 1: Theories of credit risk management of commercial banks
− Chapter 2: Focused on analyzing credit risk management situation of
Sacombank in the period 2016 - 2018.
− Chapter 3: Proposed solutions to meet the demand for improment of credit
risk management system.
Based on analyzing credit risk management situation of Sacombank in period
2016 - 2018. The Author gave detailed success of Sacombank in credit risk
management such as: Credit management model Basel II; credit management policy
mechanism; debt classification and risk provisioning; Internal rating system to
measure credit risk; The rigid credit process to contribute controling risk.
However, Credit risk management at Sacombank that has also limits and
particular survival. On the basic of congratulations, the existing limits, the author
will innovate some solutions to improve credit risk management system in the

future.
Finally, on the basis of the theoretical and practical foundation, the author
proposes a system of appropriate solutions, contributing to the management of
credit risks at Sacombank during the time. At the same time, to propose to relevant
objects to support the solutions to be implemented feasibly and effectively.


v

MỤC LỤC
Trang

LỜI CAM ĐOAN................................................................................................................................... i
LỜI CẢM ƠN......................................................................................................................................... ii
NỘI DUNG TÓM TẮT...................................................................................................................... iii
ABSTRACT........................................................................................................................................... iv
MỤC LỤC................................................................................................................................................ v
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT TIẾNG VIỆT..................................................................... ix
DANH MỤC CÁC BẢNG SỐ LIỆU............................................................................................... x
DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ VÀ SƠ ĐỒ.................................................................................... xi
PHẦN MỞ ĐẦU..................................................................................................................................... 1
1. Sự cần thiết của đề tài................................................................................................................. 1
2. Mục tiêu nghiên cứu.................................................................................................................... 2

2.1. Mục tiêu chung.................................................................................................................. 2
2.2. Mục tiêu cụ thể................................................................................................................... 2
3. Đối tượng nghiên cứu.................................................................................................................. 2
4. Phạm vi nghiên cứu..................................................................................................................... 2
5. Câu hỏi nghiên cứu...................................................................................................................... 3
6. Phương pháp nghiên cứu........................................................................................................... 3

7. Tổng quan các cơng trình nghiên cứu trước....................................................................... 3
8. Kết cấu của luận văn................................................................................................................... 5
CHƯƠNG 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN TRỊ RỦI RO TÍN DỤNG CỦA NGÂN
HÀNG THƯƠNG MẠI........................................................................................................................ 6
1.1. Rủi ro tín dụng trong hoạt động của ngân hàng thương mại..................................... 6

1.1.1. Khái niệm rủi ro tín dụng........................................................................................... 6
1.1.2. Phân loại rủi ro tín dụng............................................................................................. 7
1.1.3. Một số chỉ tiêu phản ánh rủi ro tín dụng.............................................................. 9
1.1.3.1. Nợ quá hạn............................................................................................................. 9
1.1.3.2. Nợ xấu...................................................................................................................... 9
1.1.3.3. Dự phòng rủi ro tín dụng
...................................................................................................................................................

10
1.1.4. Nguyên nhân gây ra rủi ro tín dụng..................................................................... 11


1.1.4.1. Nguyên nhân chủ quan.................................................................................... 11


vi
1
1.1.4.2. Nguyên nhân khách quan ............................................................. 2
1.1.5. Hậu quả của rủi ro tín dụng ................................................................. 14
1.2. Quản trị rủi ro tín dụng tại ngân hàng thương mại .......................................... 15

1.2.1. Khái niệm về quản trị rủi ro tín dụng ................................................... 15
1.2.2.
Basel ...................................................................................................... 16

1.2.3. Nội dung quản trị rủi ro tín dụng ......................................................... 18
1
1.2.3.1. Nhận diện rủi ro tín dụng ............................................................. 8
1
1.2.3.2. Đo lường rủi ro tín dụng .............................................................. 9
2
1.2.3.3. Kiểm sốt rủi ro tín dụng.............................................................. 2
2
1.2.3.4. Tài trợ rủi ro tín dụng .................................................................. 3
1.2.4. Các nhân tố ảnh hưởng đến quản trị rủi ro tín dụng của ngân hàng
thương mại.................................................................................................... 24
2
1.2.4.1. Các nhân tố thuộc về môi trường vĩ mô ........................................ 4
2
1.2.4.2. Các nhân tố thuộc về môi trường vi mô ........................................ 6
1.3. Kinh nghiệm quản trị rủi ro tín dụng của một số ngân hàng nước ngoài và bài
học cho Ngân hàng thương mại cổ phần Sài Gịn Thương Tín ................................ 27

