giao an 11 van

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (918.65 KB, 234 trang )

(1)Tieát 1,2 Soạn 2/9/07 Daïy 6 vaø 8/9/07. Đọc Văn : Vào phủ chúa Trịnh ( trích ‘’Thượng kinh ký sự’’của Lê Hữu Trác ). A.Muïc tieâu baøi hoïc . Giúp học sinh hiểu rõ giá trị hiện thực sâu sắc của tác phẩm , cùng với thái độ trước hiện thực và ngòi bút ký sự chân thực , sắc sảo của Lê Hữu Trác qua đoạn trích miêu tả cuộc sống và cung cách sinh hoạt nơi phuû chuùa Trònh B.Troïng taâm , phöông phaùp Tiết 1 : Giá trị hiện thực sâu sắc qua bức tranh chi tiết, sinh động về cảnh sinh hoạt nơi phủ chúa. Tiết 2: Thái độ , tâm trạng và những suy nghĩ của tác giả. Phương pháp : Kết hợp đàm thoại , thảo luận nhóm , diễn giảng , phân tích C.Tieán trình tieát daïy 1 . Ổn định lớp , kiểm tra sĩ số 2 . Kiểm tra sự chuẩn bị của học sinh ( sách , vở soạn ….) 3.Bài mới: Hoạt động của GV và HS Yêu cầu cần đạt *Hoạt động 1 : Tìm hiểu chung A. Tìm hieåu chung - GV gọi học sinh tóm lược những nét cơ I . Tác giả ( 1724- 1791 ) bản về tác giả Lê Hữu Trác - Teân : - GV nhấn một số ý cơ bản , hướng dẫn - Hiệu : hoïc sinh hoïc Sgk / 3 - Queâ : - Ông không chỉ là một danh y , mà còn soạn sách và mở trường dạy nghề thuốc để truyền bá y học. Ngoài ra ông còn là nhà văn thơ của văn học trung đại - Là tác giả của bộ sách quý ‘’Hải Thượng Y Tông Tâm Lónh’’ Em biết gì về tác phẩm ‘’Thượng kinh ký sự II . Tác phẩm ‘’Thượng Kinh Ký Sự ’’ của Lê Hữu Trác ’’ - Viết năm 1782, hoàn thành năm 1783 - HS phát biểu : GV nhấn một số ý ( hoàn - Nguyên tác : Chữ Hán cảnh lịch sử phản ánh trong tác phẩm. Nói - Thể kí . kỹ về kí và ký thời trung đại ) - Nội dung : Tả quang cảnh ở Kinh Đô , cuộc sống xa hoa trong phủ chúa , uy quyền thế lực nhà chúa ……. Gọi 2 HS tóm tắt đoạn trích III. Đoạn ‘’Vào phủ chúa Trịnh’’ Từ tóm tắt ấy hãy nêu nội dung của đoạn - Xuất xứ ? trích - Nội dung : Kể lại việc Lê Hữu Trác bị triệu tập gấp vào kinh để bắt mạch , kê đơn chữa bệnh cho thế tử Cán B . Đọc – hiểu Hoạt động 2: Đọc – hiểu I. Đọc – giải nghĩa từ khó - Gọi HS đọc một đoạn HS đọc đúng , rõ ràng , - GV nhận xét , hướng dẫn cách đọc ; yêu - Coi chuù thích ( Sgk ) caàu coi chuù thích chaân trang II. Tìm hieåu vaên baûn 1. Bức tranh nơi phủ chúa a.Quang cảnh phủ chúa nhìn từ bên ngoài -Tìm nhữngchi tiết miêu tả quang cảnh ‘’cây cối um tùm;chim ríu rít,hoa nở, hương thơm,dãy hành.

(2) ngoài phủ chúa. - Nhaän xeùt veà quang caûnh? - Bên trong phủ chúa được tác giả miêu tả như thế nào?(Đồ dùng,trang trí)… Nhaän xeùt.. GV định hướng chốt ý.. Cho biết nghi thức , sinh hoạt nơi phủ chúa (Trònh Saâm? Trònh Caùn….). HS nhaän xeùt veà buùt phaùp mieâu taû cuûa Leâ Hữu Trác ,dụng ý của t/g. GV choát yù. Thaûo luaän (3 phuùt) baûng phuï . +Tâm trạng, thái độ của :Lê Hữu Trác . a/Trước cảnh phủ chúa xa hoa ,lộng lẫy. (Nhoùm1,3,5) b/Khi chữa bệnh cho thế tử . (Nhoùm 2,4,6) Heát 3 phuùt,caùc nhoùm noäp baûng phuï GV dán bảng phụ theo trình tự bài học ,gọi các đại diện thuyết trình và cho các nhóm nhaän xeùt boå sung . GV định hướng chốt ý. Gọi một vài học sinh trả lời câu hỏi Sgk GV choát yù . *Hoạt động 3:Củng cố.. lang bao quanh co noái tieáp…’’ Thiên nhiên tươi đẹp ,quyến rũ lạ thường b.Beân trong phuû. -“Những Đại đường,gác tía”với kiệu son gác tía,võng điều đồ nghi trượng sơn son thiếp vàng và những đồ đạc nhân gian chưa từng thấy. -Đồ dùng tiếp khách toàn là mâm vàng chén bạc . *Nội cung của thế tử: Qua 5,6 lần trướng gấm, phòng thắp neán,saäp theáp vaøng ,gheá roàng sôn son theáp vaøng ,treân gheá baøy neäm gaám ,maøn laø che ngang saân, xung quanh laáp laùnh ,höông hoa ngaøo ngaït” Quang cảnh phủ chúa cực kỳ tráng lệ lộng lẫy không đâu saùnh baèng . C.Nghi thức,cung cách sinh hoạt . *Vào phủ phải đi qua nhiều cửa, mỗi cửa đều có lính gác, ra vaøo phaûi coù theû . +Hậu mã quân túc trực tại điếm +Người có việc quan qua lại như mắc cửi. Những chi tiết cho thấy chúa giữ vị trí trọng yếu và có quyền uy tối thượng trong triều. *Nhắc đến chúa phải cung kính ,lễ độ : +Chúa Trịnh –thánh thượng +Trịnh Cán -Đông cung thế tử ; kiêng từ “thuốc”, phải dùng “traø”. +Xung quanh thế tử có đến 7,8 thầy thuốc phục dịch,người hầu đứng hai bên . +Vào ra đều phải “4 lạy”. +Bắt mạch phải viết tờ khải dâng lên chúa Trịnh Sâm …. Cách miêu tả tỉ mỉ ,kỹ càng ,kín đáo cho thấy sự cao sang ,quyền uy tột đỉnh cùng với cuộc sống hưởng thụ xa hoa đến cực điểm và sự lộng quyền của nhà chúa. 2.Suy nghĩ thái độ , tâm trạng của Lê Hữu Trác. *Đứng trước cảnh phủ chúa xa hoa,lộng lẫy ,tấp nập ,người hạ,Lê Hữu Trác đề thơ. -Khen cái đẹp ,cái sang nơi phủ chúa (d/c) - Dửng dưng trước những quyến rũ vật chất, danh lơiï *Khi chữa bệnh cho thế tử Cán:đấu tranh tư tưởng . +Chữa nhanh: sợ vướng vào công danh . +Chữa chậm :không đúng với lương tâm . +Cuoái cuøng chæ roõ nguyeân nhaân caên beänh, baét maïch cho thuoác . Lê Hữu Trác là nhà nho khí tiết ,người thầy thuốc tài đức. *Toàn đoạn trích thái độ của Lê Hữu Trác còn bộc lộ qua cách dùng từ “thánh”:thánh chỉ, thánh thượng . Hàm ý châm biếm, muốn nói lên sự lộng quyền,điếm lễ của chuùa Trònh><vua Leâ. 3.Đặc sắc trong bút pháp kí sự của tác giả..

(3) Từ phần đọc hiểu , hướng HS rút ra giá trị nội dung ,giá trị nghệ thuật của đoạn trích . Cho HS đọc ghi nhớ Sgk/9`. -Quan saùt tæ mæ -Ghi chép trung thực -Tả cảnh sinh động -Keå kheùo leùo ,loâi cuoán. III.Toång keát. *Ghi nhớ (Sgk/9). 4.Daën doø. -Học thuộc ghi nhớ .làm bài tập 2,3(sách bài tập) - Chuẩn bị bài “Từ ngôn ngữ chung đến lời nói cá nhân” 5. Ruùt kinh nghieäm. 6. Caâu hoûi. 1.Làm rõ giá trị hiện thực trong đoạn “Vào phủ chúa Trịnh” của Lê Hữu Trác. 2.So sánh bút pháp viết ký sự của Lê Hữu Trác với một số tác giả ký sự mà em đã được học. Từ đó rút ra điểm chung của thể ký. Tieát 3 Soạn 5/9/07 Daïy 8/9/07 A.Muïc tieâu baøi hoïc .. Tiếng Việt: Từ ngôn ngữ chung đến lời nói cá nhân.

(4) Giuùp HS: -Nắm được biểu hiện cái chung trong ngôn ngữ của xã hội và cái riêng trong lời nói cá nhân, mối tương quan giữa chúng . -Nâng cao năng lực lĩnh hội những nét riêng trong ngôn ngữ của cá nhân ,nhất là của các nhà văn có uy tín. Đồng thời để rèn luyện ,hình thành và nâng cao năng lực sáng tạo của cá nhân, biết phát huy phong cách ngôn ngữ cá nhân khi sử dụng ngôn ngữ chung . -Vừa có ý thức tôn trọng những quy tắc ngôn ngữ chung của toàn xã hội ,vừa có sáng tạo góp phần vào sự phát triển của ngôn ngữ xã hội . B.Troïng taâm ,phöông phaùp. -Biểu hiện của tính chung trong ngôn ngữ . -Biểu hiện của cái riêng trong lời nói cá nhân . -Mqh biện chứng thống nhất giữa ngôn ngữ chung của xã hội và lời nói của cá nhân *Phöông phaùp:dieãn giaûng, phaùt vaán, thaûo luaän nhoùm . C.Chuaån bò. GV:Sgk,Sgv và một số ví dụ về lời nói của các nhà văn uy tín HS : đọc kỹ bài ở nhà ,làm bài phần luyện tập (S gk/13) D. Tieán trình tieát daïy. 1.Ổn định lớp . 2.Kiểm tra sỹ số ,sự chuẩn bị bài của học sinh . 3.Bài mới. Hoạt động của GV và HS *Hoạt động 1:Tính chung trong ngôn ngữ -Cho HS suy nghĩ, trao đổi nhanh các caâu hoûi sau : 1.Tại sao ngôn ngữ là tài chung của xaõ hoäi ? 2.Tính chung của ngôn ngữ thể hiện qua những phương diện nào ?cho ví dụ -GV bổ sung, định hướng trả lời . -GV nhận xét, bổ sung từng ý.. Yêu cầu cần đạt I.Ngôn ngữ là tài sản chung của xã hội . *Ngôn ngữ là tài sản chung của mỗi dân tộc, mỗi cộng đồng xã hoäi . Vì: Trong quá trình tiến hoá con người sáng tạo ra ngôn ngữ để giao tiếp. Các đời sau sử dụng ngôn ngữ của tổ tiên để trao đổi thông tin ,tình cảm với nhau. Mỗi cộng đồng người hoặc mỗi dân tộc có ngôn ngữ ngữ riêng của mình nên ngôn ngữ mang tính quy ước trong một cộng đồng ,môït dân tộc. *Tính chung trong ngôn ngữ cộng đồng thể hiện qua hai phương dieän . 1. Thể hiện ở việc sử dụng yếu tố chung tạo lời nói đáp ứng nhu caău giao tieâp. Yeâu toẫ chung bao goăm (ađm thanh ,tieâng töø ,ngữ cố định ) 2.Thể hiện ở việc sử dụng các quy tắc và phương thức chung để cấu tạo nên các đơn vị ngôn ngữ : -Quy tắc cấu tạo kiểu âm (câu đơn ,ghép ,phức ,….) -Quy taéc chuyeån nghóa:nghóa goác -nghóa phaùi sinh. Hoạt động 2 :Lời nói cá nhân . II.Lời nói –sản phẩm riêng của cá nhân . *Lời nói gồm lời nói miệng và văn viết, biểu hiện ở những -HS trả lời câu hỏi. phöông dieän : 1,Lời nói bao gồm những gì ? 2, Lời nói cá nhân được biểu hiện ở 1.Giọng nói cá nhân . những phương diện cụ thể nào ? 2. Vốn từ cá nhân :phụ thuộc lứa tuổi,cá tính ,giới tính,nghề Từ câu trả lời của HS ,GV chốt ý nghieäp…..(VD) 3.Sự chuyển đổi sáng tạo khi sử dụng từ ngữ chung quen thuộc :kết hợp từ ngữ,tách gộp từ ,chuyển loại từ …. 4. Tạo từ mới :toạ ra từ mới từ chất liệu có sẵn (VD).

(5) 5. Vận dụng linh hoạt, sáng tạo các quy tắc , phương thức chung :lựa chọn vị trí cho từ ngữ ,tỉnh lược từ ngữ….. *Biểu hiện rõ rệt nhất của nét riêng trong lời nói cá nhân là phong caùch caù nhaân . *Hoạt động 3 :Mối quan hệ giữa III.Mối quan hệ giữa ngôn ngữ chung với lời nói cá nhân . ngôn ngữ chung và lời nói cá nhân Quan hệ biện chứng. Mỗi cá nhân phải chiếm lĩnh được ngôn - ngôn ngữ chung và lời nói cá nhân ngữ chung làm cơ sở cho mỗi cá nhân sản sinh ra lời nói cụ thể coù moái quan heä nhö theá naøo? GV choát cuûa mình . yù IV.Ghi nhớ. Cuûng coá , luyeän taäp (Sgk/13) - GV cho học sinh đọc ghi nhớ Sgk/13 V. Luyện tập. Thaûo luaän (3) Baøi 1: Nhoùm 1,2 : baøi 1 Từ “thôi”: nghĩa gốc chỉ sự chấm dứt hay kết thúc một hoạt Nhoùm 3,4 : baøi 2 động nào đó . Nhoùm 5,6 : baøi 3 Nghĩa phái sinh :chỉ sự chấm dứt cuộc sống. Đây là cách nói giảm để vơi bớt đau thương . Baøi 2 . Sắp xếp “đảo ngữ”+động từ mạnh “xiên, đâm”-sự bực bội muốn bứt phá,quẫy đạp của thiên nhiên –con người. 4. Daën doø : - Học thuộc ghi nhớ : ( Sgk / 13) - Laøm baøi taäp Sgk /35 ( chuaån bò luyeän taäp ) 5. Ruùt kinh nghieäm .. 6. Caâu hoûi . Thế nào là tính riêng trong ngôn ngữ .. Tieát 4 Soạn 8/9/07 Daïy 12/9/07. Đọc văn:. Tự Tình ( II ) Hoà Xuaân Höông. A. Muïc tieâu baøi hoïc Giúp HS: Cảm nhận được tâm trạng vừa buồn tủi , vừa phần uất trước tình cảnh éo le và khát vọng sống, khaùt voïng haïnh phuùc cuûa Hoà Xuaân Höông. Thấy được tài năng nghệ thuật thơ Nôm của Hồ Xuân Hương : thơ đường luật viết bằng tiếng việt , cách dùng từ ngữ , hình ảnh giản dị , giàu sức biểu cảm , táo bạo mà tinh tế ..

(6) B.Troïng taâm , phöông phaùp . TT : - Tâm trạng vừa buồn tủi ,xót xa phẫn uất trước duyên phận - Khaùt voïng soáng,khaùt voïnghaïnh phuùc cuûa Hoà Xuaân Höông - Taøi naêng ngheä thuaät trong thô Noâm cuûa Hoà Xuaân Höông . PP: phaùt vaán, thaûo luaän nhoùm vaø dieãn giaûng. C. Chuaån bò. - GV: Sgk,Sgv vaø thô vaên Hoà Xuaân Höông . - Đọc kỹ văn bản,trả lời các câu hỏi phần hướng dẫn học bài(sgk) *Tích hợp: văn học sử , đọc văn ,tiếng Việt. D.Tieán trình daïy. 1.Ổn định lớp ,kiểm tra sĩ số. 2. Baøi cuõ . 1. Em hãy phân tích bức tranh nơi phủ chúađể thấy sự cao sang, quyền uy tột đỉnh cùng cuộc sống hưởng thụ xa hoa đến cực điểm và sự lộng quyền của nhà chúa. 2.Qua đoạn “Vào phủ Chúa Trịnh” em rút ra được điều gì đáng ghi nhớ. 3.Bài mới . Hoạt động của GV và HS * Hoạt động 1 : Tìm hiểu chung . - Gọi học sinh trình bày những nét chính veà taùc giaû Hoà Xuaân Höông ? - GV định hướng .. Từ phần giới thiệu trên , GV giới thiệu chùm bài ‘’ Tự Tình ’’ của Xuân Hương và đặc biệt bài ‘’ Tự Tình II ’’ + Thể loại ? + Noäi dung ?. *Hoạt động 2:Đọc hiểu. -GV gọi 2 HS đọc bài thơ . Nhận xét, cách đọc và giải nghĩa 1 số từ.. Thaûo luaän 3 phuùt caùc noäi dung sau. *Tìm những bp nghệ thuật và phân tích tác dụng của từng bp nghệ thuật. Yêu cầu cần đạt I. Tìm hieåu chung 1. Taùc giaû . Hoà Xuaân Höông ( chöa roõ naêm sinh , naêm maát ) Quê : Quỳnh Lưu – Nghệ An nhưng sống chủ yếu ở Kinh Đô. Là người mạnh mẽ nhưng cuộc đời , tình duyên ngang traùi , eùo le . -Sáng tác cả đời chữ Hán + Nôm nhưng thành công ở thơ Nôm , được mệnh danh ‘’ Bà chúa thơ Nôm’’ + Noäi dung thô Xuaân Höông : vieát veà thieân nhieân , con người , đặc biệt dành tình cảm cho phụ nữ . Noåi baät trong thô Xuaân Höông laø tieáng noùi thöông caûm với người phụ nữ , là sự khẳng định , đề cao vẻ đẹp và khaùt voïng cuûa hoï 2.Bài ‘’ Tự Tình II ’’ - Nằm trong chùm thơ Tự Tình của Xuân Hương ( gồm 3 bài ) , tập trung thể hiện sự cảm thức về thời gian và tâm trạng buồn tủi phẫn uất trước duyên phận éo le và khát voïng soáng , khaùt voïng haïnh phuùc cuûa nhaø thô . - ‘’ Tự Tình II’’ thể hiện hai tâm trạng tưởng chừng như trái ngược nhưng thống nhất trong bản lĩnh , tính cánh Hồ Xuân Hương : vừa buồn tủi , vừa phẫn uất muốn vượt lên số phận nhưng cuối cùng vẫn đọng lại nỗi xót xa II. Đọc hiểu 1. Đọc – giải nghĩa từ Đọc đúng , diễn cảm . Xem chuù thích chaân trang 2. Tìm hieåu vaên baûn . a .Hai câu đề Bài thơ mở đầu bằng: - Thời gian : ‘’ đêm khuya ’’- lúc mỗi con người đối diện.

(7) trong hoàn cảnh sử dụng cụ thể. voái chính mình , deã boäc loä taâm traïng . 4 câu đầu nhóm(1.3.5) - aâm thanh :’’ vaêng vaúng troáng canh doàn ’’ : nhòp ñieäu 4 caâu cuoái nhoùm(2,4,6) dồn dập của trống canh vừa diễn tả cái tĩnh lặng của Hết 3 phút GV yêu cầu đại diện đêm , bước đi của thời gian và sự rối bời của tâm trạng . nhóm trình bày kết quả thảo luận Trong hoàn cảnh đó Xuân Hương cảm nhận sự bẽ bàng theo thứ tự bài đọc hiểu. cuûa duyeân phaän Nhoùm khaùc nhaän xeùt ,boå sung . +Đảo ngữ “trơ” thể hiện rõ tâm trạng của nhà thơ. -GV định hướng. (trơ: tủi hổ,bẽ bàng)ngoài ra thể hiện sự thách thức,bản lónh Xuaân Höông . +”Hồng nhan” cách nói dung nhan người thiếu nư õnhưng đi liền với “ cái” gợi sự rẻ rúng , mỉa mai . +Đối lập “cái hồng nhan”>< “nước non” không chỉ là daõi daàu maø laø coøn ñaéng cay . 2 câu thơ đề gợi lên nỗi bạc phận ,buồn tủi của Xuân Höông . b.Hai câu thực - Xuân Hương tìm quên trong men rượu nhưng “say lại GV hoûi theâm : tỉnh” gợi lên cái vòng luẩn quẩn, tình yêu trở thành trò Hình tượng thiên nhiên trong hai câu đùa của con tạo , càng đau cho thân phận . thực góp phần diễn tả tâm trạng , thái + Hình ảnh ‘’ Vầng trăng bóng xế……...chưa tròn ’’ : ẩn dụ chỉ thân phận hẩm hiu , éo le không trọn của nữ sĩ . độ của nhà thơ trước số phận ntn ? c. Hai caâu luaän - Đảo ngữ + động từ mạnh ‘’ xiên ngang, đâm toạc ’’ làm tăng thêm sức sống mãnh liệt của ‘’ rêu , đá ’’ Thiên nhiên mang theo nỗi niềm phẫn uất của con người. Cách dùng từ thể hiện rõ phong cách , tính cách Xuân Hương : bướng bỉnh , ngang ngạnh . d. Hai caâu keát . Hai caâu keát noùi leân taâm traïng gì cuûa + ‘’ ngaùn ’’: chaùn ngaùn , ngaùn ngaåm . Xuaân Höông ? + ‘’ xuaân ’’: muøa xuaân , tuoåi treû. Liên hệ với cuộc đời , số phận của + ‘’ lại lại ’’ : sự tuần hoàn những người phụ nữ thời đó.  cả câu nói lên tâm trạng chán chường , buồn tủi của nhà thơ trước bước đi của thời gian . + Caâu cuoái : Ngheä thuaät taêng tieán ‘’ maûnh tình ……con con ’’tăng thêm nỗi xót xa tội nghiệp ở Xuân Hương ( 3 lần laáy choàng , 2 laàn laøm leõ cuoái cuøng vaãn coâ ñôn ) . Từ đó Xuân Hương càng khát khao hạnh phúc , muốn vươn lên trên số phận , muốn cưỡng lại sự nghiệt ngã của con tạo. Sự phản kháng và khát khao ấy làm nên ý nghóa nhaân vaên saâu saéc cho taùc phaåm vaø noãi ñau cuûa Xuân Hương phải chăng cũng là nỗi lòng của người phụ nữ xưa khi với họ hạnh phúc luôn là chiếc chăn bó hẹp . III. Toång keát ( ghi nhớ Sgk / 19). * Hoạt động 3 : củng cố. *Nội dung : Qua lời tự tình , bài thơ nói lên cả bi kịch và khaùt voïng soáng , khaùt khao haïnh phuùc cuûa Xuaân Höông * Ngheâï thuaät..

(8) - Sử dụng từ ngữ giản dị mà đặc sắc (……….) - Hình ảnh giàu sức gợi cảm ( trăng khuyết , rêu , đá ) để diễn tả những biểu hiện phong phú của tâm trạng. 4. Daën doø . - Hoïc thuoäc baøi thô , naém yù chính vaø phaân tích - Laøm caâu hoûi 4 ( Sgk / 20 ) 5. Ruùt kinh nghieäm. 6. Caâu hoûi : 1. Tâm trạng của Xuân Hương trong bài ‘’Tự Tình II ’’là tâm trạng gì ? Vì sao Xuân Hương có tâm traïng aáy ? 2 . Caûm nhaän cuûa em sau khi hoïc xong baøi thô?. Tieát 5 Soạn 10/9/07. Daïy 13/9/07.. Đọc văn: Câu cá mùa thu ( Nguyeãn khuyeán ). A . Muïc tieâu baøi hoïc Giuùp HS : - Cảm nhận được vẻ đẹp của cảnh thu điển hình cho mùa thu làng cảnh Việt Nam ở vùng đồng bằng Bắc boä - Vẻ đẹp tâm hồn thi nhân : Tấm lòng yêu thiên nhiên , quê hương đất nước , tâm trạng thời thế - Thấy được tài năng thơ Nôm Nguyễn Khuyến với bút pháp nghệ thuật tả cảnh, tả tình, nghệ thuật gieo vần, sử dụng từ ngữ B. Troïng taâm , phöông phaùp TT : - Caûnh thu ñieån hình cho muøa thu laøng caûnh Vieät Nam. - Tình thu: Tình yêu thiên nhiên, đất nước, tâm trạng thời thế đầy uẩn khúc của tác giả ..

(9) PP : Kết hợp diễn giảng , trao đổi thảo luận . C . Chuaån bò * GV : Sgk , Sgv , baøi bình cuûa Xuaân Dieäu veà thô thu Nguyeãn Khuyeán . * HS : tìm đọc chùm thơ của Nguyễn Khuyến , đọc kỹ ‘’ Câu cá mùa thu ’’và trả lời câu hỏi . * Tích hợp : Địa lý , tiếng Việt . D. Tieán trình tieát daïy 1. Ổn định lớp, kiểm tra sĩ số 2. Baøi cuõ : Đọc diễn cảm bài “ Tự Tình II” và phân tích làm rõ tâm trạng của Xuân Hương trong hoàn cảnh ấy . 3. Bài mới : Hoạt động của GV và HS Yêu cầu cần đạt * Hoạt động 1 : Tìm hiểu chung A. Tìm hieåu chung I. Taùc giaû - HS tóm lược những nét chính về tác - Nguyễn Khuyến ( 1835 – 1909 ). hiệu Quế Sơn , lúc nhoû teân Thaéng . giaû Nguyeãn Khuyeán ? -GV nhấn 1 số ý và hướng dẫn học - Quê : Ý Yên – Nam Định nhưng chủ yếu sống ở Yên Đổ , Bình Lục – Nam Hà . Sgk / 21 - Xuaát thaân : gia ñình nhaø nho ngheøo. - Bản thân : thông minh , cần cù , đỗ đầu 3 kỳ thi (……) nên được gọi ‘’ Tam nguyên ’’. - Laøm quan hôn 10 naêm, sau caùo quan . * Sáng tác cả chữ Hán + Nôm . Thơ Nguyễn Khuyến thể hiện tình yêu quê , yêu nước. II. Baøi ‘’ Caâu caù muøa thu ’’ Gv nói chung về đề tài mùa thu trong 1. Vài nét về đềø tài mùa thu trong thơ Nguyễn Khuyến - Nguyeãn Khuyeán saùng taùc chuøm baøi thô thu ( Thu thô Nguyeãn Khuyeán. vònh , Thu ñieáu , Thu aåm ), ba baøi thô laø ba neùt veõ tinh teá , saéc saûo veà muøa thu noâng thoân Baéc Boä . - Thơ thu của Nuyễn Khuyến kế thừa VHTĐ ở kết cấu, bút pháp thể hiện nhưng có những sáng tạo ở hình ảnh , sự cảm nhận , gieo vần ….. 2. Baøi ‘’ Caâu caù muøa thu ( Thu vònh )’’ - Là một trong ba bài thơ Nôm nức danh của Nguyễn Em bieát gì veà baøi ‘’ caâu caù muøa thu ’’ Khuyến đặc tả được vẻ đẹp điển hình cho mùa thu làng cuûa Nguyeãn Khuyeán ? - Trên cơ sở học sinh trả lời GV định cảnh Việt Nam . hướng . B. Đọc hiểu * Hoạt động 2 : Đọc hiểu I. Đọc - GV gọi hai HS đọc bài thơ ? Nhận Yêu cầu đọc diễn cảm , thể hiện tâm trạng nhà thơ xeùt ? II. Tìm hieåu vaên baûn 1. Caûnh thu Điểm nhìn cảnh thu của tác giả có gì * Điểm nhìn : Từ gần đến cao xa đặc sắc ? Từ điểm nhìn ấy giúp tác Từ cao xa đến gần giaû bao quaùt caûnh thu ntn ? Từ chiếc thuyền câu nhìn ra mặt ao , nhìn lên bầu trời ngô trúc , trở về với ao thu , với chiếc thuyền câu …. * Thaûo luaän 3 ( baûng phuï ) caùc caâu : * Khoâng gian : Caâu 2 Sgk / 22 ( Nhoùm 1, 6) - Hình aûnh : ao thu : nhoû Caâu 3 Sgk / 22 ( Nhoùm 2, 5) thuyeàn caâu : beù teûo teo Caâu 4 Sgk / 22 ( Nhoùm 3,4 ) ngoõ : quanh co , vaéng teo.

(10) - Hết thời gian , nộp bảng phụ , GV Không gian hẹp , xinh xắn gọi học sinh thuyết minh theo thứ tự - Cảnh sắc nước : trong veo bài giảng ( từ câu 3-2-4 ) - GV giaûng giaûi theâm , nhaän xeùt,ñònh trời : xanh ngắt laù : vaøng hướng  Cảnh sắc diụ nhẹ , thanh sơ , hài hoà , trong trẻo lột tả caùi thaàn cuûa thu . - đường nét , chuyển động sóng : gợn tí laù : kheõ ñöa veøo mây : lơ lửng  chuyển động nhẹ nhàng -Âm thanh : ‘’ cá đớp động ’ càng tô cái tĩnh lặng , vaéng veû cuûa caûnh. Nhaän xeùt : Cảnh thu đẹp , trong sáng nhưng tĩnh lặng và buồn ñieån hình cho muøa thu laøng caûnh Vieät Nam . 2. Tình thu Qua ‘’ câu cá mùa thu ’’em cảm nhận - Từ không gian tĩnh lặng : ‘’ khách vắng teo ’’ màu ntn về tấm lòng của nhà thơ Nguyễn sắc ‘’ xanh ngắt ’’; lá vàng ‘’lìa cành ’’ và những âm Khuyến đối với thiên nhiên đất nước ? thanh rất nhẹ ( của lá rơi , sóng , cá đớp ….) phần nào - Gọi một vài HS cho biết cảm nhận thể hiện sự vắng lặng trong tâm hồn nhà thơ – tâm cuûa baûn thaân trạng buồn , cô đơn trước thế sự . - GV định hướng - Sự cảm nhận tinh tế cảnh thu : ao thu , nước thu , trời thu , lá mùa thu cùng âm thanh mùa thu. Thể hiện sự gắn bó tha thiết với thiên nhiên , đất nước Tấm lòng yêu nước cuả nhà thơ 3. Những nét đặc sắc về nghệ thuật GV hệ thống những nét đặc sắc về - Gieo vần ‘’ eo ’’( một vần oái oăm , khó làm ) rất ngheä thuaät cuûa baøi thô thaønh coâng . - Ngôn ngữ giản dị trong sáng , có khả năng biểu đạt cao , đậm đà chất dân tộc - Caùc neùt veõ chaân thöc hôn . III. Ghi nhớ ( Sgk / 22) * Hoạt động 3 : củng cố - Từ phần đọc hiểu trên GV khái quát chung veà noäi dung , ngheä thuaät cuûa baøi thô. - HS đọc ghi nhớ ( Sgk / 22 ). * Về nội dung : cảnh mang vẻ đẹp điển hình cho mùa thu làng chảnh Viêït Nam , cảnh đẹp nhưng phảng phất buồn , vừa phản ánh tình yêu thiên nhiên đất nước , vừa cho thấy tâm sự thời thế của tác giả * Ngheä thuaät - Tả cảnh hiện thực , cảm nhận tinh tế - Hình ảnh , từ ngữ đậm đà chất dân tộc.

(11) 4 . Daën doø - Học thuộc thơ , ghi nhớ . - Laøm baøi 1 phaàn luyeän taäp ( Sgk / 22 ). - Chuẩn bị bài ‘’ phân tích đề, lập dàn ý bài văn nghì luận ’’ ( Đọc kỹ , thực hiện các yêu cầu của mỗi phần ). 5. Ruùt kinh nghieäm. 6. Caâu hoûi Vẻ đẹp của bài thơ ‘’Câu cá mùa thu ’’ được thể hiện qua những mặt nào ? phân tích để làm rõ vẻ đẹp đó .. Tieát 6,7 Soạn 11/9/07 Daïy 13,15/9/07. Làm văn: Phân tích đề , lập dàn ý bài văn nghị luận. A . Muïc tieâu baøi hoïc Giuùp HS: - Nắm vững cách phân tích và xác định yêu cầu của đề , cách lập dàn ý cho bài . - Có ý và có thói quen phân tích đề , lập dàn ý trước khi làm bài. B . Troïng taâm , phöông phaùp TT : Laäp daøn yù PP : Thảo luận nhóm , trao đổi đàm thoại C . Chuaån bò - GV : Sgk , Sgv . - HS : đọc kỹ bài học và trả lời các câu hỏi trong mỗi mục của bài học . * Tích hợp : đọc văn , tiếng việt . D . Tieán trình tieát daïy. 1. Ổn định lớp kiểm tra sĩ số . 2. Baøi cuõ.

(12) Thế nào là văn nghị luận ? các thao tác nghị luận đã học ? 3. Bài mới Hoạt động của GV và HS Yêu cầu cần đạt * Hoạt động 1 : Phân tích I.Phân tích đề đề . Đề Yêu cầu hình thức Yêu cầu nội dung 1 Thaûo luaän 7 phuùt caùc noäi dung sau . Phân tích đề , lập dàn ý cho: Đề 1 Sgk (nhóm 1,6) Đề 2 Sgk (nhóm 2,4 ) Đề 3 Sgk( nhóm 3,5) 2 Hết thời gian thảo luận yêu caàu 6 nhoùm daùn baûng phuï leân baûng . -GV đi vào từng mục I,II,yeâu caàu HS nhaän xeùt baøi moãi nhoùm vaø boå sung . -GV chốt ý , định hướng . 3. Tö lieäu. Bài nghị luận có Hành trang vào thế kỷ Đời sống định hướng cụ thể mới . thực tế. (NLVH) Caûm nghó cuûa em veà Baøi thô “Tâm sự của hồ xuân “tự tình Bài nghị luận hương trong bài “tự (II)”. “mở” .(NLVH) tình”.Tâm sự gì ?diễn bieán? Theå hieän ?. Vẻ đẹp của bài “Câu Bài “câu cá mùa thu”(hình thức cá muøa Baøi nghò luaän ngheä thuaät hay noäi thu “ “mở” .(NLVH) dung ?)..  hân tích đề đểû xác định và trúng yêu cầu của đề bài . P II. Laäp daøn yù Đề 1 * Hoạt động 2 : Lập dàn ý. A . Mở bài Dẫn dắt vào bài  nhập đề  trích dẫn câu nói của Vũ Khoan . B. Thaân baøi * Người Việt Nam có nhiều điểm mạnh : + Thông minh ( các cuợc thi cọ sát vói bên ngoài …..) + Nhạy bén với cái mới ( tiếp thu , sáng tạo……) * Người Việt Nam không ít điểm yếu : + Thiếu hụt về kiến thức cơ bản do chạy theo mốt học thời thượng ( d/c + lyù leõ ). + Thiếu hụt khả năng thực hành : do học chạy , học vẹt (d/c + lý leõ ) + Khaû naêng saùng taïo haïn cheá . * Moãi chuùng ta caàn phaùt huy ñieåm maïnh , khaéc phuïc ñieåm yeáu laø thiết thực chuẩn bị hành trang vào thế kỷ XXI. C. Keát baøi Khái quát , tổng hợp ý toàn bài, liên hệ bản thân, Đề 2 A . Mở bài Dẫn dắt vào bài  dẫn thơ , khái quát luận đề. B . Thaân baøi.

(13) *Hoạt động 3 :Củng cố . Từ các đề cụ thể đã làm ,GV chốt lại những việc phaûi laøm khi laäp daøn yù . -Cho HS đọc ghi nhớ(sgk/24).. *Hoạt động 4: Luyện tập. Thaûo luaän 15 phuùt (ghi vở) +Đề 1/24 (nhóm 2,4,6) +Đề 2/24 (nhóm 1,3,5) Yêu cầu :Viết bài mở. Laäp daøn yù phaàn thaân baøi . -Hết thời gian thảo luận gọi 1 nhóm của mỗi đề trình baøy .Nhoùm coøn laïi nhaän xeùt ,boå sung . -GV định hướng .. * Nêu cảm nghĩ của mình về tâm sự và diễn biến tâm trạng của Hồ Xuân Hương trong bài ‘’ Tự Tình II ’. - Nỗi cô đơn , chán chường trước duyên phận. - Khát vọng được sống , hạnh phúc của Xuân Hương . C. Keát baøi Đánh giá chung về bài thơ , liên hệ cuộc sống của người phụ nữ trong xaõ hoäi hieän taïi . Đề 3 A. Mở bài - Dẫn dắt , giới thiệu bài thơ và đưa ra luận đề . B . Thaân baøi + Học sinh có thể chọn một trong hai nội dung sau để làm rõ. - Vẻ đẹp nội dung: + Tình yêu thiên nhiên , đất nước . + Tâm sự thời thế của tác giả . - Vẻ đẹp hình thức ( nghệ thuật ) : + Quan saùt , caûm nhaän tinh teá . + Ngôn ngữ giản dị , trong sáng đậm chất dân tộc . + Gieo vaàn taøi tình . C. Keát baøi Đánh giá , tổng hợp III. Keát luaän - ghi nhớ ( Sgk / 24 ) IV.Luyeän taäp Đề 1/24 * Phân tích đề + Thể loại : Nghị luận + Nội dung : giá trị hiện thực sâu sắc của đoạn trích ‘’ vào phủ chúa trịnh ’’ trích ‘’ Thượng kinh ký sự ’’ + Tư liệu : đoạn trích * Daøn baøi A . Mở bài Dẫn dắt để khái quát luận đề B . Thaân baøi * Cuoäc soáng xa hoa , quyeàn quyù nôi phuû chuùa . +Nhìn từ bên ngoài ; +Quan saùt beân trong . +Qua nghi thức cung cách sinh hoạt . *Chân tướng tầng lớp thống trị ốm yếu , thiếu sinh khí xa cách với cuộc đời . (Cung cách sinh hoạt trong phủ chúa và gián tiếp qua thăm bệnh cho thế tử Cán ). *Dự báo sự sụp đổ của chế độ phong kiến Việt Nam . C.Keát baøi. Khái quát ,tổng hợp ý cả bài. Đề 2/24. A. Mở bài. Dẫn dắt vào bài ,,khái quát luận đề..

(14) B. Thaân baøi. *Tài năng sử dụng ngôn ngữ dân tộc của hồ xuân hương trong Bài “Bánh trôi nước” hoặc “Tự tình (II)” . Bài “Tự tình II”. Dùng từ Nôm rất quen thuộc ,gần gũi để diễn đạt tâm trạng. Các từ dùng ở những góc độ khác nhau . -Từ tả âm thanh (văng vẳng trống canh). -Từ tả cảm giác (trơ ,say lại tỉnh , ngán). -Tả động thái( xiên ngang, đâm toạc ). -Diễn tả sự bé mọn tầm thường của tình cảm dành cho nhân vaät (maûnh tình ……….tí con con ). -Diễn tả thời gian (xuân đi ,xuân lại). C.Keát luaän . -Khaùi quaùt chung , khaúng ñònh taøi naêng cuûa “baø chuùa thô Noâm” .. 4. Daën doø. -Đọc bài “Thao tác lập luận phân tích”. -Lập dàn ý cho 2 đề (1,2)trong phần bài viết số 1 (sgk/14 5. Ruùt kinh nghieäm.. Tieát 8 . Soạn 12/9/07. Daïy 15/9/07.. Laøm vaên :. Thao taùc laäp luaän phaân tích.. A. Muïc tieâu baøi hoïc . Giuùp HS : 1. Nắm bắt được mục đích vàyêu cầu của thao tác lập luận ,phân tích. 2.Biết cách phân tích một vấn đề chính trị ,xã hội ,văn học . B.Troïng taâm , phöông phaùp. TT: Muïc ñích , yeâu caàu cuûa thao taùc laäp luaän , phaân tích . Caùch phaân tích . PP: Kết hợp diễn giảng ,gợi mở , trao đổi thảo luận . C. Chuaån bò . - GV : sgk. - HS : Đọc kỹ bài học , trả lời câu hỏi mỗi phần . *Tích hợp : đọc văn . D. Tieán trình tieát daïy . 1. Ổn định lớp ,kiểm tra sĩ số . 2.Bài mới : Hoạt dộng của GV và HS Yêu cầu cần đạt. *Hoạt động 1 : Đọc , tìm hiểu ngữ I. Mục đích , yêu cầu của mthao tác lập luận phân tích . 1. Đọc và trả lời các câu hỏi với ngữ liệu sách (sgk/25) lieäu. - Nội dung “Sở Khanh là kẻ bẩn thỉu,bần tiện” . _Gọi 2 HS đọc đoạn văn bản . Thảo luận nhanh trong bàn để trả -Phân tích luận điểm trên : +Sở khanh sống bằng nghề đồi bại ,bất chính . lời các câu hỏi liên quan tới ngữ.

(15) lieäu .GV nhaän xeùt , choát yù .. Từ tìm hiểu ngữ liệu trên ,HS trả lời . 1,Theá naøo laø phaân tích trong vaên nghò luaän . 2, Những yêu cầu của thao tác naøy ? *Hoạt động 2 :Cách phân tích . Thaûo luaän nhoùm 3 phuùt Đoạn văn sgk/26 phân tích theo caùch naøo (1,3,5). Đoạn văn bản (sgk/27) phân tích theo caùch naøo (2,4,6) -Heát 3 phuùt hoïc sinh daùn baûng phu.Yeâu caàu caùc nhoùm nhaän xeùt vaø bổ sung .GV định hướng .. Goïi 2 HS cho bieát caùch phaân tích của ngữ liệu 1 (I). *Hoạt động 3 : Củng cố . Từ những tìm hiểu trên , HS thảo luận về cách phân tích , những lưu yù khi phaân tích . GV định hướng . HS ghi nhớ (sgk/27). +Trở mặt một cáh trơ tráo , thường xuyên lừa bịp ,tráo trở. -Khi phân tích kết hợp chặt chẽ phân tích và tổng hợp . Phân tích chi tiết bộ mặt lừa bịp tráo trở của Sở Khanh khái quát leân baûn chaát cuûa haén . 2. Keát luaän . -Phân tích là chia nhỏ đối tượng thành nhiều yếu tố để đi sâu xem xeùt moät caùch kó caøng noäi dung cuõng nhö moái quan heä beân trong , beân ngoài của chúng . II.Caùch phaân tích . 1.Ngữ liệu 1. -Phân tích theo quan hệ nội bộ đối tượng : “Đồng tiền vừa lợi –vừa hại”. -Phaân tích theo keát quaû - nguyeân nhaân . +Tác hại của đồng tiền (kết quả). +Vì một loạt gian ác , bất chính do đồng tiền chi phối ( giải thích nguyeân nhaân ). -Phaân tiích theo quan heä nguyeân nhaân -keát quaû . +Sức tác quái của đồng tiền . +Thái độ của Nguyễn Du với xã hội đó . Trong quá trình phân tích lập luận , luôn gắn phân tích với tổng hợp : “Sức mạnh của đồng tiền , thái nđộ cách hành xử của xã hội đối với đồng tiền và thái độ của Nguyễn Du vỡi xã hội đó . 2. Ngữ liệu 2 (II). -Phaân tích theo quan heä nguyeân nhaân -keát quaû . (Bùng nổ dân số -ảnh hưởng nhiều đến đời sống con người ). -Phân tích theo quan hệ nội bộ của đối tượng . Ảnh hưởng xấu của việc bùng nổ dân số đến con người: +Thiếu lương thực …… +Suy dinh dưỡng ……. +Thieáu vieäc laøm ,thaát nghieäp . Phân tích kết hợp tổng hợp . 3.Ngữ liệu 1 (I) Phân tích dựa trên quan hệ nội bộ trong bản thân đối tượng .Phân tích kết hợp tổng hợp III.Keát luaän. (Ghi nhớ sgk/27). 4.Daën doø. -Laøm baøi taäp phaàn luyeän taäp (sgk/28) -Thuộc ghi nhớ. 5.Ruùt kinh nghieäm.

(16) Tieát 9 Soạn 15/9/07 Daïy 20/9/07. Đọc văn: Thương vợ. (Traàn Teá Xöông). A. Muïc tieâu baøi hoïc . Giuùp HS -Cảm nhận được hình ảnh bà Tú :vất vả đảm đang , thương yêu và lặng lẽ hy sinh vì chồng con . -Thấy được tình cảm thương yêu quý trọng của Trần Tế Xương dành cho người vợ . Qua những lời tự traøo thấy nhân cách ,và tâm sự của nhà thơ. -Nắm những thành công về nghệ thuạt của bài thơ : Từ ngữ giản dị giàu sức biểu cảm , vận dụng hình ảnh , ngôn ngữ văn học dân gian , sự kết hợp giữa giọng điệu trữ tình và tự trào . B. Troïng taâm , phöông phaùp . TT: -Hình ảnh bà Tú vất vả , lam lũ cùng với những phẩm chất tốt đẹp . -Vẻ đẹp của tấm lòng và vẻ đẹp nhân cách Tú Xương . PP: Kết hợp phát vấn , diễn giảng thảo luận nhóm . C. Chuaån bò : -GV: sgk , sgv , thô vaên Tuù Xöông . - HS: Soạn bài theo yêu cầu của Sgk/30 Tích hợ p : Tiếng Việt. D. Tieán trình tieát daïy : 1. Ổn định lớp, kiểm tra sĩ số. 2. . Baøi cuõ : Chứng minh rằng cảnh thu trong bài: “ Câu cá mùa thu ” của Nguyễn Khuyến điển hình cho cảnh thu làng queâ Vieät Nam. 3. Bài mới : Hoạt động của GV và HS Yêu cầu cần đạt * Hoạt động 1: Tìm hiểu I. Tìm hiểu chung..

(17) 1. Taùc giaû (1870 – 1907) chung. - Tuù Xöông teân thaät laø Traàn Teá Xöông - Hs tóm tắt những nét chính - Quê Vị Hoàng, thành phố Nam Định. về cuộc đời? Sự nghiệp thơ - Sáng tác gồm 2 mảng: trào phúng và trữ tình. Oâng có nhiều vaên cuûa Tuù Xöông. bài thơ viết về vợ ( bà Tú) nhưng “ Thương vợ” là tiêu biểu hơn  GV định hướng. caû. - Bài “Thương vơ’” thuộc thể 2. Bài “ Thương vợ “. Ước đoán viết khi Tú Xương khoảng 30 tuổi, trong lúc thi thơ nào ? ước đoán sáng tác trong hoàn cảnh nào? Ra sao? hỏng mãi, mọi công việc phó thác cho bà Tú.  Cảm thương bà Tú, ông Tú sáng tác bài thơ để bày tỏ tình cảm Cho bieát noäi dung baøi thô. thương yêu, tri ân đối với vợ.  GV choát yù. II. Đọc hiểu . Hoạt động 2 : Đọc - hiểu 1. Đọc, giải nghiã từ khó. - Gọi 2 HS đọc bài ; GV nhận Đọ c gioïng xoùt thöông, caûm phuïc khi noùi veà noãi vaát vaû, gian lao, xét cách đọc , giọng đọc - Coi giải nghĩa một số từ ở sự đảm đang chu đáo của bà Tú , tự mỉa, tự trào khi nói về bản thaân oâng Tuù. dưới chân trang 2. Tìm hieåu chi tieát. a. Hai câu đề : Thaûo luaän nhoùm 4 + Thời gian: “ quanh năm” – suốt cả năm, không trừ ngày nào… + Công việc: “buôn bán ” – làm hàng xáo, kiếm lời trấu, cám. … phuùt( baûng phuï) - Hãy cảm nhận về hình ảnh + Địa điểm : “ mom sông” – phần đất nhô ra phía lòng sông, rất baát an. baø Tuù:  Câu đầuà cho biết thời gian, địa điểm, công việc làm ăn của bà 1. Hai câu đề ( nhóm 1 , 6 ) Tuù : raát vaát vaû, hieåm, nguy. 2. Hai câu thực ( nhóm 2, 4 ) + ‘’ nuôi đủ ’’ : không thừa, không thiếu nói lên bà Tú đảm đang 3. Hai caâu luaän ( nhoùm 3, 5 ) Heát 4 phuùt caùc nhoùm noäp , cuoäc soáng chaét boùp ,khoù khaên……. + ‘’ năm con với một chồng ’’: cách nói hóm hỉnh làm rõ gánh baûng phuï . GV dán bảng phụ theo trình nặng trên vai bà Tú , đồng thời tự trách mình một cách kín đáo. tự bài học , cho các nhóm ( chồng ăn lương vợ , như đứa con đặc biệt mà bà Tú phải nuôi ) b. Hai câu thực : gợi tả cụ thể cuộc sống tần tảo , buôn bán nhaän xeùt , boå sung ngược xuôi của bà Tú.  GV địng hướng . - Đảo ngữ ‘’ lặn lội ’’ - Sáng tạo ca dao ‘’đồng nhất thân cò với thân bà Tú ’’  Nhấn mạnh nỗi vất vả , gian truân ; gợi nỗi đau thaân phaän -Đối ‘’ khi quãng vắng – buổi đò đông ’’ : làm nổi bật sự vất vả gian truân của bà Tú : đã vất vả , đơn chiếc lại thêm sự bươn bả trong caûnh chen chuùc laøm aên. Hai câu thực nói thực cảnh bà Tú đồng thời cho thấy tình thực cuûa oâng Tuù : xoùt thöông da dieát c. Hai caâu luaän - Đối chỉnh ( duyên nợ ) ; ( một…..hai ; năm…….mười ): vừa nói lên nỗi vất vả gian truân của bà Tú , vừa cho thấy đức hi sinh, vị tha, nhẫn nhịn ở bà. vừa nói lên nỗi vất vả gian truân của bà Tú , vừa cho thấy đức hi sinh, vị tha, nhẫn nhịn ở bà. d. Hai caâu keát - Tú Xương chửi ‘’ thói đời ’’ : thói xấu tồn tại trên đời Hai câu kết là lời của ai ? - Tự nhận là người chồng ‘’ hờ hững , có như không ’’.

(18) Qua lời chửi của ông Tú Tú Xương tự rủa mình phán xét , lên án , biết nhận ra những emhieåu gì veà oâng . thiếu sót , khiếm khuyết .Một con người như thế là một nhân HS trả lời , GV nhận xét bổ cách đẹp . sung . *Nội dung : Tình thương yêu quý trọng vợ của Tú Xương thể hiện qua sự thấu hiểu nỗi vất vả và đức tính cao đẹp của bà Tú . Qua đó thấy được tâm sự và vẻ đẹp nhân cách của ông Tú . *Hoạt động 3: Củng cố . Từ phần đọc hiểu , GV củng *Nghệ thuật . cố những nét lớn về nội -Từ ngữ giản dị giàu sức biểu cảm . Vận dụng sáng tạo hình dung ,nghệ thuật của bài thơ . ảnh, ngôn ngữ VHDG. HS đọc ghi nhớ(Sgk/30) 3. Ghi nhớ (Sgk/30). 4.Daën doø: - Hoïc thuoäc loøng baøi thô; laøm baøi taäp phaàn luyeän taäp ( Sgk/3 - Học thuộc ghi nhớ . - Đọc và trả lời câu hỏi của bài “ Khóc Dương Khuê” “Vịnh khoa thi Hương”. 5. Ruùt kinh nghieäm. 6. Câu hỏi: Cảm nhận của em về bài thơ “ Thương vợ” của Trần Tế Xương..

(19) Tieát 10 . Soạn: 18/09/07 . Daïy: 28/09/ 07 .. Đọc thêm: “ Khóc Dương Khuê – Nguyễn Khuyến” “ Vònh khoa thi Höông – Traàn Teá Xöông”. A. Muïc tieâu baøi hoïc . Giuùp HS : - Hiểu biết hơn về Nguyễn Khuyến và Trần Tú Xương ở cả hai phương diện cuộc đời và sự nghiệp. - Bài “Khóc Dương Khuê” cho HS thấy tình bạn thắn thiết, thuỷ chung giữa Nguyễn Khuyến và Dương Khueâ. - Bài “Vịnh khoa thi Hương” từ một khoa thi, học sinh hiểu được bức tranh hiện thức xã hội đương thời và hiểu được tâm trạng, thái độ của tá giả trước cảnh tượng đó. B. Troïng taâm, phöông phaùp . - Troïng taâm : + “Khóc Dương Khuê” : tình bạn thắm thiết, thuỷ chung giữa Nguyễn Khuyến và Dương Khuê. + “Vịnh khoa thi Hương” : Hiện thực xã hội thực dân phong kiến buổi dầu và tâm sự của nha thơ. - Phương pháp : Trao đổi, thảo luận nhóm và diễn giảng. C. Chuaån bò : - GV : Sgk; Sgv. - HS : Đọc văn bản, trả lời các câu hỏi trong từng bài. * Tích hợp : Lịch sử, tiếng viết. D. Tieán trình tieát daïy . 1. Ổn định lớp, ktra sĩ số. 2. Baøi cuõ : Cảm nhận của em về bài thơ : “ Thương vợ” của Trần Tế Xương. 3.Bài mới : Hoạt động của GV và HS Yêu cầu cần đạt * Hoạt động 1 : Tìm hiểu bài I . Bài “Khóc Dương Khuê” Câu 1 : bố cục bài thơ ( 4 đoạn). “Khoùc Döông Khueâ”. - 2 câu đầu: tin đến đột ngột. - 12 câu tiếp : Hồi tưởng về những kỷ niệm thời trẻ. - Gọi 2 Hs đọc bài ? chia bố cục và - 8 câu tiếp : Ấn tượng mới trong lần gặp cuối. nêu ý chính mỗi đoạn. - 16 caâu coøn laïi : Noãi ñau khoân taû luùc baïn ra ñi.  Gv định hướng..

(20) Câu 2 : Tình bạn thắm thiết thuỷ chung giữa 2 người được tác giả * Thaûo luaän ( baûng phuï )4 phuùt. Tình bạn thắm thiết, thuỷ chung diễn đạt theo sự vận động của cảm xúc thơ. - Mở đầu là lời than tiếc : “ thôi đã thôi rồi”  tiếng kêu thương đột giữa Nguyễn Khuyến và Dương Khuê được thể hiện như thế nào ngột, thất vọng nhấn mạnh sự mất mát không gì bù đắp nổi . - Caû khoâng gian cuõng nhuoám maøu trong toùc ( caâu 2). qua : - Hồi tưởng về tình bạn : 1) đoạn 1,2 ( nhóm1,6 ) + cùng đi thi  thi đỗ  làm quan. 2) đoạn 3 ( nhóm 3, 5 ) + cùng sở thích: cầm, kỳ, thi hoạ. 3) đoạn 4 ( nhóm 2, 4) + cùng lứa tuổi . Hết 4 phút đại diện mỗi nhóm trình - Noãi ñau khi maát baïn : baøy theo boá cuïc baøi hoïc. + “ chân tay rụng rời, thơ không viết, rượu không uống, đàn không Gv định hướng. gảy, gường treo lên”. Câu 3 : Các biện pháp tu từ thể hiện nỗi trống vắng khi bạn qua đời. - Noùi giaûm. - Điệp từ “ không” - Keát caáu truøng laëp; lieät keâ. II. Baøi “Vònh khoa thi Höông” * Sự nhốn nháo, ô hợp của khoa thi Hương thể hiện qua: + từ “ lẫn” + hình ảnh : “ sĩ tử ; lôi thôi” “ quan trường; âm oẹ” “ quan sứ đến , mụ đầm ra” với “ cờ – váy” * Thái độ của tác giả : xót xa, đau đớn trước nỗi nhục mất nước.. Hoạt động 2 : bài “Vịnh khoa thi Höông” . Gọi 2 hs đọc bài thơ ; coi chú thích, chaân trang. * Thaûo luaän theo baøn 3 caùc noäi dung : - Sự ô hợp, nhốn nháo của khoa thi Hương năm Đinh Dậu được Tú Xöông theå hieän nhö theá naøo qua: hai câu đề, hai câu thực( dãy trong). + Hai caâu luaän, 2 caâu keát(daõy ngoài.)  heát 3phuùt , Gv goïi Hs trình baøy theo từng phần của bài học. Caùc nhoùm nhaän xeùt, boå sung.  Gv định hướng. * Lời kêu gọi của Tú Xương ở 2 câu cuối là lời kêu gọi, đánh thức * Gọi 1 vài HS trả lời câu 4 lương tri các nhân tài đất Bắc; tác động đến tâm linh người đọc . ( Sgk/34) .  Gv choát yù . 4. Daën doø : - Nắm ý chính mỗi bài thơ. Học thuộc những câu thơ mà em thích. - Soạn bài “ Từ ngôn ngữ chung đến lời nói cá nhân” (tt) 5. Ruùt kinh nghieäm..

(21) Tieát 11 Soạn: 21/09/07 Daïy: 25/09/07. Tiếng Việt: Từ ngôn ngữ chung đến lời nói cá nhân. A. Muïc tieâu baøi hoïc : Giuùp HS : 1. Nắm được mối quan hệ giữa ngôn ngữ chung của xã hội và lời nói của từng cá nhân. 2. Có ý thức tôn trọng những quy tắc ngôn ngữ chung của xã hội, giữ gìn và phát huy bản sắc văn hoá cuûa daân toäc. 3. Có ý thức sử dụng lời nói của ca nhân phù hợp với yêu cầu của ngôn ngữ chung trong xã hội. B. Troïng taâm, phöông phaùp . - Trọng tâm : Làm bài tập để mở rộng và củng cố lý thuyết. - Phương pháp :Trao đổi, thảo luận nhóm và phát vấn. C. Chuaån bò : - GV : Sgk; Sgv vaø moät vaøi ví duï. - HS : Laøm baøi taäp 3/13, baøi taäp phaàn luyeän taäp Sgk/34; baøi taäp saùch BTVN. D. Tieán trình tieát daïy : 1. Ổn định lớp, ktra sĩ số. 2. Bài mới : Hoạt động của GV và HS Hoạt động 1 : Luyện tập - Gọi 4 HS lên bảng thực hiện bài tập 1 4 ( Sgk/35,36 ) - Hs dưới lớp làm bài 3 /13 ( Sgk), thực hiện xong, GV gọi 1 vài HS nhận xét, bổ sung, cho ví dụ tương tự.  GV định hướng.. Yêu cầu cần đạt Baøi 1/36 . “ Nách tường bông liễu bay sang láng giềng” - nách : chỉ mặt dưới chỗ cánh tay nối với ngực ( nghĩa gốc). - Nách tường : ẩn dụ chỉ vị trí giao nhau giữa 2 bức tường. Ví duï khaùc : naùch laù . Baøi 2/36 : a) xuaân muøa xuaân tuoåi xuaân. xuân của tự nhiên tuần hoàn, lặp lại. xuân của con người không bao giờ trở lại.  Sự trở lại của mùa xuân đồng nghĩa với sự ra đi của tuổi xuân. b) “Cành xuân” : vẻ đẹp của con người, sự trong trắng trinh tiết của người phụ nữ. c) “Bầu xuân” : sự thân thiết, tri ân giữa 2 ngườibạn. d) “mùa xuân” : là thời điểm bắt đầu của năm mới ( nghĩa gốc) ..

(22) “ càng xuân” : sự xanh tươi, vẻ đẹp, sự giàu có. Baøi 3/36 : a)“Mặt trời” : nhân hoá. b) “mặt trời” : chỉ lý tưởng cách mạng. c) “ mặt trời” nghóa goác chỉ đứa con của người mẹ Baøi 4/36 : -“ mọn mằn” : láy  nhỏ nhắn, tầm thường không đáng kể. - “ giỏi giắn” : rất giỏi ( có sắc thái thiện cảm, được mến mộ). - “ nội soi” : từ ghép chính phụ. + “nội” : chỉ những gì bên trong. + “ soi” : hoạt động có sự chiếu sáng vào bên trong. * Thaûo luaän caùc caâu sau ( 5’) Baøi taäp theâm : a) nhoùm 1 , 2 Tìm những từ ngữ quen thuộc với mọi người nhưng được tác giả b) nhoùm 3, 4 dùng theo cách kết hợp mới, theo nghĩa mới; phân tích sự sáng tạo c) nhoùm 5, 6 cuûa caù nhaân taùc giaû. hết thời gian thảo luận, GV gọi đại a. “Sầu đong càng lắc ……………………… dài ghê “ diện nhóm trình bày, HS khác nhận b. “ gì sâu bằng những trưa hiu quạnh xeùt, boå sung. ôi ruộng đồng quê thương nhới ơi” GV định hướng. c. “Mưa đổ bụi êm êm trên bến vắng Đò biếng lười nằm mặc nước sông trôi Quán tranh đứng im lìm trong vắng lặng. Bên chòm xoan hoa tím rụng tơi bời”. Hướng dẫn a) Dùng các từ chỉ động tác đo đến vật thể ( đong, lắc, đầy) để kết hợp với “sầu” ( chỉ trạng thái tâm lý bên trong), làm cho trạng thái tâm lý vốm trừu tượng hiện ra một cách cụ thể, có thể cảm nhaän baèng caûm giaùc. b) Từ “ sầu” vốn chỉ đặc điểm về không gian cho lĩnh vực thời gian ( tröa). c) Nhân hoá  biến các vật vô tri thành có tâm hồn cảm xúc. * Hoạt động 2: củng cố * Đặc điểm của ngôn ngữ, của lời nói và mối quan hệ giữa chúng.. 4 . Daën doø : Coi bài thành ngữ, điển cố. 5. Ruùt kinh nghieäm tieát daïy..

(23) Tieát 12 . Soạn: 18/09/07 Daïy: 22/09/07. Làm văn: Bài viết số 1 ( Thi chất lượng) ( Đề + đáp án đính kèm ).

(24) Tieát 20 Soạn: Daïy:. Làm văn: Trả bài thi chất lượng. A. Muïc tieâu baøi hoïc : Giuùp HS : - Hiểu rõ ưu khuyết của bài làm để củng cố kiến thức và kỹ năng nghị luận. - Rút kinh nghiệm về cách phân tích đề, lập dàn ý bài văn nghị luận. B. Troïng taâm, phöông phaùp : - Trọng tâm : sửa lỗi kiến thức và diễn đạt. - Phương pháp : thuyết trình kết hợp phát vấn. C. Tieán trình tieát daïy : 1. Ổn định lớp, ktra sĩ số. 2. Bài mới : Hoạt động của GV và HS Yêu cầu cần đạt * Hoạt động 1: Tìm hiểu đề I . Chép đề, tìm hiểu đề, lập dàn ý. ( như đáp án ) laäp daøn yù . - cho 2 hs tìm hiểu đề. - Tìm luận điểm, luận chứng cho đề bài.  GV định hướng II . Nhaän xeùt keát quaû baøi vieát . * Hoạt động 2 : Nhận xét . 1. Traéc nghieäm (Gv daãn baøi cuï theå) - Một số HS hiểu bài, có khả năng tư duy tốt, đạt điểm tối đa. GV công bố đáp đáp án, HS - Một số HS lười học, chủ quan, nhìn bài bạn dẫn đến sai rất ngô nghê. 2. Tự luận : đối chiếu trong đề. a. Öu ñieåm : - Một số HS hiểu thấu đáo câu nói của Thân Nhân Trung, từ đó có bố cục  Nhaän xeùt chung bài văn rõ ràng, đủ ý. Nghị luận thuyết phục. Mỗi phần GV hướng dẫn bài ( dẫn những bài làm văn 3,5đ  4 đ ) cụ thể để HS rút kinh - Một vài bài biết liên hệ, mở rộng. b. toàn taïi : nghieäm, hoïc taäp. - Nhieàu baøi khoâng giaûi thích caâu noùi cuûa Thaân Nhaân Trung, ñi ngay vaøo baøn bạc  văn hời hợt. - Một số bài ( 11A5 ) nghị luận lạc hướng. - Moät soá HS chæ chuù troïng taâm vaøo laøm roõ “ hieàn taøi” laø nhö theá naøo ? Hoạt động 3 : Trả bài, rút - Có 1 HS thiển cận: “ thế nước” là thế của dòng nước. - Phần nhiều chưa tìm được luận chứng luận cứ cho bài  văn quá sơ sài. kinh nghieäm. - Coù moät vaøi baøi boá cuïc khoâng roõ raøng. III . Traû baøi vaø thoáng keâ ñieåm Lớp Só soá Gioûi Khaù TB Yeáu Keùm.

(25) 11A3 11A5 Toång. 45 46 91. 01 0 01. 8 7 15. 31 25 56. 5 14 19. 0 0 0. * Löu yù : Muốn làm tốt bài văm phải đọc kỹ đề, phân tích, tìm luận điểm, luận chứng, luận cứ, cụ thể . Quá trình làm bài luôn luôn phải nghĩ về luận đề, bám đề để laäp luaän.. 3. Daën doø : - Sửa lỗi đã phê vào vở làm văn. - Học kỹ các bài đọc văn đã học, chuẩn bị viết bài số 2..

(26) Tieát 13, 14 Soạn: 24/ 09/07 Daïy: 29/09/07. Đọc văn: Bài ca ngất ngưởng ( Nguyễn Công Trứ ). A. Muïc tieâu baøi hoïc : Giuùp HS : - Hiểu được phong cách sống của Nguyễn Công Trứ với tính cách của một nhà nho và hiểu được vì sao có thể coi đó là sự thể hiện bản lĩnh cá nhân mang ý tích cực. - Hiểu đúng nghĩa của khái niệm “ngất ngưởng” để không đồng nhất với lối sống lập dị của một số người hiện đại. - Nắm được những tri thức về thể hát nói là thể dân dân tộc bắt đầu phổ biến rộng rãi từ thế kỷ XIX. B. Troïng taâm, phöông phaùp : - Troïng taâm : + Phong cách sống ngất ngưởng của Nguyễn Công Trứ. + Ñaëc ñieåm cuûa haùt noùi. -Phương pháp : Kết hợp diễn giảng, thảo luận. C. Chuaån bò : - GV : Sgk; Sgv; moät soá baøi haùt noùi cuûa taùc giaû khaùc. - HS : Đọc kỹ văn bản, trả lời các câu hỏi trong bài. - Tích hợp : Làm văn thuyết minh; kỹ năng lập luận. D. Tieán trình tieát daïy : 1. Ổn định lớp, ktra sĩ số. 2. Baøi cuõ. Caûm nhaän cuûa em veà baøi thô “ Vònh khoa thi Höông” cuûa Traàn Teá Xöông. 3. Bài mới : Hoạt động của GV và HS Yêu cầu cần đạt * Hoạt động 1: Tìm hiểu chung. I . Tìm hieåu chung. - Em hãy tóm lược những nét chính trong 1. Tác giả : ( 1778 – 1858 ) cuộc đời, sự nghiệp của Nguyễn Công Trứ ? - Tự: Tồn Chất, hiệu Ngộ Trai, biệt hiệu Hy Văn.  GV nhắc lại, hướng dẫn HS học Sgk. - Queâ : Uy Vieãn, Nghi Xuaân, Haø Tónh. - Xuaát thaân : nhaø nho. - Bản thân : có tài năng nhiều lĩnh vực, tâm huyết với dân với nước. Tình tình phóng khoáng. Làm quan lắm thaêng traàm. - Sự nghiệp : Sáng tác chủ yếu chữ Nôm, thể loại ưa - GV noùi roõ hôn veà theå haùt noùi . thích : hát nói và là người đem đến cho hát nói nội dung ( Hát nói là thể loại tổng hợp gồm cả thơ, nhạc, phù hợp với chức năng, cấu trúc. nói. Gọi là hát nói vì trừ câu mưỡu và những 2. Bài thơ : đoạn ngâm thì thể này là thể nửa nói nửa hát - Thể loại hát nói ( dôi khổ) gồm 19 câu . vaø keå). - Nội dung : Bài thơ là bài tổng kết ngắn gọn, đầy đủ - Soá caâu trong haùt noùi khoâng coá ñònh : chính xác về nhà thơ Nguyễn Công Trứ: một con người + ngắn 7 câu ( loại thiếu khổ ). “ngất ngưởng” .( cá tính, bản lĩnh, vượt ra ngoài khôn khổ + dài 23 câu ( loại dôi khổ). lễ, coi thường lễ )..

(27) + đủ 11 câu  phổ biến. * Hoạt động 2 : Đọc – hiểu . Gọi 2 Hs đọc diễn cảm bài thơ . Gv nhaän xeùt. - Hướng dẫn HS coi chú thích. * Thaûo luaän 3’ ( baûng phuï ) caùc caâu hoûi Sgk. - caâu 1 ( nhoùm 1, 2) - caâu 2 ( nhoùm 3, 4) - caâu 3 ( nhoùm5, 6) Hết thời gian thảo luận các nhóm nộp bảng phuï.  GV dán bảng phụ theo trình tự bày học cho HS thuyeát trình phaàn thaûo luaän, caùc nhoùm khaùc boå sung ( neáu coù ).  GV định hướng. - Em hiểu gì về Nguyễn Công Trứ qua câu mở đầu bài thơ . - Tại sao Nguyễn Công Trứ trói buộc mình vào loàng ? - Nếu nói rằng cứ sống khác người là được coi “ có phong cách riêng, có bản lĩnh” thì đã đúng chöa; yù kieán cuûa em ?. Bài hát nói là bản tổng kết về cuộc đời, con người Nguyễn Công Trứ . Để chuyển tải được nội dung đó tác giả sử dụng những biện pháp ngheä thuaät naøo ? - Giọng điệu của tác giả khi đánh giá bản. II. Đọc hiểu . 1. Đọc, giải nghĩa từ : - Đọc : rõ ràng, diễn cảm. - Coi chuù thích chaân trang. 2. Đọc hiểu chi tiết : a. “ngất ngưởng” : - Toàn bài sử dụng 5 lần từ “ngất ngưởng” . Ba từ nằm cuối mỗi khổ thơ vừa để miêu tả sự “ngất ngưởng” vừa kết lại có giá trị nhấn mạnh cho cảm hứng chủ đạo của bài thô. - Từ thứ 5 nằm ở câu cuối cùng của bài thơ vừa có tính so sánh, vừa khẳng định con người nhà thơ.  “ngất ngưởng” trong văn cảnh này thực chất này một phong cách sống tôn trọng sự trung thực, tôn trọng cá tính, không chấp nhận sự “ khắc kỉ phục lễ” uốn mình theo lễ và danh giaùo cuûa xaõ hoäi Nho giaùo . b. Phong caùch soáng cuûa nhaø thô. - Khẳng định : mọi việc trong trời đất đều là phận sự của ta.  ý thức trách nhiệm đối với đất nước, nhân dân. - Tự hào về những đóng qóp, cống hiến cho xã hội. + thi cử : thủ khoa. + làm quan : Tổng đốc, Tham tán, Phủ doãn …… + cầm quân : Đại tướng  tài năng lỗi lạc nhiều mặt, tự nguyện đem tài năng phục vụ cho xã hội, đất nước : “ Ông Hy Văn tài bộ đã vào lồng”.  Coi vieäc laøm quan laø ñieàu kieän, phöông tieän khaúng ñònh mình, thực hiện hoài bão vì dân vì nước. Một hoài bão đầy yù nghóa cao caû. - Khi từ quan : + Cưỡi bò đeo đạc ngựa + daãn caùc coâ gaùi treû leân chôi chuøa. + đi hát ả đào. + không quan tân đến chuyện được mất, khen chê. + tự hào về mình “ xếp vào bậc trái Nhạc, Hàn phú”; vẹn đạo vua tôi.  Sống khác người, dám đổi thay để thích nghi với hoàn caûnh.  Cách sống trong sạnh, cao ngạo. Sống khác người nhưng hơn người. Cách sống thể hiện được tài năng và bản lĩnh cá nhân – cách sống tích cực. c. Ñaëc saéc ngheä thuaät : - Tự thuật, kể chuyện. - Giọng điệu sảng khoái, tự tin, tự hào. - Sử dụng nhiều lần từ “ngất ngưởng” . III .Toång keát ..

(28) thaân ? Trên cơ sở phát hiện của HS, GV chốt lại 1 vaøi yù . Từ phần đọc hiểu trên, GV tóm lại về nội dung, ngheä thuaät cuûa baøi haùt noùi ? .  Cho HS đọc ghi nhớ ( Sgk/39).. - Noäi dung : baøi thô theå hieän baûn lónh, phong caùch cuûa Nguyễn Công Trứ. - Nghệ thuật : Thể hát nói phù hợp cho việc diễn tả tâm trạng của các nghệ sỹ tài hoa, tài tử ngông nghênh, cá tính. IV . Luyeän taäp : - Phong cách sống của Nguyễn Công Trứ rất tích cực ( lý giaûi ). - Muốn có bản lĩnh, cá tính phải có trí tuệ, năng lực nhất định đủ để khẳng định mình. Muốn vậy phải rèn luyện, phấn đấu kiên trì để có được những năng lực, phẩm * Thaûo luaän 2 phuùt(trong baøn) - Theo em phong cách sống “ngất ngưởng” chất nhằm đạt được mục tiêu, lý tưởng đề ra. của Nguyễn Công Trứ là tích cực hay tiêu cực ? Vì sao ? - Muoán theå hieän phong caùnh soáng vaø baûn lónh độc đáo cần có phẩn chất gì, năng lực gì ?  Gv định hướng .. 4 . Daën doø : - Học kỹ bài đọc văn. - Soạn “ Bài ca ngắn đi trên bãi cát” của Cao Bát Quát . 5 . Ruùt kinh nghieäm .. 6 . Caâu hoûi : Làm rõ vẻ đẹp của nhà nho Nguyễn Công Trứ trong bài “ Bài ca ngất ngưởng” .. Tieát 14, 15.

(29) Soạn: 25/09/07 Daïy: 29/09/07. Đọc văn: Bài ca ngắn đi trên bãi cát ( Cao Baù Quaùt ). A. Muïc tieâu baøi hoïc : Giuùp HS : - Nắm được hoàn cảnh nhà Nguyễn trì trệ, bẩn thỉu. Cao Bá Quát tuy vẫn đi thi nhưng tỏ ra chán ghét con đường mưu cầu danh lợi tần thường. Bài “Bài ca ngắn đi trên bãi cát” biểu lộ tinh thần phê phán của ông đốivới học thuật và bảo thủ trì trệ của chế độ nhà Nguyễn nói chung, qóp phần lý giải hành động khởi nghĩa cuûa oâng veà sau vaøo naêm 1854). - Hiểu được mối quan hệ giữa nội dung và hình thức nghệ thuật thơ cổ thể về nhịp điệu, hình ảnh …… Các yết tố hình thức này có đặc điểm riêng phục vụ cho chuyển tải nội dung . B. Troïng taâm, phöông phaùp : - Trọng tâm : Nghĩa tả thực và biểu trưng của cảnh đi trên bãi cát  cho thấy thái độ coi khinh danh lợi, đề cao đạo nghĩa của những nhà nho chân chính. - Phương pháp : Kết hợp phát vấn, diễn giải, nêu vấn đề, thảo luận nhóm. C. Chuaån bò : - GV : Sgk; Sgv; thô vaên Cao Baù Quaùt. - HS : Đọc kỹ văn bản, coi chú thích, trả lời câu hỏi Sgk/ 42. - Tích hợp : Lịch sử, địa lý. D. Tieán trình tieát daïy : 1. Ổn định lớp, ktra sĩ số. 2. Bài mới : m hãy phân tích bài “Bài ca ngất ngưởng” để chứng tỏ phong cách sống “ngất ngưởng” của nhà thơ Nguyễn Công Trứ . 3. Bài mới : Hoạt động của GV và HS Yêu cầu cần đạt Hoạt động 1 : Tìm hiểu I. Tìm hiểu chung . 1. Taùc giaû ( 1802 – 1854 ) chung . - Queâ : Gia laâm, Baéc Ninh ( nay laø Haø Noäi ) -HS tóm lược những nét cơ bản - Là nhà thơ có tài năng , bản lĩnh được tôn vinh “thánh Quát” . veà taùc giaû Cao Baù Quaùt . GV giảng giải ,bổ sung , - Thơ văn : phê phán chính sự nhà Nguyễn và phản ánh phần nào nhu cầu đổi mới XHVN giữa thế kỷ XIX . hướng dẫn HS học SGK. 2.Baøi thô. -Theo em bài thơ sáng tác trong a. Hoàn cảnh sáng tác . Sau khi thi đậu cử nhân (1831) tại trường thi Hà Nội , Cao Bá Quát hoàn cảnh nào ? nhiều lần vào kinh đô Huế thi Hội ( nhưng không đỗ tiến sĩ). Đi qua Từ đó GV định hướng . các tỉnh miền Trung đầy cát trắng sáng tác bài thơ . GV noùi kyõ hôn veà theå ca haønh . b. Theå: ca haønh . II.Đọc- hiểu. Hoạt động :Đọc –hiểu . Gọi 2 HS đọc phiên âm , dịch 1.Đọc, giải nghĩa từ khó. -Đọc rõ , tốc độ vừa phải thể hiện tâm trạng nhân vật trữ tình . thô. Nhaän xeùt phieân aâm , dòch -Coi chuù thích chaân trang . thơ .Coi chú thích những từ khoù .(SGK / 41,42) 2.TÌm hieåu chi tieát. a. Caûnh ñi treân baõi caùt. Em hãy tìm chi tiết tả thực bãi -Hình ảnh bãi cát : caùt ? +Baõi caùt , baõi caùt daøi . +Đi một bước như lùi một bước ..

(30) Ngoài ý nghĩa tả thực , hình aûnh baõi caùt coù yù nghóa bieåu tröng naøo khoâng? Thaûo luaän 3 phuùt ( baûng phuï ) 2 caâu hoûi SGK / 42. phieân aâm , dòch thô - caâu 2( nhoùm 1, 2 , 3) - caâu 3( nhoùm 4 ,5 ,6 ) Heát 3 phuùt caùc nhoùm noäp baûng phụ.GV cho đại diện nhóm thuyeát trình keát quaû .Nhoùm khaùc nhaän xeùt , boå sung  GV định hướng.. +Phía baéc giaùp nuùi , nam giaùp bieån Gợi lên không gian khó khăn nhọc nhằn . -Những chi tiết tả thực +so sánh liên tưởng : con đường với những bãi cát rộng mênh mông bao vây bởi núi , sông , biển. Biểu tượng con đường đời –với các nhà nho xưa thì gắn với con đường thi cử , làm quan . -Hình ảnh người đi trên bãi cát . +Ñi treân caùt : khoù ñi (d/c) . .Xét về không gian : đưỡng xa . .Xét về thời gian : mặt trời lặn mà vẫn tất tả đi ( thông thường con người và vạn vật khi mặt trời lặn đều tìm chốn nghỉ ngơi ). Người đi trên bãi cát lòng đầy ai oán vì mãi chưa tới đích , vì không đành lòng làm một kẻ “ngủ quên “ để có cớ rời bỏ đường đi . -Đó là hình ảnh mang tính biểu trưng –hình ảnh của người đi tìm chân lý giữa cuộc đời . b. Tâm trạng của tác giả –người đi trên bãi cát . -“Không học được …….không nguôi”. Không ham danh lợi nhưng cứ phải đi mãi trên bãi cát danh lợi,nỗi chán nản vì mình tự hành hạ mình . -Hình ảnh so sánh : người đổ xô tới quán rượu ngon mấy ai tỉnh táo? Danh lợi cũng là thứ dễ làm say lòng người . +Cái bả công danh ấy khiến những kẻ hám danh lại phải ngược xuôi boân taåu nhoïc nhaèn. Sự cám dỗ của cái bả công danh đối với người đời .Các câu thơ dài ngaén khaùc nhau , caùch ngaét nhòp phong phuù taïo thaønh nhòp ñieäu gaäp ghềnh trúc trắc của những bước đi trên cát . -Cao Baù Quaùt keát luaän. +Cần thoát khỏi cơn say vô nghĩa  tầm tư tưởng cao rộng . +Khát vọng của Cao Bá Quát : thoát khỏi bảo thủ, trì trệcủa triều đình nhaø Nguyeãn :“sao coøn trô treân caùt”.. III. Toång keát . (Ghi nhớ Sgk/42).. Hoạt động 3 :Củng cố . Hướng dẫn HS thâu tóm nội “Bài ca đi trên cát” góp phần thể hiện tâm hồn , tư tưởng của một nhà dung ,ngt baøi thô . Từ đó chốt lại bằng ghi nhớ thơ có bản lĩnh . .HS đọc ( SGK /42). 4.Daën doø: -Đọc kỹ , diễn cảm bài thơ . - Phaân tích laøm roõ noäi dung baøi thô . -Soạn “Lẽ ghét thương” của Nguyễn Đình Chiểu 5 . Ruùt kinh nghieäm . 6 . Caâu hoûi : Câu1 :Phân tích tâm trạng của người đi trên cát . Câu 2 : Trong bài thơ yếu tố nào không phải là tả thực? a. Caêm haän c. Ngao ngaùn..

(31) b. Phaãn noä d. Chaùn naûn. Câu 3 : Hình ảnh “bãi cát dài” biểu tượng cho : A. Sự vô cùng của thiên nhiên B. Khát vọng của con người .. Tieát 16 Soạn: 1/10/07 Daïy: 4/10/07. C.Con đường công danh , khoa cử . D.Sự vô nghĩa của người đời.. Laøm vaên: Luyeän taäp thao taùc laäp luaän , phaân tích. A. Mục tiêu cần đạt. 1. Củng cố nâng cao trí thức về thao tác lập luận phân tích ..

(32) 2. Vaän duïng thao taùc laäp luaän phaân tích trong baøi vaên nghò luaän laäp luaän phaân tích. B. Phöông phaùp : Thaûo luaän nhoùm , dieãn giaûng. C. Chuaån bò : - GV : Sgk; Sgv và một số đoạn văn sử dụng thao tác - HS :Laøm baøi 2/ 28 vaø baøi 1,2 / 43 (SGK) D. Tieán trình tieát daïy : 1. Ổn định lớp, ktra sĩ số. 2. Bài mới : Hoạt động của GV và HS Hoạt động 1:Thực hiện bài 1,2(sgk /43). Thảo luận 5 phút ( bảng phụ ) đề 1 GV cho dán bảng phụ , so sánh giữa các nhoùm , nhaän xeùt . GV định hướng .. Yêu cầu cần đạt.. Đề1/43. Phân tích 2 căn bệnh “tự ti” , “tự phụ”. Gợi ý . *Giaûi thích khaùi nieäm . -“Tự ti”: tự đánh giá thấp mình nên thiếu tự tin . “Tự phụ”: tự đánh giá tài năng quá cao , thành tích do đó coi thường mọi người . *Phân biệt “tự ti” với “khiêm tốn”. -“tự tin” : tin vào bản thân mình . Nghĩa 2 từ khác nhau . Những biểu hiện của :tự ti” không dám bày tỏ ý kiến hoặc thể hiện mình thiếu tính nhanh nhẹn , quyết đoán . “ tự phụ”: coi thường người khác , không biết lắng nghe , dễ laøm hoûng chuyeän vv. *Taùc haïi cuûa: a. “Tự ti” làm cho con người nhu mì ,không bộc lộ được khả naêng baûn thaân keát quaû hoïc taäp , coâng taùc bò haïn cheá. b. “Tự phụ” dễ làm mất lòng người khác , khó nhìn nhận ra điểm yếu của bản thân , thường phải đón nhận những thất bại … Phải đánh giá đúng bản thân để phát huy mặt mạnh , hạn chế vaø khaéc phuïc maët yeáu ‘ Đề 2/43 -Sử dụng những từ ngữ giáu hình ảnh và cảm xúc : “lôi thôi”, “aäm oeï” -Đảo ngữ + đối. Cảm nhận về cảnh thi cử ngày xưa . Baøi 2/28 . - Sử dụng những từ ngữ giáu hình ảnh và cảm xúc : Hoạt động 2 : Bài 2 /28 . GV yeâu caàu HS heä thoáng laïi caùc bieän “vaêng vaúng”, “trô”, “caùi hoàng nhan” , “xieân ngang” , “ñaâm pháp nghệ thuật trong bài thơ ? tác dụng toạc” , “tí”, “con con” , -Nghệ thuật sử dụng từ trái nghĩa “say-tỉnh” , “khuyết-tròn”, moãi bieän phaùp ngheä thuaät ? “ñi-laïi”. -Từ đa nghĩa “xuân”, phép tăng tiến( câu cuối) -Đảo ngữ. Vẻ đẹp ngôn ngữ của bài thơ . Cho HS chọn phân tích 2 câu thơ trong *Phân tích 2 câu thơ(tự chọn ) trong bài “Tự tình (II) của Hồ Xuaân Höông. bài “Tự tình”..

(33) Gọi 2 HS đọc trước lớp . GV nhận xét , đánh giá . 3.Daën doø . -Laøm baøi 3/31 (SBT) -Đọc kỹ các bài tập và gợi ý trong SBT(1,2) 4. Ruùt kinh nghieäm .. 5. Caâu hoûi. Sử dụng thao tác lập luận phân tích để phân tích 1 bài thơ thất ngôn đã học .. Tieát 17,18. Soạn: 2/ 10/ 07 Daïy: 6 /10/ 07. Đọc văn : Lẽ ghét thương . (Trích Luïc Vaân Tieân cuûa Nguyeãn Ñình Chieåu). A. Muïc tieâu baøi hoïc : Giuùp HS : -Nhận thức được tình cảm yêu ghét phân minh , mãnh liệt và tấm lòng thương dân sâu sắc của Nguyeãn Ñình Chieåu..

(34) -Hiểu được đặc trưng cơ bản của bút pháp trữ tình Nguyễn Đình Chiểu: cảm xúc trữ tình , đạo đức nồng đậm , sâu sắc , vẻ đẹp bình dị chân chất của ngôn từ . - Rút ra những bài học đạo đức về tình cảm yêu ghét chính đáng . B. Troïng taâm, phöông phaùp : Tieát 1 :Tìm hieåu chung : TT:Nắm cốt truyện giá trị nội dung ,nghệ thuật của truyện Lục Vân Tiên và 1 số điển tích trong đoạn trích . Tiết 2 : Đọc hiểu ( còn lại). TT: Đối tượng , cơ sở của tình cảm ghét thương . Phương pháp : Thuyết giảng , thảo luận nhóm , gợi mở . C. Chuaån bò : - GV : Sgk; Sgv , truyeän Luïc Vaân Tieân cuûa Nguyeãn Ñình Chieåu - HS :Đọc kỹ văn bản , coi chú thích và trả lời câu hỏi ( SGK) D. Tieán trình tieát daïy : 1. Ổn định lớp, Ktra sĩ số. 2 .Baøi cuõ. Đọc thuộc phần dịch bài thơ “Bài ca ngắn đi trên bãi cát” và phân tích nghĩa biểu trưng của “người đi trên baõi caùt”. 3. Bài mới : Hoạt động của GV và HS. Hoạt động 1 :Tìm hiểu chung . Gọi 1 vài HS trả lời các câu hỏi sau . 1.Caùc nhaân vaät trong truyeän LVT? Nhân vật chính là ai? Cuộc đời số phận ra sao? GV định hướng . 2. Goïi 1 vaøi em toùm taét coát truyeän Luïc Vaân Tieân (öu tieân xung phong )GV choát laïi . Truyện Lục Vân Tiên đã đạt những giá trò naøo ? GV gợi dẫn để HS nhớ lại bài học lớp 9. Nếu không nhớ , GV nhắc lại một số giaù trò veà noäi dung , ngheä thuaät cuûa taùc phaåm .. Yêu cầu cần đạt .. I.Tìm hieåu chung . 1.Truyeän thô “Luïc Vaân Tieân” a. Keát caáu , coát truyeän . -Kết cấu chương hồi , xoay quanh diễn biến , cuộc đời các nhân vaät chính . -Daøi 2082 caâu -Cốt truyện : Giới thiệu nhân vật “Lục Vân Tiên”diễn biến cuộc đời , số phận kết thúc “ở hiền gặp lành”. b. Giaù trò . Nội dung : Truyện dạy đạo lý làm người. -Xem trọng tình nghỉa giữa người với người trong xã hội ( cha – mẹ , vợ -chồng , bạn bè , tình yêu thương cưu mang những người gaëp naïn ) -Đề cao tinh thần nghĩa hiệp , sẵn sàng cứu khốn phò nguy ( Vân Tiên đánh cướp , Hớn Minh “bẻ giò” cậu công tử con quan ). -Khát vọng của cá nhân hướng tới lẽ công bằng tốt đẹp trong cuộc đời . Ngheä thuaät . -Tính chất kể nhiều ( hành động , cử chỉ , lời nói ). -Lời văn giản dị , dễ hiểu , tự nhiên . 2. Đoạn “Lẽ ghét thương”. HS cho biết vị trí đoạn trích ?Chia bố a. Vị trí :Từ câu 403504 cuïc . b.Boá cuïc :2 phaàn GV định hướng . -16 câu đầu : Lẽ ghét . - 16 caâu cuoái : Leõ thöông . Hoạt động 2: Đọc –hiểu. II . Đọc – hiểu . -Gọi 2 HS đọc đoạn trích , GV hưỡng *Đọc giải nghĩa từ khó.

