Luận văn Thạc sĩ quản lý hoạt động dạy học môn tiếng anh ở các trường trung học cơ sở huyện Hải Hà, tỉnh Quảng Ninh theo chương trình giáo dục phổ thông mới

MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN .......................................................................................................... i
LỜI CẢM ƠN ............................................................................................................... ii
MỤC LỤC ................................................................................................................... iii
DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT ..................................................................................... vii
DANH MỤC BẢNG SỐ LIỆU ................................................................................. viii
MỞ ĐẦU ...................................................................................................................... 1
1. Lý do chọn đề tài ...................................................................................................... 1
2. Mục đích nghiên cứu ................................................................................................ 3
3. Khách thể nghiên cứu và đối tượng nghiên cứu ....................................................... 3
4. Giả thuyết khoa học .................................................................................................. 3
5. Nhiệm vụ nghiên cứu ................................................................................................ 3
6. Giới hạn và phạm vi nghiên cứu đề tài ..................................................................... 3
7. Phương pháp nghiên cứu .......................................................................................... 4
8. Cấu trúc của luận văn................................................................................................ 5
Chương 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÍ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC MƠN
TIẾNG ANH Ở TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ THEOCHƯƠNG TRÌNH
GIÁO DỤC PHỔ THÔNG MỚI ............................................................................... 7
1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề ................................................................................ 7
1.2. Hoạt động dạy học môn Tiếng Anh ở các trường Trung học cơ sở theo chương
trình giáo dục phổ thơng mới ........................................................................................ 8
1.2.1. Chương trình giáo dục phổ thơng mới và mơn tiếng Anh trong chương trình
giáo dục phổ thông mới ................................................................................................ 8
1.2.2. Hoạt động dạy học môn Tiếng Anh ở các trường Trung học cơ sở theo
chương trình giáo dục phổ thơng mới ......................................................................... 27
1.3.Quản lý hoạt động dạy học môn Tiếng Anh ở trường THCS theo chương trình
giáo dục phổ thơng mới .............................................................................................. 30
1.3.1 Khái niệm về quản lý hoạt động dạy học môn Tiếng Anh ở trường Trung
học cơ sở theo chương trình giáo dục phổ thông mới ................................................ 30
1.3.2. Nội dung quản lý hoạt động dạy học môn Tiếng Anh ở trường Trung học cơ
sở theo chương trình giáo dục phổ thơng mới ............................................................ 33

1.4. Các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý hoạt động dạy học môn Tiếng Anh ở trường
ở các trường Trung học cơ sở theo chương trình giáo dục phổ thông mới ................ 36
1.4.1. Các yếu tố thuộc về chủ thể quản lý ................................................................. 36

iii


1.4.2. Các yếu tố thuộc về đối tượng quản lý ............................................................. 37
1.4.3. Các yếu tố thuộc về môi trường quản lý ........................................................... 38
Kết luận chương 1 ....................................................................................................... 38
Chương 2: THỰC TRẠNG QUẢN LÍ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC MƠN
TIÊNG ANH Ở CÁC TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ HUYỆN HẢI HÀ,
TỈNH QUẢNG NINH THEO CHƯƠNG TRÌNH GIÁO DỤC PHỔ
THƠNG MỚI ................................................................................................. 41
2.1.Khái quát về tình hình kinh tế - xã hội và tình hình giáo dụcTrung học cơ sở
huyện Hải Hà, tỉnh Quảng Ninh ................................................................................. 41
2.1.1. Khái quát về vị trí địa lý hành chính, dân cư và tình hình kinh tế - xã hội huyện
Hải Hà, tỉnh Quảng Ninh ............................................................................................. 41
2.1.2. Khái quát về giáo dụcTrung học cơ sở ............................................................... 42
2.2. Tổ chức khảo sát thực trạng................................................................................... 44
2.2.1.Mục đích khảo sát ............................................................................................... 44
2.2.2. Nội dung khảo sát ............................................................................................... 44
2.2.3. Đối tượng khảo sát ............................................................................................ 45
2.2.4. Phương pháp khảo sát......................................................................................... 45
2.3. Thực trạng hoạt động dạy học môn Tiếng Anh ở trường ở các trường Trung học cơ
sở huyện Hải Hà, tỉnh Quảng Ninh theo chương trình giáo dục phổ thơng mới............... 46
2.3.1. Thực trạng nhận thức của GV và CBQL nhà trường về sự cần thiết của hoạt
động dạy học môn Tiếng Anh ở trường ở các trường Trung học cơ sở huyện Hải Hà,
tỉnh Quảng Ninh theo chương trình giáo dục phổ thông mới ........................................ 46
2.3.2. Thực trạng thực hiện nội dung chương trình dạy học mơn tiếng anh ở trường