1.3.1. Kinh nghiệm quản trị rủi ro tín dụng của một số ngân hàng nước ngoài27
1.3.2. Bài học kinh nghiệm cho Ngân hàng thương mại cổ phần Sài Gòn
Thương Tín ................................................................................................... 29
KẾT LUẬN CHƯƠNG 1 .............................................................................................. 31
CHƯƠNG 2. THỰC TRẠNG QUẢN TRỊ RỦI RO TÍN DỤNG TẠI NGÂN HÀNG
THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN SÀI GỊN THƯƠNG TÍN................................................ 32
2.1. Giới thiệu về Ngân hàng thương mại cổ phần Sài Gòn Thương Tín ................ 32

2.1.1. Q trình hình thành và phát triển của Ngân hàng thương mại cổ phần
Sài Gịn Thương Tín ..................................................................................... 32
2.1.2. Kết quả hoạt động kinh doanh của Ngân hàng thương mại cổ phần Sài
Gịn Thương Tín từ năm 2016 đến 2018........................................................ 33

2.1.1.1. Huy động vốn ............................................................................... 33


2.1.1.2. Hoạt động tín dụng....................................................................... 34
2.1.1.3. Kết quả hoạt động kinh doanh...................................................... 35


vii
2.2. Thực trạng rủi ro tín dụng tại Ngân hàng thương mại cổ phần Sài Gịn Thương
Tín........................................................................................................................................................ 35

2.2.1. Tỷ lệ nợ quá hạn.......................................................................................................... 35
2.2.2. Tỷ lệ nợ xấu................................................................................................................... 36
2.2.3. Trích lập dự phòng và sử dụng dự phòng rủi ro tín dụng............................37
2.3. Thực trạng quản trị rủi ro tín dụng tại Ngân hàng thương mại cổ phần Sài
Gịn Thương Tín.............................................................................................................................. 38

2.3.1. Chính sách quản trị rủi ro tín dụng và cơng tác tổ chức quản trị rủi ro tín
dụng tại Ngân hàng thương mại cổ phần Sài Gịn Thương Tín............................. 38
2.3.2. Nhận diện rủi ro tín dụng tại Ngân hành thương mại cổ phần Sài Gịn
Thương Tín................................................................................................................................ 42
2.3.3. Đo lường rủi ro tín dụng tại Ngân hàng thương mại cổ phần Sài Gịn
Thương Tín................................................................................................................................ 43
2.3.4. Kiểm sốt rủi ro tín dụng tại Ngân hàng thương mại cổ phần Sài Gòn
Thương Tín................................................................................................................................ 44
2.3.5. Tài trợ rủi ro tín dụng tại Ngân hàng thương mại cổ phần Sài Gịn
Thương Tín................................................................................................................................ 46
2.4. Đánh giá thực trạng cơng tác quản trị rủi ro tín dụng tại Ngân hàng thương
mại cổ phần Sài Gòn Thương Tín............................................................................................. 46

2.4.1. Kết quả đạt được......................................................................................................... 46
2.4.2. Những hạn chế............................................................................................................. 50
2.4.2.1. Tỷ lệ nợ xấu trên bảng cân đối có giảm nhưng cịn tiềm ẩn lớn, ảnh
hưởng lớn đến tình hình tài chính và uy tín của Ngân hàng thương mại cổ
phần Sài Gịn Thương Tín
...................................................................................................................................................

50
2.4.2.2. Nhiều vụ việc vi phạm về hoạt động tín dụng tiếp tục được phát
hiện, nhiều khoản nợ xấu và nợ có nguy cơ mất vốn tiếp tục bộc lộ
...................................................................................................................................................

52
2.4.3. Nguyên nhân của hạn chế trong cơng tác quản trị rủi ro tín dụng tại
Ngân hàng thương mại cổ phần Sài Gịn Thương Tín............................................... 52
KẾT LUẬN CHƯƠNG 2.................................................................................................................. 60


CHƯƠNG 3. GIẢI PHÁP TĂNG CƯỜNG QUẢN TRỊ RỦI RO TÍN DỤNG TẠI
NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN SÀI GỊN THƯƠNG TÍN............................. 61


viii
3.1. Căn cứ đề xuất giải pháp quản trị rủi ro tín dụng tại Ngân hàng thương mại cổ
phần Sài Gịn Thương Tín........................................................................................................... 61