(35) daãn vaø nhaän xeùt .. -GV noùi roõ hôn veà caùc ñieån tích , ñieån coá trong baøi . Thaûo luaän nhoùm 5 phuùt baûng phuï caùc yù sau . 1. Những từ ngữ nói về các đời vua ông Quán ghét là gì? Tìm điểm chung giữa các đời vua ông ghét . 2. Tìm những điểm chung giữa những người ông Quán thương . 3.Từ phân tích trên tích trên cho biết cơ sở của ghét thương . Từ đó hãy cho biết điểm giống nhau giữa ông Quán và Lục Vaân Tieân cuûa Nguyeãn Ñình Chieåu.. Tìm những câu thơ trong đoạn trích đồng thời thể hiện cả tình cảm ghét thương ? Từ đó cho biết mqh giữa “ghét- thương”.. Hoạt động 3: Củng cố . Từ đọc hiểu trên GV cho HS phát biểu caûm nghó veà nhaân vaät oâng Quaùn .. Yêu cầu đọc đúng , rõ . Đoạn 1 : Giọng chì chiết , ngắt nhịp dứt khoắt . Đoạn 2 : Chậm rãi , cảm thương . -Coi chuù thích chaân trang 1. Cơ sở của lẽ ghét thương . a. Gheùt: Vua : mê dâm –để dân … đa đoan –để dân …. phaân vaân –laøm daân …. phaân baêng-roái daân ….. Ghét những đời vua ăn chơi , dâm đãng gây bè kết cánh tranh giành quyền lực gây đau thương cho dân Tác giả đứng về phía nhân dân , xuất phát từ quyền lợi dân b. Thöông daân . -Những người mệnh yểu ( d/c) - Tri thức nho sĩ ngay thẳng , trong sạch , tài năng nhưng không gặp thời , không được công hiến cho nước cho dân ( d/c). Lẽ thương ở đây chính là xuất phát từ tình cảm yêu thương nhân dân , mong muốn dân được sống yên bình , hạnh phúc , những người tài đức được sống có điều kiện chí nguyện bính sinh . 2.Mối quan hệ giữa ghét và thương . “Vì chöng hay gheùt cuõng laø hay thöông”. “Nửa phần lại ghét, nửa phần lại thương”. -“Gheùt” “thöông” laëp laïi 12 laàn . Yêu ghét phân minh , dứt khoát mãnh liệt nhưng quan hệ biện chứng , khăng khít . 3.Những nét nghệ thuật tiêu biểu. -Điệp , đối dồn dập . -Sử dụng nhiều điển tích , điển cố tạo tính hàm súc ,thuyết phục -Ngôn ngữ: bình dị mang màu sắc địa phương Nam Bộ . III. Ghi nhớ (SGK/47). Ông Quán là người phát ngôn cho những tư tưởng ,cảm xúc nung nấu trong tâm can Đồ Chiểu .Ôâng là biểu tượng của một thái độ sống , một cách ứng xử của nhà nho xưa vốn “kinhsử đã từng” nhưng thời thế không thuận chiều họ lui về ẩn dật để giữ minh khỏi bùn nhơ .Mặt khác ông Quán mang đậm tính cách của con người Miền Nam đất Việt : bộc trực ,ngay thẳng phân minh , raïch roøi , giaøu tình thöông , naëng noãi gheùt .. 4.Daën doø . -Học kỹ cả đoạn , lý giải đựơc những giá trị của tác phẩm Lục Vân Tiên . -Soạn “Chạy giặc”và “Hương sơn phong cảnh ca”. 5.Ruùt kinh nghieäm . Không cần chia bố cục đoạn trích. 6. Caâu hoûi..

(36) Phát biểu cảm nghĩ của em về nhân vật ông Quán trong đoạn “Lẽ ghét thương”trích Lục Vân Tiên của øNguyeãn Ñình Chieåu.. Tieát 19 Soạn: 5/10/07 Daïy: 9/10/07. Đọc thêm: Chạy giặc (Nguyễn Đình Chiểu) . Höông Sôn phong caûnh ca (Chu Maïnh Trinh ).. A. Muïc tieâu baøi hoïc -Bài “Chạy giặc”: cho học sinh thấy tâm trạng , tình cảm của tác giả khi thực dân Pháp xâm lược . -Baøi “ Höông Sôn phong caûnh ca”, HS thaáy ngheä thuaät taû caûnh thieân nhieân ñaëc saéc cuûa Chu Maïnh Trinh . B.Phöông phaùp : Kết hợp phát vấn , thảo luận , diễn giảng. C. Chuaån bò : - GV : Sgk , saùch tham khaûo ..

(37) - HS : đọc văn bản , trả lời câu hỏi. D. Tieán trình tieát daïy : 1. Ổn định lớp, Ktra sĩ số. 2. Baøi cuõ: Phân tích cơ sở lẽ ghét thương của ông Quán trong đoạn “Lẽ ghét thương” trích Lục Vân Tiên của øNguyễn Ñình Chieåu. 3. Bài mới : Hoạt động của GV và HS Yêu cầu cần đạt Hoạt động 1: Tìm hiểu bài “Chạy giaëc”. -Thaûo luaän 5 phuùt (baûng phuï). Caâu1/49 (nhoùm 1,2) Caâu2/49 (nhoùm3,4) Caâu3/49 (nhoùm5,6) Heát 5 phuùt nhoùm 1,2 daùn baûng phuï leân baûng , nhoùm 5,6,3,4 noäp baûng phuï . GV hướng dẫn theo từng câu hỏi đã thaûo luaän .. Hoạt động 2 : Tìm hiểu bài “Bài ca phong caûnh Höông Sôn” Thaûo luaän 5 phuùt caâu hoûi SGK / 51 Caâu1 (nhoùm 3,4) Caâu2 (nhoùm 1, 2) Caâu3/49 (nhoùm5,6) GV thực hiện các hoạt động như ở hoạt động 1.. I. “Chaïy giaëc” cuûa øNguyeãn Ñình Chieåu Câu 1 : Cảnh đất nước nhân dân khi giặc Pháp đến xâm lược được miêu tả chân thực và sinh động qua hình ảnh : “tan chợ’ tan nát , tan vỡ . “bàn cờ thế phút sa tay” sai lầm của triều đình nhà Nguyễn đẩy đất nước vào thế nguy nan . -Từ nỗi đau của đất nước , khắc hoạ nỗi đau của nhân , của những sinh linh nhoû beù voâ toäi . “Boû nhaø luõ treû …………maøu maây”. Nỗi đau được nhà thơ cảm nhận bằng tâm linh . Caâu 2. Tâm trạng nhà thơ đau đớn xót xa . Caâu 3 . Thái độ của nhà thơ ở 2 câu : đau nước . đau dân , đau lòng , mỉa mai trách cứ , mất niềm tin vào triều đình phong kiến . II. Baøi ca phong caûnh Höông Sôn . Caâu 1 . “Bầu trời cảnh bụt”so sánh ngầm cảnh Hương Sơn đẹp , linh thiêng ,cảnh của cõi phật. - Câu thơ gợi sắc thái linh thiêng tạo không khí tâm linh cho người đọc . - Những câu thể hiện không khí tâm linh . “Vaúng beân tai …………trong giaác moäng” Caâu 2 . Cách cảm nhận cảnh thiên nhiên của người xưa : sử dụng chủ yếu ước lệ , thực hư có cảm giác như hoà lẫn với nhau . Caâu 3 . Ngheä thuaät taû caûnh . +Nhìn từ xa: “kìa non non ………có phải”. +Tả cận cảnh : suối, chùa , am , động …… +Aån dụ từ chỉ trỏ giúp người đọc như đang đối diện với cảnh Hương Sôn .. 4.Daën doø . -Đọc kỹ mỗi bài thơrút ra giá trị nội dung , nghệ thuật từng bài . -Soạn “Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc” của øNguyễn Đình Chiểu. 5. Ruùt kinh nghieäm .. 6.Caâu hoûi ..

(38) 1. Phân tích tâm trạng Đồ Chiểu trong bài “Chạy giặc”. 2. Viết một bài văn thuyết minh về cảnh đẹp Hương Sơn .. Tieát 20,22,23 Soạn: 10/ 10/ 07 Daïy: 13vaø 16 /10/ 07. Đọc văn: Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc (Nguyeãn Ñình Chieåu). A. Muïc tieâu baøi hoïc : Giuùp HS : -Nắm được những kiến thức cơ bả về thân thế , sự nghiệp và giá trị nội dung nghệ thuật của thơ văn Nguyeãn Ñình Chieåu. - Cảm nhận được vẻ đẹp bi tráng của bức tượng đài có một không hai trong lịch sử về người nông dân – nghĩa sĩ ( thời trung đại ). - Cảm nhận tiếng khóc bi tráng của Nguyễn Đình Chiểu. Khóc thương những nghĩa sĩ hi sinh khi sự nghiệp còn dang dở , khóc thương cho một thời kỳ lịch sử khổ đau nhưng vĩ đại của dân tộc . - Nhận thức được những thành tựu xuất sắc về ngôn ngữ , nghệ thuật xây dựng hình tượng nhân vật , sự kết hợp nhuần nhuyễn tính hiện thực và giọng điệu trữ tình bi tráng , tạo nên giá trị sử thi của bài văn này..

(39) - Bước đầu tiên hiểu những nét cơ bản về văn tế . B. Troïng taâm, phöông phaùp : Tieát 1 : Taùc giaû Nguyeãn Ñình Chieåu. TT: Kiến thức cơ bản về cuộc đời , sự nghiệp và văn chương của Đồ Chiểu Tiết 2 : Giới thiệu về ‘’ Văn Tế Nghĩa Sĩ Cần Giuộc” , đọc hiểu phần I, II . Tiết 3 : Đọc hiểu phần III , IV + luyện tập . TT: Vẻ đẹp bi tràng của bức tượng đài nghệ thuật , ý nghĩa cao cả , thiêng liêng của tiếng khóc thương . Phương pháp : Kết hợp diễn giảng , phát vấn , thảo luận nhóm , gợi mở . C. Chuaån bò : - GV : Sgk; Sgv , saùch tham khaûo . - HS :Đọc kỹ văn bản , trả lời câu hỏi ( SGK) / 59 và 65. D. Tieán trình tieát daïy : 1. Ổn định lớp, Ktra sĩ số. 2. Baøi cuõ. Đọc thuộc “ Chạy giặc” của Nguyễn Đình Chiểu và cảm nhận hai câu cuối bài. 3. Bài mới : Hoạt động của GV và HS Yêu cầu cần đạt Hoạt động 1 : Tìm hiểu về tác giả Nêu những nét chính về cuộc đời Nguyễn Ñình Chieåu -GV giảng thêm 1 số ý , hướng dần HS hoïc trong SGK /56 .. Em caûm nhaän saâu saéc ñieàu gì qua cuoäc đời nhà thơ?. Kể tên các tác phẩm tiêu biểu của Đồ Chieåu. -GV noùi noäi dung moãi saùng taùc , yeâu caàu HS hoïc SGK / 57 .. Thaûo luaän 5 phuùt ( baûng phuï) . 1.Lý tưởng đạo đức của NĐC được xây dựng chủ yếu trên cơ sở tình cảm nào ( nhoùm 1,2,3). 2. Lòng yêu nước thương dân của NĐC được thể hiện ntn trong các sáng tác sau 1858 (nhoùm 4,5,6 ) .. A. Taùc giaû 1. Cuộc đời -Nguyeãn Ñình Chieåu ( 1822- 1888 ). - quê : Bình Thới – Bình Dương – Gia Định. - Xuaát thaân gia ñình nhaø nho . - Baûn thaân: + 1843 đậu tú tài. + 1846 ra Hueá hoïc chuaån bò thi tieáp thì nghe tin meï maát. Veà chòu tang  ñau maét  muø (1849 ) + Ông mở trường dạy học , bốc thuốc , chữa bệnh cho dân. Pháp đánh vào Gia Định ông cùng các lãnh tụ bàn mưu tính kế đánh giặc. Nam kỳ mất , ông về Bến Tre giữ trọn tấm lòng chung thuỷ với dân nước. Đồ Chiểu tuy cuộc đời gặp nhiều bất hạnh nhưng là tấm gương sáng ngời về nghị lực và đạo đức. Đặc biệt thái độ suốt đời gắn bó và chiến đấu không biết mệt mỏi cho lẽ phải và quyền lợi của nhân dân . II. Sự nghiệp thơ văn 1. Taùc phaåm chính - Trước 1858 : “Lục Vân Tiên”; “ Dương Từ Hà Mậu” - Sau 1858 : “Chaïy giaëc”; ‘’ Vaên Teá Nghóa Só Caàn Giuoäc”; “ Văn tế nghĩa sĩ trận vong lục tỉnh….Ngư tiều y thuật vấn đáp”. 2. Noäi dung thô vaên a. Đề cao lý tưởng đạo đức , tư tưởng nhân nghĩa (Lục Vân Tieân). b. Thể hiện lòng yêu nước thương dân . - Ghi lại chân thực một thời đại đau thương của đất nước . - Khích lệ lòng căm thù giặc và ý chí cứu nước của nhân daân . - Biểu dương những anh hùng hi sinh vì nước . - Toá caùo toäi aùc cuûa giaëc.

(40) Heát 5 phuùt HS noäp baûng phuï , Gv daùn theo boá cuïc baøi daïy , cho nhaän xeùt boå sung ( neáu coù ). -GV định hướng . Tìm dẫn chứng để chứng tỏ thơ văn Đồ Chiểu đậm sắc thái Nam Bộ . Hoạt động 2: Củng cố . Từ tìm hiểu trên , GV củng cố lại bài học , cho HS ghi nhớ ( SGK / 59) . Hoạt động 1 : Tìm hiểu chung . - Gọi 1 HS đọc tiểu dẫn SGK. - 1 HS cho bieát phaàn tieåu daãn trình baøy những ý cơ bản nào?. -GV định hướng.. Hoạt động 2: Đọc – hiểu. Gọi 4 HS đọc bài , GV hướng dẫn cách đọc , nhận xét .. Phần lung khởi cho em biết những gì về hoàn cảnh đất nước lúc bấy giờ . Vì sao nghĩa sĩ hy sinh , ý nghĩa của sự hy sinh đó . -GV định hướng . Thaûo luaän 5 phuùt ( baûng phuï) . Người nông dân nghĩa sĩ được tái hiện ntn? 1. Từ câu 3-5 ( nhóm 1,2 ) 2.. Từ câu 6-9(nhóm 3,4) 3. Từ câu 10-15( nhóm 5,6). 3. Ngheä thuaät thô vaên -Thơvăn trữ tình đạo đức. - Thơ văn Đồ Chiểu đậm sắc thái Nam Bộ : nhân vật , ngôn ngữ : ( d/c ). III . Ghi nhớ. ( Sgk /59 ) B. Taùc phaåm ‘’ Vaên Teá Nghóa Só Caàn Giuoäc”. I. Tìm hieåu chung . 1. Thể loại : văn tế . Ñaëc ñieåm (Sgk /60). 2.Hoàn cảnh ra đời . Được viết theo yêu cầu của tuần phủ Gia Định Đỗ Quang để tế những nghĩa sĩ đã hy sinh trong trận tập kích đồn quân Pháp ở Cần Giuộc vào đêm 16/21/1861. 3.Boá cuïc . 1. Từ đầu……….như mõ . Khái quát bối cảnh bão táp của thời đại và khẳng định ý nghĩa của cái chết của những nông dân nghĩa sĩ . 2. Câu 315 :Tái hiện chân thực hình ảnh người nông dân nghóa só . 3. Câu 1628 :Bày tỏ lòng tiếc thương , sự cảm phục của tác giả và của nhân dân đối với nghĩa sĩ . 4. Còn lại : Ca ngợi linh hồn bất tử của các nghĩa sĩ . II. Đọc ‘-hiểu. Đọc : yêu cầu đọc đúng , diễn cảm . -Đoạn 1 : Trang trọng ; đoạn 2 từ trầm lắng khi hồi tưởng chuyển sang hào hứng sảng khoái khi kể lại chiến công . (3). Trầm buồn đau đớn , sâu lắng. (4.) Thành kính trang nghieâm . Giải nghĩa từ . (chaân trang) 1. Lung khởi: -Mở đầu “hỡi ôi” – lời than gợi cảm hứng cho bài văn tế . -Tình thế đất nước : có giặc , phải chống giặc . “súng giặc rền”><lòng dân đối lập .  Tình thế không cân sức . -Kết quả để lại tiếng “vang như mõ cho đời” 2. Thích thực . a. Lai lịch và hoàn cảnh sinh sống . +Xuaát thaân : noâng daân . +Coâng vieäc : coâi cuùt laøm aên , toan lo ngheøo khoù , chæ bieát ruoäng traâu …… Họ là những người dân lam lũ cực nhọc , nghèo khổ hoàn toàn xa lạ với việc binh đao (d/c) b. Quá trình người nông dân trở thành nghĩa sĩ . * Khi nghe tin giặc đến họ lo sợ , trông ngóng ở triều đình nhöng voâ voïng chuyeån sang gheùt ( caâu 6 )..

(41) -Moãi nhoùm phaûi chæ ra chi tieát ngheä thuaät tiêu biểu của mỗi đoạn . Heát 5 phuùt caùc nhoùm 1,2 daùn baûng phuï , nhoùm coøn laïi noäp baûng phuï GV daùn sau . -GV cho HS nhận xét , bổ sung từng phần ( theo keát quaû thaûo luaän ) -GV định hướng .. Tiếng khóc trong bài được đánh giá là tiếng khóc bi tráng . Em hiểu 2 chữ “ bi traùng” ntn? -GV định hướng . Tiếng khóc ấy xuất phát từ nhiều nguồn cảm xúc , đó là cảm xúc gì? -GV giaûng theâm vaø choát yù .. Vì sao tieáng khoùc aáy ñau thöông vaø khoâng bi luî? -GV cho HS lý giải –GV định hướng .. Sức gợi cảm của bài văn tế là do các yếu toá ngheä thuaät naøo? d/c moät soá caâu cuï theå . -GV định hướng .. *Giặc hiện trước mắt họ căm thù mãnh liệt : “muốn tới an gan , muoán ra caén coå”. *Họ ý thức rõ trách nhiệm của mình với non sông đất nước : “không đợi đòi bắt , chẳng thèm trốn …” quyết xả thân vì nghĩa lớn . Quá trình người nông dân trở thành nghĩa sĩ là quá trình chuyển biến từ tình cảm đến nhận thức và hành động . Quá trình này chân thực hợp lý . c. Người chiến sĩ trong công đồn . -Họ là những dân ấp , dân lân mến nghĩa chiêu mộ không được tập rèn , trang bị thô sơ , thiếu thốn . ( d/c caâu 10+ 13). -Vào trận với tinh thần quả cảm . “đạp rào lướt tới , xô cửa xông vào , đâm ngang chém ngược……” -Kết quả chém đứt đầu quan hai , đốt nhà dạy đạo . Đoạn văn với những câu văn dài , ngắt nhịp ngắn dồn dập kết hợp với hàng loạt hành động nhanh ,mạnh làm tăng cấp độ khẩn trương sôi sục trong trận đánh . Trong trận đánh hình ảnh người nông dân hiện lên với vẻ đẹp của người dũng cảm , không ngại hy sinh của ỷ chí căm thù giaëc saâu saéc . 3.Ai vaõn vaø keát . a. Nỗi tiếc thương với những người đã hy sinh. -Thái độ cảm phục và xót thương với người nông dân nghĩa sĩ : (d/c) caâu 16 , 24. b. Khẳng định phẩm chất cao đẹp của nghĩa binh Cần Giuộc . (d/c) caâu 19,20,23. c. Chia sẻ sâu sắc với nỗi đau của những người thân nhân nghĩa sĩ ( mẹ, vợ ………) câu 25 . Tieáng khoùc ñau thöông nhöng khoâng bi luî. d. Biểu dương công trạng của người nông dân nghĩa sĩ đời đời được nhân dân ngưỡng mộ , Tổ quốc ghi công ( câu26, 28 ). Tiếng khóc khẳng định ý nghĩa bất tử của cái chết vì nước vì daân . 4.Neùt ngheä thuaät ñaëc saéc laøm neân giaù trò baøi vaên teá. -Caûm xuùc chaân thaønh , saâu saéc maõnh lieät . Gioïng vaên bi traùng thống thiết , hình ảnh sống động . -Ngôn ngữ giản dị , dân dã nhưng được chọn lọc tinh tế có sức biểu cảm lớn và giá trị thẩm mĩ cao - Giọng điệu thay đổi theo dòng cảm xúc .( mỗi đoạn của bài vaên teá) . III. Ghi nhớ . (SGK / 65) . IV.Luyeän taäp. Câu 1/65 :Đọc diễn cảm bài văn tế ..

(42) Tiết 1 : Nguyễn Đình Chiểu là tấm gương sáng ngời về nghị lực , đạo đức , là lá cờ đầu của văn chương yêu nước chống Từ bài văn tế này em rút ra giá trị nội pháp đầu XX. dung vaø ngheä thuaät cuûa vaên teá . Tiết 2 : Vẻ đẹp của người nông dân nghĩa sĩ : rất thực , rất GV cho 2 HS đọc ghi nhớ SGK/ 65 bình thường song cũng rất phi thường , rất thơ . Tieát 3 :Tieáng khoùc trong baøi vaên teá mang yù nghóa cao caû : Khoùc cho nghóa só , cho thaân nhaân , cho Toå quoác . Khoùc nhöng Hoạt động 3 : Củng cố kiến thức . động viên , khích lệ lòng yêu nước chống Tây .. 4.Daën doø . Học kỹ phần 2,3. Làm bài luyện tập số2 /65 và bài 2 SBT ngữ văn 11. 5. Ruùt kinh nghieäm.. 6.Caâu hoûi . 1. Em hãy làm rõ vẻ đẹp của người nông dân nghĩa sĩ trong bài “Văn Tế Nghĩa Sĩ Cần Giuộc” của Nguyễn Ñình Chieåu . 2. Taïi sao noùi tieáng khoùc trong “Vaên teá nghóa só Caàn Giioäc” laø tieáng khoùc ñau thöông nhöng kghoâng bi luî , đó là tiếng khóc khẳng định ý nghĩa bất tử của cái chết vì nước vì dân. Tieát 24 Soạn: 15/ 10/ 07 Daïy: 18 /10/ 07 Tiếng việt : Thực hành về thành ngữ, điển cổ A. Muïc tieâu baøi hoïc : Giuùp HS : - Nâng cao hiểu biết về thành ngữ, điển cổ , về tác dụng biểu đạt của chúng , nhất là trong các văn bản văn chöông ngheä thuaät . - Cảm nhận được giá trị của thành ngữ , điển cổ . - Biết cách sử dụng thành ngữ , điển cổ trong trường hợp cần thiết . B. Troïng taâm, phöông phaùp : TT: Củng cố , nâng cao kiến thức về thành ngữ , điển cố. PP : gợi mở, đàm thoại , thảo luận nhóm. C. Chuaån bò : GV : Sgk; Sgv , moät soá ví duï khaùc. HS :Đọc kỹ bài , soạn vào nửa vở . Tích hợp : Đọc văn , tiếng việt D. Tieán trình tieát daïy : 1. Ổn định lớp, ktra sĩ số. 2. Bài mới.

(43) Hoạt động của GV và HS Yêu cầu cần đạt Hoạt động 1 : Giải bài tập Bài 1/66 thành ngữ nghóa từ thông thường (1,2,3) Moät duyeân, yù noùi moät mình phaûi moät mình phaûi Thaûo luaän 5p’ (baûng phuï) hai nợ. đảm đương công nuôicảchồng,con Baøi 1,3 ( nhoùm 1,2 ) Baøi 2 ( nhoùm3,4 ) vieäc nuoâi choàng, . nuoâi con. Baøi 3 ( nhoùm5,6 ) Heát 5p’ caùc nhoùm 14 daùn baûng Năm nắng Vất vả cực nhọc phuï ; nhoùm 5,6 noäp baûng phuï Cho các nhóm nhận xét , bổ mười mưa chịu đựng dãi dầu Làm lụng vất vả naéng möa. dưới nắng mưa. sung GV định hướng Baøi 2/66. So saùnh Thaønh ngữ ngaén goïn,coâ đọng.cấu tạo oån ñònh. Coù giaù trò noåi baät veà tính hìnhtượng,tính khaùi quaùt, tính bieåu caûm.. đầu traâu Tính chaát hung baïo mặt ngựa. thuù vaät voâ nhaân tính Caù chaäu chim loàng.. Hoạt động 2 : so sánh thành ngữ và điển cố ( làm bài tập 3,4,5 ). Cho HS trình baøy laïi veà yù nghóa cuûa 2 ñieån coå trong baøi ruùt ra khaùi nieäm. Caûnh soáng chaät heïp tù túng, mất tự do. “5” đội trời đạp đất : lối sống và hành độnh tự do ngang tàng không chịu bó buộc , không chịu khuất phục bất cứ quyền uy nào . Các thành ngữ ( 3,4,5)đều dùng hình ảnh cụ thể và đều có tính biểu cảm , thể hiện sự đánh giá đối với điều được nói đến Baøi 3/66 Điển cố không có tính chất cố định về cấu tạo như thành ngữ. Điển cổ xuất phát từ những sự kiện , sự tích cụ thể. Trong văn bản quá khứ hoặc trong đời sống đã qua để nói lên những điều khái quát trong cuộc sống của con người. Điển cổ thường ngắn gọn , hàm súc . - Muốn sử dụng và lĩnh hội được điển cổ phải có vốn sống , vốn tri thức văn hoá sâu rộng , phong phú Baøi 4/67 “ Ba thu” trích Kinh Thi ( nhaát nhaät baát kieán nhö tam thu heâ ) Kim Troïng töông tö Kieàu , moät ngaøy khoâng thaáy maët nhau coù caûm giaùc nhö 3 naêm khoâng gaëp . “ chín chữ” trích Kinh Thi “sinh, cúc , phủ, súc, trưởng, dục, cố, phục , phúc” công lao của cha mẹ với con cái Kiều đau buồn vì chưa báo đáp công lao cha mẹ “ liễu Chương Đài” : gợi chuyện người xưa đi làm quan ở xa viết thư về thăm vợ có câu “ cây liễu ở chương đài xưa xanh xanh nay còn không , hay là tay khác đã vội bẻ rồi” Kiều mường tượng đến cảnh Kim Trọng trở về , Kiều đã thuộc về người khaùc roài . Baøi 5 /67. a. ma cũ bắt nạt ma mới : Cậy quen biết nhiều mà nên mặt doạ giẫm , bắt nạt người mới đến . thay bằng cụm từ “ người cũ bắt nạt người mới” b. chân ướt chân ráo : vừa mới đến còn lạ lẫm.

(44) c. cưỡi ngựa xem hoa : qua loa Nếu thay thành ngữ bằng các từ thông thường có thêû đảm bảo nghĩa song mất đi giá trị biểu cảm , mất tính hình tượng mà diễn giải dài dòng Hoạt động 3 : củng cố : HS laøm baøi 6,7 ( Sgk /68) Baøi 6/67 ,baøi 7/68. GV cho caùc nhoùm ñaët caâu treân Yeâu caàu HS phaûi hieåu nghóa bieåu hieän , nghóa bieåu caûm cuûa moãi thaønh bảng phụ 2p’ cùng dán để ngữ để phù với nội dung , ý nghĩa cả câu nhaän xeùt , so saùnh .. 3. Daën doø - Tìm 15 thành ngữ , điển cổ rồi cho biết ý nghĩa mỗi thành ngữ , điển cổ. Dùng từ thay thế nhaän xeùt . - Đặt câu với các thành ngữ , điển cổ vừa tìm . 4. Ruùt kinh nghieäm .. vaø so saùnh ,. 5. Caâu hoûi 1. Điển cổ , thành ngữ có gì khác nhau ? cho ví dụ ? 2. Để hiểu và sử dụng được điển cổ , đòi hỏi mỗi người cần có điều kiện gì ?. Tieát 25,26 Soạn: 18/ 10/ 07 Daïy: 20 vaø 23 /10/ 07. Đọc văn : Chiếu cầu hiền ( Ngoâ Thì Nhaäm ). A. Muïc tieâu baøi hoïc : Giuùp HS : - Hiểu được tầm tư tưởng mang tính chiến lược , chủ trương tập hợp nhân tài để xây dựng đất nước của vua Quang Trung , một nhân vật kiệt xuất trong lịch sử nước ta. Qua đó HS nhận thức được tầm quan trọng của nhân tài đối với quốc gia - Hiểu thêm đặc điểm của thể chiếu, một thể văn nghị luận trung đại B. Troïng taâm, phöông phaùp: Tiết 1 : Dạy tìm hiểu chung về tác giả , tác phẩm và đọc hiểu đoạn 1 TT: Cuộc đời , sự nghiệp của Ngô Thì Nhậm. hoàn cảnh nước ta khi bài chiếu ra đời. Mối quan hệ giữa người hiền và thiên tử . Tiết 2 : Đọc hiểu đoạn 2,3; luyện tập TT: Thực tiễn tình hình đất nước lúc bấy giờ ; khát khao cầu hiền , thái độ cầu hiền của vua Quang Trung Phöông phaùp : Kết hợp diễn giảng , phát vấn , thảo luận nhóm . C. Chuaån bò : - GV : Sgk; Sgv vaø moät soá tö lieäu veà baøi “ chieáu caàu hieàn” + taùc giaû “Ngoâ Thì Nhaäm” - HS :Đọc nhiều lần văn bản này , trả lời câu hỏi ( Sgk/70 ) Tích hợp : Tiếng Việt ( điển cố ) + Đọc văn ( Hiền tài là nguyên khí của quốc gia )+ làm văn D. Tieán trình tieát daïy : 1. Ổn định lớp, ktra sĩ số. 2. Baøi cuõ..

(45) 1. Em hãy làm rõ vẻ đẹp của người nông dân nghĩa sĩ trong “ Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc” của Nguyễn Đình Chieåu 2. Taïi sao noùi tieáng khoùc trong baøi “ Vaên teá nghóa só Caàn Giuoäc” cuûa Nguyeãn Ñình Chieåu laø tieáng khoùc bi traùng . 3. Bài mới Hoạt động của GV và Yêu cầu cần đạt HS Hoạt động 1 :Tìm hiểu I. Tìm hieåu chung . chung . 1. Taùc giaû. Em hãy tóm lược những a. Cuộc đời ( 1746-1803 ) - Ngô Thì Nhiệm hiệu Hi Doãn , Đạt Hiên . nét cơ bản về cuộc đời , - Queâ : Thanh Oai , Haø Taây . sự nghiệp của Ngô Thì - Xuaát thaân : trong gia ñình ngheøo nhöng ai cuõng coù chí hoïc haønh Nhaäm ? - Bản thân : thông minh , học giỏi , đa tài ( văn võ song toàn , giỏi cả chính GV nhaän xeùt , giaûng kyõ trị , quân sự , ngoại giao ….) hôn caùc yù chöa neâu trong +1775 đỗ tiến sĩ , được chúa Trịnh giao chức Đốc Đồng trấn Kinh Bắc tieåu daãn . +1978: chế độ Lê -Tr ịnh sụp đổ theo  theo Tây Sơn đựơc Quang Trung phong làm Lại Bộ Tả thị lang sau thăng chức bộ binh thượng thư. Ông đóng góp nhiều cho triều đại Tây Sơn . b. Sự nghiệp . -Tác phẩm chủ yếu là văn chính luận . Dưới triều Tây Sơn tác phẩm chính luận do ông viết có giá trị lịch sử , ngoại giao , là những tác tác phẩm xuất sắc cho văn học nước nhà . -Tác phẩm còn lại : “Hi Doãn thi văn tập” , “Hoàng Hoa đồ phổ, Xuân thu quaûn kieán……” Baøi vaên thuoäc theå naøo ? 2. Baøi “ Chieáu caàu hieàn” . cho biết đặc điểm của thể a. Thể loại chiếu . naøy? -Một thể văn thư nhà vua dùng để ban bố mệnh lệnh cho thần dân. GV định hướng . b. Hoàn cảnh ra đời . Baøi “Chieáu caàu hieàn” ra -Năm 1788 Vua Lê Chiêu Thống rước quân Thanh vào xâm lược nước ta , đời trong hoàn cảnh lịch Nguyễn Huệ lên ngôi Hoàng Đế , đặt niên hiệu là Quang Trung rồi đem sử ntn ? quân ra Bắc quét sạch 20 vạn giặc Thanh và bè lũ tay sai bán nước, Lê GV cho HS neâu yù kieán Chiêu Thống cùng tàn quân chạy theo Tôn Sỹ Nghị  triều Lê sụp đổ . Trước nhaän xeùt , boå sung , ñònh sự kiện trên một số bề tôi của nhà Lê mang tư tưởng trung quân lỗi thời , hướng hoặc sợ hãi chưa hiểu thời đại nên có người bỏ trốn , hoặc đi ở ẩn hoặc tự tử , ….  Quang Trung giao cho Ngoâ Thì Nhaäm thay mình vieát chieáu caàu hieàn keâu gọi những người tài đức ra giúp nước an dân . Baøi chieáu goàm maáy c. Boá cuïc : 3 phaàn . phần ? giới hạn và nội 1. Cơ sở lý luận của văn bản : mượn lời Khổng Tử , viện ý trời làm cơ sở cho dung từng phần ? vieäc caàu hieàn . HS trình baøy yù kieán GV 2. Tình hình thực tiễn và khát khao cầu hiền của nhà vua . choát yù 3. Hướng sử dụng người hiền và lời kêu gọi người tài trong thiên hạ ra giúp dân , giúp nước . Khaùi quaùt noäi dung baøi d. Noäi dung . chieáu Thuyết phục siõ phu Bắc Hà(các trí thức của triều đại cũ ) ra cộng tác với Tây GV định hướng Sơn giúp nước an dân Hoạt động 2 : Đọc – hiểu II.Đọc hiểu ..

(46) Đọc , giải nghĩa từ khó . - Đọc tốc độ vừa phải , rõ ràng , thể hiện sự trịnh trọng trang nghiêm của bài chieáu . - Coi chuù thích chaân trang . 1. Cơ sở lý luận của bài chiếu . Trao đổi 2p’ trong bàn -Mở đầu bài chiếu tác giả : +Mựơn lời Khổng Tử trong sách luận ngữ để nói về người hiền . caâu hoûi : Đoạn 1 nói lên nội dung “Người hiền ……..sao sáng trên trời cao” . gì ? cách lập luận của Ngô người hiền là của đất nước , xã hội , nhân dân ; có vai trò quan trọng với Thì Nhaäm coù gì ñaëc saéc đất nước . GV định hướng +Chỉ ra mối quan hệ giữa hiền tài và thiên tử . “Sao sáng chầu về ngôi Bắc Thần , người hiền làm sứ giả cho thiên tử”.  người hiền do thiên tử sử dụng để hiền đem tài đức của mình phò vua giúp nước . Đó là thuận theo ý trời . + Nếu “ giấu vẻ đẹp , có tài mà không được đời dùng là không đúng ý trời”. Nhaän xeùt . Cách đặt vấn đề , trình bày luận điểm của Ngô Thì Nhậm thật chặt chẽ , thuyết phục ( vừa dẫn đề , phản đề để nêu cao vai trò , khẳng định vị trí của người hiền trong xã hội , đồng thời khơi gợi , kích động những người hiền tài có lòng tự trọng suy nghĩ về trách nhiệm của mình ) 2. Tình hình thực tiễn và khát khao cầu hiền của vua Quang Trung . Thảo luận 5p’ ( bảng phụ a. Tâm trạng , thái độ của người hiền khi Tây Sơn diệt họ Trịnh . -Nho sĩ Bắc Hà có nhiều cách ứng xử khác nhau . )noäi dung sau : 1. Tâm trạng thái độ + “kẻ ở ẩn trong ngòi khe” , cố giữ tiết tháo như tấm da bò bền chỉ người cố người hiền khi Tây Sơn chaáp . diệt họ Trịnh được thể + “người kiêng dè không dám lên tiếng” những người không dám nói thẳng . hieän qua baøi chieáu ntn ? + “kẻ gõ mõ canh cửa”-chỉ người làm cầm chừng. - Nét nghệ thuật tiêu biểu + “kẻ ra biển vào sông”-  ám chỉ người đi tự tử. ở đoạn này? Tác dụng của + “ người chết đuối trên cạn”  chỉ người đi ở ẩn phí hoài tài năng . biện pháp nghệ thuật ấy ? Đoạn văn sử dụng nhiều điển cố lấy trong kinh điển Nho gia hoặc những ( nhoùm 1,2 ) hình ảnh mang ý nghĩa tượng trưng , cách diễn đạt ấy vừa tế nhị vừa có tính 2. Để thu phục người hiền châm biếm nhẹ nhàng , vừa tỏ ra người viết kiến thức sâu rộng , tài hoa am giúp mình xây dựng triều hiểu Nho học , khiến người nghe không những không tự ái và còn nể trọng đại mới vua Quang Trung và tự cười về thái độ chưa đúng của mình . đã tiến hành như thế -Đặt ra những câu hỏi nhằm khẳng định vấn đề một cách chắc chắn hơn : naøo ? Nhaän xeùt veà caùch “Hay trẫm là người ít đức ; Hay là đương thời loạn lạc ….” tieán haønh naøy ?  Câu hỏi khiến các Nho sĩ phải tự suy ngẫm và trả lời và cuối cùng chỉ còn ( nhoùm 3,4 ) một cách là phải ra phục vụ hết lòng cho triều đại mới. 3. Đường lối cầu hiền của b. Triều đại mới rất cần người hiền , mong mỏi người hiền giúp nước . vua Quang Trung ra sao ? Thái độ cầu hiền : Em có nhận xét gì về tầm “ Trẫm ngồi bên mép chiếu , chăm chú lắng nghe , sớm hôm mong mỏi  thành tâm khiêm nhường nhìn cuûa oâng vua aùo vaûi -Chỉ ra tính chất của thời đại “ mọi sự đang bắt đầu”. Còn nhiều bất cập “ kỷ naøy ( nhoùm 5 , 6 ) cöông coøn thieáu soùt …….. thaám nhuaàn” .  Heát 5p’, GV yeâu caàu HS Vì vậy cần sự giúp sức của người hiền . noäp baûng phuï ; GV daùn bảng phụ theo trình tự bài “ làm nên ngôi nhà lớn ………. của kẻ sĩ”. Mượn lời Khổng Tử thể hiện quyết tâm cầu hiền hoïc , cho caùc nhoùm nhaän “ một ấp có mười nhà ……. cho trẫm ư ?” xeùt , boå sung . GV gọi 2 HS đọc bài ; nhận xét cách đọc , giọng đọc ..

(47) GV định hướng. Baøi “chieáu caàu hieàn” thuyết phục người đọc bằng những yếu tố nào ? Từ đọc hiểu trên , GV đưa đến kết luận sau .Cho hs đọc ghi nhớ sgk/70.. Hoat động 3 : củng cố -GV cuûng coá baøi baèng hai caâu hoûi luyeän taäp. 3. Đường lối cầu hiền của vua Quang Trung . *Diện: rộng (tất cả tầng lớp nhân dân đều được phép dâng thư tỏ bày .) *Biện pháp : cụ thể , dễ làm , tạo cho mọi người sự an tâm . +Tự mình dâng thư tỏ bày công việc . +Các quan tiến cử . +Dâng thư tự cử. -Kêu gọi người hiền hãy cùng triều đình gánh vác việc nước và hứa hẹn “ những ai có tài , đức …tôn vinh”. Lời kêu gọi trang trọng nhưng có sự gắn bó giữa vua với người hiền . 4.Neùt ngheä thuaät ñaëc saéc. - Laäp luaän khoa hoïc ; chaët cheõ , logíc. - Lý lẽ được trình bày uyển chuyển. III. Keát luaän : Bài “chiếu cầu hiền” không chỉ nói lên chủ trương cầu hiền đúng đắn cuûavua Quang Trung maø coøn cho thaáy taàm nhìn xa troâng roäng vaø taám loøng vì dân nước của nhà vua để xây dựng triều đại mới bấy giờ. IV . Ghi nhớ : (SGK/ 70) . V .Luyeän taäp . 1. Người hiền trong bài “ chiếu cầu hiền” được hiểu là người tài , đức . 2. Đường lối cầu hiền của vua Quang Trung thể hiện : +Tầm nhìn chiến lược của vua trong việc nhận thức vai trò của người hiền tài đối với đất nước ; vua Quang Tssrung rất tiến bộ . +Quan ñieåm caàu hieàn cuûa vua Quang Trung . *Toàn thể cá nhân được quyền dâng sớ bày tỏ việc nước . * Có 3 cách dâng sớ(….). *Kêu gọi người hiền tài cung chung gánh việc nước .. 4.Daën doø . *Đọc kỹ bài chiếu , tìm hiểu , học tập cách nêu luận điểm và trình bày luận điểm của Ngô Thì Nhậm . *Soạn : “ Xin lập khoa luật” của NguyễnTrường Tộ . 5. Ruùt kinh nghieäm .. 6. Caâu hoûi : 1. Nhaän xeùt tình caûm , nhaân caùch cuûa Quang Trung theå hieän qua baøi chieáu. 2. Hình tượng Quang Trung hiện lên trong bài văn nổi bật ở khía cạnh nào? A.Một người anh hùng uy danh lẫm liệt B. Một người nông dân mà có phẩm chất phi thường . C. Moät oâng vua caàu thò , khieâm toán . D. Một ông vua kín đáo , sâu sắc , giỏi giang chèo lái con thuyền giang sơn. 3. Quang Trung triêïu hồi các trí thức của triều đại của làm việc cho mình vì : A. Muốn củng cố kỷ cương đất nước . B. Muốn giảm bớt kẻ thù trong thiên hạ . C. Muốn có người giỏi giang lo lắng cho đất nước . D. Biết một mình không thể lo hết được mọi viêc ..

(48) Tieát 27 Soạn: 21/ 10/ 07 Daïy: ø 23 /10/ 07. Đọc thêm : Xin lập khoa luật ( trích “ Tế cấp bát điều” của Nguyễn Trường Tộ ). A. Mục tiêu cần đạt : - Nắm được đặc điểm văn điều trần : Văn bản mà cấp dưới trính bày một vấn đề quan trọng gì đó đề đạt lên caáp treân , thuoäc vaên nghò luaän chính trò xaõ hoäi ; Bieát phaân tích heä thoáng luaän ñieåm vaø caùch laäp luaän cuûa baøi ñieàu traàn - Hiểu được tầm quan trọng của luật đối với sự canh tân đất nước và tấm lòng nhiệt thành của Nguyễn Trường Tộ. - Thấy được lòng yêu nước thương dân của Nguyễn Trường Tộ nói riêng , tình yêu nước thương dân của người Việt nói chung. B. Phöông phaùp: - Phaùt vaán , thaûo luaän nhoùm , dieãn giaûng. C. Chuaån bò : - GV : Sgk; Sgv , moät soá vaên baûn ñieàu traàn khaùc. - HS :Đọc kỹ văn bản , trả lời câu hỏi Sgk/ 73 D. Tieán trình tieát daïy : 1. Ổn định lớp, ktra sĩ số. 2. Baøi cuõ. 1. Cho biết hoàn cảnh ra đời của “Chiếu cầu hiền”. Văn bản được viết ra với mục đích gì ? 2. Nhaän xeùt veà caùch laäp luaän cuûa Ngoâ Thì Nhaäm trong baøi chieáu . 3. Bài mới Hoạt động của GV và HS Yêu cầu cần đạt Hoat động 1 : Tìm hiểu chung . I. Tìm hieåu chung. - HS đọc tiểu dẫn tóm lược một số nét cơ 1. Taùc giaû baûn veà taùc giaû. - Nguyễn Trường Tộ (1830- 1871 )là tri thức yêu nước và GV giaûng theâm theo đạo Thiên chúa. “điều trần”: loại văn bản cấp dưới đệ trình - Quê : Bùi Chu , Hưng Nguyên – Nghệ An . lên cấp trên nhằm mục đích trình bày chính - Bản thân : Sớm tiếp xúc với tư tưởng phương Tây tiến bộ. sự , dâng lên những điều khẩn cấp cần làm Ông đã dâng lên vua Tự Đức nhiều bản điều trần có giá trị , … Gọi chung là tấu hoặc tấu thư . tập trung ở “ Tế cấp bát điều” nhưng tiếc rằng không được chaáp nhaän ..

(49) Hoạt động 2 : Hướng dẫn đọc thêm . Thaûo luaän 3 phuùt caùc caâu hoûi SGK. Caâu 1 ( nhoùm 1) Caâu 2 ( nhoùm 2, 3) Caâu 3 ( nhoùm4) Caâu 4( nhoùm5) Caâu 5 (nhoùm 6)  HS trình baøy yù kieán. 2. “ Teá caáp baùt ñieàu” - Bản điều trần thứ 27/58 của Nguyễn Trường Tộ, thể hiện tài năng tư tưởng tiến bộ của ông. Thể hiện suy nghĩ sắc saûo vaø taàm nhìn xa troâng roäng cuûa taùc giaû. - 8 việc cần làm gấp để canh tân đất nước. + Xin gấp rút sửa đổi việc võ trị . + Xin hợp tỉnh , huyện để giảm bớt quan lại và khoá sinh . + Xin gây tài chính bằng đánh thuế xa xỉ . +Xin sửa đổi học thuật , chú trọng thực dụng . +Xin điều chỉnh thuế ruộng đất . +Xin sửa sang lại biên giới . +xin naém roõ daân soá . +Xin laäp vieän Duïc anh vaø traïi Teá baàn . 3.“Xin laäp khoa luaät”. -Naèm trong ñieàu 4 . II. Hướng dẫn đọc thêm . Caâu 1. Luật bao gồm kỷ cương , uy quyền và chính sự của quốc gia . Ông giới thiệu việc thực hành luật pháp ở các nước phương Tây “ phàm những ai…….một bậc” Caâu 2. Tác giả chỉ rõ vai trò , vị trí của luật đối với đời sống xã hội chủ trương vua quan đều phải có ý thức trước luật phaùp “ luaät khoâng chæ coù taùc duïng cai trò xaõ hoäi , maø coøn laø đạo đức , hành vi ,đạo làm người” Caâu 3 . Nho giaùo truyeàn thoáng khoâng toân troïng luaät phaùp vì Nho giaùo noùi xuoâng khoâng coù taùc duïng baèng phaùp luaät . Caâu 4 . Mối quan hệ giữa đạo đức và pháp luật , phải đi liền với nhau . (d/c sgk /73 ). Caâu 5. Dùng Khổng Tử để phê Nho giáo , phê phán những hạn chế của Nho giáo , đưa ra hiện thực đáng buồn không ai có thể phủ định được … Vì sao có tình trạng đó ?Vì họ không được học luật . Cách lập luận sắc sảo , chặt chẽ . Vừa ngắn gọn , tiết kiệm lời , tính chiến đấu mạnh mẽ , hùng hồn .. 4.Daën doø . Đọc kỹ văn bản , học tập cách lập luận . Soạn “Thực hành về nghĩa của từ trong sử dụng” 5. Ruùt kinh nghieäm ..

(50) Tieát 28 Soạn: 22/ 10/ 07 Daïy: 25 /10/ 07. Tiếng việt: Thực hành về nghĩa của từ trong sử dụng . A. Muïc tieâu tieâu baøi hoïc : Giuùp HS . - Củng cố , nâng cao những hiểu biết về các phương thức chuyển nghĩa của từ và hiện tượng từ nhiều nghĩa , hiện tượng từ đồng nghĩa . - Luyện tập để có thể sử dụng từ theo các nghĩa khác nhau và lĩnh hội từ với các nghĩa khác nhau , đồng thời lựa chọn từ thích hợp trong từng ngữ cảnh . -Bồi dưỡng và nâng cao tình cảm yêu quý vốn từ ngữ phong phú , giàu sức biểu hiện của Tiếng Việt . B. Troïng taâm , phöông phaùp. TT: từ ngữ nhiều nghĩa , từ đông âm , từ đồng nghĩa . PP: kết hợp gợi mở , nêu vấn đề và thảo luận nhóm . C. Chuaån bò : - GV : Sgk; Sgv và một số ví dụ khác ngoài SGK. - HS :Đọc lại từ đồng âm , đồng nghĩa , nhiều nghĩa ở SGK lớp 6, lớp 7. Đọc kỹ bài học và làm bài tập . Tích hợp : Đọc văn , tiếng Việt. D. Tieán trình tieát daïy : 1. Ổn định lớp, ktra sĩ số. 2. Baøi cuõ. Thế nào là từ đồng âm , đồng nghĩa , nhiều nghĩa ? Ví dụ mỗi loại . 3.Bài mới Hoạt động của GV và HS Hoạt động 1 : Củng cố , hệ thống kiến thức về nghĩa của từ trong sử dụng . Thaûo luaän 5 phuùt ( baûng phuï) . Baøi 1 ( nhoùm 1, 2 ) Baøi 2, 3 ( nhoùm 3, 4) Baøi 4, 5 ( nhoùm 5, 6) Heát 5 phuùt . Caùc nhoùm noäp baûng phuï .  GV daùn baûng phuï theo tieán trình daïy ; cho HS nhaän xeùt boå sung .  GV rút ta kết luận trong từng kiểu bài.. Trong quaù trình daïy gv cho hoïc sinh laáy ví duï trong taùc phaåm vaên chöông,gv nhaän xeùt.. Yêu cầu cần đạt I. Giaûi baøi taäp. Baøi 1/74 . -Từ “lá” trong câu thơ của Nguyễn Khuyến dùng trong từ gốc. -“Lá” bộ phận của cây , mọc ở thân hay cành , có hình .dẹt ,thường màu lục , có vai trò quang hợp tạo chất hữu cơ nuôi caây . -“ lá gan , lá phổi , lá lách” chỉ bộ phận cơ thể người , có hình dạng như chiếc lá , có sự trao đổi chất. -“ laù ñôn , laù thö , laù thieáp ….”  chæ vaät baèng giaáy dieän moûng . -“ lá cờ , lá buồm” những vật bằng vải , diện rộng , mỏng . - “ lá cót , lá chiếu , lá thuyền”  những vật bằng tre , nứa , cỏ , dieän roäng , moûng . -“ lá tôn , lá đồng , lá vàng” vật bằng kim loại diện phẳng.

(51) moûng .  Cơ sở củaphương thức chuyển nghĩa từ “lá” là lối nói ẩn dụ tức là chuyển nghĩa theo lối liên tưởng tương đồng đồng. Baøi 2 /74 . ( HS ñaët caâu )  Quá trình chuyển nghĩa của các từ ( gốc chỉ bộ phận cơ thể chuyển chỉ cả con người ) thực hiện theo phương thức hoán dụ.. Từ bài 4, 5 GV chốt ý . Khi sử dụng từ đồng nghĩa ta phải chú ý ngữ cảnh và sắc thái biểu cảm của từ để ñaët hieåu quaû cao . * GV ñöa theâm baøi taäp ( SBT/ 47) * Hoạt động 2 : Củng cố .. Baøi 3, Phương thức chuyển nghĩa của từ loại là ẩn dụ chuyển đổi cảm giaùc . Ví dụ : “ Thi không ớt thế mà cay”. “ Lời nói ấy nghe bùi tai quá”. Baøi 4. -TÌm từ đồng nghĩa: + “ cậy”: nhờ , mong , xin . + “ chòu” : nhaän , nghe , vaâng . - Giaûi thích : + Trong từ “ cậy” có nét nghĩa của “nhờ” ngoài ra còn biểu hiện sắc thái khẩn cần , sự gửi gắm cả tấm lòng của Kiều đối với Vân . +Trong từ “ chịu” có nét nghĩa của “nhận” và còn hàm ý không có sự lựa chọn nào khác . Baøi 5 /75. a.“ Canh cánh” vì từ này mang tất cả các nét nghĩa của những từ còn lại và giúp người đọc hình dung được trạng thái liên tục , ám ảnh thường trực của tình cảm nhớ nước trong tâm hồnBác b. “ quan hệ” trung hoà về sắc thái tình cảm hơn các từ khác , các từ còn lại mang ý nghĩa về những việc có liên quan nhöng laø vieäc raéc roái khoâng hay . c. “ bạn” mang sắc thái tình cảm trung hoà . Những từ khác khônng phù hợp với văn cảnh vì mang ý nghĩa thân mật hơn từ baïn . Baøi 4 (SBT) . a. “ Chaêm soùc”. b. “ ngaên caûn”. Trong tieáng Vieät cuøng moät noäi dung ñònh noùi , coù theå coù nhieàu từ đồng nghĩa để diễn đạt , hoặc có từ mang nhiều nghĩa ….. Do đó ta phải hiểu nghĩa của từ , đặt từ trong văn cảnh cụ thể lựa chọn sao cho khi diễn đạt đúng , hay .. 4. Daën doø . - Laøm caùc baøi taäp SBT /46, 47 . -Soạn “Ôn tập văn học trung đại Việt Nam”.

(52) Tieát 29,30 Soạn: 25/ 10/ 07 Daïy: 27 vaø 30 /10/ 07. Ôn tập văn học trung đại Việt Nam A. Mục tiêu cần đạt. - 1. Nắm lại một cách hệ thống những kiến thức cơ bản về văn học Việt Nam trung đại đã học trong chương trình ngữ văn 11 2. Hình thành năng lực đọc – hiểu văn bản , phân tích văn bản theo từng cấp độ , sự kiện , tác giả , tác phẩm , hình tượng , ngôn ngữ văn học. B. Troïng taâm , phöông phaùp. Tieát 1 : Taäp trung laøm roõ caâu 1/76 /SGKvaø lyù thuyeát caâu 2 . TT: Nội dung yêu nước của văn học từ XVIII hết XIX (qua những văn bản đã đọc , học ). Tieát 2: Taäp trung laøm roõ caâu 2/76 /SGK ( coøn laïi) + caâu 4 vaø yù ( a,b) caâu 2 muïc II. TT : Nội dung nhân đạo của văn học từ XVIII hết XIX (qua những văn bản đã đọc , học ). C. Chuaån bò : - GV : Sgk ; hệ thống , cơ cấu bài ôn cho phù hợp . - HS : Soạn câu hỏi phần ôn tập ( câu 1, 2, 4 /77 SGK ) và câu 2 phần II /77/SGK D. Tieán trình tieát daïy : 1. Ổn định lớp, ktra sĩ số. 2.Baøi cuõ. Qua bài “ Xin lập khoa luật” của Nguyễn Trường Tộ , em hiểu gì về tác giả Nguyễn Trường Tộ. 3.Bài mới. Hoạt động của GV và HS Yêu cầu cần đạt Hoạt động 1 : củng cố hệ thống I. Củng cố và hệ thống hoá kiến thức 1. Nội dung yêu nước trong văn học trung đại biểu hiện cụ thể ở mỗi kiến thức . giai đoạn . GV yeâu caàu HS nhaéc laïi bieåu hiện của nội dung yêu nước trong Giai đoạn Nội dung chủ đạo Bieåu hieän cuï theå VHTĐ ở mỗigiai đoạn . vaên hoïc GV choát yù . XXIV Yêu nước với âm hưởng -Trung quân, tự hào,tự -So với 2 giai đoạn trước nội dung haøo huøng. chủ ,tự cường dân tộc; yêu nước trong VH từ XVIII đến caêm thuø giaëc,quyeát chieán hết XIX có biểu hiện gì mới . thắng kẻ thù. Tự hào trước chiến công thời đại,trước truyền thống lịch sử. XVXVII Yêu nước mang âm Ca ngợi cuộc sống thanh hưởng ngợi ca,sau bình thònh trò. chuyeån sang pheâ phaùn Phê phán những tệ lậu xã hiện thực xhpk. hội, những suy thoái đạo.

(53) đức. XVIIInửa đầuXIX Nửa cuối XIX. HS trao đổi các ý này trong bàn 2phuùt. -GV gọi lần lượt 5 HS lên bảng ñieàn vaøo baûng heä thoáng . GV nhận xét, chốt vấn đề.. Trào lưu nhân đạo chủ nghóa. Yêu nước mang âm hưởng bi tráng.. Biết ơn ca ngợi những người hy sinh vì nước. Tình yeâu thieân nhieân. *Biểu hiện yêu nước trong văn học từ XVIII hết XIX có những nét mới : +Yêu nước gắn với trung quân song trung quân là trung với vua hiền , tướng giỏi , trung với Thánh đế ân ( sáng suốt chứ không mù quáng). + Ca ngợi những tấm gương vì nước quên thân , bất chấp quan hay dân , nông dân hay trí thức khích lệ tinh thần vì nước quên mình . +Yêu nước là yêu những gì mình có , gắn bó ,gần gũi …… không công thức, ước lệ …… 2.. Biểu hiện của nội dung yêu nước qua tác phẩm , đoạn trích . Tác giả, tác phẩm (đoạn trích) Biểu hiện yêu nước Chaïy giaëc. (Nguyeãn ÑìnhChieåu) -Loøng caêm thuø giaëc , noãi xoùt a trước cảnh nước nhà bị tàn phá . -Biết ơn những người nông dân nghĩa sĩ đã hy sinh vì Tổ quốc . -Khích lệ mọi người đứng lên đánh giặc cứu nước. -Thể hiện ở tư tưởng canh tân đất Xin laäp khoa nước . luật(NguyễnTrường Tộ) Bài ca phong cảnh Hương Sơn . -Ngợi ca vẻ đẹp thiên nhiên , đất nước . (Chu Maïnh Trinh) -Tình yeâu thieân nhieân. Caâu caù muøa thu . ( Nguyeãn -Tâm sự ai hoài của Nguễn Khuyeán) . Khuyeán. - Loøng caêm thuø giaëc, …… noãi ñau Vònh khoa thi Höông. (Traàn Teá trước cảnh đất nước rơi vào tay Xöông) Phaùp . 3. Nói VHVN từ XVIII hết XIX xuất hiện trào lưu nhân đạo chủ nghóa vì: +Đây là giai đoạn văn học phát triển vượt bậc có nhiều đỉnh cao nghệ thuaät . + Cảm hứng trong các tác phẩm hầu hết đều bắt nguồn từ truyền thống nhân đạo của người Việt Nam , tiếp thu tích cực tư tưởng của Nho giáo , phật giáo , đạo giáo . +Các tác phẩm hầu hết đều tập trung về vấn đề con người : nhận thức con người, đề cao con người , đấu tranh với mọi thế lực đen tối phản động của thế lực phong kiến để khẳng định những giá trị chân chính của con người . * Biểu hiện của nhân đạo trong giai đoạn này : - Đề cao truyền thống đạo lý . - Khẳng định quyền sống của con người. - Khẳng định con người cá nhân . Vaên teá nghóa só Caàn Giuoäc. (Nguyeãn Ñình Chieåu). Hoạt động 2 : hình thành năng lực đọc – hiểu văn bản . - Thaûo luaän 5 phuùt ( baûng phuï ) Caâu 4 ( yù 2) nhoùm 1, 2 Caâu 2a( muïc II) nhoùm 3, 4 Caâu 2b ( muïc II) nhoùm 5, 6  Heát 5 phuùt caùc nhoùm ( 3,4,5.6 ) noäp baûng phuï . Nhóm 1, 2 dán bảng phụ , cử đại dieän thuyeát trình . GV cho 1 HS nhaän xeùt . GV định hướng ..

(54) *Vấn đề cơ bản nhất của nội dung nhân đạo trong văn học từ XVIIIheát XIX: “Khẳng định con người cá nhân” * Chứng minhg qua một số tác phẩm ( đoạn trích ) . Taùc giaû , taùc phaåm Khẳng định con người cá nhân . -Đề cao vai trò của tình yêu : tình Truyeän Kieàu ( Nguyeãn Du) yêu không chỉ đem lại cho con người vẻ đẹp cuộc sống và qua mối tình Kim –Kiều tác giả đặt ra vấn đề choáng ñònh meänh . Chinh phuï ngaâm khuùc . -Lo sô tuoåi treû choùng taøn phai do chieán tranh . (Ñaëng Traàn Coân). - Con người cá nhân bản năng , khao khaùt soáng , ,khao khaùt haïnh phuùc , Thô Hoà Xuaân Höông . tình yêu đích thực dám nói lên những ước muốn của người phụ nữ bằng cách nói ngang tàng , với ,một cá tính maïnh meõ. Lục Vân Tiên . (Nguyễn - Con người nghĩa hiệp và hành động theo những chuẩn mực đạo đức Nho Ñình Chieåu) giaùo . Bài ca ngất ngưởng. -Con người cá nhân công danh hưởng lạc ngoài khuôn khổ . (Nguyễn Công Trứ) Thương vợ (Trần Tế Xương ) -Thấu hiểu cảm thông cho những lo toan lam lũ của vợ . -Ca ngợi đức tính tốt đẹp của vợ . -Tự trách mình , kiểm điểm nghiêm khaéc baûn thaân . Khoùc Döông (Nguyeãn Khuyeán). Khuê. -Nỗi đau đời , đau thân phận , nỗi đau mất bạn hoà quyện vào nhau làm neân tieáng khoùc chaân thaønh tha thieát .. Câu 4 (ý 2) . Nói “ Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc”…. bi tráng bất tử về người nông dân nghĩa sĩ là vì : + Yếu tố “ bi” được gợi lên từ đời sống lam lũ , vất vả nỗi đau thương mất mát và tiếng khóc đau xót của những người còn sống . +Yếu tố” tráng” thể hiện qua lòng căm thù , hành động quả cảm , sự ngợi ca công đức của nghĩa quân đã hy sinh .  Tieáng khoùc trong “ Vaên teá nghóa só Caàn Giuoäc ” laø tieáng khoùc ñau thương nhưng lớn lao , cao cả . Caâu 2a ( muïc II). Tính quy phạm của văn học trung đại thể hiện ở : -Đề tài : + Thieân nhieân “ maây , gioù , traêng , hoa ……” + Lịch sử “ hình ảnh địa linh nhân kiệt” ,” hào khí non sông”. + Thứ dân “ ngư , tiều , canh , mục” - Quan ñieåm ngheä thuaät . + “ Thơ dĩ ngôn chí” , “ văn dĩ tải đạo”  coi trọng tính giáo huấn ..

(55) -Tư duy nghệ thuật : thi liệu , văn liệu sử dụng điển cố , điển tích . GV daùn tieáp caùc baûng phuï theo - Thể loại kết cấu điển hình , tính ổn định cao . trình tự bài ôn , thực hiện các bước +Văn hành chính chức năng : bia, chiếu , biểu , tấu, sớ , cáo , hịch , … nhö treân . + Thơ nghệ thuật : tứ tuyệt , ngũ ngôn , thất ngôn bát cú,… *Khuyng hướng phá vỡ tính quy phạm cụ thể qua “Câu cá mùa thu” của Nguyễn Khuyến thể hiện ở : +Đề tài : lấy từ cuộc sống thôn quê . +Văn tự : Nôm  gieo vần , biểu lộ tình cảm linh hoạt , sâu sắc tế nhị hơn . Caâu 2b (muïc II) . - Trong đoạn “ Lẽ ghét thương” sử dụng các điển tích : + Noùi veà caùc oâng vua taøn aùc  khaúng ñònh leõ gheùt . + Nói về các nhân vật có chí hành đạo giúp đời nhưng không thoả nguyện  cơ sở của lẽ thương . - Bài “ Bài ca ngất ngưởng” . +Điển tích “ phơi phới ngọn đông phong” , “ phường Hàn Phú”  Nói lên thú tiêu dao của người sống ngoài vòng danh lợi đồng thời khẳng định sự ngất ngưởng của mình , đặt mình với các bậc tiền bối xöa . -“Baøi ca ngaén ñi treân caùt” . + Điển tích : “ tiên ông ngủ kỹ , danh lợi ……”  nhằm bộc lộ sự chán ghét của người trí thức đối với con đường danh lợi đồng thời thể hiện nieàm khao khao. 4.Daën doø. -Soạn các câu hỏi còn lại trong bài ôn tập . -Chuaån bò baøi “ Thao taùc laäp luaän so saùnh”. 5. Ruùt kinh nghieäm .. 6. Caâu hoûi . 1. Quan niệm thẩm mỹ của các nhà thơ , nhà văn trung đại là . A. Hướng về cái đẹp trong quá khứ . B. Thieân veà caùi cao caû tao nhaõ . C. Thích sử dụng thi liệu Hán , điển cổ , điển tích . D. Caû A, B, C. 2.” Một thể văn thư nhà vua dùng để ban bố cho thần dân nhằm trình bày một chủ trương , công bố kết một sự nghiệp”. A Caùo . B. Hòch . C. Chieáu , D. Tấu , sớ. 3. Tư tưởng nhân đạo trong thơ “ Hồ Xuân Hương” ; truyện “Lục Vân Tiên” của Nguyễn Dình Chiểu” và “ Khoùc Döông Khueâ” cuûa Nguyeãn Khuyeán.. Tieát 31.

(56) Soạn: 28/ 10/ 07 Daïy: 30/10/ 07. Laøm vaên: Traû baøi soá 2. A. Muïc tieâu tieâu baøi hoïc : Giuùp HS . - Nhận rõ ưu khuyết của bài làm ; biết đối chiếu với yêu cầu của đề văn ; biết so sánh với bài làm,số 1 ; từ đó củng cố thêm kiến thức và kỹ năng làm văn nghị luận nhất là nghị luận văn học . -Tiếp tục rèn luỵện kĩ năng phân tích đề ; lập dàn ý ; thao tác lập luận phân tích trong bài nghị luận văn hoïc . B. Troïng taâm , phöông phaùp. TT:Rút kinh nghiệm về phân tích đề ; lập dàn ý ; thao tác phân tích trong văn nghị luận . Dựng lại dàn cho bài đã viết PP:. phaùt vaán , thuyeát trình C. Chuaån bò : - GV : chấm bài , phân loại lỗi , dự kiến cách sửa. - HS : coi lại đề bài , nhớ lại bài làm của mình . D. Tieán trình tieát daïy : 1. Ổn định lớp, ktra sĩ số. 3. Bài mới Hoạt động của GV và HS Hoạt động 1 : tìm hiểu đề, lập dàn ý . -Mỗi lớp GV gọi 2 HS tìm hiểu đề . -Goïi 1 soá HS tìm luaän ñieåm , luaän chứng , luận cứ cho mỗi đề . - GV định hướng . Hoạt động 2 : nhận xét .. GV đọc một số bài minh hoạ .. GV daãn baøi cuï theå .. GV đọc một số đoạn cụ thể . GV nêu tên để HS rút kinh nghiệm .. Yêu cầu cần đạt I . Chép đề , tìm hiểu đề , lập dàn ý . Lớp 11A3. Lớp 11A5 . ( có đáp án đính kèm). II. Nhaän xeùt baøi vieát . Lớp 11 A3 . 1.Öu ñieåm : -Học sinh nộp bài đúng hạn định ; tự lực làm bài . -Đa số xác định được trọng tâm của bài nên làm rõ luận đề . -Một số HS có đầu tư cho bài viết nên nội dung sâu sắc , diễn đạt thuyết phục . ( Thaønh Nhaân , Thaûo Nguyeân , Ngoïc Luyeän ). 2. Toàn taïi . - Một số HS chỉ liệt kê các luận điểm , luận cứ không hề có lý lẽ thuyeát phuïc . - Không ít HS chưa xác định đúng kiểu bài : “ cảm nghĩ”, - Một so áem quá lười , viết bài chỉ tương thời gian 15 phút ( Tuấn Anh , Hiệp , Trần Hoàng , Luân ,Nam , Tùng , Vinh) - Một số chưa biết mở bài . Lớp 11A5 Öu ñieåm : Tương tự lớp 11A3 . Moät soá ñieåm cao ( Cöông , Loan , Phöông , Vaân ) 2. Toàn taïi : -Một số em phụ thuộc vào sách tham khảo nên chưa xoáy vào.

(57) Hoạt động 3 : phát đề , thống kê .. trọng tâm của đề ( Minh Trang , Thùy Trang , Châu ) -Chưa dành thời gian thích đáng cho bài bài hời hợt ( Phúc , Quaân ) - Còn trường hợp hiểu sai câu thơ đầu bài hát nói ( Xuân Thanh) - Văn kể và rời rạc còn nhiều . III.Phaùt baøi thoáng keâ ñieåm . Lớp Só soá Gioûi Khaù TB Yeáu Keùm 11A3 45 2 15 15 10 3 11A5 46 0 9 29 8 Toång 91 2 24 44 18 3. 3.Daën doø : - Sửa lỗi đã phê ở vào vở làm văn . - Mượn bài điểm cao để học tập . - Ôn các bài sau để chuẩn bị bài viết số 3 . (Thô vaín Tuù Xöông , Nguyeên Ñình Chieơu cuoôc ñôøi vaø thô vaín , vaín teẫ nghóa só Caăn Giuoôc , Chieâu caău hieăn) 4. Ruùt kinh nghieäm .. Tieát 32 Soạn: 30/ 10/ 07 Daïy: 1/11/ 07. Laøm vaên : Thao taùc laäp luaän so saùnh.

(58) A. Muïc tieâu tieâu baøi hoïc : Giuùp HS : - Nắm được mục đích , yêu cầu và cách so sánh trong văn nghị luận . -Bước đầu sử dụng những kiến thức đã học về phương pháp lập luận so sánh để viết một đoạn văn trong bài vaên nghò luaän . B. Troïng taâm , Phöông phaùp. TT: muïc ñích , yeâu caàu cuûa thao taùc laäp luaän so saùnh , caùch so saùnh . PP: kết hợp quy nạp , diễn giảng , thực hành và thảo luận nhóm . C. Chuaån bò : - GV : SGK, SGV, thieát keá baøi hoïc . - HS : chuẩn bị bài ( đọc và trả lời các câu hỏi trong SGK) *Tích hợp : Tiếng Việt , đọc văn . D. Tieán trình tieát daïy : 1. Ổn định lớp, ktra sĩ số. 2. Baøi cuõ . 3. Bài mới. Hoạt động của GV và HS Hoạt động 1: mục đích yêu cầu của thao taùc laäp luaän so saùnh . -HS đọc ngữ liệu SGK/79 Thaûo luaän theo baøn 2 phuùt caùc caâu hoûi SGK /79 .  GV gọi 1 và HS trả lời , cho nhận xét , boå sung .  GV choát yù.. Hoạt động 2 : cách so sánh . -HS đọc ngữ liệu mục II. Thaûo luaän trong baøn 2 phuùt caùc caâu hoûi .  GV gọi 1 số HS trả lời , cho các em nhận xét câu trả lời .. Yêu cầu cần đạt I. Muïc ñích, yeâu caàu cuûa thao taùc laäp luaän , so saùnh . 1. Đọc ngữ liệu SGK /79 2. Trả lời câu hỏi . *Đối tượng được so sánh : “ Chinh phụ ngâm”, “ Cung oán ngaâm” , “Kieàu” . *Đối tượng so sánh: “ Văn chiêu hồn” -Giống : viết về người trong xã hội phong kiến xưa . -Khaùc : “ Chinh phụ ngâm” , “ Cung oán ngâm”, “ Kiều”: viết về người phụ nữ giai đoạn XVII,XVIII, cõi sống . “ Văn chiêu hồn”: cả loài người khi sống và khi chết . *Muïc ñích :laøm saùng roõ muïc ñích cuûa taùc giaû : “ Truyeän Kieàu nâng cao lịch sử thơ ca , “Văn chiêu hồn”mở rộng địa dư thơ ca vaøo coõi cheát . *Muïc ñích yeâu caàu cuûa so saùnh . +Mục đích : làm sáng rõ đối tượng đang nghiên cứu trong tương quan với đối tượng khác . So sánh đúng làm bài văn nghị luận sáng rõ , sinh động và có sức thuyết phục . + Yeâu caàu : Khi so sánh phải đặt các đối tượng vào cùng một bình diện đánh giaù treân cuøng moät tieâu chí . So sánh phải nêu rõ ý kiến , quan điểm của người nói , viết . II. Caùch so saùnh . 1. Đọc ngữ liệu SGK /80 . 2. Trả lời các câu hỏi . -So sánh với quan niệm của 2 loại người : + Loại chủ trương “ cải lương hương ẩm”. +Loại người hoài cổ ..

(59)  GV định hướng .. Từ phần tìm hiểu trên , GV hướng học sinh ghi nhớ SGK /80 .. Hoạt động 3 : củng cố . -GV cho HS luyeän taäp 3 phuùt .  Goïi moät vaøi em trình baøy . GV định hướng .. - Căn cứ vào lịch sử Việt Nam , thực tế xã hội đương thời -Mục đích của sự so sánh . +Chỉ ra cái ảo tưởng của 2 loại người trên . +Làm nổi bật cái đúng của Ngô Tất Tố : “ Người nông dân phải đứng lên chống lại kẻ bóc lột , áp bức mình” -Mối quan hệ giữa đối tượng được so sánh . +Đều nói về số phận người nông dân . -Tieâu chí so saùnh : so saùnh khaùc , so saùnh hôn . -Kết luận chân thực , sâu sắc : + Giaù trò coù 1 khoâng hai cuûa “ Vaên chieâu hoàn”-Nguyeãn Du . +Khởi dậy tinh thần đấu tranh của nhân dân: “ Tắt đèn”. III.Ghi nhớ . (SGK/ 80) IV. Luyeän taäp . Baøi taäp 81 /SGK. 1. So saùnh . -Giống nhau : văn hoá , lãnh thổ, phong tục, chính quyền hào kieät . - Khaùc nhau : + Văn hoá : vốn xưng văn hiến đã lâu . + Lãnh thổ : núi sông bờ cõi đã chia . +Phong tuïc Baéc Nam cuõng khaùc . + Chính quyeàn rieâng: Trieäu , Ñinh , Lyù , Traàn,… + Hào kiệt đời nào cũng có . 2. Từ sự so sánh rút ra kết luận : Đại Việt là nước độc lập , tự chủ. Ý đồ thôn tính Đại Việt là trái đạo lý không chấp nhận được . 3. Đây là đoạn văn so sánh mẫu mực , có sức thuyết phục.. 4.Daën doø : -Học thuộc ghi nhớ SGK/80. -Laøm baøi taäp trong saùch SBT. 5. Ruùt kinh nghieäm .. Tieát 33, 34 Soạn: 1/ 11/ 07 Daïy: 3,8/11/ 07 Khái quát VHVN từ đầu XX đến cách mạng 8/1945..

(60) A. Muïc tieâu tieâu baøi hoïc : Giuùp HS . - Hiểu được một sôÙ nét nổi bật về tình hình xã hội và văn hoá Việt Nam từ đầu XX đến Cách mạng 8/1945 . Đó chính là cơ sở , điều kiện hình thành nền VHVN hiện đại . - Nắm vững những đặc điểm cơ bản và thành tựu chủ yếu của thời kỳ văn học này . -Nắm được những kiến thức cần thiết , tối thiểu về một xu hướng , trào lưu văn học . Có kỹ năng vận dụng kiến thức đó vào việc học những tác giả , tác phẩm cụ thể . B. Troïng taâm , phöông phaùp. Tieát 1 : daïy muïc 1,2 (II). TT: Đặc điểm cơ bản của VHVN từ đầu XX đến cách mạng 8/1945. Tieát 2 : coøn laïi TT: thành tựu của VHVN từ đầu XX đến cách mạng 8/1945. Phương pháp: kết hợp phát vấn , diễn giảng , đàm thoại , thảo luận nhóm . C. Chuaån bò : GV : SGK, SGV HS : đọc kỹ bài ,trả lời các câu hỏi SGK. *Tích hợp :lịch sử. D. Tieán trình tieát daïy : 1. Ổn định lớp 2. Baøi cuõ . Chọn 1 bài ( đoạn trích ) trong văn học trung đại VN để phân tích làm rõ nội dung . 3. Bài mới. Hoạt động của GV và HS Yêu cầu cần đạt Hoạt động 1 ( mục I) . I. Đặc điểm cơ bản của VHVN từ đầu X X đến cách mạng GV cho 1 HS đọc phần ĐVĐ của bài để 8/1945. HS định hình hoàn cảnh xã hội và đặc 1. Văn học Việt Nam đổi mới theo hướng hiện đại hoá . điểm văn học thời kỳ này. *Hiện đại hoá được hiểu là quá trình làm cho văn học thoát Thaûo luaän 3 phuùt ( baûng phuï). ra khỏi hệ thống thi pháp văn học trung đại và đổi mới theo 1. Tại sao văn học thời kì này lại được hình thức của văn học phương Tây , có thể hội nhập với nền hiện đại hoá? Khái niệm “hiện đại văn học hiện đại trên thế giới . hoá”dùng trong bài? (nhóm 1, 2) a. Nguyên nhân dẫn đến hiện đại hóa văn học . 2. Những nhân tố tạo điều kiện cho nền - Xã hội Việt Nam từ đầu XX đến Cách mạng 8/1945 biến văn học thời kỳ này được hiện đại hoá đổi theo hướng hiện đại (…) ( nhoùm 3, 4). - Văn hoá có sự thay đổi (……), chịu ảnh hưởng của phương 3. Quá trình hiện đại hoá diễn ra như thế Tây  chuyển biến theo hướng hiện đại hoá. naøo? ( nhoùm 5, 6) - Đảng ra đời làm cho văn hoá nước ta phát triển theo hướng  GV dán theo trình tự bài học , cho HS tieán boä vaø caùch maïng . nhaän xeùt , boå sung . - Báo chí , nghề xuất bản phát triển mạnh ; chữ Quốc Ngữ  GV định hướng . dần thay thế chữ Hán học , dịch thuật phát triển ……  Tất cả những yếu tố trên tạo điều kiện cho việc hình thành nền VHVN hiện đại và làm cho nền VHVN phát triển theo hướng hiện đại hoá . b. Quá trình hiện đại hoá : 3 bước . Từ đầu XX đến 1920. Đây là giai đoạn chuẩn bị các điều kiện cần thiết cho công cuộc hiện đại hoá văn học . + Chữ viết : chữ quốc ngữ thay thế chữ Hán , Nôm ..

(61) + Có sự xuất hiện của văn xuôi chữ quốc ngữ . Tuy nhiên ở giai đoạn này văn học mang tính chất giao thời . Từ sau 1920 đến 1930 . Văn học hiện đại hoá sâu hơn và đạt những thành tựu đáng kể : ( thơ Tản Đà) . Từ sau 1930 đến cách mạng 8/1945. Văn học hiện đại hoá toàn diện : + Thơ với phong trào thơ mới với nhiều cây bút nổi tiếng và nhiều tác phẩm giá trị ( Xuân Diệu , Huy Cận , Thế Lữ , Hàn Mặc Tử , Chế Lan Viên, …). + Vaên xuoâi ña daïng vaø coù nhieàu taùc phaåm giaù trò ( Ngoâ Taát Tố , Nguyễn Công Hoan , Nguyễn Tuân , Nam Cao , Tô Hoài , Vuõ Troïng Phuïng ,….). Tại sao văn học thời kì này lại chia 2 bộ 2. Văn học hình thành 2 bộ phận và phân hoá thành nhiều phận và phân hóa nhiều xu hướng trong xu hướng , vừa đấu tranh với nhau vừa bổ sung cho nhau quaù trình phaùt trieån? để cùng phát triển . Trao đổi trong bàn 2 phút: * Hai boä phaän vaên hoïc : coâng khai vaø khoâng coâng khai . Ñaëc ñieåm cuû boä phaän vaên hoïc coâng khai. a. Boä phaän vaên hoïc coâng khai . Keå teân moät soá caây buùt tieâu bieåu. - Gồm văn học lãng mạn và văn học hiện thực . Gv gọi vài hs trả lời,cho một số bổ + Văn học lãng mạn trực tiếp thể hiện cái “ tôi” cá nhân sung.Cuối cùng gv định hướng. song thoát li thực tại . Cây bút tiêu biểu : Tản Đà , Trần Tuấn Khải , Nhất Linh , Khái Hưng , Thạch Lam , Nguyễn Tuân , Thế Lữ , Huy Cận , Nguyeãn Bính . Vaên hoïc laõng maïn ít nhieàu theå hieän loøng yeâu queâ höông , thiên nhiên , tự hào về nền văn hoá lâu đời của dân tộc và biết buồn đau tủi nhục trước cảnh mất nước . +Văn học hiện thực chú trọng hiện thực miêu tả và lý giải một cách khách quan hiện thực xã hội thông qua việc xây dựng hình tượng điển hình . Caây buùt tieâu bieåu : Phaïm Duy Toán , Nguyeãn Baù Hoïc , Hoà Biểu Chánh , Nguyễn Công Hoan , Bùi Hiển , Tô Hoài , Vũ Troïng Phuïng , Ngoâ Taát Toá ,….. Văn học hiện thực thấm nhuần tinh thần nhân đạo và dân chủ .  Hai bộ phận văn học cùng song song tồn tại , vừa đấu tranh vừa bổ sung và cùng phát triển . b. Boä phaän vaên hoïc khoâng coâng khai . Trao đổi 2 phút trong bàn: -Chuû yeáu laø thô ca caùch maïng , thô ca trong tuø . Vaên thô laø Vaên hoïc khoâng coâng khai chuû yeáu laø phương tiện truyền bá tư tưởng yêu nước và cách mạng . sánh tác của những đối tượng nào?Nội dung chính đề cập đến vấn đề gì.gv gọi Đánh thẳng vào thực dân và tay sai , nói lên khát vọng độc lập và đấu tranh để giải phóng dân tộc . một số hs trả lời,nhận xét. Taùc phaåm tieâu bieåu : thô vaên Phan Boäi Chaâu , Phan Chu Trinh ,Nguyễn Aùi Quốc-Hồ Chí Minh với Nhật ký trong tù”, “Từ ấy”(Tố Hữu), “ Ngục Kon Tum”Ca Lê Hiến) . 3. Văn học phát triển với tốc độ hết sức nhanh chóng . Nguyên nhân thúc đẩy văn học thời kì - Về số lượng : tác giả(đông) và tác phẩm (nhiều). naøy phaùt trieån nhanh choùng? -Về chất lượng : nhiều tác phẩm có giá trị nghệ thuật cao. gv định hướng..

(62) *Hoạt động 2:thành tựu của VHVN từ đầu XX8/1945. Thaûo luaän 3 phuùt: -so với vhtđ,vh thời kì này có những điểm mới nào về: a.noâò dung( nhoùm 1,2 .3) b.ngheä thuaät(nhoùm 4, 5,6) Heát 3 phuùt gv goïi 2 nhoùm trình baøy 2 noäi dung ,caùc nhoùm coøn laïi nhaän xeùt ,boå sung. Gv giaûng theâm, choát yù.. Từ các phần đọc hiểu gv hướng hs đến ghi nhớ sgk/91. Goïi 1 vaøi hs giaûi baøi taäp luyeän taäp. Gv lắng nhe,định hướng.. Hoạt động 3: củng cố.. Vuõ Ngoïc Phan nhaän xeùt “ 1 naêm cuûa ta keå nhö 30 cuûa người”. II. Thành tựu của VHVN từ đầu X X đến cách mạng 8/1945. Kế thừa và phát huy truyền thống quý báu của dân tộc đó là chủ nghĩa yêu nước và chủ nghĩa nhân đạo . + Nước gắn liền với dân “ dân là dân nước , nước là nước daân” Chủ nghĩa yêu nước gắn với lý tưởng XHCN và tinh thần quoác teá voâ saûn trong vaên hoïc cuûa caùch maïng cuûa caùc chieán só caùch maïng . + Tinh thần dân chủ đem đến cho truyền thống nhân đạo nhhững nét mới : quan tâm đến những con người bình thường trong xã hội , nhất là tầng lớp nhân dân cực khổ , lầm than . -Đạt thành tựu to lớn về thể loại và ngôn ngữ văn học . ( SGK) . III Ghi nhớ ( SGK/91) IV Luyeän taäp . Gọi VHVN ba mươi năm đầu XX là văn học giai đoạn giao thời vì văn học giai đoạn này đã có sự đổi mới song còn có những trở ngại nhất định bởi sự níu kéo của cái cũ . + Cái mới : chữ viết , thể loại (….) , thể hiện cái tôi cá nhân . + Cái cũ: tiểu thuyết , truyện ngắn những năm này còn chịu ảnh hưởng của cái cũ ( kết cấu , cốt truyện , ngôn ngữ…). Thơ vẫn dùng nhiều thể thơ quen thuộc ( thất ngôn tứ tuyệt , thất ngôn bát cú …) mặc dù nội dung tư tưởng đã đổi mới . Cuûng coá . *VHVN từ đầu X X đến cách mạng 8/1945 có 3 dặc điểm cơ bản (….) , đạt nhiều thành tựu .. 4. Daên doø . - Học thuộc ghi nhớ . -Soạn “Hai đứa trẻ”û của Thạch Lam”. -Coi các đề văn SGK, ôn lại kỹ năng làm bài văn nghị luận để viết bài số 3 vào hôm sau . 5. Ruùt kinh nghieäm tieát daïy. 6. Caâu hoûi. 1. Làm rõ khái niệm hiện đại hoá văn học và nguyên nhân làm nảy sinh quá trình hiện đại hoá văn học ở nước ta . 2. Sự cách tân hiện đại hoá thể hiện như thế nào ở hai thể loại thơ và tiểu thuyết . 3. Tác phẩm văn xuôi chữ quốc ngữ có tính chất mở đầu là tác phẩm nào A. Thầy La-ra-rô Phiền . B. Hoàng Tố Oanh hàm oan . C. Toá Taâm . D. Chén thuốc độc. 4. Hiện đại hóa đã diễn ra trên mọi mặt của hoạt động văn học , làm biến đổi toàn diện và sâu sắc diện mạo neàn vaên hoïc vieâït Nam . .Nhận định trên đây ứng với giai đoạn nào của quá trình hiện đại hoávăn học dân tộc ? A. Giai đoạn từ đầu XX đến 1920. B. Giai đoạn từ 1920 đến 1930.

(63) C. Giai đoạn từ 1930 đến 1945. 5. Văn học giai đoạn từ đầu thế kỷ XX đến Cách mạng tháng Tám năm 1945 được hình thành bởi mấy bộ phaän ? A. Hai bộ phận ( văn học lãng mạn và văn học hiện thực ) B. Hai boä phaän ( vaên hoïc coâng khai vaø vaên hoïc khoâng coâng khai) C. Hai boä phaän ( vaên hoïc laõng maïn vaø vaên hoïc ï caùch maïng ) D. Ba bộ phận ( văn học lãng mạn ,văn học hiện thực và văn học cách mạng ) 6. Dòng văn học này đã:” góp phần làm cho tâm hồn người đọc thêm tinh tế và phong phú , giúp cho họ thêm yêu thương mảnh đất quê hương , quý trọng tiếng mẹ đẻ , tự hào về nền văn hoá lâu đời của dân tộc và biết buồn đau , tủi nhục trước cảnh mất nước …” Nhaän ñònh treân noùi veà doøng vaên hoïc naøo : A. Văn học hiện thực. B. Vaên hoïc ï caùch maïng. C. Vaên hoïc laõng maïn. 7. Văn học giai đoạn từ đầu thế kỷ XX đến Cách mạng tháng Tám năm 1945 có một tốc độ phát triển hết sức nhanh chóng . Sở dĩ có điều đó , chủ yếu là do . A. Yêu cầu hết sức cần kíp và thúc bách của thời đại . B. Bản thân sự vận động chủ quan của nền văn học dân tộc . C. Caû hai lí do treân .. Tieát 37, 38 Soạn: 3/ 11/ 07 Daïy7vaø11/11/ 07. Đọc Văn : Hai đứa trẻ . ( Thaïch Lam). A. Muïc tieâu tieâu baøi hoïc : Giuùp HS . - Cảm nhận được tình cám xót thương của Thạch Lam đối với những người phải sống nghèo khổ , quẩn quanh và sự cảm thông ,trân trọng của nhà văn trước mong ước của họ về một cuộc sống tươi sáng hơn . -Thấy được một vài nét độc đáo trong bút pháp nghệ thuật của Thạch Lam qua truyện ngắn trư õtình “ Hai đứa trẻ”. B. Troïng taâm , phöông phaùp. Tiết 1: dạy tìm hiểu chung + đọc hiểu theo câu (1,2 SGK/101) TT: Vaên phong Thaïch Lam vaø cuoäc soáng cö daân phoá huyeän ..

(64) Tiết 2 : đọc –hiểu phần còn lại . TT: Cảnh 2 đứa trẻ cố thức để chờ chuyến tàu đêm chạy qua . Phương pháp : kết hợp diễn giảng , phát vấn và thảo luận nhóm . C. Chuaån bò : - GV : SGK, SGV vaø moät soá baøi vieát veà Thaïch Lam . - HS : đọc kỹ văn bản , tóm tắt và trả lời các câu hỏi SGK/101 D. Tieán trình tieát daïy : 1. Ổn định lớp 2. Baøi cuõ: VHVN từ đầu X X đến cách mạng 8/1945 có những đặc điểm cơ bản nào ? Làm rõ một trong các đặc điểm đó. 3. Bài mới. Hoạt động của GV và HS Yêu cầu cần đạt Hoạt động 1 : tìm hiểu chung I. Tìm hieåu chung . 1. Taùc giaû .(1910-1942) Phần tiểu dẫn trình bày những nội dung a. Cuộc đời. -Tên khai sinh Nguyễn Tường Vinh , sau đổi Nguyễn Tường naøo?  GV nhắc lại một số ý cơ bản , hướng Lân . -Quê: quê nội Nghệ An ; quê ngoại ở Hải Dương . daãn HS hoïc SGK. - Xuất thân trong gia đình công chức gốc quan lại , anh em đều thành đạt , có nhiều người theo nghiệp văn chương . -Baûn thaân . + Thuở nhỏ sống ở quê ngoại Hải Dương  cuộc sống thuở thiếu thời đã đi vào trang viết của Thạch Lam tự nhiên bình dị maø laéng saâu . + Là người đôn hậu , điềm đạm . +Ông từng học ở Hà Nội , đỗ tú tài phần nhất sau bỏ học đi làm baùo ,vieát vaên . Năm 33 tuổi ông qua đời vì bệnh lao . b. Sự nghiệp văn chương. -Taùc phaåm tieâu bieåu (SGK/ 94) -Đề tài: quan tâm đến những kiếp người nhỏ bé trong xã hội . -Văn phong : hiện thực đan cài với lãng mạn .Lời văn nhẹ nhaøng trong saùng , giaûn dò maø thaâm traàm saâu saéc .  Thạch Lam có đóng góp đáng kể vào sự hình thành một xu hướng văn xuôi của thời kỳ này : văn xuôi trữ tình có xu hướng hiện thực nhân đạo . GV gọi 3 em kể lại truyện “ Hai đứa 2. Truyện : “ Hai đứa trẻ”. trẻ”. gọi 1 vài em trả lời . a. Xuất xứ .  GV định hướng. Rút trong tập “ Nắng trong vườn” xuất bản năm 1938. b. Toùm taét . (HS tự ghi) c. Chủ đề : Truyện miêu tả tâm trạng mơ hồ , khắc khoải của 2 chị Liên , An khi chờ chuyến tàu đêm chạy qua phố huyện với cuộc sống nghèo khổ của cư dân nơi đây . Đồng thời bộc lộ niềm cảm thương của nhà văn với những kiếp người bé nhỏ. II. Đọc – hiểu ..