THCS theo chương trình giáo dục phổ thơng mới ..................................................... 48
2.3.3. Thực trạng sử dụng hình thức, phương pháp và kỹ thuât dạy học môn
Tiếng Anh ở các trường THCS theo chương trình giáo dục phổ thơng mới .......... 49
2.3.4. Thực trạng sử dụng phương tiện, thiết bị dạy học mơn Tiếng Anh theo
chương trình giáo dục phổ thơng mới ......................................................................... 51
2.3.5. Thực trạng sử dụng hình thức KTĐG dạy học mơn Tiếng Anh ở trường THCS
theo chương trình giáo dục phổ thông mới ................................................................... 52
2.4. Thực trạng quản lý hoạt động dạy học môn Tiếng Anh ở các trường THCS
huyện Hải Hà, tỉnh Quảng Ninh theo chương trình giáo dục phổ thông mới ............ 53
2.4.1. Thực trạng quản lý việc thực hiện mục tiêu, chương trình, nội dung dạy học
mơn Tiếng Anhtheo chương trình giáo dục phổ thơng mới ....................................... 53

iv


2.4.2. Thực trạng quản lý hoạt động dạy môn Tiếng Anh của giáo viên theo chương
trình giáo dục phổ thơng mới ....................................................................................... 56
2.4.3. Thực trạng quản lý hoạt động học mơn Tiếng Anh của học sinh theo chương
trình giáo dục phổ thông mới ....................................................................................... 58
2.4.5. Thực trạng quản lý kiểm tra, đánh giá kết quả học tập môn Tiếng Anh của học
sinh theo chương trình giáo dục phổ thơng mới ............................................................ 62
2.4.6. Thực trạng quản lý, sử dụng thiết bị dạy học và ứng dụng công nghệ thông
tin phục vụ cho hoạt động dạy học môn Tiếng Anh theo chương trình giáo dục phổ
thơng mới .................................................................................................................... 63
2.5. Đánh giá chung về thực trạng quản lý hoạt động dạy học môn Tiếng Anh theo
chương trình giáo dục phổ thơng mớiở các trường THCS huyện Hải Hà, tỉnh Quảng
Ninh ............................................................................................................................ 67
2.5.1. Những ưu điểm .................................................................................................. 67
2.5.2. Những hạn chế ................................................................................................... 68
2.5.3. Nguyên nhân của hạn chế ................................................................................... 70

Chương 3: BIỆN PHÁP QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC MÔN TIẾNG
ANH Ở CÁC TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ HUYỆN HẢI HÀ, TỈNH
QUẢNG NINH THEO CHƯƠNG TRÌNH GIÁO DỤC PHỔ THƠNG MỚI ... 73
3.1. Các nguyên tắc đề xuất biện pháp.......................................................................... 73
3.1.1. Nguyên tắc đảm bảo tính kế thừa........................................................................ 73
3.1.2. Nguyên tắc đảm bảo tính hệ thống...................................................................... 73
3.1.3. Nguyên tắc đảm bảo tính thực tiễn...................................................................... 74
3.1.4. Nguyên tắc đảm bảo tính khả thi ........................................................................ 74
3.2. Các biện pháp quản lý hoạt động dạy học môn Tiếng Anh ở các trường Trung
học cơ sở huyện Hải Hà, tỉnh Quảng Ninh theo chương trình giáo dục phổ thông
mới 74
3.2.1. Tổ chức các hoạt động tuyên truyền nâng cao nhận thức cho đội ngũ cán bộ
quản lý, giáo viên và học sinhvề tầm quan trọng của hoạt động dạy học và quản lý
hoạt động dạy học môn Tiếng Anh theo chương trình giáo dục phổ thơng mới. ......... 74
3.2.2. Tổ chức bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ cho cán bộ, GV để tổ chức dạy học
môn Tiếng Anh theo chương trình giáo dục phổ thơng mới.......................................... 77
3.2.3.Chỉ đạo xây dựng nội dung chương trình dạy học mơn Tiếng Anh theo chương
trình giáo dục phổ thơng mới. ...................................................................................... 80
3.2.4. Chỉ đạo đổi mới phương pháp, hình thức tổ chứcdạy học mơn Tiếng Anh theo
chương trình giáo dục phổ thơng mới. .......................................................................... 82

v


3.2.5. Chỉ đạo đổi mới thiết kế bài học môn Tiếng Anh theo chương trình giáo dục
phổ thơng mới .............................................................................................................. 87
3.2.6.Tổ chức bồi dưỡng và rèn luyện kĩ năng học tập mơn Tiếng Anh cho học sinh
theo chương trình giáo dục phổ thông mới. .................................................................. 89
3.2.7. Chỉ đạo đổi mới kiểm tra, đánh giá kết quả học tập môn Tiếng Anh theo chương
trình giáo dục phổ thơng mới ....................................................................................... 91

3.2.8.Tăng cường đầu tư trang thiết bị và các điều kiện dạy học mơn Tiếng Anh theo
chương trình giáo dục phổ thông mới. .......................................................................... 93
3.3. Mối quan hệ giữa các biện pháp ............................................................................ 95
3.4. Khảo nghiệm tính cần thiết và tính khả thi của các biện pháp ............................ 96
3.4.1. Khái quát về khảo nghiệm các biện pháp ........................................................ 96
3.4.2. Kết quả khảo nghiệm ........................................................................................ 98
Kết luận chương 3 ..................................................................................................... 103
KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ ................................................................................ 105
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ................................................................ 110
PHỤ LỤC