3.1.1. Phương hướng hoạt động kinh doanh của Ngân hàng thương mại cổ
phần Sài Gịn Thương Tín đến năm 2025...................................................................... 61
3.1.2. Chính sách tín dụng và quản trị rủi ro tín dụng của Ngân hàng thương
mại cổ phần Sài Gịn Thương Tín..................................................................................... 64

3.1.2.1. Chính sách tín dụng của Ngân hàng thương mại cổ phần Sài Gịn
Thương Tín........................................................................................................................... 64
3.1.2.2. Quản trị rủi ro tín dụng của Ngân hàng thương mại cổ phần Sài
Gịn Thương Tín................................................................................................................. 65
3.2. Giải pháp tăng cường quản trị rủi ro tín dụng tại Ngân hàng thương mại cổ
phần Sài Gịn Thương Tín........................................................................................................... 67

3.2.1. Hồn thiện mơ hình quản trị trong hoạt động cho vay................................. 67
69
3.2.3. Hoàn thiện hệ thống chấm điểm và xếp hạng tín dụng................................ 70
3.2.4. Chú trọng hệ thống thơng tin trong hoạt động cho vay................................ 71
3.2.5. Nâng cao chất lượng và hiệu quả của hoạt động thu hồi và xử lý nợ....72
3.2.6. Khơng ngừng cải tiến, hồn thiện hệ thống chính sách quy trình cho vay73

3.2.7. Chú trọng và đầu tư hơn nữa vào chính sách cán bộ..................................... 74
3.2.8. Tiếp cận phương thức quản lý danh mục khoản vay hiện tại.....................75
3.2.9. Áp dụng hình thức bảo hiểm cho vay để đảm bảo an tồn vốn cho các
khoản vay có rủi ro cao......................................................................................................... 75
76
3.3. Một số kiến nghị đối với Ngân hàng Nhà nước............................................................ 76
KẾT LUẬN CHƯƠNG 3.................................................................................................................. 78
KẾT LUẬN............................................................................................................................................ 79
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO...................................................................................... 81


ix

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT TIẾNG VIỆT
STT
1

2

TỪ VIẾT TẮT
BASEL
CIC (Credit
Information
Center)

VIẾT ĐẦY ĐỦ
Ủy ban giám sát về các hoạt động Ngân hàng
Trung tâm thơng tin khách hàng

3

DN

Doanh nghiệp

4

DPRR

Dự phịng rủi ro

5

GDP (Gross
Domestic Product)

Tổng sản phẩm quốc nội

6

HMTD

Hạn mức tín dụng

7

HTXHTDNB

Hệ tống xếp hạn tín dụng nội bộ

8

NHNN

Ngân hàng Nhà nước

9

NHNN

Ngân hàng Nhà nước

10

NHTM

Ngân hàng thương mại

11

NHTMCP

Ngân hàng thương mại cổ phần

12

RRTD

Rủi ro tín dụng

13

SACOMBANK

Ngân hàng thương mại cổ phần Sài Gịn Thương
Tín

14

TSĐB

Tài sản đảm bảo

15

XLRR

Xử lý rủi ro


x

DANH MỤC CÁC BẢNG SỐ LIỆU
STT

TÊN BẢNG BIỂU

TRANG

Bảng 1.1

Xếp hạng doanh nghiệp của Moody’s

33

Bảng 2.2

Tỷ lệ nợ quá hạn của Sacombank giai đoạn 2016 – 2018

49

Bảng 2.3

Tỷ lệ nợ xấu của Sacombank giai đoạn 2016 – 2018

50

Bảng 2.4

Trích lập dự phịng và sử dụng dự phịng rủi ro tín dụng tại
Sacombank

51

Bảng 2.5

Tỷ lệ nợ xấu tại Sacombank giai đoạn 2016 – 2018

64


xi

DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ VÀ SƠ ĐỒ
BIỂU ĐỒ VÀ
HÌNH VẼ

TÊN BIỂU ĐỒ VÀ HÌNH VẼ

TRANG

Sơ đồ 1.1

Sơ đồ quy trình kiểm sốt tín dụng liên tục

35

Biểu đồ 2.1

Tăng trưởng nguồn vốn giai đoạn 2016 -2018

47

Biểu đồ 2.2

Tăng trưởng dư nợ giai đoạn 2016 -2018

47

Biểu đồ 2.3

Tăng trưởng kết quả hoạt động kinh doanh giai
đoạn 2016 -2018

48


1

PHẦN MỞ ĐẦU
1. Sự cần thiết của đề tài
Kinh doanh lĩnh vực ngân hàng tại Việt Nam thì lợi nhuận từ hoạt động tín
dụng chiếm tỷ trọng chủ yếu trong tổng thu nhập. Tuy nhiên, hoạt động này luôn
tiềm ẩn rủi ro cao, đặc biệt là ở các nước có nền kinh tế mới nổi như Việt Nam do
hệ thống thơng tin thiếu minh bạch, khơng đầy đủ, trình độ quản trị rủi ro cịn nhiều
hạn chế và tính chun nghiệp của cán bộ ngân hàng chưa cao. Rủi ro xảy ra không
những làm thiệt hại cho ngân hàng, ảnh hưởng tới kết quả hoạt động kinh doanh của