(65) Hoạt động 2 : đọc – hiểu . GV gọi 2 em đọc 2 đoạn của truyện ( đoạn đầu trang 95 và cuối trang 97 ) nhận xét giọng đọc . HS thaûo luaän 4 phuùt caâu hoûi SGK . Caâu 1 ( nhoùm 1, 2) Caâu 2 ( nhoùm 3,4) Caâu 3 ( nhoùm 5,6) Heát 4 phuùt caùc nhoùm noäp baûng phuï , GV dán bảng theo trình tự bài đọc – hieåu  cho 1 nhoùm thuyeát trình , caùc nhoùm khaùc nhaän xeùt boå sung .  GV giảng thêm và định hướng . Em coù nhaän xeùt gì veà caûnh naøy .. Goïi 1 vaøi HS nhaän xeùt veà cuoäc soáng cö daân nôi ñaây ? GV choát yù .. Trao đổi 2 phút trong bàn . Vì sao 2 chị em cố thức chờ chuyến tàu ñeâm chaïy qua phoá huyeän . GV gọi 1 vài em trả lời , các HS khác coù theå boå sung .  GV choát yù . Thạch Lam muốn gửi gắm ý tưởng gì. Đọc và giải nghĩa từ . Đọc đúng , rõ ràng và diễn cảm . -Coi chuù thích chaân trang . 1. Caûnh vaät vaø cuoäc soáng cö daân phoá huyeän . a. Cảnh vật ( miêu tả theo trình tự thời gian ) “ Tiếng trống thu không gọi buổi chiều , phương tây đỏ rực , mây tre đen lại , ếch nhái kêu ran , muỗi bắt đầu vo ve”  những hình ảnh tiêu biểu ,đặc sắc , âm điệu nhẹ nhàng chậm đã đặc tả cảnh chiều tàn nơi phố huyện : yên tĩnh , đìu hiu , buoàn . -Phố lên đèn , người về hết và tiếng ồn cũng mất , bao trùm phoá huyeän laø maøu ñen ( boùng toái):d/c trang 154. - Về đêm bóng tối trùm lên ngõ , đường phố ( chỉ có ánh sáng của sao trời , của đom đóm  càng tăng thêm độ đậm đặc của thứ bóng tối kiên nhẫn ấy .(d/c)  Cảnh tối tăm, yên tĩnh , quạnh hiu , đơn xơ, tàn lụi..Cảnh chứa đầy tâm trạng . b. Cuoäc soáng cö daân phoá huyeän . + Mấy đứa trẻ : nhặt đồ phế thải( d/c) + Meï con chò Tí : ngaøy moø cua baét oác , toái doïn haøng song chaúng được là bao  cuộc sống lam lũ, buồn tẻ. + Bác Siêu bán phở ế ẩm (d/c). + Bà cụ Thi hơi điên , buồn bã chìm trong men rượu ,(d/c). + Hai đứa trẻ trông coi cửa hàng tạp hoá song bán cả ngày chẳng đủ tiền rau (d/c).  Những kiếp người tội nghiệp sống phẳng lặng theo lối sinh hoạt có phần máy móc , họ cũng đang tàn tạ theo phố huyện . Cuộc sống của họ đơn điệu bế tắc giống như ngọn đèn leo lét của chị Tí giữa đêm tối mịt mùng . 2. Tâm trạng 2 đứa trẻ . a. Luùc chieàu taøn vaø toái . - Lieân ngoài laëng yeân , noãi buoàn thaám saâu trong taâm hoàn (d/c…) -Cảm nhận mùi đất , mùi quê( d/c) - Thöông luõ treû , thöông mình (d/c)  Hai đứa trẻ thương người , thương mình . Ở chúng có những cảm xúc , rung động nhỏ nhẹ , mơ hồ khi cảm nhận mùi đất , muøi queâ. b. Lúc chờ tàu đêm chạy qua . - Hai đứa trẻ có một thời sống ở Hà thành  phải về phố huyện nghèo chúng khát khao tìm lại dư âm cuộc sống sôi động . -Chúng cố thức chờ tàu vì : + Chuyến tàu mang một chút thế giới khác đi qua , khuấy động không khí buồn tẻ của phố huyện với ( ánh điện , tiếng động cô , tieáng haønh khaùch ) + Chuyến tàu đi , để lại dư âm , nuôi dưỡng những khát khao trong taâm hoàn (d/c).  Chuyến tàu là niềm ước ao , khát khao của 2 đứa trẻ( riêng).

(66) qua hình aûnh chuyeán taøu ñeâm .  HS trả lời GV lắng nghe và định hướng . Neùt ngheä thuaät tieâu bieåu cuûa truyeän ngaén naøy.. và cư dân phố huyện (nói chung) . Họ mơ ước vươn tới cuộc sống sôi động , ý nghĩa hơn . 3. Ngheä thuaät . - Miêu tả tinh tế sự biến thái của cảnh vật và diễn biến của tâm traïng cuûa nhaân vaät . -Giọng văn nhẹ nhàng , điềm tĩnh khách quan , lời văn bình dị Từ phần đọc hiểu trên , GV nhắc lại nhưng luôn ẩn hiện một tình cảm xót thương đối với những con kiến thức trọng tâm của bài . Cho HS người nghèo khổ , phải sống quẩn quanh , lam lũ , tối tăm . đọc ghi nhớ SGK 101. III . Toång keát . ( Ghi nhớ : SGK/101). 4.Daën doø . - Hoïc baøi ; laøm 2 baøi luyeän taäp (SGK/101) - Soạn bài : “ Ngữ cảnh” 5.Ruùt kinh nghieäm .. 6. Caâu hoûi. 1. Hình ảnh những “ kiếp ngưòi tàn” trong truyện ngắn “ Hai đứa trẻ” của Thạch Lam . 2. Phân tích ý nghĩa của hình ảnh đoàn tàu được miêu tả trong truyện . 3.Thạch Lam sở trường về thể loại nào? A . Truyện ngắn trữ tình . B. Tieåu thuyeát tình caûm. C. Tuyø buùt . D. OÂng laø moät taøi naêng ña daïng. 4. Trước cảnh chiều muộn đang chuyển vào đêm nơi phố huyện , tâm trạng của chi em Liên được miêu tả nhö theá naøo ? A. Hai chị em gượng nhẹ ngồi yên nhìn ra phố, lòng nôn nao buồn . B. Liên thấy động lòng thương. C. Hai chị em Liên đứng sững nhìn theo. D. Liên thấy vui vui vì lại sắp được đón đoàn tàu đêm .. Tieát 39,40 Soạn: 7/ 11/ 07 Daïy13/11/ 07. Tiếng Việt: Ngữ cảnh.. A. Muïc tieâu tieâu baøi hoïc : Giuùp HS . -Nắm được khái niệm ngữ cảnh , các yếu tố của ngữ cảnh và vai trò của ngữ cảnh trong hoạt động giao tiếp bằng ngôn nggữ . -Biết nói và viết cho phù hợp với ngữ cảnh giao tiếp , đồng thời có năng lực lĩnh hội chính xác nội dung , mục đích của lời nói , câu văn trong mối quan hệ với ngữ cảnh . B. Troïng taâm , phöông phaùp. Tieát 1: daïy lyù thuyeát . TT: khái niệm ngữ cảnh , các nhân tố của ngữ cảnh , vai trò của ngữ cảnh. Tieát 2 : luyeän taäp . TT: củng cố, nâng cao kiến thức và kỹ năng . Phöông phaùp : dieãn giaûng , phaùt vaán vaø thaûo luaän trong baøn . C. Chuaån bò : - GV : SGK, SGV vaø moät soá ví duï . - HS : đọc kỹ bài, trả lời các câu hỏi và làm bài tập ..

(67) * Tích hợp : Đọc văn, tiếng Việt “Hoạt động giao tiếp bằng ngôn ngữ” D. Tieán trình tieát daïy : 1. Ổn định lớp . 2. Bài mới. Hoạt động của GV và HS Hoạt động 1: khái niệm . Gọi 2 HS đọc mục I( SGK /102) Cả lớp theo dõi. Từ phần dẫn dắt trên , HS nêu khái niệm về ngữ cảnh ..  GV đưa ví dụ để HS tìm ngữ cảnh cuûng coá theâm phaàn khaùi nieäm .. Hoạt động 2: các nhân tố của ngữ caûnh . Gọi 1 HS đọc 1 (II), cả lớp theo dõi .Cho bieát theá naøo laø nhaân vaät giao tieáp.  GV định hướng . Một HS đọc 2 (II) cho biết : Boái caûnh laø gì? Phaân bieät boái caûnh roäng , heïp.  GV định hướng .. Trao đổi trong bàn 2 phút nội dung . Hiện thực được nói đến trong câu “nói daïi neáu ….. theá naøo?” .  GV gọi 1 vài HS trả lời , GV định hướng . Một HS đọc 3 (II) , cả lớp theo dõi trả lời câu hỏi thế nào là văn cảnh. Hoạt động 3 : kết luận . Từ các phần trên em rút ra vai trò của ngư cảnh ; GV hướng HS sinh đến ghi. Yêu cầu cần đạt I. Khaùi nieäm chung . Ngữ cảnh là bối cảnh của lời nói mà ở đó người nói ( viết) tạo ra lời nói thích ứng , còn người nghe ,( đọc) cũng cần căn cứ vào đó để lựa chọn cách hiểu phù hợp . Ví duï : Phaân tích boái caûnh caâu noùi “ maøy troùi ngay choàng baø đi , bà cho mày xem”- Tắt đèn”của Ngô Tất Tố . + Người nói : chị Dậu (người vợ có chồng bị ức hiếp). + Nói với cai lệ :đại diện cho giai cấp thống trị + Quan hệ giữa chị Dậu và cai lệ ( tầng lớp bị bóc lột với tầng lớp bóc lột). + Nói ở nhà chị Dậu trong hoàn cảnh cai lệ đến đòi tiền sưu , nếu không có tiền chúng sẽ bắt người và hành hung .  Với toàn bộ cảnh trên ta phải hiểu câu này là lời thách của chị Dậu với đám cai lệ , nếu trói anh Dậu chị Dậu sẽ không để chuùng yeân . II. Các nhân tố của ngữ cảnh . 1. Nhaân vaät giao tieáp. Nhân vật giao tiếp là những người cùng tham gia HĐGT trong cùng ngữ cảnh . Quan hệ vị thế của nhân vật luôn chi phối nội dung caâu noùi . 2. Bối cảnh ngoài ngôn ngữ . -Bối cảnh là hoàn cảnh chung khi sự vật phát sinh và phát trieån . a. Bối cảnh giao tiếp rộng là hoàn cảnh từ đó nảy sinh sự giao tieáp ( xaõ hoäi , kinh teá , chính trò , phong tuïc ……) b. Bối cảnh giao tiếp hẹp là bối cảnh giao tiếp tạo nên lời nói ( thời gian , nơi chốn ……) c. Hiện thực được nói tới : là hiện thực bên ngoài các nhân vật giao tiếp , có thể là hiện thực tâm trạng con người  hiện thực đó có thể tạo nên nghĩa sự việc của câu . VD câu nói của Thị Nở trong tác phẩm “ Chí Phèo” “nói dại, nếu mình chửa , bây giờ hắn chết rồi thì làm ăn thế naøo”. -Hiện thực được nói đến trong câu nói trên : + Người ta bảo mình chửa hoang ? ( nhục) + Đứa con ra đời không có bố ? ( đau khổ , buồn tủi) . + Ai nuôi con với mình ( vất vả). 3.Văn cảnh : hoàn cảnh phát sinh câu văn ( câu nói , câu kể) , nó vừa là cơ sở cho việc sử dụng , vừa là cơ sở cho việc lĩnh hoäi. Vd : Sgk/105. III. Vai trò của ngữ cảnh ..

(68) nhớ SGK/105.. -Ngữ cảnh là môi trường sản sinh ra lời nói câu văn . Do đó ngữ cảnh luôn luôn ảnh hưởng và chi phối nội dung , hình thức cuûa caâu . -Muốn lĩnh hội được chính xác , có hiệu quả lời nói câu văn , cần phải gắn lời nói , câu văn với ngữ cảnh . Thảo luận 7 phút ( vở ghi). Nhoùm 1, 2 ( baøi 1) IV. Ghi nhớ ( SGK/105) . Nhoùm 3,4 ( baøi 2) . V. Luyeän taäp . Nhoùm 5,6( baøi 4). Baøi 1/106.  GV gọi 1 vài HS trình bày , cho 1 số Căn cứ vào hoàn cảnh sáng tác của “Văn tế nghĩa sĩ Cần nhaän xeùt , boå sung Giuộc” phân tích 2 câu văn tế đã cho .  GV định hướng * Các chi tiết trong 2 câu văn tế đề bắt nguồn từ hiện thực : Pháp xâm lược nước ta  triều đình nhà Nguyễn đầu hàng , bán rẻ đất nước người nông dân đứng lên đánh Pháp bằng tất cả lòng căm thù quân xâm lược và bằng tình yêu nước tha thiết . Baøi 2 /106 . Hiện thực được nói đến trong 2 câu thơ “ đêm khuya …nước non”. +Thời gian đã khuya , Xuân Hương không ngủ được . + Nghe tieáng troáng canh  buoàn cho duyeân phaän … Baøi 3 /106. HS phải bám vào những điểm sau để lí giải . + Hoàn cảnh ra đời của bài thơ . Gọi 2 HS lên bảng làm bài 3,5/106.HS + Tác giả viết cho ai?quan hệ giữa tác giả và nhân vật ? còn lại làm vở ghi . + Tấm lòng của tác giả đối với nhân vật .  GV nhận xét , định hướng chung . Baøi 4 /106 . Những yếu tố trong ngữ cảnh đã chi phối nội dung những câu thơ đó : hoàn cảnh xã hội , cuộc đời tác giả Baøi 5 /106. Câu hỏi cần được hiểu “ bây giờ là mấy giờ”, nhằm mục đích hỏi giờ. 3.Daën doø . -Học thuộc ghi nhớ, đọc kỹ để hiểu các khái niệm trong bài. -Chuẩn bị bài. “ Chữ người tử tù” của Nguyễn Tuân . 4. Ruùt kinh nghieäm .. 5. Caâu hoûi. 1.Thế nào là ngữ cảnh? Kể tên những nhân tố của ngữ cảnh. 2.Ngữ cảnh không bao gồm nhân tố nào dưới đây: A.Nhaân vaät giao tieáp. B.Thói quen sử dụng ngôn ngữ. C.Các nhân tố ngòai ngôn ngữ: nơi chốn, thời gian phát sinh câu nói. D.Hiện thực được nói tới trong cuộc thọai. 3.Quan hệ giữa các nhân vật giao tiếp trong mỗi cuộc đối thọaiquyết định điều gì? A.Việc lựa chọn chủ đề đối thoại. B.Ñòa ñieåm vaø thoøi gian giao tieáp. C.Từ ngữ xưng hô và cáh dùng từ mang màu sắc biểu cảm. D.Caû A,B,C..

(69) Tieát 41, 41 Soạn 9/11/07 Daïy 19/11/07. Đọc văn : Chữ người tử tù (Nguyeãn Tuaân). A: Muïc tieâu baøi hoïc : Giuùp hoïc sinh : -Cảm nhận được vẻ đẹp của hình tượng nhân vật Huấn Cao, đồng thời hiểu thêm quan điểm nghệ thuật cuûa Nguyeãn Tuaân qua nhaân vaät naøy . -Hiểu và phân tích được nghệ thuật của thiên truyện : tình huống truyện độc đáo , không khí cổ , thủ pháp đối lập , ngôn ngữ góc cạnh giàu giá trị tạo hình . B. Troïng taâm, phöông phaùp : Tiết 1: dạy giới thiệu chung và tình huống truyện. TT: Taùc giaû, tình huoáng truyeän. Tiết 2: Đọc hiểu phần còn lại . TT: Hình tượng nhân vật Huấn Cao và đặc sắc nghệ thuật của truyện . Phương pháp : Diễn giảng , phát vấn , gợi mở , trao đổi thảo luận nhóm . C. Chuaån bò : *GV: SGK, SGV và tập “Vang bóng một thờiø” của Nguyễn Tuân . *HS : Đọc văn bản , tóm tắt cốt truyện , trả lời câu hỏi . D.Tieán trình tieát daïy: 1.Ổn định lớp , kt sĩ số . 2.Baøi cuõ . Phân tích bức tranh cảnh vật và cuộc sống cư dân phố huyện trong “Hai đứa trẻ “ của Thạch Lam , từ đó nhaän xeùt ngheä thuaät vieát truyeän ngaén cuûa Thaïch Lam. . 3 . Bài mới :.

(70) Hoạt động của GV và HS Hoạt động 1: tìm hiểu chung . HS tóm lược những ý cơ bản trong tieåu daãn veà taùc giaû , taùc phaåm ,….  GV nhaéc laïi vaø giaûng theâm 1 soá yù . Y/c HS hoïc SGK.. GV goïi hai HS toùm taét truyeän . Định hướng kiểu tóm tắt ( theo trình tự câu chuyện ). Gv cho một số hs nêu chủ đề của truyeän. Gv định hướng. Hoạt động 2 : Đọc hiểu .Cho HS đọc 1 vài đoạn xen kẽ khi giảng bài. GV nhaän xeùt. Thaûo luaän 5p’ (baûng phuï) caùc caâu : Caâu 1 /114 (Nhoùm1,2) Caâu 2 / 114 (Nhoùm 3,4). Caâu 4/ 1114 (Nhoùm 5,6 ). Hết thời gian , HS nộp bảng phụ .GV dán theo trình tự đọc hiểu , gọi một vaøi HS nhaän xeùt , boå sung ; yeâu caàu dẫn chứng. GV định hướng .. Yêu cầu cần đạt I.Tìm hieåu chung 1.Taùc giaû : a. Cuộc đời (1910-1987) -Queâ: Thanh Xuaân , Haø Noäi -Xuất thân gia đình nhà nho khi Hán học đã tàn. -Bản thân : là một trí thức giàu lòng yêu nước và tinh thần dân tộc , một nhà văn tài hoa với phong cánh viết độc đáo in đậm dấu ấn cuûa mình. b. Sự nghiệp văn chương: Nguyễn Tuân sáng tác từ đầu năm 30 của thế kỉ XX nhưng thực sự nổi tiếng vào khoảng 1938. Nổi tiếng về tuỳ bút , bút kí . -Tác phẩm : 2 giai đoạn ( trước và sau Cách mạng 8/1945 ) (SGK/ 107) 2.Truyện “ Chữ người tử tù” : a. Xuất xứ . Rút trong tập “ Vang bóng một thời” xuất bản 1940 . b. Toùm taét . -Quản ngục nhận công văn gồm 6 tù nhân án chém trong đó có Huấn Cao , đối thoại với thơ lại , quản ngục biết Huấn Cao có tài viết chữ và tài bẻ khóa . - Cuộc đón đoàn tù nhân diễn ra khác thường , thơ lại ,quản ngục đối xử với Huấn Cao mềm mỏng ,chu đáo nhiều lần vượt quá vieäc laøm cuûa nguïc quan . - Quản ngục nhận công văn chuyển đoàn tù đến kinh đô để thi hành án ,thư lại kể với tù Huấn Cao tâm sự của quản ngục . Huấn Cao cho chữ quản ngục tại nhà ngục . c. Chủ đề . Qua hình tượng kì vĩ Huấn Cao ,Nguyễn Tuân khẳng định sự chiến thắng của cái đẹp ,cái thiện với cái ác , cái xấu. Đồng thời động viên con người ráng giữ thiên lương trong bất kỳ hoàn cảnh . II. Đọc –hiểu . * Đọc : yêu cầu HS đọc diễn cảm một số đoạn ( đặc biệt cảnh cho chữ ở cuối truyện . 1. Tình huống truyện : độc đáo . +Huấn Cao : tên “ đại nghịch” cầm đầu cuộc nổi loạn nay bị bắt giam chờ ngày ra pháp trường để chịu tội . + Quản ngục : kẻ đại diện cho trật tự xã hội đương thời. Họ gặp nhau chốn ngục tù tối tăm nhơ bẩn trong tình thế đối địch : tử tù vaø quaûn nguïc .  chính tình huống độc đáo này đã làm nổi bật vẻ đẹp của hình tượng Huấn Cao ,làm sáng tỏ tấm lòng biệt nhỡn liên tài của viên quản ngục ,đồng thời thể hiện sâu sắc chủ đề của tác phẩm . 2.Hình tượng nhân vật Huấn Cao. Huấn Cao là hình tượng văn học mang những nét khái quát cao của nhà nho tài hoa , uyên bác khí phách cao đẹp ..

(71) a. Huấn Cao là người tài hoa . + Tài thi pháp : viết chữ nhanh ,đẹp ( d/c 108+112)  nét đẹp mang tính văn hóa chỉ có ở bậc trí thức tài hoa có hoài bão lớn . + Tài vượt ngục ,bẻ khoá  ý thức phá bỏ gông xiềng ,không cam chòu (d/c) + Taøi chæ huy . -Chưa vào nhà lao : cầm đầu những kẻ dám chống lại triều đình . - Trong ngục tù vẫn là người đứng đầu (d/c)  Huấn Cao văn võ song toàn .. Gv goïi moät vaøi hs bình luaän veà nhaân vaät Huaán Cao. Gv toùm yù. GV hoûi : Nhaân vaät quaûn nguïc coù phaåm chaát gì khieán Huaán Cao caûm kích ? Gọi 1 vài HS trả lời kèm theo dẫn chứng GV định hướng.. GV daùn baûng phuï , HS thuyeát trình . GV hoûi theâm veà thuû phaùp ngheä thuaät trong đoạn văn này. Ý nghĩa lời khuyên của ông Huấn đối với quản ngục.. b. Là người khí phách hiên ngang . -Bị giải vào lao ,trước lời đe dọa bọn lính áp giải , Huấn Cao ñieàm nhieân laïnh luøng .( d/c 110 ). - Được biệt đãi không mang ơn , tỏ ra khinh khi tất cả bằng những lời ngạo nghễ , bướng bỉnh ( d/c 111,112) - Không sợ bị tra khảo , đánh đập ,không sợ chết ( d/c 112)  Huấn Cao là người chọc trời khuấy nước , không sợ cường quyền , không sợ khổ , không sợ chết – một trang anh hùng dũng liệt . b. Là người có thiên lương , trọng thiên lương . -Có tài nhưng không dùng để mưu lợi cho bản thân ( d/c 113). - Biết sở nguyện ,hiểu cái tâm của quản ngục , Huấn Cao xúc động và quyết định cho chữ quản ngục  trở thành tri kỉ với quản nguïc .(113). Toùm laïi . Huấn Cao là nhân vật hội tụ đủ cái tài , cái tâm . 3.Vieân quaûn nguïc . -Có sở nguyện đẹp : thích chơichữ ( d/c 112) - Dịu dàng , biết nhìn người ( tiếc cho tử tù Huấn Cao ) 109 . - Có thiên lương ,biết giữ thiên lương ( day dứt vì chọn nhầm nghề (109). - Chieán thaéng caûnh ngoä vaø chieán thaéng baûn thaân. “ Thanh aâm trong treûo…..xoâ boà” Nhaän xeùt . Quản ngục hiểu cái đẹp , yêu say mê cái đẹp , biết quý trọng thiên lương , khát khao vươn tới sống đẹp . 4.Cảnh cho chữ : cảnh tượng xưa nay chưa từng có. -Thời gian : đêm khuya – đêm cuối cùng của đời Huấn Cao . -Không gian – buồng giam ( tối ,chật , ẩm ướt) Người cho chữ Kẻ nhận chữ. Huấn Cao : kẻ tử tù ( cổ Quản ngục : đại diện cho goâng , chaân xieàng) saùng taïo cường quyền : khúm núm cái đẹp (đậm tô nét chữ …) ,run run nhận chữ. Tâm ung dung thưởng thức mực phuïc ,khaåu phuïc “ baùi lónh” thôm. Khuyeân daïy quaûn nguïc “ đổi chổn ở” Với bút pháp lãng mạn , nghệ thuật đối lập Nguyễn Tuân làm nổi.

(72) Trao đổi trong bàn 2p’ câu 2 Sgk Gọi 1 vài HS trả lời. Gv choát yù.. Từ đọc hiểu trên hướng HS đến ghi nhớ Sgk/115 Hoạt động 3 : Củng cố Cho HS laøm baøi luyeän taäp Sgk/115.. bật vẻ đẹp nhân cách của Huấn Cao. Đồng thời khẳng định sự chiến thắng của cái đẹp , cái thiện : cái đẹp lên ngôi và chiếm giữ taát caû. 5. Neùt ngheä thuaät ñaëc saéc. - Tình huống truyện độc đáo. - Hài hòa bút pháp tả thực và lãng mạn. - Từ ngữ sắc sảo , giàu giá trị tạo hình. - Câu văn từ tốn thong thả phù hợp với cách ứng xử nghi lễ của người xưa. III. Ghi nhớ. ( Sgk / 115 ). * Cuûng coá. Nhaân vaät Huaán Cao. một con người tài hoa. anh huøng duõng lieät. nhaân caùch trong saùng , cao caû.. 4. Daën doø. - Hoïc baøi, laøm noát baøi taäp luyeän taäp - Chuaån bò baøi : Luyeän taäp thao taùc laäp luaän so saùnh. 5. Ruùt kinh nghieäm . 6. Caâu hoûi 1.Phân tích hình ảnh nhân vật Huấn Cao trong truyện ngắn “Chữ người tử tù” của Nguyễn Tuân. 2.Tại sao nói cảnh Huấn Cao cho chữ lại “là một cảnh tượng xưa nay chưa từng có”?.

(73) Tieát 43 Soạn 13/11/07 Daïy 22/11/07. Laøm vaên : Luyeän taäp thao taùc laäp luaän so saùnh. A.Muïc tieâu baøi hoïc : Giuùp HS: -Củng cố những kiến thức về thao tác lập luận, so sánh. - Biết vận dụng thao tác lập luận so sánh để viết đoạn văn có sức thuyết phục và hấp dẫn. B. Troïng taâm, phöông phaùp TT: Vận dụng thao tác lập luận so sánh để viết đoạn văn có sức thuyết phục và hấp dẫn . Phương pháp :Kết hợp đàm thoại , phát vấn , thảo luận nhóm . C. Chuaån bò : *GV: SGK, SGV vàmột số đoạn văn so sánh chuẩn . *HS : Laøm 4 baøi taäp Sgk/116- 117. * Tích hợp : tiếng việt . đọc văn. D.Tieán trình tieát daïy: 1.Ổn định lớp , kt sĩ số . 2.Baøi cuõ . Cho bieát muïc ñích , yeâu caàu cuûa thao taùc laäp luaän so saùnh ? caùch so saùnh? 3 . Bài mới : Hoạt động của GV và HS Hoạt động 1 : nhắc lại kiến thức về thao tác lập luận so saùnh . (GV goïi moät vaøi em trình baøy) Hoạt động 2 : làm bài tập . HS thaûo luaän 5p’ baøi taäp Sgk . -Nhoùm 1,2,3 (baøi 1/ 116) -Nhoùm 4,5,6(baøi2/116- 117). Heát 5p’ caùc nhoùm daùn baûng phụ theo thứ tự bài học . Gọi các nhóm không thực. Yêu cầu cần đạt I. Cuûng coá lyù thuyeát. - Phải nắm được cách so sánh : so sánh giống, so sánh khác , so sánh hơn … II. Baøi taäp . Baøi 1 /116 : - Noäi dung: tình caûm khi veà thaêm queâ höông trong 2 baøi thô cuûa Haï Tri Chöông vaø cuûa Cheá Lan Vieân * Ñieåm gioáng nhau : - Cả 2 tác giả đều rời quê hương lúc còn trẻ và trở về lúc đã già (d/c). - Khi trở về cả hai đều trở thành “Người xa lạ” trên chính quê hương mình (d/c). * Ñieåm khaùc nhau : - Hạ Tri Chương sống trước Chế Lan Viên hơn một nghìn năm . Mặc dù không trong cùng một thời song đối với mỗi tác giả tình cảm với quê hương thật chân thành , xúc động. Đọc người xưa cũng là để hiểu.

(74) hiện bài đó nhận xét , bổ sung. GV định hướng chung .. Trao đổi nhanh trong bàn 2p’ baøi 2/116 - GV gọi một vài HS trả lời caùc caâu hoûi : 1. Em hieåu caâu noùi naøy nhö theá naøo? 2. Ý nghĩa của câu nói đó. HS tự chọn đề tài cho bài 4 - GV goïi moät vaøi em neâu noäi dung đã chọn , tìm những từ ngữ cần làm rõ. Trình bày hướng làm .  Về nhà hoàn thành sẽ kiểm tra vaøo tieát sau .. người nay sâu sắc hơn. Baøi 3/116: So sánh ngôn ngữ thơ Hồ Xuân Hương và thơ bà Huyện Thanh Quan trong “Tự Tình I” và “Chiều hôm nhớ nhà”. *Ñieåm gioáng : Đều là thơ thất ngôn bát cú , cả hai đều gieo vần , đối chỉnh (câu 3+4;5+6) *Khaùc nhau : Trong thơ Hồ Xuân Hương ngôn ngữ hàng ngày (tiếng gà văng vẳng; mõ thảm , chuông sầu , những tiếng thêm rền rĩ , khắp mọi chòm…………..) kể cả những chữ có phần hiểm hóc (cớ sao om, duyên để mõm mòm , già tom ), chỉ có một câu có nhiều từ Hán Việt (câu7) . -Thô baø Huyeän Thanh Quan : + dùng nhiều từ Hán Việt : hoàng hôn , ngư ông , viễn phố , mục tử , cô thôn , kẻ Chương Đài , người lữ thứ , nỗi hàn ôn . + Nhieàu thi lieäu quen thuoäc trong vaên chöông coå ñieån : ngaøn mai , daëm lieãu . Kết luận : sự khác nhau về ngôn ngữ tạo ra sự khác nhau về phong cách . +Phong caùch thô Hoà Xuaân Höông gaàn guõi , bình daân , tuy coù xoùt xa nhöng vaãn tinh nghòch , hieåm hoùc . + Thơ bà Huyện Thanh Quan trang nhã , đài các , tiềng nói của văn nhân trí thức thượng lưu . Cả hai bài thơ đều hay nhưng với hai phong cách khác nhau . Baøi 2 /116. “Mùa xuân , mùa thu” chỉ các giai đoạn khác nhau “Hoa, quả” thành quả thu được từ ít  nhiều . Ý câu nói học hành cũng như trồng cây ; cùng với thời gian vỡ vạc dần , tiến bộ dần , người học rồi sẽ có những tiến bộ lớn. Đây là câu so sánh để ta thêm kiên nhẫn trên con đường học tập. Baøi 4 /117 . HS chọn đề tài xác đinh nội dung câu nói đã chọn , viết thành đoạn hoàn chænh . (GV kieåm tra vaøo tieát sau ). 4. Daën doø - Laøm noát baøi taäp 4/117 Sgk - Đọc , trả lời các câu hỏi tiết sau trang 120,121 (Sgk) 5. Ruùt kinh nghieäm..

(75) Tieát 44 Soạn 15/11/07 Daïy 26/11/07 Làm văn:Luyện tập vận dụng kết hợp các thao tác lập luận phân tích và so sánh. A.Muïc tieâu baøi hoïc. Giuùp HS: -Củng cố vững chắc hơn các kiến thức và kĩ năng về thao tác lập luân phân tích và so sánh. Bước đầu nắm được cách vận dụng kết hợp hai thao tác đó trong mỗi bài văn nghị luận . -Biết vận dụng những điều đã nắm được để viết một bài( hoặc một phần bài, một đoạn ) văn nghị luận, trong đó có sử dụng kết hợp các thao tác lập luận phân tích và so sánh. B.Troïng taâm vaø phöông phaùp. -TT: hướng dẫn luyện tập và thực hành luyện tập. -PP:kết hợp phát vấn ,đàm thoại ,thảoo luận nhóm. C. Chuaån bò . Gv: sgk ,sgv, và một số đoạn văn tiêu biểu. Hs: đọc bài ,trả lời câu hỏi có liên quan. D.Tieán trình tieát daïy. 1. Ổn định lớp, kt sĩ số. 2.Baøi cuõ: Gv kiểm tra vở bài tập một số hs( bài 4/117). 3. Bài mới: Hoạt động của gv và hs Yêu cầu cần đạt Hoạt động 1: tìm hiểu ngữ liệu I.Đọc đoạn trích ( Hồ Chí Minh cần kiệm liêm chính) và trả lời câu Gọi 1 hs đọc ngữ liệu sgk/120,cả hoûi. lớp theo dõi và trả lời câu hỏi. -Đoạn trích sử dụng thao tác lập luận phân tích và lập luận so sánh. +Phân tích: “Chớ tự kiêu tự đại.Tự kiêu là khờ dại,tự đại là tự thoái boä”. +So sánh: “…Vì mình hay còn nhiều người hay hơn mình. Mình giỏi còn nhiều người giỏi hơn mình…Sông to bể lớn… Người mà tự kiêu tự mãn thì cũng như cái chén cái đĩa cạn”. -Mục đích, tác dụng và cách kết hợp các thao tác thao tác lập luận trong đoạn văn. +Việc vận dụng kết hợp các thao tác phân tích so sánh trong đoạn văn trên giúp người đọc người nghe hiểu rõ về vấn đề tự kiêu tự đại ở mỗi con người. *Thói tự kiêu tự đại là hại chính bản thân mình.Qua phân tích, kết hợp so sánh cụ thể,sinh động giúp bản thân mọi người nhận thức rõ vấn đề: bản thân sự hiểu biết,tài năng của mỗi người bao giờ cũng có giới hạn nhất định. Nếu không nhận thức rõ điều đó mà cứ tự mãn,tự cho rằng mình tài giỏi hay hơn ngươiø thì người đó sẽ như cái chén,cái đĩa cạn, Hoạt động 2:Luyện tập ngaøy caøng keùm ñi ..

(76) Hs vận dụng kết hợp hai thao tác phân tích và so sánh để bàn về vẻ đẹp của một bài thơ, bài văn. hs chọn bài ,lập dàn ý ,trả lời các câu hỏi theo hướng dẫn. Gv gọi 2 hs đọc bài sau đó nhận xét ,đánh giá. Hoạt động 3: củng cố.. 4. Daën doø -Laøm baøi taäp 3/120/sgk. -Coi taát caû caùc baøi taäp trong sbt. 5.Ruùt kinh nghieäm tieát daïy.. II.Luyeän taäp -Hs laøm caâu 2 (sgk/120). +Hs nên chọn những câu thơ ( đoạn văn) hoặc bài thơ ( bài văn) cùng nói về một đề tài. +Phân tích để thuyết phục. Ví dụ:chùm thơ thu của Nguyễn Khuyến hoặc những câu thơ nói về “trăng” trong truyện Kiều của Nguyễn Du hoặc thiên nhiên trong thơ xöa vaø trong thô Baùc… Cuûng coá: -Nhaéc laïi muïc ñích cuûa thao taùc phaân tích vaø so saùnh. -Tác dụng của việc sử dụng kết hợp hai thao tác ấy..

(77) Tieát 45,46 Soạn 18/11/07 Daïy 24,29/11/07. Đọc văn: Hạnh phúc của một tang gia (Trích Số Đỏ của Vũ Trọng Phụng). A.Muïc tieâu baøi hoïc Giuùp HS: -Nhận ra bản chất lố lăng, đồi bại của xã hội thượng lưu thành thị những năm trước Cách mạng tháng Tám / 1945. -Thấy được thái độ phê phán và bút pháp châm biếm mãnh liệt, đầy tài năng của Vũ Trọng Phụng: vừa xoay quanh mâu thuẫn trào phúng cơ bản ,vừa sáng tạo ra những tình huống khác nhau, tạo nên một hài kịch phong phú, biến hoá ở chương XV của tiểu thuyết Số Đỏ. B. Troïng taâm vaø phöông phaùp. Tiết 1: Dạy tìm hiểu chung và đọc hiểu mục 1. TT: Cuộc đời ,sự nghiệp sáng tác của Vũ Trọng Phụng. Ý nghĩa nhan đề chương XV của tiểu thuyết Số Đỏ. Tiết 2: Đọc hiểu phần còn lại. TT:Qua chương truyện Vũ Trọng Phụng phê phán mãnh liệt bản chất lố lăng đồi bại của xã hội thượng lưu ở thành thị ngày trước. -Ngheä thuaät traøo phuùng baäc thaày cuûa Vuõ Troïng Phuïng. Phöông phaùp: Kết hợp phát vấn, diễn giảng,trao đổi ,thảo luận nhóm. C.Chuaån bò. GV:Sgk, Sgv, Tiểu thuyết Số Đỏ của Vũ Trọng Phụng. HS: Đọc toàn bộ bài học, trả lời các câu hỏi hướng dẫn học bài. D.Tieán trình tieát daïy. 1.Ổn định lớp , kt sĩ số. 2.Baøi cuõ: Nêu chủ đề truyện ngắn Chữ người tử tù của Nguyễn Tuân. Tại sao nói Cảnh cho chữ trong truyện là cảnh tượng xưa nay chưa từng có? 4. Bài mới: Hoạt động của gv và hs Hoạt động 1: Tìm hiểu chung HS trao đổi trong bàn 2 phút nội dung sau: -Tóm tắt những nét chính trong cuộc đời Vũ Troïng Phuïng? -Sự nghiệp sáng tác của Vũ Trọng Phụng có gì đáng chú ý. Gv gọi một vài hs trả lời, cho nhận xét, bổ sung. Gv định hướng,Y/c về nhà học trong sgk.. Yêu cầu cần đạt I.Tìm hieåu chung. 1. Taùc giaû. a. Cuộc đời. -Vuõ Troïng Phuïng (1912-1939), ñoâi khi laáy buùt danh Thieân Hö. -Quê :Hưng Yên nhưng sinh sống , qua đời ở Hà Nội. -Xuất thân nghèo, bố mất sớm nên phải tự kiếm sống từ nhỏ. b. Sự nghiệp. -Vũ Trọng Phụng sáng tác sớm, đủ các thể loại văn xuôi nhưng thành công ở phóng sự , tiểu thuyết. -Taùc phaåm tieâu bieåu: sgk. +Nội dung: tố cáo ,phanh phui lên án xã hội thực dân phong kiến thối nát đang trên đường suy thoái cùng với đủ loại người.

(78) xaáu xa maø noù sinh ra. +Nghệ thuật: hiện thực trào phúng. Vũ Trọng Phụng thời gian sáng tác không dài nhưng chiếm vị trí quan trọng trong văn xuôi Việt Nam hiện đại. Ông là cây bút hiện thực sắc sảo của VHVN đầu XX. Gv hỏi : Em hiểu số đỏ là số như thế nào? 2.Tiểu thuyết Số Đỏ. Trong tác phẩm nhân vật nào có số đỏ ấy. a.Toùm taét (sgk). Tại sao Xuân lại có tóc màu đỏ. b.Chủ đề Thông qua tác phẩm Số Đỏ nhà văn đả kích sâu cay cái xã hội Hs trả lời ,gv nhận xét , hướng cho các em tư sản thành thị đang chạy theo lối sống nhố nhăng đồi bại tóm tắt thoát li sgk. đương thời. Từ tóm tắt trên hs khái quát chủ đề tác phẩm gv định hướng. 3.Đoạn trích. Gọi 2 hs tóm tắt chi tiết đoạn trích .Nêu đại Chương XV/XX chương của tác phẩm Số Đỏ. yù . Đại ý: cái chết của cụ cố tổ và toàn cảnh đám tang. Hoạt động 2: đọc hiểu . II. Đọc hiểu. 1.Nhan đề: hạnh phúc của một tang gia hàm chứa mâu thuẫn: Trao đổi trong bàn 1phút câu hỏi 1/sgk. Gv gọi 2 hs trả lời ,cho một vài em nhận Haïnh phuùc  Tang gia xét, gv định hướng (nieàm vui, thích thuù, maõn nguyeän) (ñau buoàn) . nghòch caûnh,nhaèm chaâm bieám, mæa mai. 2.Niềm vui, hạnh phúc của mọi người khi cụ cố tổ chết. Thaûo luaän 5 phuùt caùc caâu hoûi sgk: a. Đám con cháu. Caâu 2 ( nhoùm 1,2 ) *Vui chung vì được chia gia tài(d/c). Caâu 3 (nhoùm 3,4 ) *Ngoài ra mỗi thành viên còn có niềm vui rất riêng. Caâu 4 (nhoùm 5,6 ) -Cuï coá Hoàng (con trai) : Heát 5 phuùt nhoùm 1,2 daùn baûng phuï , caùc +Thoả thích được nói câu vô nghĩa “khổ lắm, biết rồi, nói nhoùm coøn laïi noäp baûmg phuï gv daùn baûng maõi” theo trình tự bài đọc hiểu . +Được diễn trò già trước đông người (d/c ) Gv gọi đại diện nhóm thuyết trình kết quả Một người vô lương tâm, một đứa trẻ con già… thaûo luaän , caùc nhoùm coøn laïi nhaän xeùt , boå sung , tìm d/c cho moãi yù , GV nhaän xeùt ,ñònh -Vaên Minh (chaùu noäi): +Chồng: đây là dịp may hiếm có để tung ra các bộ quần áo tân hướng chung. thời để trục lợi hốt bạc (d/c) +Vợ: được trưng diện đồ xô gai tân thời, quảng cáo cho kiểu đồ tang âu hóa nhất (d/c) -Tuyết: diện đồ “ ngây thơ” để chứng tỏ mình chưa đánh mất cả cái chữ trinh (d/c ). -Tú Tân: sướng điên người vì được dịp sử dụng máy ảnh (d/c) . -Phán mọc sừng ( cháu rể ): hả hê hãnh diện vì đôi sừng có giá (d/c). Nhận xét của em về đám con cháu của cụ Đám con cháu là lũ bất nhân, vô lương, lũ quái thai trong xã coá toå ? hoäi. Trước cái chết của cụ cố tổ, người ngoài có cảm giác như thế nào ? tìm d/c để minh b.Người ngoài. -Bạn bè cụ cố Hồng ( giới thượng lưu ), được dịp khoe râu, hoạ. huaân huy chöông ( d/c ). -Hàng phố : được xem đám ma vui như hội chợ, như đám rước (d/c ). -Cảnh sát: có dịp kiếm tiền (bản chất của những kẻ cầm cân , nảy mực ,điều hành xã hội lúc bấy giờ )..

(79) Miêu tả cảnh đám tang cụ cố tổ Vũ Trọng Phụng sử dụng điệp khúc “Đám cứ đi” , ý nghĩa câu nói đó ntn? GV daùn keát quaû thaûo luaän cuûa nhoùm 3,4,HS nhaän xeùt, tìm d/c.. Tập hợp những câu đối thoại có vẻ vụn vaët , loän xoän noùi leân ñieàu gì ?. GV cho một vài HS phát biểu cảm tưởng của mình về đám tang gương mẫu này .GV choát yù.. Daùn keát quaû thaûo luaän cuûa nhoùm 5,6 ,HS nhaän xeùt, boå sung, GV choát yù. Từ phần đọc hiểu trên GV hướng HS đến ghi nhớ sgk /128. Hoạt động 3: củng cố. Cho HS laøm baøi luyeän taäp 2 /128/ sgk.. - Xuân tóc đỏ: +được thanh toán nốt tiền công 5đ. +theå hieän taøi laùu caù ,tinh quaùi (d/c ). +tiếng tăm lừng lẫy hơn (d/c). Đây là đám cặn bã , thối tha, sản phẩm của xã hội mang danh thượng lưu ,văn minh “rởm”. 3.Caûnh ñöa tang. a. Nhìn từ xa . -Đám tang đông, mọi người đi theo linh cữu đến tận huyệt với điệp khúc “đám cứ đi”. b. Quay caän caûnh. -Đám tang vui như đám rước,đám hội: +Theo caû loái ta, Taøu , Taây. +Có tới vài trăm câu đố, lợn quay, kiệu bát cống… -Tuyeát loäng laãy trong boä ngaây thô vaø lieác maét ñöa tình(d/c). -Bạn bè cụ cố Hồng: dâm đãng (d/c ). -Thanh nieân (chuû nhaân töông lai cuûa xaõ hoäi ): chim chim chuoät , cười tình (d/c ). -Các cô , dì , chú , bác…: đàm tiếu , chê bai , bình phẩm (d/c ). Tập hợp những câu đối thoại có vẻ vụn vặt , lộn xộn tác giả làm rõ thêm tính cách vô văn hóa , lưu manh của bọn người mang danh thượng lưu, tân thời. -Phán mọc sừng: thoả sức đóng kịch ( khóc quá oặt người đi với tiếng khóc đặc thù : hứt ! ! ! hứt ! ! ! hứt ! ! ! nhưng thực ra ông ta đang đóng kịch , đang rất sung sướng, tỉnh táo để diễn trò… -Xuân tóc đỏ không chỉ lấy được lòng giới thượng lưu mà còn được thanh toán tiền công hậu hĩnh… Và màn kịch bị lật tẩy khi Phán mọc sừng dúi tay Xuân tờ 5000ñ gaáp tö… Nhaän xeùt: Đám tang cụ cố tổ thật to tát , linh đình nhưng thiếu một thứ rất quan trọng đó là tình người. Thiếu thứ đó đám tang là cuộc diễn trò lớn , cuộc báo hiếu linh đình của gia đình đại bất hieáu. 4.Ngheä thuaät . Nghệ thuật trào phúng trong đoạn trích được thể hiện qua: nhan đề , chân dung trào phúng , hành động trào phúng, ngôn ngữ trào phúng… III.Toång keát (ghi nhớ sgk) IV.Luyeän taäp. -Những mâu thuẫn , những chân dung trào phúng ở đoạn trích treân : +Mâu thuẫn : tang gia với hạnh phúc . +Chaân dung traøo phuùng : Cuï coá Hoàng , Tuyeát ,Xuaân ,Vaên Minh ,bạn bè cụ cố Hồng ,Phán mọc sừng….

(80) 4.Daën doø. -Học bài , Đọc nhiều lần đoạn trích . -Soạn Phong cáh ngôn ngữ báo chí . 5. Caâu hoûi . 1. Giải thích ý nghĩa nhan đề chương XV của tiểu thuyết Số Đỏ . 2.Phaân tích caûnh ñöa ma trong chöông truyeän Haïnh phuùc cuûa moät tang gia . 6. Ruùt kinh nghieäm tieát daïy ..

(81) Tieát 47 Soạn 25 /11/07 Daïy 28/11/07. Tiếng Việt : Phong cách ngôn ngữ báo chí.. A. Muïc tieâu baøi hoïc. Giuùp HS: -Nắm được khái niệm , đặc trưng ngôn ngữ báo chí và phong cách ngôn ngữ báo chí; phân biệt được ngôn ngữ báo chí với những ngôn ngữ ở những văn bản khác được đăng tải trên báo. -Có kĩ năng viết một mẩu tin và phân tích một bài phóng sự báo chí B. Troïng taâm , phöông phaùp. TT: khái niệm ngôn ngữ báo chí. PP : kết hợp phát vấn , lý giải , đàm thoại , thảo luận nhóm. C.Chuaån bò. GV: sgk , sgv , vaø moät soá baøi baùo. HS : đọc kĩ bài và trả lời câu hỏi , chuẩn bị một số báo bất kì . D. Tieán trình tieát daïy . 1. Ổn định lớp , kt sĩ số . 2. Baøi cuõ: Ngữ cảnh là gì ? Các nhân tố của ngữ cảnh. Cho một lời nói và chỉ ra các nhân tố của ngữ cảnh trong lời nói đó . 3. Bài mới : Hoạt động của gv và HS Hoạt động 1 : GV nói qua về cách phân loại báo chí,những loại báo phổ biến ở nước ta .. Hoạt động 2 :Ngôn ngữ báo chí . HS trao đổi trong bàn 1 phút nội dung sau : -Em hiểu từ báo chí có nghĩa là gì ? -Trên báo chí thường gặp những loại bài naøo? GV gọi một vài HS trả lời , gv nhận xét , choát yù . Thaûo luaän nhoùm 4 phuùt caùc caâu sau : -Đọc ngữ liệu a/129 .Sau khi đọc ta thu. Yêu cầu cần đạt -Có nhiều loại báo nhưng có những cách phân loại chủ yếu sau : +Phân loại theo phương tiện gồm báo viết , báo nói báo hình , báo điện tử… + Phân loại theo định kỳ xuất bản : nhật báo , tuần báo, nguyệt baùo (nguyeät san) . + Phân loại theo lĩnh vực hoạt động xã hội gồm báo Văn nghệ , báo Khoa học và đời sống, báo Pháp luật , báo Thương mại , báo Giáo dục và thời đại… + Phân loại theo độc giả giới tính , lứa tuổi gồm báo Nhi đồng , báoTiền phong , báo Thanh niên , báo Phụ nữ , báo Người cao tuoåi… I.Ngôn ngữ báo chí. 1. Tìm hiểu một số thể loại văn bản báo chí. -Báo chí : từ ghép chỉ báo và tạp chí xuất phẩm định kỳ . -Trên báo chí thường gặp những loại bài : bản tin , phóng sự , tiểu phẩm , thư bạn đọc , phỏng vấn , bình luận , trao đổi ý kieán , quaûng caùo… a. Baûn tin . +Từ ngày 29 đến ngày 31/3/07 ,tai Hà Nội ,Trung ương Đoàn Thanh niên cộng sản HCM sẽ tổ chức tuyên dương và trao phần thưởng cho những thủ khoa năm 2006 . + Kì 2006 cả nước có 122 thủ khoa , trong đó có 98 thủ khoa.

(82) nhận được tin gì ?Từ đó khái quát đặc điểm cuûa baûn tin .(nhoùm 1,2 ). -Đọc ngữ liệu b/130 cho biết ngữ liệu này thuộc loại bài nào ? Phóng sự và bản tin khaùc nhau nhö theá naøo .(nhoùm 3,4,). - Đọc ngữ liệu c/130 và cho biết tên của loại bài này trên báo chí . Giải nghĩa từ tiểu phaåm , cho bieát muïc ñích cuûa tieåu phaåm treân baùo . Heát 4 phuùt nhoùm 1,2 daùn baûng phuï vaø thuyeát trình , caùc nhoùm lhaùc nhaän xeùt , boå sung , GV choát yù . Caùc nhoùm coøn laïi noäp baûng phuï , GV daùn theo thứ tự bài học , cho nhận xét , bổ sung vaø choát yù .. Từ tìm hiểu những ngữ liệu cụ thể trên ,GV cho HS gấp SGK tự rút ra nhận xét chung về văn bản báo chí và ngôn ngữ báo chí , sau khi HS ruùt ra nhaän xeùt GV cho caùc em mở sách đối chiếu . GV y/c Hs veà nhaø hoïc trong SGK .. Gọi 2 HS đọc ghi nhớ SGK/131 . Hoạt động 3 : củng cố . Gv cho HS laøm baøi taäp 1,3 /sgk/131 . Gọi một vài hs đọc bài làm của mình, GV nhận xét, hướng dẫn chung .. trong kì thi đại học và đạt huy chương vàng trong các kì thi Ôlim pích quốc tế và 24 thủ khoa tốt nnghiệp đại học . + Sau lễ tôn vinh 50 đại diện cho 122 thủ khoa sẽ tham gia các hoạt đông văn hóa tại Hà Nội , gặp gỡ một số lãnh đạo chính phủ và giao lưu với thanh niên , sinh viên thủ đô . Bản tin nhằm cung cấp những tin tức mới cho người đọc nhưng phải chính xác về sự kiện , thời gian , địa điểm và con người. b.Phóng sự . Phóng sự báo chí cung cấp cho bạn đọc những tin tức mới một cách chính xác , nhưng được mở rộng phần tường thuật chi tiết sự kiện và miêu tả bằng hình ảnh để cung cấp cho người đọc một cái nhìn đầy đủ , sinh động và hấp dẫn . Chính vì thế câu từ trong mỗi bài phóng sự bao giờ cũng nhiều hơn một bản tin . c. Tieåu phaåm . -Tiểu phẩm : là bài báo ngắn về vấn đề thời sự , có tính chất chaâm bieám . Tiểu phẩm là thể loại báo chí phóng túng thường đem đến cho người đọc cách giải quyết vấn đề có tính chất thời cuộc một caùch teá nhò , lí thuù . 2.Nhận xét chung về văn bản báo chí và ngôn ngữ báo chí a.Về thể loại . Báo chí có nhiều thể loại. Ngoài các thể loại tiêu biểu kể trên còn có những thể loại khác như :thư bạn đọc , phỏng vấn , trao đổi , quảng cáo… b.Veà daïng vaên baûn . Báo chí tồn tại ở 2 dạng chính là báo viết và báo nói ngoài ra còn có dạng báo hình kèm theo lời diễn giảng , thuyết minh . c.Về ngôn ngữ . -Các thể loại như ngôn ngữ bản tin , ngôn ngữ phóng sự , ngôn ngữ tiểu phẩm…đều có yêu cầu riêng . - Về chức năng của ngôn ngữ : tuy có nhiều dạng , nhiều thể loại nhưng ngôn ngữ báo chí có một chức năng chung là cung cấp tin tức thời sự , phản ánh dư luận và ý kiến của quần chúng , đồng thời nêu lên quan điểm , chính kiến của tờ báo nhằm thúc đẩy sự phát triển của xã hội . 3. Ghi nhớ . SGK/131. 4. Luyeän taäp . Baøi 1. HS xác định những thể loại văn bản báo chí trên tờ báo đã chuaån bò . Baøi 3 . Mỗi HS tự chọn tin để viết song y/c phải đảm bảo các quy ñònh cuûa baûn tin ..

(83) 4.Daën doø : Hoïc baøi , laøm noát baøi taäp trong sgk . Chuẩn bị bài Một số thể loại văn học : thơ , truyện . 5.Ruùt kinh nghieäm tieát daïy.. Tieát 35, 36 Soạn 1/11/07 Daïy 6/11/07..

(84) Laøm vaên : Vieát baøi soá 3 ( nghò luaän vaên hoïc ).. A.Muïc tieâu baøi hoïc . Giuùp HS : + Bieát vaän duïng caùc thao taùc laäp luaän phaân tích vaø so saùnh trong vaên nghò luaän . + Viết được bài văn nghị luận về một vấn đề văn học . B.Troïng taâm , phöông phaùp . TT: Nghị luận một vấn đề thuộc lĩnh vực văn học ( tác giả hoặc tác phẩm )trong chương trình đọc văn lớp 11 đến thời điểm hiện tại . PP: Khoanh vùng kiến thức để HS ôn luyện, làm bài cho tốt . C.Chuaån bò: -GV ra đề , đáp án nộp trước 10 ngày để bốc thăm ,phô tô . -HS : Ôn phương pháp , kĩ năng làm văn nghị luận; Học những bài đã giới hạn để làm bài . D. Tieán trình tieát daïy. 1. Ổn định lớp , kt sĩ số . 2. Bài mới. ( có đề , đáp án đính kèm ). 3.Daën doø . ( Hôm sau học Hai đứa trẻ của Thạch Lam) .. Tieát 48 Soạn 26/11/07 Daïy 1/12/07 A.Muïc tieâu baøi hoïc .. Laøm vaên : Traû baøi vieát soá 3..

(85) -Nhaän roõ öu , khuyeát ñieåm cuûa baøi vieát . -Tự đánh giá và sửa chữa bài làm của mình . -Taêng theâm loøng yeâu thích hoïc vaên vaø laøm vaên . B. Troïng taâm , phöông phaùp : TT : Rút kinh nghiệm về phân tích đề , lập dàn ý ,rèn kỹ năng diễn đạt , lập luận , dựng lại dàn ý cho bài đã viết . Sửa lỗi. C.Chuaån bò . -GV chấm bài ,phân loại lỗi , dự kiến cách sửa . -HS coi lại đề bài , nhớ lại bài làm của mình . D. Tieán trình tieát daïy . 1. Ổn định lớp , kt sĩ số. 2. Bài mới. Hoạt động của GV và HS Hoạt động 1 : Tìm hiểu đề , lập daøn yù . Mỗi lớp gọi 2 hs tìm hiểu đề . Goïi 1 soá hs tìm luaän ñieåm , luaän chứng , luận cứ cho mỗi đề . GV định hướng . Hoạt động 2 : nhận xét . GV đọc một số đoạn minh hoạ .. Yêu cầu cần đạt I.Chép đề ,tìm hiểu đề , lập dàn ý . -Lớp 113 -Lớp 11A5. (có đề và đáp án đính kèm ). II.Nhận xét (tự luận ). *Lớp 11A3: Öu ñieåm : -Đa số hs xác định đúng yêu cầu của đề ; Một số hs bố cục bài khoa học , chặt chẽ , diễn đạt rành mạch . ( gv dẫn những bài từ 3,5 trở lên ). Toàn taïi : -Một số hs chỉ nêu ý , không có lý lẽ để lập luận bài hời hợt . Cá biệt có GV dẫn bài cụ thể ở mỗi lớp . hs chỉ viết mở bài rồi bỏ (Hùng ) . -Lỗi chính tả và lỗi diễn đạt nhiều . -Một số hs chữ quá cẩu thả. *Lớp 11A5: Öu ñieåm: Hầu hết nắm được cuộc đời và sự nghiệp thơ văn Nguyễn Đình Chiểu . -Moâït vaøi em caûm nhaän saâu saéc ,haønh vaên saùng taïo (Vuõ , Vaân ,Thöông , Nhung ). Toàn taïi: -Phần đông có cảm nhận về cuộc đời Đồ Chiểu còn sự nghiệp thơ văn chỉ lieät keâ tính thuyeát phuïc khoâng cao . -Mở bài vụng . -Văn thiếu lý lẽ để thuyết phục , không có cảm xúc . -Chữ viết cẩu thả ,lỗi diễn đạt và lỗi chính tả nhiều . III. Nhaän xeùt traéc nghieäm. GV phát tờ đề trắc nghiệm cho -11A3 : Có 3 hs đạt điểm tối đa ,phần nhiều hs làm đúng 2/3 số câu . HS , ghi đáp án từng đề lên bảng -11A5 : Chỉ vài hs làm đúng ¾ số câu còn lại điểm thấp do kiến thức đọc để HS đối chiếu , ý kiến . văn không vững . GV giải thích những thắc mắc IV. Phaùt baøi , thoáng keâ ñieåm . cuûa HS ..

(86) Lớp Lớp11A3 Lớp11A5 Toång. Só soá 45 46 91. Gioûi 1 0 1. Khaù 14 9 23. TB 25 29 54. Yeáu 5 8 13. 3.Daën doø. -Sửa lỗi đã phê vào vở làm văn . -Mượn bài điểm cao để đọc, học tập . 4.Ruùt kinh nghieäm tieát daïy.. Tieát 49,50. Soạn 9/11/07. Daïy 1 vaø 6/12/07. Lý luận văn học: Một số thể loại văn học : Thơ , Truyện .. A. Muïc tieâu baøi hoïc. Giuùp hs : -Nhận biết thể và loại trong văn học .. Keùm.

(87) -Hiểu khái quát đặc điểm của một số thể loại văn học : thơ , truyện . -Vận dụng những hiểu biết đó vào việc đọc văn . B.Troïng taâm vaø phöông phaùp . -Tiết 1: dạy Khái lược về loại ,thể , đặc trưng của thơ . TT: Ñaëc tröng cuûa thô . -Tieát 2: tìm hieåu truyeän , luyeän taäp . TT: Ñaëc tröng cuûa truyeän . PP: Phát vấn , diễn giảng , trao đổi thảo luận nhóm . C.Chuaån bò. GV: Sgk, Sgv và một số VD minh họa cụ thể cho từng loại. HS: Đọc kĩ bài học , gạch dưới các ý cơ bản , tìm VD minh hoạ . Tích hợp: đọc văn , tiếng Việt . A. Tieán trình tieát daïy . 1.Ổn định lớp , kt sĩ số . 2. Baøi cuõ : Phân tích cảnh đám ma gương mẫu trong chương XV của tiểu thuyết Số Đỏ . 3.Bài mới . Hoạt động của GV và HS Hoạt động 1: Tìm hiểu về loại , thể . -HS đọc phần ĐVĐ/133/sgk, cho biết phần này trình baøy noäi dung gì? GV giaûng theâm , cho vd , choát yù.. Hoạt động 2: Tìm hiểu thơ . GV cho1 hs đọc 1(I)/133 , cả lớp theo dõivà cho bieát : 1.Ñaëc ñieåm cuûa thô .  gv giảng kĩ mỗi đặc điểm , dẫn những lời đánh giaù veà thô, sau choát yù . 2.Có mấy cách phân loại thơ? Phân loại như vậy ta có những loại thơ nào? Cho VD cụ thể . GV định hướng chung . -HS cho biết cách đọc hiểu một bài thơ? Vì sao lại phải tìm hiểu xuất xứ rồi mới cảm nhận ý thơ và cuối cùng là lí giải , đánh giá . GV giaûng theâm , choát yù .. Yêu cầu cần đạt I.Khái lược về loại , thể văn học . -Loại là phương thức tồn tại chung . -Thể là hiện thực hoá của loại . - Tác phẩm văn học gồm 3 loại lớn : Trữ tình , Tự sự , Kòch . + Trữ tình : là bộc lộ tình cảm , thể hiện tâm hồn con người , đặc biệt là đời sống nội tâm của chính tác giả . Loại này gồm các thể thơ ca , khúc ngâm… + Tự sự là kể chuyện , trình bày sự việc , sự vật một cách cụ thể , chi tiết , tập trung miêu tả thế giới bên ngoài. Loại tự sự gồm có truyện , kí…( VD ). + Kịch :Hướng tới xung đột , diễn biến của cuộc sống khách quan và tâm trạng con người dồn nén ở những mâu thuẫn , thể hiện qua lời thoại và hành động của các nhaân vaät . Kòch goàm chính kòch , bi kòch ,haøi kòch …(VD ) . -Ngoài ra còn một số thể loại khác như nghị luận . II. Thô .. 1. Khái lược về thơ .. *Thơ thường có vần điệu , ngôn ngữ hàm súc , gợi cảm , diễn tả tinh anh của tâm hồn con người . Trong đó nội dung trữ tình và ngôn ngữ giàu nhịp điệu là nội dung cơ baûn cuûa thô . * Phân loại theo nội dung biểu hiện có thơ trữ tình, thơ tự sự , thơ trào phúng . (VD). *Phân loại theo cách tổ chức bài thơ có thơ cách luật , thơ tự do , thơ văn xuôi .(VD). 2. Yêu cầu về đọc thơ . a. Tìm hiểu xuất xứ là để thấy được cội nguồn của tứ thơ.

(88) , hieåu theâm noäi dung baøi thô vaø yù nghóa cuûa noù , chuù yù hoàn cảnh sáng tác . Thaûo luaän 5 phuùt baûng phuï . VD… Mỗi nhóm tự chọn một bài thơ ( ngắn , vừa ) đọc b. Cảm nhận ý thơ là khám phá nội dung và hình thức hiểu bài thơ theo 3 bước trên . bài thơ ( ý thơ đa dạng , phong phú ) Các ý thơ đều bắt Hết thời gian dán 6 nhóm dán bảng phụ lên đầu từ tứ thơ ( đó là một ý chímh , một ý lớn bao quát bảng , hs tự đọc , nhận xét , gv đánh giá chung . toàn bài thơ…) : VD… Phải đồng cảm với nhà thơ , dùng liên tưởng ,tưởng tượng, phân tích khả năng biểu hiện của từng từ ngữ , chi tiết vần điệu ,…mới nhận ra tứ thơ , cảm nhận các ý thơ . b. Lý giải , đánh giá là phát hiện ra ý nghĩa tư tưởng và giaù trò ngheä thuaät cuûa baøi thô . ( Bài thơ nói lên cái gì , nhắn gửi điều gì , có ý nghĩa như thế nào với cuộc sống con người , hình thức biểu hiện có Hoạt động 3: Tìm hiểu truyện . nét gì sáng tạo mới mẻ , độc đáo ? ) . Gọi 1 hs đọc 1(II/135) và tóm tắt đặc điểm của VD … truyeän? III. Truyeän GV giaûng theâm vaø choát yù. 1. Khái lược về truyện . (Tính khách quan trong sự phản ánh ; cốt truyện được tổ chức một cách nghệ thuật ; nhân vật được a. Đặc điểm của truyện . miêu tả chi tiết , sống động , gắn với hoàn cảnh ; * Truyện là loại văn tự sự , kể truyện , trình bài sự việc . phạm vi miêu tả không bị hạn chế về không gian * Truyện phản ánh hiện thực trong tính khách quan của noù . và thời gian ; ngôn ngữ linh hoạt , gần với ngôn * Truyeän khaùc Chuyeän . ngữ đời sống) . - Chuyện : sự việc diễn ra một cách tự nhiên trong đời soáng . - Truyện : sự việc được tổ chức một cách nghệ thuật trong vaên hoïc . +Trong truyện thường có cốt truyện , nhân vật , tình huống , mâu thuẫn diễn ra trong hoàn cảnh không gian , Neâu caùc theå truyeän maø em bieát ? Cho vd minh thời gian . hoạ . + Ngôn ngữ truyện có lời người , kể chuyện , lời nhân vaät … b. Caùc theå truyeän . Trao đổi trong bàn 2 phút các ý : Đọc hiểu một truyện ta phải tiến hành ntn? Vì sao - Sáng tác dân gian (….) - Văn học hiện đại (truyện ngắn , vừa , dài , tiểu thuyết , phải qua những bước đó . Gọi vài hs trả lời ,Gv nhận xét , giảng thêm , cho truyện thơ ) . 2. Yêu cầu về đọc truyện : 4 bước hs tìm d/c . a. Tìm hiểu xuất xứ ( bối cảnh xã hội , hoàn cảnh sáng tác ) để lấy cơ sở cảm nhận đúng nội dung của truyện . Thảo luận 5p’ ( ghi vở ) . VD : (Số Đỏ 1936) . Chọn 1 truyện ngắn và đọc hiểu theo 4 bước gợi b. Phân tích cốt truyện với mở đầu , vận động , kết thúc daãn treân . … Hết thời gian dán 6 nhóm dán bảng phụ lên Phải nhớ cốt truyện và diễn biến của các tình tiết chính . bảng , hs tự đọc , nhận xét , gv đánh giá chung. c. Phaân tích nhaân vaät . - Ngoại hình (VD ) - Hành động , nội tâm , ngôn ngữ nhân vật ( VD ) - Mối quan hệ giữa các nhân vật , với hoàn cảnh xung quanh ..

(89) Hoạt động 4 : củng cố bằng luyện tập -HS làm việc cá nhân vào vở , GV sẽ kiểm tra vaøo tieát sau .. - Chú ý nghệ thuật xây dựng nhân vật , chọn chi tiết…  phaùt hieän tính caùch nhaân vaät . d. Xác định giá trị tư tưởng nghệ thuật của truyện . - Phát hiện ra vấn đề mà truyện đặt ra , tìm hiểu nhà văn gưỉ gắm những tư tưởng, tình cảm và quan niệm nào về cuộc đời . IV. Luyeän taäp . Baøi 1 . Moät soá neùt ñaëc saéc trong ngheä thuaät bieåu hieän cuûa baøi Caâu caù muøa thu : -Ngheä thuaät taû caûnh : + chọn điểm nhìn ( từ ao thu tới tầng mây rồi trở lại ao thu – trung tâm của sự miêu tả là ao thu ) ,đặc tả cận cảnh những gì quan sát được trên mặt ao mà gợi tả cái thaàn thaùi cuûa muøa thu nôi laøng queâ ( se laïnh , trong treûo và đặc biệt yên tĩnh ) mở rộng không gian tới chiều cao vô tận của trời thu ; dùng cái động tiếng cá đớp động dưới chân bèo để tả cái tĩnh mịch , êm đềm của làng queâ… -Ngheä thuaät taû tình : buùt phaùp taû caûnh nguï tình ( qua caûnh thu thấy sự quan sát tinh tế , tình yêu kín đáo mà tha thiết của nhà thơ với thiên nhiên , với quê hương đất nước ) . -Nghệ thuật sử dụng ngôn ngữ :ngôn ngữ giàu hình ảnh ,màu sắc ( sóng hơi gợn , mây lơ lửng , lá khẽ đưa nước trong veo , trời xanh ngắt ) ; cách gieo vần eo trong từ cuối của nhiều dòng thơ gợi tả được khung cảnh tĩnh lặng , vắng vẻ, đồng thời lại gợi được cái cảm giác êm ả , nhẹ nhàng về cảnh thu thân thuộc ở thôn quê dân dã. Baøi 2. Nhận xét về cốt truyện , nhân vật , lời ke åtrong truỵên Hai đứa trẻ : -Cốt truyện : Hai đứa trẻ có cốt truyện đơn giản, các sự kiện rất ít ( chỉ có một sự kiện đáng kể là việc Liên , An đón đợi đoàn tàu đi qua trong đêm khuya ). Nội dung tác phẩm chủ yếuđược kết cấu theo những diễn biến tâm hồn của Hai đứa trẻ , nhất là qua tâm hồn cô bé Liên . Có thể coi truyện Hai đứa trẻ là truyện tâm tình không coù coát truyeän ñaëc bieät. -Nhaân vaät : trong khung caûnh moät buoåi chieàu taøn , moät phiên chợ tàn hiện lên những kiếp người tàn tạ ,quẩn quanh . Những kiếp người sống ban ngày với phiên chợ gồm : những người đi chợ , những đứa trẻ bới rác , chị em Liên . Những người kiếm sống ban đêm quanh góc chợ và sân ga xép gồm : mẹ con chị Tí , bà cụ Thi , bác Siêu bán phở , gia đình bác xẩm . Thấp thoáng sau con gnười đó là bà lão móm, một người cha mất việc…những.

(90) kiếp người tàn tạ khác . Những nhân vật ấy , nhất là Liên và An được khắc hoạ chủ yếu ở chiều sâu nội tâm với những biến thái tinh vi của nỗi buồn và niềm khát khao một cuộc sống đổi thay . -Lời kể : Lúc thì ở bên ngoài (“Tiếng trống thu không treân caùi choøi cuûa huyeän nhoû”…) ; luùc laïi nhaäp vaøo nhaân vật ( “ Liên thấy lòng buồn man mác” …) . Gắn với loại truyện tâm tình , lời kể có giọng điệu rất riêng biệt , độc đáo , đó là lối kể chuyện thủ thỉ như tâm sự với người đọc . Đấy là nét đặc sắc tạo nên phong cách nghệ thuật Thaïch Lam .. 4.Daën doø . Nắm đặc trưng của thơ ,truyện , cách đọc hiểu từng thể loại . -Tự chọn một bài thơ hoặc một truyện ngắn mà mình yêu thích nhất để đọc hiểu . -Soạn tác giả Nam Cao . 5. Ruùt kinh nghieäm tieát daïy.. Tieát 51. Soạn 29/11/07. Daïy 1 vaø 6/12/07. Đọc văn : Nam Cao.. A.Muïc tieâu baøi hoïc . Giuùp HS : Nắm được những nét chính về con người, quan điểm nghệ thuật ,các đề tài chính và phong cách nghệ thuật cuûa Nam Cao . B.Troïng taâm , phöông phaùp : -TT : Những đóng góp chủ yếu của Nam cao trong sáng tác về đề tài người nông dân và đề tài người trí thức ngheøo , phong caùch ngheä thuaät cuûa nhaø vaên . -PP : kết hợp phát vấn , diễn giảng , trao đổi thảo luận nhóm ..

(91) C . Chuaån bò : GV : SGK , SGV vaû moät soá truyeän ngaén vuûa Nam Cao . HS : đọc kỹ bài , trả lời câu hỏi SGK . D.Tieán trình tieát daïy : 1. Ổn định lớp , kiểm tra sĩ số . 2.Baøi cuõ : Qua đoạn trích Hạnh phúc của một tang gia em rút ra ghi nhớ gì ? 3.Bài mới : Hoạt động của GV và HS Hoạt động 1 : Tiểu sử và con người Nam Cao. Gọi 1 HS tóm lược những nét chính trong cuộc đời Nam Cao . GV giaûng theâm , choát yù , y/c HS hoïc SGK .. Yêu cầu cần đạt I.Vài nét về tiểu sử và con người . 1.Tiểu sử -Nam Cao tên thật là Trần Hữu Tri , sinh năm 1915. -Quê: Đại Hoàng , Lý Nhân , Nam Hà . -Xuaát thaân : noâng daân ngheøo . -Cuộc đời : + Hoïc heát thaønh chung vaøo Nam kieám soáng , nhöng beänh taät veà queâ . + Làm giáo khổ trường tư nhưng sau thất nghiệp , Nam Cao sống vất vưởng bằng nghề viết văn , gia sư . +1943: tham gia văn háo cứu quốc . +1945 : tham gia cướp chính quyền ở Lý Nhân,và được bầu làm chủ tịch xã điều lên Hà nội công tác ở hội Văn hoá cứu quoác . +1946 tham gia Nam tieán . +1947 leân Vieät Baéc laøm tuyeân truyeàn vieân … +1950 tham gia chiến dịch Biên Giới . Trình baøy neùt tính caùch tieâu bieåu cuûa Nam +1951 trên đường công tác Nam Cao bị địch bắt và sát hại . Cao ? Nam Cao tận tụy với kháng chiến . Gv nhaän xeùt , cho VD vaø choát yù . 2. Con người Trao đổi 1 phút câu hỏi : Tiểu sử con người -Là người khiêm nhường , ít nói nhưng có nội tâm phong Nam Cao coù ñaëc ñieåm gì giuùp ta hieåu theâm veà sự nghiệp của ông . phuù . Gọi 1 hs trả lời , 1 hs nhận xét , gv định hướng -Thường nghiêm khắc đấu tranh với bản thân để vươn tới . soáng toát . ( Cuộc đời ,tính cách Nam Cao thể hiện rõ nét -Sống gắn bó , sâu nặng với quê hương và những người , thoáng nhaát treân caùc trang vieát cuûa Nam Cao ) ngheøo khoå . . Nam Cao có tấm lòng đôn hậu , chan chứa tình người . Hoạt động 2 : Sự nghiệp văn học của Nam II. Sự nghiệp văn học . Nam Cao sáng tác sớm nhưng đến 1941 Nam Cao mới Cao. khẳng định được tài năng của mình với tác phẩm Chí Phèo . Thaûo luaän nhoùm 3 phuùt : -Trình baøy quan ñieåm ngheä thuaät cuûa Nam 1.Quan ñieåm ngheä thuaät . -Phê phán văn chương thi vị hoá cuộc sống ( nghệ thuật vị Cao .( nhoùm 1,2 ). -Các sáng tác viết về đề tài trí thức Nam Cao nghệ thuật ). quan tâm tới những đối tượng nào ? Nội dung -Khẳng định nghệ thuật vị nhân sinh : +Văn chương phải hiện thực , nhân đạo . chính trong các sáng tác đó ? + Người cầm bút phải không ngừng sáng tạo , tìm tòi. (nhoùm 3,4 ) +Phaûi Soáng roài haõy vieát . -Các sáng tác viết về đề tài người nông dân Nam Cao quan tâm tới những đối tượng nào ? 2.Các đề tài chính ..

(92) Nội dung chính trong các sáng tác đó ? (nhoùm 5,6 ) Heát 3 phuùt nhoùm 1,2 daùn baûng phuï vaøthuyeát trình , caùc nhoùm khaùc nhaän xeùt , boå sung , GV choát yù . Caùc nhoùm coøn laïi noäp baûng phuï , GV daùn theo thứ tự bài học , cho nhận xét , bổ sung và choát yù .. Viết về người trí thức nghèo và người nông dân cùng khổ Nam Cao thường trăn trở day dứt nhất về vấn đề gì ? Gọi hs trả lời , gv chốt ý . Keå teân moät soá taùc phaåm saùng taùc sau 1945 ; giá trị của những sáng tác ấy ? Gv nói thêm về những sáng tác ấy .. Chỉ ra những nét chính của phong cách nghệ thuaät Nam Cao . Gv giảng thêm , cho d/c minh hoạ .. Hoạt động 3 : Củng cố . GV đánh giá chung về Nam Cao , hướng hs đến ghi nghớ sgk/142 .. a.Trước Cách mạng tháng 8/1945 . *Đề tài người trí thức : Nam Cao thường lấy mình để kiểm nghiệm , lấy bạn bè thân thiết làm nguyên mẫu để sáng taùc . - Nam Cao quan tâm tới những nhà văn nghèo , những viên chức , những giáo khổ trường tư . Quan tâm tới họ Nam Cao : +Miêu tả tấn bi kịch tinh thần của người trí thức … +Phê phán xã hội phi nhân bóp nghẹt sự sống , tàn phá tâm hồn con người . +Khaùt khao moät leõ soáng , moät cuoäc soáng coù ích , coù yù nghóa . -Taùc phaåm tieâu bieåu : sgk/140 . * Đề tài người nông dân ( chừng 20 truyện ngắn ). -Nam Cao quan tâm tới những con người thấp cổ bé họng , những số phận bi thảm trong xã hội . Quan tâm tới họ Nam Cao : + Bênh vực cho quyền sống ,nhân phẩm của người nông dân bị chà đạp , ức hiếp , bị đẩy vào con đường cùng cực . + Tố cáo xã hội thực dân phong kiến … +Phát hiện ,khẳng định phẩm chất tốt đẹp của người nông daân . -Taùc phaåm tieâu bieåu : sgk/141 . Dù viết về đề tài nào Nam Cao cũng quan tâm tới thế giới tinh thần của con người , đặc biệt là vấn đề nhân phẩm , nhaân caùch . b.Sau Caùch maïng thaùng 8/1945 . Laø caây buùt tieâu bieåu cuûa vaên hoïc khaùng chieán choáng Phaùp giai đoạn 1945 1954 vớùi một số tác phẩm tiêu biểu : Đôi mắt , nhật kí Ở rừng , Chuyện biên giới ,đây là những sáng tác có giá trị nhận đường cho giới văn nghệ sĩ trong thời kỳ mới . 2.Ngheä thuaät . -Phaân tích taâm lyù nhaân vaät taøi tình (Chí Pheøo ; Hoä ; Ñieàn ; Thứ…) -Tạo đoạn đối thoại , độc thoại nội tâm sinh động ,chân thaät . -Kết cấu tác phẩm linh hoạt , tài tình . -Tính trieát lyù saâu saéc . -Gioïng ñieäu rieâng . 3. Nhaän xeùt : Nam Cao là nhà văn hiện thực lớn , một nhà nhân đạo chủ nghĩa lớn . Ông có nhiều đóng góp quan trọng cho việc hoàn thieän truyeän ngaén vaø tieåu thuyeát Vieät Nam treân quaù trình hiện đại hóa ở đầu thế kỷ XX . III. Ghi nhớ . SGK/142 ..

(93) 4.Daën doø . -Naém yù chính moãi phaàn , yeâu caàu hoïc hieåu . -Soạn Chí Phèo Của Nam Cao . 5. Ruùt kinh nghieäm tieát daïy .. 6. Caâu hoûi . Câu 1 : Trong lĩnh vực tiểu thuyết và truyện ngắn Nam Cao được coi là người có sở trường đặc biệt về điều gì A. Sở trường diễn tả , phân tích tâm lý con người . B. Sở trường sử dụng thủ pháp nghệ thuật đối lập . C. Sở trường xây dựng kết cấu tác phẩm . D. Sở trường xây dựng hình tượng người kể truyện . Câu 2: Xét về mặt đề tài tác phẩm nào dưới đây không cùng nhóm với các tác phẩm còn lại : A. Đời thừa . B. Sống mòn . C. Một bữa no . D. Nước mắt . Câu 3 : Trong nền văn xuôi hiện đại Việt Nam , Nam Cao là nhà văn có phong cách độc đáo . Sáng tác của ông luôn đề cao : A. Người nông dân . B. Người trí thức . C.Người chiến sĩ cách mạng . D. Con người tư tưởng . Caâu 4 . Trình bày những quan điểm nghệ thuật của Nam Cao .. Tieát 52. Soạn 29/11/07. Daïy 1 vaø 6/12/07. Tiếng Việt : Phong cách ngôn ngữ báo chí .. A.Muïc tieâu baøi hoïc. Giuùp hs : -Nắm được đặc trưng ngôn ngữ báo chí và phong cách ngôn ngữ báo chí ; phân biệt được ngôn ngữ báo chí và ngôn ngữ ở những văn bản khác được đăng tải trên báo . -Có kỹ năng viết một mẩu tin , phân tích một bài phóng sự trên báo chí . B. Troïng taâm vaø phöông phaùp : TT: Các đặc trưng của ngôn ngữ báo chí , nhấn mạnh tính thời sự cập nhật của phong cách báo chí . PP: Kết hợp phát vấn , trao đổi thảo luận và luyện tập . C.Chuaån bò : GV: SGK, SGV và một số loại bài báo ..

(94) HS: Chuẩn bị một số báo bất kỳ , đọc kỹ bài học , Trả lời câu hỏi sgk . D.Tieán trình tieát daïy : 1. Ổn định lớp , kt sĩ số . 2. Baøi cuõ : Có mấy cách phân loại báo , trên 1 số báo thường có những loại bài nào ? Đặc trưng của mỗi loại bài đó . Đặc điểm chung của ngôn ngữ báo chí . 3. Bài mới : Hoạt động của GV và HS Hoạt động 1 : Các phương tiện diễn đạt và đặc trưng của ngôn ngữ báo chí . HS gấp sách, để tờ báo đã chuẩn bị lên bàn và đọc các bài : phóng sự , baûn tin , tieåu phaåm…nhaän xeùt veà vieäc sử dụng từ ,ngữ , câu , các BPTT. Cho 1 soá nhaän xeùt , boå sung GV cho HS mở sách để tự kiểm tra , chốt ý .. Hoạt động 2 : Đặc trưng của ngôn ngữ báo chí . Trao đổi trong bàn 2 phút các ý sau : Ngôn ngữ báo chí có những đặc trưng nào . Vì sao phải đảm bảo các đặc trưng đó ? GV lắng nghe và lý giải thêm để hs hiểu rõ ,hướng hs đến ghi nhớ sgk/145 .. Hoạt động 3 : Củng cố kiến thức baèng luyeän taäp . Goïi 1 hs noùi caùch laøm baøi 1 ,cho vaøi. Yêu cầu cần đạt II. Các phương tiện diễn đạt và đặc trưng của ngôn ngữ báo chíứn. 1.Các phương tiện diễn đạt . a.Về từ vựng Phong cách ngôn ngữ báo chí sử dụng từ ngữ đa dạng , phong phú , sử dụng tuỳ theo thể loại báo chí . b.Về ngữ pháp . -Câu đa dạng nhưng thường ngắn gọn sáng sủa , mạch lạc . - Câu dài ( phóng sự ), câu ngắn (tin ngắn ), câu gần với lời ăn tiếng noùi haøng ngaøy ( tieåu phaåm ) … c. Về các biện pháp tu từ . Sử dụng các BPTT từ vựng và cú pháp nhưng không được gây hiểu laàm . -Phaùt aâm roõ raøng , khuùc chieát . -Phối hợp hài hoà và tạo điểm nhấn thông tin . 2. Đặc trưng của ngôn ngữ báo chí . a. Tính thông tin , thời sự . -Chức năng của ngôn ngữ báo chí là thông tin thời sự cập nhật , truyền bá tin tức nóng hổi . - Yêu cầu về ngôn ngữ phải chính xác nhất là thông tin về : địa điểm , thời gian , nh6an vật , sự kiện … - Ngôn ngữ báo chí là ngôn ngữ của thời hiện tại , luôn đổi mới và sinh động . Ví dụ về nhiều từ ngữ về kinh doanh , thương mại xuất hiện trên báo chí hiện nay như cổ đông , cổ phiếu , chứng khoán , siêu thị , lãi suất , tyû giaù… b.Tính ngaén goïn . -Văn báo chí là lối văn ngắn gọn nhưng lượng thông tin cao . Tin ngaén nhaát coù theå chæ laø moät caâu . Duø daøi hay ngaén 1 baøi baùo phaûi traû lời được câu hỏi : Ở đâu , khi nào , cái gì xảy ra , xảy ra như thế nào ? YÙ kieán dö luaän … c. Tính sinh động , hấp dẫn . -Ngôn ngữ báo chí phải kích thích sự tò mò hiểu biết của người đọc , đặc biệt là ở các tiêu đề ( tít ) của báo ( vd sgk/144 ) . Cả 3 tính chất trên có quan hệ chặt chẽ với nhau và hợp thàmh đặc trưng của 1 phong cách ngôn ngữ độc lập . 3.Ghi nhớ ( sgk /145 ) . III. Luyeän taäp ..

(95) hs nhaïn xeùt , boå sung , gv choát yù . Bài 2 gv hướng dẫn cách làm bài , hs hoàn thành để gv kiểm tra vào tiết sau .. Baøi 1 . -Tính thời sự : Thời gian , địa điểm , ý kiến ( những vấn đề thông tin ) mỗi chi tiết đều đảm bảo tính chính xác , cập nhật . -Tính ngaén goïn : Moãi caâu laø 1 thoâng tin caàn thieát . Baøi 2 . Muốn viết 1 bài phóng sự báo chí , trước hết phải xác định xem vấn đề gì , hiện tượng nào đang được dư luận xã hội quan tâm . Ví dụ : Việc đi lại lộn xộn trên đường phố ảnh hưởng đến an toàn giao thông , Vấn đề ô nhiễm môi trường … Tiếp theo là ghi chép về người thực , việc thực có địa điểm , thời gian cụ thể và tiến hành chọn lọc một số chi tiết để miêu tả .. 4.Daën doø : Nắm đặc điểm của ngôn ngữ báo chí và phong cách ngôn ngữ báo chí . Đọc báo nhiều để mở mang kiến thức và học tập cách diễn đạt ngắn gọn , súc tích … 5. Ruùt kinh nghieäm tieát daïy .. Tieát 53, 54. Soạn 2/12/07. Daïy 6 vaø 8/12/07. Đọc văn : Chí Phèo (Nam Cao). A.Muïc tieâu baøi hoïc . Giuùp HS: -Hiểu và phân tích được các nhân vật chính , đặc biệt là nhân vật Chí Phèo , qua đó thấy giá trị hiện thực và giá trị nhân đoạ sâu sắc, mới mẻ của Nam Cao . -Thấy được một số nét đặc sắc về nghệ thuật của tác phẩm như điển hình hóa nhân vật , miêu tả tâm lý ,nghệ thuật trần thuật và ngôn ngữ nghệ thuật . B. troïng taâm , phöông phaùp . Tiết 1 : Dạy tìm hiểu chung và đọc hiểu nhân vật Chí Phèo từ nhỏ đến khi bị Thị Nở từ chối sống chung . TT : Chủ đề tác phẩm và hình tượng nhân vật Chí Phèo . Tiết 2 : Dạy đọc hiểu phần còn lại và luyện tập . TT : Nhaân vaät Chí Pheøo , giaù trò noäi dung vaø ngheä thuaät cuûa taùc phaåm . C.Tieán trình tieát daïy :.

(96) 1. Ổn định lớp , kt sĩ số . 2. Bài cũ :Viết về người nông dân trước Cách mạng tháng 8/1945 Nam Cao quan tâm tới những đối tượng nào ? Quan tâm tới họ Nam Cao đã làm gì ? Kể tên một số tác phẩm tiêu biểu viết về đề tài này . 3. Bài mới : Hoạt động của GV và HS Hoạt động 1 : Tìm hiểu chung . Em hãy cho biết ý nhĩa mỗi nhan đề của truyeän ngaén Chí Pheøo ? Vì sao Nam Cao quyeát ñònh laáy teân truyeän laø Chí Pheøo . GV choát yù .. Yêu cầu cần đạt I.Tìm hieåu chung . 1. Nhan đề : -Cái lò gạch cũ : Làm mất đi khả năng đổi đời của nhân vật . -Đôi lứa xứng đôi : nghiêng về một câu chuyện tình yêu không đúng ý đồ nhà văn . -Chí Phèo : thể hiện rõ chủ đề tác phẩm .. Goïi 1 hs toùm taét taùc phaûm Chí Pheøo , cho 1 hs nhận xétGV định hướng tóm tắt . Gọi HS khái quát chủ đề tác phẩm , GV định hướng chung . Trước khi chuyển sang đọc hiểu gv cho hs tìm ý chính của mỗi phần ( trước và sau đoạn lược trích ) .. 2. Toùm taét : HS tự ghi 3.Chủ đề . -Qua tác phẩm Chí Phèo , Nam Cao tố cáo mạnh mẽ xã hội thực dân nửa phong kiến tàn bạo đã cướp đi của người nông dân lương thiện cả nhân hình lẫn nhân tính . Đồng thời nhà văn trân trọng phát hiện và khẳng định bản chất tốt đẹp của những con người này ngay khi tưởng chừng họ đã bị biến thành quỷ dữ . II. Đọc hiểu . 1.Nhaân vaät Chí Pheøo . a. Trước khi đi tù . - Tuổi thơ bất hạnh ( bị bỏ rơi , được nuôi lớn bởi những người lao động nghèo ) :d/c . -Lớn lên : Chí hiền lành , khoẻ mạnh ,có lòng tự trọng cao (d/c ) . Baûn chaát Chí hieàn laønh , löông thieän . b.Sau khi ra tù : Chí bị tha hoá . * Ngoại hình hoàn toàn khác trước : - Đầu tóc , mặt mũi , quần áo… ( d/c trang 146/sgk ) . - Veà laøng Chí raïch maët aên vaï  maët Chí thaønh maët con vaät . Trông Chí như thằng du côn , một kẻ đầu bò ngang ngược , một tay anh chò löu manh . * Tính cách : liều lĩnh , ngang ngược . - Chí làm bạn với rượu : ( ăn ngủ , hành động trong lúc say …) . -Gây tác quái cho dân lành ( d/c ) để rồi dân lành sợ Chí như sợ con quỷ dữ . -Gây sự với giai cấp thống trị ( Đội Tảo , Bá Kiến …) để bị lợi duïng , ngaøy caøng luùn saâu vaøo toäi aùc (d/c ) . Chí Phèo bị lưu manh hoá , bị tha hoá về nhân tính. Tiếng chửi của Chí ở đầu truyện thật thảm hại ,Chí khát khao được giao tiếp với mọi người , được coi như con người nhưng không ai thèm giao tiếp với Chí ,họ không còn coi Chí là người nữa . Việc chửi bới của Chí là phản ứng của y với toàn bộ cuộc đời . Nó bộc lộ tâm trạng bất mãn của một con người ít nhiều ý thức được mình đã bị xã hội phi nhân gạt ra khỏi thế giới loài người . Thật đau đớn cho Chí .. Hoạt động 2: Đọc hiểu .. -Em hãy cho biết từ nhỏ đến năm 20 tuổi Chí Phèo là người ntn ?. -Sau khi ra tù Chí Phèo có gì khác trước ( d/c) . Nguyên nhân nào dẫn đến sự thay đổi đó ?. HS trao đổi 1 phút câu hỏi 1 /sgk . GV gọị hs trả lời ,cho một vài em nhận xét gv định hướng . Nói về quá trình bị tha hoá , lưu manh hoá của Chí Phèo Nam Cao Muốn phơi bày hiện thực nào trong xã hội đương thời ..