vi


DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT
Viết tắt

Viết đầy đủ

CBQL

Cán bộ quản lý

CNH-HĐH

Cơng nghiệp hóa, hiện đại hóa

CNTT

Cơng nghệ thơng tin

CSVC

Cơ sở vật chất

CT

Chương trình

GD

Giáo dục

GDĐT

Giáo dục đào tạo

GV

Giáo viên

HĐDH

Hoạt động dạy học

HS

Học sinh

HTTC

Hình thức tổ chức

KTĐG

Kiểm tra, đánh giá

KTDH

Kỹ thuật dạy học

PP

Phương pháp

PPCT

Phân phối chương trình

PPDH

Phương pháp dạy học

QLGD

Quản lí giáo dục

QTDH

Quá trình dạy học

SGK

Sách giáo khoa

TBDH

Thiết bị dạy học

THCS

Trung học cơ sở

vii


DANH MỤC BẢNG SỐ LIỆU
Bảng 2.1: Đội ngũ cán bộ quản lí các trường THCS 2 năm qua .............................. 42
Bảng 2.2: Đội ngũ giáo viên các trường THCS 2 năm qua ..................................... 43
Bảng 2.3: Đội ngũ giáo viên Anh các trường THCS 2 năm qua .............................. 43
Bảng 2.4: Quy mô mạng lưới trường, lớp, HS cấp THCS ....................................... 43
Bảng 2.5: Kết quả 2 mặt giáo dục các năm qua ...................................................... 43
Bảng 2.6: Tổng hợp đối tượng tham gia khảo sát ................................................... 45
Bảng 2.7: Nhận thức của cán bộ quản lý, giáo viên, học sinh và phụ huynh học
sinh về vị trí, vai trị của hoạt động dạy học mơn Tiếng Anh ở trường
ở các trường Trung học cơ sở ............................................................. 46
Bảng 2.8: Thực trạng thực hiện nội dung chương trình dạy học mơn tiếng Anh ở
trường THCS theo chương trình giáo dục phổ thông mới ..................... 48
Bảng 2.9: Thực trạng sử dụng hình thức, phương pháp và kỹ thuật dạy học mơn
Tiếng Anh ở các trường THCS theo chương trình giáo dục phổ

thông mới ......................................................................................... 49
Bảng 2.10: Thực trạng sử dụng các phương tiện, TBDH trong dạy học môn Tiếng Anh
ở các trường THCS theo chương trình giáo dục phổ thơng mới ................. 51
Bảng 2.11: Thực trạng sử dụng hình thức KTĐG dạy học mơn Tiếng Anh theo
chương trình giáo dục phổ thông mới .................................................. 52
Bảng 2.12: Thực trạng quản lý thực hiện mục tiêu, chương trình, nội dung dạy học
mơn Tiếng Anh theo chương trình giáo dục phổ thơng mới .................. 55
Bảng 2.13: Thực trạng quản lý hoạt động dạy mơn Tiếng Anh theo chương trình
giáo dục phổ thơng mới ...................................................................... 57
Bảng 2.14: Thực trạng quản lý hoạt động học mơn Tiếng Anh của học sinh theo
chương trình giáo dục phổ thông mới .................................................. 58
Bảng 2.15: Thực trạng quản lý đổi mới hình thức tổ chức dạy học, PPDH và kĩ
thuật dạy học mơn Tiếng Anh theo chương trình giáo dục phổ
thông mới ......................................................................................... 60

viii


Bảng 2.16: Thực trạng quản lý kiểm tra, đánh giá kết quả học tập của học sinh theo
chương trình giáo dục phổ thông mới .................................................. 62
Bảng 2.17: Thực trạng quản lý sử dụng TBDH và ứng dụng công nghệ thông tin
phục vụ cho HĐDH theo chương trình giáo dục phổ thông mới ........... 64
Bảng 2.18: Thực trạng các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý HĐDH môn Tiếng Anh
theo chương trình giáo dục phổ thơng mới .......................................... 65
Bảng 3.1: Khảo nghiệm tính cần thiết của các biện pháp ........................................ 98
Bảng 3.2: Khảo sát tính khả thi của các biện pháp ............................................... 101
Bảng 3.3: Tương quan giữa tính cần thiết và tính khả thi của các biện pháp ............ 102

