Luận văn Thạc sĩ Quản lý công: Thực hiện thủ tục hành chính theo cơ chế một cửa, một cửa liên thông tại Trung tâm Hành chính công tỉnh Đắk Nông
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (1.13 MB, 132 trang )
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
…………/…………
BỘ NỘI VỤ
……/……
HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA
LÊ KHẮC CHÍ
THỰC HIỆN THỦ TỤC HÀNH CHÍNH THEO
CƠ CHẾ MỘT CỬA, MỘT CỬA LIÊN THÔNG
TẠI TRUNG TÂM HÀNH CHÍNH CƠNG
TỈNH ĐẮK NƠNG
LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ CÔNG
ĐẮK LẮK - NĂM 2021
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
BỘ NỘI VỤ
…………/…………
……/……
HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA
LÊ KHẮC CHÍ
THỰC HIỆN THỦ TỤC HÀNH CHÍNH THEO
CƠ CHẾ MỘT CỬA, MỘT CỬA LIÊN THÔNG
TẠI TRUNG TÂM HÀNH CHÍNH CƠNG
TỈNH ĐẮK NƠNG
LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ CƠNG
Chun ngành: Quản lý cơng
Mã số: 8 34 04 03
NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. TRỊNH THANH HÀ
ĐẮK LẮK - NĂM 2021
LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan luận văn thạc sĩ đề tài "Thực hiện thủ tục hành chính
theo cơ chế một cửa, một cửa liên thông tại Trung tâm Hành chính cơng tỉnh
Đắk Nơng" là cơng trình nghiên cứu của bản thân tôi cùng với sự giúp đỡ của
giảng viên hướng dẫn khoa học. Các số liệu trong luận văn là khách quan,
trung thực, dựa trên kết quả nghiên cứu, thu thập tài liệu và các số liệu đã
được công bố.
Đắk Lắk, ngày
tháng
Tác giả
Lê Khắc Chí
năm 2021
LỜI CẢM ƠN
Tôi xin trân trọng cảm ơn tập thể Lãnh đạo, giảng viên và toàn thể cán
bộ, viên chức đang cơng tác tại Học viện hành chính quốc gia. Nhờ sự giảng
dạy và hướng dẫn tận tình của thầy cô đã giúp tôi tiếp cận, cập nhật, bổ sung
những kiến thức quý báu, phục vụ tốt cho việc nghiên cứu cũng như công tác
chuyên môn của bản thân.
Đặc biệt, tơi xin bày tỏ lịng biết ơn chân thành, sâu sắc đến TS. Trịnh
Thanh Hà, người thầy đã dành nhiều thời gian và tâm huyết để truyền đạt cho
tôi kinh nghiệm, phương pháp nghiên cứu, trình bày đề tài khoa học với tinh
thần trách nhiệm cao. Thầy luôn hướng dẫn, động viên tơi trong suốt q trình
nghiên cứu để hồn thành luận văn tốt nghiệp.
Tôi chân thành cảm ơn tập thể Lãnh đạo Trung tâm Hành chính cơng
tỉnh Đắk Nơng và bạn bè, đồng nghiệp đã quan tâm giúp đỡ, tạo điều kiện
thuận lợi cho tôi học tập, nghiên cứu và hồn thành khóa học.
Đắk Lắk, ngày
tháng
Tác giả
Lê Khắc Chí
năm 2021
MỤC LỤC
MỞ ĐẦU ........................................................................................................... 1
1. Lý do lựa chọn đề tài luận văn ............................................................................. 1
2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài luận ................................................. 4
3. Mục đích, nhiệm vụ của luận văn ....................................................................... 9
4. Đối tượng và phạm vi của luận văn .................................................................... 9
5. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu .............................................. 10
6. Đóng góp mới của luận văn ............................................................................... 10
7. Kết cấu của luận văn .......................................................................................... 11
CHƯƠNG 1. CƠ SỞ KHOA HỌC VỀ THỦ TỤC HÀNH CHÍNH VÀ
THỰC HIỆN THỦ TỤC HÀNH CHÍNH ...................................................... 12
1.1. Thủ tục hành chính và thực hiện thủ tục hành chính ............................... 12
1.2. Cơ chế một cửa, một cửa liên thông trong giải quyết thủ tục hành chính ... 20
1.3. Nhiệm vụ, quyền hạn và phạm vi, quy trình giải quyết thủ tục hành chính
theo cơ chế một cửa, một cửa liên thông tại Bộ phận Một cửa cấp tỉnh ........ 27
Tiểu kết chương 1............................................................................................ 42
CHƯƠNG 2. THỰC TRẠNG THỰC HIỆN CẢI CÁCH THỦ TỤC HÀNH
CHÍNH THEO CƠ CHẾ MỘT CỬA, MỘT CỬA LIÊN THƠNG TẠI
TRUNG TÂM HÀNH CHÍNH CƠNG TỈNH ĐẮK NÔNG ........................ 43
2.1. Những yếu tố ảnh hưởng đến việc thực hiện thủ tục hành chính theo cơ chế
một cửa, một cửa liên thơng tại Trung tâm Hành chính công tỉnh Đắk Nông.... 43
2.2. Thực trạng thực hiện thủ tục hành chính theo cơ chế một cửa, một cửa liên
thơng tại Trung tâm Hành chính cơng tỉnh Đắk Nơng ......................................... 55
2.3. Đánh giá chung thực hiện thủ tục hành chính theo cơ chế một cửa, một cửa
liên thơng tại Trung tâm Hành chính cơng tỉnh Đắk Nơng .................................. 70
Tiểu kết chương 2............................................................................................ 80
CHƯƠNG 3. ĐỊNH HƯỚNG GIẢI PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG
THỰC HIỆN THỦ TỤC HÀNH CHÍNH THEO CƠ CHẾ MỘT CỬA, MỘT
CỬA LIÊN THƠNG TẠI TRUNG TÂM HÀNH CHÍNH CƠNG TỈNH ĐẮK
NƠNG TRONG THỜI GIAN ĐẾN............................................................ 8282
3.1. Tiếp tục hồn thiện quy trình giải quyết thủ tục hành chính theo cơ chế một
cửa, cơ chế một cửa liên thông........................................................................... 8282
3.2. Tiếp tục tổ chức Bộ phận tiếp nhận và trả kết quả tại Trung tâm Hành chính
cơng tỉnh Đắk Nơng theo hướng hiện đại ............................................................. 84
3.3. Nâng cao chất lượng đội ngũ cơng chức tại các phịng chun mơn và Bộ
phận tiếp nhận và trả kết quả .................................................................................. 87
3.4. Tiếp tục thực hiện có hiệu quả cơng tác cơng khai các thủ tục hành chính
trong thực hiện cơ chế một cửa, một cửa liên thơng............................................. 89
3.5. Thực hiện có hiệu quả công tác phổ biến, tuyên truyền các nội dung liên
quan về giải quyết các thủ tục hành chính theo cơ chế một cửa, một cửa liên
thông ........................................................................................................................ 90
3.6. Làm tốt cơng tác kiểm tra, thanh tra, giám sát q trình thực hiện thủ tục
hành chính theo cơ chế một cửa, một cửa liên thông ........................................... 91
3.7. Tăng cường công tác lãnh đạo của cấp ủy Đảng, công tác chỉ đạo, điều hành
của cấp chính quyền đối với việc thực hiện TTHC theo cơ chế một cửa, một cửa
liên thông ................................................................................................................. 93
Tiểu kết chương 3 ........................................................................................... 95
KẾT LUẬN ..................................................................................................... 98
TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................................. 100
DANH MỤC BẢNG BIỂU
Bảng 2.1. Kết quả thực hiện thủ tục hành chính theo cơ chế một cửa, một cửa
liên thông từ khi thành lập (tháng 9 năm 2016) đến nay ................................ 58
Bảng 2.2. Tên dịch vụ hành chính cơng và cơ quan thực hiện ....................... 62
Bảng 2.3. Kết quả về mức độ hài lòng của người dân, tổ chức đối với dịch vụ
công trên địa bàn tỉnh Đắk Nông năm 2018 ................................................... 63
Bảng 2.4. Những nội dung dịch vụ hành chính cơng cần quan tâm trong thời
gian tới. ........................................................................................................... 64
DANH MỤC SƠ ĐỒ
Sơ đồ 1.1. Quy trình tiếp nhận, giải quyết và trả kết quả hồ sơ hành chính tại
Bộ phận Một cửa ............................................................................................. 30
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT
Từ viết tắt
Nội dung
HĐND - UBND
Hội đồng nhân dân - Ủy ban nhân dân
TTHC
Thủ tục hành chính
TN&TKQ
Tiếp nhận và trả kết quả
UBND
Ủy ban nhân dân
MỞ ĐẦU
1. Lý do lựa chọn đề tài luận văn
Trong tiến trình đổi mới, phát triển đất nước, Đảng và Nhà nước ta đã rất
quan tâm và chỉ rõ sự cần thiết phải tiến hành cải cách hành chính nhà nước,
Ngày nay, cải cách hành chính ln là vấn đề mang tính tồn cầu. Các nước
phát triển cũng như các nước đang phát triển đều xem cải cách hành chính
như một động lực tạo điều kiện thuận lợi để thúc đẩy phát triển kinh tế, xã
hội, đem lại dân chủ và các mặt khác của đời sống xã hội. Việt Nam cũng
khơng nằm ngồi xu thế đó. Trong những năm vừa qua, chúng ta đã tiến hành
cải cách hành chính từng bước thận trọng và đã thu được những kết quả đáng
khích lệ. Cải cách hành chính ở Việt Nam được triển khai trên nhiều nội dung
bao gồm cải cách thể chế; cải cách tổ chức bộ máy hành chính; xây dựng và
nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, cơng chức; cải cách tài chính cơng và
hiện đại hóa nền hành chính [4], trong đó cải cách TTHC được xem là một
nhiệm vụ quan trọng và được đặt ra ngay từ giai đoạn đầu của tiến trình cải
cách. Nhận thức rõ mục đích, ý nghĩa và tầm quan trọng của cơng tác cải cách
TTHC, ngay từ năm 1994, Chính phủ đã ban hành Nghị quyết số 38/CP ngày
04 tháng 5 năm 1994 về cải cách một bước thủ tục hành chính mà mục tiêu
quan trọng là hướng đến việc giải quyết tốt hơn các công việc của tổ chức,
công dân và doanh nghiệp. Ngay từ những ngày đầu của q trình tiến hành
cải cách, các địa phương đã có nhiều giải pháp để triển khai thực hiện có hiệu
quả việc thực hiện TTHC tại địa phương mình, trong đó nổi bật là việc thực
hiện TTHC theo cơ chế một cửa. Qua quá trình triển khai thực hiện cơ chế
này trong thực tiễn giải quyết TTHC đã đem lại những kết quả đáng khích lệ.