(97) Thaûo luaän nhoùm 3 phuùt vaøo baûng phuï . - Chí Phèo gặp thị Nở trong hoàn cảnh nào ? Việc gặp gỡ thị Nở có ý nghĩa ntn đối với cuộc đời Chí Phèo.( nhóm 1,2 ) . -Những gì diễn ra trong tâm hồn Chí Phèo sau cuộc gặp gỡ đó , ghi vắn tắt dẫn chứng .( nhóm 3,4 ) .. -Cho bieát taâm traïng cuûa Chí Pheøo sau khi bị thị Nở từ chối sống chung .Vì sao Chí Phèo có hành động uống rượu , xách dao đi giết Bá Kiến rồi tự sát .( nhóm 5,6 ). Heát 3 phuùt nhoùm 1,2 daùn baûng phuï vaø thuyeát trình , caùc nhoùm khaùc nhaän xeùt , boå sung , GV choát yù . Caùc nhoùm coøn laïi noäp baûng phuï , GV daùn,boå sung vaø choát yù .. Nhaän xeùt : Nhà tù thực dân bắt bắt người lúc họ lương thiện , thả người khi đã nhào nặn họ thành quỷ dữ  Giá trị tố cáo của tác phẩm . c. Chí phèo gặp thị Nở . -Một đêm trăng uống rượu say trở về lều Chí Phèo gặp thị Nở , họ đã sống với nhau như vợ chồng . tấm lòng chân tình của thị Nở -Với bát cháo hành höông vò tình yeâu đã làm cho Chí thức tỉnh ,Chí khóc : + Chí caûm nhaän aâm thanh cuûa cuoäc soáng : (d/c ) . +Nghĩ đến quá khứ mà buồn , nghĩ đến tương lai mà lo (d/c ) . +Cố gắêng sống tốt ( uống ít rượu để còn được yêu …) . +Thèm lương thiện , khát khao được gia nhập vào xã hội bằng phẳng , thân thiện của những người lương thiện và thị Nở sẽ mở đường cho Chí …  Cuộc gặp gỡ với thị Nở làm thức tỉnh phần người trong con người Chí . d. Chí Phèo bị thị Nở cự tuyệt tình yêu . -Bị thị Nở từ chối sống chung Chí rơi vào bi kịch tinh thần đau đớn : + Chí uống rượu nhưng càng uống càng tỉnh , càng tỉnh càng buồn và Chí khóc : khóc cho cuộc đời , số phận , cho nghiệp chướng của mình… Chí thấm thía nỗi đau thân phận của kẻ sinh ra là người nhưng không được sống kiếp con người .. đòi lương thiện . gieát keû gaây toäi ( baét keû. + Chí hành động : đến nhà Bá Kiến thù phải đền tội ) . Chí đã hành động tỉnh táo với những suy nghĩ sâu sắc …Vì trong sâu thẳm tâm hồn Chí ,Chí hiểu hơn ai hết chính bá Kiến đã làm cho Chí đến nông nỗi này … + Chí kết liễu cuộc đời mình . Cái chết của Chí trên ngưỡng cửa quay trở lại làm người có ý nghĩa tố cáo sâu sắc , đồng thời một lần nữa chứng tỏ bản chất lương thiện trong anh Chí . Chí khao khát được sống lương thiện , Chí hy sinh cả mạng sống để giữ gìn phần người trong con người Chí . Nhaän xeùt : Nhaän xeùt veà nhaân vaâït Chí Pheøo . Cho biết ý tưởng nhà văn muốn gửi gắm trong Qua kết cục bi thảm của Chí Phèo , người đọc có thể nhận thấy cảm quan hiện thực sâu sắc của nhà văn Nam Cao : Tình trạng đoạn văn này . xung đột giai cấp ở nông thôn Việt Nam là hết sức gay gắt , và nó chỉ có thể giải quyết bằng những biện pháp quyết liệt . Đoạn văn thể hiện tư tưởng nhân đạo độc đáo , mới mẻ : Phát hiện , miêu tả phẩm chất tốt đẹp của người nông dân ngay cả khi tưởng như họ đã bị xã hội thực dân nửa phong kiến tàn ác biến thành thú dữ . Điều này đã tạo nên giá trị đặc sắc cho đoạn trích nói riêng và cho toàn bộ tác phẩm Chí Phèo nói chung ..

(98) HS trao đổi câu hỏi sau 1 phút : Đại diện cho bộ mặt g/c thống trị trong đoạn trích này là nhân vật nào ? Khái quaùt baûn chaát , tính caùch cuûa nhaân vaät ấy . Nghệ thuật xây dựng nhân vật của Nam Cao .Gv nhận xét , giảng thêm để hs hieåu roõ . Để làm rõ chủ đề truyện ngắn Nam Cao đã sử dụng những nét nghệ thuật đặc sắc naøo ? GV cho hs neâu giaûng theâm , choát yù .. Hoạt động 3 : Củng cố kiến thức . Từ đọc hiểu trên gv hướng hs đến ghi nhớ sgk/156 . Cho HS làm bài 2/156 tại lớp , GV gọi 1 số em trình bày , GV gợi ý cách làm để hs về nhà hoàn thiện .. 2.Bá Kiến :(Đại diện cho giai cấp thống trị ) . -Xuất thân : Bốn đời làm tổng lý , đang ăn tiên chỉ làng . -Khôn róc đời , gian hùng , bóc lột người đã trở thành nghệ thuật ( d/c ). -Nhaân caùch bæ oåi ( hoang daâm , bæ oåi …) d/c… Bá Kiến vừa mang bản chát chung của giai cấp địa chủ , cường hào vừa rất riêng biệt không giống bất cứ một nhân vật địa chủ naøo – nhaân vaät ñieån hình . 3. Ngheä thuaät . -Xây dựng nhân vật điển hình . -Kết cấu mới mẻ , cốt truyện hấp dẫn . -Ngôn ngữ sống động , Nghệ thuật tự sự điêu luyện . III. Toång keát . Ghi nhớ ( sgk/156 ) . IV. Luyeän taäp . Baøi 2/ 156 : Truyện ngắn Chí Phèo của nhà văn Nam Cao được nhiều người khaúng ñònh laø 1 taùc phaåm kieät xuaát cuûa neàn vaên xuoâi Vieät Nam hiện đại vì tác phẩm này có giá trị tư tưởng ( nhân đạo , hiện thực ) sâu sắc, độc đáo , mới mẻ và được thể hiện bằng nghệ thuật bậc thầy ( trong xây dựng nhân vật , lối kết cấu , xây dựng cốt truyện , sử dụng ngôn ngữ …) rất tài tình .. . 4. Daën doø . -Naém yù chính moãi phaàn , phaân tích nhaân vaät Chí Pheøo . -Hoàn thành nốt các bài luyện tập sgk/156 . 5. Ruùt kinh nghieäm tieát daïy 6.Caâu hoûi : Caâu 1 : Tiếng chửi của Chí Phèo ở đầu truyện thể hiện rõ nhất điều gì? A. Thể hiện sự bất mãn với đời . B. Thể hiện sự căm uất . C. Thể hiện sự phá phách , cao ngạo của kẻ du côn . D. Thể hiện sự bế tắc vì bị cự tuyệt quyền được làm người . Caâu 2 . Tư tưởng nhân đạo sâu sắc và mới mẻ của Nam Cao trong truyện ngắn Chí Phèo được thể hiện ở : A.Nhà văn đã phát hiện và miêu tả phẩm chất tốt đẹp của người lao động ngay khi tưởng như họ đã bị cái xã hội tàn ác cướp mất cả bộ mặt lẫn linh hồn người . B.Nhà văn đã thể hiện niềm cảm thông sâu sắc đối với con người . C. Nhà văn đã lên án mạnh mẽ xã hội thực dân , phong kiến . D. Caû A, B, C . Caâu 3. Phân tích diễn biến tâm trạng của Chí Phèo từ sau khi bị thị Nở từ chối sống chung đến khi kết thúc truyện ..

(99) Tieát 55. Soạn 8/12/07. Daïy 12//12/07. Tiếng Việt :Thực hành lựa chọn các bộ phận trong câu. A.Muïc tieâu baøi hoïc . -Giuùp HS : Nâng cao nhận thức về vai trò , tác dụng của trật tự các bộ phận trong câu trong việc thể hiện ý nghĩa và lieân keát yù trong vaên baûn . -Luôn có ý thức cân nhắc lựa chọn trật tự tối ưu cho các bộ phận câu ; có kỹ năng sắp xêp từ ngữ khi nói và vieát . B.Troïng taâm , phöông phaùp . TT: So sánh , đối chiếu để nhận ra tác dụng của mỗi cách sắp xếp , nhất là cách sắp xếp phù hợp nhất với mục đích và nhiệm vụ thông báo của câu , với sự liên kết ý nghĩa giữa các câu . PP : Kết hơp phát vấn , trao đổi thảo luận nhóm . C . Chuaån bò : GV : SGK , SGV vaø moät soá caâu maãu laøm ví duï . HS : Đọc kỹ bài , làm bài tập trong bài học . Tích hợp : Về hành động nói ( sgk lớp 8 tập 2 ) và một số bài đọc văn . D . Tieán trình tieát daïy . 1. Ổn định lớp , kt sĩ số . 2. Bài cũ : Trình bày đặc trưng của ngôn ngữ báo chí ? GV kiểm tra bài tập đã cho về nhà . 3. Bài mới :.

(100) Hoạt động của GV và HS Hoạt động 1 : Trật tự trong câu ñôn . Thaûo luaän nhoùm 5 phuùt caùc baøi taäp trong muïc I ( baûng phuï ) . Baøi 1 ( nhoùm 1,2 ) . Baøi 2 ( nhoùm 3,4 ) . Baøi 3 ( nhoùm 5,6 ). Heát 5 phuùt caùc nhoùm noäp baûng phụ , GV dán bảng theo từng bài , Gọi các nhóm không thực hiện bài tập đó để nhận xét , bổ sung . GV giaûng theâm , choát yù .. Yêu cầu cần đạt I . Trật tự trong câu đơn . Baøi 1/157 . a.Nếu sắp xếp theo trật tự đó là một con dao rất sắc nhưng nhỏ thì bản thân câu văn không sai về ngữ pháp và ý nghĩa . Nhưng đặt vào đoạn văn thì sự sắp xếp như vậy không phù hợp với mục đích của hành động : Mục đích đe doạ , uy hiếp đối phương . Nên cần đặt rất sắc ở cuối câu , vị trí thương thích hơp với thông tin quan trọng . b.Cách sắp xếp trật tự như tác giả Nam Cao nhằm mục đích dồn trọng tâm thông báo vào cụm từ rất sắc , phù hợp với mục đích đe doạ , uy hiếp Bá Kiến của Chí Phèo . Nếu đặt từ nhỏ ở cuối câu thì trong tình huoáng giao tieáp naøy noù khoâng theå laø troïng taâm thoâng baùo cuûa caû caâu , không thể phù hợp với mục đích uy hiếp và đe doạ đối phương của người nói ( Chí Phèo ) . c. Trong tình huống khác , ngữ cảnh khác thì sự săp xếp ngược lại lại phù hợp . Trong ngữ cảnh (c) người nói nhằm thực hiện hành động và muïc ñích cheá nhaïo , phuû ñònh taùc duïng cuûa con dao ( con dao tuy saéc nhưng nhỏ thì không thể chặt được cành cây to ) . Lúc đó cần đặt tính từ nhỏ ở sau ở cuối câu . Như vậy trong mỗi tình huống giao tiếp , mỗi ngữ cảnh , câu có một mục đích giao tiếp , một nhiệm vụ giao tiếp khác nhau . Đồng thời , người nói ( người viết ) thực hiện những hành động nói khác nhau . Vì thế , cần xác định trọng tâm thông báo của câu ở mỗi tình huống , và trật tự sắp xếp các bộ phận trong câu chính là một trong những cách thức phục vụ cho mục đích này . Baøi 2/157. -Trong hai cách viết , cách viết A là phù hợp . Trong cách viết A cụm từ rất thông minh là trọng tâm thông báo , là luận cứ quan trọng nhất để dẫn tới kết luận quan trọng nhất ở câu sau : “ Thầy giáo chọn bạn ấy vào đội tuyển học sinh giỏi” . Viết như câu B không phù hợp với lập luaän , khoâng laøm noåi baät troïng taâm thoâng baùo laø raát thoâng minh . Trong trường hợp A , hai câu diễn đạt một lập luận , câu đầu nêu luận cứ , câu sau là kết luận . Trong câu đầu có 2 luận cứ trong đó luận cứ rất thông minh có hiệu lực mạnh , mang trọng tâm thông báo , vì vậy nó cần đặt ở sau . Baøi 3 /158. Ba đoạn trích đều có những bộ phận câu biểu hiện thời gian ( trạng ngữ chỉ thời gian ) . Nếu từng câu đứng riêng ngoài văn bản thì các bộ phận đó đều có những khả năng như nhau : đều có thể đặt ở đầu , giữa , cuối câu . Nhưng mỗi câu được dùng trong ngữ cảnh nhất định , nên sự sắp xếp các bộ phận trong câu phải phụ thuộc vào từng ngữ cảnh , từng văn bản để phù hợp với nhiệm vụ thông báo trong từng trường hợp . a.Trong đoạn văn này , câu đầu kể về một sự kiện ( việc bắt Mị ) .Nên trước tiên nêu hoàn cảnh thời gian ( Một đêm khuya ) , sau đó lần lượt kể chi tiết diễn biến của sự kiện . Còn câu tiếp theo , phần Sáng hôm sau cần đặt ở đầu câu để tiếp nối thời gian , để tạo sự liên kết với những câu đi trước . Nếu đặt ở giữa hay cuối câu sẽ mất sự liên kết và các sự.

(101) kiện không được liền mạch . b. Câu văn bắt đầu bằng bộ phận nêu chủ thể hành động ( Một anh thả ống lươn ) , còn phần biểu thị thời gian ( một buổi sáng tinh sương ) lại đặt ở giữa câu . Điều đó cũng do sự liên kết ý với những câu đi trước đòi hỏi . Trước đó các câu văn đang tập trung vào vấn đề : Ai biết người nào đẻ ra Chí Phèo ? Cho nên cần nối tiếp đề tài đó bằng việc nêu chủ thể hành động ( chứ không phải thời gian hành động ) lên đầu câu . Sự sắp xếp chủ thể hành động – thời gian ở trường hợp này là để phục vụ cho sự liên kết ý , đảm bảo mạch kể chuyện của các câu . c. Trong trường hợp này, bộ phận đã mấy năm đặt ở cuối câu , chứ không thể đặt ở đầu câu hay giữa câu . Điều đó do nhiệm vụ thông báo của nó quyết định : nó biểu hiện phần tin mới , phần trọng tâm thông báo . Về mặt ngữ pháp , nó không phải là thành phần chính của câu , maø thaønh phaàn chính laø coâ Mò veà laøm daâu nhaø Paù Tra . Nhöng thaønh phần chính trong trường hợp này chỉ là một hình thức khác của việc lặp lại một thông tin đã biết ( cô ấy là vợ của A Sử , con trai của thống lý ) , nghĩa là một tin cũ . Điều quan trọng ở câu này là thời gian về làm dâu . Vì thế , tuy là thành phần thứ yếu về ngữ pháp nhưng lại quan trọng về mặt thông báo , do đó cần đặt ở cuối câu , vị trí thường dành cho phần Hoạt động 2 :Trật tự trong câu tin mới , tin quan trọng . gheùp . II. Trật tự trong câu ghép . Thaûo luaän nhoùm 5 phuùt caùc baøi Baøi 1/158. taäp trong muïc II ( baûng phuï ) . a.Veá chæ nguyeân nhaân trong caâu gheùp naøy caàn ñaët sau vì veá chính caàn Baøi 1 ( nhoùm 1,2,3 ) . đặt trước để tiếp tục nói về hắn , mặt khác vế in đậm lại tiếp tục đươc Baøi 2 ( nhoùm 4,5,6 ) khai triển ý ở những câu sau : cụ thể hoá cho một cái gì rất xa xôi . Heát 5 phuùt caùc nhoùm noäp baûng Nghĩa là vế chính đặt trước để dễ dàng liên kết với câu đi trước , còn vế phụ , GV dán bảng theo từng bài , phụ đặt sau để liên kết dễ dàng với câu đi sau . Gọi các nhóm không thực hiện bài b. Vế chỉ sự nhượng bộ “ tuy” và vế chỉ giả thiết “ nếu” đặt sau . Đó tập đó để nhận xét , bổ sung . đều là các vế phụ xét về cấu tạo ngữ pháp , nhưng ở những trường hợp GV giaûng theâm , choát yù . này được đặt sau để bổ sung một thông tin cần thiết . s Baøi 2/159. Câu văn phù hợp nhất là câu C . Vì : Các câu còn lại đều nói về việc : trong các thời kỳ khác nhau trước đây , nhiều người nổi tiếng đã phát triển phương pháp đọc nhanh và nắm vững nó . Nghĩa là những câu này nói về các thời kì trước đây còn câu đầu nói về nói về những năm gần đây . Hơn nữa , các câu sau chỉ cụ thể hoá một ý quan trọng trong câu ghép đi đầu : phương pháp đọc nhanh không phải là điều mới lạ .. 4.Daën doø . -Coi lại tất cả các bài tập thực hành để hiểu bài sâu hơn , từ đó rút kinh nghiệm cho việc dùng từ , đặt câu cuûa mình . - Làm bài tập trong SBT ngữ văn 11. 5. Ruùt kinh nghieäm tieát daïy ..

(102) Tieát 56. Soạn 13/12/07. Daïy 20/12/07 . Laøm vaên: Baûn tin A.Muïc tieâu baøi hoïc . -Giuùp HS : Nắm được yêu cầuvề nội dung , hình thức của bản tin và cách viết bản tin . -Viết được bản tin ngắn phản ánh các sự kiện trong nhà trường và môi trường xã hội gần gũi . -Có thái độ trung thực , thận trọng khi đưa tin . B. Troïng taâm , phöông phaùp : TT: Muïc ñích , yeâu caàu cô baûn cuûa baûn tin vaø caùch vieát baûn tin . PP: Kết hợp phát vấn , trao đổi thảo luận nhóm . C.Chuaån bò : GV : SGK, SGV và một số tin mới trên tờ báo cụ thể . HS : Đọc kỹ bài học , trả lời các câu hỏi trong bài . D . Tieán trình tieát daïy . 1. Ổn định lớp , kt sĩ số . 2. Bài cũ : Nêu và luận giải những đặc trưng cơ bản của ngôn ngữ báo chí . 3. Bài mới : Hoạt động của GV và HS Yêu cầu cần đạt Hoạt động 1 : Mục đích , yêu cầu I.Muïc ñích , yeâu caàu cô baûn cuûa baûn tin . 1.Đọc ngữ liệu và trả lời câu hỏi . cô baûn cuûa baûn tin . HS đọc ngữ liệu /160/sgk và trao đổi Câu 1 : trong baøn 2 phuùt caùc caâu hoûi trong Bản tin trên thông báo tin : đội tuyển Ô-lim pich toán Việt Nam dự bài , GV gọi một số HS trả lời nhận cuộc thi Ô-lim pich toán quốc tế lần thứ 45 , tổ chức tại A-ten , Hi Lạp , được xếp thứ tư toàn đoàn vừa mới trở về . xeùt , choát yù . -Tin này có ý nghĩa tất lớn đối với ngành giáo dục nói chung và với.

(103) hs Ô-lim pich Việt Nam nói riêng vì nó như đòi hỏi ngành giáo dục vừa phải có nội dung chương trình , vừa phải có kế hoạch cụ thể cho việc bồi dưỡng cho đội tuyển Ô-lim-pich toán trong thời gian tiếp theo để giành thứ hạng cao hơn ; với HS nó có tính chất động viên , khích leä caùc em trong hoïc taäp, phaùt huy baûn chaát , trí tueä Vieät Nam trên đấu trường quốc tế . Caâu 2 : Tin trên có tính chất thời sự vì cuộc thi mới kết thúc được 3 ngày ( kết thuùc ngaøy 16-7-2004 , ñöa tin 19-7-2004 ) . Caâu 3 : Khoâng caàn vì ñaây laø tin ngaén . Caâu 4 : Việc đưa tin cụ thể , chính xác về thời gian , địa điểm và kết quả của cuộc thi có tác dụng khẳng định tính chân thực của tin tức , từ đó làm tăng tính thuyết phục và khơi gợi được tinh thần ham học , ý thức dân toäc cuûa HS Vieät Nam . Caâu 5: Thaûo luaän trong nhoùm 2 phuùt caâu hỏi 5/sgk . GV gọi một số HS trả lời Yêu cầu cơ bản của bản tin là : -Sự kiện xảy ra là sự kiện đang được xã hội quan tâm . nhaän xeùt , choát yù . -Tin đưa phải chính xác về thời gian , địa điểm , sự việc , con người , keát quaû . II. Caùch vieát baûn tin : Hoạt động 2 : Cách viết bản tin. HS đọc lại bản tin và sử dụng lại các 1.Khai thác và lựa chọn tin : kết quả trả lời các câu hỏi mục I để a.Không phải mọi sự kiện đều là nguồn của bản tin . Sự kiện muốn trả lời câu hỏi a . trở thành tin tức phải là sự kiện được xã hội quan tâm . -Căn cứ vào bản tin đó trả lời câu b.Caàn laøm saùng toû noäi dung baûn tin : hoûi b ( D/c cuï theå ) . -Việc gì đã xảy ra ?(…) -Việc xảy ra ở đâu ? (…) -Vieäc xaûy ra khi naøo ? (…) -Vieäc xaûy ra nhö theá naøo ? (…) - Keát quaû (…) Thaûo luaän theo nhoùm 2 phuùt caâu c  c. Chọn những sự kiện tiêu biểu , những chi tiết tiêu biểu có tác dụng GV gọi một số HS trả lời nhận xét , làm sáng tỏ cho sự kiện tiêu biểu mà bản tin đã nêu . choát yù . 2. Caùch vieát baûn tin : Thaûo luaän theo nhoùm 2 phuùt caâu a. Cách đặt tiêu đề của bản tin : hoûi a,b,c /sgk /162  GV goïi moät soá -Tiêu đề của cả 2 bản tin đều hướng ngay vào thông tin quan trọng HS trả lời nhận xét , chốt ý . nhất mà 2 bản tin đề cập , nó giống như luận điểm còn những nội dung bản tin là những luận cứ , luận chứng phục vụ cho luận điểm đó ( diễn giải , chứng minh ) . -Các tiêu đề : + Ai gieát toång thoáng Ken-nô-ñi ? + Caàu thuû ñaét giaù nhaát haønh tinh . + Haønh laø chính . Đều là những vấn đề đang được xã hội quan tâm và sẽ được người đưa tin giải quyết trong phần nội dung . Cách đặt tiêu đề như vậy có tác dụng thu hút sự chú ý của bạn đọc . -Về hình thức , kết cấu : Tiêu đề bản tin rất đa dạng có khi là nội dung chủ yếu của bản tin , có khi lá vấn đề đang cần được làm sáng.

(104) It1Hoạt động 3 : Củng cố . Từ phần tìm hiểu trên gv hướng HS đến ghi nhớ SGK/163 . GV gợi ý để hS làm bài tập phần luyeän taäp .. tỏ có khi lại là nghệ thuật sử dụng từ đồng âm , đồng nghĩa trong những vấn đề xã hội đang rất quan tâm . b. Phần mở đầu đều là những thông tin khái quát quan trọng nhất của baûn tin . + Ở bản tin thứ nhất phần mở đầu gồm 2 câu . + Ở bản tin thứ hai phần mở đầu là câu đầu của bản tin . Cả 2 phần mở đầu của 2 bản tin đều chứa đựng nội dung chính của sự kieän : Bản tin thứ nhất : Đến ngày 17-7, Tổng công ti Hàng không Việt Nam đạt 22 ngàn chuyến bay an toàn . Bản tin thứ 2 : Trận bán kết cúp quốc gia Nam Mỹ giữa 2 đội Bra-xin vaø U-ru-goay dieãn ra raát caêng thaúng . Ở bản tin 1 phần triển khai đi theo hướng giải thích nguyên nhân . Ở bản tin 2 phần giải thích lại đi theo hướng tường thuật chi tiết sự kiện dẫn đến kết quả . III. Ghi nhớ (SGK/160) IV. Luyeän taäp . Baøi 1. Tất cả các sự kiện đã nêu đều có thể viết thành bản tin . Baøi 2 . Quảng cáo , phóng sự điều tra giống bản tin ở chỗ :Đều cung cấp cho bạn đọc những tin mới , những vấn đề xã hội đang quan tâm . Khác bản tin ở chỗ : Thông tin trong quảng cáo chưa thực sự tin cậy ; thông tin trong phóng sự điều tra cũng cần phải xác minh lại , còn thông tin trong bản tin là rất đáng tin cậy . Và bài phóng sự điều tra bao giờ cũng dài hơn bản tin .. 4. Daën doø : -Học thuộc ghi nhớ , nắm chắc cách viết bản tin . - Hoàn thành các bài tập phần luyện tập SGK/163 . - Chuẩn bị các bài đọc thêm ( SGK/164 177 ) . 5. Ruùt kinh nghieäm tieát daïy ..

(105) Tieát 57, 58. Soạn 14/12/07. Daïy 20/12/07. Đọc thêm : Cha con nghóa naëng ( Hoà Bieåu Chaùnh ) . Vi haønh ( Nguyeãn Aùi Quoác). Tinh thaàn theå duïc ( Nguyeãn Coâng Hoan ).. A.Muïc tieâu baøi hoïc: Giuùp HS : -Hiểu rõ hơn về phong cách nghệ thuật của một số tác giả giai đoạn văn học từ đầu thế kỷ XX đến Cách maïng thaùng 8/1945 . - Nắm được những đặc điểm cơ bản về nội dung và nghệ thuật của từng tác phẩm được đọc thêm . B. Troïng taâm , phöông phaùp : TT: -Moãi taùc phaåm caàn naém ñoâi neùt veà taùc giaû , toùm taét taùc phaåm . -Trả lời các câu hỏi trong SGK để làm rõ giá trị nội dung và nghệ thuật của từng tác phẩm . PP: Kết hợp các phương pháp : Phát vấn , diễn giảng trao đổi thảo luận nhóm. C.Chuaån bò : GV: SGK, SGV . HS: đọc kĩ tác phẩm , trả lời các câu hỏi trong từng bài . D.Tieán trình tieát daïy : 1. Ổn định lớp , kt sĩ số .. 2. Kiểm tra 15 phút :(2 đề a, b) . Phân tích diễn biến và hành động của Chí Phèo khi : a, Chí Phèo gặp thị Nở , ý nghĩa của cuộc gặp gỡ , qua đó làm rõ giá trị nhân đạo của tác giả Nam Cao trong đoạn này . b, Chí Phèo bị thị Nở từ chối sống chung và hành động của Chí, qua đó làm rõ giá trị Hiện thực và nhân đạo của tác giả Nam Cao trong đoạn này . 3. Bài mới : Hoạt động của GV và HS Yêu cầu cần đạt.

(106) Hoạt động 1 : Đọc thêm “ Cha con nghóa naëng” HS neâu ñoâi neùt veà taùc giaû Hoà Bieåu Chánh GV nhận xét , hướng dẫn học trong SGK. Dựa vào tiểu dẫn tóm tắt tác phẩm Cha con nghóa naëng . GV nhaän xeùt , hướng dẫn học trong SGK. Trao đổi trong bàn 3 phút các câu sau theo nhoùm: Những tình huống nghệ thuật nào trong đoạn trích có kịch tính cao ( nhoùm 1,2 ) . Tính cách con người Nam qua hai nhân vật Tí , Sửu nhóm 3,4 ). Ngheä thuaät keå chuyeän vaø mieâu taû nhân vật trong đoạn trích nhóm 5,6 ) . GV gọi một số HS trả lời nhận xét , choát yù . Hoạt động 2 : Đọc thêm “Vi hành” .Trao đổi trong bàn 1 phút về hoàn cảnh ra đời và mục đích của Nguyeãn Aùi Quoác khi saùng taùc Vi haønh . GV gọi 2 HS thay nhau đọc tác phẩm , cả lớp lắng nghe . Thaûo luaän nhoùm 3 phuùt caùc caâu sau ( ghi vở ). Tình huoáng cuûa truyeän ngaén Vi haønh chuû yeáu xoay quanh tình huoáng ngoä nhận . Hãy chỉ ra tình huống đó ( nhoùm 5,6 ). Hình aûnh oâng vua Khaûi Ñònh hieän leân nhö theá naøo ( d/c ) ? (nhoùm 1,2 ). Ngheä thuaät traøo loäng saéc beùn cuûa truyeän ngaén naøy ( nhoùm 3,4,).  GV gọi đại diện nhóm thuyết trình keát quaû thaûo luaän cho HS nhaän xeùt ,cuoái cuøng GV choát yù .. I. Đọc thêm “ Cha con nghĩa nặng” 1. Taùc giaû : ( SGK/164 ). 2. Taùc phaåm : a. Toùm taét truyeän ( HS coi theâm SGK/164 ). b. Noäi dung : Taùc phaåm noùi veà tình caûm cha con – moät tình caûm thieâng lieâng , saâu naëng . 3. Đoạn trích : -Những tình huống nghệ thuật trong đoạn trích có kịch tính cao: + Mâu thuẫn giữa tình cha thương con và hạnh phúc của con , hạnh phúc của con với tình con thương cha . + Tình huống khi người cha định tự tử thì đứa con cũng vừa lao tới . -Tính cách con người Nam bộ qua hai nhân vật Tí , Sửu : Bộc trực , ngay thaúng , giaøu tình naëng nghóa … -Nghệ thuật kể chuyện và miêu tả nhân vật trong đoạn trích: lối kể chuyện bình dị , mộc mạc , mang đặc điểm ngôn ngữ của người dân luïc tænh . II. Đọc thêm “ Vi hành” . 1.Taùc giaû : Từ năm 1920 1923 là thời gian chủ yếu hoạt động ở Pháp , Nguyễn Aùi Quốc ( tức chủ tịch HCM) đã viết một số truyện ngắn bằng tiếng Pháp nhằm lên án đế quốc thực dân , phong kiến , gửi gắm tinh thần yêu nước và khát vọng giải phóng dân tộc . 2.Taùc phaåm “ Vi haønh” . a. Xuất xứ : ( SGK/168) . b. Chủ đề : Nguyễn Aùi Quốc viết truyện ngắn Vi hành với mục đích chính trị rõ rệt . Tác phẩm nhằm đến hai mục đích cụ thể sau : -Leân aùn , toá caùo boä maët xaáu xa , loá bòch ,ñeâ tieän cuûa vua buø nhìn baùn nước Khải Định khi y sang Pháp dự hội chợ thuộc địa Mác- Xây . Đó laø moät keû ngu doát , moät teân vua buø nhìn voâ duïng . -Qua đó tố cáo bộ mặt giả nhân giả nghĩa của thực dân Pháp trong việc ve vãn lừa bịp các nước thuộc địa , để nhân dân Pháp thấy rõ những thủ đoạn xảo trá của thực dân Pháp . c. Tình huoáng ngoä nhaän cuûa truyeän ngaén “Vi haønh” : -Trong truyeän teân vua khoâng heà xuaát hieän nhöng hìnhaûnh cuûa haén vaãn lưu lại đậm nét trong lòng người đọc . - Đôi trai gái Pa-ri đã gặp tác giả trong một toa xe điện ngầm và đã nhầm tưởng tác giả là hoàng đế Khải Định đang vi hành để kiếm ăn ( ăn mảnh ) một cách xâu xa , đê tiện đến cả ở cái nơi hang cùng , ngõ hẻm của Pa-ri hoa lệ này . Qua cuộc đối thoại của đôi thanh niên ( tức qua cặp mắt nhìn của người dân Pa –ri) , hiện lên rõ ràng bức chân dung thật của hoàng đế Khải Định . d.Hình aûnh vua Khaûi Ñònh : -Ngoại hình : quê mùa , lố bịch , nhiều cái trật khớp đáng cười , giống như một thứ đồ cổ . -Hành tung : mờ ám , đi “ ăn mảnh” một mình một cách đê tiện , xâu xa ở những nơi không phải là của một vị vua ( trường đua , tiệm cầm đồ , toa xe điện ngầm…) ..

(107) Đánh giá : Chỉ là một thứ giải trí rẻ tiền và không đáng một đồng xu nhoû . e. Ngheä thuaät traøo loäng saéc beùn cuûa truyeän ngaén naøy : -Hư cấu ra cuộc nhầm lẫn của đôi thanh niên trai gái ở Pa- ri để lên án , tố cáo tên vua bù nhìn Khải Định – cách dựng cảnh sinh động , đối thoại hay , trần thuật linh hoạt . - Dùng hình thức bức thư gửi cô em họ để có thể dung nạp trong một truyeän ngaén nhieàu loái vieát , nhieàu gioïng ñieäu phong phuù , coù theå coù nhiều liên tưởng tạt ngang thú vị . - Giọng điệu châm biếm sâu cay , sắc sảo , tài hoa qua những chi tiết chọn lọc đắt giá , những cách viết đa nghĩa , gợi nhiều liên tưởng cho người đọc , cách dùng ngôn ngữ hàm chứa ý nghĩa …. Hoạt động 3 : Đọc thêm” Tinh thaàn theå duïc ” . HS neâu ñoâi neùt veà taùc giaû Nguyeãn Công Hoan GV nhận xét , hướng daãn hoïc trong SGK. Dựa vào tiểu dẫn nêu hoàn cảnh saùng taùc truyeän . GV nhaän xeùt , hướng dẫn học trong SGK. Trao đổi trong bàn 3 phút các câu sau theo daõy baøn . Phaân tích maâu thuaãn cô baûn cuûa truyeän . Chæ ra ngheä thuaät traøo phúng qua mâu thuẫn đó ( dãy trong). Neâu yù nghóa pheâ phaùn cuûa truyeän ( dãy ngoài ).  GV gọi một số HS trả lời nhận xét , choát yù .. III. Đọc thêm “ Tinh thần thể dục” . 1.Taùc giaû ( SGK/172 ) . 2. Taùc phaåm : a. Xuất xứ , hoàn cảnh sáng tác : ( SGK/172 ) . b. Chủ đề : Truyện ngắn vạch trần trò hề Vui vẻ trẻ trung của thực dân Pháp , tố cáo mạnh mẽ bộ mặt xảo trá mị dâncủa chính quyền thực dân phong kiến đồng thời cho ta thấy số phận éo le , đáng thương của người nông dân trong cảnh đời nô lệ . c.Maâu thuaãn cô baûn cuûa truyeän : Mâu thuẫn giữa bản chất với hiện tượng , giữa nội dung và hình thức cuûa phong traøo theå thao naøy . d. Nghệ thuật trào phúng qua mâu thuẫn đó : -Coát truyeän ñôn giaûn nhöng goàm nhieàu caûnh , caùc caûnh chuyeån tieáp nhanh như trong một cuốn phim sôi động với nhiều con người , nhiều cảnh đời , nhiều tình huống đặc sắc thú vị : + Cảnh anh Mịch nhăn nhó với ông lý , cảnh bác Phô gái dịu dàng , đặt cành cau lên bàn ngồi xổm ở xó cửa , gãi tai nói với ông lý ; rồi cụ bà phó Bính , mắt kèm nhèm vừa nói , vừa cười rất vô duyên ; rồi tiếng ông lý quát tháo om sòm , tiếng dạ ran của những người tuần và những ngọn đuốc linh tinh kéo đi các ngả ; cuối cùng là cảnh thằng cò nằm ẹp với con ở đống rơm , phủ lên mình đầy rơm cũng bị lôi ra để bắt đi xem đá bóng . + Nhưng vẫn còn thiếu 6 người và 94 người không trốn thoát đã xếp hàng năm bị áp giải lên sân vận động như một đoàn tù binh…  Tất cả đã tạo nên một tiếng cười trào phúng , châm biếm sâu cay mang ý nghĩa phê phán mạnh mẽ . Đó là tiếng cười của Nguyễn Công Hoan , mang nét riêng của một cây bút trào phúng bậc thầy để ném tiếng cười đó vào chế độ thực dân phong kiến .. 4.Daën doø : -Đọc kỹ mỗi truyện để thấy phong cách riêng của từng nhà văn , đồng thời thấy cái hay , cái độc đáo của từng truyện . - Chuaån bò baøi Luyeâïn taäp vieát baûn tin ..

(108) 5. Ruùt kinh nghieäm tieát daïy .. Tieát 59. Soạn 17/12/07. Daïy 20/12/07. A.Muïc tieâu baøi hoïc .. Laøm vaên: Luyeän taäp vieát baûn tin. -Giuùp HS : - Nắm được yêu cầu cơ bản của bản tin . -Biết cách viết bản tin về những sự kiện xảy ra trong cuộc sống .. B. Troïng taâm , phöông phaùp :. TT : Vieát baûn tin . PP: Kết hợp các phương pháp phát vấn , trao đổi thảo lận nhóm , làm việc cá nhân .. C . Chuaån bò :. GV: SGK, SGV và một số tin để HS thực hành viết bản tin . HS : Đọc và trả lời các câu hỏi trong bài học , chọn một trong ba tình huống của bài 4/179 SGK để viết một baûn tin .. D.Tieán trình tieát daïy :. 1.Ổn định lớp , kt sĩ số . 2.Kieåm tra baøi cuõ : Một bản tin thường gồm có mấy phần , phần nào là quan trọng nhất ? Vì sao ? 3. Bài mới :. Hoạt động của GV và HS. Yêu cầu cần đạt. Hoạt động 1 : Phân tích cấu trúc , dung lượng và thể loại tin . GV gọi 2 HS đọc bản tin mục 1 , cả lớp lắng nghe và trả lời câu hỏi : - Bản tin trên gồm mấy phần ? đó là những phần naøo ? - Dung lượng của bản tin ra sao , tin đó thuộc loại tin nào ? Hoạt động 2: Nội dung chủ yếu của bản tin . HS đọc thầm bản tin mục 2 /178/ SGK , trao đổi trong baøn 1 phuùt caâu hoûi trong SGK  GV goïi moät soá HS traû lời nhận xét , chốt ý . Hoạt động 3 : Sắp xếp lại nội dung bản tin mục 3 /. Baøi 1 /178. -Về cấu trúc : Bản tin có nhan đề , triển khai từ thông tin khái quát đến cụ thể chi tiết . Phần sau cụ thể hoá và giải thích cho phần trước . - Về dung lượng : Độ dài trung bình , thông tin về kết quả ( đứng đầu khu vực về bình đẳng giới ) và các sự kiện ( bình đẳng giới trong giáo dục , y tế , kinh tế , các hạn chế về bình đẳng giới ) . - Bản tin thuộc loại tin thường , vì người viết không đi vào diễn giải tỉ mỉ mà chỉ chọn những chi tiết chủ yếu ở ba lĩnh vực cơ bản nhất mà nữ giới thường bị xem nhẹ : giáo dục , y tế , hạot động kinh tế. Baøi 2 /178..

(109) 179 SGK cho phù hợp . HS đọc thầm bản tin mục 3 /179/ SGK , trao đổi trong baøn 1 phuùt caâu hoûi trong SGK  GV goïi moät soá HS traû lời nhận xét , chốt ý . Hoạt động 4: Viết bản tin theo tình huống cho sẵn ở bài 4/179 SGK .( Thời gian 15 phút ). GV chia nhóm để HS thực hiện : Nhoùm 1,2 vieát tin veà tình huoáng a . Nhoùm 3,4 vieát tin veà tình huoáng b . Nhoùm 5,6 vieát tin veà tình huoáng c . Hết 15 phút GV gọi đại diện nhóm đọc bài theo từng tình huống , gọi các nhóm không thực hiện bài tập đó để nhận xét , bổ sung . GV đánh giá chung , chốt ý .. Bản tin: Việt Nam lọt vào danh sách ứng viên cho giải thưởng “ Môi trường và phát triển năm 2007” . -Nội dung chủ yếu của bản tin : Dự án phát triển và đưa cây dược liệu Việt Nam ra thị trường thế giới được lựa chọn vào danh sách 10 ứng cử viên đoạt giải thưởng “Môi trường và phát triển năm 2007” . -Cách thức đọc nhanh : + Căn cứ vào nhan đề bản tin . + Căn cứ vào câu mang nội dung thông tin quan trọng nhất có liên quan tới sự kiện được nhắc tới trong nhan đề . Câu này thường đứng ở đầu bản tin . Baøi 3 /178. Sắp xếp lại nội dung trong bản tin cho hợp lý : -HS đánh số thứ tự các câu trong bản tin và cẩn thận tìm ra thứ tự sắp xếp các sự kiện , phát hiện sự sắp xếp bất hợp lý và sắp xếp lại cho đúng : ( 1-2-5-6-3-4) . Baøi 4 . -Để viết được một tin phải lựa chọn thể loại , chọn tiêu đề ( tít báo) ; Nên chọn những tít có sức thu hút bạn đọc . -Chọn tư liệu để viết bản tin , các tư liệu đó bao goàm : + Thời gian , địa điểm diễn ra sự kiện . + Diễn biến , nội dung sự kiện . + Kết quả của sự kiện .. 4. Daën doø : - Nắm các yêu cầu cơ bản của một bản tin , cách thức viết bản tin . - Đọc kỹ bài tập 1,2/SBT/101, 102 và chọn một tình huống trong bài tập 3/102 ( SBT) để viết một bản tin .. 5. Ruùt kinh nghieäm tieát daïy ..

(110) Tieát 60. Soạn 20/12/07. Daïy 22/12/07. A.Muïc tieâu baøi hoïc .. Làm văn: Phỏng vấn và trả lời phỏng vấn. -Giuùp HS : - Có những hiểu biết đầu tiên về phỏng vấn và trả lời phỏng vấn , một loại hoạt động không thể thiếu trong xaõ hoäi vaên minh . - Nắm được một số kỹ năng về phỏng vấn và trả lời phỏng vấn , nhất là kỹ năng đặt câu hỏi và trả lời câu hoûi . - Thông qua việc học tập phỏng vấn và trả lời phỏng vấn thấy được sự cần thiết phải có thái độ khiêm tốn , nhã nhặn , biết chia sẻ , biết lắng nghe … trong giao tiếp với mọi người . B. Troïng taâm , phöông phaùp : TT: Kỹ năng xây dựng câu hỏi , cách trả lời câu hỏi , và thái độ của hai bên khi tiến hành hỏi – đáp . PP: Kết hợp phát vấn , diễn giảng , trao đổi thảo luận nhóm . C.Chuaån bò : -GV : SGV , SGK vaø tö lieäu veà moät cuoäc phoûng vaán . - HS: Đọc kỹ bài học và trả lời câu hỏi trong bài , sưu tầm một bài phỏng vấn trên báo , đài . D.Tieán trình tieát daïy : 1.Ổn định lớp , kt sĩ số .. 2. Bài mới :. Hoạt động của GV và HS Hoạt động 1 : Tìm hiểu mục ñích , taàm quan troïng cuûa phoûng vấn và trả lời phỏng vấn . -Trong thực tế em đã gặp những hoạt động phỏng vấn và trả lời phoûng vaán naøo ? -Trao đổi trong bàn 2 phút các nội dung trong muïc I/180/SGK. GV gọi một vài HS trả lời , sau đó định hướng chung .. Yêu cầu cần đạt I.Tìm hiểu mục đích , tầm quan trọng của phỏng vấn và trả lời phoûng vaán . - Những năm gần đây phỏng vấn ngày càng được áp dụng rộng rãi trong chọn HS du học , tuyển dụng nhân viên làm việc , xét cấp thị thực xuất nhaäp caûnh… - Phỏng vấn và trả lời phỏng vấn là một cuộc hỏi- đáp có mục đích , nhằm thu thập hoặc cung cấp thông tin về một chủ đề được quan tâm . -Một xã hội dân chủ , văn minh không thể không đề cao vai trò quan trọng của hoạt động phỏng vấn . Lưu ý : Không phải bất cứ cuộc trò chuyện hỏi – đáp nào cũng mặc nhiên được coi là phỏng vấn . Chỉ là phỏng vấn khi cuộc trò chuyện ấy được thực hiện nhằm mục đích rõ ràng là để thu thập thông tin về một chủ đề quan trọng có ý nghĩa . Tôn trọng phỏng vấn và trả lời phỏng vấn là tôn trọng sự thật , tôn trọng quyền được bày tỏ ý kiến của công chúng , vì thế là một biểu hiện dân chuû trong xaõ hoäi vaên minh ..

(111) Hoạt động 2: Tìm hiểu về phỏng vaán . -Quaù trình phoûng vaán chia maáy công đoạn ? Là những công đoạn naøo ? -Thaûo luaän 3 phuùt caùc caâu sau : Caâu hoûi phaàn 1(II) nhoùm 1,2, . Caâu hoûi phaàn 2(II) nhoùm 3,4 . Caâu hoûi phaàn 1(II) nhoùm 5,6 . Heát 3phuùt caùc nhoùm noäp baûng phuï , GV dán bảng theo từng bài , Gọi các nhóm không thực hiện bài tập đó để nhận xét , bổ sung . GV giaûng theâm , choát yù .. Hoạt động 3: Tìm hiểu về trả lời phoûng vaán . Cả lớp đọc thầm ngữ liệu / 182/Sgk và GV gọi 2 HS trả lời caâu hoûi , GV nhaän xeùt , choát yù . Hoạt động 4: Củng cố . Cho HS trao đổi trong bàn 2 phút. II. Những yêu cầu cơ bản đối với hoạt động phỏng vấn . * Quá trình phỏng vấn chia làm 3 công đoạn , ứng với 3 chặng thời gian : trước , trong và sau khi phỏng vấn . 1. Chuaån bò phoûng vaán . -Trong hoạt động phỏng vấn có 5 yếu tố không thể thiếu : người phỏng vấn , người trả lời phỏng vấn , mục đích phỏng vấn , chủ đề phỏng vaán , phöông tieän phoûng vaán . - Các yếu tố trên không tồn tại riêng rẽ mà phải gắn bó , kết hợp với nhau , quyết định lẫn nhau . Ví dụ đối tượng phỏng vấn phải phù hợp với mục đích và chủ đề của phỏng vấn . Việc phỏng vấn cái gì và để laøm gì quyeát ñònh vieäc choïn phoûng vaán ai . Nhưng đến lượt mình , việc hỏi ai cùng với việc hỏi cái gì và để làm gì laïi quyeát ñònh vieäc phaûi hoûi nhö theá naøo . - Heä thoáng caùc caâu hoûi phoûng vaán phaûi : + Ngaén goïn , roõ raøng . + Phù hợp với mục đích và đối tượng phỏng vấn . + Làm rõ chủ đề . + Liên kết với nhau và được sắp xếp theo một trình tự hợp lý . Mặt khác để thu thập được nhiều thông tin cần tránh những câu mà người trả lời chỉ cần đáp : không/ có; đúng/ sai . 2.Tieán haønh phoûng vaán . - Không phải người phỏng vấn lúc nào cũng chỉ được nêu ra câu hỏi đã chuẩn bị sẵn . Ngược lại trong quá trình hỏi- đáp , người phỏng vấn còn cần lắng nghe lời người đáp để đưa thêm những câu hỏi nhằm: + Làm cho câu chuyện liên tục , không rời rạc , gián đoạn . + Khéo léo lái người trả lời phỏng vấn trở lại chủ đề phỏng vấn nếu có dấu hiệu lạc đề . + Gợi mở khiến người trả lời phỏng vấn có thể nêu ý kiến được rõ hơn . -Cuộc phỏng vấn được diễn ra trong không khí thân tình tự nhiên . Người phỏng vấn không chỉ cần lịch thiệp , nhã nhặn , biết lắng nghe , đồng cảm với người cùng nói chuyện mà còn cần tỏ ra tôn trọng ý kiến cuûa hoï baèng caùch chaêm chuù laéng nghe , ghi cheùp vaø coá traùnh chaïm vaøo những chỗ có thể làm cho người phỏng vấn không vui . - Trước khi kết thúc , người phỏng vấn không nên quên cám ơn người trả lời phỏng vấn … 3. Bieân taäp sau khi phoûng vaán . * Đánh giá , trình bày kết quả phỏng vấn : + Kết quả phỏng vấn phải được trình bày trung thực . + Bài phỏng vấn phải được trình bày rõ ràng , trung thực , trong sáng , hấp dẫn ( có thể thêm những lời miêu tả hoặc kể chuyện ngắn gọn nếu caàn ). III.Những yêu cầu đối với người trả lời phỏng vấn . -Người phỏng vấn không chỉ cần trả lời trúng vào điều được hỏi bằng những ý kiến trung thực , rõ ràng . Câu trả lời còn phải được trình bày sao cho haáp daãn . -Câu trả lời của Bác rất hay , không chỉ vì nội dung sáng rõ mà còn vì cách trả lời rất thú vị , vừa thông minh , vừa dễ hiểu . * Cách hay nhất để trả lời câu hỏi “ Bạn có thể nói cho tôi nghe về.

(112) baøi luyeän taäp 2/182  GV goïi vaøi em trả lời , cả lớp chọn ra cách trả lời hay nhất , GV đánh giá chung.. nhược điểm lớn nhất của mình không?” là thành thật chỉ ra điểm yếu của bạn và chỉ luôn ra cách thức mà bạn đã biến điểm yếu đó thành ñieåm maïnh cuûa mình …. 4. Daën doø . -Nắm chắc lý thuyết văn phỏng vấn và trả lời phỏng vấn .Làm bài tập 1,3 /182,183/SGK. Tieát 61,62,63. Soạn 20/12/07. Daïy 22,27,29/12/07. Đọc văn : Vĩnh biệt Cửu trùng đài . (Trích kòch Vuõ Nhö Toâ). A.Muïc tieâu baøi hoïc . Giuùp HS : -Nắm được những đặc điểm của thể loại kịch . Trên cơ sở đó hiểu và phân tích được xung đột kịch , tính cách , diễn biến tâm trạng , bi kịch của Vũ Như Tô và Đan Thiềm trong hồi V của vở kịch Vũ Như Tô . Qua đó nhận thức được quan điểm nhân dân của Nguyễn Huy Tưởng ; Đồng thời thấy được thái độ ngưỡng mộ , trân trọng tài năng của tác giả đối với những nghệ sĩ có tâm huyết và tài năng lớn nhưng lại lâm vào tình trạng mâu thuẫn không thể giải quyết được giữa khát vọng nghệ thuật lớn lao và thực tế xã hộïi không tạo điều kiện để thực hiện khát vọng ấy. -Nắm được những nét đặc sắc về nghệ thuật của vở kịch qua đoạn trích .. B Troïng taâm , phöông phaùp :. TT: Xung đột kịch và bi kịch của Vũ Như Tô ; Đặc sắc về nghệ thuật của vở kịch qua đoạn trích . PP: Kết hợp phát vấn, trao đổi , đàm thoại , khơi gợi cho HS phát huy khả năng độc lập . C.Chuaån bò . GV: SGK, SGV, một vài màn trong vở kịch Vĩnh biệt cửu trùng đài . HS: Đọc kỹ đoạn kịch ở nhà , trả lời các câu hỏi hướng dẫn học bài . D.Tieán trình tieát daïy. 1. Ổn định lớp , kt sĩ số . 2. Bài mới :. Hoạt động của GV và HS Hoạt động 1 : Tìm hiểu chung . Tóm lược những nét chính trong cuộc đời , sự nghiệp của Nguyễn Huy Tưởng . GV gọi một vài HS trả lời , sau đó định hướng chung .. Yêu cầu cần đạt I.Tìm hieåu chung . 1. Taùc giaû : a. Cuộc đời : -Nguyễn Huy Tưởng ( 1912-1960 ). -Queâ: Duïc Tuù , Ñoâng Anh , Haø Noäi . - Xuất thân : gia đình nhà nho khá giả có tinh thần yêu nước . - Có tấm lòng yêu nước , sớm giác ngộ lý tưởng cách mạng , vừa tham gia hoạt động cách mạng , vừa tham gia sáng tác . Được nhà nước tặng giải thưởng HCM về văn học nghệ thuật năm 1996. b. Sự nghiệp : Gần 20 năm sáng tác , Nguyễn Huy Tưởng để lại một sự nghiệp tương đối phong phú về thể loại , đề tài . Ở thể loại nào ông cũng để lại những tác phẩm có giá trị . -Về kịch nói: Vũ Như Tô ( 1944); Cột đồng Mã Viện (1945) ; Bắc Sơn ( 1946) ; Những người ở lại ( 1948) ..

(113) - Veà tieåu thuyeát : Ñeâm hoäi Long Trì ( 1943) ; An Tö coâng chuùa ( 1945); Truyện anh Lục (1955) ; Luỹ hoa ( 1960) ; Sống mãi với Thuû ñoâ (1960) . - Kí : Kí sự Cao Lạng (1951) . Ngoài ra còn một số tác phẩm viết cho thiếu nhi . 2.Taùc phaåm : GV giảng cho HS thấy được đặc a. Thể loại kịch . điểm của thể loại kịch , giới thiệu -Kịch bản văn học là một trong những thể của loại hình văn bản văn khái quát về vở kịch Vũ Như Tô . học , được xây dựng trên cơ sở những mâu thuẫn lịch sử , xã hội hoặc những xung đột muôn thuở mang tính nhân loại . Những xung đột ấy được thể hiện bằng một cốt truyện có cấu trúc chặt chẽ , qua hành động của các nhân vật theo những quy tắc nhất định của thể loại kịch . -Kịch lấy xung đột làm cơ sở cho sự sáng tạo . Xung đột là động lực thúc đẩy sự phát triển của hành động kịch . Hành động kịch thường phát triển tỷ lệ thuận với xung đột kịch , xung đột càng cao thì hành động càng quyết liệt ,vở kịch càng trở lên hấp dẫn , lôi cuốn . Tính cách nhân vật càng được làm rõ thông qua hành động kịch . -Ngôn ngữ kịch mang tính đặc thù rõ nét . Ngôn ngữ đối thoại là sự đối đáp qua lại giữa các nhân vật , ngôn ngữ độc thoại là các nhân vật tự nói một mình , nói với riêng mình nhưng vẫn thành tiếng để người xem có thể nghe được coi như các nhân vật khác không nghe thấy . Ngô ngữ kịch là hình thái ngôn ngữ hội thoại , gần gũi với cuộc sống nhưng lại súc tích , giáu giá trị biểu đạt … Gọi 2 HS đọc tóm tắt vở kịch trong b. Vở kịch Vũ Như Tô . SGK/184, xác định loại kịch . - Vũ Như Tô là vở bi kịch lịch sử gồm 5 hồi , viết về sự kiện xảy ra ở Thăng Long khoảng năm 1516-1517 dưới triều Lê Tương Dực . - Toùm taét : ( SGK) . GV phân vai để hs tái hiện hồi V c. Đoạn trích : của vở kịch . Thuộc hồi V của vở kịch . Cả lớp lắng nghe và trả lời câu hỏi: II. Đọc hiểu . - Tóm tắt ngắn gọn hồi V vở kịch . 1.Đọc . - Hệ thống các nhân vật theo tuyến GV cho HS đọc phân vai một số lớp trong hồi V , yêu cầu phải thể GV nhận xét , định hướng chung . hiện được giọng điệu của từng nhân vật . 2. Giải nghĩa từ khó : (coi chú thích chân trang ) . Thaûo luaän 5 phuùt caùc caâu hoûi 3. Tìm hiểu chi tiết đoạn kịch . SGK/193 ( baûng phuï ): a. Mâu thuẫn , xung đột chính . Caâu 1 ( nhoùm 1,2 ) -Mâu thuẫn thứ 1 : Mâu thuẫn giữa nhân dân lao động khốn khổ , Caâu 2 ( nhoùm 3,4 ) lầm than với bọn hôn quân bạo chúa và phe cánh của chúng sống Caâu 4 ( nhoùm 5,6 ) xa hoa , truî laïc . Hết 5phút các nhóm nộp bảng phụ , +Phe Lê Tương Dực ( vua ngu dốt) >< phe nổi loạn (Trịnh Duy GV dán bảng theo trình tự bài học , Sản , dân chúng , thợ xây) . Gọi các nhóm không thực hiện bài +Vũ Như Tô căm ghét Lê Tương Dực nhưng lại xây dựng Cửu trùng tập đó để nhận xét , bổ sung . đài ( nơi hưởng lạc , vui chơi với các cung nữ ) mâu thuẫn với nhân Cho hs tìm lời thoại trong đoạn kịch dân. để minh hoạ . -Mâu thuẫn thứ 2 : Mâu thuẫn giữa quan niệm nghệ thuật cao siêu , GV giaûng theâm , choát yù . thuần tuý của muôn đời và lợi ích trực tiếp , thiết thực của nhân daân ..

(114) Hoạt động 3 : Củng cố kiến thức . Từ đọc hiểu trên gv hướng hs đến ghi nhớ sgk/193 . Cho HS trao đổi trong bàn 3 phút caâu 3/193 , GV goïi 1 soá em trình bày , GV gợi ý cách làm để hs về nhà hoàn thiện . -GV gợi ý bài tập luyện tập ( SGK/193 ) .. * Nguồn gốc của mâu thuẫn, xung đột : + Lê Tương Dực bắt Vũ Như Tô xây dựng Cửu trùng đài , làm cho dân chúng lầm than , cơ cực . + Trịnh Duy Sản can ngăn  bị đánh đòn căm thù . + Người nghệ sĩ thiên tài đầy hoài bão và tâm huyết cũng không thể thi thố tài năng của mình để đem lại cái đẹp cho đời , niền tự hào cho dân tộc trong một chế độ xã hội thối nát , trong một đất nước mà nhân dân còn phải sống triền miên trong đói khổ , lầm than . *Đỉnh điểm của xung đột : + Trịnh Duy Sản dấy binh nổi loạn , giết vua . + Nguyễn Vũ tự sát , Kim Phụng ( cung nữ ) bị bắt . + Phe nổi loạn giết Vũ Như Tô , Đan Thiềm , phá Cửu trùng đài . Hai mâu thuẫn này quan hệ mật thiết và tác động qua lại lẫn nhau. b.Nhaân vaät Vuõ Nhö Toâ . -Là một nghệ sĩ có tài , đam mê nghệ thuật , có khát vọng hoài bão cao caû , daùm ñaët ngheä thuaät leân treân maïng soáng cuûa mình .( D/c) -Sai lầm : Quá say sưa với công trình nghệ thuật , quên thực tế đời soáng vaø nhaân daân .( D/c) -Khi cuộc nổi loạn nổ ra : + Ñan Thieàm baùo tin , khoâng chòu troán , tin mình voâ toäi . + Hy vọng thuyết phục được An Hoà Hầu không nhận ra sai lầm . -Kết cục : Bị phe nổi loạn giết , Cửu trùng đài bị phá huỷ . Vũ Như Tô vừa là nạn nhân , vừa là tội phạm . Nhaän xeùt : Bi kịch giữa Vũ Như Tô :không thể dung hoà giữa khát vọng nghệ thuật và thực tế xã hội . c. Nhaân vaät Ñan Thieàm : - Đam mê tài năng , luôn khích lệ Vũ Như Tô xây dựng Cửu trùng đài . - Sẵn sàng quên mình để bảo vệ tài năng của Vũ Như Tô . Ñan Thieàm laø tri aâm , tri kyû cuûa Vuõ Nhö Toâ . d. Ñaëc saéc ngheä thuaät : - Ngôn ngữ điêu luyện , có tính nghệ thuật cao . - Khắc hoạ tính cách , tâm trạng nhân vật qua ngôn ngữ , hành động . - Xây dựng xung đột kịch có kịch tính , cao trào . III. Toång keát vaø luyeän taäp . - Ghi nhớ ( SGK/193) . - Baøi luyeän taäp /193 . Lời tựa đã thể hiện được toàn bộ nội dung cũng như mâu thuẫn , băn khoăn của chính tác giả . Mâu thuẫn giữa con người công dân và con người nghệ sĩ trong Vũ Như Tô cũng chưa được giải quyết dứt khoát . Tác giả nhận thức được mâu thuẫn giữa lợi ích bức thiết của dân chúng và mong muốn có được một công trình nghệ thuật vĩ đại cho dân tộc . Tác giả băn khoăn không thể hi sinh lợi ích bức thiết cuûa daân chuùng nhöng vaãn mong coù moät coâng trình ngheä thuaät nhö Cửu Trùng Đài . -Trong hoàn cảnh xã hội lúc bấy giờ , việc mong muốn có một Cửu.

(115) Trùng Đài là không đúng . Nghệ thuật không thể đứng cao hơn cuộc sống , cao hơn cả sự sống còn của nhân dân . Khát vọng và động cơ của Vũ Như Tô là chính đáng , nhưng xây Cửu trùng đài là không nên vì lúc đó là chất thêm một gánh nặng cho dân chúng . - Đan Thiềm và Vũ Như Tô là những người quá say mê nghệ thuật mà quên cả thực tế . Nhưng sự quan tâm ấy luôn phải có sự tỉnh táo của người công dân quan tâm đến lợi ích của dân chúng phải có hành vi ứng xử đúng , hợp với hoàn cảnh thực tế . Nói cầm bút chẳng qua cùng là một bệnh với Đan Thiềm , phần nào tác giả chưa dứt khoát với quan niệm nghệ thuật thuần tuý , ít nhất là trong tác phaåm naøy .. 4.Daën doø : -Đọc nhiều lần đoạn trích , hoàn thành câu hỏi và bài tập còn lại . - Chuẩn bị bài Thực hành về sử dụng một số kiểu câutrong văn bản . 5. Ruùt kinh nghieäm tieát daïy :. 6.Caâu hoûi : Caâu 1 : Đóng góp nổi bật của Nguyễn Huy Tưởng cho VHVN chủ yếu là trong lĩnh vực gì ? A. Kòch vaø tieåu thuyeát . B Kòch vaø truyeän ngaén . C. Kòch vaø thô . D. Kòch , tieåu thuyeát vaø thô . Caâu 2 : Mâu thuẫn cơ bản trong vở kịch Vũ Như Tô là gì ? A. Mâu thuẫn giữa nhân dân lao động khốn khổ lầm than với bọn hôn quân bạo chúa và phe cánh của chuùng ñang soáng xa hoa , truî laïc . B. Mâu thuẫn giữa Vũ Như Tô với bọn hôn quân Và với những người thợ xây Cửu Trùng Đài . C. Mâu thuẫn giữa quan niệm nghệ thuật cao siêu , thuần tuý của muôn đời và lợi ích trực tiếp , thiết thực của nhân dân . D. Goàm B,C . Caâu 3 : Sai lầm của Vũ Như Tô mà nhà viết kịch muốn nhấn mạnh trong vở kịch cũng như trong đoạn trích này là gì ? A. Không gắn khát vọng sáng tạo nghệ thuật với lợi ích của nhân dân . B. Hành động đi ngược lại với nỗi khổ của nhân dân . C. Đã đứng về phe Lê Tương Dực . D. Caû A, B, C . Caâu 4 : Phân tích nhân vật Vũ Như Tô trong đoạn trích Vĩnh biệt Cửu trùng đài ..

(116) Tieát 64. Soạn 22/12/07. Daïy 29/12/07. Tiếng Việt : Thực hành về sử dụng một số kiểu câu trong văn bản .. A. Muïc tieâu baøi hoïc . Giuùp HS: - Củng cố , nâng cao thêm những hiểu biết về cấu tạo và cách sử dụng của một số kiểu câu thường dùng trong vaên baûn tieáng Vieät . - Biết phân tích, lĩnh hội một số kiểu câu thường dùng . biết lựa chọn kiểu câu thích hợp để sử dụng khi noùi vaø vieát . B . Troïng taâm , phöông phaùp : TT: Kỹ năng sử dụng mỗi kiểu câu . PP: Kết hợp phát vấn , diễn giảng , trao đổi thảo luận nhóm . C . Chuaån bò : GV : SGK, SGV vaø moät soá ví duï khaùc . HS: Đọc kỹ bài học và thực hiện các bài tập trong bài . D.Tieán trình tieát daïy. 1. Ổn định lớp , kt sĩ số . 2. Bài mới : Hoạt động của GV và HS Hoạt động 1: Luyện tập dùng kiểu câu bị động. Trao đổi trong bàn 2 phút bài 1,2/194/SGK. bài 1( dãy trong ) và 2 ( dãy ngoài). GV goïi 1 soá em trình baøy , GV nhaän xeùt vaø ruùt ra keát luaän khaùi quaùt .. Yêu cầu cần đạt I.Dùng kiểu câu bị động . Baøi 1. -Câu bị động : Hắn chưa được người đàn bà nào yêu cả . -Chuyển sang câu chủ động : Chưa một người đàn bà yêu hắn cả . -Nhận xét : thay câu chủ động vào đoạn văn , câu không sai nhưng không nối tiếp ý và hướng triển khai ý của câu trước . Câu đi trước trong đoạn đang nói về hắn , chọn hắn làm đề tài . Vì thế câu tiếp theo nên tiếp tục chọn hắn làm đề tài . Muốn thế cần viết câu theo kiểu bị động . Còn ở vị trí đó nếu viết câu theo kiểu chủ động thì không tiếp tục đề tài về hắn được mà đột ngột chuyển sang nói về một người đàn bà nào . *Mô hình chung của câu bị động : Đối tượng hành động – động từ bị động( bị , được, phải )- chủ thể của hành động và hành động . * Mô hình chung của câu chủ động: chủ thể hành động – hành động – đối tượng của hành động . Baøi 2 . -Câu bị động : Đời hắn chưa bao giờ được săn sóc bởi một bàn tay “ đàn bà” . -Tác dụng : tạo lên sự liên kết với câu trước , nghĩa là tiếp tục đề taøi noùi veà haén . II.Dùng kiểu câu có khởi ngữ ..

(117) Hoạt động 2 : Luyện tập dùng kiểu câu có khởi ngữ . Thaûo luaän 5 phuùt caùc baøi taäp SGK/195 ( baûng phuï ): Baøi 1 ( nhoùm 1,2 ) Baøi 2 ( nhoùm 3,4 ) Baøi 3 ( nhoùm 5,6 ) Heát 5phuùt caùc nhoùm noäp baûng phuï , GV dán bảng theo trình tự bài học , Gọi các nhóm không thực hiện bài tập đó để nhận xét , bổ sung GV giải thích thêm để HS hiểu rõ .. Hoạt động 3 : Luyện tập dùng kiểu câu có trạng ngữ chỉ tình huống . Trao đổi trong bàn 4 phút bài 1,2 , 3/196/SGK. GV goïi 1 soá em trình baøy , GV nhaän xeùt vaø ruùt ra keát luaän khaùi quaùt .. Hoạt động 4 : củng cố . Từ phần luyện tập trên GV hướng hS đến tổng kết trong SGK/196 .. Baøi 1/194 . a.Câu có khởi ngữ : Hành thì nhà thị may lại còn . -Khởi ngữ : Hành . b. So sánh câu có khởi ngữ trên với câu không có khởi ngữ ( Nhà thò may laïi coøn haønh ) ta thaáy : - Hai câu tương đương về nghĩa cơ bản ( biểu hiện cùng một sự vieäc ) . -Câu có khởi ngữ liên kết chặt chẽ hơn về ý với câu đi trước nhờ sự đối lập giữa các từ gạo và hành ( hai thứ cần để nấu cháo ) vì theá vieát nhö nhaø vaên Nam Cao laø toái öu. Baøi 2 . -Lựa chọn phương án C là phù hợp nhất . Baøi 3 . a. Câu 2 có khởi ngữ : Tự tôi. -Vị trí : ở đầu câu , trước chủ ngữ . - Có quãng ngắt ( dấu phẩy ) sau hkởi ngữ . Tác dụng của khởi ngữ : nêu một đề tài có quan hệ liên tưởng ( giữa đồng bào- người nghe , tôi- người nói ) với điều đã nói ở câu trước ( đồng bào- tôi). b.Câu thứ 2 có khởi ngữ : Cảm giác , tình tự , đời sống , cảm xúc . (Yêu cầu HS phân tích theo câu hỏi tương tự câu a) Tóm lại : Khởi ngữ là thành phần câu nêu lên đề tài của câu , là điểm xuất phát của điều thông báo trong câu . Khởi ngữ luôn đứng đầu câu ,tách biệt với phần còn lại của câu bằng từ ( thì , là hoặc dấu phẩy ). Trước khởi ngữ có thể có hư từ ( còn , về , đối với…) . III. Dùng kiểu câu có trạng ngữ chỉ tình huống. Baøi 1/195 . -Phần in đậm nằm ở đầu câu , có cấu tạo là cụm động từ . - Chuyển : Bà già kia thấy thị hỏi, bật cười . Nhận xét : Sau khi chuyển , câu có 2 vị ngữ , 2 vị ngữ có cùng cấu tạo là các cụm động từ , cùng biểu hiện hoạt động của một chủ thể là Bà già kia . Nhưng viết theo kiểu câu có một cụm động từ ở trước chủ ngữ thì câu nối tiếp về ý rõ ràng hơn với câu trước đó . Baøi 2 /196. -Vị trí để trống nên chọn phương án C vì kiểu câu C vừa đúng về ý , vừa liên kết ý chặt chẽ , vừa mềm mại , uyển chuyển . Baøi 3 /196 . a.Trạng ngữ nằm ở câu đầu , trước dấu phẩy . b. Tác dụng của trạng ngữ này : không phải để liên kết văn bản , cũng không là thể hiện thông tin đã biết , mà là phân biệt tin thứ yếu ( thể hiện ở phần phụ đầu câu) với tin quan trọng ( thể hiện ở phần vị ngữ chính của câu ) . IV. Tổng kết về sử dụng ba kiểu câu trong văn bản . -Thành phần chủ ngữ trong kiểu câu bị động , thành phần khởi ngữ và thành phần trạng ngữ chỉ tình huống đều chiếm vị trí đầu caâu. -Các thành phần kể trên thường thể hiện nội dung thông tin đã biết từ những câu đi trước trong văn bản , hay thể hiện một nội.

(118) dung dễ dàng liên tưởng từ những điều đã biết ở những câu đi trước , hoặc một thông tin không quan trọng . -Vì vậy , việc sử dụng những câu kiểu bị động , câu có thành phần khởi ngữ , câu có trạng ngữ chỉ tình huống có tác dụng liên kết ý , taïo maïch laïc trong vaên baûn . 3.Daën doø: -Laøm caùc baøi taäp trong SBT . -Ôn kỹ theo đề cương để chuẩn bị thi HK I . 4. Ruùt kinh nghieäm tieát daïy ..

(119) Tieát 65,66. Soạn 24/12/07. Daïy 29/12/07.. Đọc văn: Tình yêu và thù hận. ( Trích Roâ- meâ- oâ vaø Giu- li- eùt cuûa Seách- xpia). A. Muïc tieâu baøi hoïc . Giuùp HS: - Hiểu được tình yêu cao đẹp bất chấp thù hận giữa Rô- mê- ô và Giu- li- ét . -Phân tích được diễn biến tâm trạng nhân vật qua ngôn ngữ đối thoại của Rô- mê- ô và Giu- li- ét. Từ đó , nhận biết được giữa khát vọng tình cảm cá nhân và hận thù dai dẳng giữa hai dòng họ và quyết tâm của hai người hướng tới xây dựng một cuộc sống hạnh phúc . - Nhận thức được sức mạnh của tình yêu chân chính , của tình người cao đẹp , là động lực sẽ giúp cho con ngưòi vượt qua mọi định kiến và hận thù . B . Troïng taâm , phöông phaùp : TT: Vaøi neùt veà taùc giaû Seách-xpia vaø taùc phaåm Roâ- meâ- oâ vaø Giu- li- eùt. PP: Kết hợp đọc sáng tạo , phát vấn , diễn giảng , trao đổi thảo luận nhóm . C . Chuaån bò : GV : SGK, SGV vaø giaùo aùn . HS: Đọc kỹ bài học và trả lời câu hỏi SGK . D.Tieán trình tieát daïy. 1. Ổn định lớp , kt sĩ số . 2. Nêu những mâu thuẫn , xung đột cơ bản trong đoạn kịch Vĩnh biệt Cửu Trùng Đài ( Trích kịch Vũ Như Tô của Nguyễn Huy Tưởng ). 3. Bài mới : Hoạt động của GV và HS Yêu cầu cần đạt Hoạt động 1: tìm hiểu chung : I. Tìm hieåu chung : Tóm tắt những nét chính về cuộc đời và 1. Tác giả : - Uy- li- am Sếch- xpia ( 1564-1616 ) là nhà thơ, nhà soạn kịch sự nghiệp của Sếch-xpia . GV giảng thêm, chốt ý và hướng dẫn hs thiên tài của nước Anh của nhân loại thời kỳ phục hưng . - Quê: thị trấn Xtrat-pho on Ây-vơn ở miền Tây nước Anh . hoïc trong SGK/197. -Xuaát thaân trong gia ñình buoân baùn nhöng sau bò sa suùt , oâng phaûi tự kiếm sống khi tuổi còn nhỏ ( 14 tuổi). -Ông phải trải qua nhiều nghề trước khi được nhận giúp việc cho nhaø haùt Ñòa Caàu , nôi oâng gia nhaäp gia ñình vaên chöông . - Sự nghiệp :Ông sáng tác văn học theo lý tưởng nhân văn cao cả , ông đã để lại cho nhân loại 37 vở bi kịch và hài kịch . - Taùc phaåm tieâu bieåu ( SGK/197) . - Nội dung : tái hiện trung thực hiện thực xã hội nước Anh đương thời bằng những điển hình nghệ thuật sinh động. Phơi bày mọi tội ác phong kiến qua những mối thù hận truyền kiếp , những quan ñieåm luaân lyù vaø leã giaùo khaéc kyû , chæ ra boä maët xaûo traùcuûa chuû nghĩa cá nhân tư sản thời kì đầu . -YÙ nghóa caùc saùng taùc : laø tieáng noùi cuûa löông tri tieán boä , cuûa khaùt vọng tự do , của lòng nhân ái bao la , niềm tin bất diệt vào khả năng hướng thiện , vào thế hệ trẻ ..

(120) Vở kịch Rô- mê- ô và Giu- li- ét của Sếch-xpia thuộc loại kịch nào ? Trao đổi trong bàn 3 phút : Tại sao ta xếp vở kịch này vào loại bi kịch ? xác định xung đột kịch trong vở kịch Rômê- ô và Giu- li- ét của Sếch-xpia ? GV goïi 1 soá em trình baøy , GV nhaän xeùt vaø ruùt ra keát luaän khaùi quaùt . -GV yeâu caàu HS gaáp SGK , goïi 2 HS trình baøy laïi coát truyeän trong SGK theo caùch hieåu cuûa mình ,GV nhaän xeùt, ñònh hướng chung . -GV gọi 2 HS đọc đoạn trích theo lời thoại của nhân vật và nhận xét giọng đọc , cách đọc , thống nhất cách đọc các danh từ riêng . GV giảng thêm về vị trí đoạn trích và nhắc lại một vài chi tiết của hồi 1 để HS hieåu moät caùch heä thoáng . Hoạt động 2: Đọc hiểu . Trao đổi trong bàn 2 phút câu hỏi 1/SGK/201, GV goïi 1 soá em trình baøy , GV nhận xét vàđịnh hướng . Thaûo luaän nhoùm 5 phuùt caùc caâu hoûi SGK/201 ( baûng phuï ) Caâu 2 ( nhoùm 1,2 ) Caâu 3 ( nhoùm 3,4 ) Caâu 4 ( nhoùm 5,6 ) Heát 5phuùt caùc nhoùm noäp baûng phuï , GV dán bảng theo trình tự bài học , Gọi các nhóm không thực hiện bài tập đó để nhaän xeùt , boå sung GV giaûi thích theâm để HS hiểu rõ . GV gọi 1 vài HS trả lời câu 5 /204/ SGK , GV laéng nghe vaø nhaän xeùt , ñònh hướng .. 2. Taùc phaåm Roâ- meâ- oâ vaø Giu- li- eùt . a. Toùm taét ( SGK/198 ) . b. Chủ đề : Qua câu chuyện tình lãng mạn , say đắm , thuỷ chung của Rô- mê- ô và Giu- li- ét , Sếch-xpia đã biểu dương chủ nghĩa nhân văn phục hưng với tư tưởng đề cao tình yêu cá nhân , giải phóng tình cảm con người thoát khỏi mọi sự ràng buộc của đạo đức phong kiến . 3. Đoạn trích Tình yêu và thù hận : a. Vị trí : thuộc lớp II hồi thứ hai của vở kịch . b. Nội dung : đoạn trích là cuộc trò chuyện của đôi trai gái tại vườn nhà Ca- piu-lét ngay trong đêm đầu tiên gặp gỡ . Trong cuộc trò chuyện này tình yêu và thù hận được đặt bên nhau như một sự lựa chọn và tình yêu đã vượt lên thù hận , họ đã chọn tình yêu mà queân ñi thuø haän . II. Đọc hiểu . *Đọc : yêu cầu đọc đúng giọng của mỗi nhân vật , diễn cảm và bieåu caûm . *Giải nghĩa từ khó : coi chú thích chân trang . 1. Hình thức của các lời thoại . -Đoạn trích có 16 lời thoại : * Sáu lời thoại đầu về mặt hình thức là các độc thoại ( “Ấy khẽ chứ !” “Ôâi , đấy là người ta yêu !Ôâi ! Giá nàng biết nhỉ !” “ Sao chaøng laïi laø Roâ- meâ- oâ nhæ ?”“Sao chaøng laïi laø chaøng Roâ- meâ- oâ nhỉ ?”. Độc thoại nhưng không phải kiểu phát ngôn đơn tuyến một chiều mà trong độc thoại đó cũng xuất hiện tính đối thoại ( cách nói của Rô-mê-ô lúc thì như nói với Giu-li-ét khi nàng vừa xuất hiện bên cửa sổ …lúc thì như đang đối thoại với chính mình … Nhận xét : sáu lời thoại đầu chứa cảm xúc yêu thương chân thành đằm thắm . Ngôn từ mượt mà , cách nói đầy những so sánh , ví von phù hợp với tâm trạng phấn chấn , rạo rực chen lẫn bồn chồn của nhữmg người đang yêu . *Mười lời thoại còn lại mang hình thức đối thoại ( các lời thoại ấy hướng vào nhau, các nhân vật nói cho nhau nghe ) . 2. Tình yeâu treân neàn thuø haän . - Tính chất thù hận của hai dòng họ được phản ánh trong lời thoại của Giu-li-ét năm lần : ( lời thoại 5,6,12,16). - Nỗi ám ảnh về thù hận giữa 2 dòng họ xuất hiện ở Giu-li-ét nhieàu hôn ( D/c) . những lời thoại cho thấy nỗi lo kèm theo kèm theo sự ái ngại về hoàn cảnh của Giu-li-ét . Song Giu-li-ét không chỉ lo cho mình mà còn lo cho cả người yêu . -Thái độ của Rô-mê-ô đối với thù hận với 2 dòng họ quyết liệt hơn .Chàng sẵn sàng từ bỏ dòng họ của mình thể hiện sự dũng cảm đến với tình yêu . điều mà Rô-mê-ô sợ là không có được , không chiếm được tình yêu của Giu-li-ét , sợ nàng nhìn bằng ánh mắt của sự thù hận . Cả hai đều ý thức được sự thù hận đó song nỗi lo chung của hai người là không được yêu nhau , họ không có được tình yêu của nhau ..

(121) - Cả hai đều nhắc đến thù hận song không nhằm khơi dậy , khoét sâu hận thù mà chỉ để hướng tới vượt lên trên hận thù , bất chấp haän thuø . 3. Taâm traïng cuûa Roâ-meâ-oâ . - Tâm trạng nhân vật được thể hiện thông qua cách nhìn cảnh vật thiên nhiên và qua bộc lộ trực tiếp : + Bối cảnh đêm khuya- trăng sáng . màn đêm thanh vắng với vầng trăng trên trời cao như hoà cảm , đồng tình trân trọng , che chở cho sự bộc lộ tình cảm của đôi tình nhân . + Chàng so sánh Giu-li-ét như vừng dương lúc bình minh . Đôi mắt lấp lánh của Giu-li-ét cảm nhận như sự mấp máy của làn môi khi nói . Đôi mắt được so sánh với các ngôi sao và đó là 2 ngôi sao đẹp nhất trên bầu trời . Vẻ đẹp rực rỡ của đôi má sẽ làm cho caùc vì tinh tuù phaûi hoå ngöôi . Nhận xét : tâm trạng của Rô-mê-ô là tâm trạng của một người đang yêu , một tình yêu chân thành , không vụ lợi , rất hồn nhiên trong saùng . 4.Taâm traïng cuûa Giu-li-eùt : - Băn khoăn , day dứt rối bời trước hoàn cảnh éo le . * Các lời độc thoại 2,4,6 của Giu-li-ét thể hiện tình yêu mãnh liệt ñang buøng leân . * Lời độc thoại “ Ôi chao”!  cụm từ cảm thán thể hiện cảm xúc dồn nén không nói thành lời , là tiếng thở dài mang dáng vẻ lo aâu . Nguyên nhân của nỗi lo là vì 2 lẽ : hận thù giữa 2 dòng họ và không biết Rô-mê-ô có thật sự yêu mình không . * Những lời độc thoại ( 4,6) của Giu-li-ét là sự thổ lộ tình yêu trực tieáp, khoâng ngaïi ngaàn … Các lời thoại của Giu-li-ét thể hiện sự chín chắn trong suy nghĩ cuûa naøng “ chæ coù teân hoï cuûa chaøng laø thuø ñòch cuûa em thoâi” . *Bất ngờ khi biết có người nhìn mình , nghe mình thổ lộ , nàng phấn chấn (lời thoại 8,10 ) song nỗi sợ về mối hận giữa hai dòng hoï laïi loùe leân trong suy nghó cuûa Giu-li-eùt ( chaúng phaûi …Moân-taghiu ö ?) . - Khi không nghĩ về dòng họ Mô-ta ghiu nữa thì Giu-li-ét lại nghĩ đến dòng họ Ca-piu-lét của mình và khẳng định vị trí nơi 2 người nói chuyện là “ nơi tử địa” “ nếu anh bị họ hàng nhà em bắt gặp nơi đây” “ Họ mà bắt gặp anh , họ sẽ giết chết anh” .Đó chưa kể là khó khăn cụ thể trước mắt đối với Rô-mê-ô “ tường vườn này cao rất khó trèo cao” . Như vậy các bức tường đang ngăn cách họ : bức tường đá , bức tường hận thù giữa hai dòng họ …Và cuối cùng bức tường thù hận được dỡ bỏ bởi chính quyết tâm của hai người ( lời thoại 13,16 ) . Tóm lại : Diễn biến tâm lý của Giu-li-ét phức tạp , phù hợp với tâm lý của người đang yêu . Đồng thời cho thấy sự chín chắn trong tình yeâu cuûa naøng . 5.Tình yeâu baát chaáp thuø haän . - Trong vở kich Rô- mê- ô và Giu- li- ét xung đột cơ bản là xung.

(122) Hoạt động 3: Củng cố Từ đọc hiểu trên gv hướng hs đến ghi nhớ sgk/204 và cho HS chuẩn bị bài luyện tập 2/201 (5 phút) theo cặp tự choïn. GV goïi 1 soá caëp trình baøy , GV nhaän xeùt. đột giữa tình yêu và thù hận . Tuy nhiên thù hận trong đoạn trích này không xuất hiện như một thế lực cản trở tình yêu . Thù hận chæ hieän ra qua suy nghó cuûa caùc nhaân vaät , song khoâng phaûi laø động lực chi phối , điều khiển hành động của nhân vật . - Trong đoạn trích tình yêu không xung đột với thù hận mà chỉ diễn ra trên nền thù hận . Thù hận bị đẩy lùi , bị xoá đi vĩnh viễn , chỉ còn lại tình người bao la phù hợp với lý tưởng nhân văn . -Giữa Rô-mê-ô và Giu-li-ét là một khoảng không gian quá rộng song cũng chẳng đủ hẹp để họ nắm tay nhau . Họ chỉ có thể nói với nhau , nhìn nhau trong vị thế khá chênh vênh …Mặc dù vậy nhöng tình yeâu cuûa hoï raát saâu naëng , toân troïng nhau vaø raát cao thượng . III. Ghi nhớ ( SGK/204) IV . Luyeän taäp : Baøi 2/ 201 .. 4. Daën doø - Đọc kĩ đoạn trích và làm bài tập luyện tập SGK/201 . - Chuaån bò baøi OÂn taäp vaên hoïc . 5. Ruùt kinh nghieäm tieát daïy .. 6.Caâu hoûi : Caâu 1 : Xung đột cơ bản và chủ đạo trong vở kịch Rô-mê-ô và Giu-li-ét là gì? A . Xung đột giữa khát vọng tình yêu và những ràng buộc của xã hội phong kiến . B . Xung đột giữa khát vọng yêu đương mãnh liệt với hoàn cảnh thù địch vây hãm C. Xung đột giữa khát vọng giải phóng con người với chế độ nhà thờ trung cổ . D. Caû A,B,C. Caâu 2 : Vai troø cuûa yeáu toá thuø haän trong baøi laø gì ? A. Làm nhân vật phải suy nghĩ nhưng lại không tham gia vào việc chi phối , quyết định hành động của nhaân vaät . B. Là thế lực cản trở tình yêu , làm cho tình yêu càng thêm sâu sắc và càng thêm bi kịch . C. Cả A,B đều đúng . D. Cả A,B đều sai. Câu 3: Từ lời thoại : Chỉ có tên chàng là thù địch của em thôi cho thấy diễn biến tâm trạng phức tạp của Giu-li-ét . Phân tích diễn biến nội tâm của Giu-li-ét để làm rõ Sếch-xpia đã miêu tả tuyệt vời người thiếu nữ yeâu ñöông . Tieát 67,68. Soạn 25/12/07. Daïy 7/1/08.. OÂn taäp vaên hoïc. A. Muïc tieâu baøi hoïc ..