ix

MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Thế kỷ XXI là thế kỷ của nền kinh tế tri thức và toàn cầu hóa. Để thích ứng với
sự phát triển nhanh chóng của thế giới địi hỏi mỗi cơng dân phải có trình độ học vấn,
có khả năng xử lý, tiếp cận, nắm bắt thơng tin và phải biết ít nhất một ngoại ngữ - một
trong những phương tiện giao tiếp có hiệu quả trong nền văn minh kỹ thuật số.
Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội giai đoạn 2011 - 2020 đã khẳng định: "Phát
triển và nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, nhất là nhân lực chất lượng cao là một
đột phá chiến lược". Chiến lược phát triển giáo dục giai đoạn 2011 - 2020 nhằm quán
triệt và cụ thể hoá các chủ trương, định hướng đổi mới giáo dục và đào tạo, góp phần
thực hiện thắng lợi Nghị quyết Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XI và Chiến lược phát
triển kinh tế - xã hội giai đoạn 2011 - 2020 của đất nước. Để đáp ứng được nhu cầu xã
hội trong chiến lược phát triển quốc gia, ngày 26-12-2018 Bộ GD&ĐT đã ban hành
chương trình giáo dục phổ thơng mới, trong đó chương trình mơn Tiếng Anh ở các bậc
học là một trong những môn học có nhiều thay đổi.
Mơn Tiếng Anh là mơn học chính trong nhà trường và có vai trị quan trọng trong
đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao cho xã hội và hướng tới hội nhập toàn cầu. Mục
tiêu cơ bản của mơn học Tiếng Anh trong Chương trình giáo dục phổ thơng mới là giúp
học sinh hình thành và phát triển năng lực giao tiếp thông qua rèn luyện kỹ năng nghe,
nói, đọc, viết và kiến thức ngơn ngữ, như Ngữ âm, từ vựng, ngữ pháp, qua đó giúp học
sinh đạt bậc 3 khi kết thúc bậc THPT theo khung năng lực ngoại ngữ 6 bậc dùng cho
Việt Nam. Đồng thời, môn Tiếng Anh bậc phổ thông giúp học sinh hiểu biết khái quát
về đất nước, con người và nền văn hóa của một số quốc gia nói tiếng Anh.
Quản lý dạy học môn tiếng Anh trong trường THCS là hệ thống những hoạt động
sư phạm có đích của chủ thể quản lý đến đối tượng quản lý gồm giáo viên, học sinh…
nhằm huy động sức lực, trí tuệ của họ vào mọi hoạt động của nhà trường, hướng vào
việc hồn thành có chất lượng và hiệu quả mục tiêu dạy học đã được đặt ra. Trong quản
lý dạy học môn tiếng Anh ở trường THCS, quản lý dạy học theo chương trình giáo dục
phổ thơng mới thực chất là bài toán đổi mới giáo dục được giải quyết bởi chủ thể quản

lý và đối tượng quản lý. Do vậy, để hoạt động dạy học môn tiếng Anh trong các trường
THCS đáp ứng yêu cầu của phát triển xã hội, u cầu của đổi mới giáo dục thì cần có
các biện pháp quản lý dạy học theo chương trình giáo dục phổ thông mới, bởi sẽ tạo cơ
hội cho học sinh học tiếng Anh một cách tổng hợp, lý luận gắn với thực tiễn. Điều này
có ý nghĩa quan trọng đối với việc mở rộng và nâng cao kiến thức cơ bản của chủ đề

1


học tập cũng như các kiến thức về các lĩnh vực khoa học khác liên quan, giúp học sinh
vận dụng sáng tạo những kiến thức trong chủ đề học tập cũng như có kỹ năng huy động
kiến thức kinh nghiệm của bản thân trong học tập. Đây là một trong những ưu điểm
nổi bật của dạy học môn tiếng Anh theo chương trình giáo dục phổ thơng mới ở các
trường THCS hiện nay. Thực tế cho thấy, trong bối cảnh hiện nay quản lý dạy học môn
Tiếng Anh ở trường THCS vừa thuận lợi vừa khó khăn đối với nhà quản lý theo chương
trình giáo dục mới để nâng cao chất lượng dạy học môn Tiếng Anh từ nhiều năm nay
được các trường THCS quan tâm thực hiện. Nhất là sau khi Bộ ban hành chương trình
giáo dục phổ thơng mới, các trường THCS nói chung và trường THCS ở huyện Hải
Hà, tỉnh Quảng Ninh nói riêng đã rất quan tâm triển khai thực hiện để những mong
nâng cao được chất lượng giáo dục nói chung, chất lượng dạy học mơn Tiếng Anh cấp
THCS nói riêng ở huyện Hải Hà, tỉnh Quảng Ninh. Tuy nhiên, vì mới và chưa được
bồi dưỡng đầy đủ nên năng lực tổ chức, quản lý cũng như các điều kiện để tổ chức,
quản lý dạy học mơn tiếng Anh theo chương trình giáo dục phổ thơng mới trong các
trường THCS cịn bộc lộ nhiều bất cập, cịn gặp nhiều khó khăn, vì thế chưa đáp ứng
được u cầu chương trình giáo dục phổ thơng mới cũng như yêu cầu đòi hỏi của thực
tiễn xã hội. Hơn nữa, dạy học môn Tiếng Anh ở các nhà trường THCS huyện Hải Hà huyện miền núi có nhiều học sinh dân tộc thiểu số, nơi có điều kiện kinh tế xã hội khó
khăn của tỉnh Quảng Ninh. Vì vậy, việc nghiên cứu tìm biện pháp quản lý tốt dạy học
môn Tiếng Anh ở các trường THCS trên địa bàn huyện là vấn đề cấp thiết nhằm góp
phần nâng cao chất lượng giáo dục trong các nhà trường hiện nay.
Những năm qua, những nghiên cứu về lý luận quản lý dạy học và dạy học môn