Để khẳng định tính hiệu quả của mơ hình này, Chương trình tổng thể cải cách
hành chính nhà nước giai đoạn 2001 – 2010 ban hành kèm theo Quyết định số
136/2001QĐ-TTg ngày 17 tháng 9 năm 2001 của Thủ tướng Chính phủ đã
1
nhấn mạnh việc mở rộng cơ chế một cửa trong việc giải quyết TTHC tại các
cơ quan hành chính nhà nước. Và sau này, Nghị quyết số 30c/NQ-CP ngày 08
tháng 11 năm 2011 của Chính phủ về ban hành Chương trình tổng thể cải
cách hành chính nhà nước giai đoạn 2011 – 2020 tiếp tục nhấn mạnh và xem
cơ chế một cửa, cơ chế một cửa liên thông như là một bộ phận quan trọng
trong việc đơn giản hóa một cách tối đa quy trình giải quyết TTHC. Để tạo cơ
sở pháp lý cho hoạt động của cơ chế một cửa, ngày 04 tháng 9 năm 2003 Thủ
tướng Chính phủ ban hành Quyết định số 181/2003/QĐ-TTg về việc ban hành
Quy chế thực hiện cơ chế “một cửa” tại cơ quan hành chính nhà nước ở địa
phương và sau một thời gian thực hiện đã được thay thế bằng Quyết định số
93/2007/QĐ-TTg ngày 22 tháng 6 năm 2007 về việc ban hành Quy chế thực
hiện cơ chế một cửa, cơ chế một cửa liên thơng tại cơ quan hành chính nhà
nước ở địa phương. Quyết định số 93/2007/QĐ-TTg ra đời đã bổ sung thêm
một cơ chế mới là “một cửa liên thông”, đây là cơ chế nhằm giải quyết các
TTHC mang tính liên thơng giữa các cơ quan hành chính nhà nước. Đứng
trước những đòi hỏi ngày càng cao của người dân và doanh nghiệp trong việc
giải quyết TTHC cũng như sự thay đổi của các văn bản quy phạm pháp luật,
ngày 25 tháng 3 năm 2015, Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định số
09/2015/QĐ-TTg thay thế cho Quyết định số 93/2007/QĐ-TTg, Chính phủ
ban hành Nghị định số 61/2018/NĐ-CP ngày 23 tháng 04 năm 2018 về thực
hiện cơ chế một cửa, một cửa liên thông trong giải quyết thủ tục hành chính,
Văn phịng Chính phủ ban hành Thơng tư số 01/2018/TT-VPCP ngày 23
tháng 11 năm 2018 hướng dẫn thi hành một số quy định của Nghị định số
61/2018/NĐ-CP ngày 23 tháng 4 năm 2018 của Chính phủ về thực hiện cơ
chế một cửa, một cửa liên thông trong giải quyết thủ tục hành chính.
Thực hiện các văn bản chỉ đạo của Đảng và Nhà nước, các địa phương
đã có những nỗ lực đáng kể trong việc thực hiện các nội dung trên, các TTHC
2
đã được rà soát và đưa vào giải quyết theo cơ chế một cửa, một cửa liên
thông, từng bước tạo lập lại niềm tin của người dân và doanh nghiệp vào các
cơ quan nhà nước. Trong thời gian qua, các đơn vị cấp huyện của tỉnh Đắk
Nơng đã tích cực triển khai thực hiện cải cách hành chính, đặc biệt là việc
triển khai thực hiện TTHC theo cơ chế một cửa, một cửa liên thông và đạt
được nhiều thành tựu quan trọng. Đến nay 100% đơn vị hành chính cấp huyện
và 100% đơn vị hành chính cấp xã của tỉnh Đắk Nông đã triển khai thực hiện
TTHC theo cơ chế một cửa, một cửa liên thông. Riêng tại Trung tâm Hành
chính cơng tỉnh Đắk Nơng việc thực hiện TTHC từ khi áp dụng cơ chế một
cửa, một cửa liên thông đã mang lại những kết quả đáng khích lệ như: Giảm
được tình trạng tổ chức, cá nhân phải đi lại nhiều lần, gặp nhiều cơ quan,
nhiều cấp hành chính để giải quyết công việc; tăng cường năng lực, trách
nhiệm, thái độ phục vụ nhân dân của đội ngũ Cán bộ, Công chức; tạo cơ chế
giám sát, quản lý của nhân dân đối với Cán bộ, Công chức và các cơ quan
hành chính nhà nước, tiến đến xây dựng một nền hành chính dân chủ, trong
sạch, vững mạnh, chuyên nghiệp và hiện đại. Tuy nhiên, bên cạnh những kết
quả đạt được, việc thực hiện TTHC theo cơ chế này tại Trung tâm Hành chính
cơng tỉnh Đắk Nơng vẫn cịn một số tồn tại, hạn chế như: Kết quả giải quyết
trong một số lĩnh vực còn chưa đạt yêu cầu của người dân và tổ chức, vẫn cịn
tồn tại tình trạng hồ sơ trễ hẹn; cơ chế phối hợp giữa các cơ quan, bộ phận
liên quan trong giải quyết Thủ tục hành chính chưa chặt chẽ, đồng bộ, đạt
hiệu quả, ý thức trách nhiệm của một bộ phận Cán bộ, Công chức trong việc
thực hiện cơ chế này còn chưa cao, tồn tại một bộ phận công chức chuyên
môn thụ lý hồ sơ còn cứng nhắc, thiếu linh hoạt, quan liêu trong xử lý cơng
việc; nhiều Thủ tục hành chính cịn rườm rà, phức tạp, khó thực hiện; cơ sở
vật chất của bộ phận tiếp nhận và trả kết quả chưa vẫn còn chưa đáp ứng yêu cầu
cải cách TTHC theo cơ chế một cửa, một cửa liên thông, cũng như công cuộc cải
3
cách hành chính; mơ hình hoạt động của bộ phận tiếp nhận và trả kết quả chưa
rõ ràng, cán bộ làm việc kiêm nhiệm (cơng chức của một số phịng, ban
chuyên môn đến làm việc theo lịch phân công); việc kiểm tra, giám sát các
q trình giải quyết các cơng việc của các cơ quan nhà nước và phịng chun
mơn, cán bộ, công chức thực hiện theo cơ chế một cửa chưa thường xuyên;
việc tiếp nhận, giải quyết và trả kết quả chưa là một quy trình khép kín dẫn
đến tình trạng tiêu cực xảy ra [15]…. Nhận thức được tầm quan trọng của vấn
đề này, tác giả nhận thấy cần đánh giá một cách đầy đủ, có hệ thống thực
trạng thực hiện thủ tục hành chính theo cơ chế một cửa, một cửa liên thơng, từ
đó có định hướng nâng cao chất lượng hoạt động của cơ chế này, đây chính là
lý do tơi chọn đề tài: “Thực hiện thủ tục hành chính theo cơ chế một cửa,
một cửa liên thơng tại Trung tâm Hành chính cơng tỉnh Đắk Nơng” làm
Luận văn Thạc sĩ Quản lý cơng là có ý nghĩa về mặt lý luận và thực tiễn.