(123) Giuùp HS: - Nắm được những kiến thức cơ bản về văn học hiện đại VN đã học trong chương trình Ngữ văn 11 . - Củng cố và hệ thống hoá những tri thức ấy trên hai phương diện lịch sử và thể loại . - Rèn luyện , nâng cao tư duy phân tích và tư duy khái quát , kỹ năng trình bày vấn đề một cách có hệ thoáng . B . Troïng taâm vaø phöông phaùp . TT: Văn học VN từ đầu XX đến Cách mạng tháng Tám năm 1945 , những tác phẩm tiêu biểu thuộc thể loại truyện ngắn ( được học chính thức ) và đoạn trích vở kịch Vũ Như Tô của Nguyễn Huy Tưởng . PP : Kết hợp phát vấn , gợi mở , trao đổi thảo luận nhóm . C . Chuaån bò : GV : SGK, SGV vaø heä thoáng caâu hoûi . HS: Đọc kỹ bài học và trả lời câu hỏi SGK /202204). D.Tieán trình tieát daïy. 1. Ổn định lớp , kt sĩ số . 2. Bài mới .. Hoạt động của Gv và HS. Yêu cầu cần đạt. Hoạt động 1: Ôn tập bài văn học sử . -GV cho 2 HS đọc câu hỏi 1 SGK , cả lớp theo dõi và tự suy nghĩ trả lời . GV gọi một số em trả lời , nhận xeùt , cuoái cuøng GV choát laïi moät soá yù cô baûn .. Caâu 1: -Phát triển trong hoàn cảnh của một nước thuộc địa , mọi lĩnh vực của đời sống xã hội đều chịu sự tác động mạnh mẽ, sâu sắc của cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc , VHVN từ đầu XX đến Cách mạng tháng Tám năm 1945 chia làm 2bộ phaän : Vaên hoïc coâng khai vaø vaên hoïc khoâng coâng khai. -Do khác nhau về quan điểm nghệ thuật và khuynh hướng thẩm mỹ nên bộ phận văn học công khai lại phân hoá thành nhiều xu hướng , trong đó có 2 xu hướng chính nổi lên là văn học lãng mạn và văn học hiện thực . - Boä phaän vaên hoïc khoâng coâng khai coù thô vaên caùch maïng , tieâu bieåu nhaát laø thô vaên saùng taùc trong tuø . (GV yêu cầu HS nhắc lại những nét chính của mỗi bộ phận, mỗi xu hướng văn học đó ) . Caâu 2 : * Tiểu thuyết trung đại : -Chú ý đặc biệt đến cốt truyện , những tính tiết li kì . -Chú ý đến yêu cầu tải đạo nên thường kết thúc có hậu. - Thường mượn những bối cảnh có tính chất ước lệ , hầu như không có trong phong caûnh Vieät Nam , boái caûnh xaõ hoäi Vieät Nam . - Thường là truyện thơ ,thường dùng bút pháp cách điệu hoá với nhiều điển tích , ñieån coá uyeân baùc . *Tiểu thuyết hiện đại -Xem nhẹ cốt truyện mà chú ý nhiều đến nhân vật, tính cách , khám phá nội taâm caùc nhaân vaät . -Tôn trọng quy luật tự nhiên của cuộc sống , thường kết thúc theo đúng quy luaät aáy . -Xây dựng được nhiều bức tranh đẹp về thiên nhiên, quê hương , cảnh trí sinh hoạt gia đình , những bức tranh phong tục và chân dung đặc sắc về con người VN. -Viết bằng văn xuôi chữ quốc ngữ , lời văn trong sáng , giản dị . * Tiểu thuyết Cha con nghĩa nặng của Hồ Biểu Chánh còn chịu ảnh hưởng của tiểu thuyết trung đại , biểu hiện ở những mặt sau :. Hoạt động 2 : Củng cố kiến thức về VH từ đầu thế kỉ XX đến Cách mạng tháng Tám năm 1945 đã được học và đọc thêm trong chương trình ngữ vaên 11. -HS đọc câu 2 SGK và GV gợi ý tháo gỡ câu hỏi này: nhớ lại một số tiểu thuyết trung đại đã đọc và được hoïc , neâu ñaëc ñieåm chung của các tiểu thuyết thời trung đại , từ đó so sánh với một số tiểu thuyết hiện đại ( Số đỏ- Vũ Trọng Phuïng , Soáng moøn – Nam Cao…).

(124) - Trao đổi trong bàn 5 phuùt caùc caâu coøn laïi ( ghi vào vở thảo luận nhóm ) , Hết thời gian trao đổi GV gọi lần lượt các đại diện bàn trả lời , cho các bàn khaùc nhaän xeùt , boå sung , cuoái cuøng GV nhaän xeùt chung , yêu cầu HS tự ghi vào vở để GV kiểm tra vở vaøo hoâm sau .. + chưa thoát khỏi kết cấu chương hồi và cách kết thúc có hậu . + một số nhân vật chủ yếu minh hoạ cho quan điểm đạo đức . + ngôn ngữ trong tác phẩm bình dân , mộc mạc nhưng chưa đạt đến chuẩn mực ngôn ngữ văn chương . Caâu 3 : -Vi hành ( Nguyễn Aùi Quốc) : sự nhầm lẫn của đôi thanh niên người Pháp với nhân vật tôi, đóng vai trò người kể chuyện , với vua Khải Định đi vi hành . - Tinh thần thể dục ( Nguyễn Công Hoan) : mâu thuẫn giữa bản chất và hiện tượng , giữa nội dung và hình thức của phong trào thể thao. Tác phẩm là tiếng cười mỉa mai , châm biếm đối với chính quyền thực dân Pháp đang dùng mọi thủ đoạn để lừa gạt nhân dân ta . Tình huống trong câu chuyện đã góp phần mæa mai saâu cay , laät taåy boä maët giaû nhaân , giaû nghóa cuûa keû thuø . - Chữ người tử tù (Nguyễn Tuân) : là cuộc gặp gỡ đầy oái oăm giữa Huân Caomột tử tù ngày mai ra pháp trường để chịu tội chém đầu và viên quản ngục – kẻ đại diện cho pháp luật tại nhà tù . Qua cuộc gặp gỡ này Nguyễn Tuân muốn khẳng định sự chiến thắng của cái đẹp , cái thiện trước cái xấu, cái ác . - Chí Phèo ( Nam Cao) : sự thức tỉnh của Chí Phèo – một kẻ bị lưu manh hoá , trước tình yêu thương chân thành của thị Nở , làm bừng sáng lên khát vọng được sống lương thiện trong con người của Chí… Caâu 4 : -Chữ người tử tù (Nguyễn Tuân) : + Nghệ thuật tạo tình huống độc đáo . + Bút pháp xây dựng nhân vật , miêu tả cảnh vật , cách sử dụng ngôn ngữ điêu luyeän … + Nhân vật Huấn Cao được nhà văn xây dựng bằng bút pháp vẽ mây, nẩy trăng , tạo nên một hình tượng toả sáng lung linh suốt thiên truyện . Tác phẩm còn thể hiện một nghệ thuật văn xuôi điêu luyện , trong sáng lạ lùng , gắn tới sự hoàn thiện , hoàn mĩ . Ông đã lột tả được đúng cái thần thái , cái linh hồn của một thời đã qua. - Hai đứa trẻ ( Thạch Lam) : +Truyện miêu tả tinh tế sự biến thái của cảnh vật và diễn biến tâm trạng của nhân vật . Cách miêu tả ấy góp phần gợi được không khí cho tác phẩm. + Giọng văn nhẹ nhàng , khách quan ; lời văn bình dị nhưng luôn ẩn chứa một tình cảm xót thương đối với những con người nghèo khổ , phải sống một cuộc soáng lam luõ , toái taêm . -Chí Pheøo ( Nam Cao): + Đạt tới sự thành công khi xây dựng nhân vật điển hình , cụ thể là Chí Phèo , Bá Kiến . Nhà văn đã phát huy cao độ sở trường của mình trong việc miêu tả tâm lí phức tạp của nhân vật . +Lối lết cấu mới mẻ , phóng túng , thoải mái nhưng thực chất lại rất chặt chẽ , loâgíc . + Cốt truyện và các tình tiết hấp dẫn , đầy kịch tính , luôn biến hoá . +Ngôn ngữ trong tác phẩm sông động , điêu luyện . Cách trần thuật linh hoạt , ở đó nhà văn nhập vào các vai khác nhau , trần thuật theo nhiều điểm nhìn …Từ đó tác phẩm cũng tạo ra nhiều giọng điệu khác nhau. Caâu 5 : - Những nét chính trong nghệ thuật trào phúng của Vũ Trọng Phụng qua chöông Haïnh phuùc cuûa moät tang gia ..

(125) + Từ tình huống trào phúng cơ bản( hạnh phúc của một gia đình có tang) nhà vaên trieån khai maâu thuaãn theo nhieàu tình huoáng khaùc nhau , taïo neân moät maøn đại hài kịch vô cùng phong phú , biến hoá . + Một trong những thủ pháp quen thuộc được nhà văn sử dụng là phát hiện ra những chi tiết đối lập nhau gay gắt nhưng lại cùng tồn tại trong cùng một sự vật , một con người , để từ đó làm bật lên tiếng cười . Ngoài ra nhà văn còn sử dụng thủ pháp cường điệu , lối nói mỉa …đều được sử dụng đan xen , linh hoạt . - Qua đoạn trích này Vũ Trọng Phụng đã tập trung phê phán bản chất lố lăng đồi bại , vừa giả dối , vừa vô nhân đạo của bọn tư sản thành thị đang chạy theo lối sống văn minh rởm trong xã hội thực dân nửa phong kiến đương thời . Caâu 6 : Vĩnh biệt Cửu Trùng Đài là đoạn trích đã góp phần thể hiện được quan điểm sáng tác văn học của Nguyễn Huy Tưởng : Nghệ thuật không thể đứng cao hơn cuộc sống , nghệ thuật phải đứng về phía nhân dân , chống lại cái xấu , cái ác , đồng thời phải sáng tạo được những tác phẩm phục vụ cho nhân dân , có chất lượng và giá trị lâu dài . Caâu 7 : Quan điểm : “Văn chương không cần những người thợ …sáng tạo những cái gì chưa có” ( Nam Cao) thể hiện sự tiến bộ của Nam Cao trong sáng tác nghệ thuật . Quan điển này nhằm khẳng định về sự sáng tạo của văn học . Đó là sự ý thức có trách nhiệm của người cầm bút trườc hiện thực đời sống , phải có lương tâm nghề nghiệp , nhất là không được cẩu thả . Quan điểm tiến bộ này thể hiện trình độ cao của tư duy nghệ thuật hiện thực. Caâu 8: Xung đột giữa khát vọng hạnh phúc và hoàn cảnh thù địch đã vây hãm con người , gây khó khăn , cản trở , đau khổ cho Rô-mê-ô và Giu-li-ét . Đồng thời cho thấy được chỉ có tình yêu mới có thể giải thoát được lòng thù hận , giải thoát được mối quan hệ gây đau khổ từ nhiều đời nay của hai dòng họ qua lời thoại trong đoạn trích . - Mối tình của Rô-mê-ô và Giu-li-ét có sự tương đồng với mối tình của Kim Trọng – Thuý Kiều trong truyện Kiều của Nguyễn Du : sự say đắm , thuỷ chung , vượt qua mọi khó khăn để đến được với nhau . 3. Daën doø -Hoàn thành tất cả các câu hỏi ôn tập và nắm vững các kiến thức cơ bản . - Thi xong học sang chương trình HK II , soạn bài Lưu biệt khi xuất dương của Phan Bội Châu . Tieát 69,70. Soạn 22/12/07. Daïy 3/1/08.. KIỂM TRA TỔNG HỢP CUỐI HỌC KÌ I ( Thi tập trung theo đề của trường). A. Muïc tieâu baøi hoïc . Giuùp HS: -Củng cố các kiến thức và kĩ năng cơ bản về phần Văn học Tiếng Việt và Làm văn đã học trong học kì I. - Thành thục hơn nữa trong việc làm bài kiểm tra trắc nghiệm . - Mạnh dạn và tiến bộ hơn trong việc phát biểu những ý kiến riêng của bản thân về một đề tài nghị luận văn hoïc gaàn guõi , quen thuoäc ..

(126) B. Troïng taâm, phöông phaùp : - TT: Noäi dung baøi kieåm tra goàm 2 phaàn : + Traéc nghieäm khaùch quan ( 4ñ) goàm 16 caâu. + Tự luận ( 6đ) chỉ có 1 câu . -PP: Thống nhất đề cương ôn tập theo khối , cho HS chép từ 14/12/07 , đôn đốc , nhắc nhở HS ôn tập kĩ để thi toát . C . Tieán trình tieát daïy . ( Thi tập trung theo lịch trường , có đề , đáp án đính kèm ) .. Tieát 71. Soạn 26/12/07. Daïy 8/1/08.. LAØM VĂN: LUYỆN TẬP PHỎNG VẤN VAØ TRẢ LỜI PHỎNG VẤN. A. Muïc tieâu baøi hoïc . Giuùp HS: - Củng cố những kiến thức đã học về phỏng vấn và trả lời phỏng vấn . - Vận dụng những kiến thức đó vào một tình huống phỏng vấn và trả lời phỏng vấn cụ thể . - Tiến bộ hơn trong cách sử dụng ngôn ngữ và trong thái độ giao tiếp , nói năng . B Troïng taâm, phöông phaùp . TT: phải làm được những việc sau . + Đối với người phỏng vấn : lập hệ thống câu hỏi, cách hỏi , cách ghi chép và biên tập kết quả phỏng vấn ..

(127) + Đối với người trả lời phỏng vấn : xác định nội dung trả lời câu hỏi , cách diễn đạt , trình bày các ý kiến của baûn thaân . + Cả người phỏng vấn và trả lời phỏng vấn chú ý thái độ , tác phong khi hỏi , đáp , trò chuyện ,giao tiếp . PP: GV ra đề tài trước cho từng nhóm chuẩn bị , yêu cầu các nhóm chia 2 ( một nửa hỏi , một nửa trả lời và biên tập lại ) , trên lớp các nhóm tiến hành hoạt động phỏng vấn . Kết hợp các pgương pháp trao đổi , thảo luận , đàm thoại . B.Chuaån bò GV : SGK, SGV, vaø moät soá cuoäc phoûng vaán treân baùo chí . HS: Chuẩn bị theo đề tài GV đã ra và đọc kỹ bài học . D.Tieán trình tieát daïy. 1. Ổn định lớp , kt sĩ số . 2.Baøi cuõ: Phỏng vấn là gì? Khi phỏng vấn cần chú ý những vấn đề gì?. 3. Bài mới . Hoạt động của thầy – trò Hoạt động 1 : củng cố lý thuyết -Phỏng vấn là gì ? Những điểm chú ý trong khaùi nieäm naøy ? -Các hình thức phỏng vấn ? Hình thức nào là phoå bieán ? Taïi sao ? phoûng vaán caùc ca só , caùc dieãn vieân noåi tieáng , những nhà lãnh đạo … người ta phỏng vấn trực tiếp có thể thấy được thái độ của người được phỏng vấn và tình cảm biểu lộ qua thái độ đó -Vai trò của phỏng vấn trong đời sống ? Rèn luyện cho chúng ta những điều gì ? -Đối với HS trong nhà trường tham gia vào các cuộc phỏng vấn sẽ có ích lợi gì ? -Phỏng vấn cần có những yêu cầu gì ? Đối với người phỏng vấn ? Tại sao ? Trước , trong và sau phỏng vấn , người phỏng vấn cần những yêu cầu gì ? Đôi khi mục đích không được rõ ràng là do người pv muốn … -Đối với người được pv cần những yêu cầu gì ? Hoạt động 2 :Luyện tập HS trả lời những câu hỏi sau : dự định pv veà ñieàu gì ? heä thoáng caâu hoûi nhö theá naøo ? chuẩn bị câu mở đầu và kết thúc như thế nào ? giả định là người được pv sẽ trả lời ntn ? biên tập theo hình thức ntn ? Hoạt động 3 : thực hành Yeâu caàu HS chuaån bò theo toå : toå naøy coù theå phỏng vấn tổ kia , có thể cho các tổ lựa chọn và biết vấn đề được phỏng vấn Chuẩn bị trong thời gian 5 phút. Yêu cầu cần đạt I.Yêu cầu cuả phỏng vấn và trả lời phỏng vấn 1.Khái niệm : phương thức đối thoại hỏi đáp , thu nhận thông tin trực tiếp từ 1 đối tượng nào đó -Có nhiều hình thức : chủ yếu là pv trực tiếp -Vai trò : phát triển năng lực tư duy , diễn đạt , ứng xử trong văn hoá giao tiếp -Đối với HS : rèn luyện khả năng quan sát , phán đoán , thái độ chủ động , tự tin trong gt 2.Những yêu cầu cơ bản a.Đối với người PV : chuẩn bị chu đáo -Trước PV : Mục đích , hiểu biết nhất định đề cương câu hỏi -Trong PV : tôn trọng , biết cách ứng xử , nghệ thuật giao tiếp -Sau PV : chænh lí , bieân taäp b.Đối với người được PV : -Cung caáp thoâng tin , baøy toû quan ñieåm -Có quyền trả lời or ko các câu hỏi , có thái độ cởi mở , đúng mực II.Luyeän taäp : Bài 1 :Với thầy cô hiệu trưởng : quá trình xây dựng trường ; Với coâ giaùo daïy laâu naêm : göông maët hoïc troø , GV in saâu trong taâm trí ; Với bác lao công : kỉ niệm và sự thay đổi của trường Baøi 2 : Luyeän noùi 1.Chuẩn bị : Chọn đề tài , vấn đề Xây dựng đề cương phỏng vấn : Cần lưu ý : nội dung câu hỏi , có câu hỏi then chốt để chuyển mạch ; đoán trước câu trả lời để dự tính câu hỏi 2.Thực hành : HS phải nắm được những yêu cầu khi phỏng vấn B.Keát luaän -Làm sao để người được PV có ấn tượng tốt và hoà nhập với mình  chủ động Nắm được yêu cầu khi phỏng vấn.

(128) Thực hành – cho các tổ phỏng vấn lẫn nhau tùy vào vấn đề đó rộng lớn or không , chú ý nội dung trọng tâm và cần chủ động giới hạn thời gian để vấn đề không loãng 4.Cuûng coá – Daën doø : -Chú ý những yêu cầu cơ bản của PV và trả lời PV ; biết cách xác định những yêu cầu này trong đề cụ thể -Chuaån bò baøi Löu bieät khi xuaát döông cuûa Phan Boäi Chaâcu .. Tieát 72 Soạn 7/1/08 Daïy 8/1/08. LAØM VAÊN: TRAÛ BAØI VIEÁT SOÁ 4. A .Muïc tieâu baøi hoïc: Giuùp HS: - Nắm được cách làm bài kiểm tra tổng hợp cuối HK I . -Nhận ra chỗ mạnh , chỗ yếu khi viết loại bài kiểm tra tổng hợp và có hướng sửa chữa , khắc phục những lỗi trong baøi vieát cuûa mình . B. Troïng taâm, phöông phaùp: TT : nhận xét về kiến thức , diễn đạt của HS . Đánh giá chất lượng bài làm với tinh thần , ý thức học tập và reøn luyeän cuûa HS. PP : kết hợp phát vấn và đàm thoại . C. Chuaån bò : - GV: chấm bài, phân loại lỗi , lựa một số bài để minh hoạ ..

(129) - HS: đem theo đề trắc nghiệm để đối chiếu , nhớ lại bài tự luận để có thể tự đánh giá bài làm của mình . D. Tieán trình tieát daïy : 1. Ổn định lớp, kt sĩ số 2. Bài mới :. Hoạt động của GV và HS. Yêu cầu cần đạt. Hoạt động 1 : thông qua đề , đáp án , bieåu ñieåm. 1. TNKQ: công bố đáp án để hs có theå hoûi( neáu chöa hieåu ) . 2.Tự luận : -Gọi 2 HS tìm hiểu đề . -Cho hs tìm luaän ñieåm cho phaàn thaân bài , GV gọi một số HS trả lời , từ đó hình thaønh daøn baøi maãu . - GV công bố đáp án , biểu điểm phần naøy . Hoạt động 2: nhận xét GV dẫn bài cụ thể mỗi lớp .. I.Chép đề, thông qua đáp án , biểu điểm . 1. Traéc nghieäm khaùch quan. ( đáp án tiết 69, 70 ) 2.Tự luận . ( đáp án tiết 69, 70 ) Lưu ý : khi làm bài phải biết triển khai từng ý rõ ràng , cụ thể , thuyết phục . Các ý phải có mối liên hệ về hình thức và nội dung . Có thể mở rộng , liên hệ với một số tác phẩm cùng thời , cùng viết về đề tài người nông dân để làm rõ giá trị tác phẩm về hai maët noäi dung vaø ngheä thuaät . II. Nhaän xeùt chung . 1.Về kiến thức : * Phần trắc nghiệm : phần đông hs chỉ làm được8 câu, cả 2 lớp không em nào đạt điểm tối đa phần này , bài đạt điểm cao nhất là chọn đúng 15 câu . * Phần tự luận: - HS nắm chắc cốt truyện song chỉ một số em hiểu kỹ đề , xác định luận đề chính xác, phân tích kỹ và lập ý, diễn ý mạch lạc , thuyết phục ( những bài 3,5đ trở lên ) . * 11 A5 : Cöông, Hieáu , Thuyù Haø , Thöông, Thu , Minh Trang . * 11 A3: Mai Linh , Ngoïc Luyeän , Thaûo Nguyeân, Tuù Quyeân , Dieãm Quyønh , Baûo Traân , Thaûo Vy . -Đa số HS nêu được ý cơ bản song triển khai phân tích còn sơ sài ( những bài chỉ đạt điểm trung bình ) . -Một số H chỉ diễn phân tích được luận điểm 1 và 2 còn luận điểm 3 rơi vào kể ( những bài chỉ đảy điểm trung bình ) . - Cá biệt có một vài em chỉ nêu ý mà không phân tích hoặc học thuộc sách tham khảo , không quan tâm đến đề yêu cầu làm rõ noäi dung gì . 2. Về diễn đạt : -Một số bài lập ý , diễn ý mạch lạc , có cảm xúc ( những bài điểm khá đã nêu trên ) . - Đa số chưa biết liên kết ý nên bài văn rời rạc , không thuyết phuïc . - Caù bieät coù vaøi baøi chöa bieát vieát caâu . III. Phaùt baøi , thoáng keâ ñieåm . Lớp Só soá Gioûi Khaù TB Yeáu Keùm 11A3 45 0 10 25 9 1 11A5 46 0 19 19 8 0. 3.Daën doø - Đọc lại bài , cần phát huy những kết quả đã đạt được và cố gắng hơn nữa trong HK II. - Tiết sau học chương trình của HK II , soạn bài Lưu biệt khi xuất dương của Phan Bội Châu ..

(130) Tieát 73 Soạn 7/1/08 Daïy14/1/08. ĐỌC VĂN : LƯU BIỆT KHI XUẤT DƯƠNG ( Xuaát döông löu bieät ) cuûa Phan Boäi Chaâu. A .Muïc tieâu baøi hoïc: Giuùp HS: - Cảm nhận được vẻ đẹp lãng mạn , hào hùng của nhà chí sĩ cách mạng đầu thế kỉ XX. - Thấy được những nét đặc sắc nghễ thuật và nhất là giọng thơ tâm huyết sục sôi của Phan Bội Châu . B . Troïng taâm , phöông phaùp : TT: Vẻ đẹp lãng mạn , hào hùng và khát vọng cháy bỏng nơi tâm hồn nhà chí sĩ cách mạng trong buổi đầu ra đi tìm đường cứu nước và giọng thơ tâm huyết đầy sục sôi , đầy sức lôi cuốn của Phan Bội Châu . PP: Kết hợp phát vấn , diễn giảng , gợi mở , trao đổi thảo luận nhóm . B. Chuaån bò GV : SGK , SGV vaø moät soá baøi thô cuûa Phan Boäi Chaâu . HS : Đọc kỹ bài thơ và trả lời các câu hỏi trong phần hướng dẫn học bài . D . Tieán trình tieát daïy : 1. Ổn định lớp , kt sĩ số 2 . Kiểm tra sách vở và sự chuẩn bị bài của HS ..

(131) 3. Bài mới. Hoạt động của GV và HS. Yêu cầu cần đạt. Hoạt động 1 : Tìm hiểu chung HS tóm lược những nét chính về cuộc đời và sự nghiệp của taùc giaû Phan Boäi Chaâu ? Gv nhaän xeùt , giaûng theâm veà hoàn cảnh lịch sử thời đại để HS hieåu roõ hôn veà Phan Boäi Chaâu HS hoïc trong SGK . Gọi HS đọc bài thơ ( cả nguyeân taùc, dòch thô vaø dòch nghĩa ) , nêu hoàn cảnh ra đời cuûa baøi thô ? theå thô vaø khaùi quaùt noäi dung baøi thô ? GV nhaän xeùt , boå sung , choát yù .. I. Tìm hieåu chung 1. Taùc giaû * Cuộc đời : - Phan Bội Châu ( 1867- 1940 ) ; Quê Nam Đàn , Nghệ An . - Thuở nhỏ tên Phan Văn San , năm 1940 đổi tên Phan Bội Châu , có nhiều bieät hieäu nhöng bieät hieäu chính laø Saøo Nam . - Học giỏi ,thông minh , năm 1900 đậu giải Nguyên . - Là lãnh tụ của phong trào yêu nước cách mạng đầu XX . * Sự nghiệp : - Ông tham giacách mạng , làm thơ văn phục vụ cách mạng và trở thành nhà văn lớn của dân tộc . - Taùc phaåm tieâu bieåu ( SGK ) . - Thơ văn ông kết tinh được tư tưởng , tình cảm , ý chí của thời đại . 2. Baøi thô : a. Hoàn cảnh sáng tác Năm 1905 đất nước trong cảnh tối tăm, mờ mịt . Sau khi vận động thành lập Duy Tân hội , Phan Bội Châu sang Nhật tìm đường cứu nước , khi chia tay bạn bè Phan Bội Châu ứng khẩu đọc bài thơ . b.Thể thơ : thất ngôn bát cú đường luật . c.Chủ đề : bài thơ khẳng định chí làm trai đồng thời thể hiện quyết tâm ra đi tìm đường cứu nước , giải phóng dân tộc của nhà chí sĩ yêu nước Phan Bội Chaâu . II. Đọc hiểu : *Đọc : yêu cầu đọc đúng rõ ràng , giọng dứt khoát , rắn rỏi . 1. Hai câu đề : Chí làm trai - Làm trai phải làm nên chuyện lạ , nghĩa là phải biết sống cho phi thường , hiển hách , phải biết mưu đồ những việc lớn , kinh thiên động địa , khi nước nhà lâm nguy phải ra tay cứu nước , phải xoay chuyển lịch sử . - Làm trai phải làm chuyển xoay thời thế , đừng để trời đất , thời thế xô đẩy mình .  Hai câu đề thể hiện chí khí của người trai, lí tưởng sống của thanh niên thời đại : luôn muốn làm chủ hoàn cảnh – một ước muốn thật táo bạo so với đương thời , tràn đầy hùng tâm tráng trí . 2.Hai câu thực : ý thức cá nhân và trách nhiệm cao cả của Phan Bội Châu . + “ khoảng trăm năm” : chỉ cuộc đời , thời cuộc . + “ cần có tớ” : lời nói khẳng định cái tôi cá nhân , cái tôi đầy trách nhiệm , cao cả đáng kính . + “ Sau này muôn thuở há không ai”  câu hỏi tu từ , hỏi mình , hỏi mọi người , hỏi nhưng để nhắc nhở , thúc giục mọi người về trách nhiệm với dân tộc . Cái tôi của Phan Bội Châu thật cứng cỏi, thật cần thiết , đẹp vô cuøng. 3.Hai câu luận : quan niệm mới mẻ của Phan Bội Châu . - Ông khẳng định : “ Non sông đã chết sống thêm nhục” lời nói hay, xúc động về hiện trạng đất nước lúc bấy giờ đồng thời bộc lộ thái độ tức tối , âm ức trước hiện thực xã hội đang đổi thay .. Hoạt động 2 : Đọc hiểu Thaûo luaän nhoùm 3 phuùt caùc câu sau ( ghi vở thảo luận ) . -nhoùm 1,2,3 laøm roõ noäi dung vaø ngheä thuaät trong boán caâu đầu : + Quan niệm mới về chí làm trai vaø tö theá, taàm voùc cuûa con người trong vũ trụ ? + Ý thức trách nhiệm cá nhân trước thời cuộc ? -Caùc nhoùm coøn laïi laøm roõ noäi dung vaø ngheä thuaät boán caâu cuoái : + Thái độ của Phan Bội Châu trước tình cảnh đất nước và tín đồ xưa cũ ? + Khát vọng hành động và tư thế trong buổi lên đường cuûa Phan Boäi Chaâu ? -Hết thời gian thảo luận , GV.

(132) gọi đại diện nhóm trả lời các nhoùm khaùc nhaän xeùt boå sung GV định hướng .. Từ phần đọc hiểu trên GV hướng hs đến ghi nhớ (SGK/5) . Hoạt động 3 : củng cố GV yeâu caàu hS khaùi quaùt giaù trò noäi dung , ngheä thuaät cuûa baøi thô , GV nhaéc laïi noäi dung sau .. -Ông dám đối mặt với cả nền học vấn cũ để khẳng định một chân lý : sách vở thánh hiền chẳng giúp ích gì được cho thời buổi nước mất , nhà tan , nếu cứ khư khư ôm lấy thì chỉ “ ngu” mà thôi nhận thức mới mẻ , táo bạo , sáng suốt xuất phát từ lòng yêu nước muốn đưa nước nhà thoát khỏi cảnh khổ ñau . ( Baûn dòch chöa saùt nghóa ) . 4. Hai câu kết : tư thế nhà cách mạng trong buổi lên đường . Muốn vượt biển Đông theo cánh gió Muoân truøng soùng baïc tieãn ra khôi Bài thơ kết lại với tư thế và khávong5va2trong buổi lên đường của nhân vật trữ tình . Các hình ảnh lớn lao , kì vĩ ( biển Đông , cánh gió , muôn trùng sóng bạc ,,,) như hoà nhập với con người trong tư thế bay lên . Hình ảnh “ Thiên trùng bạch lãng nhất tề phi” thật lãng mạn , hào hùng . Con người dường như được chắp thêm đôi cánh thiên thần , bay lên trên thực tại khắc nghiệt , vươn ngang tầm vũ trụ bao la . Đây là hình tượng đẹp , giàu chất sử thi . III . Ghi nhớ ( SGK/5 ) Cuûng coá * Giá trị nội dung tư tưởng và nghệ thuật bài thơ - Bài thơ làm theo thể thất ngôn bát cú đường luật với giọng thơ hào sảng , với hình ảnh thơ kỳ vĩ , phi thường mang đậm chất sử thi lãng mạn . - Bài thơ chứa đựng nội dung tư tưởng vừa phong phú vừa lớn lao : chí làm trai tiến bộ , khát vọng mãnh liệt , ý thức cá nhân và trách nhiệm cao cả , tư thế hăm hở ra đi hoà với vũ trụ … tất cả thể hiện nhiệt tình cứu nước sục sôi , hăm hở tuôn trào .. 4.Daën doø : - Học thuộc bài thơ , nắm ý chính mỗi phần , làm bài luyện tập ở SGk/5 . - Chuaån bò baøi Nghóa cuûa caâu . 5. Ruùt kinh nghieäm tieát daïy 6. Caâu hoûi kieåm tra Caâu 1 Thô vaên Phan Boäi Chaâu luoân: A. Nóng bỏng nhiệt tình yêu nước . B. Thể hiện niềm ưu ái đối với dân , với nước . C. Thể hiện khát vọng độc lập tự do cho dân tộc. D. Thể hiện tình yêu thiên nhiên , yêu đất nước nhất là xứ Huế . Caâu 2 Phan Bội Châu dành 4 câu thơ đầu của bài Lưu biệt khi xuất dương để nói lên chí làm trai , tư tưởng của Phan Bội Châu khác người xưa ở điểm nào ? A. Đề cao việc con người sinh ra trong trời đất phải lập lên công danh nghiệp lớn . B. Đề cao cái tôi cá nhân và khẳng định con người phải chủ động trước hoàn cảnh . C. Khẳng định vai trò , trách nhiệm của kẻ nam nhi trong thời buổi loạn lạc . D. Caû 3 yù treân ..

(133) Tieát 74 Soạn 7/1/08 Daïy15/1/08. TIEÁNG VIEÄT : NGHÓA CUÛA CAÂU. A .Muïc tieâu baøi hoïc: Giuùp HS: - Nắm được những nội dung cơ bản về hai thành phần nghĩa của câu . - Nhận ra và biết phân tích hai thành phần nghĩa của câu , diễn đạt được nội dung cần thiết của câu phù hợp với ngữ cảnh . B. Troïng taâm , phöông phaùp . TT: hai thaønh phaàn nghóa cuûa caâu . PP : kết hợp phát vấn, nêu vấn đề , trao đổi thảo luận nhóm . C. Chuaån bò GV : SgK , SGV vaø moät soá VD khaùc . HS : đọc kỹ bài học , trả lời các câu hỏi liên quan vào một nửa vở . D. Tieán trình tieát daïy 1. Ổn định lớp , kt sĩ số . 2. Kiểm tra sự chuẩn bị bài của HS . 3. Bài mới. Hoạt động của GV và HS. Yêu cầu cần đạt. Hoạt động 1 : Đọc , tìm hiểu ngữ liệu. I.Tìm hieåu hai thaønh phaàn nghóa cuûa caâu.

(134) Trao đổi trong bàn 1 phút các câu hỏi mục 1(I) SGK/6 . GV gọi một vài HS trả lời , Gv nhận xét , phân tích mở rộng trên cơ sở các ý sau . 1. Tìm hiểu ngữ liệu - Cặp câu a1; a2 đều đề cập tới một sự việc : Hắn đã ao ước có một gia đình nho nhỏ . - Cặp b1 ; b2 đều đề cập tới một sự việc : Nếu tôi nói Từ việc tìm hiểu các ngữ liệu trên em có nhận xét thì người ta bằng lòng . - Ngoài nội dung sự việc câu a1 ;b1 biểu lộ sự thông gì veà nghóa cuûa caâu ? báo nhưng chưa tin tưởng chắc chắn đối với sự việc ; ( HS phát biểu những nhận xét cá nhân , GV tổng các câu a2 và b2 thể hiện sự nhìn nhận và đánh giá hợp những nhận xét của HS, khái quát những nội bình thường của người nói đối với sự việc . dung kiến thức cơ bản . GV cho HS lấy thêm VD Để củng cố kiến thức đã 2. Kết luận -Mỗi câu thường có 2 thành phần nghĩa là nghĩa sự việc nhaän xeùt . vaø nghóa tình thaùi . - Hai thành phần nghĩa trên hoà quyện với nhau , không thể có nghĩa sự việc mà không có nghĩa tình thái . - Có thể có những câu chỉ có nghĩa tình thái . II. Nghĩa sự việc Hoạt động 2: Nghĩa sự việc Gv cho HS đọc thầm phần II ( SGK/7) và cho biết a.Khái niệm : nghĩa sự việc của câu là thành phần nghĩa tương ứng với sự việc mà câu đề cập đến . ý kiến đối với từng biểu hiện của nghĩa sự việc , cho moät soá HS nhaän xeùt , boå sung ( neáu coù) , GV b. Những nghĩa sự việc thường gặp trong câu : lắng nghe và giảng giải để HS phân biệt được - Câu biểu hiện hành động ( vd) . nghĩa sự việc trong từng trường hợp . - Caâu bieåu hieän traïng thaùi , ñaëc ñieåm , tính chaát ( vd) . ( GV cho HS hiểu thấu đáo các từ ngữ: hành động , - Câu biểu hiện quá trình ( vd ) . traïng thaùi , tính chaát , ñaëc ñieåm quaù trình …) - Caâu bieåu hieän tö theá ( vd ) . - Câu biểu hiện sự tồn tại ( vd ) . - Caâu bieåu hieän quan heä ( vd ) . c. Các thành phần ngữ pháp thường biểu hiện nghĩa sự việc là : chủ ngữ , vị ngữ , khởi ngữ , trạng ngữ và moät soá thaønh phaàn phuï khaùc . Từ phần tìm hiểu trên hướng HS đến ghi nhớ III. Ghi nhớ SGK/8 . ( SGK/8) Hoạt động 3 : củng cố IV . Luyeän taäp Goïi 4 hS leân baûng giaûi baøi taäp phaàn luyeän taäp theo Baøi 1 /9 caùc phaàn sau : Phân tích nghĩa sự việc trong từng câu thơ trong bài ( 4 câu đầu ; 4 câu cuối; câu a,b ; câu c và bài 3 ) . Câu cá mùa thu của Nguyễn Khuyến . HS còn lại làm bài vào vở . Caâu 1 : bieåu hieän traïng thaùi , ñaëc ñieåm , tính chaát . GV gọi một vài em nhận xét bài bạn GV đánh Caâu 2 : bieåu hieän ñaëc ñieåm , tính chaát . giaù , cho ñieåm. Caâu 3 : bieåu hieän quaù trình . Caâu 4 : bieåu hieän quaù trình . Caâu 5 : bieåu hieän traïng thaùi , ñaëc ñieåm . Caâu 6 : bieåu hieän ñaëc ñieåm, traïng thaùi . Caâu 7 : bieåu hieän tö theá . Câu 8 : biểu hiện hành động . Baøi 2 / 9 Nghĩa sự việc Nghóa tình thaùi a.Coù moät oâng reå quyù nhö a. Thái độ ngẫm nghĩ Xuaân keå cuõng danh giaù ( keå cuõng ) vaø khaúng thực nhưng cũng đáng sợ định dứt khoát (lắm) laém . b. Thái độ chưa chắc.

(135) b.Coù leõ haén cuõng nhö mình , choïn nhaàm ngheà maát roài . c. Deã hoï cuõng phaân vaân nhö mình , vì chính ngay đến mình , mình cuõng khoâng bieát roõ con gaùi mình coù hö hay khoâng .. chaén ( coù leõ) vaø coù yù tieác reû ( maát roài ) . c. Thái độ phỏng đoán ( dễ ) , thái độ phân vaân ( hay laø ) .. 4.Daën doø : - Học thuộc ghi nhớ , nắm ý chính mỗi phần , hoàn thành bài luyện tập ở SGK/9 và làm bài tập trong SBT/6. - Chuaån bò baøi Thao taùc laäp luaän baùc boû . 5. Ruùt kinh nghieäm tieát daïy. Tieát 75 Soạn 7/1/08 Daïy15/1/08. LAØM VAÊN: THAO TAÙC LAÄP LUAÄN BAÙC BOÛ. A .Muïc tieâu baøi hoïc: Giuùp HS - Hiểu được mục đích , yêu cầu và cách bác bỏ . - Bieát caùch baùc boû moät soá yù kieán , quan nieäm sai laàm . B.Troïng taâm, phöông phaùp TT: Cách thức lập luận bác bỏ . PP: Phối hợp diễn dịch , quy nạp , truyền thụ kiến thức và rèn luyện kỹ năng . C.Chuaån bò GV: SGK, sGV và một số đoạn văn tiêu biểu về thao tác lập luận bác bỏ tiêu biểu . HS: đọc kỹ các bài đọc văn đã học sau đây “ Chuyện chức phán sự đền Tản Viên ; Tào Tháo uống rượu luận anh hùng” . Đọc bài Thao tác lập luận bác bỏ và trả lời các câu hỏi liên quan . D.Tieán trình tieát daïy 1.Ổn định lớp , kt sĩ số . 2.Kiểm tra sự chuẩn bị bài của HS . 3.Bài mới. Hoạt động của GV và HS. Yêu cầu cần đạt. Hoạt động 1 : Mục đích , yêu caàu cuûa thao taùc laäp luaän baùc boû . -GV nêu tình huống : trong thực. I.Muïc ñích , yeâu caàu cuûa thao taùc laäp luaän baùc boû . * Baùc boû laø gaït ñi , baùc ñi , khoâng chaáp nhaän . * Nghị luận , về bản chất là tranh luận , tranh luận để bác bỏ những quan.

(136) tế có những người cái gì cũng cho là đúng hoặc thấy sai mà không lên tiếng . Ngược lại , luùc naøo cuõng chaêm chaêm tìm ra cái sai ( thậm chí biến đúng thành sai ) . Em đồng tình với kiểu người nào? -HS tranh luaän , thaûo luaän vaø đưa ra ý kiến cá nhân tự bảo vệ yù kieán mình vaø baùc boû yù kieán trái ngược . GV lắng nghe , nhận xét và hướng HS tới nội dung cần đạt . - Từ phần giảng giải của GV gọi một vài HS tìm ra những yeâu caàu trong thao taùc laäp luaän baùc boû . GV choát yù . Hoạt động 2: Cách bác bỏ HS đọc thầm các vd trong (II) và trả lời các câu hỏi GV nêu : - Luaän ñieåm naøo bò baùc boû ? Baùc boû baèng caùch naøo? - Luận cứ nào bị bác bỏ ? Cách baùc boû ra sao? - Caùch laäp luaän naøo bò baùc boû ? Haõy phaân tích ? HS laøm vieäc caù nhaân treân vaên bản , sau trao đổi theo nhóm để đưa ra những ý kiến phân tích . GV nhaän xeùt chung vaø ñònh hướng .. Hoạt động 3: củng cố GV cho moãi daõy baøn laøm moät bài tập phần luyện tập để củng coá lyù thuyeát , Gv cho moät vaøi HS trình bày bài làm trên lớp. điểm , ý kiến không đúng , bày tỏ và bênh vực những ý kiến đúng đắn . Để văn nghị luận thêm sâu sắc và giàu sức thuyết phục , cần phải biết bác bỏ , tức là dùng các lý lẽ và dẫn chứng đúng đắn , khoa học để chỉ rõ sai lầm , lệch lạc thiếu khoa học của một quan điểm , ý kiến nào đó . * Yeâu caàu cuûa thao taùc laäp luaän baùc boû: - Nắm chắc những sai lầm của quan điểm, ý kiến cần bác bỏ . - Đưa ra lý lẽ và bằng chứng thuyết phục . - Thái độ thẳng thắn nhưng cẩn trọng , có chừng mực , phù hợp với hoàn cảnh và đối tượng tranh luận . II.Caùch baùc boû 1.Phaân tích ví duï a. Ví duï a + Luaän ñieåm “ Nguyeãn Du laø moät con beänh thaàn kinh” bò baùc boû . + Tác giả bài viết đưa ra những lý lẽ và dẫn chứng xác đáng để bác bỏ rằng luận điểm trên không có cơ sở . Về chứng ngôn của những người đồng thời với Nguyễn du thì không có , còn những di bút của thi sĩ thì chỉ căn cứ có mấy câu , mấy bài Nguyễn Du nói về ma quỷ , về âm hồn thì không có cơ sở để kết luận . + Để bác bỏ có sức thuyết phục , Nguyễn Du còn dẫn ra các dẫn chứng để đối sánh (…) + Cơ sở cuối cùng để bác bỏ là kẻ tạo ra Truyện Kiều không thể là “ một con beänh thaàn kinh” . b.Ví duï b + Luận cứ cho rằng tiếng nước mình nghèo bị tác giả bác bỏ . + Cách bác bỏ : chỉ ra nguyên nhân , tác hại của luận cứ trên . Nguyên nhân là thiếu hiểu biết về tiếng mẹ đẻ , vốn từ còn nghèo hơn cả những “ phụ nữ nông dân” . Tác hại là từ bỏ tiếng mẹ đẻ , không có tinh thần dân tộc . Người viết còn đặt những câu hỏi tăng sức thuyết phục của lời phản bác “ Ngôn ngữ của Nguyễn Du giàu hay nghèo” ; “ Vì sao người An Nam có thể dịch được những tác phẩm của Trung Quốc sang nước mình , mà không thể viết những tác phẩm tương tự” “ phải quy lỗi cho sự nghèo nàn của ngôn ngữ hay sự bất tài của con người?” c.Ví duï c + Luaän ñieåm bò baùc boû : Toâi huùt thuoác laù , toâi bò beänh keä toâi” . + Cách bác bỏ : xuất phát từ thực tế và những kết luận khoa học để bác bỏ : hút thuốc không chỉ hại bản thân mà còn đầu độc những người xung quanh . 2. Cách thức bác bỏ - Có thể bác bỏ một luận điểm , luận cứ hoặc cách lập luận bằng cách nêu tác hại , chỉ ra nguyên nhân hoặc phân tích từng khía cạnh sai lệch , thiếu chính xác … của luận điểm , luận cứ , lập luận ấy . - Khi bác bỏ cần diễn đạt rành mạch , sáng sủa , uyển chuyển để người có quan điểm , ý kiến sai lệch và người nghe ( người đọc) dễ chấp nhận , tin theo . III. Luyeän taäp Baøi 1 -Nguyễn Dữ bác bỏ quan điểm cho rắng “ Cứng quá thì gãy” . Nguyễn Đình Thi bác bỏ quan niệm phiến diện về thơ “ thơ là những lời đẹp ; thơ.

(137) vaø nhaän xeùt .. là những đề tài đẹp” . - Caùch baùc boû : + Nguyễn Dữ dùng lý lẽ và dẫn chứng . + Nguyễn Đình Thi đưa ra những dẫn chứng tiêu biểu cho thấy những quan ñieåm veà thô maø taùc giaû neâu ra laø phieán dieän . - Bài học rút ra : Có thể bác bỏ bằng lý lẽ và bác bỏ bằng dẫn chứng hoặc kết hợp cả hai ; lời lẽ , giọng điệu khi bác bỏ có thể khúc chiết và cũng có theå giaûn dò , moäc maïc . Baøi 2 *Khi bác bỏ ý kiến trong bài 2 cần có những ý cơ bản sau: - Người học yếu có nhiều nguyên nhân : chủ quan , khách quan ,… có những nguyên nhân cần được sự cảm thông , chia sẻ của bạn bè . - Người học yếu càng cần có những người bạn tốt giúp đỡ . - Hơn nữa mỗi con người đều có điểm mạnh , điểm yếu , người học yếu không hoàn toàn chỉ có điểm yếu . - Kết bạn với những bạn học yếu là giúp bạn vươn lên học khá hơn . Một tình bạn chân thành sẽ giúp nhau vượt qua những rào cản của cuộc sống .. 4.Daën doø : - Học thuộc ghi nhớ , nắm ý chính mỗi phần , hoàn thành bài luyện tập ở SGK/26, 27 và làm bài tập trong SBT/14. - Chuẩn bị bài Hầu trời của Tản Đà . 5. Ruùt kinh nghieäm tieát daïy Tieát 76,77 Soạn 17/1/08 Daïy21,22/1/08 Đọc văn : HẦU TRỜI (Tản Đà). A. Muïc tieâu baøi hoïc : Giuùp HS : -Cảm nhận được tâm hồn lãng mạn độc đáo của thi sĩ Tản Đà( tư tưởng thoát li, ý thức về “cái tôi”, cá tính “ngông” ) và những dấu hiệu đổi mới theo hướng hiện đại của thơ ca Việt Nam vào đầu những năm 20 của thế kỉ XX (về thể thơ, cảm hứng, ngôn ngữ ) -Thấy được giá trị nghệ thuật đặc sắc của thơ Tản Đà B.Troïng taâm vaø phöông phaùp : 1.Troïng taâm baøi hoïc : -Phân tích tập trung đoạn thơ tả cảnh Tản Đà đọc thơ cho Trời và chư tiên nghe, làm nổi “cái tôi” cá nhân mà thi sĩ muốn thể hiện: một “cái tôi” ngông, phóng túng, tự ý thức về tài năng thơ, về giá trị đích thực của mình và khao khát được khẳng định mình giữa cuộc đời. -Những dấu hiệu mới về mặt nghệ thuật : chất thơ gắn với cảm xúc của con người cá nhân ; ngữ điệu câu thơ gần với lời nói thường ; sự bình dân hóa các hình tượng vốn mang tính chất cao quý của thơ cổ điển ; bài thơ được chia làm nhiều khổ … 2.Phương pháp : phát vấn ; trao đổi nhanh, thảo luận, diễn giảng, bình … C.Chuaån bò : Giáo viên : Yêu cầu HS chuẩn bị bài một cách cụ thể từ tiết trước; tư liệu về tác giả, tác phẩm; giáo án điện tử , bài đọc thơ ; các câu hỏi thảo luận nhóm (làm sẵn trên giấy), phòng máy … Học sinh : đọc kĩ và soạn bài mới theo câu hỏi trong phần Hướng dẫn học bài - SGK , xâu chuỗi những hiểu biết về tác giả và các tác phẩm khác từ chương trình Ngữ văn đã học ( Muốn làm thằng cuội – TĐ, Bài ca.

(138) ngất ngưởng … ), làm phần luyện tập ; đánh dấu lại những câu hỏi khó, vấn đề chưa giải quyết được , ghi lại những câu hỏi phát sinh ( biết chuẩn bị những thắc mắc ), chuẩn bị bảng phụ ( theo yêu cầu ) D.Tiến trình tổ chức dạy học : 1.Kieåm dieän hoïc sinh : 2.Kiểm tra sự chuẩn bị bài của HS 3.Bài mới Yêu cầu cần đạt Hoạt động của GV và HS Hoạt động 1: Hướng dẫn HS tìm hiểu chung về văn bản và taùc giaû * GV dựa vào phần Tiểu dẫn (SGK), sử dụng phương pháp phát vấn nhanh ; nội dung tích hợp : lịch sử, văn hóa, văn học theo truïc doïc, truïc ngang - Kết hợp với việc tái hiện kiến thức trong CT THCS, trình bày những hiểu biết về tiểu sử , đặc điểm con người Tản Đà ? -Tại sao Hoài Thanh lại gọi tác giả là người của hai thế kỉ - Nhận xét về cá tính văn chương của Tản Đà * GV cùng HS đưa ra một số dẫn chứng liên quan đến cá tính văn chương : Muốn làm thằng Cuội, Có ngày xe lửa đi qua… -Yêu cầu HS cho biết thể loại của văn bản, những nét khác biệt với các thể thơ khác trong VHTĐ : hình thức thơ, ngôn ngữ …? Nội dung của văn bản và bài học (in chữ lớn) có gì ñaëc bieät ? (Caâu chuyeän keå baèng thô) - Tình huống tác giả đưa ra là gì ? Tình huống này đã xuất hiện trong những tác phẩm nào ? Muốn làm thằng Cuội , Chuyện chú Cuội , Cóc kiện Trời , Sơn Tinh – Thủy Tinh , Ngọc Nữ về tay chân chủ ( Lê Thánh Toâng ) Hoạt động 2 : Tổ chức cho HS đọc văn bản * GV nêu yêu cầu về cách đọc hoặc để HS đọc và rút ra nhận xét về cách đọc cần thiết trong văn bản : Đọc phần cần tìm hieåu kó trong vaên baûn * Trao đổi nhanh : GV yêu cầu HS nêu những cảm nhận chung nhaát veà noäi dung vaø ngheä thuaät cuûa vaên baûn? ( tình huống, giọng thơ, ngôn ngữ sử dụng…) * GV phát vấn nhanh để kiểm tra việc hiểu từ ngữ của HS trong khi đọc và chuẩn bị bài ở nhà: Tâm, Cơ, thiên tào, trích tieân… Hoạt động 3 : Tổ chức HS tìm hiểu văn bản * GV sử dụng phương pháp phát vấn giúp HS từng bước phân tích khổ thơ đầu -Thời gian xảy ra câu chuyện? Tâm trạng của nhân vật trữ tình, tác giả? Hình thức, cấu trúc, giọng điệu của câu thơ? Nhận xét về cách vào đề của tác giả?. A.Tìm hieåu chung 1.Taùc giaû : -Nguyeãn Khaéc Hieáu ( 1889 – 1939 ), soâng Đàø núi Tản - Hà Tây -Sống trong buổi giao thời - Mang dấu ấn người của hai thế kỉ (HT), hai thời đại văn học. -Loái ñi rieâng: thô ca daân gian, daân toäc + saùng tạo, độc đáo, tài hoa ; lãng mạn bay bổng, phóng khoáng, ngông nghênh + cảm thương, öu aùi -Taùc phaåm chính : ( SGK ) 2.Vaên baûn : -In trong taäp Coøn chôi (1921) -114 dòng thơ thất ngôn trường thiên tự do, thơ kể chuyện , ngôn ngữ gần với lời nói , tạo tình huống độc đáo -Câu chuyện hầu Trời  bộc lộ “cái tôi” cá nhaân. B.Đọc và tìm hiểu văn bản I .Đọc văn bản : Đọc đúng và hay : giọng ñieäu vui veû, hoàn nhieân, dí doûm Hiểu nghĩa của từ khó, lạ. II. Tìm hieåu vaên baûn 1.Cách vào đề - Thời gian: đêm ; được lên Trờicó hay không (mơ) : nghi ngờ - Chẳng hoảng hốt, không mơ, thật ( hồn, phaùch, thaân theå, leân tieân)  khaúng ñònh caûm xúc thực  mộng như tỉnh, hư như thực.

(139) * GV sử dụng phương pháp thảo luận nhóm. GV chia nhóm theo vị trí bàn ( 3 bàn/nhóm ), quy định về thời gian: 5phút , yêu cầu viết vào phiếu, cử đại diện trình bày (GV chæ ñònh baát kì). GV phaùt phieáu thaûo luaän GV quan sát, lắng nghe, lý giải, định hưởng, tham gia cùng HS từng nhóm * GV yeâu caàu HS trình baøy phaàn thaûo luaän cuûa mình, HS nhóm khác nghe, bổ sung, góp ý. GV giúp HS gút lại từng vấn đề trong câu thảo luận để có lượng kiến thức cần thiết. Câu 1: Tìm các chi tiết thể hiện thái độ của tác giả khi đọc thơ cho Trời và chư tiên nghe. Nhận xét về thái độ ấy - Ý nghĩa của cách giới thiệu có lớp lang rộng của Tản Đà?. Câu 2 :Tìm các chi tiết thể hiện thái độ của Trời và các chư tiên khi đón tiếp và nghe tác giả đọc thơ. Caâu 3 : Nhaän xeùt veà caù tính nhaø thô vaø nieàm khaùt khao chaân thành của thi sĩ khi lên hầu Trời và đọc thơ, giới thiệu mình với nhà Trời * GV bình caùch theå hieän caù tính vaø nieàm khaùt khao chaân thaønh của thi sĩ nói chung và Tản Đà là đại diện tiêu biểu trong thời đại mới (trong tương quan với HXH, ND,NCT của VHTĐ); Tích hợp theo trục dọc về tác giả *GV cho HS nhận xét về thái độ sống ấy, bây giờ có phù hợp khoâng ?.  Gợi tò mò  có sức hấp dẫn Vào chuyện độc đáo, có duyên 2.Hầu Trời : * Thái độ của tác giả - Đọc : văn vần , văn xuôi ( liệt kê các tác phẩm của mình ) Ị đắc ý, tự hào , tự tin Ị niềm hưng phấn : lôi kéo sự chú ý của nhà Trời Ị khẳng định , phô bày rất sảng khoái taøi naêng cuûa baûn thaân -Giới thiệu : Tên , họ , bút danh , quê hương , đất nước , châu lục …Ị thành khẩn , rõ ràng , hóm hỉnh , đầy tự hào Ị ý thức cá nhân , ý thức dân tộc. * Thái độ của nhà Trời -Khung cảnh đón tiếp : tĩnh túc , pha nước nhaáp gioïng , gheá baønh cho ngoài … Ò noàng nhiệt , chu đáo , trân trọng - Nhận xét của chư tiên và nhà Trời : lấy làm hay , voã tay , thaät tuyeät , laéng tai nghe , traàn gian có ít : Nhời văn như sao băng … Ị hết lòng tán thưởng , ngưỡng mộ , ước ao : anh gánh lên đây bán chợ Trời Ị dí dỏm của ngôn ngữ * Cá tính và khát khao : độc đáo, táo bạo, phúng túng, mạnh mẽ,phá cách , đường hoàng boäc loä “caùi toâi”Ò khaúng ñònh maïnh meõ nhaát giá trị bản thân , văn chương hạ giớiỊ cái ngông của người nghệ sĩ tài hoa, có cốt cách, coù taâm. Câu 4 : Nhận xét về giọng kể của tác giả. Tìm những từ ngữ chứng minh * GV bình ngắn : Tình huống lãng mạn, hình ảnh Trời , tiên khác với hình ảnh ấy trong VHTĐ : gần gũi , chân thực , giống con người a/h của VHDG : Ngồi buồn đốt một đống rơm , Khói bay nghi nguùt chaúng thôm tí naøo . khoùi bay leân taän thieân taøo . Ngọc Hoàng phán thằng nào đốt rơm. * Nghệ thuật : Tình huống hầu Trời, không gian , nhân vật cụ thể , sống động lãng mạn ; ngôn ngữ kể, lời thoại như lời nói thường: hóm hỉnh , dí dỏm , tự nhiên. * GV cho HS trao đổi nhanh (1-2phút) và sử dụng phương pháp phát vấn : Đoạn thơ nào có chất hiện thực trong văn bản ? Chất hiện thực đó là gì? Tản Đà nói đến nhiệm vũ truyền bá”thiên lương” mà Trời giao cho là có ý gì? Ý nghĩa. 3.Lời trần tình của tác giả: + Vẫn luôn ý thức về trách nhiệm với đời , khát khao được gánh vác việc đời  tự khẳng.

(140) của đoạn thơ, đặt trong hoàn cảnh của những năm 20 của thế kỉ XX? Tình cảnh văn chương hạ giới và cuộc sống của các nhà văn thời đó như thế nào ? * GV cùng HS mở rộng thêm, cung cấp những chi tiết thực về cuộc đời tác giả và các nhà văn khác: Nam Cao, Vũ Trọng Phuïng … Hoạt động 4 : Củng cố kiến thức * GV yêu cầu HS tóm lược lại những nét chung về nội dung và nghệ thuật của văn bản . Sau đó cho HS đọc lại phần Ghi nhớ(SGK) để kiểm tra , hệ thống lại kiến thức đã học * Tổ chức cho HS làm bài 1 - phần Luyện tập tại lớp. HS suy nghĩ 1-2 phút và GV gọi HS nói tại lớp ; Bài 2 : GV yêu cầu HS suy nghĩ và trả lời (nếu còn thời gian ở lớp, nếu không, sẽ là câu hỏi để kiểm tra bài cũ vào tiết sau). ñònh mình +Tình cảnh : Có tri thức , vật chất ít ỏi, khó khăn. Văn chương hạ giới rẻ như bèo Ị hiện thực cuộc sống khó khăn của văn sĩ. C.Toång keát 1.Ghi nhớ ( SGK 17) 2.Luyeän taäp Bài 1: Nêu ý tưởng của tác giả hoặc câu, đoạn thơ Ị cảm xúc của HS Bài 2: Lý giải được từ ngữ trong bài ; thái độ soáng cuûa taùc giaû. 4.Daën doø -Yeâu caàu baøi cuõ : Hoïc baøi vaø vieát laïi baøi taäp 1. Suy nghó, lí giaûi baøi taäp 2 -Chuẩn bị : Bài Tiếng Việt: Nghĩa của câu : Đọc và làm bài tập; sử dụng từ điển giải nghĩa để so sánh nghĩa của từ trong câu ; đánh dấu những vấn đề khó hiểu , ghi lại những câu hỏi 5.Ra đề trắc nghiệm, tự luận Caâu 1 Ai là người lấy tên núi , tện sông gháp thành bút danh của mình ? A.Tản Đà B. Xuaân Dieäu C. Huy Caän D. Nguyeãn Bính . Caâu 2 Nhận xét nào dưới đây khái quát không đúng về bài thơ Hầu trời của Tản Đà ? A.Mạch thơ được triển khai theo lôgíc một câu chuyện với các chi tiết cụ thể , rành mạch . B. Bằng tưởng tượng chuyện Hầu trời đã giúp nhà thơ khẳng định tài năng của bản thân và quan niệm mới meû cuûa oâng veà ngheà vaên. C. Bài thơ thể hiện ý thức sâu sắc của cái tôi cá nhân đầy cá tính . D. Bài thơ thể hiện những tư tưởng mới , có tính chất khai mở cho thơ mới Việt Nam . Caâu 3 Cách thể hiện cái tôi trong bài thơ Hầu trời của Tản Đà giống với cách thể hiện cái tôi trong bài thơ nào? A. Bài ca ngất ngưởng B. Baøi ca ngaén ñi treân baõi caùt C.Baøi ca phong caûnh Höông Sôn D.Khoùc Döông Khueâ Caâu 4: Trong lời “khoe” văn với trời Tản Đà đã không kể đến loại văn nào dưới đây ? A. Vaên thuyeát lyù B. Vaên chôi C. Vaên giaùo duïc D. Văn vị đời Caâu 5 Trong câu chuyện đối thoại với trời , Tản đà đã tưởng tượng ra sứ mệnh của mình được ông trời giao cho là: A. Sứ mệnh của một nhà văn. B. Sứ mệnh thúc đẩy sự phát triển của xã hội – sứ mệnh thiên lương . C. Sứ mệnh là một nhà báo cải cách xã hội . D. Sứ mệnh của một vị đại quan cải cách xã hội. 6.Ruùt kinh nghieäm.

(141) Tieát 78 Soạn 19/1/08 Daïy 22/1/08 TIEÁNG VIEÄT : NGHÓA CUÛA CAÂU (tieáp theo) A .Muïc tieâu baøi hoïc: Giuùp HS: - Nắm được những nội dung cơ bản về hai thành phần nghĩa của câu . - Nhận ra và biết phân tích hai thành phần nghĩa của câu , diễn đạt được nội dung cần thiết của câu phù hợp với ngữ cảnh . B.Troïng taâm , phöông phaùp . TT: hai thaønh phaàn nghóa cuûa caâu . PP : kết hợp diễn giảng , phát vấn, nêu vấn đề , trao đổi thảo luận nhóm . C.Chuaån bò GV : SgK , SGV vaø moät soá VD khaùc . HS : đọc kỹ bài học , trả lời các câu hỏi liên quan vào một nửa vở . C.Tieán trình tieát daïy 1.Ổn định lớp , kt sĩ số . 2.Kieåm tra baøi cuõ Câu có những thành phần nghĩa cơ bản nào? Có những loại nghĩa sự việc nào? Cho VD và phân tích các thành phần nghĩa có trong VD đã cho. 3.Bài mới. Hoạt động của GV và HS. Yêu cầu cần đạt. Hoạt động 3: Nghĩa tình thái -GV diễn giảng : khi đề cập tới sự việc nào đó người nói không thể không bộc lộ thái độ , sự đánh giá của mình đối với sự việc đó . Đó có thể là sự tin tưởng chắc chắn , sự hoài nghi, sự phỏng đoán , sự. III. Nghóa tình thaùi 1.Sự nhìn nhận đánh giá và thái độ của người nói đối với sự việc được nói đến trong câu . - Khẳng định tính chân thực của sự việc : “Thaät hoàn , thaät phaùch , thaät thaân theå Thật được lên tiên sướng lạ lùng .”.

(142) đánh giá cao hay thấp , tốt hay xấu , sự nhấn mạnh hoặc coi nhẹ đối với sự việc . -HS đọc các ngữ liệu SGK/18 , nắm các kiểu nghĩa tình thái trong từng ví dụ và cho thêm các ví dụ mỗi loại . - Gv laéng nghe, nhaän xeùt vaø giaûng theâm những chỗ HS còn lúng túng , lơ mơ .. -Phỏng đoán sự việc với độ tin cậy cao hoặc thấp: “Trời lại phê cho văn thật tuyệt Vaên traàn nhö theá chaéc coù ít” . -Đánh giá mức độ hay số lượng đối với một phương diện nào đó của sự việc “ Những áng văn con in cả rồi” . -Đánh giá sự việc có thực hay không có thực , đã xảy ra hay chöa xaûy ra: “Baåm quaû coù teân Nguyeãn Khaéc Hieáu”. - Khẳng định tính tất yếu , sự cấn thiết hay khả năng của sự vieäc: “Trời rằng không phải là trời đày Trời định sai con một việc này . 2. Tình cảm thái độ của người nói đối với người nghe -GV diễn giảng : người nói thường thể - Tình caûm thaân maät , gaàn guõi : hiện tình cảm thái độ của mình đối với “ Hueá ôi , queâ meï cuûa ta ôi người nói , người nghe . Để nhận biết tình Nhớ tự thuở xưa tuổi chín , mười” . cảm , thái độ người nói cần chú ý các từ -Thái độ bực tức , hách dịch : ngữ xưng hô , các từ ngữ cảm thán , tình “ Maëc keä chuùng bay, tao thöông chuùng bay thì ai thöông tao” . thái ở cuối câu … -Thaù i độ kính cẩn : -HS đọc các ngữ liệu SGK/18 , nắm các “ Cắn cỏ con lạy ông trăm nghìn mớ lạy ông , ông mà bắt con đi kiểu nghĩa tình thái trong từng ví dụ và thi oâng nghò gheùt con , caû nhaø con khoå” . cho thêm các ví dụ mỗi loại . IV. Luyeän taäp - Gv laéng nghe, nhaän xeùt vaø giaûng theâm Baøi 1 những chỗ HS còn mơ hồ . Nghĩa sự việc Nghóa tình thaùi Hoạt động 4 : Củng cố a.“ Ngoài này …cành a. Chaéc ( nghóa phoûng Yêu cầu cả lớp làm bài tập luyện tập cam, trong ấy nắng xanh đoán với độ tin cậy SGK/20; Goïi 4 HS theå hieän treân baûng : lam ngọn dừa”nghĩa chỉ cao) . + 1 hs laøm caâu a,b ( baøi 1) ñaëc ñieåm, tính chaát. b.Roõ raøng ( nghóa khaúng +1 hs laøm caâu c,d ( baøi 1) b. “Taám aûnh chuïp hai định tính chân thực của +1 hs laøm caâu a,b ,c ( baøi 2) sự việc) . +1 hs làm câu d ( bài 2) và bài 3 .Các bạn mẹ con kia là mợ Du và thaè n g Duõ n g”. c. Thaät laø ( nghóa khaúng treân baûng laøm xong Gv cho moät soá HS c.“ Moä t caù i goâ n g… saù u định tính chân thực của nhận xét , bổ sung ( nếu có) , GV đánh giá ngườ i tuø ” nghóa bieå u thò sự việc) . , cho điểm những bài làm tốt . quan heä . d. Chỉ ( nghĩa đánh giá d. “ Xöa nay haén soáng về mức độ đối với một bằng cướp giật , doạ nạt phương diện của sự , haén maïnh vì lieàu” việc) . Thì sao? Đã nghóa bieãu thò haønh đành (nghĩa đánh giá sự động. việc có thực hay không có thực , đã xảy ra hay chöa xaûy ra) . Baøi 2 ( Chú ý những từ ngữ : của đáng tội ; có thể; những ; đấy ; cơ maø) . Baøi 3 Nối (a)với “hình như” ; (b) với “dễ”; (c) với “tận” ..

(143) 4.Daën doø : - Học thuộc ghi nhớ , nắm ý chính mỗi phần , hoàn thành bài luyện tập ở SGK/19,20 - Chuaån bò baøi Voäi vaøng cuûa Xuaân Dieäu. 5. Ruùt kinh nghieäm tieát daïy. 6. Caâu hoûi kieåm tra Caâu 1 Cho câu văn “ Cũng chưa chắc đã có người tham gia vào phát triển vùng nguyên liệu mía của nhà máy Lam Sơn trong đợt thứ 2 này” Tình thaùi trong caâu vaên treân laø : A. hướng về sự việc B. hướng về người đối thoại Caâu 2 Trong hai ngữ liệu sau , từ đâu trong ngữ liệu nào không phải là tình thái từ ? (1) Một phen thay đổi sơn hà Taám thaân chieác laù bieát laø veà ñaâu ( Vaên chieâu hoàn – Nguyeãn Du) (2). . Khoán naïn … OÂng giaùo ôi!... Noù coù bieát gì ñaâu ! (Laõo Haïc- Nam Cao) A. Từ đâu trong ngữ liệu 1 . B. Từ đâu trong ngữ liệu 2 . Caâu 3 Tình thái là nghĩa của câu. Về mặt ngữ pháp , tình thái không được biểu hiện bằng : A. Các tính từ B. Các quan hệ từ C. Các động từ D. Caùc kieåu caâu ..

(144) Tieát 79,80 Soạn 19/1/08 Daïy 22/1vaø 11/2/08. ĐỌC VĂN : VỘI VAØNG (Xuaân Dieäu ). A.Muïc tieâu baøi hoïc Giuùp HS: -Cảm nhận được niềm khao khát sống mãnh liệt, sống hết mình và quan niệm về thời gian, tuổi trẻ và hạnh phuùc cuûa Xuaân Dieäu theå hieän qua baøi thô . - Thấy được sự kết hợp nhuần nhị giữa mạch cảm xúc mãnh liệt , dồi dào và mạch lí luận chặt chẽ cùng với những sáng tạo độc đáo về mặt nghệ thuật của nhà thơ . B. Troïng taâm, phöông phaùp TT: niềm khao khát sống mãnh liệt , sống hết mình của Xuân Diệu và những sáng tạo mới lạ trong hình thức theå hieän cuûa baøi thô . PP: Kết hợp phát vấn , gợi mở, nêu vấn đề , diễn giảng , thảo luận nhóm . C.Chuaån bò GV: SGK, SGV vaø moät soá baøi thô coù chung noäi dung cuûa nhaø thô Xuaân Dieäu . HS: đọc kỹ bài thơ và trả lời các câu hỏi phần hướng dẫn học bài . D.Tieán trình tieát daïy 1. Ổn định lớp, kt sĩ số 2. Bài cũ :đọc thuộc lòng một đoạn thơ trong bài Hầu trời của Tản Đà và phân tích ? 3. Bài mới. Hoạt động của GV và HS. Yêu cầu cần đạt. Hoạt động 1 : tìm hiểu chung HS trao đổi trong bàn 2 phút câu hỏi sau: Hãy tóm tắt những nét chính trong cuộc đời và sự nghiệp của Xuân Diệu vaø ruùt ra moät soá nhaän xeùt . Hết 2 phút GV gọi đại diện trình bày , cho một số HS nhận xét câu trả lời của baïn . GV nhaän xeùt chung vaø nhaán moät số ý chính , hướng dẫn HS học trong SGK.. I.Tìm hieåu chung 1. Taùc giaû -Teân thaät Ngoâ Xuaân Dieäu; buùt danh khaùc Traûo Nha. - Quê cha ở Hà Tĩnh , Quê mẹ ở Bình Định , lớn lên ở Quy Nhơn. -Xuân Diệu xa gia đình từ nhỏ và sống ở nhiều nơi, mỗi miền đất có những ảnh hưởng nhất định đến hồn thơ của ông . + Trước Cách mạng tháng tám , Xuân Diệu là nhà thơ mới nhất trong các nhà thơ mới . Sau Cách mạng ông nhanh chóng hoà nhập gắn bó với đất nước , nhân dân và nền văn học dân tộc. + Xuân Diệu để lại một sự nghiệp văn học lớn . Ông là cây bút có sức sáng tạo dồi dào , mãnh liệt, bền bỉ. + Xuân Diệu từng là Uỷ viên ban chấp hành hội nhà văn Việt Nam , là viện sĩ thông tấn Viện Hàn lâm nghệ thuật cộng hoà dân chủ.

(145) GV neâu caâu hoûi : + cho biết xuất xứ bài thơ. Tại sao trong tieåu daãn SGK nhaän xeùt “Voäi vàng là một trong những bài thơ tiêu biểu nhất của Xuân Diệu trước Cách maïng thaùng taùm” ? HS phát biểu ý kiến cá nhân , những hs khaùc nghe vaø nhaän xeùt , GV nhaän xeùt vaø choát laïi . + Bài thơ có thể chia mấy đoạn ? nội dung chính mỗi đoạn . + Khái quát chủ đề bài thơ . HS phát biểu ý kiến cá nhân , những hs khaùc nghe vaø nhaän xeùt , GV nhaän xeùt vaø choát laïi. Hoạt động 2: đọc hiểu Gọi 2 HS đọc bài thơ , GV nhận xét giọng đọc, cách đọc. -Em haõy cho bieát vò trí , yù nghóa , hình thức diễn đạt và tư tưởng độc đáo của 4 câu thơ đầu . -HS phát biểu ý kiến cá nhân , những hs khaùc nghe vaø nhaän xeùt , GV nhaän xeùt vaø choát laïi. - Thiên nhiên , sự sống quen thuộc được tác giả cảm nhận và diễn tả ntn trong 9 caâu thô tieáp theo? Haõy chæ ra nét mới trong quan niệm của Xuân Dieäu veà cuoäc soáng , tuoåi treû vaø haïnh phuùc ? HS phát biểu ý kiến cá nhân , những hs khaùc nghe vaø nhaän xeùt , GV nhaän xeùt vaø choát laïi.. Vì sao thi nhân đang vui bỗng chợt buoàn , ñang say söa ngaát ngaây boãng. Đức . Ông được tặng giải thưởng HCM về văn học nghệ thuật . Nhaän xeùt: Xuân Diệu là nhà thơ lớn của VHVN hiện đại , là nhà thơ mới nhất trong các nhà thơ mới . Thơ Xuân Diệu thể hiện một hồn thơ khát khao giao cảm với đời . Hồn thơ Xuân Diệu nhạy cảm với thời gian . Xuân Diệu là nhà thơ của tuổi trẻ , tình yêu , được mệnh danh là ông hoàng tình yêu. 2.Baøi thô VOÄI VAØNG . a. Xuất xứ : in trong tập “ thơ Thơ” xuất bản 1939 . b. Boá cuïc : 3 phaàn * 13 câu đầu :bộc lộ tình yêu cuộc sống trần thế tha thiết . * 15 câu tiếp : nỗi băn khoăn về sự ngắn ngủi của kiếp người trước sự trôi qua nhanh chóng của thời gian . * còn lại : lời giục giã cuống quýt vội vàng để tận hưởng những giây phút tuổi xuân của mình giữa mùa xuân của cuộc đời , của vũ truï . c. Chủ đề : lòng yêu đời , thiết tha với cuộc sống đến độ say mê cuoàng nhieät cuûa Xuaân Dieäu . II. Đọc hiểu * Đọc: Đọc diễn cảm, đúng với cảm xúc và giọng điệu ở mỗi đoạn thô . 1.Tình yeâu cuoäc soáng say meâ , tha thieát cuûa nhaø thô. * Bốn câu đầu Toâi muoán : taét naéng…, buoäc gioù… ước muốn táo bạo, muốn đoạt quyền tạo hoá , làm chủ thiên nhiên , bắt thiên nhiên theo ý mình . Muốn giữ mãi màu sắc trẻ trung của cuộc sống “ cho hương đừng nhạt, nắng đừng phai…”. * Chín caâu tieáp theo -Bức tranh thiên nhiên , cuộc sống dưới con mắt nhà thơ có đủ : ong bướm , hoa lá , yến anh và cả bình minh rực rỡ ( d/c)tất cả đang ở thời kỳ sung mãn nhất , sức sống căng đầy nhất : “ tuần tháng mật của ong , bướm ; hoa của đồng nội xanh rì , lá của cành tơ phơ phất ; khúc tình si của yến anh, hàng mi chớp ánh mặt trời … Tất cả đều hiện hữu như có đôi, có lứa có tình , như mời , như gọi , như xoaén xuyùt . Thi sĩ lãng mạn đã đón chào và chiêm ngưỡng cuộc sống thiên nhiên bằng cặp mắt xanh non của tuổi trẻ . Cái nhìn vừa ngỡ ngàng vừa đắm say ngây ngất . Điệp khúc “ này đây” + liệt kê theo chiều tăng tiến + từ láy tượng hình biểu cảm + nhịp thơ gấp gáp , khẩn trương vừa diễn tả cảm giác sung sướng ngây ngất , vừa như hối thúc giục gia tận hưởng thiên đường trên mặt đất . - Nhà thơ tận hưởng , cảm nhận vẻ đẹp của tháng giêng , mùa xuaân: Thaùng gieâng ngon nhö moät caëp moâi gaàn cảm nhận mới mẻ, độc đáo và tinh tế ( không chỉ bằng thị giác , thính giác … mà còn cả bằng vị giác, câu thơ không chỉ gợi hình thể mà còn gợi cả hương thơm , vị ngọt khiến người ta đắm say , ngây ngaát ..

(146) day dứt băn khoăn ? Haõy phaân tích taâm traïng baên khoaên day dứt ấy để thấy được những nét mới trong quan nieäm cuûa Xuaân Dieäu veà cuoäc soáng , tuoåi treû vaø haïnh phuùc . Gv gợi ý từng khía cạnh để HS trình baøy . Trong quaù trình HS trình baøy GV đưa ra một số câu hỏi định hướng để đi đến thống nhất .. HS trao đổi trong bàn 3 phút các nội dung sau: -Tìm vaø nhaän xeùt veà hình aûnh thô, ngôn từ trong đoạn thơ cuối . - Nhịp điệu trong đoạn này có gì khác ở đoạn 2 ? - Tìm hình ảnh mới mẻ và độc đáo nhaát vaø nhaän xeùt ? Hết 3 phút GV gọi đại diện trình bày , cho một số HS nhận xét câu trả lời của baïn . GV nhaän xeùt chung vaø ñònh hướng , nhấn một số ý . Từ phần đọc hiểu trên GV hướng hs đến ghi nhớ (SGK/23) . Hoạt động 3 : củng cố GV yeâu caàu HS khaùi quaùt giaù trò noäi dung , ngheä thuaät cuûa baøi thô , GV nhaéc laïi noäi dung sau .. 2. Nỗi băn khoăn về sự ngắn ngủi của kiếp người trước sự trôi qua nhanh chóng của thời gian . - Nhaø thô boäc baïch : Tôi sung sướng . Nhưng vội vàng một nửa. + Sung sướng vì được sống trong ngày xuân tươi đẹp + Vội vàng vì thời gian trôi đi … Nên : không chờ nắng hạ mới hoài xuân -Tự lập luận : Xuân đương tới nghĩa là xuân đương qua Xuaân coøn non nghóa laø xuaân seõ giaø Vaø xuaân heát nghóa laø toâi cuõng maát Xuân Diệu cảm nhận rất rõ bước đi của thời gian trong hơi thở của đất trời và cùng với thời gian , những gì đẹp nhất của mùa xuân , của tuổi trẻ , tình yêu rồi sẽ ra đi không trở lại . Từ xuân , tôi , tuổi trẻ cứ trở đi , trở lại , đan cài vào nhau trong hàng loạt những mâu thuẫn ( đương tới- đương qua); ( còn non- sẽ già ); ( lòng tôi rộng – lượng đời cứ chật) ; ( xuân vẫn tuần hoàn – tuổi trẻ chẳng hai lần thắm ) tạo thành nỗi day dứt , niềm tiếc nuối không nguôi . Xuân Diệu ý thức rất rõ một điều: tuổi trẻ một đi không trở lại . -Lời than thở Chẳng bao giờ, ôi! Chẳng bao giờ nữa Lời than tưởng chừng như tuyệt vọng nhưng không làm cho người ta tuyệt vọng mà bằng con đường riêng Xuân Diệu đã đốt lên tình yêu cuộc sống cho con người . 3. Lời giục giã cuống quýt vội vàng để tận hưởng những giây phút tuổi xuân của mình giữa mùa xuân của cuộc đời , của vũ trụ . - Hình ảnh thơ : sự sống mơn mởn , mây đưa gió lượn , cánh bướm với tình yêu , cái hôn , non nước , cỏ cây , mùi thơm , ánh sáng , thanh sắc , xuân hồng …là những hình ảnh tươi mới đầy sức sống . - Ngôn từ : ôm , riết , say , thâu, chếnh choáng ,đã đầy , no nê , cắn …là những động từ và những tính từ mạnh được dùng với mức độ taêng tieán . - Ñieäp khuùc “ta muoán” + nhòp thô nhanh , gaáp Tất cả lột tả quan niệm , thái độ sống của Xuân Diệu: sống là cống hiến hết mình cho cuộc đời trần thế ,tận hưởng mọi cái đẹp của tạo hoá ban cho cuộc đời . Đó là một quan niệm sống tích cực , một trái tim căng đầy sức sống và một tâm hồn ngập tràn tình yêu . III.Ghi nhớ ( SGK/23) * Cuûng coá - Giá trị nội dung : quan niệm sống mới mẻ của tác giả là yêu cuộc soáng traàn theá xung quanh ta vaø tìm thaáy trong cuoäc soáng traàn theá aáy biết bao hấp dẫn , đáng sống , biết tận hưởng những gì mà cuộc soáng ban taëng . - Giá trị nghệ thuật : những cách tân của thơ mới được thể hiện một cách sáng tạo và táo bạo qua ngòi bút Xuân Diệu từ cảm hứng , ý tưởng thơ cho đến nhịp điệu , ngôn từ … Tất cả đều in dấu ấn ,.

(147) phong caùch Xuaân Dieäu … 4.Daën doø : - Học thuộc ghi nhớ , nắm ý chính mỗi phần , hoàn thành bài luyện tập ở SGK/23. - Chuẩn bị bàiđọc thêm Tương tư của Nguyễn Bính và ôn lại phương pháp làm bài văn nghị luận để viết bài soá 5 vaøo tieát sau. 5. Ruùt kinh nghieäm tieát daïy. 6. Caâu hoûi kieåm tra Caâu 1 Hãy cho biết ông là ai: ông để lại ngót 50 tác phẩm thuộc nhiều thể loại khác nhau . Ông xứng đáng được xem là một nghệ sĩ lớn, một nhà văn hoá lớn , ông được bầu là viện sĩ thông tấn Viện hàn lâm nghệ thuật cộng hoà dân chủ Đức… A. TẢN ĐAØ. B. XUAÂN DIEÄU. C.HUY CAÄN. D. NGUYEÃN BÍNH. Caâu 2 : Baøi Voäi Vaøng cuûa Xuaân Dieäu laø : A. Tiếng nói của tâm hồn yêu đời , yêu cuộc sống đến cuồng nhiệt . B. Tieáng noùi cuûa tình yeâu vaø haïnh phuùc. C. Tieáng noùi cuûa tình caûm cuoàng nhieät . D. Tiếng nói của con tim rạo rực trước tình yêu cuộc sống .. ĐỌC THÊM: TƯƠNG TƯ. (Nguyeãn Bính ). A.Muïc tieâu baøi hoïc Giuùp HS : - Hiểu được phong cách thơ Nguyễn Bính – một nhà thơ của đồng quê . - Nắm được hồn thơ dân tộc thể hiện qua bài Tương tư . B.Troïng taâm , phöông phaùp TT: trả lời các câu hỏi trong hướng dẫn học bài . PP: HS đọc kĩ toàn bài và trả lời các câu hỏi . C. Chuaån bò GV: SGK vaø moät soá baøi thô “chaân queâ” cuûa Nguyeãn Khuyeán . HS: soạn bài D. Tieán trình tieát daïy ( noái tieáp sau khi daïy xong baøi Voäi vaøng cuûa Xuaân Dieäu). Hoạt động của GV và HS Hoạt động 1: tìm hiểu chung Từ phần tiểu dẫn SGK , HS tóm lược những nét chính về cuộc đời và thơ vaên Nguyeãn Bính . GV laéng nghe vaø nhaän xeùt , Y/c hoïc trong SGK.. Yêu cầu cần đạt I. Tìm hieåu chung 1. Taùc giaû * Cuộc đời (1918-1966) Teân Nguyeãn Troïng Bính , xuaát thaân trong gia ñình nhaø nho ngheøo . Queâ Vuï baûn – Nam Ñònh . * Sự nghiệp thơ văn - Nguyễn Bính tìm về với hồn thơ dân tộc và rất thành công với con đường thơ này . Ông được mệnh danh là nhà thơ của đồng quê. - Tác phẩm tiêu biểu : chia hai giai đoạn ( trước và sau CaÙch mạng thaùng Taùm ) ( HS đọc trong SGK).

(148) Hoạt động 2 : Trả lời câu hỏi Thaûo luaän nhoùm 3 phuùt caùc caâu hoûi SGK ghi baûng phuï Caâu 1: nhoùm 1,2 Caâu 2: nhoùm 3,4 Caâu 3: nhoùm 5,6 Heát 3 phuùt caùc nhoùm daùn baûng phụ ,GV gọi đại diện trình bàytheo thứ tự , cho một số HS nhóm khác nhận xét câu trả lời của bạn . GV nhận xét chung và định hướng , nhấn moät soá yù .. 2.Baøi thô a.Xuất xứ :rút trong tập “ Lỡ bước sang ngang"in năm 1940 . b. Chủ đề Tình cảm nhớ mong của chàng trai thôn Đoài với cô gái thôn Đông . II. Trả lời câu hỏi 1.Nỗi nhớ mong của chàng trai trong bài với cô gái thật tha thiết , khắc khoải “ chín nhớ mười thương”. 2.Kể lể , trách móc nhiều song cũng rất nhún nhường và tế nhị , hy voïng coâ gaùi hieåu vaø chaáp nhaän tình caûm cuûa mình . 3. Trong bài thơ Tương tư hiện lên hồn xưa của đất nước , đó là những hình ảnh : thôn , làng , mái đình , cây đa , bến nước , hoa bướm , cau trầu . Ngoài ra lời thơ còn rất gần với ca dao , dân ca , sử dụng thành ngữ dân gian hiệu quả …. 4.Daën doø : - Hoïc thuoäc baøi thô, naém yù chính moãi phaàn . - Chuaån bò baøi Luyeän taäp thao taùc laäp luaän baùc boû. 5. Ruùt kinh nghieäm tieát daïy 6. Caâu hoûi kieåm tra Caâu 1 Hai câu thơ “ Bao giờ bến mới bến mới gặp đò ? Hoa khuê các bướm giang hồ gặp nhau? ) sử dụng biện pháp tu từ nào nhiều nhất ? A. AÅn duï B .Nhân hoá C. Hoán dụ D. So saùnh Caâu 2 Hoa khuê các , bướm giang hồ trong câu Hoa khuê các bướm giang hồ gặp nhau ? ngụ ý chỉ : A. Vẻ đẹp của người con gái và sự phiêu bạt của người con trai . B. Đề cao người con gái sang quý như hoa nơi vườn quý , vừa nhún nhường xem mình như kẻ trôi nổi thaáp keùm hôn . C. Chỉ người con gái không nghiêm túc trong quan hệ yêu đương . D. Chỉ người con trai không nghiêm túc trong quan hệ yêu đương ..

(149) Tieát 81 Soạn 23/1/08 Daïy 12/2/08. LAØM VAÊN: VIEÁT BAØI SOÁ 5 (Nghò luaän vaên hoïc). A.Muïc tieâu baøi hoïc Giuùp HS: - Biết vận dụng các thao tác lập luận đã học ( phân tích , so sánh) để làm một bài nghị luận văn học . - Biết trình bày và diễn đạt nội dung bài viết một cách sáng sủa , đúng quy định . - Tạo hứng thú đọc văn cũng như niềm vui viết văn. B. Troïng taâm, phöông phaùp TT: Nghị luận một vấn đề thuộc lĩnh vực văn học ( tác giả hoặc tác phẩm )trong chương trình đọc văn lớp 11 đến thời điểm hiện tại . PP: Khoanh vùng kiến thức để HS ôn luyện, làm bài cho tốt . C.Chuaån bò: -GV ra đề , đáp án nộp trước 10 ngày để bốc thăm ,phô tô . -HS : Ôn phương pháp , kĩ năng làm văn nghị luận; Học những bài đã giới hạn để làm bài . D. Tieán trình tieát daïy. 1. Ổn định lớp , kt sĩ số . 2. Bài mới. ( có đề , đáp án đính kèm ). 3.Daën doø . ( Hoâm sau hoïc baøi Traøng giang cuûa Huy Caän) ..

(150) Tieát 82 Soạn 10/2/08 Daïy 12/2/08. Đọc văn: TRAØNG GIANG (Huy Caän). A.Muïc tieâu baøi hoïc Giuùp HS: -Cảm nhận được nỗi buồn cô đơn trước vũ trụ rộng lớn , nỗi sầu nhân thế , niềm khao khát hoà nhập với cuộc đời và tình cảm đối với quê hương đất nước của tác giả . - Thấy được màu sắc cổ điển trong một bài thơ mới . B. Troïng taâm , phöông phaùp TT: Bức tranh thiên nhiên và tâm trạng nhà thơ Chỉ ra được đôi nát phong cách thơ Huy Cận trong bài thơ này . PP: Kết hợp phát vấn , gợi mở, nêu vấn đề , diễn giảng , thảo luận nhóm . C.Chuaån bò GV: SGK, SGV vaø moät soá baøi thô khaùc cuûa nhaø thô Huy Caän . HS: đọc kỹ bài thơ và trả lời các câu hỏi phần hướng dẫn học bài . D.Tieán trình tieát daïy 1. Ổn định lớp, kt sĩ số 2. Baøi cuõ Đọc thuộc một đoạn thơ trong bài Vội vàng của Xuân Diệu và nhận xét khái quát về những đặc điểm nổi bật của đoạn thơ ? 3.Bài mới. Hoạt động của GV và HS Hoạt động 1 : tìm hiểu chung Từ phần tiểu dẫn SGK em hãy tóm lược những nét cơ bản trong cuộc đời và sự nghiệp của Huy Caän ? GV cho moät em nhaän xeùt caâu traû lời của bạn và bổ sung ( nếu có) GV nhaän xeùt chung vaø choát caùc yù cô baûn .. Cho biết xuất xứ của bài Tràng giang ? GV cung caáp theâm cho HS kieán. Yêu cầu cần đạt I.Tìm hieåu chung 1. Taùc giaû * Cuộc đời (1919-2005 ) . - Teân khai sinh Cuø Huy Caän , queâ Haø Tónh . - Trước cách mạng tháng Tám 1945 là đại biểu xuất sắc của phong trào thơ mới . Năm 1942 đi theo cách mạng , sau cách mạng tháng Tám 1945 tích cực phục vụ kháng chiến và phục vụ nhân dân , ông sáng tác nhiều ở giai đoạn này . -Giữ nhiều chức vụ quan trọng trong bộ văn hoá nước nhà . được tặng giải thưởng HCM về văn học nghệ thuật năm 1996 . * Sự nghiệp thơ văn - Thơ Huy CẬn giàu tính triết lý , suy tưởng . - Taùc phaåm tieâu bieåu : + Trước cách mạng : ( SGK/ + Sau caùch maïng ( SGK/ 2. Baøi thô Traøng giang a. Xuất xứ Rút trong tập Lửa thiêng , Xuất bản năm 1940 ..