tiếng anh theo nhiều cách tiếp cận khác nhau (tiếp cận năng lực, tiếp cận năng lực giao
tiếp, tiếp cận nội dung, tiếp cận chức năng quản lý…) đã được nghiên cứu khá nhiều.
Song, quản lý dạy học mơn tiếng Anh theo chương trình giáo dục phổ thông mới, đáp
ứng yêu cầu của đổi mới giáo dục hiện nay thì vẫn cịn nhiều khoảng trống... Đây sẽ là
nhiệm vụ cần triển khai nghiên cứu, bởi nghiên cứu về quản lý dạy học môn tiếng Anh
theo chương trình giáo dục phổ thơng mới ở các trường THCS là để đáp ứng yêu cầu
của đổi mới giáo dục, vấn đề có ý nghĩa lý luận cấp thiết đối với sự phát triển của giáo
dục Việt Nam hiện nay. Đồng thời, kết quả nghiên cứu của đề tài nhằm góp phần nâng
cao chất lượng dạy học ở các trường THCS trên địa bàn nghiên cứu trong xu hướng
đổi mới giáo dục.Chính vì vậy, nghiên cứu quản lý dạy học mơn tiếng Anh theo chương
trình giáo dục phổ thơng mới ở các trường THCS là vấn đề có ý nghĩa khoa học trên
phương diện lý luận và thực tiễn hiện nay.
Xuất phát từ những lý do nêu trên, chúng tôi lựa chọn vấn đề “Quản lý hoạt động dạy

2


học môn Tiếng Anh ở các trường Trung học cơ sở huyện Hải Hà, tỉnh Quảng Ninh
theochương trình giáo dục phổ thông mới” làm đề tài luận văn thạc sĩ của mình.
2. Mục đích nghiên cứu
Trên cơ sở nghiên cứu lý luận và thực trạng về quản lý hoạt động dạy học môn
Tiếng Anh ở các trường Trung học cơ sở huyện Hải Hà, tỉnh Quảng Ninh, đề xuất
các biện pháp quản lý hoạt động dạy học môn Tiếng Anh ở các trường Trung học cơ
sở huyện Hải Hà, tỉnh Quảng Ninh theo chương trình giáo dục phổ thơng mới nhằm
nâng cao hiệu quả dạy học môn tiếng anh đáp ứng yêu cầu đổi mới căn bản toàn diện
GD.
3. Khách thể nghiên cứu và đối tượng nghiên cứu
3.1. Khách thể nghiên cứu
Hoạt động dạy học môn Tiếng Anh theo chương trình giáo dục phổ thơng mới.
3.2. Đối tượng nghiên cứu

Quản lý hoạt động dạy học môn Tiếng Anh ở các trường Trung học cơ sở huyện
Hải Hà, tỉnh Quảng Ninh theo chương trình giáo dục phổ thơng mới.
4. Giả thuyết khoa học
Dạy học môn Tiếng Anh ở các trường Trung học cơ sở huyện Hải Hà, tỉnh
Quảng Ninh chưa thực sự hiệu quả và chưa đáp ứng được với yêu cầu của đổi mới giáo
dục trong bối cảnh hiện nay. Một trong những nguyên cớ của thực trạng trên là do biện
pháp quản lý còn bất cập. Nếu nghiên cứu đề xuất được các biện pháp quản lý dạy học
môn Tiếng Anh ở các trường Trung học cơ sở theo chương trình giáo dục phổ thơng
mớikhoa học và phù hợp với thực tiễn của nhà trường, sẽ nâng cao được hiệu quả quản
lý dạy học môn Tiếng Anh ở các trường Trung học cơ sở huyện Hải Hà, tỉnh Quảng
Ninh hiện nay, góp phần cải thiện chất lượng dạy học bộ môn Tiếng Anh đáp ứng
chuẩn đầu ra.
5. Nhiệm vụ nghiên cứu
5.1. Hệ thống hóa cơ sở lý luận về quản lý dạy học mônTiếng Anh ở các trường
Trung học cơ sở theo chương trình giáo dục phổ thơng mới;
5.2. Khảo sát, phân tích và đánh giá thực trạng quản lý hoạt động dạy
họcmônTiếng Anh ở các trường Trung học cơ sở huyện Hải Hà, tỉnh Quảng Ninh theo
chương trình giáo dục phổ thông mới;
5.3. Đề xuấtbiện pháp quản lý hoạt động dạy học mônTiếng Anh ở các trường
Trung học cơ sở huyện Hải Hà, tỉnh Quảng Ninh theo chương trình giáo dục phổ thơng
mới.
6. Giới hạn và phạm vi nghiên cứu đề tài

3


6.1. Về nội dung nghiên cứu
Đề tài tập trung nghiên cứu quản lý hoạt động dạy học Tiếng Anh ở các trường
Trung học cơ sở huyện Hải Hà, tỉnh Quảng Ninh theo chương trình giáo dục phổ thơng
mới ban hành ngày 26/12/2018 màBộGiáo dục và Đào tạo đang triển khai.