2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài luận
Thực hiện TTHC theo cơ chế một cửa, một cửa liên thông là một trong
những nội dung quan trọng trong công cuộc cải cách hành chính, góp phần
nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động của cơ quan nhà nước và đảm bảo
quyền và lợi ích hợp pháp của cá nhân, tổ chức có liên quan. Do vậy, đây là
chủ đề nhiều nhà khoa học, quản lý quan tâm nghiên cứu, có thể phân chia
các cơng trình theo các nhóm sau.
Nhóm các cơng trình nghiên cứu đề cập đến cải cách thủ tục hành chính
Trước hết cần kể tới các cơng trình khoa học có tính giáo khoa như: giáo
trình Luật hành chính - Đại học luật Hà Nội, giáo trình Thủ tục hành chính Học viện Hành chính Quốc gia; Giáo trình Luật hành chính Khoa Luật Đại
học Quốc gia Hà Nội, trong đó đã đề cập đến những vấn đề lý luận như: khái
4
niệm, đặc điểm, phân loại, các giai đoạn, các nguyên tắc của thủ tục hành
chính. Ngồi ra cịn có những cơng trình nghiên cứu chun sâu như:
Sách: “Một số vấn đề về cải cách thủ tục hành chính” của GS Mai Hữu
Khuê và PGS.TS Bùi Văn Nhơn (1996), Nxb Chính trị Quốc gia [12], đã giới
thiệu tổng quan sự tác động của TTHC đối với hoạt động của bộ máy quản lý
nhà nước và những khó khăn trong quản lý hành chính nhà nước nếu thiếu
những TTHC phù hợp.
Sách: Cải cách quy trình và thủ tục hành chính về đầu tư, đất đai và xây
dựng - Sổ tay tham khảo về cải cách hành chính dành cho địa phương, được
xuất bản vào tháng 5/2011, thực hiện bởi tổ chức Tài chính Quốc tế (IFC),
Viện Nghiên cứu Quản lý Kinh tế Trung ương (CIEM) và Phịng Thương mại
và Cơng nghiệp Việt Nam (VCCI) [17]. Đây là sự đúc kết lý luận, thông lệ
Quốc tế và thực tiễn nhiều năm của IFC và CIEM. Đã giới thiệu các cơng cụ
phân tích và các nhóm giải pháp cải cách, đơn giản hố thủ tục về đầu tư, đất
đai và xây dựng và một số lĩnh vực khác, đặc biệt, phần ba giới thiệu một số
mẫu mơ hình một cửa, mẫu quy trình giải quyết thủ tục đầu tư, đất đai và xây
dựng.
Sách: “Thủ tục hành chính – Lý luận và thực tiễn” do GS.TSKH Nguyễn
Văn Thâm và PGS.TS Võ Kim Sơn năm 2002 [13], hai tác giả đã trình bày
những vấn đề lý luận cơ bản liên quan đến TTHC và đã minh chứng cho
những vấn đề lý luận đó bằng thực tiễn TTHC ở nước ta và ở một số nước
trên thế giới.
Sách chuyên khảo: “Thủ tục hành chính và cải cách thủ tục hành chính
trong bối cảnh Hội nhập Quốc tế ở Việt Nam” do ThS.Nguyễn Thị La và ThS
Hoàng Thị Hồi Hương năm 2016, hai tác giả trình bày những vấn đề lý luận
5
về thủ tục hành chính, kiểm sốt thủ tục hành chính và một số mơ hình cải
cách thủ tục hành chính.
Nhóm các cơng trình nghiên cứu đề cập đến cải cách TTHC theo cơ chế
một cửa, một cửa liên thông
Trịnh Tiến Dũng (2016), Luận văn Thạc sĩ: “Cải cách thủ tục hành
chính theo cơ chế một cửa, một cửa liên thông tại UBND thành phố Kon Tum,
tỉnh Kon Tum” [7]. Cơng trình nghiên cứu đề cập đến một số vấn đề lý luận
cải cách TTHC theo cơ chế một cửa, một cửa liên thông, đánh giá thực tiễn và
đề xuất một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả cải cách TTHC tại UBND
Thành phố Kon Tum.
Lương Thị Thu Huỳnh (2016), Luận văn Thạc sĩ: “Cải cách thủ tục
hành chính theo cơ chế một cửa liên thông tại UBND thành phố Lạng Sơn,
tỉnh Lạng Sơn” [10]. Phân tích thực trạng, chỉ ra những ưu điểm, tồn tại,
nguyên nhân tồn tại, đề xuất giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả trong cải cách
thủ tục hành chính theo cơ chế một cửa liên thông tại UBND thành phố Lạng
Sơn, tỉnh Lạng Sơn.
Phạm Thị Mai Liên (2018), Luận văn Thạc sĩ: “Thủ tục hành chính theo
cơ chế một cửa, một cửa liên thơng tại UBND huyện, tỉnh Cao Bằng” [13].
Đánh giá việc thực hiện thủ tục hành chính theo cơ chế một cửa, một cửa liên
thông tại UBND huyện, tỉnh Cao Bằng, đề xuất giải pháp nhằm nâng cao hiệu
quả thực hiện cơ chế một cửa, một cửa liên thông tại UBND huyện, tỉnh Cao
Bằng.