(151) thức về tập thơ Lửa thiêng .. Đây là tập thơ đầu tay của Huy Cận , tập thơ khẳng định một trong những vị trí hàng đầu của ông trong phong trào thơ mới . Bao trùm trong Lửa thiêng là nỗi buồn , buồn trong không gian , buồn trong thời gian , buồn trước hiện tại , quay về quá khứ càng buồn. Cho HS trao đổi 1 phút các ý sau: b.Nhan đề Em hieåu Traøng giang laø nhö theá Tràng giang : âm Hán Việt gợi không khí cổ kính và đầy tính khái quát. nào ? Tràng giang có gì khác với Với cách láy vần ang đã tạo được dư âm vang- xa – trầm –lắng –mênh Trường giang? Từ đó cho biết mang . Như vậy Tràng giang không chỉ là con sông dài( trường giang ) dụng ý trong cách đặt nhan đề bài mà còn là con sông lớn ( đại giang ) , không phải là con sông cụ thể nào thô cuûa Huy Caän . mà đó là con sông mang ý nghĩa khái quát gợi lên nỗi buồn mênh Đề từ của bài thơ có 7 chữ , tìm mang , rợn ngợp . những từ nói về cảnh trong đề từ , c. Lời đề từ như vậy những từ còn lại trong đề + Trời rộng , sông dài là không gian mênh mông vô biên . từ nói gì? Hãy khái quát nội dung + Bâng khuâng , nhớ là tâm trạng buồn , cô đơn giữa trời rộng , sông dài của đề từ ? . Cho moät vaøi HS trình baøy yù kieán Đối diện với cái vô cùng , vô tận của không gian và cái vô thuỷ , vô chung cuûa nhoùm , goïi nhoùm khaùc chung của thời gian , con người cảm nhận một cách thấm thía nỗi cô đơn nhận xét câu trả lời của bạn và bổ , sự nhỏ nhoi của chính mình , thấy bơ vơ lạc lõng . Đó là nỗi niềm của sung ( neáu coù) cái tôi nhà thơ . Lời đề từ vừa tô thêm cảm giác tràng giang vừa thâu GV nhận xét chung và chốt các ý tóm cảm xúc chủ đạo , vừa gợi nét nhạc chủ âm cho bài . cô baûn . II. Đọc hiểu Hoạt động 2: Đọc hiểu * Đọc: diễn cảm để thấy được âm hưởng trầm buồn , cổ kính của bài thơ Gọi 2 HS đọc bài thơ , GV nhận . xét giọng đọc , cách đọc. 1. Khoå 1 HS đọc khổ 1 và chỉ ra dấu hiệu Bài thơ mở ra bằng cảnh tượng sông nước mênh mang : ngheä thuaät dieãn taû noãi buoàn cuûa + sóng gợn : sóng nhẹ , lan toả rộng… thi nhaân , phaân tích khoå thô ? + buoàn ñieäp ñieäp : noãi buoàn choàng chaát … GV nhận xét và hướng HS khai + thuyền xuôi mái nước song song : hình ảnh gợi buồn ( thuyền nước thaùc , phaân tích , choát yù . hững hờ …)  Hai câu thơ đầu với nhịp thơ chậm , nhẹ, âm điệu buồn , gợi nỗi buồn mieân man baát taän ; aâm thaàm maø da dieát khoâng nguoâi . - Cảnh tượng : Thuyền về nước lại … Cuûi moät caønh khoâ laïc maáy doøng Với nghệ thuật đối ( đối ý và đối xứng : thuyền về nước lại ; củi một caønh laïc maáy doøng ) + hình aûnh taû thöcï , choïn loïc ( caønh cuûi khoâ troâi nổi , lạc lõng , bập bềnh trên dòng tràng giang ) , hai câu thơ gợi cảm giác chia ly vô định , gợi lên nỗi buồn về kiếp người nhỏ bé , vô định . HS đọc khổ 2 , trao đổi trong bàn 2.Khổ 2 2 phuùt caùc yù : Lô thô coàn nhoû , gioù ñìu hiu - Nêu cảm nhận của mình về cảnh  Sử dụng đảo ngữ + từ láy biểu cảm ( lơ thơ , đìu hiu ) cùng gợi lên sự ở 2 câu đầu của khổ thơ . buoàn baõ , quaïnh vaéng , coâ ñôn . GV nhận xét và hướng HS khai Đâu tiếng làng xa vãn chợ chiều thaùc , phaân tích , choát yù .  câu hỏi tu từ gợi thêm một nét buồn “ ngay cả tiếng chợ chiều đã vãn -Nhận xét các từ “ xuống , lên , ở một làng xa nào đấy cũng không có nữa , tất cả đều vắng lặng , cô saâu , choùt voùt , daøi , roäng , coâ lieâu” tòch . ở 2 câu còn lại trong khổ thơ . Nắng xuống trời lên sâu chót vót Sông dài , trời rộng bến cô liêu Cho moät vaøi HS trình baøy yù kieán.

(152) chung cuûa nhoùm , goïi nhoùm khaùc nhận xét câu trả lời của bạn và bổ sung ( neáu coù) . GV nhaän xeùt chung vaø choát caùc yù cô baûn . HS đọc khổ 3 ,GV gọi nhận xét caùc hình aûnh thô vaø caùch mieâu taû sự vật của tác giả . GV nhận xét chung và định hướng .. HS đọc thầm khổ 4: -phân tích các hình ảnh thơ ở 2 câu đầu khổ , nhận xét về nghệ thuaät taû cuûa Huy Caän .. Trao đổi trong bàn 1 phút để trả lời câu hỏi sau : Hai câu cuối bài thơ Huy Cân đã tiếp thu và sáng tạo Đường thi , đọc hai câu thơ này người đọc cảm nhận rõ màu sắc cổ điển và cái tôi hiện đại trong khoå thô , yù kieán cuûa em? Lyù giaûi . Từ phần đọc hiểu trên GV hướng hs đến ghi nhớ (SGK/23) . Hoạt động 3 : củng cố GV yeâu caàu HS khaùi quaùt giaù trò noäi dung , ngheä thuaät cuûa baøi thô , GV nhaéc laïi noäi dung sau .. Câu thơ có giá trị tạo hình đặc sắc , không gian được mở rộng ra ba chiều : chiều dài của dòng sông , chiều rộng của bầu trời và chiều sâu của tia nắng … Cảnh càng thêm vắng lặng , con người rơn ngợp trước khoâng gian meânh moâng , noãi buoàn thaám saâu. 3.Khoå 3 - Hình ảnh “ Bèo dạt về đâu hàng nối hàng” + câu hỏi tu từ “ về đâu” một lần nữa gây ấn tượng về sự chia ly , tan tác , càng gợi thêm nỗi buoàn meânh moâng . - “ Không cầu , không đò , bờ xanh tiếp bãi vàng” từ không được lặp lại hai laàn trong hai caâu thô lieân tieáp ,phuû ñònh daáu hieäu cuûa cuoäc soáng sum vaày nhöng laïi khaúng ñònh caùi coù ( noãi buoàn daèng daëc trong thi nhaân ) . Vì thế nỗi buồn ở bài thơ này không chỉ là nỗi buồn mênh mông trước trời rộng , sông dài mà còn là nỗi buồn nhân thế , nỗi buồn trước cuộc đời . 4. Khoå 4 “ Lớp lớp mây cao đùn núi bạc Chim nghieâng caùnh nhoû boùng chieàu sa”  hình aûnh thô coå ñieån + buùt phaùp chaám phaù , caûnh thieân nhieân hieän leân tuy buoàn nhöng thaät huøng vó , traùng leä . Nghệ thuật đối lập ( cánh chim đơn độc nhỏ bé với vũ trụ bao la , hùng vĩ làm cho cảnh thiên nhiên rộng hơn , thoáng hơn , hùng vĩ hơn đồng thời gợi cảm giác về sự vô nghĩa , yếu ớt của mỗi sinh vật , mỗi kiếp người trước vũ trụ mênh mông . - Trước cảnh sông dài , trời rộng Huy Cận giãi bày “ Lòng quê dợn dợn vời con nước Không khói hoàng hôn cũng nhớ nhà” Huy Cận tiếp thụ và sáng tạo thơ Đường ( Thôi Hiệu nhìn khói , sóng nhớ đến quê hương , Huy Cận không cần có cái gợi nhớ mà lòng vẫn dợn dợn nhớ nhà . Nỗi nhớ nhà nhớ quê , nhớ tổ quốc luôn thường trực trong ông và thật mãnh liệt . Đó chính là tình yêu đất nước thần kín của nhà thơ mới trong những ngày mất nước . III. Ghi nhớ ( SGK/23 ) *Veà noäi dung -Traøng giang laø moät baøi thô hay cuûa Huy Caän . Bao truøm baøi thô laø noãi buồn thương đau đơn mênh mang . Xét đến cùng đó là nỗi buồn thế hệ mà với Huy Cận nỗi buồn ấy trở lên đặc biệt thấm thía mang một giọng ñieäu ngaäm nguøi rieâng . - Nỗi buồn trong Tràng giang là nỗi sầu vũ trụ nhưng xét đến cùng đó chủ yếu là nỗi buồn thương về cuộc đời , kiếp người , là nỗi sầu nhân theá … - Mặt khác trong chiều sâu của cảm xúc còn là tình yêu quê hương , đất nước kín đáo mà tha thiết . * Ngheä thuaät - Bài thơ mang phong vị cổ điển từ không gian ( trời rộng , sông dài) , đến thời gian( chiều tà) , từ thi liệu ( sông , thuyền , cồn , bến , mây , chim, khói , sóng ) đến ngôn từ ( tràng giang, cô liêu , sầu , đìu hiu…) ,.

(153) cả nghệ thuật đối , cách phối thanh , hoà âm ,… Tất cả tạo lên giọng traàm buoàn “ mang mang thieân coå saàu”. - Tuy nhiên bài thơ vẫn là bài thơ mới tiêu biểu với những hình ảnh và cách dùng từ táo bạo , đặc biệt ở cái tôi cá nhân nhà thơ , một cái tôi thuộc về một thời đại mới . 4.Daën doø : - Hoïc thuoäc baøi thô, naém yù chính moãi phaàn . - Chuẩn bị bài Tiểu sử tóm tắt 5. Ruùt kinh nghieäm tieát daïy 6Caâu hoûi kieåm tra Caâu 1 Bức tranh thiên nhiên tạo vật trong bài thơ Tràng giang được khắc sâu ở bình diện nào? A. Sự mênh mông vô biên. C. Sự tê tái . B. Sự hoang sơ hiu quạnh . D. Goàm A, B . Caâu 2 Cảm hứng xuyên suốt bài thơ Tràng giang là: A. nỗi đau thân phận của người dân mất nước. B. Noãi buoàn trieàn mieân , noãi saàu nhaân theá . C. Noãi buoàn cuûa keû tha höông . D. Caû A,B,C . Caâu 3 Huy Cận tỏ ra nhạy cảm với không gian rộng lớn và thời gian vĩnh hằng . Trong Tràng giang điều đó thể hiện nổi bật ở: A. Nhan đề bài thơ C. Heä thoáng hình aûnh thô B. Câu thơ đề từ D. Caû A,B,C .. Tieát 83 Soạn 14/2/08.

(154) Daïy 18/2/08. LAØM VAÊN: LUYEÄN TAÄP THAO TAÙC LAÄP LUAÄN BAÙC BOÛ. A.Muïc tieâu baøi hoïc Giuùp HS: -Củng cố và khắc sâu kiến thức và kĩ năng sử dụng thao tác lập luận bác bỏ . - Biết phát biểu ý kiến hoặc viết được đoạn nghị luận bác bỏ . B. Troïng taâm , phöông phaùp TT: HS tập nói, tập viết đoạn văn bác bỏ. PP: kết hợp giữa ôn tập và chữa bài tập ở nhà trong tiết trước . - kết hợp giữa tập viết và nói khi dùng thao tác bác bỏ . C. Chuaån bò GV: SGK, SGV và một số đề bài để HS bác bỏ. HS: làm tất cả các bài tập của tiết trước và bài tập 2,3 trong tiết luyện tập . D.Tieán trình tieát daïy 1. Ổn định lớp, kt sĩ số 2. Bài cũ :Gọi 4 HS lên bảng thực hiện phần bài tập về nhà của tiết trước . 3. Bài mới. Hoạt động của GV và HS Hoạt động 1 : Luyện tập phân tích cách laäp luaän baùc boû Trao đổi trong bàn 2 phút : Dãy trong đoạn trích a, dãy trong đoạn trích b ( trả lời các câu hỏi trong sgk với từng đoạn trích. Hết thời gian trao đổi , GV cho một vài HS trình baøy yù kieán chung cuûa nhoùm , goïi nhóm khác nhận xét câu trả lời của bạn vaø boå sung ( neáu coù) . GV nhaän xeùt chung vaø choát caùc yù cô baûn .. Yêu cầu cần đạt I.Luyeän taäp phaân tích caùch laäp luaän baùc boû Baøi 1 * Đoạn trích a - Người viết bác bỏ một quan niệm sống , một lối sống sai lầm : “ Cuộc sống riêng không biết gì hết ở bên kia ngưỡng cửa nhà mình” . Tác giả khẳng định đó là cuộc sống nghèo nàn , dù có đầy đủ tiện nghi đến đâu đi nữa” . Sau khẳng định tính chất sai lầm của cuộc sông trên , người bác bỏ dùng cách nói vừa hình tượng , vừa thực tế để phân tích cụ theå , thuyeát phuïc : -Tác giả ví lối sống đó “ giống như một mảnh vườn được chăm sóc cẩn thận… vướng mắt nữa” . - Ngay sau đó người viết đã nêu tác hại của lối sống đó bằng 1 so saùnh loâ gic “ nhöng heã coù gioâng toá … nôi hoang daïi naøo” . - Từ so sánh trên , người bác bỏ kết luận “con người không thể hạnh phúc với một hạnh phúc mỏng manh như thế” . - Từ kết luận về tính chất sai trái của quan niệm sống đó , tác giả chỉ ra quan niệm sống đúng đắn “ con người cần một đại dương …chẳng có gì đáng thèm muốn” .Tác giả sử dụng hình tượng mang tính đối lập ( mảnh vườn – đại dương) để tính chất bác bỏ được khẳng định quyết liệt hơn . Cách diễn đạt của người bác bỏ hết sức rõ ràng , rành mạch vừa lô gic vừa hình tượng , lô gic thì chặt chẽ , hình tượng thì gợi tả , gợi cảm . Vì vậy lời bác bỏ có tính thuyết phục cao . * Đoạn trích b - Người viết muốn bác bỏ một thực tế : không có người hiền tài “ phò giúp cho chính quyền buổi ban đầu” mặc dù “ trẫm đang ghé chiếu …”nhưng “người học rộng , tài cao vẫn chưa thấy có ai tìm đến” . - Ngay từ đầu người viết đã đặt hai giả thiết theo tác giả có thể.

(155) là nguyên nhân: “ Hay trẫm ít đức… Hay đang thời đổ nát …”. Tieáp theo taùc giaû phaân tích , chæ roõ tình hình “ taêm toái” khieán “đấng quân tử phải trổ tài” . Đó là hàng loạt khó khăn : “ Kỉ cöông nôi trieàu chính coøn nhieàu khieám khuyeát … khaép nôi” . - Người viết còn bộc lộ lo lắng của mình trước thực tế “ tăm tối” mà không có “đấng quân tử trổ tài” đồng thời khẳng định “ cứ cái ấp … buổi ban đầu của trẫm hay sao” - Tác giả bác bỏ bằng cách nêu lên rất nhiều câu hỏi bắt người đọc , nhất là những người có lương tri phải suy nghĩ , trăn trở , tự nhận thấy lối sống của mình chưa đúng , cần phải thay đổi , Hoạt động 2: luyện tập cách bác bỏ phải “ trổ tài” giúp nước . GV gọi 3 HS tìm hiểu đề :xác định quan II. Caùch laäp luaän baùc boû niệm sai cần bác bỏ ; tiến hành lập đề Baøi 2 cöông vaø trình baøy . * Thật ra cả 2 quan niệm đều chưa đúng . Vì vậy có thể bác bỏ GV gọi hai HS đọc bài của mình , cho moät trong hai quan nieäm . một vài em nhận xét , bổ sung từ đó chốt ý - Bác bỏ quan niệm thứ nhất : Muốn học giỏi ngữ văn chỉ cần và tìm ra kinh nghiệm học tốt môn ngữ đọc nhiều sách , học thuộc nhiều thơ văn. Quan niệm này còn vaên . phiến diện , cực đoan , vì nêu chỉ đọc nhiều sách , học thuộc nhieàu thô vaên maø khoâng coù phöông phaùp , kyõ naêng trình baøy , diễn đạt thì cũng chẳng để làm gì . Muốn học giỏi văn cần đọc nhiều và đọc có phương pháp , đồng thời còn đi đôi với việc rèn luyện nhiều về tư duy , cách nói , caùch vieát … -Bác bỏ quan niệm thứ hai : Không cần đọc nhiều sách , không cần đọc thuộc nhiều thơ văn , chỉ cần luyện nhiều về tư duy , về caùch noùi , vieát laø coù theå hoïc gioûi moân vaên. Quan nieäm naøy coøn phiến diện , cực đoan , vì muốn học giỏi môn văn đúng là luyện nói , viết , đặc biệt rèn luyện tư duy nhưng nếu không đọc nhiều saùch , hoïc thuoäc nhieàu thô vaên thì voán lieáng vaên chöông raát ngheøo naøn . Bieát caùch vieát , noùi , vieát , tö duy nhöng khoâng coù gì để tư duy , nói , viết thì sao có thể gọi là giỏi được . * Một vài kinh nghiệm để học tốt môn ngữ văn :phải kết hợp cả Hoạt động3: Luyện tập viết một bài bác hai cách học trên mới học giỏi môn văn được . bỏ hoàn chỉnh III. Luyện tập viết một bài nghị luận bác bỏ hoàn chỉnh Goïi vaøi HS xaùc ñònh yeâu caàu cuûa baøi laäp Baøi 3 luaän ( laäp daøn yù vaø vieát baøi nghò luaän baùc Daøn yù boû ) . A.Mở bài : Dẫn dắt , nêu và nhận xét khái quát về quan niệm Xaùc ñònh quan nieäm caàn baùc boû : ( Phaûi baùc boû . biết nhuộm tóc… vào các vũ trường …) B.Thaân baøi : Yêu cầu mỗi HS tự lập dàn bài và đọc -Khẳng định quan niệm trên là hoàn toàn sai . trước lớp để trao đổi , GV thống nhất . -Nguyên nhân dẫn đến quan niệm sai . -Cần có quan niệm đúng về cách sống của tuổi trẻ thời hội nhaäp. C. Kết bài : Bài học rút ra từ quan niệm trên. 4.Daën doø : - Hoàn thành bài tập 3 . Đọc tham khảo các bài tập về thao tác lập luận bác bỏ trong SBT/ 20-22). - Chuẩn bị bài Tiểu sử tóm tắt 5. Ruùt kinh nghieäm tieát daïy.

(156) Tieát 84 Soạn 16/2/08 Daïy 19/2/08 A.Muïc tieâu baøi hoïc Giuùp HS. LAØM VĂN: TIỂU SỬ TÓM TẮT.

(157) - Nắm được mục đích , yêu cầu của tiểu sử , tóm tắt . - Viết được tiểu sử tóm tắt . - Có ý thức tự trọng , chân thực khi viết tiểu sử tóm tắt . B.Troïng taâm , phöông phaùp TT: cách viết tiểu sử tóm tắt . PP: Kết hợp phát vấn , nêu vấn đề , diễn giảng , thảo luận nhóm . C.Chuaån bò GV: SGK, SGV và một số bài tiểu sử tóm tắt . HS: đọc kỹ bài học và trả lời các câu hỏi trong bài . D.Tieán trình tieát daïy 1. Ổn định lớp, kt sĩ số 2. Bài mới Hoạt động của GV và HS Yêu cầu cần đạt I.Mục đích yêu cầu của tiểu sử tóm tắt 1. Mục đích của tiểu sử tóm tắt - Thể hiện những hiểu biết về đối tượng được tóm tắt. - Giới thiệu cho người khác . - Cung cấp thông tin cho các nhà quản lý , sử dụng lao động . - Làm cơ sở để hiểu những sáng tác của tác gia được tóm tắt ( đối với tác giả vaên hoïc ) . 2. Yêu cầu đối với tiểu sử tóm tắt - Thoâng tin khaùch quan , chính xaùc . - Nội dung và độ dài văn bản phù hợp với mục đích tóm tắt . - Văn phong cần cô đọng , trong sáng , không sử dụng các biện pháp tu từ . Hoạt động 2 : Cách viết tiểu II. Cách viết tiểu sử tóm tắt sử tóm tắt 1. Choïn taøi lieäu Gọi 1 HS đọc văn bản mục a. Đọc – hiểu văn bản tiểu sử tóm tắt I( 1) /54 /SGK cả lớp theo dõi + Kể lại vắn tắt cuộc đời và sự nghiệp của nhà bác học Lương Thế Vinh . . + Tài liệu được lựa chọn để viết bài tiểu sử này là cuốn từ điển tác giả – tác Trao đổi trong bàn 2 phút phẩm văn học Việt Nam dùng cho nhà trường . Người viết ghi đầy đủ tên tài Caâu a ( nhoùm 1,2 ) lieäu , teân nhaø xuaát baûn vaø naêm xuaát baûn … Caâu b ( nhoùm 3,4 ) -Ngoài ra còn dẫn 2 cuốn sách nổi tiếng của nhà bác học mà nhiều người Caâu c ( nhoùm 5,6 ) biết đến . Hết thời gian trao đổi , GV b.Cách chọn và yêu cầu đối với tài liệu cho moät vaøi HS trình baøy yù + Sưu tầm những tài liệu viết về tiểu sử , cuộc đời và sự nghiệp của nhân kieán chung cuûa nhoùm , goïi vật cần tóm tắt . Những tài liệu này phải có độ tin cậy cao , do các nhà xuất nhoùm khaùc nhaän xeùt caâu traû baûn uy tín aán haønh . lời của bạn và bổ sung ( nếu + Sưu tầm và đọc những tài liệu của chính nhân vật được tóm tắt để hiểu coù) . theâm veà chính nhaân vaät . GV nhaän xeùt chung vaø ñònh 2.Viết tiểu sử tóm tắt hướng . a.Văn bản tóm tắt về Lương Thế Vinh gồm những nội dung: -Gọi một vài HS trả lời các + Giới thiệu khái quát: tên…; quê… câu hỏi mục 2 ( II)/55/SGK , + Những điểm nổi bật về con người và sự nghiệp Lương Thế Vinh : thần GV nhaän xeùt chung vaø ñònh đồng , thông minh và tài học , đỗ trạng nguyên , tài ngoại giao , biên soạn hướng . sách Đại thành toán pháp … + Về văn chương, nghệ thuật : có nhiều đóng góp , giữ chức Sái phu trong hội thơ Tao đàn , cuốn Hí phường phả lục … + Đánh giá chung : “ con người tài hoa , danh vọng tột bậc” ( Lê Quý Đôn) Hoạt động 1 : mục đích yêu cầu của tiểu sử tóm tắt Gọi 1 HS đọc mục (I) , cho biết mục đích và yêu cầu đối với tiểu sử tóm tắt . GV nhaéc laïi yù cô baûn vaø giaûi thích theâm , yeâu caàu HS hoïc trong SGK/53 ..

(158) b.Cách viết tiểu sử tóm tắt + Viết theo bố cục thường gặp : giới thiệu khái quát ; Những hoạt động xã hội ; Những đóng góp và thành tựu tiêu biểu ; Đánh giá chung . + Diễn đạt : ngắn gọn , cô đọng trong sáng , các thông tin cần chính xác , khaùch quan . III. Ghi nhớ Từ phần tìm hiểu trên GV ( SGK/55) hướng hs đến ghi nhớ (SGK / IV. Luyện tập 55) . Baøi 1 Hoạt động 3 : củng cố Các trường hợp cần viết tiểu sử tóm tắt là( c,d). Gọi 2 HS trả lời các câu Baøi 2 hoûibaøi 1 phaàn luyeän taäp * Các văn bản tiểu sử tóm tắt , điếu văn, sơ yếu lý lịch , giới thiệu , thuyết 55/SGK , giaûi thích vì sao minh đều có thể viết về một nhân vật nào đấy . chọn trường hợp đó ? GV a. Tiểu sử tóm tắt và điếu văn: khác nhau về mục đích và hoàn cảnh giao nhaän xeùt chung vaø ñònh tiếp . Điếu văn được viết để đọc trong lễ truy điệu nên ngoài nội dung tiểu hướng . sử của người đã mất còn thêm nhiều nội dung khác như : tiếc thương người Trao đổi trong bàn 3 phút đã mất , lời chia buồn với gia quyến … bài 2 /55/SGK ; hai nhóm một b. Tiểu sử tóm tắt và sơ yếu lý lịch yù . Cả tiểu sử tóm tắt lẫn sơ yếu lý lịch đều thuật lại những nét chính liên quan Hết thời gian trao đổi , GV tới một người nào đấy . Tuy nhiên hai văn bản có những nét khác nhau : cho moät vaøi HS trình baøy yù - Sơ yếu lý lịch do chính bản thân viết còn tiểu sử tóm tắt do người khác viết kieán chung cuûa nhoùm , goïi . nhóm khác nhận xét câu trả - Sơ yếu lý lịch là văn bản hành chính thường có mẫu cố định . Nội dung lời của bạn và bổ sung ( nếu thường nhấn mạnh đến thân nhân và các mối quan hệ . Bản lý lịch cần có coù) . xác nhận của cơ quan có thẩm quyền . Tiểu sử không cần nêu chi tiết mọi GV nhaän xeùt chung vaø yeâu quan hệ xã hội mà chỉ tập trung nêu mối quan hệ ảnh hưởng trực tiếp đến cá cầu mỗi HS về nhà hoàn nhân người được viết tiểu sử , chú trọng nhiều đến những cống hiến và đóng thành toàn bộ bài tập 2 . góp của người đó . Tiểu sử không nhất thiết có xác nhận của cơ quan có thaåm quyeàn . c. Tiểu sử tóm tắt và lời giới thiệu thuyết minh : văn bản giới thiệu thuyết minh có đối tượng rộng hơn (…) .Tuỳ đối tượng , mục đích , nội dung của văn bản giới thiệu , thuyết minh có thể nhấn mạnh , khắc sâu những nội dung khác nhau. Về hành văn , văn bản giới thiệu thuyết minh còn yêu cầu cách diễn đạt phong phú giàu hình ảnh và có tính biểu cảm . 4.Daën doø : - Hoàn thành bài tập 2, 3/55/ SGK . Đọc tham khảo các bài tập về tiểu sử tóm tắt trong SBT/34 – 37 ). - Chuaån bò baøi ÑAÂY THOÂN VÓ DAÏ vaø baøi Chieàu xuaân . 5. Ruùt kinh nghieäm tieát daïy Tieát 85 , 86 Soạn 17/2/08 Daïy 20/2/08 Đọc văn: ĐÂY THÔN VĨ DẠ( Hàn Mặc Tử) Đọc thêm: Chiều xuân ( Anh Thơ) A.Muïc tieâu baøi hoïc Giuùp HS.

(159) - Cảm nhận được bài thơ là bức tranh phong cảnh và cũng là tâm cảnh , thể hiện nỗi buồn cô đơn của nhà thơ trong một mối tình xa xăm , vô vọng . Hơn thế đó còn là tấm lòng thiết tha của nhà thơ với thiên nhiên , cuộc sống và con người . - Nhận biết sự vận động của tứ thơ , tâm trạng chủ thể trữ tình và bút pháp độc đáo , tài hoa của một nhà thơ mới . B. Troïng taâm , phöông phaùp TT: Vẻ đẹp đượm buồn của xứ Huế với cảnh thôn Vĩ bên dòng sông Hương êm đềm thơ mộng . Tất cả là cảnh trong trí tưởng tượng của người ở nơi xa đang hướng về xứ Huế với bao yêu thương , khát khao , hy vọng .-Làm rõ nguồn sáng từ bức tranh tâm hồn chiếu rọi từ sau bức tranh phong cảnh . PP: Kết hợp gợi dẫn ,phát vấn , nêu vấn đề , diễn giảng , thảo luận. C. Chuaån bò GV: SGK, SGV và một số bài thơ khác của nhà thơ Hàn Mặc Tử HS: đọc kỹ bài thơ và trả lời các câu hỏi phần hướng dẫn học bài . D.Tieán trình tieát daïy 1. Ổn định lớp, kt sĩ số 2. Baøi cuõ Đọc thuộc một đoạn thơ trong bài Tràng giang của Huy Cận và phân tích khổ thơ ? Nêu chủ đề bài thơ . 3.Bài mới. Hoạt động của GV và HS Hoạt động 1 : Tìm hiểu chung Gọi 1 HS đọc tiểu dẫn /38/SGK , cả lớp theo doõi . Gọi 1 HS tóm tắt những nét chính trong cuộc đời và sự nghiệp của Hàn Mặc Tử , cho HS khaùc nhaän xeùt vaø boå sung caâu traû lời ( nếu có) , GV nhận xét chung và giảng thêm những ý chưa rõ HS học trong SGK/38.. Nêu xuất xứ , hoàn cảnh ra đời của bài thô .. Hoạt động 2 : Đọc hiểu GV cho 3 HS đọc bài thơ , GV nhận xét giọng đọc . HS thaûo luaän 3 phuùt caùc caâu hoûi SGK/39, ghi vở thảo luận Nhoùm 1,2 ( caâu 1 ) Nhoùm 3,4 ( caâu 2 ). Yêu cầu cần đạt I.Tìm hieåu chung 1. Taùc giaû * Hàn Mặc Tử ( 1912- 1940 ) - Teân khai sinh laø Nguyeãn Troïng Trí , caùc buùt danh khaùc : Phong Traàn , Leä Thanh . - Xuaát thaân trong gia ñình coâng giaùo . - Hàn Mặc Tử có cuộc sống khá vất vả , phải thay đổi chỗ ở , choã hoïc , coâng vieäc nhieàu . - Ông làm thơ rất sớm và có năng lực sáng tạo phi thường . Tuy cuộc đời ngắn ngủi nhưng nhà thơ đã để lại một di sản thơ khá đồ sộ gồm thơ và kịch thơ . * Taùc phaåm chính ( SGK/38 ) Nét chủ đạo của thơ Hàn Mặc Tử là hồn thơ mãnh liệt luôn quằn quại , đau đớn . Người thi sĩ đặc biệt này đã yêu tha thiết cuộc đời bằng một tình yêu đau đớn . 2.Baøi thô a. Xuất xứ Baøi thô ruùt trong taäp Ñau thöông , phaàn Höông thôm , xuaát baûn 1938 . b.Hoàn cảnh ra đời Theo một số tài liệu , bài thơ được gợi cảm hứng từ một mối tình đơn phương của Hàn Mặc Tử với cô gái vốn quê Vĩ Dạ , moät thoân nhoû beân doùng soâng Höông thô moäng . II. Đọc hiểu * Đọc : đọc diễn cảm bài thơ . 1. Khoå 1 -Bài thơ mở đầu bằng câu hỏi tu từ “ Sao anh khoâng veà chôi thoân Vó” thể hiện nỗi niềm nhà thơ: nuối tiếc , băn khoăn , day dứt khi.

(160) Nhoùm 5,6 ( caâu 3 ) Hết thời gianthảo luận, GV cho một vài HS trình baøy yù kieán chung cuûa nhoùm theo trình tự đọc hiểu , gọi nhóm khác nhận xét câu trả lời của bạn và bổ sung ( nếu coù) . GV nhận xét chung và định hướng đọc hiểu từng khổ thơ theo các câu hỏi nhỏ : 1.Câu thơ mở đầu bài thơ có gì đặc biệt ? Giá trị biểu đạt trong câu thơ này . 2.Em hãy tưởng tượng cảnh thôn Vĩ qua ba caâu thô cuûa khoå 1 , nhaän xeùt veà caûnh naøy .. 3.Nhận xét cảnh trong khổ thơ thứ 2 ? Phaân tích caùc hình aûnh thô vaø caûm xuùc cuûa taùc giaû .. 4.Ở khổ 3 nhà thơ bộc lộ tâm sự của mình nhö theá naøo? Chút hoài nghi “ Ai biết tình ai … có biểu hiện niềm tha thiết với cuộc đời không ? Vì sao ?. hồi tưởng về thôn Vĩ . -Cảnh thôn Vĩ trong kí ức nhà thơ + Hình aûnh : Nắng hàng cau – nắng mới Vườn mướt – xanh như ngọc  Vĩ dạ tắm trong ánh bình minh mang một vẻ đẹp tinh khôi và dòu daøng raát Hueá . + Câu thơ “ vườn ai mướt quá xanh như ngọc” vừa như một câu hỏi , vừa là một lời bình phẩm xuýt xoa . Chữ mướt toát lên vẻ mượt mà óng ả , ngọc vừa có màu vừa có ánh . Khu vườn Vĩ Dạ lung linh màu xanh ngọc , óng mượt mà tinh khôi dưới ánh ban mai . Hình aûnh ñôn sô maø loäng laãy , thanh tuù maø cao sang . + Con người thôn Vĩ “ Lá trúc che ngang mặt chữ điền” : nghệ thuật cách điệu hoá nhà thơ muốn diễn tả vẻ đẹp hài hoà giữa người và cảnh ( thanh tú , mềm mại – lá trúc ; vuông vức , đầy đặn – mặt chữ điền ) . Đó là vẻ đẹp kín đáo mà thâm trầm rất Hueá . 2.Khoå 2 “ Gió theo lối gió , mây đường mây Dòng nước buồn thiu hoa bắp lay” nhịp thơ chậm nhẹ , không gian thoáng rộng hơn , nhưng sự vật rời rạc không có sự giao hoà gợi sự chia lìa , li biệt . Cảnh mang taâm traïng thi nhaân( buoàn ) . + Hình ảnh “ sông trăng , thuyền trăng”  đẹp . + Hai câu hỏi tu từ “ Thuyền ai đậu bến sông trăng đó Có chở trăng về kịp tối nay” như khắc khoải một nỗi niềm , như tuyệt vọng , đau thương … Cảnh vẫn đẹp mà gợi cảm giác bâng khuâng xót xa .  Toàn bộ khung cảnh trong khổ thứ 2 là một thế giới ảo . Hồn thi nhân chìm vào trong cõi mông lung . Ở đó có hẹn hò , có chờ đợi , có phấp phỏng một niềm hi vọng đau đáu và có cả dự cảm chia lìa , có thất vọng ngay trong hy vọng , có rạo rực bâng khuâng và có cả niềm đau thương nhoi nhói … Hàn Mặc Tử quả là một hồn thơ đầy bí ẩn . 3.Khoå 3 Đến khổ 3 giọng thơ khắc khoải đã trở lên gấp gáp , khẩn thiết hơn . Thi nhân đối diện với lòng mình , mơ về một bóng giai nhân tưởng chỉ như một ảo ảnh : Mơ khách đường xa , khách đường xa… Ai biết tình ai có đậm đà” + Điệp ngữ Khách đường xa nghe như reo , như hốt hoảng . + Câu khẳng định “ Aùo em trắng quá nhìn không ra” như lời đắng cay, thảng thốt đến tuyệt vọng . + Hai câu kết bài thơ với hai câu hỏi tu từ + đại từ phiếm chỉ “ai” laøm gioïng ñieäu thô traàm xuoáng , man maùc buoàn . Ñaây laø tình cảm thường trực trong con người Hàn Mặc Tử , ông luôn luôn hoài nghi, chới với hẫng hụt trong tình yêu . Hàn yêu cuộc sống nhưng cuộc sống mang lại nhiều bất hạnh do đó ông tìm cách thoát tục , lấy hư ảo để cứu cánh ..

(161) Từ phần đọc hiểu trên GV hướng hs đến ghi nhớ (SGK/39) . Hoạt động 3 : củng cố GV yeâu caàu HS khaùi quaùt giaù trò noäi dung , ngheä thuaät cuûa baøi thô , GV nhaéc laïi noäi dung sau .. III. Ghi nhớ ( SGK/39) * Cuûng coá -Baøi thô chôi vôi theo doøng caûm xuùc . Tính mô hoà , phieám chæ laø ñaëc tröng chung cuûa baøi thô -Taùc phaåm mang tính nhaân vaên saâu saéc vaø thaám thía .. 4.Daën doø : - Hoïc thuoäc baøi thô, naém yù chính moãi phaàn . - Chuaån bò baøi 5. Ruùt kinh nghieäm tieát daïy 6Caâu hoûi kieåm tra Caâu 1 Hình ảnh “ Nhìn nắng hàng cau nắng mới lên” gián tiếp gợi lên vẻ tinh khôi của thứ nắng ấy . Sở dĩ có suy luaän aáy laø vì? A. Cau là thứ cây cao nhất ở Vĩ Dạ B. Cau là thứ cây đầu tiên trong vườn nhận được những tia nắng đầu tiên của một ngày . C. Cau là thứ cây tượng trưng cho sự thanh khiết . D. Caû A,B,C Caâu 2 Trong câu thơ “ Ai biết tình ai có đậm đà” chữ ai thứ nhất chỉ chủ thể thi sĩ , chữ ai thứ hai được hiểu là: A. Chỉ người “ Khách đường xa” kia B. Chỉ tình người trong cõi trần ai này C. Caû A,B D. Chỉ dùng với hàm nghĩa mang tính trách móc Caâu 3 Câu thơ cuối thể hiện rất rõ cảm xúc chủ đạo của bài thơ . Trong câu thơ này , thi sĩ đã: A. Không còn tin vào tình đời , tình người B. Không dám tin vào tình đời , tình người C. Trở lại với những khát khao mơ u7o7c1 và niềm tin chắc chắn vào tình đời , tình người D. Goàm A, C.. ĐỌC THÊM: CHIỀU XUÂN (Anh Thô). A.Muïc tieâu baøi hoïc Giuùp HS : - Đặc điểm thơ Anh Thơ : viết về cảnh sắc nông thôn , gợi được không khí và nhịp sống đồng quê nơi miền Bắc nước ta - Ñaëc ñieåm noäi dung vaø ngheä thuaät thô Anh Thô theå hieän trong baøi thô Chieàu xuaân . B.Troïng taâm , phöông phaùp TT: trả lời các câu hỏi trong hướng dẫn học bài . PP: HS đọc kĩ toàn bài và trả lời các câu hỏi . C. Chuaån bò.

(162) GV: SGK vaø moät soá baøi thô khaùc cuûa Anh Thô. HS: soạn bài D. Tieán trình tieát daïy ( nối tiếp sau khi dạy xong bài Đây thôn Vĩ Dạ của Hàn Mặc Tử ). Hoạt động của GV và HS Hoạt động 1 : tìm hiểu chung Từ phần tiểu dẫn trong SGK/ 51 em hãy tóm tắt những nét chính về cuộc đời và sự nghiệp thơ ca của Anh Thơ . GV nghe vaø nhaän xeùt , boå sung ( neáu caàn) , yeâu caàu HS hoïc trong SGK/51.. Yêu cầu cần đạt. I.Tìm hieåu chung 1. Taùc giaû ( SGK/51) 2.Baøi thô a. Xuất xứ Rút từ tập Bức tranh quê , xuất bản 1941 , đây là tập thơ đầu tay cuûa Anh Thô . b.Noäi dung Bài thơ là một bức tranh xuân nơi đồng quê miền Bắc : bình dị , quen thuộc , chân thực nhưng tinh tế thấm đượm một tình quê đằm thắm , mượt mà . Hoạt động 2 : Hướng dẫn đọc thêm II. Hướng dẫn đọc thêm Thảo luận trong bàn 3 phút các câu sau Câu 1: bức tranh xuân nơi đồng quê miền Bắc nước ta hiện lên 1.Bức tranh chiều xuân qua ngòi bút Anh với những hình ảnh , chi tiết têu biểu : Thô hieän leân nhö theá naøo? Haõy chæ ra neùt - Möa xuaân nheø nheï vaø hoa xoan ruïng nhieàu ( d/c) riêng của bức tranh đó (dãy ngoài ). - Coû non muøa xuaân (d/c) - Bướm lượn mùa xuân( d/c) 2.Caûm nhaän gì veà khoâng khí , nhòp soáng - Trâu bò nghỉ việc đồng áng( d/c) thoân queâ trong baøi thô ? - Đồng lúa xanh rờn ( d/c) Không khí nhịp sống ấy được gợi tả bằng Tất cả những chi tiết , hình ảnh trong bức tranh chiều xuân đều những từ ngữ , chi tiết và bằng thủ pháp rất quen thuộc , chân thực và tiêu biểu . Đó là những nét vẽ độc ngheä thuaät naøo ?( daõy trong ). đáo về mùa xuân ở nông thôn Bắc Bộ không thể lẫn vào đâu Hết thời gian thảo luận , GV cho một vài được . HS trình baøy yù kieán chung cuûa nhoùm , goïi Caâu 2 : Caûm nhaän veà khoâng khí vaø nhòp soáng queâ höông trong nhóm khác nhận xét câu trả lời của bạn bài thơ vaø boå sung ( neáu coù) Bức tranh Chiều xuân mang không khí thanh bình , có phần lặng GV nhaän xeùt chung vaø choát caùc yù cô lẽ với nhịp sống êm ả ít xáo động ở nông thôn . Một bức tranh baûn . tĩnh lặng , ít chuyển động ( đò biếng lười ; quán tranh im lìm …) Câu 3 : thống kê các từ láy trong bài (êm êm; im lìm ; vắng lặng ; - HS laøm vieäc caù nhaân : haõy thoáng keâ tơi bời vu vơ; rập rờn ; thong thả ;chốc chốc ) những từ láy trong bài thơ và phân tích - Nét đặc sắc của những từ láy đó: vừa tượng hình , vừa tượng nét đặc sắc của những từ láy đó . thanh , vừa gợi , vừa tả , giàu giá trị biểu cảm . Tất cả hài hoà GV nhaän xeùt chung vaø choát caùc yù cô với nhau tạo nên tính nhạc cho bài thơ… baûn . 4.Daën doø : - Hoïc thuoäc baøi thô, naém yù chính moãi phaàn . - Chuaån bò baøi Chieàu toái cuûa HCM. 5. Ruùt kinh nghieäm tieát daïy 6.Caâu hoûi kieåm tra Caâu 1.

(163) Không khí và nhịp sống nông thôn nơi đồng quê miền Bắc nước ta được gợi tả như thế nào trong Chiều xuaân? A. Thong thaû , chaäm chaïp man maùc buoàn . B. Roän raõ . C. Tĩnh mịch , đượm buồn . D. Chậm chạp ở vẻ bên ngoài nhưng sôi động ở bên trong . Caâu 2 Cảm nhận của em về bức tranh quê hương trong bài Chiều xuân của Anh Thơ .. Tieát 87 Soạn 21/2/08 Daïy 26/2/08. Đọc văn: CHIỀU TỐI ( Hoà Chí Minh). A.Muïc tieâu baøi hoïc Giuùp HS -Thấy được một vẻ đẹp của tâm hồn Hồ Chí Minh : dù hoàn cảnh khắc nghiệt đến đâu vẫn luôn hướng về sự sống và ánh sáng . -Cảm nhận được bút pháp tả cảnh ngụ tình vừa cổ điển vừa hiện đại của bài thơ . B . Troïng taâm, phöông phaùp.

(164) TT: làm rõ vẻ đẹp sinh động của bức tranh thiên nhiên( hai câu đầu) và bức tranh đời sống con người ( hai câu sau). Qua bức tranh cảnh vật thấy được những nét đẹp tâm hồn của nhà thơ chiến sĩ : lòng yêu thiên nhiên , con người , phong thái ung dung tự chủ và niềm lạc quan , nghị lực kiên cường vượt lên hoàn cảnh khaéc nghieät , toái taêm . - Vẻ đẹp cổ điển và hiện đại của bài thơ . PP: Kết hợp gợi dẫn ,phát vấn , nêu vấn đề , giảng bình , thảo luận. C. Chuaån bò GV: SGK, SGV vaø moät soá baøi thô khaùc trong Nhaät kí trong tuø cuûa Hoà Chí Minh . HS: đọc kỹ bài thơ và trả lời các câu hỏi phần hướng dẫn học bài . D.Tieán trình tieát daïy 1. Ổn định lớp, kt sĩ số 2. Baøi cuõ Đọc thuộc bài thơ Đây thôn Vĩ Dạ của Hàn Mặc Tử và phân tích khổ thơ đầu của bài thơ . 3. Bài mới. Hoạt động của GV và HS Hoạt động 1 : tìm hiểu chung Từ phần tiểu dẫn trong SGK/ 41 và hieåu bieát cuûa em veà Baùc , veà taäp thô Nhaät kí trong tuø em haõy cho bieát hoàn cảnh ra đời của tập thơ Nhật kí trong tuø ; khaùi quaùt giaù trò noäi dung vaø ngheä thuaät cuûa taäp thô . GV nghe vaø nhaän xeùt , boå sung ( neáu caàn) , yeâu caàu HS hoïc trong SGK/41.. Yêu cầu cần đạt. I.Tìm hieåu chung 1. Nhaät kí trong tuø a. Hoàn cảnh sáng tác :( SGK/41). b. Giaù trò taäp thô * Giaù trò noäi dung + Bức tranh xã hội Trung Hoa dân quốc … + Bức chân dung tự họa của Hồ Chí Minh … * Giá trị nghệ thuật : tập thơ kết hợp hài hoà hai yếu tố cổ điển và hiện đại . 2.Baøi thô a. Xuất xứ Baøi 31/ 134 baøi cuûa Nhaät kí trong tuø . b. Hoàn cảnh sáng tác Bài Chiều tối được sáng tác trong Sáng tác trên đường chuyển lao từ Tĩnh Tây đến Thiên Bảo ( cuối caûnh ngoä naøo? 1942 ). Hoạt động 2 : đọc hiểu II. Đọc hiểu GV gọi 1 HS đọc bài thơ( cả phiên *Đọc tốc độ vừa phải , ngắt nhịp đúng , phát âm rõ ràng . aâm, dòch nghóa vaø dòch thô) 1. Hai câu đầu bản dịch chưa thật sát nghĩa . GV nhận xét giọng đọc , hướng dẫn - Hình ảnh : HS đối chiếu các bản với nhau . + Chim mỏi … tìm chốn ngủ ( chim mỏi mệt , rã rời tìm về chốn ngủ sau moät ngaøy kieám aên vaát vaû … ) HS trao đổi trong bàn 2 phút : Chòm mây trôi nhẹ …( chòm mây cô đơn , lẻ loi lững lờ trôi)  gợi Bức tranh thiên nhiên vùng sơn cước buồn … hiện lên qua những hình ảnh nào? Với hình ảnh thơ cổ điển ( cánh chim , chòm mây diễn tả cảnh chiều Nhaän xeùt veà buùt phaùp taû caûnh trong tối …) + bút pháp chấm phá + từ ngữ gợi tả gợi cảm … bức tranh rừng hai caâu naøy . núi lúc chiều tối đã hiện lên đầy đủ : rộng lớn , quạnh hiu , buồn Tâm trạng của HCM khi đứng trước nhưng đẹp . caûnh thieân nhieân aáy . - Tâm trạng người tù : Hết thời gian thảo luận, GV cho một + tiếp thêm một ngày chuyển lao , người tù thêm mệt mỏi rã rời , đau vaøi HS trình baøy yù kieán chung cuûa , buồn ( buồn vì lẻ loi cô đơn , vì bị hành hạ vô cớ , vì công việc nhóm , gọi nhóm khác nhận xét câu ngưng trệ… )  giữa ngoại cảnh và tâm cảnh có sự tương giao . trả lời của bạn và bổ sung ( nếu có) . + mệt mỏi , đau buồn nhưng người tù không quỵ ngã , vẫn vượt lên GV nhận xét chung và định hướng trên cảnh ngộ thực tế ấy ( thả hồn với thiên nhiên , tâm sự với thiên.

(165) nhiên , theo đuổi , ôm ấp nghiệp lớn … ) tình yêu thiên nhiên , tâm hồn nhạy cảm và bản lĩnh kiên cường của người tù – người chiến sĩ caùch maïng . 2.Hai caâu cuoái -Bức tranh đời sống được cảm nhận - Hình ảnh “ Cô em xóm núi xay ngô tối” : giản dị , chân thực gợi cuộc trong hai câu thơ cuối như thế nào ? sống lao động vất vả , bình yên , làm cho bức tranh chiều tối nơi núi -Hình aûnh coâ gaùi xoùm nuùi xay ngoâ rừng ( u ám , mệt mỏi) trở lên khoẻ khoắn , sinh động . Đây cũng là xuất hiện trong bức tranh chiều tối hình ảnh trung tâm của bức tranh , tạo lên linh hồn cho tranh . coù giaù trò gì ? - Điệp ngữ liên hoàn “ ma bao túc , ma túc bao hoàn” diễn tả vòng -Neùt ngheä thuaät tieâu bieåu trong hai quay liên tục của cối xay ngô , đồng thời cũng diễn tả sự vận động caâu thô cuoái ? Taùc duïng? của thời gian ( chiều sang tối) . Trong bài thơ Chiều tối , thời gian có - Chữ “hồng” cuối bài thắp sáng lên bức tranh chiều tối miền sơn sự vận động từ chiều sang tối nhưng cước , sưởi ấm tâm hồn người tù trong hoàn cảnh khắc nghiệt , diễn tả cả bài thơ không có lấy một chữ tối niềm vui hạnh phúc của người lao động sau một ngày vất vả … đồng mà người đọc vẫn nhận ra rất rõ sự thời chính thức nói lên thời gian đã chuyển sang tối . vận động này . Có được điều đó là Chỉ một chữ nhưng diễn tả được rất nhiều điều – đó chính là nhãn tự nhờ đâu , phân tích ? cuûa baøi thô. HS suy nghĩ trả lời , GV giảng thêm Nhận xét : vaø choát yù . Hai câu cuối bài thơ cảnh vật có sự vân động từ âm u sang ánh sáng , ấm áp . Tâm trạng người tù chuyển từ buồn đau sang lạc quan , hy vọng . Sự vận động ấy chứng tỏ bản lĩnh , ý chí , nghị lực phi thường Từ phần đọc hiểu trên GV hướng hs của người tù cộng sản – người chiến sĩ cách mạng – nhà thơ Hồ Chí đến ghi nhớ (SGK/42) . Minh . Đó cũng là chất thép trong con người Bác , trong thơ Bác . III. Ghi nhớ Hoạt động 3 : củng cố ( SGK/42) GV yeâu caàu HS khaùi quaùt giaù trò noäi * Cuûng coá dung , ngheä thuaät cuûa baøi thô , GV - Chất cổ điển và chất hiện đại trong bài thơ . nhaéc laïi noäi dung sau . - Chất thép trong người tù cộng sản HCM . 4.Daën doø : - Hoïc thuoäc baøi thô, naém yù chính moãi phaàn . - Chuẩn bị bài Từ ấy của Tố Hữu . 5. Ruùt kinh nghieäm tieát daïy 6Caâu hoûi kieåm tra Caâu 1 Không kể bài thơ đề từ Nhật ký trong tù gồm bao nhiêu bài thơ? A. 131 B. 132 C . 133 D. 134 Caâu 2 Chất cổ điển trong bài Chiều tối không được thể hiện ở đặc điểm nào dưới đây? A. Cách sử dụng các hình ảnh ước lệ . B. Buùt phaùp chaám phaù . C. Sự vận động của tư tưởng thơ dưới cái nhìn của nhân vật trữ tình . Caâu 3 Hình ảnh trung tâm của bức tranh Chiều tối là gì ? A. Cô gái xóm núi trong lao động . B. Caùnh chim chieàu . C. Người tù ..

(166) D. Lò than rực hồng .. Tieát 88 Soạn 22/2/08 Daïy 26/2/08 Đọc văn: TỪ ẤY ( Tố Hữu). A.Muïc tieâu baøi hoïc Giuùp HS - Thấy rõ niềm vui sướng , say mê mãnh liệt của Tố Hữu trong buổi đầu gặp gỡ lí tưởng cộng sản , tác dụng kỳ diệu của lí tưởng với cuộc đời nhà thơ . - Hiểu được sự vận động của các yếu tố trong thơ trữ tình : tứ thơ, hình ảnh , ngôn ngữ , nhịp điệu ,… trong vieäc laøm noåi baät taâm traïng cuûa “caùi toâi” nhaø thô . B . Troïng taâm, phöông phaùp TT: tâm nguyện của người thanh niên yêu nước Tố Hữu ( niềm vui sướng , say mê mãnh liệt , những nhận thức mới về lẽ sống , sự chuyển biến sâu sắc trong tình cảm …) khi được giác ngộ lí tưởng cộng sản ..

(167) Sự vận động của tâm trạng nhà thơ được thể hiện sinh động bằng những hình ảnh tươi sáng , các biện pháp tu từ gợi cảm và ngôn ngữ giàu nhạc điệu . PP :Kết hợp gợi dẫn ,phát vấn , nêu vấn đề , giảng bình , thảo luận. C. Chuaån bò GV: SGK, SGV và một số bài thơ khác của Tố Hữu . HS: đọc kỹ bài thơ và trả lời các câu hỏi phần hướng dẫn học bài . D.Tieán trình tieát daïy 1. Ổn định lớp, kt sĩ số 2. Baøi cuõ Đọc thuộc bài thơ Chiều tối của HCM và phân tích . 3.Bài mới. Hoạt động của GV và HS. Yêu cầu cần đạt. Hoạt động 1 : tìm hiểu chung. I.Tìm hieåu chung 1. Taùc giaû : ( 1920 – 2002) - Tên khai sinh : Nguyễn Kim Thành ; Quê Thừa Thiên- Huế ; - Xuất thân trong gia đình nhà nho không đỗ đạt , cả cha mẹ đều yêu thích thơ văn  Tố Hữu được tiếp xúc , bồi dưỡng thơ văn từ nhỏ . * Cuộc đời : + Thuở nhỏ học ở Quốc học Huế , lớn lên là một thanh niên yêu nước , sớm giác ngộ cách mạng . Năm 1938 được kết nạp Đảng , từ đó Tố Hữu là nhà thơ, chiến sĩ luôn tiên phong trong đấu trnh bảo vệ và xây dựng đất nước . * Sự nghiệp thơ văn : + Văn thơ Tố Hữu luôn gắn liền với sự nghiệp cách mạng ; phản ánh chân thật những chặng đường gian khổ , hy sinh nhưng cũng nhiều thắng lợi vẻ vang của dân tộc . + Để lại cho đời nhiều tác phẩm giá trị : Từ ấy ; Việt Bắc ; Gió loäng ; Ra traän ; Maùu vaø hoa .  Ở Tố Hữu con người chính trị và con người thơ ca hoà làm moät .. Từ phần tiểu dẫn trong SGK/ 43 , em hãy tóm tắt những nét chính trong cuộc đời và sự nghiệp của Tố Hữu . GV nhận xét , định hướng và yêu cầu HS hoïc trong SGK/43.. GV cung caáp cho HS moät soá noäi dung cô bản về thơ văn Tố Hữu .. Nêu xuất xứ và hoàn cảnh sáng tác bài thô ? GV nhận xét và giảng thêm về tập Từ ấy .. Gọi 1 HS đọc bài thơ , GV nhận xét giọng đọc .. Hoạt động 2 : đọc hiểu Trao đổi trong bàn 3 phút ghi vào phiếu hoïc taäp: -Xác định nội dung của khổ thơ đầu? Tố Hữu đã dùng những hình ảnh nào để chỉ lý tưởng cộng sản ? Ý nghĩa của mỗi hình aûnh .( nhoùm 1,2 ). 2.Baøi thô a.Xuất xứ : rút trong tập Từ ấy , phần Máu lửa . b. Hoàn cảnh sáng tác Năm 1938 Tố Hữu được đứng vào hàng ngũ của Đảng cộng sản . Đó là bước ngoặt quan trọng trong cuộc đời Tố Hữu cả về sự nghiệp cách mạng cũng như sự nghiệp thơ ca . Ghi nhận kỉ niệm đáng nhớ ấy với những cảm xúc suy tư sâu sắc , Tố Hữu viết bài thơ này . II. Đọc hiểu * Đọc : yêu cầu đọc diễn cảm bài thơ với giọng sôi nổi , hào hứng . 1.Khổ 1 : Niềm vui sướng say mê khi bắt gặp lý tưởng của Đảng . * Bài thơ được gợi tứ bằng mốc thời gian: “ Từ ấy” : năm Tố Hữu 18 tuổi , được kết nạp Đảng  kỉ niệm không thể quên trong cuộc đời ..

(168) -Niềm vui sướng say mê khi bắt gặp lý tưởng cộng sản được tác giả so sánh với hình aûnh naøo? Nhaän xeùt veà so saùnh naøy. -Lý tưởng cộng sản có ý nghĩa gì đối với sự nghieäp thô vaên cuûa nhaø thô? .( nhoùm 3,4 ) Xác định nội dung của khổ thơ thứ 2 . -Khi được ánh sáng của lý tưởng soi rọi , nhà thơ có những nhận thức mới về lẽ sống nhö theá naøo ? -Nhaän xeùt veà leõ soáng naøy ( nhoùm 5).. -Xác định nội dung của khổ thơ thứ 3. -Nêu caûm nhaän veà khoå thô cuoái baøi . ( nhoùm 6 ) Hết thời gian thảo luận, GV cho một vài HS trình baøy yù kieán chung cuûa nhoùm ( theo trình tự bài đọc hiểu) , gọi nhóm khác nhận xét câu trả lời của bạn và bổ sung ( nếu có) . GV nhận xét chung và định hướng GV phaùt vaán : Nhaän xeùt veà caùc bieän phaùp tu từ dùng trong bài thơ ? Có gì đáng chú ý trong nhòp ñieäu cuûa caùc caâu thô . HS làm việc cá nhân và trả lời . GV nhận xeùt vaø toång keát veà ngheä thuaät cuûa baøi thô . Từ phần đọc hiểu trên GV hướng hs đến ghi nhớ (SGK/44) . Hoạt động 3 : củng cố GV yeâu caàu HS khaùi quaùt giaù trò noäi dung ,. + Hình ảnh “ nắng hạ , mặt trời chân lý” : ẩn dụ chỉ lý tưởng coäng saûn – moät nguoàn saùng ñaëc bieät . + Từ ngữ “ bừng , chói qua tim” : động từ mạnh diễn tả cường độ của nguồn sáng đặc biệt “ lý tưởng cộng sản” . Nguồn sáng ấy không chỉ chiếu sáng , sưởi ấm , xua đi màn sương mờ mịt mà còn tác động đến cả trí tuệ , tâm hồn , lý trí , tình cảm của con người .  Hai câu đầu lời thơ tự sự thuật lại một sự việc trọng đại trong cuộc đời nhà thơ . * Hình aûnh : đậm hương Hồn tôi là một vườn hoa lá rộn tiếng chim Với những so sánh đẹp , cụ thể , sinh động , câu thơ diễn tả niềm vui sướng vô hạn của nhà thơ khi đến với lý tưởng cộng sản (… ) . Lý tưởng cộng sản làm cho con người tràn đầy sức sống , cuộc sống ý nghĩa hơn . Đem lại cho hồn thơ Tố Hữu một nguồn sống, một cảm hứng sáng tạo mới . 2.Những nhận thức mới về lẽ sống - Tố Hữu xác định lẽ sống mới : Tình trang traûi muoân nôi Tôi buộc hồn tôi với mọi người để hồn tôi với hồn khổ mạnh khối đời nhà thơ tự nguyện gắn bó , gần gũi , cảm thông chia sẻ với những người lao khổ , đem cái tôi cá nhân hoà trong cái ta chung , tạo sức mạnh quần chúng :“ mạnh khối đời” .Sự gắn bó toàn diện và sâu sắc 3.Những chuyển biến sâu sắc trong tình cảm của Tố Hữu - Nhaø thô khaúng ñònh : Tôi đã là : con, em , anh của vạn nhà , vạn kiếp , vạn đầu em nhoû … Điệp từ là , của + từ chỉ số nhiều đã nhấn mạnh , khẳng định moät tình caûm gia ñình ñaém thaém thaân thieát . Nhaø thô caûm nhaän mình là thành viên của đại gia đình quần chúng lao khổ , phải có trách nhiệm nghĩa vụ gia đình . Từ ấy đề ra nhiệm vụ cho mình : hăng say hoạt động cách mạng ( cũng chính từ đây quần chúng lao khổ là đối tượng được nhà thơ quan tâm hơn caû ) . III. Tổng kết ( ghi nhớ SGK/44) * Nội dung : Từ ấy là tâm nguyện của người thanh niên yêu nước giác ngộ lý tưởng cộng sản . Là tuyên ngôn cho tập Từ ấy nói riêng và toàn bộ con đường thơ của Tố Hữu nói chung . * Ngheä thuaät : + hình ảnh thơ mới mẻ , sử dụng hiệu quả các biện pháp tu từ . + Nhịp thơ dồn dập tuôn chảy ào ạt như tâm trạng vui sướng mạnh mẽ của nhà thơ trong giây phút bừng sáng lý tưởng cách mạng không nén được mà phải bộc lộ giãi bày . + Boá cuïc chaët cheõ , loâ gic ..

(169) ngheä thuaät cuûa baøi thô , GV nhaéc laïi noäi dung sau . 4.Daën doø : - Hoïc thuoäc baøi thô, naém yù chính moãi phaàn . - Chuẩn bị bài đọc thêm: LAI TÂN ; NHỚ ĐỒNG . 5. Ruùt kinh nghieäm tieát daïy 6.Caâu hoûi kieåm tra Caâu 1 Bài thơ Từ ấy rút từ phần thơ nào của tập thơ cùng tên? A. Máu lửa. B . Xieàng xích . C. Giaûi phoùng . Caâu 2 Sở dĩ “ Mặt trời chân lý” có tác động mạnh tới tình cảm của Tố Hữu là vì : A. Nó đánh dấu bước chuyển về tư tưởng của Tố Hữu . B. Nó mở ra con đường cách mạng cho người trí thức tiểu tư sản . C. Lý tưởng cộng sản là con đường đi tất yếu của thời đại mới . D. Lí tưởng cộng sản bao gồm trong nội dung của nó chủ nghĩa nhân đạo hướng về nhân loại cần lao bị áp bức bóc lột trong xã hội cũ . Caâu 3 Giọng điệu nổi bật của bài thơ Từ ấy là giọng say sưa , náo nức vui tươi hào hứng và đầy quyết tâm . Sở dĩ có điều đó là : A. đó là nét phong cách nổi bật của thơ Tố Hữu . B. dù đã đi trên con đường cách mạng nhưng người chiến sĩ cách mạng lại chưa phải giam cầm , đầy ải và sự khắc nghiệt thực sự của cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc. C. Người chiến sĩ cách mạng cần tạo cho mình niềm tin để vượt qua khó khăn. Caâu 4 Mỗi HS cho biết lý tưởng của bản thân là gì? Em phải làm gì để thực hiện lý tưởng đó .. Tieát 89 Soạn 26/2/08 Daïy 3/3/08. Đọc thêm : LAI TÂN. A.Muïc tieâu baøi hoïc ( Hoà Chí Minh) Giuùp HS Hiểu thêm về Nhật ký trong tù của chủ tịch HCM ở cả 2 phương diện nội dung và nghệ thuật: + Nội dung : bộ mặt thật đen tối , thối nát của chế độ nhà tù và chế độ xã hội Tưởng Giới Thạch ở Trung Quoác . + Ngheä thuaät chaâm bieám , mæa mai saâu cay cuûa HCM. B . Troïng taâm , phöông phaùp TT: bộ mặt thật đen tối , thối nát của chế độ nhà tù và chế độ xã hội Tưởng Giới Thạch ở Trung Quốc . PP: kết hợp phát vấn , trao đổi thảo luận nhóm . C. Chuaån bò GV: SGK, SGV vaø moät soá baøi thô khaùc trong Nhaät kí trong tuø cuûa HCM. HS: đọc kỹ bài thơ và trả lời các câu hỏi phần hướng dẫn học bài ..

(170) D.Tieán trình tieát daïy 1. Ổn định lớp, kt sĩ số 2. Baøi cuõ 1.Đọc thuộc bài thơ Từ ấy của Tố Hữu và phân tích . 2. Gọi 2 HS trình bày bài tập về nhà của tiết trước :(cho biết lý tưởng của bản thân là gì? Em phải làm gì để thực hiện lý tưởng đó) . 3. Bài mới. Hoạt động của GV và HS Hoạt động 1 : tìm hiểu chung HS cho bieát vò trí cuûa baøi Lai Taân trong Nhaät kí trong tuø cuûa HCM. Nhaän xeùt veà keát caáu baøi thô . Gọi 2 HS đọc bài thơ . Hoạt động 2 : hướng dẫn đọc thêm Thaûo luaän 3 phuùt : 1.Ba câu đầu , bộ máy quan lại ở Lai Tân được miêu tả như thế nào? Ban trưởng , cảnh trưởng , huyện trưởng có làm đúng chức năng của những người đại diện cho pháp luật không ?( dãy ngoài) Hết thời gian thảo luận, GV cho một vaøi HS trình baøy yù kieán chung cuûa nhóm ( theo trình tự bài đọc thêm ) , gọi nhóm khác nhận xét câu trả lời cuûa baïn vaø boå sung ( neáu coù) . GV nhận xét chung và định hướng. 2. Phân tích sắc thái mỉa mai ở câu thô cuoái baøi ?. 3.Nhaän xeùt veà buùt phaùp ngheä thuaät theå hieän trong baøi thô ? HS làm việc cá nhân và trả lời . GV nhaän xeùt vaø toång keát veà ngheä thuaät cuûa baøi thô. Yêu cầu cần đạt I.Tìm hieåu chung 1. Vị trí , hoàn cảnh ra đời - Baøi 97/ 134 baøi trong Nhaät kí trong tuø cuûa HCM. - Được sáng tác trên hành trình chuyển lao từ Thiên Giang đến Liễu Chaâu thuoäc tænh Quaûng Taây. 2. Keát caáu baøi thô + 3 câu đầu : kể lại sự việc diễn ra trong tù . + Câu cuối : cảm tưởng chung của nhà thơ về những hiện tượng trên. II. Hướng dẫn đọc thêm Caâu 1: - Những câu thơ kể việc: Ban trưởng nhà lao chuyên đánh bạc Giải người cảnh trưởng kiếm ăn quanh Chong đèn huyện trưởng bàn công việc Ba gương mặt điển hình của bộ máy chính quyền Tưởng Giới Thạch (…) , các chức trưởng của họ khá oai vệ , đầy uy lực nhưng việc làm của họ đầy khuất tất , bất chính . Cả ba đang hoạt động động ráo riết trong moät maøn kòch caâm . Tuy moãi nhaân vaät moät vieäc laøm khaùc nhau nhưng điểm giống nhau giữa chúng chính là sự thối nát , nhất là khi quốc gia hữu sự .. Caâu 2 Câu thơ cuối bài “ Trời đất lai tân vẫn thái bình”  câu thơ tạo ra được sự bất ngờ , thú vị cho việc cảm nhận bức tranh Lai Tân của người đọc . Lời bình giá đi ngược lại với tất cả những gì mục nát ,thối ruỗng của chính quyền Tưởng Giới Thạch đã phơi bày ở trên . Thì ra những cái xảy ra không có gì bất thường cả bởi guồng máy cai trị ở đây từ xa xưa vẫn cứ vận hành đều như thế và đã trở thaønh neáp soáng , thoùi quen . Cái gọi thái bình của trời đất Lai Tân là một sự mỉa mai chua chát . Thủ pháp nói ngược làm bật ra tiếng cười trào phúng , vút lên lời đả kích mạnh mẽ . Câu thơ cuối làm nổi rõ hơn trong sự tương phản kết cấu của bài thơ , làm cho bức tranh Lai Tân hiện ra sống động như thaät laïi traøo loäng thaâm thuyù . III. Ngheä thuaät - Cái nhìn hiện thực sắc sảo . -Giọng điệu mỉa mai trào lộng vừa trữ tình vừa thấm đậm chất trí tuệ ..

(171) Đọc thêm : NHỚ ĐỒNG ( Tố Hữu). A.Muïc tieâu baøi hoïc Giuùp HS - Hiểu thêm về tập thơ Từ ấy của Tố Hữu nói riêng và về đặc điểm thơ ca của Tố Hữu nói chung . - Cho HS nhận ra sự vận động của tâm trạng tác giả trong bài thơ . B . Troïng taâm , phöông phaùp TT: nỗi nhớ da diết của nhà thơ với quê hương , với đồng bào và với cách mạng khi trong hoàn cảnh giam cầm , tù đày . PP: kết hợp phát vấn , trao đổi thảo luận nhóm . C. Chuaån bò GV: SGK, SGV và một số bài thơ khác Từ ấy của Tố Hữu . HS: đọc kỹ bài thơ và trả lời các câu hỏi phần hướng dẫn học bài . D.Tieán trình tieát daïy( daïy sau khi daïy xong baøi Lai Taân ) .. Hoạt động của GV và HS. Yêu cầu cần đạt. Hoạt động 1 : tìm hiểu chung. I.Tìm hieåu chung 1. Vị trí , hoàn cảnh ra đời - Cuối tháng 4 /1939 , Tố Hữu bị chính quyền thực dân bắt ở Huế trong một đợt khủng bố Đảng cộng sản . Nhớ đồng được viết trong những ngày nhà thơ bị giam ở nhà tù Thừa Phủ ( 7/1939). - Bài thơ thuộc phần Xiềng Xích của tập thơ Từ ấy. 2. Noäi dung Nỗi nhớ da diết của nhà thơ với quê hương , với đồng bào và với cách mạng khi trong hoàn cảnh giam cầm , tù đày đồng thời thể hiện nỗi khát khao tự do của người tù trẻ tuổi . II. Hướng dẫn đọc thêm * Bài thơ được gợi hứng bằng âm thanh của tiếng hò từ ngoài vọng vào . Đó là âm thanh dội về từ kí ức , âm thanh gần gũi , quen thuộc trong cuộc sống thường nhật , gợi nhớ quê hương . * Mạch cảm xúc của nhân vật trữ tình được phát triển như sau: - Xác định tâm trạng chính là nhớ thương bằng một câu nghi vấn tu từ mở đầu và được lặp lại 4 lần trong bài “ Còn gì sâu bằng những trưa thương nhớ” - Nhân vật trữ tình hướng ra cuộc sống bên ngoài bằng một dòng hồi tưởng : + Hồi tưởng về quê hương với những hình ảnh thân quen , bình dị nhưng đượm buồn . Đó là đồng ruộng , luỹ tre , ngôi nhà và những con người lam lũ trong cảnh nô lệ lầm than , những linh hồn xưa . + Hồi tưỡng về những chặng đường đến với cách mạng : những ngày tháng băn khoăn , bế tắc vì chưa tìm ra ký tưởng cuộc đời và những ngày hạnh phúc vì đã tìm thấy và bắt gặp ánh sáng cách maïng .  Dòng hồi tưởng ấy thể hiện niềm khao khát tự do của nhân vật trữ tình .. HS cho biết vị trí của bài Nhớ đồng trong tập thơ Từ ấy của Tố Hữu .. Neâu noäi dung baøi thô ? Gọi 2 HS đọc bài thơ . Hoạt động 2 : hướng dẫn đọc thêm Thaûo luaän 3 phuùt : 1.Bài thơ được gợi hứng từ đâu? Vì sao tiếng hò lại có sức gợi cảm với nhà thô ?( nhoùm 1,2 ) 2.Nhận xét chung về sự vận động của taâm traïng taùc giaû trong baøi thô .( nhoùm 3,4 ) 3. Niềm yêu quý thiết tha và nỗi nhớ da diết của nhà thơ đối với quê hương , đồng bào được diễn tả bằng những hình ảnh , từ ngữ , giọng điệu nào ?( nhóm 4,6) . Hết thời gian thảo luận, GV cho một vài HS trình baøy yù kieán chung cuûa nhoùm ( theo trình tự bài đọc thêm ) , gọi nhóm khác nhận xét câu trả lời của bạn và bổ sung ( neáu coù) . GV nhận xét chung và định hướng. 4.Daën doø :.

(172) - Hoïc thuoäc baøi thô, naém yù chính moãi phaàn . - Chuẩn bị bài LUYỆN TẬP VIẾT TIỂU SỬ TÓM TẮT 5. Ruùt kinh nghieäm tieát daïy. Tieát 90 Soạn 26/2/08 Daïy 4/3/08. LAØM VĂN : LUYỆN TẬP VIẾT TIỂU SỬ TÓM TẮT. A.Muïc tieâu baøi hoïc Giuùp HS - Nắm được mục đích , yêu cầu của tiểu sử , tóm tắt . - Viết được tiểu sử tóm tắt . - Có ý thức tự trọng , chân thực khi viết tiểu sử tóm tắt . B.Troïng taâm , phöông phaùp TT: viết được tiểu sử tóm tắt . PP: nêu vấn đề , thảo luận nhóm . C.Chuaån bò GV: SGK, SGV và một số đề tài cần viết tiểu sử tóm tắt . HS: đọc kỹ bài học và trả lời các câu hỏi trong bài . D.Tieán trình tieát daïy 1. Ổn định lớp, kt sĩ số 2. Baøi cuõ Trình bày mục đích , yêu cầu của tiểu sử tóm tắt ? Cách viết tiểu sử tóm tắt . 3. Bài mới. Hoạt động của GV và HS. Yêu cầu cần đạt.

(173) Hoạt động 1 : củng cố lý thuyết thông qua I.Cuûng coá lyù thuyeát ( ghi nhớ / 55) caâu hoûi kieåm tra baøi cuõ . II. Thực hành Hoạt động 2: Viết tiểu sử tóm tắt GV chia 4 nhóm thảo luận và viết tiểu sử Baøi 1 HS cần phải đảm bảo các nội dung sau: toùm taét veà : 1.Một người mà anh chị hiểu rõ và yêu quý + Giới thiệu khái quát về thân nhân (…) + Hoạt động xã hội của người được giới thiệu (… ) nhaát . + Những đóng góp, những thành tựu tiêu biểu của người đó ( … 2. Một đoàn viên ưu tú tham gia ứng cử vaøo BCH hoäi lieân hieäp Thanh nieân cuûa ) . + Đánh giá chung thaønh phoá . Thời gian 10 phút ( tổ 1,2 câu 1 ; tổ 3,4 câu Bài 2 HS nên viết theo kết cấu đã học : 2 ). - Giới thiệu khái quát ứng viên: họ , tên , ngày tháng năn sinh , Hết thời gian thảo luận, GV cho từng tổ quê quán , trình độ học vấn chính trị , nơi sinh sống và công trình bày trước lớp văn bản chung của nhoùm, goïi nhoùm khaùc nhaän xeùt vaø boå sung taùc . - Các năng lực và kết quả học tập , công tác của ứng viên . ( neáu coù) . - Đánh giá , nhận xét chung về năng lực , uy tín của ứng viên . GV nhận xét chung và định hướng . 4.Daën doø : - Tham khảo thêm một số bài tiểu sử tóm tắt trong SBT/45,46 . - Chuẩn bị bài ĐẶC ĐIỂM LOẠI HÌNH CỦA TIẾNG VIỆT 5. Ruùt kinh nghieäm tieát daïy. Tieát 91 Soạn 3/3/08 Daïy 4/3/08 Tiếng Việt: ĐẶC ĐIỂM LOẠI HÌNH CỦA TIẾNG VIỆT. A.Muïc tieâu baøi hoïc Giuùp HS - Hiểu được ở mức độ sơ giản đặc điểm loại hình của Tiếng Việt . - Vận dụng những tri thức về đặc điểm loại hình của tiếng Việt để học tập tiếng Việt và ngoại ngữ thuận lợi ..

(174) B.Troïng taâm , phöông phaùp TT: đặc điểm của loại hình tiếng Việt . PP: nêu vấn đề , thảo luận nhóm . C.Chuaån bò GV: SGK, SGV vaø moät soá ví duï khaùc . HS: đọc kỹ bài học và làm bài trong bài . D.Tieán trình tieát daïy 1. Ổn định lớp, kt sĩ số 2. Bài mới. Hoạt động của GV và HS Hoạt động1 : tìm hiểu về loại hình và loại hình ngôn ngữ tiếng Việt . GV gọi 1 hs đọc mục I/56 , cả lớp theo dõi .Cho biết khái niệm về loại hình , loại hình ngôn ngữ .  GV cung caáp cho hs hai khaùi nieäm naøy . Tiếng Việt thuộc loại hình ngôn ngữ nào ?. Yêu cầu cần đạt. I.Loại hình ngôn ngữ 1. Khái niệm về loại hình Một tập hợp những sự vật , hiện tượng cùng có chung những đặc trưng cơ bản nào đó . 2.Loại hình ngôn ngữ Là cách phân chia thành những nhóm ngôn ngữ dựa trên những đặc trưng giống nhau về các mặt ngữ âm , từ vựng , ngữ pháp . 3.Các loại hình ngôn ngữ quen thuộc - Loại hình ngôn ngữ đơn lập ( tiếng Việt , tiếng Thái , tiếng Haùn …) - Loại hình ngôn ngữ hoà kết ( tiếng Nga ,tiếng Pháp , tiếng Hoạt động 2 : Đặc điểm loại hình của Anh…) tieáng Vieät II. Đặc điểm loại hình của tiếng Việt 1. Tiếng là đơn vị cơ sở của ngữ pháp * Ví duï Từ ấy trong tôi bừng nắng hạ GV yêu cầu hs đọc ví dụ SGK/56 để hiểu Mặt trời chân lý chói qua tim phương pháp phân tích , từ đó GV cho Hai câu thơ có 14 âm tiết , có 11 từ . thêm ví dụ để hs phân tích làm rõ từng đặc Nhaän xeùt: điểm của loại hình ngôn ngữ tiếng Việt . + Xét về mặt ngữ âm , tiếng là âm tiết . + Xét về mặt sử dụng tiếng có thể là từ hoặc yếu tố cấu tạo nên từ . 2.Từ không biến đổi hình thái * Ví duï Cười người chớ vội cười lâu Cười người hôm trước , hôm sau người cười GV chốt lại một số yù cô baûn :Xeùt veà ñaëc Xeù t chữ người trong ba trường hợp trên : điểm của loại hình tiếng Việt ta phải xét + Về mặt phát âm và chữ viết cả 3 từ đều giống nhau . Tiếng về mặt âm , mặt sử dụng ; Xét về + Xét về mặt sử dụng : từ ( nghĩa từ vựng và nghĩa ngữ pháp ) . * hai trường hợp đầu chức vụ như nhau : đều là bổ ngữ . * trường hợp thứ 3 chỉ chủ thể của động từ cười . 3. Biện pháp chủ yếu để biểu thị ý nghĩa ngữ pháp là sắp đặt theo thứ tự trước sau và sử dụng các hư từ . * Ví duï a. Meï yeâu con . c. Con yeâu meï . b. Meï raát yeâu con . d. Con cuõng raát yeâu meï . Nhaän xeùt : -Ở ( a,c) các từ hoàn toàn giống nhau nhưng sắp xếp khác nhau.

(175) GV nhaän xeùt , choát yù . Từ tìm hiểu trên hướng hs đến ghi nhớ SGK/57. Hoạt động 3 : củng cố Gọi 4 HS lên bảng thực hiện bài tập 1/58/SGK, các hs còn lại làm vào vở . GV cho moät soá nhaän xeùt baøi laøm cuûa baïn . GV cho ñieåm .. ý nghĩa ngữ pháp cũng khác nhau ( … ) . -Ở ( b,d ngoài các thực từ ra còn có các hư từ ( rất , cũng , cũng rất ) , khi sử dụng các hư từ trong câu sẽ làm cho ý nghĩa ngữ pháp trở nên cụ thể . III. Ghi nhớ ( SGK/57 ) IV. Luyeän taäp Baøi 1 * Về mặt ngữ âm và chữ viết : tất cả các chữ in đậm có trong từng ví dụ đều phát âm và ký hiệu giống nhau . * Về mặt sử dụng : trong từng trường hợp có vai trò ngữ pháp khaùc nhau Trường hợp 1 Các trường hợp còn lại nụ tầm xuân : bổ ngữ nụ tầm xuân : chủ ngữ bến : bổ ngữ bến : chủ ngữ trẻ : bổ ngữ trẻ : chủ ngữ già : bổ ngữ già : chủ ngữ bống : định ngữ bống (2,3,4) : bổ ngữ bống ( 5,6) : chủ ngữ như vậy cùng một âm tiết nhưng ta thay đổi vị trí trong câu hoặc sử dụng kèm theo hư từ sẽ biểu thị những ý nghĩa ngữ phaùp khaùc nhau.. 4.Daën doø : Laøm caùc baøi taäp coøn laïi GSK/58 vaø caùc baøi taäp SBT/ 38 . - Chuẩn bị luyện tập về ĐẶC ĐIỂM LOẠI HÌNH CỦA TIẾNG VIỆT 5. Ruùt kinh nghieäm tieát daïy. Tieát 92 Soạn 5/3/08 Daïy 10/3/08. Tiếng Việt: LUYỆN TẬP ĐẶC ĐIỂM LOẠI HÌNH CỦA TIẾNG VIỆT A.Muïc tieâu baøi hoïc Giuùp HS - Hiểu, nắm vững đặc điểm loại hình của Tiếng Việt . - Vận dụng những tri thức về đặc điểm loại hình của tiếng Việt để học tập tiếng Việt và ngoại ngữ thuận lợi . B.Troïng taâm , phöông phaùp TT: Làm bài tập về đặc điểm của loại hình tiếng Việt . PP: thaûo luaän nhoùm . C.Chuaån bò.

(176) GV: SGK, SGV vaø moät soá ví duï khaùc . HS: làm bài tập trong sách bài học và tự cho thêm ví dụ để làm . D.Tieán trình tieát daïy 1. Ổn định lớp, kt sĩ số 2. Baøi cuõ Tiếng Việt thuộc loại hình ngôn ngữ nào ? Cho biết những đặc điểm của loại hình ngôn ngữ Tiếng Việt . 3. Bài mới Hoạt động của GV và HS Yêu cầu cần đạt Hoạt động 1 : củng cố lý thuyeát Xét đặc điểm của loại hình ngôn ngữ tiếng Việt ta xét ở những mặt nào ? Nhaéc laïi caùc ñaëc ñieåm cuûa loại hình ngôn ngữ tiếng Việt .Hoạt động 2 : giải bài tập SGK/58 Thaûo luaän nhoùm 3 phuùt ghi baûng phuï : Nhoùm 1 ,2 ,3( baøi 2 /58 ) Nhoùm 4,5,6 ( baøi 3 /58 ) Hết thời gian thảo luận, GV cho lần lượt hai nhóm có chung baøi taäp daùn baûng phuï vaø thuyeát trình keát quaû thaûo luaän , caùc nhoùm khaùc nhaän xeùt vaø boå sung ( neáu coù) . GV nhaän xeùt chung vaø cho ñieåm .. Hoạt động 3 : GV ra thêm bài tập để HS giải Thaûo luaän nhoùm 3 phuùt ghi baûng phuï : Nhoùm 1 ,2 ( baøi 1 ) Nhoùm 3,4 ( baøi 2) Nhoùm 5,6 ( baøi 3 ). I. Cuûng coá lyù thuyeát ( 3 đặc điểm của loại hình ngôn ngữ tiếng Việt ) II. Giaûi baøi taäp SGK/58 Bài 2 ( HS có thể tự đặt ví dụ song phải làm rõ yêu cầu của bài ). * Ví duï tham khaûo She loves her work . Dòch : Chò yeâu thích vieäc laøm cuûa chò . Tiếng Việt : hai từ chị ở hai vị trí khác nhau giữ chức vụ ngữ pháp khác nhau nhöng phaùt aâm vaø vieát gioáng nhau . Tiếng Anh : từ chị thứ nhất ( she) và từ chị thứ hai (her) phát âm khác nhau và viết khác nhau . Từ chị thứ nhất làm chủ ngữ , từ chị thứ hai là tính từ sở hữu (her work ) trong khi đó tiếng Việt nếu muốn chỉ sự sở hữu phải thêm hư từ ( việc làm của chị ) . Baøi 3 Các hư từ trong đoạn văn: đã: chỉ hoạt động xảy ra trước thời điểm mốc các : chỉ số nhiều toàn thể của sự vật để : chỉ mục đích lại : chỉ hoạt động tái diễn ( trong đoạn văn này từ lại phối hợp với từ đã ở câu trước để chỉ sự tăng tiến của mưcù độ , của sự việc ) . maø : chæ muïc ñích . như vậy trong đoạn văn trên các hư từ tham gia biểu hiện ý nghĩa ngữ pháp rất rõ . Nếu bỏ đi các hư từ này thì tính thuyết phục của đoạn văn sẽ giảm đáng kể . III. Giaûi baøi ra theâm Baøi 1 Phân tích đặc điểm loại hình của tiếng Việt thể hiện ở những câu sau: a. Mình1 về mình2 có nhớ ta Mười lăm năm ấy thiết tha mặn nồng . b. Ta1 về mình có nhớ ta2 Ta3 về ta4 nhớ những hoa cùng người . Baøi 2 Lựa chọn hư từ thích hợp ( trong số những hư từ đã cho dưới đây ) điền vào chỗ trống trong đoạn thơ sau đây , giải thích nguyên nhân chọn lựa. Cuộc đời … dài thế Naêm thaùng … ñi qua … bieån kia … roäng Maây … bay veà xa. ( vẫn , dẫu , tuy , như , nhưng , và , đã ).

(177) Hết thời gian thảo luận, GV cho lần lượt hai nhóm có chung baøi taäp daùn baûng phuï vaø thuyeát trình keát quaû thaûo luaän , caùc nhoùm khaùc nhaän xeùt vaø boå sung ( neáu coù) . GV nhaän xeùt chung vaø cho ñieåm. ( khi nhaän xeùt GV cuûng coá cho HS những đơn vị kiến thức HS còn lơ mơ ) .. Baøi 3 Trong hai câu Kiều sau có mấy hư từ ? Cho biết nguyên nhân để xác định đó là những hư từ . Naøng raèng “thoâi theá thì thoâi Rằng không thì cũng vâng lời rằng không” . A. 4 hư từ B. 5 hư từ C. 6 hư từ D.7 hư từ Gợi ý giải Baøi 1 a.- Hai câu thơ 14 tiếng nhưng là 11 từ vì có những từ nhiều tiếng ( mười laêm; thieát tha ; maën noàng ) . - Từ mình ( 1,2 ) làm chủ ngữ . b. – Hai câu thơ có 14 tiếng , mỗi tiếng là 1 từ . - Từ ta ( 1,3,4 ) làm chủ ngữ còn ta (2) là bổ ngữ . Baøi 2 Điền hư từ theo thứ tự ( tuy, vẫn , như , dẫu , vẫn )  tất cả các hư từ đều hỗ trợ nhau để nói lên cái nhỏ bé , hữu hạn của cuộc đời mỗi con người . Baøi 3 Chọn D vì “ thôi” ở vị trí ( 2) là động từ có nghĩa là ngừng không tiếp tục làm nữa . “ rằng” ở vị trí ( 1,2) cũng là một động từ nghĩa tương đương với từ nói .. 4.Daën doø : - Nắm vững các đặc điểm của loại hình ngôn ngữ Tiếng Việt . - Tự tìm ví dụ ở một số ngôn ngữ khác để so sánh với ngôn ngữ tiếng Việt . - Hôm sau chuẩn bị giấy để ghi đề bài viết số 6 về nhà làm . 5. Ruùt kinh nghieäm tieát daïy. Tieát 93 Soạn 7/3/08 Daïy 11/3/08. LAØM VAÊN : TRAÛ BAØI VAÊN SOÁ 5. A.Muïc tieâu baøi hoïc Giuùp HS - Củng cố kiến thức về nghị luận văn học , rút kinh nghiệm cách viết một bài nghị luận văn học . - Nâng cao ý thức học hỏi và lòng ham thích viết nghị luận văn học . B.Troïng taâm , phöông phaùp TT: reøn luyeän khaû naêng vaän duïng caùc thao taùc laäp luaän phaân tích so saùnh . PP: thuyết trình kết hợp với phát vấn . C.Chuaån bò GV: chấm bài , phân loại lỗi , định hướng cách sửa . HS: nhớ lại bài làm của mình để đối chiếu , so sánh với đáp án GV đưa ra từ đó tự nhận xét được bài làm cuûa mình . D.Tieán trình tieát daïy 1. Ổn định lớp, kt sĩ số.

(178) 2.Bài mới. 3.Daën doø : -Sửa những lỗi đã phê vào vở ..

(179) -Hoàn thành bài số 6 nộp vào tuần sau . - Soạn bài Tôi yêu em của Pu-skin .. Tieát 94 Soạn 7/3/08 Daïy 11/3/08. Đọc văn: TÔI YÊU EM ( Pu -skin ). A.Muïc tieâu baøi hoïc Giuùp HS -Thấy được vẻ đẹp thơ trữ tình Pu-skin : giản dị , trong sáng , tinh tế cả về hình thức ngôn từ lẫn nội dung taâm tình . -Cảm nhận vẻ đẹp tâm hồn trong tình yêu chân thành , say đắm vị tha của Pu-skin . B.Troïng taâm , phöông phaùp TT: Hướng HS cảm nhận được vẻ đẹp của thơ trữ tình Pu- skin , khá tiêu biểu cho phong cách thơ trữ tình điệu nói . Hướng HS phân tích những phức cảm tinh tế của nhân vật trữ tình (…) qua đó cảm nhận được xu hướng vươn tới cao cả của tình yêu chân thành đắm say và nhân hậu . PP: thuyết trình kết hợp với phát vấn , trao đổi nhóm ( đi từ diễn dịch đến quy nạp ). C.Chuaån bò GV: SGK, SGV và một số bài thơ của Pu-skin , lời nhận xét về Pu-skin . HS:đọc kỹ bài học và trả lời câu hỏi SGK/60 . D.Tieán trình tieát daïy 1. Ổn định lớp, kt sĩ số.