6.2. Về chủ thể quản lý
Đề tài nghiên cứu biện pháp quản lý hoạt động dạy học Tiếng Anh của Hiệu
trưởng ở các trường Trung học cơ sở huyện Hải Hà, tỉnh Quảng Ninh theo chương trình
giáo dục phổ thơng mới.
6.3. Về khách thể khảo sát
Đề tài nghiên cứu khảo sát CBQL, GV dạy môn Tiếng Anh và HS ở các
trườngTrung học cơ sở huyện Hải Hà, tỉnh Quảng Ninh.
6.4. Về thời gian nghiên cứu
Nghiên cứu được tiến hành lấy số liệu từ năm 2017 đến 2019 thực hiện chương
trình đổi mới căn bản toàn diện giáo dục.
7. Phương pháp nghiên cứu
7.1. Các phương pháp nghiên cứu lý luận
Từ việc nghiên cứu các tài liệu, các cơng trình nghiên cứu có liên quan, các
văn bản quy phạm pháp luật, các văn bản chỉ đạo của các ngành, các cấp có liên
quan để hệ thống hóa, khái quát hóa để xây dựng cơ sở lý luận, xây dựng các khái
niệm cơ bản của đề tài. Trên cơ sở đó xây dựng các phương pháp nghiên cứu, khảo
sát và đánh giá thực trạng quản lý hoạt động dạy học môn Tiếng Anh ở các trường
Trung học cơ sở huyện Hải Hà, tỉnh Quảng Ninh theo chương trình giáo dục phổ thơng
mới.
7.2. Các phương pháp nghiên cứu thực tiễn
7.2.1. Phương pháp điều tra
Xây dựng hệ thống câu hỏi điều tra với mục đích chủ yếu là thu thập những
thông tin nhằm xác định thực trạng dạy học môn Tiếng Anh và thực trạng quản lý dạy
học môn Tiếng Anh ở các trường Trung học cơ sở huyện Hải Hà, tỉnh Quảng Ninh theo
chương trình giáo dục phổ thông mới cũng như thực trạng các yếu tố ảnh hưởng đến
quản lý dạy học môn Tiếng Anh ở các trường Trung học cơ sở huyện Hải Hà, tỉnh
Quảng Ninh theo chương trình giáo dục phổ thơng mới, để làm cơ sở thực tiễn đè xuất
các biện pháp quản lý dạy học môn Tiếng Anh ở các trường Trung học cơ sở huyện
Hải Hà, tỉnh Quảng Ninh theo chương trình giáo dục phổ thơng mới
7.2.2. Phương pháp quan sát sư phạm

4


Thu thập thông tin qua việc quan sát hoạt động giảng dạy của GV tổ bộ môn, dự
giờ GV thăm lớp, phân tích giờ dạy; hoạt động của tổ trưởng chuyên môn; sinh hoạt
chuyên môn; hồ sơ sổ sách quản lý chuyên môn của nhà trường, để làm minh chứng
khẳng định hơn thêm tính chính xác và độ tin cậy cho các kết quả nghiên cứu.
7.2.3. Phương pháp tổng kết kinh nghiệm
Phân tích các văn bản hướng dẫn hoạt động dạy học môn Tiếng Anh ở các trường
Trung học cơ sở huyện Hải Hà, tỉnh Quảng Ninh theo chương trình giáo dục phổ thông
mớiHĐDH và quản lý hoạt động này; tổng hợp cáctài liệu, minh chứng, những thuận
lợi, khó khăn về quản lý dạy học môn Tiếng Anh ở các trường Trung học cơ sở theo
chương trình giáo dục phổ thơng mớicủa Hiệu trưởng. Từ đó rút ra những kết luận làm
cơ sở cho việc đề xuất các biện pháp nhằm cải tiến công tác quản lý này
7.2.4. Phương pháp chuyên gia
Tham khảo ý kiến của lãnh đạo, chuyên viên phụ trách môn Tiếng Anhcủa Sở
Giáo dục và Đào tạo, phòng GD&ĐT, các CBQL, GV Tiếng Anh giảng dạy lâu nămđể
có thêm thơng tin tin cậy đảm bảo tính khách quantrong việc xây dựng phiếu điều tra,
đề xuất và khảo nghiệm các biện pháp đề xuấtcũng như các kết quả nghiên cứu khác
của đề tài
7.2.5. Phương phápkhảo nghiệm
Tiến hành khảo nghiệm các biện pháp đã đề xuất để khẳng định tính khoa học,
cần thiết, khả thi của các biện pháp quản lý dạy học môn Tiếng Anh ở các trường Trung
học cơ sở huyện Hải Hà, tỉnh Quảng Ninh theo chương trình giáo dục phổ thơng mới
7.2.6. Phương phápnghiên cứu sản phẩm hoạt động
Tiến hành nghiên cứu kế hoạch bài dạy của giáo viên tiếng Anh và kết quả học
tập bộ môn tiếng Anh của học sinh trung học cơ sở huyện Hải Hà, tỉnh Quảng Ninh
7.3. Phương pháp xử lý số liệu bằng toán thống kê
Thực hiện bằng một số thuật toán của toán học thống kê áp dụng trong nghiên

cứu giáo dục. Phương pháp này được sử dụng với mục đích định lượng các kết quả
điều tra, nghiên cứu, đồng thời đánh giá mức độ tin cậy của PP điều tra, trên cơ sở đó
rút ra nhận xét khoa học mang tính khái quát.
8. Cấu trúc của luận văn
Ngoài phần mở đầu, phần kết luận và khuyến nghị, danh mục tài liệu tham khảo
và phụ lục, nội dung luận văn chia làm 3 chương.
Chương 1: Cơ sở lý luận về quản lý hoạt động dạy học mônTiếng Anh ở trường
Trung học cơ sở theo chương trình giáo dục phổ thông mới.