ngân hàng mà cịn cho cả khách hàng và tồn bộ nền kinh tế. Đặc biệt, trong giai
đoạn hiện nay, hoạt động tín dụng của các ngân hàng thương mại (NHTM) đang gặp
rất nhiều khó khăn, buộc các ngân hàng phải tăng trích lập dự phịng làm ảnh hưởng
đến kết quả hoạt động kinh doanh của ngân hàng và thu nhập của nhân viên. Do đó,
rủi ro tín dụng (RRTD) đang là một trong những mối quan ngại của các NHTM Việt
Nam hiện nay.
Thực tế kể từ năm 2008 đến nay, trong hoạt động tín dụng của hệ thống
NHTM ở nước ta gặp phải những rủi ro lớn bởi lạm phát cao, sự phát triển nóng của
thị trừng bất động sản, thị trường chứng khốn, …. đồng thời cũng bị ảnh hưởng
khơng nhỏ bởi cuộc khủng hoảng tài chính quốc tế và khủng hoảng nợ tại nhiều
nước châu Âu. Do tác động bởi các yếu tố khách quan đó, cộng với những yếu kém
trong quản lý RRTD của các NHTM dẫn tới tỷ lệ nợ xấu của ngành ngân hàng tăng
cao và chậm được xử lý. Thực tế này đòi hỏi các NHTM phải tăng cường quản lý
RRTD vì sự phát triển ổn định chung của nền kinh tế cũng như sự phát triển bền
vững của mỗi ngân hàng.
Ngân hàng thương mại cổ phần Sài Gịn Thương Tín là một trong những ngân
hàng quy mô lớn trong khối ngân hàng thương mại cổ phần (NHTMCP). Hiện tại,
trong mảng tín dụng tại ngân hàng TMCP Sài Gịn Thương Tín đang tăng trưởng rất
nhanh và mạnh, đặc biệt là trong cho vay khách hàng cá nhân, tình hình kiểm sốt
tín dụng thời gian qua cũng được chú trọng khá tốt. Tuy nhiên trong tình hình hiện
nay và trong tương lai, việc hướng đến các tiêu chuẩn kiểm sốt rủi ro tín dụng là
việc nên làm đối với bất kỳ ngân hàng nào và Sacombank cũng không ngoại lệ.


2
Xuất phát từ thực tế đó, tác giả đi sâu vào nghiên cứu thực trang rủi ro tín
dụng và quản trị rủi ro tín dụng tại Ngân hàng TMCP Sài Gịn Thương Tín giai đoạn
2016 – 2018, qua đó nghiên cứu và đề xuất các giải pháp nhằm tăng cường quản trị
rủi ro tín dụng của Ngân hàng TMCP Sài Gịn Thương Tín. Do vậy, tác giả đã lựa
chọn đề tài “ Quản trị rủi ro tín dụng tại Ngân hàng thương mại cổ phần Sài

Gịn Thương Tín” làm đề tài luận văn thạc sĩ.
2. Mục tiêu nghiên cứu
2.1. Mục tiêu chung

Phân tích, đánh giá thực trạng quản trị rủi ro tín dụng tại Sacombank, trên cơ
sở đó đề xuất các giải pháp và kiến nghị có tính khả thi, có cơ sở khoa học và có
tính thuyết phục nhằm hồn thiện quản trị RRTD tại Sacombank từ đó góp phần
nâng cao hiệu hoạt động tín dụng của Sacombank.
2.2. Mục tiêu cụ thể
9 Phân tích hoạt động tín dụng và rủi ro tín dụng của Sacombank một cách
hệ thống trong giai đoạn 2016-2018 và thực trạng quản trị rủi ro tín dụng của
ngân hàng trong giai đoạn trên. Đánh giá những kết quả đạt được và những hạn
chế, tồn tại trong quản trị của Sacombank và các nguyên nhân của những hạn chế.
9 Đề xuất các giải pháp phù hợp với tình hình hoạt động và kiến nghị nhằm
hồn thiện quản trị rủi ro tín dụng tại Sacombank.
3. Đối tượng nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu của đề tài là quản trị rủi ro tín dụng tại ngân hàng
thương mại cổ phần Sài Gịn Thương Tín.
4. Phạm vi nghiên cứu
9

Phạm vi khơng gian: tại Ngân hàng TMCP Sài Gịn Thương Tín.