(180) 2. Baøi cuõ Đọc thuộc bài thơ Lai Tân của HCM và phân tích bài thơ . 3..Bài mới Hoạt động của GV và HS Hoạt động 1 :tìm hiểu chung Từ phần tiểu dẫn SGK/59 em hãy tóm tắt những nét chính trong cuộc đời và sự nghiệp của Pu – skin . HS tìm ý trả lời , GV định hướng và yêu cầu HS học trong SGK.. Gọi 2 HS đọc bài thơ , GV nhận xét giọng đọc , cách đọc . Em hãy cho biết ý nghĩa nhan đề và kết cấu của bài thơ ? Trên cơ sở HS trả lời giáo viên giảng thêm :( Nhan đề : do người biên soạn đặt nhằm diễn tả một tình yêu đơn phương , vừa gần vừa xa , vừa đằm thắm vừa dang dở , vừa đau khổ vừa haïnh phuùc) ; baøi thô goàm 8 doøng thô nhöng chæ laø 2 caâu . Hoạt động 2: đọc hiểu Trao đổi trong bàn 2 phút Cảm xúc chủ đạo của bài thơ là cảm xúc nào ? Từ ngữ nào diễn tả cảm xúc đó , hãy phân tích giá trị biểu đạt của nó ? Hết thời giantrao đổi , GV cho một vài HS trình bày ý kiến chung của nhóm , gọi nhóm khác nhận xét câu trả lời của bạn vaø boå sung ( neáu coù) . GV nhận xét chung và định hướng. HS làm việc cá nhân để trả lời các câu hỏi : Giọng điệu trữ tình chuyển biến như thế nào từ dòng ( 1,2) sang doøng (3,4) ? Diễn biến tâm trạng phức tạp của nhân vật trữ tình được thể hieän tinh teá ra sao ? GV nhận xét câu trả lời và giảng thêm. Giọng điệu trữ tình chuyển biến như thế nào từ dòng ( 5,6 ) sang doøng (7,8 ) ?. Yêu cầu cần đạt I.Giới thiệu chung 1. Taùc giaû ( 1799 – 1837 ) - Teân: A- leách-xan-ñrô Xeùc- gheâ-eâ –vích Pu – skin . - Quê: Mat- xcơ- va nhưng chủ yếu sống ở bên ngoại . Xuất thân quý tộc . - Baûn thaân : + Sớm hấp thu tư tưởng tiến bộ bấy giờ , căm ghét cường quyền , mong muốn giải thoát cho nhân dân lao động . + Laø nhaø thô taøi naêng , thô vaên oâng theå hieän taâm hoàn nhaân daân Nga “ khao khaùt tự do và tình yêu” , là tiếng nói Nga trong saùng thuaàn khieát theå hieän cuoäc soáng moät cách giản dị , chân thực . + Coù vai troø quan troïng trong vaên hoïc Nga , coù coâng ñöa vaên hoïc Nga leân taàm phaùt triển nhất thế giới lúc bấy giờ . Được mệnh danh là Mặt trời của thi ca Nga , niềm vinh quang của nước Nga . -Taùc phaåm tieâu bieåu ( SGK/59 ) 2.Baøi thô - Nhan đề : do người biên soạn đặt - Nội dung : bài thơ là lời giãi bày tình yeâu cuûa Pu- skin . II. Đọc hiểu * Đọc Yêu cầu đọc diễn cảm bài thơ . 1.Bốn dòng thơ đầu - Bài thơ mở đầu bằng cụm từ “ Tôi yêu em” , vừa khẳng định tình cảm tôi dành cho em , vừa giãi bày tâm trạng mình  sự trăn trở day dứt của tôi trong tình yêu . - Hình ảnh “ ngọn lửa tình chưa hẳn tàn …” : aån duï tình yeâu maõnh lieät chaùy boûng toâi daønh cho em . - “ Nhưng không để em buồn lòng hay bận lòng thêm nữa” cách hành xử rất cao thượng , rất người . Đó chính là tình yeâu chaân thaät . 2. Boán doøng thô cuoái - Ñieäp khuùc “ Toâi yeâu em”  khaúng ñònh tình yêu của tôi đối với em ngày càng thieát tha chaùy boûng , ngaøy moät taêng daàn ..

(181) Diễn biến tâm trạng phức tạp của nhân vật trữ tình được thể hieän tinh teá ra sao ? GV nhận xét câu trả lời và giảng thêm.. Tại sao có thể nói câu kết là bất ngờ , hàm chứa nhiều ý vị ?. Từ tìm hiểu trên hướng hs đến ghi nhớ SGK/60. Hoạt động 3 : củng cố GV nêu câu hỏi : bài thơ gợi cho ta những cảm nghĩ gì về tâm hồn Pu-skin và tình yêu nói chung ? Sức hấp dẫn của bài thơ là gì ? HS trả lời , GV nhận xét và chốt lại mấy ý .. 4.Daën doø : Hoïc thuoäc thô vaø phaân tích laøm roõ noäi dung baøi thô . Soạn bài Bài thơ số 28 của Tagore . 5. Ruùt kinh nghieäm tieát daïy. - Boäc baïch noãi loøng : “Yeâu aâm thaàm , khoâng hy voïng , khi ruït reø khi hậm hực ghen ; yêu chân thành đằm thaém” Caùc cung baäc , saéc maøu cuûa tình yeâu – một tình yêu đơn phương , vừa gần vừa xa , vừa đằm thắm vừa dang dở , vừa đau khổ vừa hạnh phúc … Đây là một tình yêu tự nguyện , một tình cảm trọn vẹn dành cho người mình yêu . - Câu kết bất ngờ “ Cầu cho em được người tình như tôi đã yêu em” nhiều ý vị : + trân trọng người yêu ( hi sinh tất cả vì người mình yêu ) + mỉa mai ( không ai yêu em như tôi đã yeâu em ) + nieàm hi voïng , moät khaùt voïng thaùnh thieän giaøu tính nhaân vaên .  nhân vật trữ tình vượt lên trên thói ích kỷ tầm thường , yêu tha thiết , mãnh liệt nhưng trong sáng cao thượng vô ngần . III. Ghi nhớ ( SGk/60) * Noäi dung : Toâi yeâu em phaûng phaát noãi buoàn cuûa moái tình ñôn phöông nhöng laø noãi buoàn trong saùng cuûa moät taâm hoàn yeâu ñöông chaân thaønh , maõnh lieät , nhaân haäu , vị tha . Bài thơ dạy cho người ta biết yêu một cách cao đẹp . * Nghệ thuật : lời giãi bày tình yêu được thể hiện bằng hình thức giản dị mà tinh tế..

(182) Tieát 95 Soạn 15/3/08 Daïy 117/3/08. Đọc thêm : BAØI SỐ 28 ( Ta gore ). A.Muïc tieâu baøi hoïc Giuùp HS: -Hiểu rõ cuộc đời Ta Go , ông là một trong những thiên tài của Ấn Độ và thế giới , là nhà nhân đạo chủ nghĩa vĩ đại ở thế kỉ XX. - Hiểu bài thơ 28 là bài thơ tình hay nhất : trước hết Ta Go đã nói dúng được tâm lý , nguyện vọng của trai gái yêu nhau và thể hiện rõ đặc trưng tư duy của người Ấn Độ . -Ta Go kết hợp chất trữ tình và chất trí tuệ trong thủ pháp biểu hiện làm cho bài thơ có sức gợi cảm mãnh lieät . B.Troïng taâm , phöông phaùp TT: chất trữ tình và chất trí tuệ trong thủ pháp biểu hiện làm cho bài thơ có sức gợi cảm mãnh liệt . PP: thuyết trình kết hợp với phát vấn , trao đổi nhóm . C.Chuaån bò GV: SGK, SGV và lời nhận xét về Ta Go . HS:đọc kỹ bài học và trả lời câu hỏi SGK/62 . D.Tieán trình tieát daïy 1. Ổn định lớp, kt sĩ số 2. Baøi cuõ Đọc thuộc bài thơ Tôi yêu em của Pu- skin , nêu phần ghi nhớ sau khi học bài thơ . 3.Bài mới Hoạt động của GV và HS Yêu cầu cần đạt Hoạt động 1 :tìm hiểu chung I.Giới thiệu chung Từ phần tiểu dẫn SGK/59 em hãy tóm 1.Tác giả( 1861- 1941 ).

(183) tắt những nét chính trong cuộc đời và sự nghiệp của Ta Go . HS tìm ý trả lời , GV định hướng và yeâu caàu HS hoïc trong SGK.. Gọi 2 HS đọc bài thơ , GV nhận xét giọng đọc , cách đọc .. Hoạt động 2 : Hướng dẫn đọc thêm HS đọc câu hỏi 1 và làm việc cá nhân , GV gọi 1 vài em trả lời và nhận xét GV giaûng theâm , choát yù . Chia tổ thảo luận 4 phút ( ghi vở thảo luaän ) Toå 1,2 : caâu 2 Toå 3,4 : caâu 3 Hết thời gian thảo luận , GV cho một vaøi HS trình baøy yù kieán chung cuûa nhoùm , goïi nhoùm khaùc nhaän xeùt caâu trả lời của bạn và bổ sung ( nếu có) . GV nhận xét chung và định hướng.. - Quê: Can cút ta bang Ban Gan – Aán Độ . - Xuất thân quý tộc Bàla môn nhưng sau bị khai trừ khỏi đẳng cấp naøy . - Baûn thaân : + thuở nhỏ thông minh , hiếu học , 8 tuổi làm thơ , 11 tuổi thông thạo nhiều ngoại ngữ ; 13 tuổi đạt giải văn học với tác phẩm “ Bông hoa rừng” . + Là người nhân hậu , yêu quê hương , đa sầu đa cảm . - Sự nghiệp :Ta Go thành công ở nhiều lĩnh vực : văn học , hội hoạ , sáng tác nhạc , nhà giáo , nhà hiền triết , nhà hoạt động xã hội … nhưng tiêu biểu nhất là nhà văn . Ông đoạt giải Nô ben văn chương năm 1913 với tập “ Thơ Dâng” 2. Baøi thô soá 28 - Xuất xứ : bài 28/ 85 bài của tập thơ “ Người làm vườn” . - Đại ý : bài thơ muốn nói tình yêu là vô biên không giới hạn , muoán coù haïnh phuùc trong tình yeâu phaûi khaùm phaù , saùng taïo , taâm hồn phải hoà hợp , tin yêu và hiểu nhau … khát vọng đó không bao giờ tắt . II. Hướng dẫn đọc thêm Caâu 1 Hình tượng so sánh trong câu mở đầu : Đôi mắt em muốn nhìn vào tâm tưởng anh Nhö traêng kia muoán vaøo saâu bieån caû  thể hiện niềm khao khát hoà nhập tâm hồn . Caâu 2 Lối cấu trúc đưa ra những giả định ( nếu A chỉ là B) rồi phủ định ( nhưng A lại là C) để đi đến kết luận : “ Cuộc đời anh không phải là viên ngọc , đoá hoa Mà đời anh là trái tim Trái tim có những lạc thú , có những khổ đau …” Được sử dụng trùng điệp trong bài nhằm mục đích khẳng định tinh thaàn hy sinh , taám loøng hieán daâng cuûa anh cho em . Trong tình yeâu đòi hỏi phải có sự hoà hợp giữa hai con tim (… ) Từ những tương đồng và khác biệt giữa viên ngọc , đoá hoa với trái tim , giữa lạc thú khổ đau và tình yêu , Ta Go muốn nhấn mạnh một sự thật trái tim con người là một thế giới bí ẩn không dễ gì đo được độ rộng hẹp , nông sâu của nó . Trái tim tình yêu lại càng đặc biệt , nó vừa sung sướng , vừa khổ đau , vừa giàu sang , vừa tiềm ẩn mầm mống đối lập mâu thuẫn . Sự đối lập đó tồn tại mãi mãi nên đòi hỏi phải có sự hài hoà thống nhất giữa các mặt đối lập . Caâu 3 Cách nói nghịch lý không chỉ xuất hiện ở đoạn đầu mà còn sử duïng khaù nhieàu laàn trong baøi thô : Anh khoâng giaáu em ñieàu gì Chính vì theá maø em khoâng bieát gì taát caû veà anh . Em là nữ hoàng của vương quốc đó Aáy thế mà em đâu biết gì về biên giới của nó đâu..

(184) Hoạt động 3 : củng cố Gọi 2 HS đọc diễn cảm bài thơ. Trái tim anh ở gần em như chính đời em vậy Aáy thế mà em chẳng biết gì về biên giới của nó đâu Cách nói ấy khẳng định điều kỳ lạ trong tình yêu : tình yêu giữa anh và em khăng khít như chung cuộc đời vậy , nhưng thật kỳ lạ em vẫn chưa hiểu hết được một cách trọn vẹn  tính triết lý , trữ tình tinh teá trong thô Ta Go .. 4.Daën doø : Học thuộc một số câu thơ mà em thích và phân tích làm rõ nội dung những câu thơ đó . Soạn bài Thao tác lập luận bình luận . 5. Ruùt kinh nghieäm tieát daïy 6 Caâu hoûi kieåm tra Caâu 1 Ra-bin –đra-nát Ta- go là nhà văn , nhà văn hoá lớn của : A. Hi Laïp B. Aán Độ C. Thoå Nhó Kì D. Nhaät Baûn Caâu 2 Bài thơ số 28 của Ta-go được trích trong tập thơ : A. Thô Daâng B. Người làm vườn C. Traêng non D. Muøa haùi quaû Caâu 3 Hình tượng so sánh trong câu mở đầu : “Đôi mắt em muốn nhìn vào tâm tưởng anh như trăng kia muốn vào saâu bieån caû”theå hieän ñieàu gì : A. Đôi mắt người yêu đẹp , êm dịu như vầng trăng . B. Đôi mắt người yêu đẹp , huyền ảo như bóng trăng trong lòng đại dương . C. Khao khát của người tình muốn thấu hiểu trái tim , muốn thấu hiểu tình yêu của đối phương D. Sự bí ẩn trong tâm hồn con người . Caâu 4 Lối cấu trúc đưa ra những giả định ( nếu A chỉ là B) rồi phủ định ( nhưng A lại là C) để đi đến kết luận . Muïc ñích cuûa noù laø : A. Phát hiện những nghịch lý trong tình yêu. B. Khẳng định sự phức tạp của tình yêu . C. Ca ngợi niềm hạnh phýc của tình yêu . D. An ủi cho nỗi đau con người trong tình yêu ..

(185) Tieát 96 Soạn 15/3/08 Daïy 17 vaø 24/3/08. LAØM VAÊN : THAO TAÙC LAÄP LUAÄN BÌNH LUAÄN. A.Muïc tieâu baøi hoïc Giuùp HS -Nắm được mục đích , yêu cầu và cách bình luận . - Thấy được : học bình luận không chỉ là học một thao tác lập luận thông thường mà còn góp phần rèn luyện mà một con người hiện đại rất cần phải có . B.Troïng taâm , phöông phaùp TT: a. Về kiến thức : Mục đích yêu cầu của thao tác lập luận bình luận , những điểm khác nhau giữa bình luận với giải thích và chứng minh ; Sự cần thiết của bình luận đối với con người trong thời đại ngày nay ; Cách thức bình luận hợp lý để công việc bình luận có thể đạt được hiệu quả thuyết phục cao . b. Veà kó naêng : Đánh giá bàn bạc về một hiện tượng ( vấn đề) trong xã hội hoặc trong văn học ; Trình bày sự đánh giá và bàn bạc ấy trong một bố cục hợp lý , chặt chẽ mang đặc trưng bình luận , và bằng một lối diễn đạt trong sáng , nhieät tình . PP: thuyết trình kết hợp với phát vấn , trao đổi , thảo luận nhóm . C.Chuaån bò GV: SGK, SGV vaø moät vaøi ví duï . HS:đọc kỹ bài Xin lập khoa luật của Nguyễn Trường Tộ ( SGK tập I ) và trả lời câu hỏi SGK/71 74 . D.Tieán trình tieát daïy 1. Ổn định lớp, kt sĩ số 2. Baøi cuõ : kieåm tra vieäc chuaån bò baøi cuûa HS . 3.Bài mới Hoạt động của GV và HS Yêu cầu cần đạt Hoạt động 1 : Mục đích yêu cầu của thao I. Mục đích yêu cầu của thao tác lập luận bình luận taùc laäp luaän bình luaän 1. Xét ngữ liệu Xin lập khoa luật của Nguyễn Trường Tộ Cho HS đọc thầm 1 lần ngữ liệu Xin lập - Vấn đề cần làm rõ : sự cần thiết của luật đối với xã hội . khoa luật của Nguyễn Trường Tộ và trả - Neâu quan ñieåm cuûa mình : lời các câu hỏi : Khẳng định tính đúng đắn “ cần phải lập khoa luật …” , vai trò , 1. Trong đoạn trích Nguyễn Trường Tộ tầm quan trọng của luật qua các luận điểm , luận chứng ( luật là gì ? gồm ? Luật ở phương Tây ? Luật ở nước ta ?) tập trung làm rõ vấn đề gì ? - Bàn bạc :đặt luật trong mối quan hệ với đạo đức , với Nho 2. Để làm rõ vấn đề đó Nguyễn Trường giaùo … Toä tieán haønh nhö theá naøo? Nhaän xeùt : 3. Để thuyết phục triều đình Nguyễn Trường Tộ đặt luật trong những mối liên Để làm rõ vấn đề sự cần thiết của luật đối với xã hội Nguyễn Trường Tộ không chỉ cung cấp cho người đọc hiểu thế nào là heä naøo ? luật , luật bao gồm những gì , việc thực thi luật ở các nước ra HS đọc câu hỏi 1 và làm việc cá nhân , sao mà ông còn đặt luật trong nhiều mối quan hệ để nhìn GV gọi 1 vài em trả lời và nhận xét GV nhận , đánh giá , để thấy hết các mặt của phương cách trị nước nhận xét và dẫn dắt HS đến những nhận naøy . Caùch laøm nhö vaäy khoâng ñôn thuaàn laø giaûi thích , cuõng xeùt cô baûn trong muïc I . không phải là để chứng minh mà còn đưa ra quan điểm đánh.

(186) Hoạt động 2 : Cách bình luận Từ tìm hiểu ngữ liệu trên HS rút ra cách laøm baøi bình luaän . GV chỉ rõ yêu cầu của từng bước . ( Y/C hoïc trong SGK/72) . HS nêu các bước cụ thể khi giải quyết bài taäp sau : Haõy bình luaän caâu noùi cuûa Baùc “ Khoâng coù vieäc gì khoù Chỉ sợ lòng không bền Đào núi và lấp biển Quyeát chí aét laøm neân” GV nhaän xeùt , cuûng coá theâm . Từ tìm hiểu các ngữ liệu trên hướng HS đến ghi nhớ SGK/ 73 . Hoạt động 3 : Củng cố Gọi 2 HS trả lời bài 1 / 73 . HS đọc bài tập 2 /73 và làm việc cá nhân , GV gọi 1 vài em trả lời và nhaän xeùt GV nhaän xeùt.. giá của riêng mình , mong thuyết phục người khác đồng tình với quan điểm đó . Tất cả những việc làm là các thao tác của moät baøi bình luaän . 2. Muïc ñích yeâu caàu cuûa thao taùc laäp luaän bình luaän - Bình luận : là bàn , nhận định đánh giá về một tình hình hoặc một vấn đề nào đó được nhiều người quan tâm . - Mục đích : là đánh giá và bàn luận . - Yêu cầu : thuyết phục người đọc ( người nghe) tán đồng với nhận xét , đánh giá bàn luận của mình … II. Caùch bình luaän Bước 1 : nêu hiện tượng ( vấn đề ) cần bình luận . Yêu cầu phải nêu rõ được thái độ và sự đánh giá của người bình luận đối với vấn đề đưa ra bàn luận . Khi trình bày hiện tượng cần trung thực khách quan , cặn kẽ , chi tieát . Bước 2 : Đánh giá hiện tượng ( vấn đề ) cần bình luận Khi đánh giá cần kết hợp những phần đúng của mỗi phía và loại bỏ phần còn hạn chế để đi tới một sự đánh giá hợp lý , coâng baèng . Bước 3 : bàn về hiện tượng cần bình luận Lời bàn phải sâu , rộng về chủ đề cần bình luận . III. Ghi nhớ ( SGk/ 73) IV. Luyeän taäp Baøi 2 Có sử dụng thao tác bình luận ( Có phân tích đúng – sai ; có đánh giá , chỉ rõ nguyên nhân , tác hại của việc không có ý thức khi tham gia lưu thông . Từ đó đề ra giải pháp an toàn giao thoâng .. 4.Daën doø : - Naém chaéc ñaëc ñieåm cuûa vaên bình luaän ; caùch laøm baøi bình luaän . - Chuẩn bị bài đọc văn Người trong bao . 5. Ruùt kinh nghieäm tieát daïy. Tieát 97,98.

(187) Soạn 15/3/08 Daïy 17 vaø 24/3/08. ĐỌC VĂN: NGƯỜI TRONG BAO ( A.P SEÂ KHOÁP). A.Muïc tieâu baøi hoïc Giuùp HS - Hiểu được giá trị tư tưởng của truyện ngắn Người trong bao : phê phán sâu sắc lối sống trong bao hèn nhát , cá nhân ích kỉ và hủ lậu của một bộ phận trí thức Nga cuối XIX , qua hình tượng nhân vật Người trong bao Beâ- li –coáp . - Hiểu được nghệ thuật xây dựng hình tượng nhân vật điển hình , sáng tạo biểu tượng , cách kể chuyện độc đáo ; giọng điệu vừa mỉa mai châm biếm vừa trầm buồn . Củng cố kĩ năng phân tích nhân vật và khái quát chủ đề của truyện . - Có thái độ căm ghét và đấu tranh với lối sống thu mình trong bao : háo danh , xu nịnh , giáo điều , sợ hãi hèn hạ trước quyền lực . Từ đó góp phần xây dựng đạo đức lối sống trung thực , tự tin , lành mạnh , chan hoà với mọi người vì lý tưởng cao đẹp . B.Troïng taâm , phöông phaùp Tieát 1 :daïy tìm hieåu chung vaø phaân tích nhaân vaät Beâ- li –coáp . TT: hình tượng nhân vật Bê- li –cốp . Tieát 2 : daïy phaàn coøn laïi TT: ý nghĩa và nghệ thuật thể hiện hình tượng nhân vật . PP: thuyết giảng kết hợp với phát vấn , trao đổi , thảo luận nhóm . C.Chuaån bò GV: SGK, SGV vaø moät soá truyeän ngaén cuûa Seâ Khoáp . HS:đọc kỹ bài và trả lời câu hỏi SGK/. D.Tieán trình tieát daïy 1. Ổn định lớp, kt sĩ số 2. Bài cũ : đọc thuộc một số câu thơ trong bài số 28 của Ta-go mà em thích . Nêu đại ý bài thơ ? 3.Bài mới Hoạt động của GV và HS Yêu cầu cần đạt Hoạt động 1 : tìm hiểu chung I.Tìm hieåu chung Gọi 1 HS đọc tiểu dẫn SGK , cả lớp 1. Taùc giaû theo doõi vaø cho bieát phaàn tieåu daãn - An Tôn Páp-lô –vích Sê Khốp ( 1860- 1904) , là đại biểu cuối trình bày những nội dung nào ? tóm ý cùng của chủ nghĩa hiện thực Nga ; là nhà cách tân thiên tài trong moãi noäi dung . lĩnh vực truyện ngắn và kịch nói .  GV nhaän xeùt , giaûng theâm vaø - Tác phẩm của ông lên án xã hội bất công ( … ) , biểu hiện sự hướng dẫn HS học trong đồng cảm sâu sắc , sự trân trọng đối với người lao động nghèo ; thể SGK/66. hieän tình yeâu thaém thieát vaø nieàm tin maïnh meõ vaøo töông lai cuûa nhân dân Nga , đất nước Nga . 2. Truyện Người trong bao Gọi 2 HS tóm tắt truyện ngắn Người a. Hoàn cảnh sáng tác trong bao , GV nhaän xeùt vaø ñònh ( SGK/66) hướng cách tóm tắt . b.Toùm taét ( toùm taét theo nhaân vaät chính ) c.Noäi dung Em haõy cho bieát noäi dung cuûa truyeän Là một trong ba truyện có chung chủ đề phê phán lối sống tầm ngaén naøy . thường dung tục tiểu tư sản , lối sống của kiểu người trí thức trong xaõ hoäi Nga cuoái XIX . II. Đọc hiểu.

(188) Hoạt động 2 : Đọc hiểu Thaûo luaän nhoùm 5 phuùt ( baûng phuï ) 1. Nhân vật Bê- li –cốp được khắc hoạ như thế nào ? Tìm những chi tiết tieâu bieåu theå hieän tính caùch cuûa nhaân vaät naøy ? ( nhoùm 1,2 ). 2. Loái soáng cuûa Beâ- li –coáp coù aûnh hưởng như thế nào đến tinh thần và hoạt động của giáo viên và nhân dân thaønh phoá ? Qua ñaây taùc giaû muoán pheâ phaùn , leân aùn ñieàu gì ? ( nhoùm3,4) 3. Vì sao Beâ- li –coáp cheát ? Haõy giaûi thích thái độ tình cảm của mọi người đối với Bê- li –cốp lúc còn sống và khi y chết . Điều đó có ý nghĩa gì ? ( nhoùm 5,6 ) Hết thời gian thảo luận , GV cho nhoùm 1,2 daùn baûng phuï , caùc nhoùm khaùc noäp baûng phuï ( GV daùn baûng phụ theo trình tự bài đọc hiểu ) . gọi moät HS trình baøy yù kieán chung cuûa nhoùm , goïi nhoùm khaùc nhaän xeùt caâu trả lời của bạn và bổ sung ( nếu có) . GV nhận xét chung và định hướng.. 1. Hình tượng nhân vật Bê- li –cốp . a. Chaân dung - Gương mặt nhợt nhạt , nhỏ bé choắt lại như mặt chồn - Ăn mặc , phục sức : đeo kính đen; giày ,ô, áo măng tô , đồng hồ … tất cả đều để trong bao , mang bao và cho vào bao . - Ý nghĩ : cố giấu vào bao ( không bao giờ dám có ý kiến riêng về bất cứ vấn đề to nhỏ nào ) . -> kỳ quái , trái khoáy lập dị . b. Thái độ , lối sống - Nhút nhát , ghê sợ hiện tại nhưng lại ngợi ca tôn sùng quá khứ khoâng coù thaät ( suûng baùi tieáng Hy Laïp coå …) - Thích sống theo những thông tư chỉ thị một cách máy móc giáo ñieàu … -> sống phi thực tế . - Cô độc , luôn lo lắng sợ hãi tất cả “ nhỡ lại có chuyện gì” . -> hèn nhát , quái đản . - Luôn thoả mãn , hài lòng với lối sống cổ lỗ của mình ( d/c) Toùm laïi Bê-li- cốp – một con người lạc lõng , hèn nhát , máy móc giáo điều , là điển hình của kiểu người trong bao , lối sống trong bao , tính caùch trong bao . c.Ảnh hưởng của lối sống Bê-li- cốp - Khi Bê-li- cốp còn sống : mọi người vừa sợ , vừa khinh , họ cũng tự thu mình vào bao ( d/c) . - Khi Beâ-li- coáp cheát : + thời gian đầu mọi người nhẹ nhõm tự do ( d/c) . + Thời gian sau : lối sống lại như cũ ( mệt mỏi , ngột ngạt , lo lắng sợ hãi …) . ảnh hưởng ám ảnh sâu nặng , đầu độc bầu không khí trong sạch , lành mạnh của văn hoá đạo đức và tiến bộ xã hội Nga thế kỉ XIX . 2.YÙ nghóa cuûa truyeän ngaén a. Hình tượng cái bao - Nghĩa đen: đồ dùng đựng cất giữ hàng hoá . - Nghóa roäng : tính caùch loái soáng Beâ-li- coáp . - Nghĩa biểu tring : kiểu người trong bao, lối sống trong bao ( lối soáng thu mình ) . b. Ý nghĩa thời sự - Coøn toàn taïi nhieàu bieán theå , dò baûn khaùc cuûa Beâ-li- coáp trong cuoäc sống hiện nay ( trong đó có bộ phận trí thức) . - Lối sống ấy sẽ bị triệt tiêu khi con người ý thức được bản thân , vượt lên hoàn cảnh , sống có trách nhiệm . c. Chủ đề -Phê phán lối sống trong bao , kiểu người trong bao làm xã hội trì treä . - Mơ ước một cuộc sống , một xã hội lành mạnh . 3. Ngheä thuaät - Người kể chuyện : khi là ngôi thứ nhất ( bạn thân) , khi ngôi thứ ba ( tác giả ) vừa chủ quan , vừa khách quan ..

(189) Từ phần đọc hiểu trên GV hướng HS đến ghi nhớ SGK/ 69 Hoạt động 3 : củng cố Cho HS trao đổi trong bàn 2 phút các caâu phaàn luyeän taäp , GV goïi 1 vaøi em trả lời và nhận xét GV nhận xét chung .. - Caùch keå : + Mỉa mai nhưng ngậm ngùi , lạnh lùng nhưng trăn trở . + Nhö ghi cheùp khaùch quan , ñan xen taû , bình luaän , phaùt bieåu caûm xuùc . - Chaân dung nhaân vaät : kyø cuïc nhöng chaän thaät . - Hình ảnh : vừa cụ thể , vừa biểu trưng . III. Ghi nhớ ( SGK/69) IV. Luyeän taäp Baøi 1 : keå chuyeän saùng taïo Bài 2 : Viết đoạn kết khác cho tác phẩm Bài 3 : đề xuất nhan đề khác Bài 4 : tìm một vài thành ngữ , tục ngữ Việt Nam có nội dung gần guõi .. 4.Daën doø : - Học kỹ bài , hoàn thành các bài tập luyện tập . - Chuaån bò LUYEÂN TAÄP THAO TAÙC LAÄP LUAÄN BÌNH LUAÄN . 5. Ruùt kinh nghieäm tieát daïy 6.Caâu hoûi kieåm tra Caâu 1 Người trong bao là tác phẩm của : A. Vích-to Huy-goâ. B. Ban-daéc. C. Seâ- khoáp D. Go-rô-ki Caâu 2 Đóng góp lớn của Sê-khốp cho văn học hiện thực Nga thế kỷ XIX ở thể loại nào ? A. Truyeän ngaén vaø kòch noùi B. Tieåu thuyeát vaø kòch noùi C. Tieåu thuyeát vaø tuyø buùt C. Truyeän ngaén vaø tuyø buùt Caâu 3 Tính cách hèn nhát đến mức quái đản của Bê-li-cốp bộc lộ qua câu nói nào của y ? A. Ồ , tiếng Hy Lạp nghe thật tuyệt vời , êm tai . B. Cái đó đã đành , hay thì hay thật nhưng nhỡ lại xảy ra chuyện gì . C. Tôi chẳng làm điều gì sơ suất đáng để cho mọi người giễu cợt tôi như vậy . D. Vả lại nếu không có chỉ thị nào cho phép thì ta không được làm . Caâu 4 Hình ảnh cái bao trong truyện ngắn Người trong bao của Sê-khốp gợi ra những ý nghĩa nào ? A. Vật có hình túi hoặc hình hộp dùng để bao, gói , đựng đồ vật , hàng hoá . B. Lối sống và tính cách của Bê-li-cốp : hèn nhát , cô độc , máy móc , giáo điều , thu mình trong bao và cảm thấy yên tâm , sung sướng , hạnh phúc mãn nguyện trong đó . C. Một kiểu người , một lối sống tầm thường , vô vị và hủ lậu . D. Caû 3 yù treân . Tieát 99 Soạn 21/3/08 Daïy 25/3/08 A.Muïc tieâu baøi hoïc Giuùp HS. LAØM VAÊN : LUYEÄN TAÄP THAO TAÙC LAÄP LUAÄN BÌNH LUAÄN.

(190) -Củng cố những kiến thức đã học về thao tác lập luận bình luận . Vận dụng được những kiến thức ấy vào thực tiễn xây dựng một bài văn bình luận về một đề tài gần gũi với lứa tuổi học trò . B.Troïng taâm , phöông phaùp TT: luyện tập tìm hiểu đề , lập dàn ý , lập luận . PP: kết hợp với phát vấn , trao đổi , thảo luận nhóm . C.Chuaån bò GV: SGK, SGV vaø moät vaøi ví duï . HS: Cả lớp đọc kỹ bài 1 /81/sgk và trả lời các câu hỏi liên quan . Lập dàn ý và viết bài bàn về một hiện tượng đang được xã hội quan tâm : + Vệ sinh an toàn thực phẩm ( tổ 1 ) + Bảo vệ môi trường ( tổ 2 ) + Phoøng choáng thieân tai ( toå 3 ) + Nói không với tiêu cự trong thi cử và bệnh thành tích trong giáo dục ( tổ 4 ) D.Tieán trình tieát daïy 1. Ổn định lớp, kt sĩ số 2. Baøi cuõ : kieåm tra vieäc chuaån bò baøi cuûa HS . Hoạt động của GV và HS Yêu cầu cần đạt Hoạt động 1 : củng cố lý thuyết I.Cuûng coá lyù thuyeát GV gọi 2 HS trả lời các câu hỏi sau : II. Luyện tập 1.Nêu các bước trong cách bình luận Bài 1/81/sgk và cho biết nội dung của từng bước ? a.Chọn thao tác lập luận bình luận để trình bày đề tài “ Lời ăn tiếng 2.Có nhiều cách bình luận khác nhau nói của một học sinh thanh lịch” vì đó là một vấn đề đang được nhưng chủ yếu đạt được những tiêu quan tâm hiện nay trong nhà trường và cũng có tất nhiều quan điểm chí bình luaän naøo ? khác nhau về vấn đề này . Chọn thao tác bình luận để bàn bạc vấn GV nhận xét câu trả lời để khắc sâu đề sâu rộng và thuyết phục mọi người đồng tình với quan điểm của lyù thuyeát . mình . Hoạt động 2 : luyện tập b.Dàn ý :giả sử chọn ý “ Biết nói lời cảm ơn” Goïi 3 HS leân baûng trình baøy phaàn - Trong giao tiếp giữa con người với nhau , một quy tắc đòi hỏi chuẩn bị ở nhà cho bài 1 /81 /sgk. chúng ta phải thực hiện là nói lời cảm ơn và sau đó là cảm ơn . 1.Vì sao laïi choïn thao taùc laäp luaän - Đối với lời ăn , tiếng nói của một HS văn minh thanh lịch lời cảm bình luận để trình bày đề tài “ Lời ơn còn chứng tỏ sự hiểu biết và có nếp sống văn hoá trong giao tiếp aên tieáng noùi cuûa moät hoïc sinh thanh haøng ngaøy . lòch” . - Cần tập làm quen với lời cảm ơn và biết cảm ơn vì cuộc sống luôn 2.Daøn yù cuûa baøi vaên aáy ? đòi hỏi chúng ta phải có thái độ văn minh lịch sự trong ứng xử . 3. Hãy diễn đạt một luận điểm trong c. Diễn đạt một luận điểm trong phần thân bài phần thân bài của dàn ý đã lập ? Đối với HS , lứa tuổi đang ngồi trên ghế nhà trường thì nói lời cảm Trên cơ sở HS trình bày , GV cho ơn là thể hiện sự văn minh , lịch thiệp của người học trò . Cuộc sống moät vaøi em nhaän xeùt GV nhaän xeùt có biết bao nhiêu điều cần lời cảm ơn . Tập làm quen với cảm ơn và chung vaø cho ñieåm baøi laøm toát . sau đó là cảm ơn là để hình thành nếp sống có văn hoá . Trong giao tiếp , khi nói lời cảm ơn là tự đáy lòng đã dâng lên niềm vui sướng và hạnh phúc của một tình cảm chân thực nhất . Caûm giaùc aáy seõ ngaøy caøng nhaân leân gaáp boäi khi haøng ngaøy chuùng ta trao cho nhau những lời nói chân thành , lịch thiệp : cảm ơn . Goïi 4 HS leân baûng trình baøy phaàn Baøi 2 /83/sgk chuẩn bị ở nhà cho bài 2 /83 /sgk Giả sử chọn vấn đề : “Vệ sinh an toàn thực phẩm” ( phần dàn bài ), Trên cơ sở HS trình Gợi ý dàn bài baøy , GV cho moät vaøi em nhaän xeùt - Thực phẩm là yếu tố không thể thiếu đối với sự sống mỗi con.

(191) GV nhaän xeùt chung vaø cho ñieåm baøi làm tốt , gọi một vài HS đọc một số đoạn của đề bài đã chuẩn bị ( mở bài , thaân baøi … ). Hoạt động 3 : đánh giá bàn luận về một số ý kiến đã cho ( bài 3 /SBT/63 ) HS trao đổi trong bàn 2 phút : 1. Caâu a ( nhoùm 1,2 ) 2. Caâu b ( nhoùm 3,4 ) 3. Caâu c ( nhoùm 5,6 ) GV gọi 1 vài em trả lời và nhận xét GV nhaän xeùt chung .. người . Nhưng sự sống con người có thể duy trì và khoẻ mạnh hay không lại không do số lượng hay chất lượng thực phẩm quyết định mà chủ yếu do con người quyết định . Điều đó mới nghe qua thấy có gì đó như ngớ ngẩn nhưng thực tế cuộc sống hôm nay cho ta thấy rất rõ điều đó bởi thực phẩm lợi hay hại cho sự sống là phụ thuộc vào vệ sinh an toàn thực phẩm mà vệ sinh an toàn thực phẩm là hoàn toàn do bàn tay con người quyết định . - Để duy trì sự sống con người phải ăn, để món ăn hấp dẫn phải ngon mắt , ngon miệng … , lợi dụng nhu cầu đó mà nhà sản xuất không từng thủ đoạn nào , bằng mọi cách làm cho thực phẩm bắt maét ( … ) Người tiêu dùng bị đánh lừa từ nhiều phía : + Phuï gia ( boät ngoït , haøn the , … ) + Thuốc bảo vệ thực vật (… ) + Kích thích tăng trưởng (… )  người tiêu dùng thường xuyên , bền bỉ thu nạp chất độc hại cho cơ theå -> beänh -> hao toån taøi chính , tinh thaàn suy suïp , toån haïi cho gia đình , cho cộng đồng xã hội … - “Vệ sinh an toàn thực phẩm” hiện nay là vấn đề hết sức cấp bách , đòi hỏi liên ngành phải vào cuộc ( người sản xuất , người tiêu dùng , cơ quan chức năng… ). Tất cả đều phải có lương tâm , trách nhiệm để thực hiện triệt để vấn đề này . Xã hội ta phải đồng tình coi những người vi phạm vệ sinh an toàn thực phẩm là tội ác , huỷ hoại giống nòi … để từ đó có biện pháp ngăn chặn vi phạm vệ sinh an toàn thực phẩm , cùng chung tay góp sức làm cho cuyo6c5 sống lành mạnh , tươi đẹp hơn. Baøi 3 /SBT/63 Tất cả các ý kiến đó mới chỉ nhìn nhận một chiều , còn nông nổi hời hợt .. 4.Daën doø : - Hoàn thành các bài tập luyện tập . - Chuẩn bị bài NGƯỜI CẦM QUYỀN KHÔI PHỤC UY QUYỀN Tieát 100,101 Soạn 21/3/08 Daïy 26 vaø 31/3/08 ĐỌC VĂN : NGƯỜI CẦM QUYỀN VAØ KHÔI PHỤC UY QUYỀN (Trích Những người khốn khổ) A.Muïc tieâu baøi hoïc Giuùp HS -Phân tích , chứng minh được những nét đặc trưng của bút pháp Huy-gô qua hư cấu nhân vật và diễn biến cốt truyện : nghệ thuật phóng đại trong so sánh và ẩn dụ , trong nghệ thuật tương phản ; sự đan xen bình luận ngoại đề trong diễn biến câu chuyện ..

(192) - Gắn được nghệ thuật trên với ý nghĩa nội dung của đoạn văn . Nghệ thuật phóng đại trong ẩn dụ so sánh và nghệ thuật tương phản đều là phương tiện biểu hiện một ý nghĩa tư tưởng tiến bộ : Sự đối lập giữa ác và thiện , cường quyền và nạn nhân . Kết hợp với đoạn bình luận ngoại đề để biểu hiện trực tiếp cảm xúc của người kể chuyện , những biện pháp nghệ thuật trên không những có ý nghĩa phê phán cường quyền , khơi dậy mối đồng cảm với những người khốn khổ , mà còn khẳng định một lý tưởng . - Phát huy tính chủ động , đầu óc phê phán qua việc khẳng định tình thương như một giải pháp xã hội được tác giả đề xuất , có thể suy nghĩ thêm về con đường thực hiện lý tưởng . B.Troïng taâm , phöông phaùp Tiết 1 : tìm hiểu chung và đọc hiểu nhân vật Gia-ve . TT: Taùc giaû , coát truyeän , tính caùch Gia-ve . Tiết 2 : đọc hiểu phần còn lại TT: nhân vật Giăng –văn –giăng và những nét nghệ thuật tiêu biểu trong đoạn trích . PP: kết hợp thuyết giảng với phát vấn , trao đổi , thảo luận nhóm . C.Chuaån bò GV: SGK, SGV HS: đọc kỹ bài học và trả lời các câu hỏi liên quan . D.Tieán trình tieát daïy 1. Ổn định lớp, kt sĩ số 2. Bài cũ : Cho biết các lớp nghĩa của nhan đề truyện ngắn Người trong bao ? Tại sao nói nhân vật Bê-li- cốp là tiêu biểu cho một loại người có tính cách trong bao , lối sống trong bao , kiểu người trong bao ? 3.Bài mới Hoạt động của GV và HS Yêu cầu cần đạt Hoạt động 1 : tìm hiểu chung I.Giới thiệu chung Gọi 1 HS nêu những nét cơ bản 1. Tác giả về cuộc đời và sự nghiệp của a. Cuộc đời Vích –to Huy-goâ( 1802- 1885) Huy-goâ ? -Quê: Bơ-dăng- xông nước Pháp Cho 1 HS khaùc nhaän xeùt , GV củng cố , giảng thêm một vài ý -Xuất thân bình dân , cha là tướng trong quân đội Pháp , mẹ là trí thức có khiếu văn chương ->Huy-gô được bồi dưỡng thơ văn từ nhỏ . -> hướng dẫn học trong - Bản thân: sáng tác sớm , 15 tuổi đoạt giải thưởng thơ của viện hàn lâm SGK/75. Tu - lu-dơ ( Pháp ), được đánh giá là cậu bé tuyệt vời . Là chủ soái của trào lưu văn học lãng mạn Pháp ở cả 3 thể loại thơ, tiểu thuyết và kịch . b. Sự nghiệp - Tác phẩm tiêu biểu : gồm 12 tập thơ và một số tiểu thuyết , kịch đã được dịch ra nhiều thứ tiếng trên thế giới . - Nội dung : quan tâm đến người nghèo khổ , bị áp bức , đấu tranh đòi quyền sống cho người nghèo , đấu tranh chống độc tài áp bức của Na-pôlê-ông II. Gọi 1 HS đọc tóm tắt tác phẩm - Sáng tác theo xu hướng lãng mạn .  Huy- gô là nhà văn tiêu biểu , nhà hoạt động xã hội , là danh nhân văn SGK/76 , cả lớp theo dõi và hoá thế giới . Mỗi tác phẩm của ông thấm nhuần tư tưởng nhân đạo . thoáng keâ caùc nhaân vaät chính , chỉ rõ mối quan hệ giữa các 2. Tác phẩm Những người khốn khổ nhaân vaät . a.Toùm taét ( SGK/76) Haõy cho bieát noäi dung cuûa taùc b. Nội dung : tái hiện khung cảnh Pa-ri và nước Pháp ba thập kỷ đầu phaåm ? XIX, xoay quanh số phận Giăng Van Giăng từ khi ra tù đến lúc qua đời HS trả lời , GV giảng thêm , trong lãng quên thầm lặng với thông điệp cuối cùng : trên đời chỉ còn choát yù . một điều ấy thôi, đó là thương yêu nhau ..

(193) 3. Đoạn trích a. Vò trí : chöông IV quyeån 8 taäp 1 phaàn 1 . b. Đại ý II. Đọc hiểu * Đọc : thể hiện không khí căng thẳng của tình huống : sự đắc thắng ngạo mạn , thoả mãn tàn nhẫn có phần e dè sợ hãi của Gia- ve ; Thái độ bình thản cương quyết cam chịu của Giăng Văn Giăng đối với Gia-ve … 1.Hình tượng nhân vật Gia-ve a. Ngoại hình + Muõi teït , hai loã muõi saâu hoaém … + Khuôn mặt : khi cười như mõm ác thú ( giống cọp ) ; khi nghiêm mặt giống chó dữ .. dữ tợn , hung ác . b.Tính caùch : theå hieän qua - Cái cười ghê tởm ( d/c) -Cái nhìn : con mắt của thú dữ say mồi “ cặp mắt nhìn như cái móc sắt , quen kéo giật vào hắn bao kẻ khốn khổ” , chính cái nhìn ấy đã xô Phăng- tin xuống vực thẳm , sớm cắt đứt sự sống của người đàn bà khốn khoå . - Gioïng noùi : mang tieáng gaàm cuûa aùc thuù . - Cách cư xử phi nhân tính : * Với Giăng-Van – Giăng + Hành động điên cuồng ( lao vào , túm lấy… phá lên cười … + Xưng hô xấc xược , thô bỉ ( mày tao …) +Ra oai , trịch thượng ( gọi ta là ông thanh tra, nói to lên , … ta không theøm nghe ) + Hèn nhát , run sợ trước hành động mạnh mẽ và ánh mắt giận dữ của Giaêng Vaên Giaêng * Với Phăng-tin + Mieät thò Phaêng tin , coi coâ laø con ñó , con ñieám ( d/c) + Lúc Phăng- tin hấp hối hắn hét lớn , gầm gừ ngay trong phòng bệnh gieát cheát Phaêng-tin. Nhaän xeùt Gia- ve đại diện cho cường quyền , ngang ngược hống hách . Kẻ không có tình người , là con ác thú luôn tác oai tác quái và gây ra bao hậu quả khoác lieät . 2.Hình tượng nhân vật Giăng Văn Giăng - Cuộc đời nhiều dâu bể (…) Thaûo luaän trong baøn 3 phuùt -Là ông thị trưởng đáng trân trọng ( cả tỉnh ai cũng kính trọng ông trừ caùc caâu sau: Gia-ve). 1.Em biết gì về cuộc đời Giăng - Là người khốn khổ thật thà , giàu tình thương và mạnh mẽ dứt khoát : Vaên Giaêng ?( nhoùm 1,2 ) + Sẵn sàng ra đầu thú , bị bắt , chịu tội để cứu vô tội vì mình mà bị kết 2.Trong đoạn trích này Giăng aùn oan ( d/c… ) Vaên Giaêng hieän leân laø con +Nhẫn nhục để cứu vớt số phận khốn khổ , níu giữ sự sống cho Phăng tin người như thế nào ? ( với kẻ * Cưu mang giúp đỡ mẹ con Phăng tin ( cho Phăng tin việc làm … ) cầm quyền ? với Phăng tin ? *Trong tình theá nguy kòch cuûa Phaêng tin , oâng haï gioïng caàu xin Gia-ve (d/c)).( nhoùm 3,4 ) thư cho 3 ngày để tìm con cho Phăng tin … Nhận xét nghệ thuật xây dựng *Phăng tin chết Giăng Van Giăng vuốt mắt , cầu hồn , hứa bằng mọi giá Gọi 2 HS đọc phân vai đoạn trích -> GV nhận xét giọng đọc , cách đọc . Khái quát đại ý đoạn trích ? Hoạt động 2 : đọc hiểu Taùc giaû mieâu taû chaân dung Gia-ve bằng những hình ảnh , chi tieát naøo ? Biện pháp nghệ thuật được sử duïng laøm roõ chaân dung Gia-ve laø bpnt naøo ? Duïng yù cuûa taùc giả khi sử dụng những biện pháp nghệ thuật đó ? HS laøm vieäc caù nhaân vaø traû lời , GV nhận xét , định hướng ..

(194) nhaân vaät Giaêng Vaên Giaêng cuûa Huy-goâ ? ( nhoùm 5,6 ) Hết thời gian thảo luận , GV cho moät vaøi HS trình baøy yù kieán chung cuûa nhoùm , goïi nhoùm khaùc nhaän xeùt caâu traû lời của bạn và bổ sung ( nếu coù) . GV nhaän xeùt chung vaø ñònh hướng.. Từ phần đọc hiểu trên GV hướng HS đến ghi nhớ SGK/ 80 Hoạt động 3 : củng cố HS trao đổi trong bàn 2 phút câu 4 phần hướng dẫn học bài ( daõy trong )vaø baøi 2 phaàn luyện tập ( dãy ngoài ) , GV gọi 1 vài em trả lời và nhận xeùt GV nhaän xeùt chung .. thực hiện nguyện ước của Phăng tin ( Giăng Văn Giang đỡ lấy trán Phaêng tin , veû maët hieän leân noãi xoùt thöông khoân taû , thì thaàm beân tai Phăng tin làm vẻ mặt Phăng tin sáng rỡ lên lạ thường , Giăng Văn Giăng vuoát maét cho chò …) thái độ của Giăng Văn Giăng không chỉ của những người khốn khổ với nhau mà gần như thái độ yêu thương , trân trọng chở che của bậc đại hiền , của chúa . Với Phăng tin Giăng Văn Giăng là vị cứu tinh , là ân nhân , là thánh . Giăng Văn Giăng coi việc giúp đỡ mẹ con Phăng Tin là nghĩa vụ thiêng liêng , là việc thiện mà ông tự nguyện làm xuất phát từ tình thương yêu những người khốn khổ mà ông từng là nạn nhân thê thảm . Và đó cũng là quan điểm tư tưởng của tác giả . + Phăng tin chết Giăng Văn giăng kết tội Gia ve “ ông đã giết chết người đàn bà này rồi đó” ; ông làm nghĩa vụ với người xấu số và sẵn sàng chịu bị bắt . Ông quyết thực hiện hành động xả thân cứu người theo lời cảm hoá của giám mục Mi-ri-en thuở nào tinh thần nhân đạo , xu hướng lãng maïn trong caùc taùc phaåm cuûa Huy-goâ . Nhaän xeùt Hình tượng nhân vật Giăng Văn Giăng thể hiện quan điểm tư tưởng , niềm tin vào con đường cải tạo xã hội của Huy-gô : con đường hướng đến những người lao khổ bằng sức mạnh của tình thương và lòng nhân ái vô bờ . III. Keát luaän ( Ghi nhớ /80) IV. Luyeän taäp Caâu 4 Những dấu hiệu của nghệ thuật lãng mạn trong đoạn trích : ( Thủ pháp đối lập tương phản , phóng đại , so sánh , ẩn dụ , bình luận ngoại đề … được sử dụng triệt để ; Lí tưởng nhân văn – sức mạnh tình thương cảm hoá – con đường không tưởng nhuốm màu sắc tôn giáo . Baøi 2 Vai trò của Phăng tin là cốt để làm nổi bật không chỉ cái ác mà cả cái thiện , cả Gia ve và Giăng Văn Giăng đều phải nhờ có cô mới bộc lộ hết mức tính cách và tư tưởng của mình .. 4.Daën doø : - Học kỹ bài , hoàn thành các bài tập luyện tập . - Chuẩn bị bài TIẾNG MẸ ĐẺ – NGUỒN GIẢI PHÓNG CÁC DÂN TỘC BỊ ÁP BỨC . 5. Ruùt kinh nghieäm tieát daïy 6.Caâu hoûi kieåm tra Caâu 1 Sự đối lập tương phản thiện – ác được thể hiện như thế nào qua các nhân vật Gia-ve ; Giăng Văn Giăng và Phăng tin trong đoạn trích người cầm quyền khôi phục uy quyền . Caâu 2.

(195) Trong đoạn trích Người cầm quyền khôi phục uy quyền , Gia-ve được xây dựng , khắc hoạ với một diện maïo nhö theá naøo ? A. aùc thuù B. chó dữ C. coïp D. Caû A,B, C Caâu 3 Trong đoạn trích Người cầm quyền khôi phục uy quyền , khi Gia- ve thét Mau lên ! Lời bình của người kể chuyeän nhö theá naøo ? A. Không còn là tiếng người mà là tiếng thú gầm . B. Tiếng thét đó mới uy lực làm sao. C. Tiếng thét đó đã chứng tỏ uy quyền của Gia-ve trước những thân phận khốn khổ . D. Tiếng thét đó thật man rợ . Caâu 4 Khi Gia-ve xuất hiện , Giăng Van Giăng biết hắn sẽ đến bắt mình , Giăng Van Giăng đã nói câu gì ? A. Xin ngài hãy rủ lòng thương , hãy cho tôi một ít thời gian để tôi cứu Cô-dét . B. Tôi biết là anh đến để bắt tôi . C. Toâi bieát laø anh muoán gì roài . D. Anh không có quyền bắt tôi , không được phép bắt tôi trong lúc này .. Tieát 102 Soạn 26/3/08/08 Daïy 1/4/08 ĐỌC THÊM : TIẾNG MẸ ĐẺ – NGUỒN GIẢI PHÓNG CÁC DÂN TỘC BỊ ÁP BỨC . (Nguyeãn An Ninh ) A.Muïc tieâu baøi hoïc Giuùp HS -Giá trị của bài chính luận : đề cao vai trò của tiếng Việt – như một nguồn , một vũ khí hữu hiệu và quan trọng góp phần để giải phóng dân tộc bị áp bức . Một tư tưởng tiến bộ và mới mẻ của tác giả trong hoàn cảnh hiện thời . -Giaù trò ngheä thuaät nghò luaän : tính luaän chieán cao , ngheä thuaät nghò luaän saéc saûo . B.Troïng taâm , phöông phaùp TT: trả lời các câu hỏi SGK/91. PP:phát vấn , trao đổi nhóm ..

(196) C.Chuaån bò GV: SGK vaø moät vaøi baøi baùo cuûa Nguyeãn An Ninh . HS: đọc kỹ bài học và trả lời các câu hỏi liên quan . D.Tieán trình tieát daïy 1. Ổn định lớp, kt sĩ số 2. Baøi cuõ : Phân tích hình tượng nhân vật Giăng Văn Giăng trong đoạn trích Người cầm quyền khôi phục uy quyền và chỉ ra các biện pháp nghệ thuật tác giả đã sử dụng làm nên sự thành công của đoạn trích ? 3.Bài mới Hoạt động của GV và HS Yêu cầu cần đạt Hoạt động 1 : tìm hiểu chung I.Vaøi neùt veà taùc giaû Gọi 1 HS nêu những nét cơ bản về ( SGK/89 ) cuộc đời và sự nghiệp của Nguyễn II. Hướng dẫn đọc thêm An Ninh , cho 1 HS khaùc nhaän xeùt , Caâu 1 GV củng cố , giảng thêm một vài ý Thói học đòi Tây hoá ở một bộ phận trí thức quan lại Việt Nam được -> hướng dẫn học trong SGK/75. thể hiện ở : - Thích noùi tieáng Phaùp ( duø baäp beï maáy tieáng) hôn noùi tieáng Vieät cho Hoạt động 2: Hướng dẫn đọc thaønh thaïo . theâm - Cóp nhặt những cái tầm thường của phong hoá châu Aâu để loè đồng Thaûo luaän 5 phuùt theo toå caùc caâu bào rằng mình được đào tạo theo kiểu Tây phương . Thực chất là mù hoûi SGK( baûng phuï ) 1. Nguyễn An Ninh phê phán những văn hoá châu Âu . - Kiến trúc và trang trí nhà cửa lai căng lại ngỡ là học theo văn minh hành vi nào của thói học đòi Tây Phaùp . hoá ? ( d/c) - Từ bỏ tiếng mẹ đẻ cho là tiếng Việt nghèo nàn . 2. Theo taùc giaû , tieáng noùi coù taàm quan trọng như thế nào đối với vận Câu 2 Theo tác giả tiếng nói có tầm quan trọng đặc biệt với vận mệnh của meänh cuûa daân toäc ta ? 3. Căn cứ vào đâu tác giả nhận định dân tộc : tiếng nước mình không nghèo nàn ? -Là người bảo vệ quý báu nhất nền độc lập dân tộc . - Là yếu tố quan trọng nhất để giúp giải phóng các dân tộc bị thống 4.Taùc giaû quan nieäm nhö theá naøo về mối quan hệ giữa ngôn ngữ nước trị . Caâu 3 ngoài với ngôn ngữ nước mình ? Nhận định Tiếng Việt không nghèo là dựa trên các cơ sở : Hết thời gian thảo luận các nhóm - Ngôn từ thông dụng ( sinh hoạt , khẩu ngữ ) Tiếng Việt rất phong lần lượt lên trình bày , nhóm khác nhaän xeùt phaàn trình baøy cuûa nhoùm phuù . - Ngôn ngữ giàu có của Nguyễn Du ( Truyện Kiều ) baïn . GV nhaän xeùt chung . Goïi 2 HS trình baøy yù kieán cuûa mình - Ngu6oài Vieät coù theå dòch caùc taùc phaåm Trung Quoác sang tieáng Vieät , cuõng coù theå saùng taùc caùc taùc phaåm hay baèng Tieáng Vieät . veà caâu hoûi 5 /91/SGK -> GV choát Caâu 4 yù . Quan niệm của tác giả về mối quan hệ giữa ngôn ngữ nước ngoài và ngôn ngữ nước mình : - Người trí thức chân chính phải biết ít nhất một thứ tiếng châu Aâu để từ đó hiểu biết văn hoá châu Âu . - Những hiểu biết ấy không được giữ làm của riêng mà phải tuyên truyền , phổ biến cho đồng bào mình cùng hiểu . - Học tiếng nước ngoài để làm giàu cho ngôn ngữ nước mình chứ không phải là từ bỏ tiếng mẹ đẻ . Caâu 5 Trong hoàn cảnh cụ thể ( 1925) , khi nước ta đang bị Thực dân Pháp.

(197) thống trị thì câu nói của tác giả : “ Nếu người An Nam hãnh diện giữ gìn tiếng nói của mình và ra sức làm cho tiếng nói ấy phong phú hơn để có khả năng phổ biến tại An Nam các học thuyết đạo đức và khoa học của châu Aâu , việc giải phóng dân tộc An Nam chỉ còn là vấn đề thời gian” ; Quan điểm này chỉ đúng một phần vì nếu chỉ giỏi tiếng Việt để nâng cao trình độ văn hoá , khoa học mà không lật đổ được chính quyền thực dân – phong kiến cai trị thì độc lập tự do của dân Hoạt động 3 : củng cố Cho 2 HS đọc lại toàn bài văn chính tộc vẫn chỉ là mơ ước mà thôi . * Cuûng coá luaän . Caùch laäp luaän trong baøi chính luaän cuûa Nguyeãn An Ninh . 4.Daën doø : - Hoïc kyõ baøi , hoïc taäp caùch tìm luaän ñieåm vaø caùch laäp luaän trong baøi . - Chuẩn bị bài VỀ LUÂN LÝ XÃ HỘI Ở NƯỚC TA . 5. Ruùt kinh nghieäm tieát daïy. Tieát 103,104 Soạn 29/3/08/08 Daïy 1vaø 7/4/08. ĐỌC VĂN: VỀ LUÂN LÝ XÃ HỘI Ở NƯỚC TA ( Trích “ Đạo đức và luân lý Đông Tây” của Phan Chu Trinh ). A.Muïc tieâu baøi hoïc Giuùp HS -Cảm nhận được tinh thần yêu nước , tư tưởng tiến bộ của Phan Châu Trinh khi kêu gọi xây dựng nền luân lý xã hội ở nước ta . - Hiểu được nghệ thuật viết văn chính luận . Có ý niệm về phong cách chính luận của một số tác giả cụ theå .B.Troïng taâm , phöông phaùp Tiết 1 : dạy phần tìm hiểu chung và đọc hiểu luận điểm 1 . TT: cuộc đời , sự nghiệp của Phan Châu Trinh , cách đặt vấn đề của tác giả . Tieát 2 : daïy phaàn coøn laïi TT: dũng khí của nhà cách mạng Phan Châu Trinh (…) và nhận biết một phong cách chính luận độc đáo . PP: diễn giảng , phát vấn , trao đổi nhóm . C.Chuaån bò.

(198) GV: SGK , SGV vaø moät soá baøi thô , vaên cuûa Phan Chaâu Trinh . HS: đọc kỹ bài học và trả lời các câu hỏi liên quan . D.Tieán trình tieát daïy 1. Ổn định lớp, kt sĩ số 2. Baøi cuõ : Bút pháp lãng mạn của Huy-gô được thể hiện như thế nào khi xây dựng ba nhân vật chính trong hoàn cảnh đặc biệt ( Người cầm quyền khôi phục uy quyền ). 3.Bài mới Hoạt động của GV và HS Yêu cầu cần đạt Hoạt động 1 : tìm hiểu chung I.Giới thiệu chung Gọi 1 HS nêu những nét cơ bản về 1. Taùc giaû cuộc đời và sự nghiệp của Phan a. Cuộc đời( 1872 – 1926) - Tên Phan Châu Trinh ; tự Tử Cán ; hiệu Tây Hồ ; biệt hiệu Hi Mã Chaâu Trinh ? Cho 1 HS khaùc nhaän xeùt , GV cuûng - Queâ : Quaûng Nam . cố , giảng thêm một vài ý -> hướng - Đỗ phó bảng -> làm quan -> từ quan đi làm cách mạng nhưng chủ trương “ bất bạo động” -> cải lương ảo tưởng . daãn hoïc trong SGK/84. + 1908 bị bắt -> tù ở Côn Đảo 3 năm , sau sang Pháp tìm cách thúc đẩy cải cách chính trị ở Đông dương nhưng không thành . + 1925 về Sài Gòn diễn thuyết 2 lần -> ốm nặng và qua đời . sự nghiệp cứu nước không thành nhưng nhiệt tình cứu nước sục sôi -Sự nghiệp thơ văn : có ý thức dùng văn chương để làm cách mạng . + Taùc phaåm tieâu bieåu ( SGK/84) Phan Châu Trinh để lại những áng văn chính luận mẫu mực , những bài thơ dạt dào cảm xúc về đất nước , đồng bào . văn thơ Phan Châu Trinh là văn thơ tỏ chí và tuyên truyền vận động đồng bào làm cách mạng cứu nước . 2.Tác phẩm “Đạo đức và luân lý Đông Tây” Em biết gì về tác phẩm Đạo đức và a. Thể loại : văn chính luận . b. Keát caáu ( SGK/84) luaân lyù Ñoâng Taây Haõy cho bieát noäi dung cuûa taùc 3. Đoạn trích :Về luân lý xã hội ở nước ta phẩm ?HS trả lời , GV giảng thêm , a. Bố cục : 3 phần chốt ý .Gọi 1HS đọc đoạn trích -> (1): Ở nước ta chưa có luân lý xã hội , mọi người chưa có ý niệm gì GV nhận xét giọng đọc , cách đọc . về luân lý xã hội . Chia bố cục đoạn trích , khái quát (2) : Ở châu Aâu luân lý xã hội đã phát triển , tác động của luân lý xã nội dung từng phần . hội đến đời sống của nhân dân và sự phát triển của đất nước . So sánh ta với phương Tây -> rút ra nguyên nhân khiến đất nước khốn khoù . (3) : Con đường dẫn đến tự do . b. Chủ đề Khái quát chủ đề đoạn trích ? Cần phải truyền bá chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam để gây dựng đoàn thể vì sự tiến bộ , hướng tới mục đích giành độc lập , tự do. II. Đọc hiểu Hoạt động 2 : đọc hiểu *Đọc : yêu cầu đọc rõ ràng , mạch lạc , khi đau xót , lúc hùng hồn , khi tha thiết . Chú ý các câu cảm thán , các câu hỏi tu từ , cá điệp từ “ daân”. 1. Luận điểm 1 :Ở nước ta chưa có luân lý xã hội * Luân lý xã hội : chỉ những quan niệm , nguyên tắc quy định hợp lý , Gọi 1 HS cho biết luân lý xã hội là hợp lẽ thường chi phối mọi quan hệ hoạt động và phát triển của xã.

(199) gì ? GV laéng nghe , boå sung vaø choát yù . Trao đổi trong bàn 2 phút : Khi nói về luân lý ở nước ta , tác giả đã đặt vấn đề như thế nào ? Nhaän xeùt caùch neâu vaø phaân tích luaän ñieåm cuûa Phan Chaâu Trinh ? Hết thời gian trao đổi GV cho một vaøi HS trình baøy yù kieán chung cuûa nhoùm , goïi nhoùm khaùc nhaän xeùt câu trả lời của bạn và bổ sung ( nếu coù) . GV nhận xét chung và định hướng.. hoäi . * Cách đặt vấn đề : + trực tiếp , trực diện “ tuyệt nhiên không ai biết tới ; mình còn dốt naùt hôn nhieàu” . + lường trước khả năng hiểu đơn giản , thậm chí còn xuyên tạc vấn đề của không ít người , tác giả gạt khỏi nội dung bài nói những chuyeän voâ boå “ Moät tieáng beø baïn … neân khoâng caàn caét nghóa laøm gì ”. *Làm rõ vấn đề bằng cách : + sửa lại quan niệm phiến diện , hạn hẹp : quan hệ bạn bè không thể thay cho luaân lyù xaõ hoäi , maø chæ laø boä phaän raát nhoû cuûa luaân lyù xaõ hoäi. + quan nieän Nho gia ( teà gia , trò quoác bình thieân haï ) phaûi hieåu laø goùp phần làm cho xã hội ( mọi người ) an cư lạc nghiệp , no đủ giàu có , haïnh phuùc …  cách vào đề cho thấy tư duy sắc sảo , nhạy bén của nhà cách mạng Phan Chaâu Trinh . 2.Luận điểm 2 : So sánh xã hội bên châu Aâu và nước ta - Theo quan nieäm cuûa Phan Chaâu Trinh thì luaân lyù xaõ hoäi laø nghóa vuï trong quan hệ cộng đồng xã hội , giữa người với người , giữa nước này với nước khác ( tầm thế giới) và ở trong một nước . Taùc giaû quan nieäm noäi dung cuûa Luân lý xã hội ở ta Luân lý xã hội ở châu Aâu(Pháp) luaân lyù xaõ hoäi laø gì ? - Khoâng hieåu , chöa hieåu , - Thònh haønh vaø phaùt trieån ( d/c). OÂng so saùnh , phaân tích hai neàn ñieàm nhieân nhö nguû , chaúng - Nguyên nhân : có đoàn thể , có luaân lyù ta vaø Taây nhö theá naøo ? bieát gì .(d/c) ý thức sẵn sàng làm việc chung nhaèm muïc ñích gì ? - Nguyên nhân: chưa có đoàn ( công đức) ; có ăn học ( có văn Tác dụng của những dẫn chứng tác thể , ý thức dân chủ kém . hoá); biết nhìn xa trông rộng , có giaû ñöa ra ? tinh thaàn daân chuû . HS làm việc cá nhân và trả lời , GV 3.Luận điểm 3 nhận xét , định hướng . - Đả kích bọn vua chúa ,quan lại Nam triều , bọn trí thức Tây học háo Theo tác giả vì sao nước ta lúc bấy danh , háo quyền , tham lam , vinh thân phì gia chà đạp lên dân tình … giờ lại không có luân lý xã hội ? chính là nguyên nhân dẫn đến vấn đề không biết đoàn thể , không Khi nói về thự trạng nước nhà , thái trọng trọng công ích , không hiểu luân lý xã hội . độ của tác giả như thế nào ? Thái ( D/C) độ ấy biểu lộ tình cảm gì đối với -Theo Phan Chaâu Trinh , nhaân daân ta voán coù truyeàn thoáng coäng dân , với nước ? đồng , đoàn kết từ xa xưa ( d/c). Nhưng bấy lâu nay tình hình đất nước HS làm việc cá nhân và trả lời , GV có nhiều thay đổi , truyền thống ấy bị mai một ( d/c) nhận xét , định hướng . tác giả vừa đau xót , vừa mỉa mai vừa cảm thông nỗi khổ của dân , vừa châm biếm bọn quan lại phong kiến và chính quyền thực dân , thực ra chúng chỉ là lũ ăn cướp có giấy phép . -Kết lại luận điểm bằng 2 câu : “ Với thực trạng ấy thì dân làm sao có thể có tư tưởng cách mạng . Và tinh thần dân chủ , xã hội chủ nghĩa , tinh thần đoàn thể , ý thức cộng đồng của nước ta làm sao có được !”tinh thần phản phong của tác giả rất triệt để . 4. Luaän ñieåm 4 Để khắc phục tình trạng đất nước * Giải pháp của Phan Châu Trinh “phải có đoàn thể , mà muốn có chưa có luân lý tác giả đã đề ra đoàn thể thì có chi hay hơn là truyền bá xã hội chủ nghĩa trong dân bieän phaùp nhö theá naøo ? Nhaän xeùt Vieät Nam naøy” veà giaûi phaùp naøy . :giaûi phaùp cuï theå , roõ raøng , thuyeát phuïc ..

(200) Từ phần đọc hiểu trên GV hướng HS đến ghi nhớ SGK/ 88 Hoạt động 3 : củng cố HS trao đổi trong bàn 2 phút câu hoûi : 1.Tư tưởng dân chủ của Phan Châu Trinh theå hieän nhö theá naøo trong đoạn trích ? 2.Phong cách chính luận độc đáo cuûa Phan Chaâu Trinh theå hieän trong đoạn trích như thế nào ? GV gọi 1 vài em đại diện trả lời và nhaän xeùt GV nhaän xeùt chung .. III. Ghi nhớ ( SGK/88) Cuûng coá 1.Tư tưởng dân chủ của Phan Châu Trinh thể hiện ở thái độ phê phán chế độ quân chủ phong kiến triệt để , mạnh mẽ , đề cao tư tưởng đoàn thể XHCN. 2.Phong cách chính luận độc đáo của Phan Châu Trinh : lúc từ tốn , meàm moûng , luùc kieân quyeát ñanh theùp , luùc maïnh meõ , luùc nheï nhaøng mà đầy sức thuyết phục .. 4.Daën doø : - Hoïc kyõ baøi , laøm baøi 3 phaàn luyeän taäp ( SGK/88). - Chuẩn bị bài Phong cách ngôn ngữ chính luận . 5. Ruùt kinh nghieäm tieát daïy. Tieát 105 Soạn 5/4/08 Daïy 8/4/08. LAØM VĂN : PHONG CÁCH NGÔN NGỮ CHÍNH LUẬN. A.Muïc tieâu baøi hoïc Giúp HS : phân biệt các khái niệm nghị luận , chính luận và phong cách ngôn ngữ chính luận . .B.Troïng taâm , phöông phaùp TT: -Về kiến thức : làm rõ khái niệm ngôn ngữ chính luận và phong cách ngôn ngữ chính luận bằng phương pháp đọc hiểu . - Về kỹ năng : rèn luyện cho HS phương pháp quy nạp để đi đến các khái niệm , thuật ngữ khoa học . PP: diễn giảng , phát vấn , đàm thoại , trao đổi nhóm . C.Chuaån bò GV: SGK , SGV vaø moät soá baøi vaên chính luaän tieâu bieåu . HS: đọc kỹ bài học và trả lời các câu hỏi liên quan . D.Tieán trình tieát daïy 1. Ổn định lớp, kt sĩ số 2. Bài mới : Hoạt động của GV và HS Yêu cầu cần đạt Hoạt động 1 : tìm hiểu văn bản I.Văn bản chính luận và ngôn ngữ chính luận chính luaän 1. Tìm hieåu vaên baûn chính luaän HS đọc mục 1 /96/ sgk để nắm được * Văn bản chính luận thời xưa viết theo các thể : Hịch ; Cáo ; Thư; các văn bản chính luận thời xưa và Saùch ; Chieáu ; Bieåu …( VD).

(201) thời hiện đại . GV goïi moät vaøi HS cho ví duï cuï theå veà vaên baûn chính luaän trong caùc theå keå treân , tìm ra ñieåm chung trong caùc văn bản ấy ( vấn đề được đề cập , thái độ của người viết và cách thứ laäp luaän …) Trên cơ sở HS trả lời , gv giảng bổ sung vaø choát yù chính . Trao đổi nhóm 3 phút các đoạn trích trong sgk : Đoạn a ( nhóm 1,2 ) Đoạn b ( nhóm 3,4 ) Đoạn c ( nhóm 5,6 ) Hết thời gian trao đổi GV cho một vaøi HS trình baøy yù kieán chung cuûa nhoùm , goïi nhoùm khaùc nhaän xeùt caâu trả lời của bạn và bổ sung ( nếu có) . GV nhận xét chung và định hướng.. * Văn bản chính luận thời hiện đại gồm : các cương lĩnh ; tuyên bố ; tuyên ngôn ; lời kêu gọi ; hiệu triệu ; các bài bình luận ; xã luận … Nhaän xeùt : Các vấn đề được đề cập trong các văn bản trên đều là vấn đề chung của xã hội – những vấn đề chính trị ; người viết nhìn nhận , đánh giá vấn đề theo quan điểm chính trị nhất định . *Tìm hiểu các đoạn trích : Teân vaên Muïc ñích vieát Thái độ , quan baûn ñieåm cuûa người viết a.Tuyeân Khẳng định rõ quyền tự do bình Rõ ràng , dứt ngôn độc đẳng của con người , của dân tộc khoát , lập laäp VN dựa trên một số cơ sở , bằng luaän mang chứng thuyết phục . tính khaúng ñònh . b.Cao traøo Chæ roõ keû thuø luùc naøy cuûa ta laø Rõ ràng , dứt chống Nhật phát xít Nhật , khẳng định dứt khoát , lập cứu nước khoát TDP không còn là đồng luaän mang minh chống Nhật nữa. tính khaúng ñònh . c. Việt Nam Phân tích thành tựu mới , sinh khí Hào hứng , sôi ta đi tới mới để khẳng định triển vọng cách nổi . maïng VN trong töông lai . Hoạt động 2 : nhận xét chung về 2.Nhận xét chung về văn bản chính luận và ngôn ngữ chính luận văn bản chính luận và ngôn ngữ - Văn bản chính luận là văn bản trình bày , bình luận , đánh giá theo chính luaän một quan điểm nhất định về những sự kiện vấn đề chính trị , xã hội Qua các ngữ liệu trên , em hiểu gì về văn hoá , tư tưởng . vaên baûn chính luaän ? - Ngôn ngữ chính luận tồn tại ở hai dạng nói và viết . Nhận xét chung về ngôn ngữ chính - Ngôn ngữ chính luận cần rõ ràng , chuẩn xác , sử dụng nhiều lớp luaän ? từ , thuật ngữ chính trị . Từ phần đọc hiểu trên GV hướng 3. Ghi nhớ HS đến ghi nhớ SGK/ 99 ( SGK/99) Hoạt động 3 : củng cố 4. Luyeän taäp HS trao đổi trong bàn 2 phút các Baøi 1 : phaân bieät khaùi nieäm nghò luaän vaø chính luaän baøi 1,2 phaàn luyeän taäp . * Nghị luận là là thao tác tư duy , là phương tiện biểu đạt , một kiểu Hết thời gian GV gọi một số HS bài làm văn trong nhà trường . trình baøy , nhoùm khaùc nhaän xeùt * Phong cách ngôn ngữ chính luận là một phong cách chức năng phaàn trình baøy cuûa nhoùm baïn . GV ngôn ngữ . Phong cách chính luận được hình thành như một phong nhận xét chung ( cho điểm những bài cách độc lập với các phong cách ngôn ngữ khác là do cách sử dụng toát ) . ngôn ngữ đã hình thành những đặc trưng tiêu biểu . Nó có cơ sở xã hội là công cuộc đấu tranh chính trị của nhân dân ta trong hơn nửa thế kỷ trước . -Thao tác ( phương pháp ) nghị luận được sử dụng ở tất cả mọi lĩnh vực , khi trình bày , diễn đạt , kể cả lĩnh vực văn chương ( NLVH) , còn chính luận thu hẹp trong phạm vi trình bày quan điểm về vấn đề chính trò . Bài 2 : tìm hiểu đoạn trích “ Tinh thần yêu nước của nhân dân ta” Các biểu hiện của phong cách chính luận trong đoạn văn :.

(202) + Dùng nhiều từ ngữ chính trị . + Caâu vaên maïch laïc , chaët cheõ vaø ña daïng . + Thể hiện rõ quan điểm chính trị về lòng yêu nước , đánh giá cao lòng yêu nước của nhân dân ta . + Đoạn văn có sức hấp dẫn và truyền cảm : nhờ lập luận chặt chẽ , hình ảnh so sánh cụ thể , sát hợp . 3.Daën doø : - Hoïc kyõ baøi , laøm baøi 3 phaàn luyeän taäp ( SGK/99). - Chuẩn bị bài BA CỐNG HIẾN VĨ ĐẠI CỦA CÁC MÁC . 4. Ruùt kinh nghieäm tieát daïy. Tieát 106,107 Soạn 5/4/08 Daïy 8 vaø 14/4/08. ĐỌC VĂN : BA CỐNG HIẾN VĨ ĐẠI CỦA CÁC MÁC ( AÊng – ghen). A.Muïc tieâu baøi hoïc Giuùp HS : - Hiểu được nghệ thuật lập luận của Ăng-ghen qua biện pháp so sánh tầng bậc . - Phân tích được tình cảm thương tiếc vô hạn của Ăng-ghen đối với Các Mác qua bài điếu văn . - Nhận thức được tầm vóc và cống hiến quan trọng của Các Mác . .B.Troïng taâm , phöông phaùp Tiết 1 : dạy tìm hiểu chung và đọc hiểu phần mở đầu . TT: cuộc đời , sự nghiệp của Ăng-ghen và Mác ; Tình cảm cảm thương tiếc vô hạn của Ăng-ghen đối với Caùc Maùc . Tiết 2: đọc hiểu phần còn lại . TT: ba cống hiến vĩ đại của Các Mác , nghệ thuật lập luận của Ăng-ghen . PP: diễn giảng , phát vấn , đàm thoại , trao đổi nhóm . C.Chuaån bò GV: SGK , SGV vaø moät soá baøi ñieáu vaên tieâu bieåu . HS: đọc kỹ bài học và trả lời các câu hỏi liên quan . D.Tieán trình tieát daïy 1. Ổn định lớp, kt sĩ số 2. Baøi cuõ Nêu tóm tắt những luận điểm của Phan Châu Trinh trong đoạn trích Về luân lý xã hội ở nước ta ? Phân tích những điểm tiến bộ và hạn chế của quan điểm tư tưởng Phan Châu Trinh ? 3.Bài mới : Hoạt động của GV và HS Yêu cầu cần đạt.

(203) Hoạt động 1 : tìm hiểu chung Gọi 1 HS đọc tiểu dẫn SGK/92 và trả lời câu hỏi : -Em bieát gì veà Caùc Maùc vaø AÊng-ghen ( cuộc đời , công việc , đóng góp cống hiến của hai ông đối với nhân loại ) . HS tự do phát biểu , GV tổng hợp các ý và nhận xét , giảng thêm để HS hiểu về 2 ông , về lý tưởng xã hội chủ nghĩa mà chúng ta đang thực hiện . Cho biết bài điếu văn được viết theo theå vaên naøo ? Boá cuïc vaø noäi dung cuûa moãi phaàn ? HS độc lập suy nghĩ , GV gọi vài em trả lời -> nhận xét chung và chốt ý .. I.Giới thiệu chung 1. Vaøi neùt veà AÊng-ghen vaø Caùc Maùc - AÊng-ghen ( 1820- 1895 ) - Caùc Maùc ( 1818- 1883 ) Cả hai đều là người Đức , là triết học , nhà lý luận và hoạt động cách mạng ; Là lãnh tụ của giai cấp vô sản toàn thế giới . Họ là baïn thaân cuûa nhau . 2.Tác phẩm Ba cống hiến vĩ đại của Các Mác a. Thể loại : văn chính luận b. Hoàn cảnh ra đời : khi Các mác qua đời . c. Boá cuïc : 3 phaàn + Mở đầu : thông báo về sự ra đi của Các Mác + Phần giữa : đánh giá ngắn gọn ba cống hiến vĩ đại của Các Mác . + Phần kết : giá trị tổng quát của những cống hiến của Các Mác – những cống hiến đó đều hướng vào mục tiêu chung là phục vụ nhân loại . II. Đọc hiểu Hoạt động 2 : đọc hiểu *Đọc : diễn cảm Gọi 2 HS đọc diễn cảm bài điếu văn Giọng đọc dứt khoát , rõ ràng , phải mang tính chất hùng biện , -> Gv nhân xét giọng đọc . mạnh mẽ , giọng sang sảng , trầm hùng thể hiện tự hào . Phần mở đầu của bài điếu văn Ăng1.Phần mở đầu ghen thoâng baùo ñieàu gì ? Nhaän xeùt - Thông báo cụ thể , rõ ràng thời điểm ra đi mãi mãi của Các cách đặt vấn đề của tác giả . Mác : “ lúc 3 giờ kém 15 phút chiều 14 tháng 3 năm 1883” -> cái HS trả lời , GV chốt ý . bình thường như bao con người . - Caùch noùi : ngừng suy nghĩ + Nhà tư tưởng vĩ đại nhất đã nguû thieáp ñi giaác nguû ngaøn thu  cách nói giảm , nói tránh nhằm giảm bớt đau thương + Mác ra đi là tổn thất lớn đối với giai cấp vô sản , với khoa học lịch sử . + Mác ra đi để lại nỗi trống vắng lớn cho bao người … Nhấn mạnh cái phi thường ở con người rất đỗi bình thường – Các Mác , Cách nói thể hiện niềm trân trong 5 , sự tiếc nuối sâu xa của Ăng-ghen ( nói riêng ) và nhân loại ( nói chung ) trước sự ra đi của Caùc Maùc . 2.Những cống hiến vĩ đại của Các Mác Thảo luận 5 phút (bảng phụ ) câu hỏi * Tìm ra quy luật phát triển của lịch sử loài người : Để làm nổi bật tầm vóc vĩ đại của C. + Lịch sử hình thành , phát triển của kinh tế xã hội ( phương thức Mác , Ăng –ghen đã triển khai bằng saûn xuaát vaø quan heä saûn xuaát ). những luận điểm nào ? Biện pháp + Mối quan hệ giữa cơ sở hạ tầng và thượng tầng kiến trúc ( mỗi nghệ thuật Ăng-ghen sử dụng trong giai đoạn phát triển kinh tế nhất định của một dân tộc hay một thời baøi ñieáu vaên ? đại nào đó tạo ra cơ sở để phát triển thượng tầng kiến trúc tương Hết thời gian thảo luận các nhóm dán ứng và ngược lại … bảng phụ , cử đại diện lần lượt lên =>phát hiện mới mẻ , quan trọng đến mức vĩ đại , nó làm đảo lộn trình bày , nhóm khác nhận xét phần và phá sản tất cả các giải thích về lịch sử xã hội trước đó và đương trình bày của nhóm bạn . GV nhận xét thời . Nó trở thành hạt nhân của chủ nghĩa duy vật lịch sử . chung . Ăng-ghen đã sử dụng nghệ thuật so sánh tương đồng ( Các Mác và Đác Uyn ) + bình luận để làm rõ cống hiến của Các Maùc ..

(204) Phân tích thái độ và tình cảm của Ăng-ghen đối với Mác qua cách lập luaän , so saùnh trong baøi ñieáu vaên ?. Em hieåu nhö theá naøo veà yù kieán “ OÂng có thể có nhiều kẻ đối địch , nhưng chưa chắc đã có một kẻ thù riêng nào caû” ?. Hoạt động 3: tổng kết Goïi 2 HS khaùi quaùt noäi dung vaø ngheä thuật của toàn bài điếu văn -> GV nhaéc laïi moät soá yù .. Cuûng coá HS đọc diễn cảm toàn bài .. * Tìm ra quy luật vận động riêng của phương thức sản xuất tư bản chủ nghĩa hiện nay và của xã hội tư sản do phương thức đó đẻ ra : giaù trò thaëng dö (m) - So saùnh : Công trình nghiên cứu Boä tö baûn cuûa Caùc Maùc ra khoa học của các nhà kinh đời với cống hiến về giá teá hoïc tö saûn vaø pheâ bình trị thặng dư : lập tức một aùnh saùng xuaát hieän xaõ hoäi chuû nghóa : moø maãm trong boùng toái . ->Mác nhìn ra bản chất đặc thù của phương thức sản xuất tư bản chủ nghĩa là tìm cách có được m. Các Mác phản đối giai cấp tư sản ( bóc lột lao động làm thuê ) … => với cống hiến ấy Mác xứng đáng là nhà tư tưởng lớn nhất trong các nhà tư tưởng đương thời . * Kết hợp lý luận với thực tiễn , biến lý luận cách mạng , khoa học thành hành động cách mạng . Khoa học đối với Mác là động lực lịch sử , một lực lượng cách mạng và trước hết Mác là một nhà cách mạng , ở Mác đấu tranh là động lực tự nhiên lật đổ tư bản , giải phóng vô sản . Toùm laïi Những cống hiến của Các Mác được Ăng-ghen sắp xếp theo một trật tự tăng tiến , cống hiến sau lớn hơn cống hiến trước , mặc dù chỉ có được một trong những cống hiến ấy cũng đã trở thành vĩ nhân rồi . Các cống hiến của Mác mang tầm vóc khái quát thời đại , mở đường cho thời đại . Trong ý nghĩa đó Mác nổi lên là nhà tư tưởng vĩ đại nhất trong số những nhà tư tưởng hiện đại . 3.Phaàn keát * Khẳng định cống hiến vĩ đại của Các Mác : + Mác chống lại sự bất công , chống lại cường quyền và bạo lực ( d/c) + Bênh vực cho những người lao động , những người cùng khổ . Mác đem đến cho họ niềm tin vào hạnh phúc trong một thế giới mới , thế giới mà ở đó người lao động thực sự là chủ nhân của xã hoäi . + Những cống hiến của Mác là tài sản chung của nhân loại . Những cống hiến ấy không chỉ có giá trị lý luận mà còn có giá trị hành động , góp phần mở đường cho nhân loại tiến lên . III. Toång keát * Noäi dung : baøi ñieáu vaên khoâng noùi nhieàu veà caùi cheát maø nhaán mạnh ý nghĩa của sự sống , ý nghĩa của cuộc đời Mác và sự bất tử của những đóng góp sáng tạo mà Mác đã cống hiến cho nhân loại . * Nghệ thuật : cách lập luận vừa trùng điệp , vừa tăng tiến với những so sánh đặc biệt : những tinh hoa , những đỉnh cao của thời đại để làm rõ điều khẳng định : Mác là đỉnh cao của những đỉnh cao , là người khổng lồ của những khổng lồ , là vĩ nhân của mọi vĩ nhân , nhà tư tưởng vĩ đại nhất trong các nhà tư tưởng vĩ đại hiện đại ..

(205) 4.Daën doø : - Hoïc kyõ baøi , laøm baøi 1 phaàn luyeän taäp ( SGK/95). - Chuẩn bị bài PHONG CÁCH NGÔN NGỮ CHÍNH LUẬN (tt) 5. Ruùt kinh nghieäm tieát daïy. Tieát 108 Soạn 7/4/08 Daïy 23/4 /08. LAØM VAÊN : TRAÛ BAØI VAÊN SOÁ 6. A.Muïc tieâu baøi hoïc Giuùp HS - Thấy rõ những ưu điểm và nhược điểm trong bài làm văn số 6 . - Rút ra được những kinh nghiệm để làm tốt hơn các bài viết sau . B.Troïng taâm , phöông phaùp TT: reøn luyeän khaû naêng vaän duïng caùc thao taùc laäp luaän phaân tích so saùnh . PP: thuyết trình kết hợp với phát vấn . C.Chuaån bò GV: chấm bài , phân loại lỗi , định hướng cách sửa . HS: nhớ lại bài làm của mình để đối chiếu , so sánh với đáp án GV đưa ra từ đó tự nhận xét được bài làm cuûa mình . D.Tieán trình tieát daïy 1. Ổn định lớp, kt sĩ số 2.Bài mới. Hoạt động của GV và HS. Yêu cầu cần đạt. Hoạt động 1 : thông qua đề , đáp án , bieåu ñieåm. -Gọi 2 HS tìm hiểu đề . -Cho hs tìm luaän ñieåm phaàn thaân baøi  GV gọi một số HS trả lời , từ đó hình thaønh daøn baøi maãu . - GV công bố đáp án , biểu điểm từng đề . Hoạt động 2: nhận xét GV dẫn bài cụ thể mỗi lớp ở từng thang ñieåm .. I.Chép đề, thông qua đáp án , biểu điểm . ( đáp án tiết 93 ) Lưu ý : khi làm bài phải biết triển khai từng ý rõ ràng , cụ thể , có dẫn chứng để thuyết phục . Các ý phải có mối liên hệ về hình thức và nội dung . Lập luận phải chặt chẽ , lô gic. II. Nhaän xeùt chung . 1.Về kiến thức : - HS nắm được vấn đề cần nghị luận, nhiều em hiểu đề sâu sắc, bài đủ ý , lập ý, diễn ý mạch lạc , thuyết phục (những bài điểm 7 trở lên ) . * 11 A3 : Ngoïc Anh ; Haïnh , Huyeàn ; Nguyeân , Nhaân. * 11 A5 :Di; Loan ; Nhung ; Phöông ; Thöông ; Thu. -Đa số HS nêu được hiện trạng , nguyên nhân chủ quan dẫn đến thái độ thiếu tring thực trong thi cử hoặc tai nạn giao thông.

(206) Hoạt động 3 : phát bài , thống kê điểm .. , giải pháp để khắc phục ( những bài đạt điểm từ 5 6,5 ). -Moät soá HS chæ ñöa ra giaûi phaùp maø khoâng chæ roõ hieän traïng , nguyeân nhaân neân baøi chöa saâu. 11A3 :(những bài điểm 5-> 6,3 ) 11A5: :(những bài điểm 5-> 6,3 ) - Cá biệt có một vài em không đọc kỹ đề nên tham khảo lạc đề . 11A5: Yeán . 2. Về diễn đạt : -Một số bài lập ý , diễn ý mạch lạc , có cảm xúc ( những bài điểm khá đã nêu trên ) . - Đa số chưa biết liên kết ý nên bài văn rời rạc (những bài từ 5 6,3 ) . - Cá biệt có vài bài viết câu sai nhiều ( những bài điểm yếu) III. Phaùt baøi , thoáng keâ ñieåm Lớp Só soá Gioûi Khaù TB Yeáu Keùm 11A3 44 3 20 21 0 0 11A5 46 3 19 23 1 0. 3.Daën doø : -Sửa những lỗi đã phê vào vở . - Ôn theo đề cương để chuẩn bị thi HK II cho tốt - Chuaån bò baøi PCNN chính luaän ( tt).