5


Chương 2: Thực trạng quản lý hoạt động dạy học mônTiếng Anh ở các trường
Trung học cơ sở huyện Hải Hà, tỉnh Quảng Ninh theo chương trình giáo dục phổ thông
mới.
Chương3: Biện pháp quản lý hoạt động dạy học mônTiếng Anh ở các trường
Trung học cơ sở huyện Hải Hà, tỉnh Quảng Ninh theo chương trình giáo dục phổ thơng
mới.

6


Chương 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÍ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC
MÔN TIẾNG ANH Ở TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ
THEOCHƯƠNG TRÌNH GIÁO DỤC PHỔ THƠNG MỚI
1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề
Hiện nay, với sự phát triển mạnh mẽ của xu hướng tồn cầu mới, vai
trị của tiếng Anh ngày càng được khẳng định. Nội dung chương trình,
phương pháp dạy học tiếng Anh được thay đổi, các phương tiện kỹ thuật

phục vụ việc dạy học tiếng Anh được đầu tư phát triển. Nhận thức của phụ
huynh HS và xã hội và vai trò của tiếng Anh ngày càng được nâng cao.
Trong bậc học THPT, việc dạy và học môn tiếng Anh như thế nào nhằm
đảm bảo mục tiêu hội nhập quốc tế đã được đề cập đến trong nghị quyết 29về Đổi mới
căn bản và toàn diện giáo dục.
Các vấn đề về phương pháp giảng dạy tiếng Anh đã được nhiều nhà
nghiên cứu khoa học nghiên cứu và tổng hợp thành các lí luận liên quan tới
giảng dạy tiếng Anh. Kinh nghiệm dạy học ngoại ngữ ở một số nước trên thế
giới và trong khu vực trong đó có cơng tác quản lý đã được đề cập đến khá
chi tiết trong “Đề án dạy và học ngoại ngữ trong hệ thống giáo dục quốc
dân giai đoạn 2008-2020”, Hà Nội, 2008. Có thể kể đến một số cơng trình
tiêu biểu như: “Teaching English” của Adrian Doff; "English Brainstormers"
của Jack Umstatter, "The Learner Centered Curriculum" của Nunan D,
"Appoaches and Methods in Language Teaching" của Richards, J. C an
Roger, “Những vấn đề cơ bản về dạy học ngoại ngữ”, Nhà xuất bản Đại học quốc gia
Hà Nội, 2005.
Ở Việt nam, có nhiều cơng trình nghiên cứu về vai trị của cơng tác
quản lý nhằm nâng cao chất lượng dạy học trong nhà trường THPT. Tiếng
Anh không đứng tách rời các môn học khác nên phần lớn các biện pháp
quản lý dạy học nói chung đều có thể áp dụng được khi nghiên cứu biện
pháp quản lý hoạt động dạy học môn Tiếng Anh. Có thể đề cập đến các
cơng trình nghiên cứu sau: Nguyễn Trọng Hậu “Đại cương khoa học quản
lý giáo dục”, Bài giảng cho cao học quản lý giáo dục; Nguyễn Quốc Chí Nguyễn Thị Mỹ Lộc “Đại cương khoa học quản lý”; Trần Khánh Đức
“Quản lý và kiểm định chất lượng đào tạo nhân lực theo ISO & TQM”;
Đặng Quốc bảo “Những vấn đề về lãnh đạo-quản lý và sự vận dụng vào

7


điều hành nhà trường”,; Đỗ Ngọc Thống (2011), “Xây dựng chương trình

giáo dục phổ thơng theo hướng tiếp cận năng lực”.
Nhiều đề tài luận văn thạc sỹ quản lý giáo dục đã nghiên cứu về các
biện pháp quản lý hoạt động dạy học trong nhà trƣờng THPT. Liên quan trực
tiếp đến đề tài tác giả đang nghiên cứu có một số cơng trình sau đây:
Nguyễn Thị Thu Phương. “Các biện pháp quản lý quá trình đổi mới phương
pháp dạy học Tiếng Anh tại các trường trung học phổ thông thành phố Hà
Nội”, Luận văn thạc sỹ quản lý giáo dục, 2007; Nguyễn Thị Bình. “Các
biện pháp quản lý hoạt động dạy học môn Tiếng Anh ở các trường trung học
phổ thơng quận Lê Chân thành phố Hải Phịng”. Ln văn thạc sỹ quản lý
giáo dục, 2009; Lê Vũ Huy “Biện pháp quản lý nâng cao chất lượng dạy học
môn Tiếng Anh ở các trường trung học phổ thông huyện Bắc Sơn tỉnh Lạng
Sơn”, Luận Văn thạc sỹ quản lý giáo dục, 2010.Nguyễn Thị Khanh “Quản lý dạy học
tiếng anh đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục của Hiệu trưởng trường THCS huyện Quế
Võ, tỉnh Bắc Ninh”, Luận Văn thạc sỹ quản lý giáo dục, 2014. Hoàng Mạnh Điệp “Quản
lý dạy học môn tiếng Anh ở các trường THCS quận Kiến An thành phố Hải Phòng theo
tiếp cận năng lặc giao tiếp”, Luận Văn thạc sỹ quản lý giáo dục, 2017
Các cơng trình nghiên cứu trên đây đều đã đạt được những thành tựu
nhất định về lý luận cũng như thực tiễn. Tuy nhiên việc áp kết quả nghiên
cứu sẽ còn phụ thuộc phần lớn vào điều kiện thực tế của các nhà trường.
Cho đến nay việc nghiên cứu các biện pháp quản lý dạy học môn Tiếng Anh
theo chương trình giáo dục phổ thơng mới chưa có ai thực hiện. Khi tác giả lựa chọn
và tiến hành nghiên cứu đề tài này sẽ kế thừa những kết quả các cơng trình nghiên cứu
đã đề cập tới và tiếp tục đề xuất một số biện pháp khả thi để quản lý
hoạt động dạy học mônTiếng Anh ở các trường Trung học cơ sở huyện Hải Hà, tỉnh
Quảng Ninh theo chương trình giáo dục phổ thơng mới.
1.2. Hoạt động dạy học môn Tiếng Anh ở các trường Trung học cơ sở theo
chương trình giáo dục phổ thơng mới
1.2.1. Chương trình giáo dục phổ thông mới và môn tiếng Anh trong chương trình
giáo dục phổ thơng mới
1.2.1.1. Chương trình giáo dục phổ thơng mới