9

Phạm vi thời gian: Giai đoạn 2016 – 2018.


3
5. Câu hỏi nghiên cứu

9 Thực trạng quản trị rủi ro tín dụng tại Sacombank như thế nào? Những
thành tựu, hạn chế và nguyên nhân của hạn chế trong quản trị rủi ro tín dụng tại là
gì?
9 Giải pháp và khuyến nghị nào cần phải thực hiện để hoàn thiện quản trị
rủi ro tín dụng tại Sacombank?
6. Phương pháp nghiên cứu
Luận văn sử dụng phương pháp nghiên cứu định tính, cụ thể như sau:
Phương pháp kế thừa lý luận cơ bản được sử dụng trong việc hệ thống hoá các
vấn đề lý luận làm cơ sở cho việc nghiên cứu đề tài.
Phương pháp tổng hợp được sử dụng trong việc tổng kết thực tiễn hoạt động
quản trị rủi ro tín dụng Sacombank từ đó tổng kết, rút kinh nghiệm làm tiền đề, cơ
sở để đưa ra các giải pháp nâng cao năng lực quản trị rủi ro tín dụng tại Sacombank.
Phương pháp nghiên cứu định tính cịn bao gồm các phương pháp: Phân tích,
so sánh nhằm đối chiếu, so sánh các số liệu, thơng tin trong q khứ để tìm hiểu
nguyên nhân và có các định hướng, giải pháp, kiến nghị phù hợp nhằm góp phần
tăng cường quản lý rủi ro tín dụng tại Sacombank.
Phương pháp phân tích được sử dụng trong việc luận giải, chứng minh nhằm
làm sáng tỏ các vấn đề lý luận, trong việc đánh giá năng lực quản trị rủi ro tín dụng
của ngân hàng trong thời gian qua cũng như đánh giá và lựa chọn giải pháp nhằm
nâng cao năng lực quản trị rủi ro tín dụng của Sacombank trong thời gian tới.
7. Tổng quan các cơng trình nghiên cứu trước
Lê Thị Huyền Diệu (2010) “Mơ hình quản lý rủi ro tín dụng tại hệ thống ngân
hàng thương mại Việt Nam”, Học viện Ngân hàng. Luận văn tập trung nghiên cứu
về rủi ro tín dụng, các nguyên nhân, các dấu hiệu, các chỉ tiêu phản ánh rủi ro tín
dụng trong hoạt động kinh doanh của ngân hàng thương mại. Đồng thời, luận văn
cũng hệ thống hóa rõ nét nội dung cơ bản của quản trị rủi ro tín dụng, trên cơ sở đó
đưa ra các mơ hình quản lý rủi ro và điều kiện áp dụng. Trên thực tế, mỗi ngân hàng