(207) Tieát 109,110 Soạn 10/4/08 Daïy 17,19/4/08. ĐỌC VĂN : MỘT THỜI ĐẠI TRONG THI CA ( Trích Thi nhân Việt Nam- Hoài Thanh). A.Muïc tieâu baøi hoïc Giúp HS hiểu được tinh thần thơ mới trên cả 2 bình diện văn chương và xã hội , đồng thời hiểu được nét đặc sắc trong bài văn nghị luận của Hoài Thanh. B.Troïng taâm , phöông phaùp Tiết 1: dạy tìm hiểu chung và đọc hiểu đoạn 1 . TT: cuộc đời , sự nghiệp và cống hiến của Hoài Thanh cho VHVN . Tiết 2: dạy đọc hiểu phần còn lại và luyện tập . TT: khai thác hai phương diện : văn chương và ý nghĩa xã hội và ý nghĩa thời đại . PP: diễn giảng , phát vấn , đàm thoại , trao đổi nhóm . C.Chuaån bò GV: SGK , SGV vaø cuoàn Thi nhaân Vieät Nam . HS: đọc kỹ bài học và trả lời các câu hỏi liên quan . D.Tieán trình tieát daïy 1. Ổn định lớp, kt sĩ số 2. Bài cũ :Trình bày lại ba cống hiến vĩ đại của Mác . Vì sao nói Mác là nhà tư tưởng lớn nhất trong các nhà tư tưởng hiện đại của châu Âu và thế giới ? 3. Bài mới :. Hoạt động của GV và HS. Yêu cầu cần đạt. Hoạt động 1 : tìm hiểu chung Gọi 1 HS đọc tiểu dẫn SGK/100 và trả lời câu hỏi : -Em biết gì về Hoài Thanh ( cuộc đời , công việc , đóng góp của ông đối với nền văn học nước nhà ) . HS tự do phát biểu , GV tổng hợp các ý và nhận xét , giảng thêm để HS hiểu về Hoài Thanh .. I.Giới thiệu chung 1. Vaøi neùt veà taùc giaû - Hoài Thanh tên khai sinh Nguyễn Đức Nguyên (1909-1982); queâ Nghi Loäc –Ngheä An . - Xuaát thaân trong gia ñình nhaø nho ngheøo. - Sớm tham gia phong trào yêu nước , viết văn từ những năm 30 của thế kỷ XX, hoạt động chủ yếu trong ngành văn hoá nghệ thuật , là nhà phê bình văn học xuất sắc nhất của VHVN hiện đại ( ñaëc bieät veà thô). - Để lại nhiều công trình nghiên cứu phê bình văn học có giá trị trong đó có Thi nhân Việt Nam . Được tặng giải thưởng HCM về vaên hoïc ngheä thuaät naêm 2000. 2. Tiểu luận nghiên cứu phê bình phong trào Thơ mới “ Một thời đại trong thi ca”.

(208) Cho biết xuất xứ đoạn trích ? đoạn trích được viết theo thể văn nào ? Bố cục và noäi dung cuûa moãi phaàn ? HS độc lập suy nghĩ , GV gọi vài em trả lời -> nhận xét chung và chốt ý .. Hoạt động 2 : đọc hiểu Gọi 2 HS đọc diễn cảm đoạn trích -> Gv nhân xét giọng đọc . Luận điểm ( chủ đề ) của đoạn trích là gì? Nhận xét cách nêu luận đề của tác giaû . HS trả lời , GV chốt ý . Thaûo luaän 5 phuùt (baûng phuï )2 caâu hoûi 1.Em hiểu như thế nào về bốn chữ “tinh thần Thơ mới” GV giaûng kyõ noäi dung naøy : “tinh thaàn Thơ mới” là nội dung , bản chất , cốt lõi chi phối toàn bộ thơ mới , làm nên đặc trưng của thơ mới , mang tính khái quát cao cho cả phong trào thơ mới , cái phân biệt thơ mới và thơ cũ một cách cơ bản , roõ raøng vaø noåi baät . 2.Để tìm ra “tinh thần Thơ mới” tác giả đã triển khai bằng những luận điểm naøo ? Nhaän xeùt veà caùch saép xeáp caùc luaän ñieåm trong baøi . Hết thời gian thảo luận các nhóm nộp bảng phụ , Gv cho đại diện nhóm lần lượt lên trình bày ( theo bố cục bài đọc hieåu ) nhoùm khaùc nhaän xeùt phaàn trình baøy cuûa nhoùm baïn . GV nhaän xeùt chung và định hướng .. - Thể loại văn nghị luận ( về thơ). - Kết cấu : dài gần 45 trang đặt ở đầu cuốn Thi nhân Việt Nam , sau caâu thô “ Cuûa tin goïi moät chuùt naøy laøm ghi” - Nội dung : là bản tổng kết toàn diện và sâu sắc khoa học , đầy sức thuyết phục về phong trào Thơ mới của Hoài Thanh : từ hoàn cảnh ra đời quá trình phát triển , nội dung và nghệ thuật , tác giả và tác phẩm tiêu biểu đặt trong mối quan hệ với thơ cũ , với thời đại xã hội và tâm lý lớp thanh niên đương thời . 3. Đoạn trích a. Nội dung : bàn về tinh thần Thơ mới . b. Boá cuïc : 3 phaàn + Từ đầu -> nhìn vào đại thể : nêu vấn đề đi tìm tinh thần thơ mới , những khó khăn và phương pháp thực hiện . + Tiếp -> cùng Huy Cận : phân tích , chứng minh và lý giải nội dung , tinh thần Thơ mới ( thời chữ tôi trong sự đối sánh với thơ cũ ở những thời đại trước ) + Còn lại : các nhà thơ mới giải quyết bi kịch của mình bằng cách gửi tình yêu quê hương trong tình yêu Tiếng Việt ; tìm vào dĩ vãng để vin vào những gì bất diệt đủ đảm bảo cho hy vọng ngày mai . II. Đọc hiểu 1.Luận đề , hệ thống luận điểm trong đoạn trích . * Luận đề : tinh thần Thơ mới -> nêu trực tiếp , ngắn gọn . * Heä thoáng luaän ñieåm : - tìm ra tinh thần thơ mới rất khó khăn vì ranh giới thơ cũ và thơ mới không rõ ràng “ trong thơ mới , thơ cũ đều có những bài hay , bài dở ; bài hay ít , bài dở gấp nhiều lần …” - tác giả đề nghị phương pháp của mình : + chỉ căn cứ vào những bài hay , so bài hay với bài hay . + so sánh đối chiếu trên đại thể vì cái cũ và cái mới vẫn nối tiếp thay đổi , thay thế nhau : hôm nay phải phôi thai từ hôm qua , và trong cái mới vẫn còn rơi rớt ít nhiều cái cũ” phöông phaùp vaø bieän phaùp loâ-gic khoa hoïc . -Tìm ra tinh thần thơ mới : + Tinh thần thơ mới là ở chữ tôi ->cách nêu ngắn gọn dứt khoát , chứng tỏ sự tự tin trong khám phaù vaø keát luaän khoa hoïc . -> Cách diễn đạt : so sánh với thơ cũ thời đại xưa là ở chữ ta . Sự giống nhau đã rõ . Chủ yếu đi tìm sự khác nhau giữa hai tinh thần thơ mới và cũ , thời đại ngày nay( đương thời) và thời đại xưa . Chữ tôi gắn với cái riêng , cá nhân , cá thể ; chữ ta gắn với cái chung , tập thể , cộng đồng xã hội . + Về thời điểm xuất hiện đầu tiên của cái tôi trong thơ văn : không biết rõ chính xác . Xuất hiện bỡ ngỡ , lạc loài ( lí do vì quá mới mẻ , thể hiện quan niệm chưa từng thấy ở xứ này : quan niệm caù nhaân). Caùi toâi chìm ñaém trong caùi chung ( gia ñình , doøng toäc , quoác gia – như giọt nước trong biển cả )-cái ta; cái tôi lẫn trong cái ta , náu.

(209) Trong quaù trình giaûng GV ñöa theâm moät soá caâu hoûi daãn daét : Để tìm ra “tinh thần Thơ mới” người viết gaëp khoù khaên gì vaø caùch khaéc phuïc cuûa oâng ra sao? Em hiểu thời đại chữ tôi và thời đại chữ ta nhö theá naøo? -Quaù trình xuaát hieän vaø phaùt trieån cuûa cái tôi cá thể , cá nhân trong lịch sử văn hoïc nhö theá naøo ? HS đọc diễn cảm đoạn văn “ đời chúng ta nằm trong vòng chữ tôi … cùng Huy Cận” và trả lời các câu hỏi : Đoạn văn khái quát về vấn đề gì và khái quát như thế nào ? Ấn tượng và cảm xúc của em khi đọc đoạn văn đó ? Vì sao laïi nhö vaäy ?. mình trong cái ta – nghĩa là cái tôi mờ nhạt , tương đối . Đó là cái toâi trong VHDG vaø VHTÑ . Cái tôi cá nhân với nghĩa tuyệt đối của nó xuất hiện giữa thi đàn VN vào những năm 20 của XX ( Tản Đà) thật bé nhỏ , bơ vơ tội nghiệp mất hết cốt cách hiên ngang tự trọng ngày trước ( thơ Lý Bạch , Nguyễn Công Trứ) mà rên rỉ khổ sở thảm hại , phiêu lưu trong trường tình … Đó là cái tôi tuyệt đối , độc lập tự mình khẳng định tách khỏi cái ta chung , riêng một cõi , một thế giới . Đó là cái tôi trữ tình , tinh thần của thơ mới lãng mạn trước 1945. + Những biểu hiện chung-riêng , gần nhau và khác nhau của tinh thần thơ mới với phong cách tư tưởng của các nhà thơ tiêu biểu : Caùi chung Caùi rieâng -nguyên nhân thực trạng -mỗi nhà thơ một khác trong con :maát beà roäng đường vượt thoát . kết quả cũng màu -con đường vượt thoát : sắc khác nhau : tìm beà saâu + Thế Lữ :lên tiên –động tiên đã - keát quaû :beá taéc , caøng kheùp . ñi saâu caøng laïnh + Löu Troïng Lö :phieâu löu trong trường tình nhưng tình yêu không beàn . +Hàn Mặc Tử , Chế Lan Viên : điên cuoàng nhöng ñieân roài laïi tænh Cái tôi cá nhân tuyệt đối tách khỏi cái ta + Xuaân Dieäu :ñaém say –vaãn bô vô trong thơ mới là một bi kịch buồn bế + Huy Caän : ngaån ngô buoàn –saàu tắc . Các nhà thơ mới đã tìm con đường đoạn văn ngắn gọn cô đúc mà chính xác cụ thể , không chỉ chỉ ra con đường giải thoát bi kịch ấy như thế nguyên nhân mà thấy cả tiến trình và báo trước kết quả của tinh nào( theo Hoài Thanh) ? thần thơ mới , nét riêng độc đáo và tính bi kịch bế tắc của nó Tác giả triển khai luận điểm mới cũng -Con đường giải thoát bi kịch của các nhà thơ mới : gửi vào tình là khám phá sâu hơn tinh thần thơ mới yêu tiếng Việt ; dồn tình yêu quê hương ,đất nước tha thiết và nhö theá naøo ? ngấm ngầm trong tình yêu tiếng mẹ đẻ thân thương và thiêng Con đường của thơ mới dúng? Sai? Vì liêng . “Bi kịch ấy họ gửi cả vào tiếng Việt … nước ta còn” . sao ? Đó là con đường riêng của Thơ mới , cũng có những tác dụng nhất định nhưng còn hạn chề , nhược điểm trong hoàn cảnh hiện tại ; phản ánh tâm lý và nhận thức chủ quan của các nhà thơ mới . Tuy nhiên nó cũng đáng được lịch sử ghi nhận và trân trọng . Thảo luận 3 phút câu hỏi :Đoạn văn 2.Những đặc sắc về nghệ thuật của đoạn trích nghị luận văn học hết sức đặc sắc về a. Tính khoa hoïc nghệ thuật . Đó là sự kết hợp hài hoà -Hệ thống luận điểm : chuẩn xác , mới mẻ , sâu sắc , được sắp giữa tính khoa học và tính nghệ thuật . xeáp maïch laïc . Thử chứng minh. -Dẫn chứng chọn lọc , lập luận chặt chẽ mà uyển chuyển đầy sức Hết thời gian thảo luận các đại diện thuyeát phuïc . nhóm lần lượt lên trình bày , nhóm khác -Sử dụng biện pháp đối chiếu , so sánh các cấp độ phú hợp , hiệu nhaän xeùt phaàn trình baøy cuûa nhoùm baïn . quaû . GV nhận xét chung và định hướng . - Nhìn nhận đánh giá vấn đề ở tầm sâu rộng , tinh tế , nhiều mặt ( cá nhân , xã hội , thời đại, văn học và hiện thực , chủ quan và khách quan , một cái nhìn vận động lô-gic và biện chứng khách quan . b. Tính ngheä thuaät.

(210) Từ phần đọc hiểu trên GV hướng HS đến ghi nhớ SGK/ 104 Hoạt động 3: Củng cố HS trả lời nhanh các câu hỏi . - Lời văn cảm xúc , giọng điệu thay đổi linh hoạt , giọng của người trong cuộc : giãi bày , cảm thông , chia sẻ , đồng cảm (ta , chuùng ta) - Nhiều hình ảnh cụ thể gợi hình , gợi cảm , gợi liên tưởng … - Vaên nghò luaän pheâ bình nhöng khoâng khoâ khan maø eâm aû , ngoït ngaøo , dòu daøng haáp daãn nhö moät baøi thoâ baèng vaên xuoâi veà thô mới . III. Ghi nhớ ( SGK/104) Cuûng coá 1. Lòng yêu nước của các nhà thơ mới được biểu lộ theo cách rieâng nhö theá naøo? 2.Trong đoạn trích em thích nhất câu nào , đoạn nào? Vì sao?. 4.Daën doø : - Hoïc kyõ baøi , laøm baøi 3 phaàn luyeän taäp ( SGK/104). - Chuaån bò oân taäp caû 3 phaân moân . 5. Ruùt kinh nghieäm tieát daïy.

(211) Tieát 111 Soạn 10/4/08 Daïy 17 /4/08. LAØM VĂN : PHONG CÁCH NGÔN NGỮ CHÍNH LUẬN(tt). A.Muïc tieâu baøi hoïc Giuùp HS : - Nắm được các phương tiện diễn đạt và đặc trưng của phong cách ngôn ngữ chính luận . - Ôn tập và củng cố những kiến thức và kỹ năng đã học ở tiết trước . - Vận dụng kiến thức và kỹ năng đã học vào việc phân tích và xây dựng văn bản chính luận . B.Troïng taâm , phöông phaùp TT: -Về kiến thức : làm rõ các phương tiện diễn đạt và đặc trưng của phong cách ngôn ngữ chính luận . - Về kỹ năng : rèn luyện cho HS Vận dụng kiến thức và kỹ năng đã học vào việc phân tích và xây dựng văn baûn chính luaän . PP: diễn giảng , phát vấn , đàm thoại , trao đổi nhóm . C.Chuaån bò GV: SGK , SGV vaø moät soá baøi vaên chính luaän tieâu bieåu . HS: đọc kỹ bài học và trả lời các câu hỏi liên quan . D.Tieán trình tieát daïy 1. Ổn định lớp, kt sĩ số 2. Baøi cuõ : goïi 2 HS leân baûng laøm baøi taäp 2,3/ 99/sgk. 3. Bài mới :. Hoạt động của GV và HS Hoạt động 1 : các phương tiện diễn đạt của pcnn chính luận. Yêu cầu cần đạt. II. Các phương tiện diễn đạt và đặc trưng của PCNN chính luận 1.Các phương tiện diễn đạt a. Từ ngữ : trước hết văn bản chính luận cũng sử dụng vốn từ chung cho toàn dân , thông dụng , có tính phổ cập cao . Đồng thời còn sử GV cho HS đọc thầm lại những ngữ liệu của tiết trước , từ đó nhận xét về dụng một hệ thống từ ngữ chuyên dùng , đó các thuật ngữ thường từ ngữ , ngữ pháp , BPTT trong từng được sử dụng trong các lĩnh vực chính trị , kinh tế , khoa học … ví dụ -> rút ra điểm chung trong diễn b. Về ngữ pháp : câu văn thường có cấu trúc chặt chẽ , thể hiện một trình độ tư duy luận lý nhất định . Câu có thể dài , ngắn nhưng thường đạt của pcnn chính luận . trong sáng , rõ nghĩa , đối phương không thể lợi dụng để xuyên tạc , bóp méo được . c. Các biện pháp tu từ : được dùng có mức độ , có tác dụng giúp cho lyù leõ vaø caùc laäp luaän theâm haáp daãn , truyeàn caûm laøm taêng tính thuyeát phuïc . 2. Caùc ñaëc tröng cô baûn a. Tính công khai về quan điểm chính trị : người nói (viết) phải công Hoạt động 2 : các đặc trưng cơ bản khai thể hiện quan điểm chính trị của mình như : phát ngôn hoặc Gọi 2 HS đọc mục 2(II) để nắm các tranh luận vì quyền lợi của ai hoặc giai cấp nào ? ñaëc tröng cô baûn cuûa PCNN chính VD( sgk/106, 107) luaän . b.Tính chặt chẽ trong diễn đạt và suy luận GV cho HS trình baøy hieåu bieát cuûa Laäp luaän trong vaên chính luaän phaûi coù tính heä thoáng , tính laäp thuyeát.

(212) mình veà : + Tính coâng khai veà quan ñieåm chính trò + Tính chặt chẽ trong diễn đạt và suy luaän + Tính truyeàn caûm , thuyeát phuïc Trên cơ sở HS trả lời , GV giảng thêm từng đặc trưng của PCNN chính luận ( dẫn vd minh hoạ ).. … -> yếu tố làm nên hiệu quả tác động đến lý trí và tình cảm của người đọc ( nghe) . VD( sgk/106) c. Tính truyeàn caûm , thuyeát phuïc Nói , viết thế nào đó để truyền được cảm xúc , tâm huyết tới người đọc (nghe) thì mới mong người ta bị thuyết phục để họ có suy nghĩ đúng , hành động đúng như mình mong mỏi . trong tranh luận , diễn thuyết giọng nói , cách phát âm là lực cộng hưởng cho lý lẽ , ngôn từ gây nên sức thuyết phục lớn đối với thính giả . Ghi nhớ (SGK/108) Hoạt động 3 : luyện tập III. Luyeän taäp Gọi 1 HS đứng tại chỗ làm bài tập 1 , Bài 1/108 GV nhaän xeùt , cho ñieåm . -Lặp từ vựng : Ai có … ai có … dùng … dùng Trao đổi trong bàn 3 phút bài 2,3 -> - Laëp moâ hình caâu : A coù B , B coù C … gọi đại diện 4 bàn trình bày đề - Lieät keâ: suùng , göôm, cuoác , thuoång , gaäy , goäc cöông cuûa nhoùm , caùc nhoùm khaùc Bài 2 : Viết đề cương chứng minh câu nói của chủ tịch HCM nhaän xeùt , boå sung . Mở bài : dẫn dắt để đưa ra câu nói của Bác GV nhận xét đánh giá chung và yêu Thân bài : cấu về nhà viết thành bài hoàn chỉnh * HS nói riêng , tuổi trẻ nói chung bao giờ cũng là chủ nhân của moät trong hai baøi treân . tương lai đất nước . Củng cố : nhắc lại kiến thức cần nhớ * Muốn làm chủ đất nước trong tương lai thì phải có tri thức , muốn ( ghi nhớ ) có tri thức thì phải học tập tốt . + Dẫn chứng trong các cuộc kháng chiến + Dẫn chứng trong các lĩnh vực hoạt động của đời sống +Dẫn chứng trong các cuộc thi quốc tế Kết bài : sứ mệnh vinh quang và nặng nề của thế hệ trẻ đối với đất nước . 4.Daën doø : - Hoïc kyõ baøi , laøm baøi 2,3 phaàn luyeän taäp ( SGK/108). - Chuẩn bị bài Một thời đại trong thi ca 5. Ruùt kinh nghieäm tieát daïy.

(213) Tieát 112,113 Soạn 24/4/08 Daïy 3 vaø 8/5/08. MỘT SỐ THỂ LOẠI VĂN HỌC : KỊCH , VĂN NGHỊ LUẬN. A.Muïc tieâu baøi hoïc Giuùp HS: - Hiểu khái quát đặc điểm một số thể loại văn học : kịch , nghị luận - Vận dụng những hiểu biết đó vào đọc văn . B.Troïng taâm , phöông phaùp Tieát 1 : tìm hieåu veà kòch TT: laøm roõ ñaëc tröng cuûa kòch Tieát 2 : tìm hieåu veà vaên nghò luaän TT: đặc trưng của văn nghị luận và xác định các kiểu loại văn nghị luận PP: phát vấn , diễn giảng , trao đổi nhóm . C.Chuaån bò GV: SGK , SGV vaø moät soá ví duï . HS: trả lời các câu hỏi trong SGK . D.Tieán trình tieát daïy 1. Ổn định lớp, kt sĩ số 2. Bài mới : Hoạt động của GV và HS Yêu cầu cần đạt Hoạt động 1 : tìm hiểu về kòch. A. KÒCH I.Khái lược về kịch 1. Khái niệm và những đặc trưng chủ yếu của kịch Gọi 1 HS đọc mục 1(I), cả a. Khaùi nieäm : lớp theo dõi và trả lời các Kịch là một loại hình nghệ thuật tổng hợp . caâu hoûi sau: ( Vì có sự tham gia của nhiều người thuộc nhiều lĩnh vực khác nhau: kịch bản Kịch là gì ? Kịch có những thuộc lĩnh vực văn học ; đạo diễn , diễn viên , hoạ sĩ , nhạc công , vũ đoạ , ca đặc trưng cơ bản nào ? Kịch sĩ … thuộc lĩnh vực nghệ thuật … ). được phân loại như thế nào ? b. Đặc trưng của kịch Kịch ra đời từ bao giờ ?) - Kịch viết ra để diễn . GV laéng nghe vaø nhaän xeùt  - Đối tượng và đặc trưng phản ánh của kịch là những mâu thuẫn , xung đột giảng thêm , cho vd , chốt ý trong đời sống xã hội và con người . Những mâu thuẫn xung đột ấy được chọn cô baûn . loïc , doán neùn , quy tuï , laøm noåi baät trong quaù trình xuaát hieän vaø giaûi quyeát … qua tài năng hư cấu sáng tạo của tác giả , tạo thành xung đột kịch , cụ thể hoá bằng các hành động kịch do các nhân vật kịch thực hiện trong một cốt truyện kòch . - Xung đột kịch tạo nên tính kịch , gây nên sự hấp dẫn chủ yếu của vở kịch . Trong kịch , xung đột kịch đóng vai trò quan trọng nhất .Có hai loại xung đột chính xen kẽ : xung đột bên trong và xung đột bên ngoài . - Hành động kịch do nhân vật kịch thể hiện góp phần thể hiện xung đột kịch . - Nhân vật kịch ( có chính , phụ , chính diện , phản diện ) bằng lời thoại và hành động thể hiện tính cách , xung đột kịch , qua đó thể hiện chủ đề vở kòch . - Cốt truyện kịch : phát triển theo sự phát triển của xung đột kịch ( mở đầu ; thaét nuùt ; phaùt trieån ; ñænh ñieåm ; giaûi quyeát ). - Ngôn ngữ trong kịch chủ yếu là ngôn ngữ nhân vật kịch được thể hiện trực.

(214) tiếp trong những lời thoại . Đặc điểm của ngôn ngữ kịch mang tính hành động và tính khẩu ngữ cao . Có 3 kiểu lời thoại :đối thoại , độc thoại và bàng thoại Một vở kịch thường có bố 2. Bố cục và phân loại kịch cuïc nhö theá naøo ? a. Bố cục : vở kịch thưởng gồm nhiều màn ( hồi). Có mấy cách phân loại b. Phân loại kịch : có nhiều cách phân loại khác nhau , dựa vào những căn cứ kịch , căn cứ vào cách thức , cơ sở khác nhau phân loại ta thường thấy - Căn cứ vào tính truyền thống hay hiện đại , có tác giả hay sáng tác tập thể … những loại kịch nào ? goàm kòch truyeàn thoáng daân gian( cheøo , tuoàng , kòch roái , caûi löông , hí kòch , kinh kịch – Trung Quốc). Kịch cổ điển ( trước thế kỉ XX) . Kịch hiện đại ( từ theá kæ XX). - Căn cứ vào tính chất giải quyết xung đột kịch gồm có : + bi kịch : xung đột giữa cái mới- cũ ; cái cao cả – cái thấp hèn ; kết thúc cái mới , cái đẹp , cái cao cả thấp hèn tạm thời thất bại , kết thúc bi thảm . Ví dụ ( Haêm- leùt). + hài kịch : dùng tiếng cười hài hước châm biếm để xây dựng và kết thúc xung đột . Ví dụ “ Trưởng giả học làm sang”; “ Nghêu, Sò , Ốc , Hến”. + chính kịch : phản ánh xung đột trong cuộc sống háng ngày , buồn vui lẫn lộn . Ví duï “ Toâi vaø chuùng ta” . + kịch lịch sử : lấy đề tài xung đột trong lịch sử . Ví dụ “ Bắc Sơn” . - Căn cứ vào hình thức ngôn ngữ diễn đạt gồm kịch nói; ca kịch ; kịch thơ ; kòch roái ; vuõ kòch … 3. Yêu cầu đọc- hiểu kịch bản văn học trong nhà trường Để đọc –hiểu các kịch bản ( theo 4 bước) VH trong nhà trường ta phải a. Tìm hiểu xuất xứ tieán haønh nhö theá naøo ? Vì b. Cảm nhận các lời thoại của các nhân vật sao lại tiến hành các bước * Chú ý tính chất ngôn ngữ của từng nhân vật : giọng điệu ( tàn ác hay hiền aáy . hâu ); dùng từ ngữ ( giản dị hay bóng bẩy ); kiểu câu ( cảm thán hay câu hỏi , GV laéng nghe vaø nhaän xeùt  caâu caàu khieán ). giảng thêm , cho vd , chốt ý * Xác định đặc điểm , tích cách của nhân vật qua các kiểu lời thoại . cô baûn . * Mối quan hệ giữa các nhân vật qua diễn tiến biểu hiện ngôn ngữ và tính caùch . c. Phân tích hành động kịch là tìm hiểu diễn biến của cốt truyện với những tình tiết , sự kiện , biến cố cụ thể có liên quan tất yếu với nhau . Tìm hiểu qua lời thoại của nhân vật để thấy được sự vận động của hiện thực được phản ánh . d. Nêu chủ đề tư tưởng là xác định giá trị , ý nghĩa của tác phẩm kịch ( dựa vào cuộc đời , tính cách nhân vật và diễn biến cốt truyện để khái quát ). Hoạt động 2 : tìm hiểu về B. NGHÒ LUAÄN thể loại nghị luận I. Khái lược về văn nghị luận Gọi 1 HS đọc mục 1(II), cả - Nghị luận là bàn về một vấn đề nào đó . lớp theo dõi và trả lời các + Vấn đề ở đây có thể là những lĩnh vực khác nhau của đời sống khách quan caâu hoûi sau: ( chính trị , xã hội , văn hoá … ) hoặc những phương diện khác nhau của ý thức Nghị luận là thể văn có đặc con người ( văn học , nghệ thuật , triết học… ) ñieåm chuû yeáu gì ? Theá naøo + Luận là nêu rõ vấn đề cần xem xét , rồi trình bày hiểu biết , suy nghĩ , quan là vấn đề ? Mục đích của điểm thái độ , cách giải quyết của mình đối với vấn đề đó , thông qua sự phân văn nghị luận ? Làm thế nào tích , giải thích , chứng minh , thông qua sự khẳng định hoặc phê phán bằng để đạt được mục đích ấy ? sự kiện , lý lẽ và tình cảm . Caùc thao taùc chuû yeáu cuûa - Giá trị của tác phẩm tác phẩm nghị luận phụ thuộc vào ý nghĩa của vấn đề.

(215) vaên nghò luaän laø gì ? GV laéng nghe vaø nhaän xeùt  giaûng theâm , cho vd , choát yù cô baûn .. được nêu ra , vào quan điểm xem xét giải quyết vấn đề , vào sức thuyết phục cuûa laäp luaän . Đặc trưng của văn nghị luận : chủ yếu dùng lý lẽ dẫn chứng để bàn luận về một vấn đề nào đó ; ngôn ngữ chính xác mang tính xã hội , tính học thuật cao. 2. Phân loại nghị luận Có mấy tiêu chí để phân - Nếu căn cứ vào thời gian xuất hiện , tác giả sẽ có : loại văn nghị luận ? Kể tên + nghị luận dân gian ( tục ngữ) một vài thể nghị luận mà em + nghị luận trung đại ( chiếu cáo , hịch , biểu , điều trần , bài luận , dụ , thư dụ bieát ? …) GV laéng nghe vaø nhaän xeùt  +nghị luận hiện đại ( tuyên ngôn , lời kêu gọi , bình luận , phê bình , tranh giaûng theâm , cho vd , choát yù luaän , buùt chieán , xaõ luaän , phaân tích , bình giaûng … ) cô baûn . -Nếu căn cứ vào đối tượng vấn đề nghị luận : + nghò luaän xaõ hoäi –chính trò ( chính luaän) + nghị luận văn học ( phê bình nghiên cứu văn học , bình giảng , phân tích … ) tác giả , vấn đề , tác phẩm văn học … 3. Yêu cầu đọc- hiểu văn bản nghị luận Ngoài các yêu cầu chung - Phát hiện chính xác luận đề ( vấn đề cần nghị luận ) và hệ thống luận như đối với một VBVH , cần điểm . chú ý những yêu cầu đặc thù - Đánh giá giá trị của hệ thống luận điểm : tính sâu sắc , tính đúng đắn , mới , riêng biệt gì khi đọc- hiểu mẻ góp phần làm sáng tỏ luận đề . vaên baûn nghò luaän ? - Tìm hiểu phương pháp luận chứng để làm sáng tỏ luận điểm ( nghệ thuật GV laéng nghe vaø nhaän xeùt  laäp luaän ): giảng thêm , cho vd , chốt ý + Các chứng cứ : độ chính xác , phong phú , phù hợp cô baûn . + Caùc lyù leõ : tính maïch laïc , loâ gic, thuyeát phuïc + Sự kết hợp giữa hệ thống chứng cứ và hệ thống lý lẽ , lập luận . -Tìm hiểu , đánh giá thái độ cảm xúc , tình cảm của người viết thể hiện trong ngôn ngữ , trình bày , nhiệt tình phát hiện , bảo vệ chân lý , khẳng định , phủ ñònh … - Tìm hiểu và lý giải sự đặc sắc , độc đáo riêng của người viết trong văn bản . * Ví duï + Trong bài nghị luận Tinh thần yêu nước của nhân dân ta cái độc đáo , đặc sắc của người viết là ở sự giản dị , phong phú đầy sức thuyết phục của lý lẽ và dẫn chứng được trình bày trong một bố cục rất minh bạch , với những hình ảnh so sánh cụ thể rất phù hợp : tinh thần yêu nước , làn sóng , của quý … + Trong Ý nghĩa văn chương là sự kết hợp tự sự và trữ tình để làm rõ luận điểm bằng lời văn đầy cảm xúc : câu chuyện về con chim chết và giọt nước mắt của người nghệ sĩ là nguồn gốc của văn chương ; câu chuyện chữ tôi và chữ ta trong Một thời đại trong thi ca … Lưu ý : những hình ảnh trong văn nghị luận là hình ảnh mang tính khái niệm , làm rõ khái niệm chứ không phải là hình ảnh tu từ biểu cảm . III. GHI NHỚ Hoạt động 3 : tổng kết và ( SGK/111) luyeän taäp IV. LUYEÄN TAÄP Gọi 2 HS đọc ghi nhớ Bài 1/111 : phân tích xung đột kịch trong Tình yêu và thù hận ( Rô-mê-ô và sgk/111 GV nhaán maïnh Giu-li-eùt ) những đặc trưng của 2 thể -Trong toàn vở kịch : đó là xung đột tình yêu của 2 người và sự cản trở ( dựa loại kịch và nghị luận . treân thuø haän cuûa hai doøng hoï ). - Trong đoạn trích : tình yêu trong sáng ,, say mê mãnh liệt của 2 người bất.

(216) chấp và vượt lên thù hận giữa hai dòng họ ; Rô-mê-ô say đắm Giu-li-ét sẵn sàng từ bỏ cả tên họ , dòng họ của mình ; Giu-li-ét cũng yêu say đắm Rô-mêThảo luận nhóm 5 phút các ô , chỉ băn khoăn không biết chàng có vượt qua được sự cản trở của gia đình baøi taäp trong sgk/112 ( ghi vaø doøng hoï hay khoâng . bảng phụ )Bài 1( nhóm 5,6) Bài 2 /111 : nghệ thuật lập luận độc đáo của Ăng-ghen trong bài Ba cống Baøi 2 ( nhoùm 1,2 ) hiến vĩ đại của Mác Baøi 3 ( nhoùm 3,4 ) -Bố cục rõ ràng , cân đối Hết thời gian thảo luận , các -Nghệ thuật so sánh tầng bậc tăng tiến : cống hiến 1< cống hiến 2 < cống nhoùm daùn baûng phuï vaø hiến 3 . Giữa các đoạn có các câu nối thể hiện ý so sánh tăng tiến : thuyeát minh keát quaû , caùc Nhưng không phải chỉ có thế mà thôi! Nhưng đấy hoàn toàn không phải là điều nhoùm nhaän xeùt nhau vaø boå chủ yếu ở Mác ; nhưng niềm vui của ông còn lớn hơn nữa … sung  GV nhận xét chung và -Tỷ lệ giữa khẳng định , ca ngợi và bày tỏ , xót thương , kìm nén . choát yù . Baøi 3 Phân tích , so sánh đặc sắc của đoạn văn nghị luận trong bài Một thời đại trong thi ca ( Hoài Thanh) : * “Đời chúng ta nằm trong vòng chữ tôi . Mất bề rộng ta đi tìm bề sâu , nhưng càng đi sâu càng thấy lạnh … Trở về hồn ta cùng Huy Cận”. * “ Hãy sánh thời đại cùng thời đại … thiết tha , rạo rực , băn khoăn như Xuân Dieäu” . a. Điểm đặc sắc chung của 2 đoạn - Khái quát luận điểm hết sức chính xác , mới mẻ . - Luận chứng , luận điểm phong phú . - Duøng hình aûnh khaùi quaùt ngaén goïn , cuï theå maø chính xaùc , tieâu bieåu cho moãi nhà thơ, mỗi hồn thơ, con đường thơ . - Lai laùng caûm xuùc , traøn treà tình caûm yeâu meán , traân troïng caùc thi nhaân vaø thơ mới .- Những câu văn dài , nhiều thành phần , trùng điệp như những làn sóng nhưng vẫn chặt chẽ , nhịp nhàng đầy sức cuốn hút . b. Điểm đặc sắc riêng của mỗi đoạn * Đoạn luận bàn về sự phong phú của thời đại thơ mới : - Những biểu hiện của chiều rộng . - Keát thuùc baèng Xuaân Dieäu * Đoạn luận bàn về tinh thần , cốt lõi của thời đại thơ mới- thời đại chữ tôi : - Những biểu hiện của chiều sâu . - Keát thuùc baèng Huy Caän . 4.Daën doø : - Học thuộc ghi nhớ , hoàn thành các bài tập phần luyện tập . - Chuaån bò baøi LUYEÄN TAÄP VAÄN DUÏNG CAÙC THAO TAÙC LAÄP LUAÄN 5. Ruùt kinh nghieäm tieát daïy. Tieát 114 Soạn 26/4/08 Daïy 8/5/08. LAØM VAÊN : LUYEÄN TAÄP VAÄN DUÏNG CAÙC THAO TAÙC LAÄP LUAÄN A.Muïc tieâu baøi hoïc Giuùp HS:.

(217) - Củng cố vững chắc hơn kiến thức và kỹ năng về các thao tác lập luận phân tích , so sánh bác bỏ và bình luaän . - Nắm vững hơn nguyên tắc và cách thức kết hợp các thao tác lập luận đó trong một văn bản nghị luận . - Vận dụng những điều đã nắm được để viết một bài ( hoặc một phần bài , một đoạn ) văn nghị luận trong đó có sử dụng kết hợp ít nhất là 2 trong 4 thao tác . B.Troïng taâm , phöông phaùp TT: kết hợp các thao tác lập luận đó trong một văn bản nghị luận . C.Chuaån bò GV: SGK , SGV và một số đoạn ví dụ tiêu biểu . HS:thực hiện các câu hỏi trong SGK vào 2/3 vở ghi . D.Tieán trình tieát daïy 1. Ổn định lớp, kt sĩ số 2. Bài cũ : em hãy cho biết đặc trưng của văn nghị luận và yêu cầu về đọc văn nghị luận ? 3. Bài mới : Hoạt động của GV và HS Yêu cầu cần đạt Hoạt động 1 : đọc và trả lời câu hỏi phaàn 1/112 Gọi 2 HS đọc ngữ liệu , cả lớp theo dõi và trả lời các câu hỏi liên quan. GV lắng nghe và nhận xét , định hướng .. Hoạt động 2 : thực hành kết hợp các thao tác lập luận đó trong một văn baûn nghò luaän . GV yêu cầu cả lớp theo dõi phần 1(II) / 113/sgk để từ đó tự chọn chủ đề cho. I. Đọc và trả lời câu hỏi phần 1/112 - Đoạn trích được nhà phê bình Hoài Thanh viết về sự ảnh hưởng mạnh mẽ của dòng thơ lãng mạn Pháp đối với các nhà thơ trong phong trào thơ mới . Tác giả bày tỏ quan điểm của mình một cách thẳng thắn đối với sự ảnh hưởng này , và tỏ ra khó chịu khi gần như tất cả các nhà thơ mới đều có phong vị của thơ Pháp hoặc nhà văn Mĩ . Tuy nhiên , dưới cách nhìn nhận của tác giả , sự ảnh hưởng ấy không đến nỗi lấn át hay làm mất hẳn phong cách thơ VN mà ngược lại hồn thơ Pháp “ hễ chuyển được vào thơ Việt là được Việt hoá hoàn toàn” . Để nêu lên tầm ảnh hưởng mạnh mẽ của các nhà thơ Pháp với các nhà thơ trong phong trào thơ mới , tác giả chủ yếu sử dụng thao taùc laäp luaän so saùnh . Ngoài ra còn sử dụng thao tác phân tích để làm nổi bật vấn đề . - Một bài hoặc một đoạn văn có sức lôi cuốn thì thường được sử dụng nhiều thao tác lập luận kết hợp . Bởi vì nếu sử dụng một thao tác lập luận thì không những nội dung bài văn ( đoạn văn ) đơn điệu , nhàm chán mà vấn đề được đưa ra bàn luận cũng sẽ không được phân tích một cách cặn kẽ , thấu đáo . - Việc chon chính xác các thao tác lập luận và vân dụng tổng hợp các thao tác đó trong một bài hoặc một đoạn văn cụ thể là phải xuất phát từ yêu cầu nêu bật nội dung , vấn đề cần trong bài văn hoặc trong đoạn văn . - Muốn đánh giá sự thành công của việc vận dụng tổng hợp nhiều thao tác lập luận thì phải dựa vào sức lôi cuốn ,, thuyết phục của nội dung trong một bài , một đoạn văn đạt đến mức độ nào . Nội dung vấn đề được bàn luận không có sự hấp dẫn thì đồng nghĩa với vieäc vaän duïng caùc thao taùc khoâng thaønh coâng . II. Thực hành kết hợp các thao tác lập luận đó trong một văn baûn nghò luaän . 1.Coi phần gợi ý sgk/ 113 2.Laøm baøi cuï theå - Xác định chủ đề của bài văn ( nên tìm chủ đề gần giũ , không.

(218) bài thực hành của mình . Trên cơ sở gợi ý trong sgk GV nhắc lại những yêu cầu trong phần thực hiện đối với bài thực hành cụ thể  HS làm việc cá nhân 20 phút , sau đó GV chỉ định một vài HS đọc bài của mình , cả lớp nghe và góp ý , bổ sung  GV nhận xét ( cho điểm những bài làm toát ) Hoạt động 3 : củng cố Gọi 1 HS đọc bài đọc thêm Mạo hiểm / 114, cả lớp nghe và trả lời các câu hỏi sau : -Các phương pháp lập luận được sử dụng trong đoạn văn ; - Taùc duïng cuûa moãi phöông phaùp laäp luaän aáy .. quaù khoù ). - Xây dựng dàn bài ( hệ thống luận điểm , luận cứ , luận chứng phaûi roõ raøng , maïch laïc , chaët cheõ …) - Chọn luận điểm để trình bày ( có lý lẽ , dẫn chứng để thuyết phuïc ) . - Chọn phương pháp lập luận ( ít nhất phải kết hợp được 2/4 phương pháp đã học ). - Viết thành đoạn hoàn chỉnh và thể hiện rõ đây là một đoạn văn chính luaän . - Đọc trước lớp để góp ý , bổ sung … 3. Đọc thêm đoạn Mạo hiểm của Nguyễn Bá Học và xác định các phương pháp lập luận được sử dụng trong đoạn văn ; tác dụng của moãi phöông phaùp laäp luaän aáy. - Caùc thao taùc laäp luaän trong baøi : phaân tích , so saùnh + Phân tích để người đọc , người nghe hiểu rõ Thế nào là đức tính maïo hieåm ? + So sánh người mạo hiểm với những người không dám mạo hiểm để thấy rõ điểm hạn chế của những kẻ chỉ biết “ ru rú như gián ngaøy” .  kết hợp các thao tác lập luận đã tạo nên tính hấp dẫn và thuyết phục cho đoạn văn nghị luận .. 4.Daën doø : - Học thuộc ghi nhớ , hoàn thành các bài tập phần luyện tập . 5. Ruùt kinh nghieäm tieát daïy. Tieát 115,116 Soạn 10/4/08 Daïy 22/4/08. OÂN TAÄP PHAÀN VAÊN HOÏC. A.Muïc tieâu baøi hoïc Giuùp HS : - Nắm được những kiến thức cơ bản về VHVN và VHNN đã học trong chương trình Ngữ văn 11 tập 2 . - Củng cố và hệ thống hoá những kiến thức trên về 2 phương diện lịch sử và thể loại . - Rèn luyện và nâng cao tư duy phân tích , khái quát và trình bày vấn đề một cách hệ thống . B.Troïng taâm , phöông phaùp.

(219) Tiết 1: hệ thống các văn bản thơ trong chương trình ngữ văn 11 tập 2 + trả lời 3 câu hỏi đầu. Tiết 2: trả lời các câu còn lại và đánh giá chung. TT:những vấn đề khái quát liên quan đến tác phẩm thơ và nghị luận được học chính thức . PP: phát vấn , đàm thoại , trao đổi nhóm . C.Chuaån bò GV: SGK , SGV và các câu hỏi , bài tập nâng cao , củng cố mở rộng . HS: trả lời các câu hỏi trong SGK . D.Tieán trình tieát daïy 1. Ổn định lớp, kt sĩ số 2. Bài mới : Hoạt động của GV và HS. Yêu cầu cần đạt. Hoạt động 1: hệ thống caùc baøi thô , vaên (phaàn VHVN ) trong sgk ngữ vaên 11 taäp 2.. I.Bảng hệ thống VHVN giai đoạn từ đầu XX đến cách mạng tháng Tám /1945. thô vaên 1.Xuất dương lưu biệt (Phan Bội Châu), thơ yêu nước và cách 1.Về luân lý xã hội ở mạng , thể Đường luật thất ngôn bát cũ , chữ Hán . nước ta (PCT) 2. Hầu trời (Tản Đà), thể thất ngôn trường thiên , chữ Quốc 2.Một thời đại trong ngữ . thi ca (Hoài Thanh) 3. Vội vàng( Xuân Diệu), thơ mới , chữ quốc ngữ . 3. Tiếng mẹ đẻ-nguồn 4. Tràng giang(Huy Cận) thơ mới , chữ quốc ngữ . giaûi phoùng caùc daân toäc 5. Đây thôn Vỹ Dạ (Hàn Mặc Tử) thơ mới , chữ quốc ngữ . bị áp bức ( Nguyễn An 6. Tương tư( Nguyễn Bính) thơ mới , chữ quốc ngữ . Ninh) 7. Chiều xuân( Anh thơ) thơ mới , chữ quốc ngữ . 8.Mộ ( HCM), thơ cách mạng , thể Đường luật thất ngôn tứ tuyệt , chữ Hán . 9. Lai Taân(HCM) thô caùch maïng 10. Nhớ đồng (Tố Hữu) thơ cách mạng 11. Từ ấy( Tố Hữu ) thơ cách mạng II. Trả lời câu hỏi Câu 1:so sánh , phân biệt thơ truung đại và thơ mới về các mặt nội dung cảm hứng, hình thức nghệ thuật , ngôn ngữ … Caùc bình dieän Thô TÑVN Thơ mới VN Noäi dung caûm Thời đại chữ ta (phi ngã) Thời đại chữ tôi , coi trọng bản ngã cá hứng(phần nặng tính cộng đồng xã nhân cá thể trong sự đối lập tách biệt hoàn , tinh thaàn) hoäi , xem nheï caù nhaân. với cộng đồng xã hội. Hoạt động 2: trả lời caâu hoûi Trao đổi trong bàn 5 phút ( ghi vở) Nhoùm 1,2 ( caâu 1) Nhoùm 3,4 ( caâu 2) Nhoùm 5,6 ( caâu 3) Hết thời gian thảo luận các đại diện nhóm lần lượt lên trình bày , nhoùm khaùc nhaän xeùt phaàn trình baøy cuûa nhoùm baïn . GV nhaän xeùt chung vaø ñònh hướng một số ý . Heát moãi caâu hoûi GV ñöa theâm moät soá caâu hỏi nâng cao để khuyến khích HS động não . 1.Caùc baøi Traøng giang(Huy Caän) ; Ñaây. Caùch caûm nhaän thieân nhieân , con người , cuoäc soáng . Cảm hứng chủ đạo . Hình thức nghệ thuaät. Hình thức nghệ. Caùch nhìn baèng ñoâi maét xanh non töôi Cách nhìn bằng đôi mắt già mới , trẻ trung cỗi cũ kỹ , công thức ươc lệ khuoân saùo. Noãi buoàn coâ ñôn , bô vô thaát voïng cuûa Nói chí tỏ lòng ngẫu cảm , cá nhân – cái tôi trữ tính trước thực tại khi huøng traùng phoø vua và tương lai của người trí thức tiểu tư giúp nước , lúc buồn rầu sản trong đất nước mất độc lập tự do. oâm goái canh khuya cuûa nhaø nho phong kieán . -chữ quốc ngữ -thể thơ kết hợp truyền thống và hiện đại (…) - chữ Hán , chữ Nôm - luật lệ đơn giản , phóng khoáng ,.

(220) thoân Vó Daï (Haøn Maëc Tử) đều làm theo thể thất ngôn trường thiên nhöng taïi sao khoâng phaûi laø thô cuõ ?. thuaät. -theå thô truyeàn thoáng (…) -Luaät leä chaët cheõ , goø boù , diễn đạt ước lệ khuôn sáo , nhieàu ñieån tích ñieån coá . -tính quy phaïm nghieâm ngaët. diễn đạt giản dị tinh tế , chân thật gần gũi với ngôn ngữ đời sống thường ngaøy . -phaù boû tính quy phaïm. Caâu 2 Từ những đặc điểm cơ bản về nội dung và nghệ thuật của 2 bài thơ Xuất dương lưu biệt và bài Hầu trời , làm rõ tính chất giao thời của VHTĐ và VHHĐ: Caùc bình dieän so saùnh Thô cuõ Thơ mới đối chiếu 1. Xuất dương lưu biệt -Thất ngôn bát cú đường luật , chữ -thể thơ, chữ viết Haùn -cái tôi trữ tình. -nội dung cảm hứng chủ đạo -Caùc BPNT -Keát luaän : baøi thô vaãn thuoäc thô TÑ. 2.Hầu trời (Tản Đà) -thể thơ, chữ viết -cái tôi trữ tình -nội dung cảm hứng chủ đạo -Caùc BPNT -Keát luaän : baøi thô. -Đại diện cho cái ta chung (những nhà chí sĩ , anh hùng cứu nước – nhà nho yêu nước) -Toû loøng , toû chí haøo huøng ,baøy toû taâm traïng caûm xuùc trong buoåi chia tay trước khi ra đi vì đại nghĩa -Ước lệ , vần luật đăng đối như thơ truyeàn thoáng .. -ngã(tớ), trực tiếp. -Thất ngôn trường thiên. -chữ quốc ngữ. -Caùi toâi cuûa nhaø Nho phong kieán tài tử , tài hoa nhưng thất thế . -Từ hình thức đến tư tưởng đã có nhiều mới mẻ hơn trước nhưng vẫn chưa bước hẳn sang phạm trù thơ mới mà chỉ dừng lại ở bước quá độ .. -caùi toâi caù nhaân buoàn chán muốn thoát li. -pheâ phaùn loái soáng khoa cử Nho giáo mạnh mẽ … -tư tưởng duy tân , đổi mới của nhà Nho phong kieán. -tưởng tượng phóng khoáng bay bổng ; ngôn từ hình ảnh chân thực giaûn dò .. Caâu 3( HS veà nhaø laøm ) Caâu 4 Phân tích nội dung tư tưởng và đặc sắc nghệ thuật của các bài thơ: Baøi thô( taùc giaû , bình Nội dung tư tưởng Ñaëc saéc ngheä thuaät dieän phaân tích so saùnh) -Quan niệm sống mới mẻ -Thể thơ hỗn hợp tự do , hình 1.Voäi vaøng(1938) trong ( khát khao giao cảm với ảnh thơ mới lạ trẻ trung , so taäp Thô Thô cuûa Xuaân đời , tình yêu cuộc sống của sánh độc đáo , nhịp thơ thay Dieäu cái tôi trữ tình nồng nàn , đổi linh hoạt . say ñaém . Theå hieän saâu saéc nỗi ám ảnh về thời gian của con người thi sĩ..

(221) 2.Trong các bài thơ mới đã học , em thích nhất bài nào ? Vì sao? Đọc dieãn caûm baøi thô em thích ?. 2.Traøng giang (1939) trong Lửa thiêng của Huy Caän. - Noãi buoàn baâng khuaâng , nỗi cô đơn rợn ngợp , nỗi nhớ nhà nhớ quê da diết trước cảnh trời rộng sông daøi – noãi saàu nhaân theá bao la thaêm thaúm cuûa hoàn thô Huy Caän.. -Vừa cổ điển vừa hiện đại. 3.Ñaây thoân Vó Daï(1938) trong taäp Ñau thöông của Hàn Mặc Tử. -Tâm trạng của cái tôi trữ tình về niềm vui thụ hưởng vẻ đẹp thiên nhiên tươi sáng trong lành bỗng chợt đổi thành nỗi buồn cô đơn , mong chờ , trách móc trong tình yeâu ñôn phöông khaéc khoải .. - Baøi thô hieàn laønh trong saùng nhaát trong Ñau thöông : + caûm xuùc hoàn nhieân , trong saùng + hình ảnh mới mẻ sáng tạo (từ thực đến vừa thực vừa hư vaø chuyeån daàn sang aûo ). 4.Töông tö (1939) trong Lỡ bước sang ngang của Nguyeãn Bính. - Taâm traïng cuûa chaøng trai ñang yeâu, ñang töông tö …. -Đậm chất quê , dân dã mộc maïc. 5.Chieàu xuaân(1941) trong Bức tranh quê của Anh Thô. - Caûm xuùc nheï nhaøng , tinh tế của cái tôi trữ tình của nữ sĩ trước cảnh chiều xuân mưa bụi nơi đồng quê Kinh Baéc .. - Bài thơ là một bức tranh quê , bức tranh chiều xuân êm đềm tĩnh lặng , đẹp mơ maøng nhö trong tranh luïa thuyû maëc.. Câu 5 : phân tích nội dung tư tưởng và đặc sắc nghệ thuật của các bài thơ sau Bài thơ( tác giả , bình Nội dung tư tưởng Ñaëc saéc ngheä thuaät dieän phaân tích so saùnh) 1.Mộ(Chiều tối)trong Tâm hồn chiến sĩ , nghệ sĩ cách - Vừa cổ điển vừa hiện đại mạng : trong hoàn cảnh khó ( thể thơ , nhan đề , tứ thơ, NKTT cuûa HCM khaên ngaët ngheøo vaãn ung dung tính cô đọng hàm súc , gợi laïc quan , caûm thoâng vaø luoân mở …).Hình ảnh thơ vận hướng về người lao động . động theo chiều hướng phaùt trieån . -Pheâ phaù n saâ u saé c sự thoá i naù t , -Giọng thơ linh hoạt , khi 2. Lai Taân trong giaû doái cuûa xaõ hoäi vaø nhaø caàm trữ tình ấm áp , khi châm NKTT cuûa HCM quyền Trung Hoa đương thời . biếm kín đáo nhẹ nhàng . -Cảm xúc hạnh phúc choáng -Theå thô thaát ngoân , caûm 3. Từ ấy(Tố Hữu) ngợp khi được lý tưởng cộng sản xúc mới mẻ , trẻ trung , soi rọi và xác định chỗ đứng , vị nồng nàn , trong sáng trí trong cuộc đấu tranh , trong.

(222) quan hệ với quần chúng , đồng baøo . -Tâm trạng buồn , nhớ đồng : - Hình ảnh thơ khi rực rỡ , 4. Nhớ đồng ( Tố nhớ anh em , đồng chí trong choùi loïi ; khi laõng maïn hoàn Hữu) những ngày nhà thơ trẻ bị bắt , nhiên hoặc chân thật , thân tù đày . thuoäc gaàn guõi . * Sự khác biệt giữa thơ HCM và thơ Tố Hữu : Thô trong tuø cuûa HCM Thơ trong tù của Tố Hữu Chữ Hán , thể Đường luật , giọng thơ bình Chữ Quốc ngữ , thể thơ thất ngôn có sáng 3. Cuøng laø thô caùch tĩnh , ung dung luôn làm chủ hoàn cảnh , tạo ; hình ảnh thơ , giọng thơ trẻ trung mới mạng nhưng giữa thơ tù tình theá cuûa nhaø caùch maïng laõo thaønh vó meû noàng naøn say ñaém ; noãi boàn choàn day HCM( NKTT) vaø Toá đại và dày dạn kinh nghiệm – một bậc dứt của người thanh niên cộng sản lần đầu Hữu ( Xiềng xích) có gì đại nhân , đại trí , đại dũng thiên về cổ nếm mùi tù ngục của bọn thực dân đế khaùc bieät ? điển , mực thước nhưng vẫn lấp lánh vẻ quoác chöa coù caùi bình tónh ung dung laøm đẹp hiện đại trong thể NKTT. chủ hoàn cảnh , làm chủ bản thân như của Baùc . III. Vaên nghò luaän Tìm đặc điểm chung về Văn bản “Về luân lý xã hội ở nước ta (PCT)” và “Tiếng mẹ đẻ-nguồn giải phóng các thể loại , nghệ thuật lập dân tộc bị áp bức ( Nguyễn An Ninh)”có những đặc điểm chung : luaän trong hai vaên baûn -Đều là NLXH , bàn về những vấn đề xã hội cấp thiết nhằm mục đích chấn hưng dân nghị luận Về luân lý xã trí , đề cao dân khí , bồi dưỡng dân chủ với mục đích cứu nước . hội ở nước ta (PCT)” -Luận điểm vững chắc , lập luận chặt chẽ , tình cảm nồng nhiệt . và “Tiếng mẹ đẻ-nguồn -Hạn chế lịch sử trong quan điểm đề ra chưa thật chuẩn xác và có tính khả thi trong hoàn giải phóng các dân tộc cảnh đương thời . bị áp bức ( Nguyễn An Văn bản “Một thời đại trong thi ca (Hoài Thanh)” : khía quát những biểu hiện và bế tắc Ninh)” của bi kịch thơ mới , bi kịch cái tôi cá nhân tách rời cái ta thời đại và dân tộc . HS suy nghĩ trả lời , GV Các nhà thơ mới đều chọn con đường sáng tác thơ mới , gửi tình yêu quê hương đất nước nhaân xeùt vaø choát yù  vào tình yêu tiếng Việt vì con đường ấy phù hợp vối tâm trạng , tài năng và điều kiện Aán tượng chung và nổi của họ trong hoàn cảnh xã hội lúc bấy giờ . Họ chưa được giác ngộ , chưa tìm thấy lý baät cuûa em khi hoïc tưởng của Đảng , họ chưa có đủ dũng khí để đến với phong trào … và có nhiều lý do chủ xong Vaên baûn “Moät quan, khách quan khác đã hạn chế họ . thời đại trong thi ca Kết quả : tạo nên phong trào thơ mới – cuộc cách mạng trong thơ ca , góp phần giữ gin2 (Hoài Thanh)” sự trong sáng và làm giàu tiếng Việt văn học . HS suy nghĩ trả lời , GV nhaân xeùt vaø choát yù  IV. Văn học nước ngoài. Gọi 2 HS trả lời câu hỏi 6 /SGK, GV nhaän xeùt vaø choát yù Thaûo luaän nhoùm 7 phuùt ( baûng phuï) Caâu 7 (nhoùm 1,2,3) Caâu 8( nhoùm 4,5,6) Hết thời gian thảo luận caùc nhoùm daùn baûng. Câu 6 : cái đẹp , cái hay, sức hấp dẫn của bài thơ Tôi yêu em( Pu-skin) -Thấm đượm nỗi buồn của mối tình đơn phương , vô vọng nhưng trong sáng của một tâm hoàn chaân thaønh maõnh lieät , nhaân haäu vò tha . -Ngôn ngữ giản dị mà tinh tế . Câu 7 : phân tích hình tượng Người trong bao của Sê-khốp Phân tích hình tượng nhân vật Bê-li-cốp ( chân dung , ngoại hình , những biểu hiện của lối sống trong bao kì dị , mối tình đầu bi hài của y với Va-ren-ca ; cái chết của Bê-li-cốp; nguyên nhân và ý nghĩa . Từ đó khái quát ý nghĩa xã hội của hình tượng điển hình . Câu 8 : phân tích hình tượng Giăng Văn Giăng trong đoạn trích Người cầm quyền khôi phuïc uy quyeàn -Mấy nét về hoàn cảnh thực tại của nhân vật (…) -Thái độ bình tĩnh điềm đạm , hoàn toàn không nghĩ đến sự an nguy của bản thân mà chỉ tìm cách an ủi người phụ nữ bất hạnh ..

(223) phụ và đại diện lên trình baøy , nhoùm khaùc nhaän xeùt phaàn trình baøy cuûa nhoùm baïn . GV nhaän xeùt chung vaø ñònh hướng .. -Sự đồng cảm sâu sắc và lời hứa của GVG với người mẹ trẻ hấp hối chứng tỏ trái tim bao dung, nhân hậu vô cùng của người tù khổ sai đã được cảm hoá giác ngộ từ lâu . -Thái độ sẵn sàng chấp nhận cuộc sống tù đày tiếp tục để lương tâm thanh thản . -> nhân vật được xây dựng theo bút pháp lãng mạn , vượt lên hoàn cảnh , bất chấp hoàn cảnh với tầm vóc phi thường , thể hiện quan niệm cái thiện cái cao cả hy sinh để chiến thắng cái ác , để cứu người , giúp đời , niềm tin thánh thiện như tôn giáo của nhà văn .. 4.Daën doø : Học kỹ theo đề cương để thi HKII 5. Ruùt kinh nghieäm tieát daïy. Tieát 117 Soạn 7/5/08 Daïy 10/5/08. LAØM VAÊN : TOÙM TAÉT VAÊN BAÛN NGHÒ LUAÄN. A. Muïc tieâu baøi hoïc Giuùp HS: - Hiểu được mục đích yêu cầu của việc tóm tắt văn bản nghị luận . - Tóm tắt được các văn bản nghị luận xã hội hoặc nghị luận văn học có độ dài trên dưới 1500 chữ . B. Troïng taâm , phöông phaùp TT: Caùch toùm taét vaên baûn nghò luaän . PP: phát vấn , đàm thoại , trao đổi nhóm . C.Chuaån bò GV: SGK , SGV . HS: trả lời các câu hỏi trong SGK . D.Tieán trình tieát daïy 1. Ổn định lớp, kt sĩ số 2. Bài mới.

(224) Hoạt động của GV và HS Hoạt động 1 : Mục đích , yêu caàu cuûa vieäc toùm taét vaên baûn nghò luaän Gọi 1 HS đọc 1(I) và cho biết muïc ñích toùm taét vaên baûn nghò luaän. Khi tóm tắt VBNL cần đảm baûo caùc yeâu caàu naøo ? Vì sao? HS trả lời , Gv giảng thêm và yeâu caàu hoïc trong sgk/117. Gọi 1 hs đọc lại văn bản Về luân lý xã hội ở nước ta của nhà chí só Phan Chaâu Trinh , goïi caùc em trả lời các câu hỏi SGK/upload.123doc.net veà vaên baûn naøy  GV nhaän xeùt , ñònh hướng .. . Từ tìm hiểu trên GV cung cấp cho HS kyõ naêng toùm taét VBNL. Yêu cầu cần đạt I. Muïc ñích , yeâu caàu cuûa vieäc toùm taét vaên baûn nghò luaän 1. Muïc ñích Tóm tắt văn bản nghị luận là trình bày lại nội dung của văn bản đó một cách ngắn gọn theo mục đích đã định trước . 2. Yeâu caàu - Văn bản tóm tắt phải phản ánh trung thành tư tưởng và các luận điểm của văn bản gốc , không xuyên tạc hoặc tự thêm thắt các ý vốn không có trong vaên baûn goác . - Ngaén goïn , suùc tích . - Diễn đạt trong sáng , chặt chẽ và mạch lạc . II. Caùch toùm taét vaên baûn nghò luaän 1. Đọc và trả lời câu hỏi /117 và upload.123doc.net /sgk. - Vấn đề được đem ra bàn luận là nền luân lý xã hội ở nước ta đang trong tình trạng kém phát triển dẫn đến nhiều vấn đề nhức nhối trong xã hội bấy giờ : trong đó nạn tham những là một vấn đề tiêu biểu .  Cách lập luận của tác giả và nội dung của những luận điểm trong đoạn trích đã cho chúng ta biết rõ điều này . -Mục đích viết văn bản Về luân lý xã hội ở nước ta của nhà chí sĩ Phan Châu Trinh là để mọi người dân nhận thức được tầm quan trọng của nền luân lý nước nhà , qua đó giác ngộ cho người dân về tư tưởng cách mạng , về tinh thần tập thể , đồng thời khơi dậy lòng yêu nước , tự tôn dân tộc và trách nhiệm công dân của mỗi người đối với đất nước . Phần cuối của văn baûn theå hieän roõ nhaát ñieàu naøy . - Trong bài có những luận điểm sau : 1.So sánh nền luân lý nước ta với luân lý phương Tây(…) 2. Phê phán nạn tham nhũng , cửa quyền của chế độ chuyên chế vua quan (…) 3. Chỉ ra tính trạng yếu kém của nền luân lý nước ta (…) 4. Khẳng định tầm quan trọng của đoàn thể trong việc đấu tranh cho nền độc lập tự do của đất nước (…) - Các luận cứ để làm sáng tỏ từng luận điểm : (1). Xã hội luân lý nước ta không ai biết đến <-> bên Tây đã thịnh hành … ; Luân lý người mình còn dốt <-> họ biết ăn học , biết xét kỹ , thấy xa ; Người mình không hiểu cái nghĩa vụ loài người ăn ở với nhau <-> họ có đoàn thể , công đức , biết giữ lợi chung …. (2) . Bọn học trò ham quyền tước , vinh hoa ; muốn giữ túi tham , địa vị cho mình mãi ; Lo cho quan , lót cho lại , chạy ngược , chạy xuôi … (3). Người dân trơ trọi , sợ sệt ù lì , dân không biết đoàn thể , không trọng công ích . Dẫu nổi trôi cực khổ mặc lòng . Dân không ai phẩm bình , không ai chê bai . Bọn quan lại như lũ ăn cướp có giấy phép nhưng không ai chê hay khinh bỉ . Không có chút gì gọi là đạo đức luân lý . (4). Dân VN phải có đoàn thể , phải truyền bá xhcn trong dân VN. 2. Kyõ naêng toùm taét vaên baûn nghò luaän a.Đọc , tìm hiểu nội dung , kết cấu của văn bản gốc : + Xác định vấn đề cần nghị luận : văn bản bàn đến vấn đề gì ? + Tìm các luận cứ triển khai luận điểm . + Tìm noäi dung khaùi quaùt cuûa phaàn keát baøi ..

(225) b. Vieát vaên baûn toùm taét - Viết nhan đề văn bản bằng hình thức đặc biệt ( viết vào chính giữa trang bằng chữ in hoa ). - Lần lượt viết phần mở , thân và kết . Nên ưu tiên dùng câu đủ thành phần , đặc biệt là câu đơn hoặc câu ghép mở rộng nhằm tăng cường tối đa lượng thông tin trong câu. Không nên dùng câu đặc biệt , câu cảm thán , câu mệnh lệnh hoặc nghi vấn . Lựa chọn sử dụng phương tiện liên kết phù hợp . c. Kiểm tra và hoàn chỉnh văn bản Đọc lại văn bản tóm tắt , đối chiếu với yêu cầu , mục đích của văn bản nói chung và văn bản tóm tắt để bổ sung , sửa chữa nhằm hoàn thiện văn baûn toùm taét . III. Ghi nhớ ( SGK/upload.123doc.net) Gọi 1 HS đọc ghi nhớ IV. Luyeän taäp /upload.123doc.net/sgk. Baøi 1 /upload.123doc.net Hoạt động 3 : củng cố a. Sự đa dạng mà thống nhất của In-đô-nê-xi-a. Chia baûng 4 phaàn , goïi HS leân b. Xuân Diệu – nhà nghiên cứu , phê bình văn học . baûng laøm baøi 1,2 phaàn luyeän taäp Baøi 2 /upload.123doc.net ( moãi HS moät caâu). - Vấn đề cần nghị luận : Sự lãng phí nước sạch Các HS còn lại làm vào vở , GV -Mục đích nghị luận : không nên lãng phí nước , hãy tiết kiệm và bảo vệ goïi nhaän xeùt , boå sung , cuoái nguồn nước . cùng GV đánh giá , cho điểm . - Caùc luaän ñieåm : + Nước là tài sản thường bị huỷ hoại v2 lãng phí nhiều nhất . + Dân số tăng , nguồn nước cung cấp sẽ không đáp ứng được yêu cầu . + Một số quốc gia hiện đang thiếu nước , có sự tranh chấp về nguồn nước , tình trạng ô nhiễm về nguồn nước ngày càng trầm trọng . - Toùm taét vaên baûn ( 3 caâu ). 4.Daën doø : -Hoïc baøi vaø tham khaûo baøi taäp SBT/86,87 . - Laøm caùc baøi trong tieát LUYEÄN TAÄP TOÙM TAÉT VAÊN BAÛN NGHÒ LUAÄN 5. Ruùt kinh nghieäm tieát daïy.

(226) Tieát upload.123doc.net Soạn 12/4/08 Daïy 24/4/08. OÂN TAÄP PHAÀN TIEÁNG VIEÄT. A.Muïc tieâu baøi hoïc - Củng cố , hệ thống hoá những kiến thức về tiếng Việt đã học ở lớp 11 - Tích hợp với các văn bản Văn đã học và các bài làm văn đã viết . - Rèn luyện kỹ năng vận dụng các kiến thức lý thuyết Tiếng Việt vào thực hành nói và viết một cách có hieäu quaû . B.Troïng taâm , phöông phaùp TT: củng cố và hệ thống hoá kiến thức , kỹ năng tiếng Việt ( những bài trong chương trình 11). PP: phát vấn , đàm thoại , trao đổi nhóm . C.Chuaån bò GV: SGK , SGV vaø caùc caâu hoûi , baøi taäp . HS: trả lời các câu hỏi trong SGK . D.Tieán trình tieát daïy 1. Ổn định lớp, kt sĩ số 2. Bài mới : Hoạt động của GV và HS Yêu cầu cần đạt Hoạt động 1 : hệ thống chöông trình Goïi 2 HS nhaéc laïi caùc baøi. I.Heä thoáng chöông trình * Các bài Tiếng Việt đã học 1. Từ ngôn ngữ chung đến lời nói cá nhân.

(227) tiếng Việt đã học trong chương trình ngữ văn 11.  GV nhaéc laïi. Hoạt động 2 : trả lời câu hỏi Gọi 2 HS trả lời câu 1/120/sgk, -> GV nhaän xeùt vaø nhaéc laïi caùc noäi dung cô baûn . Gọi 2 HS trả lời câu 3/120/sgk, -> GV nhaän xeùt vaø nhaéc laïi caùc noäi dung cô baûn . Trao đổi trong bàn 3 phút ( ghi vở ) Dãy trong câu 2, dãy ngoài caâu 4 sgk/120 Hết thời gian thảo luận các nhóm cử đại diện lên trình baøy , nhoùm khaùc nhaän xeùt phaàn trình baøy cuûa nhoùm baïn . GV nhaän xeùt chung vaø định hướng .. Gọi 4 hs lên bảng thực hiện caùc caâu coøn laïi ( moãi HS moät câu) , dưới lớp làm vào vở . GV cho hs nhaän xeùt , boå sung baøi nhau GV nhaän xeùt chung vaø cho ñieåm .. 2. Ngữ cảnh 3.Phong cách ngôn ngữ báo chí 4.Nghóa cuûa caâu 5.Đặc điểm loại hình tiếng Việt 6. Phong cách ngôn ngữ chính luận II. Trả lời câu hỏi Caâu 1: - Nói ngôn ngữ là tài sản chung của xã hội là vì : + Trong ngôn ngữ có những yếu tố chung cho mọi cá nhân trong xã hội (âm , tiếng , từ , cụm từ cố định …) +có những quy tắc và phương thức chung cho mọi cá nhân. +Ngôn ngữ dùng làm phương tiện giao tiếp chung của một cộng đồng xã hội - Còn lời nói là sản phẩm của cá nhân vì : + Khi giao tiếp , cá nhân phải huy động ngôn ngữ chung để tạo lời nói + Trong lời nói cá nhân có nhiều cái riêng của cá nhân : giọng nói , vốn từ vựng , sự sáng tạo nghĩa từ , sáng tạo kết hợp từ , sáng tạo khi sử dụng ngôn ngữ chung. + Cá nhân có thể tạo ra yếu tố mới theo quy tắc , phương thức chung , góp phần làm cho ngôn ngữ chung phát triển . Câu 2:Phân tích mối quan hệ hai chiều giữa ngôn ngữ chung và lời nói cá nhân trong thể hiện qua việc sử dụng ngôn ngữ để sáng tạo nên hình tượng bà Tú trong bài Thương vợ của Tú Xương . a.Yếu tố chung và quy tắc chung của ngôn ngữ toàn dân: - Các từ trong bài thuộc ngôn ngữ chung , các thành ngữ chung “ một duyên hai nợ; năm nắng mười mưa”, các quy tắc kết hợp từ ngữ ( vd kết hợp “buôn bán ở mom sông”= động từ + quan hệ từ + danh từ chỉ vị trí ). Các quy tắc cấu tạo câu: câu tường thuật tỉnh lược chủ ngữ ( 6 câu đầu), và các kiểu câu cảm thán ( lời chửi ) ở câu thơ cuối . b. Phần cá nhân trong thể hiện ở : + Lựa chọn từ ngữ : VD: chọn quanh năm mà không phải suốt năm , cả năm ; nuôi đủ mà không phải nuôi cả , nuôi được … -Sắp xếp từ ngữ : đảo ngữ lặn lội thân cò … Câu 3:Lời giải thích đúng về khái niệm ngữ cảnh là ý 2. Câu 4: ( HS coi lại phần bài tập sau bài học về ngữ cảnh ) Caâu 5:Nghóa cuûa caâu -Nghĩa sự việc ( phần ghi nhớ sau bài học về nghĩa sự việc ) - Nghĩa tình thái ( phần ghi nhớ sau bài học về nghĩa tình thái ) Caâu 6: Hai thaønh phaàn nghóa trong ví duï : -Nghĩa sự việc do các thành phần chính biểu hiện : “họ không phải đi gọi” -Nghĩa tình thái biểu hiện ở 2 từ : “ đâu”-> thể hiện ý phân trần , bác bỏ ý nghĩ của chị Tý rằng họ sẽ ở trong huyện ra . Còn từ “ dễ” thể hiện sự phỏng đoán chưa chắc chắn về sự việc . Caâu 7: Đặc điểm loại hình TV Ví dụ minh hoạ 1.Đơn vị ngữ pháp cơ sở là tiếng . Mỗi -Tôi học bài ( 3 âm tiết , 3 tiếng về ngữ âm là một âm tiết , còn tiếng , 3 từ đơn ) về mặt sử dụng thì có thể là từ hoặc.

(228) yếu tố cấu tạo từ . -Ruồi đậu mâm xôi , mâm 2. Từ không biến đổi hình thái . xôi đậu . 3. Ý nghĩa ngữ pháp được biểu hiện -Quyeån saùch cuûa toâi raát nhờ trật tự từ và hư từ . hay. Caâu 8: PCNN baùo chí PCNN chính luaän 1.Tính thông tin thời sự 1. Tính công khai về lập trường chính trị . 2.Tính ngaén goïn 2.Tính chaët cheõ cuûa heä thoáng laäp luaän. 3.Tính haáp daãn , loâi cuoán 3. Tính haáp daãn , thuyeát phuïc . 4.Daën doø : Ôn tập kỹ theo đề cương để thi HKII cho tốt . Đọc và trả lời câu hỏi trong bài ÔN TẬP PHẦN LAØM VĂN 5. Ruùt kinh nghieäm tieát daïy. Tieát 119 Soạn 10/5/08 Daïy 15/5/08. LAØM VAÊN : LUYEÄN TAÄP TOÙM TAÉT VAÊN BAÛN NGHÒ LUAÄN. A. Muïc tieâu baøi hoïc Giuùp HS: - Hiểu được mục đích yêu cầu của việc tóm tắt văn bản nghị luận . - Tóm tắt được các văn bản nghị luận xã hội hoặc nghị luận văn học có độ dài trên dưới 1500 chữ . B. Troïng taâm , phöông phaùp TT: thực hành tóm tắt văn bản nghị luận . PP: phát vấn, trao đổi nhóm . C.Chuaån bò GV: SGK , SGV . HS: trả lời các câu hỏi trong SGK . D.Tieán trình tieát daïy 1. Ổn định lớp, kt sĩ số 2. Bài mới. Hoạt động của GV và HS Hoạt động 1 : đọc và trả lời câu hỏi mục 1/122/sgk GV cho 1 HS đọc văn bản /122, cả lớp theo dõi và trả lời câu hỏi/123/sgk. HS trả lời , Gv giảng thêm và chốt ý . Hoạt động 2 : đọc và trả lời các câu hỏi mục 2/123/SGK. Yêu cầu cần đạt I. Đọc và trả lời câu hỏi mục 1/122/sgk * Noäi dung coøn thieáu caàn boå sung : - Thơ mới đã đổi mới sự biểu hiện của cảm xúc , góp phần vào sự phát triển của Tiếng Việt . + Nhược điểm của thơ mới là không nói đến đấu tranh cách maïng . II. Đọc và trả lời các câu hỏi mục 2/123/SGK -Vấn đề nghị luận: Tinh thần thơ mới.

(229) Gọi 2 hs đọc lại văn bản Một thời đại trong -Mục đích nghị luận : khắc hoạ tinh thần thơ mới là sự cách thi ca , gọi các em trả lời các câu hỏi SGK/122 tân về thơ , từ “cái ta” chuyển sang “cái tôi” đầy màu sắc caù nhaân , laø tình yeâu tha thieát tieáng Vieät . về văn bản này  GV nhận xét , định hướng . - Boá cuïc cuûa vaên baûn trích : + Phần mở đầu : câu “ Bây giờ hãy đi tìm cái điều ta cho là quan trọng hơn : tinh thần thơ mới”. + Thaân baøi goàm caùc yù chính sau : * Cái khó trong việc tìm ra tinh thần thơ mới và xác định cách tiếp cận đúng đắn cần phải có . * Những biểu hiện của cái tôi cá nhân trong thơ mới , cái tôi buồn , bế tắc nhưng khao khát với cuộc sống , với đất nước , con người . * Tình yêu, lòng say mê nâng niu đối với tiếng Việt . + Phần kết bài : nhấn mạnh tinh thần thơ mới . -Vieát thaønh vaên baûn toùm taét Mỗi HS tự tóm tắt văn bản trích Một thời đại trong thi ca ( 20 phút)  GV gọi một vài em đọc * Yêu cầu : 1. Nội dung : tóm tắt đầy đủ những luận điểm , luận cứ cơ phaàn toùm taét cuûa mình , cho moät vaøi em nhaän xét , bổ sung , cuối cùng GV đánh giá chung . bản 2. Hình thức : ngắn gọn , rành mạch . 4.Daën doø : - Đọc kỹ bài học và hoàn thành Tóm tắt văn bản trích Một thời đại trong thi ca . - Laøm baøi taäp trong SBT/93. 5. Ruùt kinh nghieäm tieát daïy.

(230) Tieát 120 Soạn 20/4/08 Daïy 24/4/08. OÂN TAÄP PHAÀN LAØM VAÊN. A.Muïc tieâu baøi hoïc Giuùp HS: - Ôn tập , hệ thống hoá tri thức về các thao tác lập luận , cách tóm tắt văn bản nghị luận và viết tiểu sử tóm taét , baûn tin. - Vận dụng được những tri thức đã học vào việc đọc- hiểu và viết bài văn nghị luận . B.Troïng taâm , phöông phaùp TT: ôn văn nghị luận với 4 thao tác phân tích , so sánh , bác bỏ , bình luận và kết hợp 4 thao tác đó . PP: phát vấn , đàm thoại , trao đổi nhóm . C.Chuaån bò GV: SGK , SGV vaø caùc caâu hoûi , baøi taäp . HS: trả lời các câu hỏi trong SGK . D.Tieán trình tieát daïy 1. Ổn định lớp, kt sĩ số 2. Bài mới : Hoạt động của GV và HS Yêu cầu cần đạt Hoạt động 1:ôn văn nghị luận Trao đổi trong bàn 3 phút các câu hỏi sau : 1. Vaên nghò luaän laø gì? Caùc ñaëc tröng cuûa vaên nghò luaän ?( daõy trong ) 2. Các yếu tố và mối quan hệ giữa các yeáu toá trong vaên nghò luaän ? Caùc phương thức biểu đạt của văn nghị luận ?( dãy ngoài ) Hết thời gian trao đổi GV gọi đại diện. I. OÂN TAÄP VAÊN NGHÒ LUAÄN 1. Văn nghị luận : là loại văn chương nghị sự , luận chứng , phân tích lý lẽ . Nó là tên gọi chung một thể loại văn vận dụng các hình thức tư duy lô gic như khái niệm , phán đoán , suy lý và thông qua việc nêu sự thực , trình bày lý lẽ , phân biệt dúng sai để tiến hành phân tích luận chứng khoa học đối với khách quan và quy luật bản chất của sự vật , từ đó nhằm biểu đạt tư tưởng , chủ trương , ý kieán , quan ñieåm cuûa taùc giaû . 2. Caùc ñaëc tröng cuûa vaên nghò luaän a. Tính trieát lyù saâu saéc.

(231) caùc nhoùm leân trình baøy , nhoùm khaùc nhaän xeùt phaàn trình baøy cuûa nhoùm baïn . GV nhận xét chung và định hướng .. Hoạt động 2 : các thao tác lập luận Goïi 2 HS leân baûng laøm baøi 1, 2 (SGK/124 ; dưới lớp HS làm việc độc lập ( dãy trong bài 1 ; dãy ngoài bài 2 ) ( 10 phuùt). Hết thời gian trên GV sửa bài bằng cách cho HS bên dưới nhận xét , bổ sung ; trên cơ sở các ý GV nhận xét chung và định hướng .. Gọi 1 HS đọc bài 3 /124 , cả lớp theo dõi và trả lời các câu hỏi : - quan nieäm bò baùc boû laø gì? - Taùc giaû baùc boû baèng caùch naøo ? -Việc bác bỏ ở đây có tác dụng gì ? GV choát yù cô baûn .. b. Tính bieän luaän maïnh meõ c. Tính thuyeát phuïc cao 3. Các yếu tố và quan hệ giữa các yếu tố trong văn nghị luận - Luaän ñieåm laø chuû tröông , laø quan ñieåm cuûa vaên nghò luaän , noù traû lời câu hỏi : giải thích và chứng minh cái gì ? - Luận cứ là tài liệu , là chỗ dựa để giải thích và chứng minh luận điểm , nó trả lời cho câu hỏi : sự thực và lý lẽ nào ? - Luận chứng là quá trình và phương pháp giải thích , chứng minh luận điểm bằng các luận cứ , nó trả lời câu hỏi : giữa luận điểm và luận cứ có quan hệ lô gic như thế nào ? * Quan hệ giữa ba yếu tố : + Luận điểm được coi là một kết luận sơ bộ . Kết luận sơ bộ này có chính xác , khoa học không … còn cần phải luận chứng ; tức là nó phải hướng ra bên ngoài để tìm bằng chứng . + Luận cứ cung cấp cho luận điểm những sự thực , những lý do để nó có thể đứng vững . + Luận chứng chỉ ra mối liên hệ tất yếu , sâu sắc giữa luận điểm với luận cứ bằng lý lẽ , dẫn chứng phong phú thuyết phục và thông qua các thao tác phân tích , tổng hợp , bình giải có sức thuyết phuïc cao . 4. Các phương thức biểu đạt của văn nghị luận Thuyết minh ; Tự thuật và miêu tả ; Trữ tình . II. OÂN TAÄP CAÙC THAO TAÙC LAÄP LUAÄN Bài 1 : các thao tác lập luận được vận dụng trong đoạn trích Về luân lý xã hội ở nước ta của Phan Châu Trinh - Thao taùc laäp luaän baùc boû - Thao taùc laäp luaän phaân tích - Thao taùc laäp luaän bình luaän Baøi 2 : phaân tích noäi dung caâu danh ngoân “ thaát baïi laø meï thaønh coâng” * Noäi dung phaân tích - phân tích những lý do có thể nói “ thất bại là mẹ thành công” - Chứng minh tính đúng đắn của câu danh ngôn bằng các dẫn chứng cụ thể trong đời sống hiện thực. - Bác bỏ những quan niệm sai lầm : + sợ thất bại nên không dám làm gì . + bi quan chaùn naûn khi gaëp thaát baïi . + khoâng bieát caùch ruùt ra baøi hoïc khi thaát baïi . -Lấy dẫn chứng lịch sử , cuộc đời và sự nghiệp của các nhà khoa học trong thực tế cuộc sống . Bài 3 : phân tích đoạn văn bác bỏ và viết một đoạn văn bác bỏ theo chủ đề tự chọn . a. Phân tích đoạn văn - Quan niệm bị bác bỏ : “ con người không biết sợ cái gì trên đời naøy caû”. - Cách bác bỏ : phân tích những khía cách sai lệch , nêu tác hại và cuoái cuøng ñöa ra yù kieán cuûa mình . - Tác dụng của việc bác bỏ : chỉ ra cho mọi người bài học làm.

(232) Yeâu caàu HS veà nhaø laøm yù 2 baøi 3 .. người . b. Viết một đoạn văn bác bỏ theo chủ đề tự chọn . ( hs tự chọn và viết , gv sẽ kiểm tra vở vào tiết sau ). 4.Daën doø : - Hoàn thành bài tập về nhà , ôn lại phương pháp làm bài văn nghị luận . 5. Ruùt kinh nghieäm tieát daïy. Tieát 121,122 Soạn 6/5/08 Daïy 8/5/08. THI HOÏC KYØ II ( thi taäp trung vaøo ngaøy 29/4/08). A.Muïc tieâu baøi hoïc Giuùp HS: - Ôn tập , củng cố kiến thức – kỹ năng cơ bản về Văn học , Tiếng Việt , Làm văn đã học trong chương trình ngữ văn 11 . - Quen thuộc hơn với kiểu bài kiểm tra trắc nghiệm và đạt kết quả tốt hôn trong công việc làm bài kiểm tra traéc nghieäm . - Có bước tiến mới trong việc mạnh dạn phát biểu ý kiến riêng của mình về một đề tài nghị luận gần giũ , quen thuộc của văn học hoặc đời sống . B.Troïng taâm , phöông phaùp TT:kiến thức văn , tiếng Việt học trong HKII , phần làm văn ( nghị luận văn học ) C.Chuaån bò GV: ra đề , làm đáp án nộp đúng hạn . HS: ôn theo đề cương . D.Tieán trình tieát daïy ( thi taäp trung vaøo ngaøy 29/4/08).

(233) Tieát 123 Soạn 6/5/08 Daïy 8/5/08. LAØM VAÊN : TRAÛ BAØI THI HKII. A. Muïc tieâu baøi hoïc . - Đánh giá chung những ưu , khuyết của bài kiểm tra để có kế hoạch ôn tập trong hè . -Rèn luyện cách làm bài kiểm tra tổng hợp . B.Troïng taâm , phöông phaùp TT:đánh giá , rút kinh nghiệm mức độ vận dụng các kiến thức đã học vào việc viết một bài làm văn cụ thể . PP: trao đổi , phát vấn , thảo luận . C.Chuaån bò GV: chấm bài , phân loại lỗi , định hướng cách sửa . HS: nhớ lại bài làm của mình để đối chiếu , so sánh với đáp án GV đưa ra từ đó tự nhận xét được bài làm cuûa mình . D.Tieán trình tieát daïy 1. Ổn định lớp, kt sĩ số 2.Bài mới. Hoạt động của GV và HS Hoạt động 1 : thông qua đề , đáp án , bieåu ñieåm. 1.TNKQ: công bố đáp án để hs có thể hoûi( neáu chöa hieåu ) .. -Gọi 2 HS tìm hiểu đề . -Cho hs tìm luaän ñieåm phaàn thaân baøi  GV gọi một số HS trả lời , từ đó hình thaønh daøn baøi maãu . - GV công bố đáp án , biểu điểm phần naøy . Hoạt động 2: nhận xét GV dẫn bài cụ thể mỗi lớp ở từng thang. Yêu cầu cần đạt I.Chép đề, thông qua đáp án , biểu điểm . 1. Traéc nghieäm khaùch quan. ( đáp án tieớp,122 ) 2.Tự luận . ( đáp án tiếơ121,122) Lưu ý : khi làm bài phải biết triển khai từng ( cả nội dung và ngheä thuaät ) roõ raøng , cuï theå , thuyeát phuïc . Caùc yù phaûi coù mối liên hệ về hình thức và nội dung . II. Nhaän xeùt chung 1.Về kiến thức : * Phần trắc nghiệm : đa số hs chọn được đáp án đúng nhất , song chỉ có 2 HS đạt điểm tối đa ( Hà Phương 11A5; Đạt 11A3). * Phần tự luận: - HS thuộc thơ , nắm ý từng đoạn thơ song chỉ một số em caûm nhaän saâu saéc veà hai maët noäi dung vaø ngheä thuaät trong đoạn thơ ( những bài 3,5đ trở lên ) ..

(234) ñieåm .. 11A3:TƯỜNG AN; THUỲ DUNG ; ĐẠT; HUYỀN ; LINH ;LUYỆN ; MYÕ ; NGUYEÂN ; NGAÂN; NHAÂN; THANH; TRAÂN.. 11A5:QUYØNH ANH; DI; THUYÙ HAÈNG ; HIEÁU ; LOAN ; NGUYEÂN; PHÖÔNG ; THÖÔNG ; THU;. Hoạt động 3 : phát bài , thống kê điểm .. -Đa số HS nêu được ý cơ bản song triển khai còn sơ sài ( những bài chỉ đạt điểm trung bình ) . -Một số hs chỉ diễn xuôi câu thơ chứ chưa hiểu nghĩa hàm ngôn hay “ ý tại ngôn ngoại trong các hình ảnh thơ … ) 2. Về diễn đạt : -Một số bài lập ý , diễn ý mạch lạc , có cảm xúc ( những bài điểm khá đã nêu trên ) . - Đa số chưa biết chuyển ý nên bài văn rời rạc , khô khan . - Caù bieät coù vaøi baøi chöa bieát vieát caâu : 11A3:Tuaán Anh; Tuøng ; Vinh 11A5:Thanh Haèng; Luaân; Hoàng Ngoïc; Quaân; Haïnh Taâm; Tuyeát. III. Phaùt baøi , thoáng keâ ñieåm Lớp Só soá Gioûi Khaù TB Yeáu Keùm 11A3 44 4 21 19 0 11A5 46 5 18 16 7. 3.Daën doø : -Sửa những lỗi đã phê vào vở . -Ôn phương pháp , kĩ năng làm bài NLVH để chuẩn bị học lên 12 cho tốt . 4. Ruùt kinh nghieäm tieát daïy.

(235)

giao an 11 van

Tài liệu liên quan

Tài liệu bạn tìm kiếm đã sẵn sàng tải về