Nguyễn Đức Hưng (2018), Luận văn Thạc sĩ: “Ứng dụng công nghệ
thông tin trong giải quyết thủ tục hành chính tại UBND phường, quận Hai Bà
Trưng, thành phố Hà Nội”. Phân tích thực trạng ứng dụng cơng nghệ thơng
tin trong giải quyết thủ tục hành chính tại UBND phường tại quận Hai Bà
6
Trưng, đề xuất giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả ứng dụng công nghệ thông
tin trong giải quyết thủ tục hành chính tại UBND phường, quận Hai Bà
Trưng.
Đinh Thị Minh Thảo (2019), Luận văn Thạc sĩ: “Cải cách thủ tục hành
chính theo cơ chế một cửa từ thực tiễn huyện Hồi Nhơn, tỉnh Bình Định”.
Cơng trình nghiên cứu đề cập đến những vấn đề lý luận và đánh giá thực
trạng cải cách thủ tục hành chính theo cơ chế một cửa tại UBND huyện Hồi
Nhơn, từ đó luận văn đề xuất các giải pháp đẩy mạnh cải cách thủ tục hành
chính theo cơ chế một cửa tại UBND huyện Hồi Nhơn trong thời gian tới.
Lê Hoài Thương (2020), Luận văn Thạc sĩ: “Cải cách thủ tục hành
chính theo cơ chế một cửa, một cửa liên thông tại UBND huyện Đắk Tô, tỉnh
Kon Tum”. Đánh giá thực trạng và đề xuất các giải pháp nhằm nâng cao chất
lượng việc thực hiện thủ tục hành chính theo cơ chế một cửa, một cửa liên
thông tại Ủy ban nhân dân huyện Đắk Tô, tỉnh Kon Tum.
Bên cạnh đó cịn có một số cơng trình nghiên cứu của: Vũ Thành Giang
với đề tài: “Cải cách thủ tục hành chính theo mơ hình “một cửa” tại UBND
thành phố Lào Cai, tỉnh Lào Cai”. Đoàn Thị Hằng với đề tài “Cải cách
TTHC theo cơ chế “một cửa” tại UBND thị xã Tam Điệp - Thực trạng và giải
pháp đổi mới”; Đàm Xuân Kiên “Tìm hiểu tình hình cải cách hành chính về
cơ chế “một cửa”, “một cửa liên thơng” trên địa bàn Thừa Thiên Huế”...các
cơng trình nghiên cứu trên đây đã góp phần làm sáng tỏ về lý luận và thực
tiễn của vấn đề trên nhiều phương diện. Các kết quả nghiên cứu trên có ý
nghĩa rất quan trọng đối với việc xây dựng, hoàn thiện về cơ chế một cửa, một
cửa liên thơng.
Ngồi ra cịn có các bài báo khoa học về cải cách TTHC, cải cách TTHC
theo cơ chế một cửa, một cửa liên thơng đăng trên các tạp chí khoa học như:
7
Quản lý nhà nước – Học viện hành chính quốc gia; Tổ chức nhà nước – Viện
khoa học Tổ chức, Bộ Nội vụ; Nhà nước và pháp luật – Viện nhà nước và
pháp luật, Viện Hàn lâm khoa học xã hội Việt Nam…. Các bài viết nhìn
chung đề cập đến thực tiễn thực hiện cơ chế một cửa, một cửa liên thông tại
một số địa phương và đề xuất các giải pháp nhằm nâng cao chất lượng, hiệu
quả…của cơ chế một cửa, một cửa liên thông xuất phát từ điều kiện cụ thể tại
từng địa phương.
Nhìn chung, các cơng trình nghiên cứu đã đề cập đến những vấn đề lý
luận về cải cách TTHC và cải cách TTHC theo mô hình một cửa, một cửa liên
thơng. Đánh giá thực tiễn cải cách TTHC theo cơ chế một cửa, một cửa liên
thông tại một số địa phương hoặc một số lĩnh vực cụ thể trên nhiều phương
diện. Đề xuất các giải pháp nâng cao chất lượng, hiệu quả cải cách TTHC
theo cơ chế một cửa, một cửa liên thông gắn liền với điều kiện chính trị, kinh
tế, văn hóa, xã hội tại một địa phương cụ thể.
Các cơng trình nghiên cứu nói trên đã cung cấp những kiến thức lý luận
về cải cách TTHC và cải cách TTHC theo cơ chế một cửa, một cửa liên thông
mà tác giả cần tiếp thu, vận dụng trong quá trình nghiên cứu. Bên cạnh đó,
thơng qua việc đánh giá thực tiễn vấn đề và đề xuất các giải pháp giải quyết
vấn đề trong các cơng trình nghiên cứu, đã gợi mở cho tác giả nhìn nhận vấn
đề mà luận văn đề cập một cách toàn diện, khoa học hơn, đặc biệt, giúp tác
giả luận giải nhằm đưa ra các giải pháp cải cách TTHC theo cơ chế một cửa,
một cửa liên thông tại Trung tâm Hành chính cơng, tỉnh Đắk Nơng phù hợp
với điều kiện thực tế của địa phương và đáp ứng yêu cầu phát triển.
8
3. Mục đích, nhiệm vụ của luận văn
3.1. Mục đích
Đánh giá thực trạng và đề xuất các giải pháp nhằm nâng cao chất lượng
việc thực hiện thủ tục hành chính theo cơ chế một cửa, một cửa liên thông tại
Trung tâm Hành chính cơng tỉnh Đắk Nơng.
3.2. Nhiệm vụ
- Hệ thống hóa một số vấn đề lý luận và pháp lý về thực hiện thủ tục
hành chính theo cơ chế một cửa, một cửa liên thông.
- Đánh giá thực trạng thực hiện thủ tục hành chính theo cơ chế một cửa,
một cửa liên thơng tại Trung tâm Hành chính cơng tỉnh Đắk Nông.