4

có đặc điểm riêng về cơ cấu tổ chức, vi mơ vốn, lĩnh vực ưu tiên hoạt động, hình
thức sở hữu, trình độ cơng nghệ và năng lực, … do đó, các giải pháp trong luận văn
có thể chưa phù hợp với một ngân hàng cụ thể.
Nguyễn Đức Tú (2012), “Quản trị rủi ro tín dụng tại ngân hàng thương mại
cổ phần Công Thương Việt Nam”, Đại học kinh tế Quốc Dân. Luận văn đã làm rõ cơ
sở lý luận về rủi ro tín dụng của ngân hàng thương mại, sự cần thiết để quản lý rủi
ro tín dụng, nội dung quản lý rủi ro tín dụng bao gồm: Nhận biết rủi ro tín dụng, đo
lường rủi ro tín dụng, ứng phó rủi ro tín dụng và kiểm sốt rủi ro tín dụng. Trong
luận văn, tác giả cũng trình bài định hướng cơng tác quản trị rủi ro tín dụng và giải
pháp tăng cường quản lý rủi ro tín dụng tại ngân hàng, đồng thời đề xuất các kiến
nghị với nhà nước, Ngân hàng Nhà nước và Ủy ban giám sát tài chính quốc gia.
Đinh Thu Hương và Phan Đăng Lưu (2014) “Hồn thiện mơ hình tổ chức
quản trị rủi ro tín dụng tại Agribank nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh trong hội
nhập quốc tế” được đăng trên Tạp chí ngân hàng, số 5, phát hành tháng 3/2014. Các
tác giả trình bày mơ hình quản lý rủi ro tín dụng theo thơng lệ quốc tế có tham khảo
kinh nghiệm quản trị rủi ro tín dụng của nhiều ngân hàng lớn trong và ngoài nước
và các khuyến cáo của Uỷ ban Basel; mơ hình quản trị rủi ro tín dụng hiện tại của
Agribank. Qua đó, tác giả đưa ra những mặt làm được theo chuẩn mực của Basel và
những hạn chế trong mơ hình quản trị rủi ro của Agribank. Đồng thời, bài viết cũng
đề xuất các giải pháp hoàn thiện mơ hình quản trị rủi ro tín dụng tại Agribank. Tuy
nhiên, tác giả chỉ đề cập đến mơ hình tổ chức tại Agribank chứ không đề cập cụ thể
hiện tại Agribank đang quản trị rủi ro tín dụng như thế nào.
Mặc dù có rất nhiều cơng trình nghiên cứu liên quan đến chủ đề quản trị rủi ro
tín dụng của các ngân hàng thương mại. Tuy nhiên, nghiên cứu của tác giả khơng
trùng lắp hồn tồn so với các nghiên cứu trước đây vì sự khác biệt về phạm vi thời
gian và không gian nghiên cứu. Luận văn nghiên cứu về cách thức quản trị rủi ro tín
dụng tại Sacombank. So sánh với lý thuyết quản trị rủi ro tín dụng và kinh nghiệm
quản trị rủi ro tín dụng của các ngân hàng có uy tín và được đánh giá cao. Để quản
trị rủi ro tín dụng trong tồn hệ thống theo thông lệ quốc tế, Sacombank đã đưa ra
các quy trình, quy định trong hoạt động cấp tín dụng và kiểm tra giám sát quá trình

5
thực hiện. Từ đó đóng góp của luận văn là đã đưa ra được các giải pháp phù hợp với
thực tiễn trong quản lý rủi ro tín dụng tại Sacombank, từ đó góp phần nâng cao hiệu
quả tín dụng và gia tăng hiệu quả kinh doanh cho Sacombank.
8. Kết cấu của luận văn
Ngoài phần mở đầu và kết luận, luận văn được chia làm 3 chương, cụ thể:
9

Chương 1: Cơ sở lý luận về quản trị rủi ro tín dụng tại ngân hàng thương

mại
9 Chương 2: Thực trạng quản trị rủi ro tín dụng tại Ngân hàng thương mại
cổ phần Sài Gịn Thương Tín giai đoạn từ 2016 - 2018
9 Chương 3: Giải pháp hoàn thiện quản trị rủi ro tín dụng tại Ngân hàng
thương mại cổ phần Sài Gịn Thương Tín


6

CHƯƠNG 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN TRỊ RỦI RO TÍN
DỤNG TẠI NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI
1.1. Rủi ro tín dụng trong hoạt động của ngân hàng thương mại
1.1.1. Khái niệm rủi ro tín dụng
Rủi ro tín dụng gắn liền với hoạt động tín dụng, là hoạt động cơ bản của ngân
hàng và đem lại nguồn thu chủ yếu của ngân hàng hiện nay, có thể gây tổn thất về
tài chính, về kinh tế mà tác động trực tiếp là làm giảm lãi, giảm giá trị thị trường về
vốn, trong trường hợp nghiêm trọng hơn có thể làm hoạt động kinh doanh của Ngân
hàng bị thua lỗ, thậm chí là phá sản ngân hàng. Có nhiều khái niệm về rủi ro tín