- Đề xuất các giải pháp nhằm nâng cao chất lượng thực hiện các thủ tục
hành chính theo cơ chế một cửa, một cửa liên thông tại Trung tâm Hành chính
cơng tỉnh Đắk Nơng.
4. Đối tượng và phạm vi của luận văn
4.1. Đối tượng
Đối tượng nghiên cứu của luận văn là thực hiện các thủ tục hành chính
theo cơ chế một cửa, một cửa liên thông tại Trung tâm Hành chính cơng tỉnh
Đắk Nơng.
4.2. Phạm vi
- Về khơng gian: Nghiên cứu thực hiện các thủ tục hành chính theo cơ
chế một cửa, một cửa liên thông tại Bộ phận tiếp nhận và trả kết quả của
Trung tâm Hành chính cơng tỉnh Đắk Nơng.
- Về thời gian: Luận văn nghiên cứu việc thực hiện thủ tục hành chính
theo cơ chế một cửa, một cửa liên thông tại Trung tâm Hành chính cơng tỉnh
Đắk Nơng từ năm 2016 đến nay (giai đoạn 2 của tiến trình thực hiện hiện
9
Nghị quyết 30c của Chính phủ về cải cách hành chính nhà nước giai đoạn
2011- 2020).
5. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu
- Phương pháp luận: Luận văn được nghiên cứu dựa trên phương pháp
luận duy vật biện chứng và phép biện chứng duy vật của chủ nghĩa Mác –
Lênin; quan điểm của Đảng Cộng sản Việt Nam về cải cách hành chính và thủ
tục hành chính.
- Phương pháp nghiên cứu: Luận văn sử dụng ở mức độ khác nhau các
phương pháp nghiên cứu, cụ thể như sau:
+ Phương pháp tổng hợp, phân tích, xử lý thơng tin từ các tài liệu đã thu
thập được như: Các báo cáo tổng kết cải cách thủ tục hành chính, các văn bản
pháp luật quy định về thực hiện TTHC theo cơ chế một cửa, một cửa liên
thông…
+ Phương pháp khảo sát thực tế: Trực tiếp quan sát, đánh giá về cách
thức giải quyết thủ tục hành chính; giao tiếp trao đổi thông tin trực tiếp với
người dân và tổ chức thực hiện TTHC, cơng chức tiếp nhận và trả kết quả
chính tại Bộ phận TN&TKQ của Trung tâm Hành chính cơng tỉnh Đắk Nông,
cũng như công chức tại Sở, ngành chuyên mơn thực hiện cơng tác giải quyết
TTHC.
6. Đóng góp mới của luận văn
6.1. Về lý luận
Đóng góp của đề tài Đề tài đã tập hợp, hệ thống hóa cơ sở lý luận về
thực hiện TTHC theo cơ chế một cửa, một cửa liên thơng tại Trung tâm Hành
chính cơng, đánh giá thực trạng thực hiện TTHC theo cơ chế một cửa, một
10
cửa liên thơng tại Trung tâm Hành chính cơng, qua đó chỉ ra những ưu điểm,
hạn chế và đề xuất các giải pháp để hoàn thiện hoạt động này.
6.2. Về thực tiễn
- Luận văn có thể là tài liệu tham khảo cho những CBCC trực tiếp tham
gia thực hiện TTHC theo cơ chế một cửa, một cửa liên thông tại Trung tâm
Hành chính cơng tỉnh, các nhà lãnh đạo, quản lý các cấp.
- Kết quả nghiên cứu đề tài là nguồn tư liệu có thể tham khảo phục vụ
cho sinh viên, học viên, các nhà khoa học quản lý trong quá trình nghiên cứu
về thực hiện TTHC theo cơ chế một cửa, một cửa liên thơng tại các cấp chính
quyền khác nhau.
7. Kết cấu của luận văn
Ngoài phần mở đầu, mục lục, danh mục tài liệu tham khảo và kết luận,
luận văn được kết cấu gồm 3 chương, cụ thể là:
Chương 1: Cơ sở khoa học về thủ tục hành chính và thực hiện thủ tục
hành chính theo cơ chế một cửa, cơ chế một cửa liên thông
Chương 2: Thực trạng thực hiện thủ tục hành chính theo cơ chế một cửa,
cơ chế một cửa liên thông tại Trung tâm Hành chính cơng tỉnh Đắk Nơng
Chương 3: Định hướng giải pháp nâng cao chất lượng thực hiện thủ tục
hành chính theo cơ chế một cửa, một cửa liên thông tại Trung tâm Hành chính
cơng tỉnh Đắk Nơng.
11
CHƯƠNG 1
CƠ SỞ KHOA HỌC VỀ THỦ TỤC HÀNH CHÍNH VÀ THỰC HIỆN
THỦ TỤC HÀNH CHÍNH THEO CƠ CHẾ MỘT CỬA,
MỘT CỬA LIÊN THƠNG
1.1. Thủ tục hành chính
1.1.1. Thủ tục hành chính
1.1.1.1. Khái niệm thủ tục hành chính
Hoạt động hành chính cũng như các hoạt động khác của nhà nước, để
giải quyết một vụ việc cụ thể nào đó, đều phải thực hiện những hành động
nhất định theo trình tự thời gian và cách thức nhất định. Theo đó, có thể hiểu:
Thủ tục là trình tự thực hiện hành động cần thiết để hồn thành một cơng việc
nào đó hoặc để giải quyết một nhiệm vụ nhất định. Hay nói cách khác, thủ tục
là phương thức, cách thức giải quyết cơng việc theo một trình tự nhất định,
một thể lệ thống nhất, gồm một loạt nhiệm vụ liên quan chặt chẽ với nhau
nhằm đạt kết quả mong muốn.
Trong khoa học Luật hành chính và Hành chính cơng ở Việt Nam, có
nhiều quan niệm khác nhau về TTHC, cụ thể như: có quan niệm cho rằng
“Thủ tục hành chính là trình tự và cách thức thực hiện hoạt động hành chính
nói chung, hoặc là trình tự và cách thức thực hiện những hoạt động cụ thể
trong các ngành và lĩnh vực hoạt động hành chính và do luật hành chính quy
định” [14]. Quan niệm khác lại cho rằng: “TTHC là trình tự mà các cơ quan
quản lý nhà nước giải quyết trong lĩnh vực trách nhiệm hành chính và xử lý vi
phạm pháp luật”, hay: “TTHC là trình tự giải quyết bất kỳ một nhiệm vụ cá
biệt, cụ thể nào trong lĩnh vực quản lý hành chính nhà nước” [9]. Như vậy,
TTHC ở đây có phạm vi rộng, hẹp rất khác nhau, có khi chỉ bao gồm trình tự
giải quyết các loại công việc của Nhà nước trên hai lĩnh vực cụ thể, có khi lại
12
được quan niệm bao hàm hoạt động ban hành các quyết định quản lý mang
tính chủ đạo và mang tính quy phạm cũng phải tuân thủ nghiêm ngặt những
trình tự nhất định nhằm đảm bảo tính hợp pháp và hợp lý của các quyết định.
Như vậy, thủ tục hành chính là trình tự, cách thức thực hiện, hồ sơ và yêu cầu,
điều kiện do cơ quan nhà nước, người có thẩm quyền quy định để giải quyết
một công việc cụ thể liên quan đến cá nhân, tổ chức” [5]. Định nghĩa trên đã
trình bày rất cụ thể về thủ tục hành chính, bao gồm trình tự, cách thức và cả
hồ sơ, yêu cầu, điều kiện thực hiện thủ tục hành chính do cơ quan nhà nước,
người có thẩm quyền quy định.
1.1.1.2. Đặc điểm thủ tục hành chính
TTHC là bộ phận cơ bản của thể chế hành chính nhà nước, là cơng cụ
của cơ quan hành chính nhà nước được sử dụng để giải quyết công việc cho
công dân, tổ chức, là cơ sở để xác định tính hợp pháp của nền công vụ. Do
vậy TTHC đơn giản, thuận tiện, công khai và dân chủ sẽ góp phần tăng cường
hiệu lực, hiệu quả hoạt động của bộ máy hành chính nhà nước, rút ngắn
khoảng cách giữa nhà nước và nhân dân, củng cố sức mạnh nhà nước, lòng tin
của nhân dân và góp phần pháp triển kinh tế - xã hội. TTHC có các đặc điểm
sau:
- Thứ nhất, TTHC được điều chỉnh bằng quy phạm thủ tục - là cơ sở pháp
lý cho các cơ quan nhà nước thực hiện chức năng của mình.
TTHC là một bộ phận cấu thành của hệ thống quy phạm pháp luật. TTHC
phải được quy định trong văn bản quy phạm pháp luật theo đúng thẩm quyền
được quy định tại Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật năm 2015. Hệ
thống quy phạm thủ tục là toàn bộ các quy tắc pháp lý quy định về trình tự,
trật tự thực hiện thẩm quyền của các cơ quan nhà nước trong việc giải quyết
công việc nhà nước và thực hiện nghĩa vụ hành chính đối với các cơ quan nhà
13
nước, tổ chức và cơng dân. Đó cũng chính là các hệ thống các nguyên tắc
quản lý và điều hành bắt buộc các cơ quan nhà nước cũng như các công chức
phải tuân theo trong giải quyết công việc thuộc thẩm quyền của mình.
Được thể hiện bằng các quy phạm thủ tục, TTHC có chức năng làm cho
các quy phạm nội dung của luật pháp được thực hiện thuận lợi. Thiếu thủ tục
hành chính việc thực thi luật pháp sẽ gặp khó khăn, thậm chí khơng có khả
năng đi vào đời sống thực tế. Ví dụ: Nhà nước muốn thu thuế thì cần có thủ
tục để người dân thực hiện việc nộp thuế. Cịn muốn quản lý an tồn giao
thơng thì cần có thủ tục để hướng dẫn người dân tham gia giao thông tuân
theo, v.v...
Nhiều hoạt động quản lý hành chính nhà nước là hoạt động áp dụng pháp
luật mà ở đó, hành vi áp dụng pháp luật liên quan chủ yếu đến việc xác định
tình trạng thực tế của vụ việc, lựa chọn quy phạm pháp luật tương ứng và ra
quyết định về vụ việc đó. Các hành vi áp dụng pháp luật này được tiến hành
theo những thủ tục hành chính nhất định. Như vậy nếu thiếu các thủ tục cần
thiết thì quyền và nghĩa vụ của các bên tham gia trong hoạt động quản lý sẽ
không được đảm bảo thực hiện. Thủ tục hành chính là một nhân tố bảo đảm
cho sự hoạt động chặt chẽ, thuận lợi và đúng chức năng quản lý của cơ quan
nhà nước, vì nó là chuẩn mực hành vi cho công dân và công chức nhà nước để
họ tuân theo và thực hiện nghĩa vụ của mình đối với nhà nước. Dựa vào các
thủ tục hành chính các cơng việc hành chính sẽ được xử lý và đạt được những
hiệu quả pháp luật đúng như dự định.
- Thứ hai, TTHC là trình tự thực hiện thẩm quyền trong hoạt động quản
lý hành chính nhà nước.
Xét trong q trình giải quyết cơng việc của các cơ quan hành chính nhà
nước thì TTHC là cách thức, trình tự mà các cơ quan hành chính nhà nước áp
14
dụng để giải quyết các nhiệm vụ theo quy định của pháp luật. Trình tự này có
thể từ dưới lên, từ cấp trên xuống; cũng có những trình tự thực hiện song
hành.