dụng được ghi nhận trong các tài liệu nghiên cứu của các học giả trong và ngồi
nước, có thể dẫn ra như sau:
Quan điểm của A.Saunder và H.Langge thì: “ Rủi ro tín dụng là khoản lỗ tiềm
tàng khi ngân hàng cấp tín dụng cho một khách hàng, nghĩa là khả năng luồng thu
nhập dự tính mang lại từ khoản cho vay của ngân hàng không thể thực hiện đầy đủ
về cả số lượng và thời gian.
Theo định nghĩa của Ủy ban Basel thuộc ngân hàng thanh toán Quốc tế: “ Rủi
ro tín dụng là khả năng mà khách hàng vay hoặc bên đối tác không thực hiện được
các nghĩa vụ của mình theo những điều khoản đã thỏa thuận”.
Theo khoản 1 Điều 2 Thông tư số 02/2013/TT-NHNN ngày 21 tháng 01 năm
2013 quy định về phân loại tài sản có, mức trích, phương pháp trích lập dự phịng
rủi ro và việc sử dụng dự phòng để xử lý rủi ro trong hoạt động của tổ chức tín
dụng. Chi nhánh ngân hàng nước ngồi, rủi ro tín dụng được định nghĩa như sau: “
Rủi ro tín dụng trong hoạt động ngân hàng của tổ chức tín dụng là khả năng xảy ra
tổn thất trong hoạt động ngân hàng của tổ chức tín dụng do khách hàng khơng thực
hiện được hoặc khơng có khả năng thực hiện nghĩa vụ của mình theo cam kết”.
Như vậy, đứng trên nhiều góc độ khác nhau để nhìn nhận thì rủi ro tín dụng có
thể được diễn đạt dưới các hình thức khác nhau, song các khái niệm, các quan điểm
đều tựu chung về bản chất của rủi ro tín dụng đó là: Rủi ro tín dụng là khả năng xảy


7
ra tổn thất, thiệt hại về kinh tế mà tổ chức tín dụng phải gánh chịu do khách hàng
vay vốn khơng thực hiện nghĩa vụ hồn trả nợ gốc và lãi hoặc hồn trả khơng đúng
hạn.
1.1.2. Phân loại rủi ro tín dụng
Có nhiều cách phân loại và tiếp cận rủi ro tín dụng khác nhau, sau đây là một
số cách phân loại phổ biến:
Căn cứ vào nguồn gốc của rủi ro tín dụng có thể chia rủi ro tín dụng làm 2
nhóm: rủi ro đạo đức và rủi ro do sự lựa chọn đối nghịch;

Rủi ro đạo đức: là rủi ro do thông tin không cân xứng tạo ra sau khi cuộc giao
dịch diễn ra. Vì lợi ích cá nhân mà bên cho vay đã bỏ qua các thông tin không tin
cậy về năng lực trả nợ của bên đi vay hoặc bên đi vay đã cố tình khơng tn thủ các
quy định trong thỏa thuận vay, không cung cấp các thơng tin có thể ảnh hưởng đến
năng lực trả nợ trong quán trình sử dụng vốn vay.
Rủi ro do sự lựa chọn đối nghịch: là rủi ro do thông tin không cân xứng tạo ra
trước khi cuộc giao dịch diễn ra. Bên cho vay tin tưởng vào năng lực của người vay
mà cho vay trong khi người đi vay với mục đích để vay được vốn đã cung cấp thông
tin không chung thực cho bên cho vay.
Căn cứ vào mức độ tổn thất, có thể chia ra rủi ro tín dụng ra làm 2 loại là: rủi
ro mất vốn và rủi ro đọng vốn;
Rủi ro mất vốn: Rủi ro mất vốn là rủi ro khi người vay khơng có khả năng trả
được nợ theo hợp đồng, bao gồm vốn gốc hoặc lãi vay, ngân hàng chỉ trông chờ vào
giá trị thanh lý tài sản của bên đi vay.
Rủi ro đọng vốn: Rủi ro đọng vốn là rủi ro xảy ra trong trường hợp đến hạn mà
ngân hàng vẫn chưa thu hồi vốn vay, dẫn đến các khoản vốn bị đông cứng và ảnh
hưởng đến ngân hàng trên hai phương diện: ảnh hưởng đến kế hoạch sử dụng vốn
của ngân hàng, gặp khó khăn cho việc thanh tốn cho khách hàng gửi.
Căn cứ theo đối tượng sử dụng, có thể chia làm 3 nhóm:


8
Rủi ro khách hàng cá thể: Rủi ro tín dụng xảy ra đối với đối tượng khách hàng
là cá nhân.
Rủi ro khách hàng tổ chức: Rủi ro tín dụng xảy ra đối với khách hàng là công
ty, tổ chức kinh tế, định chế tài chính.
Rủi ro quốc gia hay khu vực địa lý: Rủi ro tín dụng xảy ra đối với từng quốc
gia đối với hoạt động vay nợ, viện trợ.
Căn cứ phạm vi của rủi ro tín dụng, có thể phân rủi ro tín dụng thành rủi ro cá
biệt và rủi ro hệ thống.