Nói như vậy có nghĩa là thủ tục hành chính được phân biệt với thủ tục lập
pháp và thủ tục tố tụng pháp. Thủ tục lập pháp thuộc thẩm quyền của cơ quan
lập pháp liên quan đến trình tự, cách thức trong hoạt động đặc thù - hoạt động
lập pháp của các cơ quan này; thủ tục tố tụng tư pháp thuộc thẩm quyền của
cơ quan tư pháp liên quan đến những hoạt động điều tra, truy tố, xét xử, định
tội.
- Thứ ba, TTHC rất đa dạng và phức tạp. Tính đa dạng phức tạp được
biểu hiện như sau:
+ Do nhiều cơ quan và công chức nhà nước thực hiện;
+ Quy định quyền và nghĩa vụ của các bên tham gia mối quan hệ hành
chính, trong đó bao gồm cả công việc của nhà nước và công dân;
+ Việc quy định TTHC phải kết hợp với những khuôn mẫu ổn định tương
đối và chặt chẽ với các biện pháp thích ứng cho từng loại cơng việc và từng
loại đối tượng;
+ Hành chính nhà nước hiện nay đang chuyển từ hành chính cai trị sang
hành chính phục vụ đã tác động mạnh mẽ vào TTHC;
+ Thực hiện chủ yếu ở công sở nhà nước, gắn liền với công tác văn thư
và tổ chức ban hành, quản lý văn bản, giấy tờ;
+ Do chủ thể cơ quan hành chính nhà nước xây dựng để giải quyết công
việc nên phụ thuộc rất nhiều vào ý chí chủ quan của chủ thể ban hành;
15
+ Trong bối cảnh của quá trình hội nhập khu vực và quốc tế hiện nay, các
thủ tục hành chính có yếu tố nước ngồi cần phải phù hợp với thơng lệ quốc
tế.
- Thứ tư, TTHC có tính năng động hơn so với các quy phạm nội dung của
luật hành chính.
Là quy phạm hình thức nên thủ tục hành chính địi hỏi phải thay đổi
nhanh hơn để thích ứng và phù hợp với nhu cầu thực tế của đời sống xã hội.
Đây chính là yếu tố cần nhận thức đúng đắn giúp cho việc ban hành
TTHC phù hợp với thực tế khách quan và tiến trình phát triển kinh tế - xã hội.
1.1.1.3. Vai trị của thủ tục hành chính
THHC đảm bảo cho các quy phạm vật chất luật hành chính và quy
phạm vật chất của một số ngành luật khác được thực hiện trong thực tiễn.
TTHC càng đơn giản, càng tạo thuận lợi cho việc giải quyết các công việc của
cá nhân, cơ quan, tổ chức. Đảm bảo cho việc thi hành các quyết định được
thống nhất và có thể kiểm tra được tính hợp pháp, hợp lý cũng như các hệ quả
do việc thực hiện các quy định hành chính tạo ra.
TTHC khi được xây dựng và vận dụng một cách hợp lý trong việc thực
hiện các quyết định quản lý đã được thông qua, đem lại hiệu quả thiết thực
cho quản lý nhà nước. TTHC liên quan đến quyền lợi của công dân do vậy
khi được xây dựng và vận dụng tốt vào đời sống sẽ có ý nghĩa rất thiết thực,
giảm sự phiền hà, củng cố được quan hệ giữa Nhà nước với nhân dân.
Các quy phạm TTHC cũng là một bộ phận của pháp luật về hành chính,
nên việc xây dựng và thực hiện tốt các TTHC sẽ có ý nghĩa rất lớn đối với
quá trình xây dựng và triển khai pháp luật. Đặc biệt trong giai đoạn hiện nay
khi nước ta đang tiếp tục cơng cuộc cải cách nền hành chính nhà nước và xây
16
dựng Nhà nước pháp quyền Việt Nam, thì TTHC lại càng có vai trị quan
trọng.
Nhìn một cách tổng qt, TTHC có ý nghĩa như một chiếc cầu nối quan
trọng giữa cơ quan Nhà nước với cá nhân, với các tổ chức khác. TTHC có khả
năng làm bền chặt các mối quan hệ, làm cho Nhà nước ta thực sự là Nhà nước
của dân, do dân và vì dân. Nhưng nếu xây dựng thiếu tính khoa học, áp dụng
tùy tiện vào đời sống thì chính TTHC sẽ làm xa cách dân với Nhà nước và
hậu quả của nó là làm niềm tin của người dân với chính quyền bị giảm sút.
TTHC trên một phương diện nhất định là sự biểu hiện trình độ văn hóa
của tổ chức. Đây là văn hóa giao tiếp trong bộ máy Nhà nước, văn hóa điều
hành. Nó cho thấy mức độ văn minh của một nền hành chính phát triển. Thủ
tục hành chính là một bộ phận vơ cùng quan trọng của thể chế hành chính nhà
nước với vai trò thiết lập trật tự trong quản lý hành chính nhà nước trên các
mặt, thủ tục hành chính là cơng cụ để cơ quan nhà nước sử dụng thực hiện
chức năng quản lý của mình. Chính vì lẽ đó, cải cách TTHC sẽ khơng chỉ đơn
thuần liên quan đến pháp luật, pháp chế xã hội chủ nghĩa mà còn liên quan
đến sự phát triển chung của đất nước về các mặt chính trị, văn hóa, giáo dục
và sự mở rộng giao lưu giữa nước ta với các nước khác trong khu vực và trên
thế giới.
1.1.2. Thực hiện thủ tục hành chính và sự cần thiết của thực hiện
thủ tục hành chính tại Trung tâm Hành chính cơng
1.1.2.1. Thực hiện thủ tục hành chính
Nguyên tắc thực hiện thủ tục hành chính
- Bảo đảm cơng khai, minh bạch các thủ tục hành chính đang được thực
hiện.
17