Rủi ro tín dụng cá biệt: là rủi ro tín dụng xảy ra đối với một khoản vay của một
khách hàng cụ thể, thuộc một nhóm ngành cụ thể. Rủi ro tín dụng cá biệt xảy ra do
một số nguyên nhân: Đặc điểm ngành và loại hình kinh tế của khách hàng, tình hình
tài chính của khách hàng, khả năng quản trị của khách hàng, đạo đức khách hàng,
các nguyên nhân khác … Tóm lại, việc nghiên cứu rủi ro cá biệt sẽ giúp ngân hàng
đa dạng hóa hoạt động tín dụng để giảm thiểu rủi ro, đem lại hiệu quả cho ngân
hàng.
Rủi ro tín dụng hệ thống: là rủi ro tín dụng xảy ra khơng chỉ đối với một ngân
hàng mà mang tín chất hệ thống, lan truyền đến cả khu vực ngân hàng.
Căn cứ vào giai đoạn phát sinh rủi ro, chia làm ba nhóm: Rủi ro trước khi cho
vay, rủi ro trong khi cho vay và rủi ro sau khi cho vay.
Rủi ro trước khi cho vay: Rủi ro xảy ra khi ngân hàng phân tích đánh giá sai về
khách hàng dẫn đến cho vay các khách hàng không đủ điều kiện đảm bảo khả năng
trả nợ trong tương lai.
Rủi ro trong khi cho vay: Rủi ro này xảy ra trong quy trình cấp tín dụng. Các
nguyên nhân dẫn đến rủi ro này bao gồm: việc giải ngân không đúng tiến độ, không
cập nhật thông tin khách hàng thường xuyên và không dự báo được rủi ro tìm năng.
Rủi ro sau khi cho vay: Rủi ro này xảy ro khi mà cán bộ tín dụng khơng nắm
được tình hình sử dụng vốn vay, khả năng tài chính trong tương lai của khách hàng.


9
Căn cứ vào quy mô ảnh hưởng của rủi ro tín dụng đến hoạt động của ngân
hàng, rủi ro tín dụng được chia thành rủi ro khoản vay và rủi ro danh mục.
Rủi ro khoản vay: là rủi ro được đánh giá đối với mỗi khoản vay, mức độ rủi
ro khoản vay được đánh giá đơn lẻ và mức độ ảnh hưởng thường được giới hạn do
quy mô khoản vay.
Rủi ro danh mục: là rủi ro được đánh giá đối với một danh mục các khoản vay
có tính chất tương đồng ( đối tượng khách hàng, đối tượng cho vay hay tính chất
khoản vay…). Việc đánh giá rủi ro danh mục có vay trị quan trọng vì mức độ ảnh

hưởng lan tỏa và quy mơ tín dụng lớn.
1.1.3. Một số chỉ tiêu phản ánh rủi ro tín dụng
1.1.3.1. Nợ quá hạn
Đây là chỉ tiêu đặc biệt quan trọng, nó phản ánh rủi ro tín dụng của ngân hàng,
cụ thể:
Nợ quá hạn là chỉ tiêu cơ bản phản ánh rủi ro tín dụng. Nợ quá hạn sẽ phát
sinh khi đến thời hạn trả nợ theo cam kết, người vay khơng có khả năng trả được nợ
một phần hay toàn bộ khoản vay cho ngân hàng. Tùy theo thời gian quá hạn, khoản
nợ này sẽ được xác định là nợ đủ tiêu chuẩn, nợ cần chú ý, nợ dưới tiêu chuẩn, nợ
nghi ngờ, nợ có khả năng mất vốn. Nợ quá hạn được phản ánh qua 2 chỉ tiêu sau:
+

Tỉ lệ nợ quá hạn = Số dư nợ quá hạn/Tổng dư nợ

+

Tỉ lệ khách hàng có nợ quá hạn trên tổng khách hàng có dư nợ = Số khách

hàng có nợ quá hạn/Tổng khách hàng có dư nợ
1.1.3.2. Nợ xấu
Nợ xấu chính là các khoản tiền cho khách hàng vay, mà xuất hiện khả năng
không thu hồi lại. Các khoản nợ này phát sinh là do ngân hàng thẩm định thiếu
chính xác, khách hàng làm ăn thua lỗ hoặc phá sản, nợ phải trả tăng, khách hàng
mất khả năng thanh toán hoặc cố ý không trả nợ… Nợ xấu sẽ phản ánh một cách rõ
nét rủi ro tín dụng của ngân hàng thông qua việc đánh giá cả thời hạn quá hạn của
phản vay và tiêu chí đánh giá rủi ro của khoản vay. Nợ xấu là các khoản nợ thuộc