- Chương trình giáo dục là sự trình bày có hệ thống một kế hoạch tổng thể các
hoạt động giáo dục phổ thông trong một thời gian xác định, trong đó nêu lên các mục
tiêu học tập mà người học cần đạt được, đồng thời xác định rõ phạm vi, mức độ nội

8


dung học tập, các phương pháp, phương tiện, cách thức tổ chức học tập, cách đánh giá
kết quả học tập v.v nhằm đạt được các mục tiêu học tập đề ra.
Chương trình giáo dục phổ thơng là sự trình bày có hệ thống một kế hoạch tổng
thể các hoạt động giáo dục phổ thông trong một thời gian xác định, trong đó nêu lên
các mục tiêu học tập mà người học cần đạt được, đồng thời xác định rõ phạm vi, mức
độ nội dung học tập, các phương pháp, phương tiện, cách thức tổ chức học tập, cách
đánh giá kết quả học tập v.v nhằm đạt được các mục tiêu học tập bậc học phổ thông đã
đề ra (đáp ứng chuẩn đầu ra)
Chương trình giáo dục THCS là sự trình bày có hệ thống một kế hoạch tổng thể
các hoạt động giáo dục THCS trong một thời gian xác định, trong đó nêu lên các mục
tiêu học tập mà người học cần đạt được, đồng thời xác định rõ phạm vi, mức độ nội
dung học tập, các phương pháp, phương tiện, cách thức tổ chức học tập, cách đánh giá
kết quả học tập v.v nhằm đạt được các mục tiêu học tập bậc học THCS đã đề ra (đáp
ứng chuẩn đầu ra THCS)
Chương trình giáo dục phổ thơng nói chung và chương trình giáo dục THCS nói
riêng bao gồm chương trình tổng thể (khung chương trình), các chương trình mơn học
và hoạt động giáo dục THCS.
Chương trình giáo dục phổ thông là văn bản thể hiện mục tiêu giáo dục phổ
thông, quy định các yêu cầu cần đạt về phẩm chất và năng lực của học sinh, nội dung
giáo dục, phương pháp giáo dục và phương pháp đánh giá kết quả giáo dục, làm căn
cứ quản lí chất lượng giáo dục phổ thông; đồng thời là cam kết của Nhà nước nhằm
bảo đảm chất lượng của cả hệ thống và từng cơ sở giáo dục phổ thơng. Chương trình
giáo dục phổ thông được xây dựng trên cơ sở quan điểm của Đảng, Nhà nước về đổi

mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo. Chương trình giáo dục phổ thông bảo đảm
phát triển phẩm chất và năng lực người học, bảo đảm kết nối chặt chẽ giữa các lớp học,
cấp học với nhau và liên thơng với chương trình giáo dục mầm non, chương trình giáo
dục nghề nghiệp và chương trình giáo dục đại học. Chương trình giáo dục phổ thông
được xây dựng theo hướng mở, cụ thể là:
Mục tiêu của chương trình giáo dục phổ thơng giúp học sinh làm chủ kiến thức
phổ thông, biết vận dụng hiệu quả kiến thức, kĩ năng đã học vào đời sống và tự học
suốt đời, có định hướng lựa chọn nghề nghiệp phù hợp, biết xây dựng và phát triển hài
hoà các mối quan hệ xã hội, có cá tính, nhân cách và đời sống tâm hồn phong phú, nhờ

9


đó có được cuộc sống có ý nghĩa và đóng góp tích cực vào sự phát triển của đất nước
và nhân loại.
Chương trình giáo dục tiểu học giúp học sinh hình thành và phát triển những
yếu tố căn bản đặt nền móng cho sự phát triển hài hồ về thể chất và tinh thần, phẩm
chất và năng lực; định hướng chính vào giáo dục về giá trị bản thân, gia đình, cộng
đồng và những thói quen, nền nếp cần thiết trong học tập và sinh hoạt. Chương trình
giáo dục trung học cơ sở giúp học sinh phát triển các phẩm chất, năng lực đã được
hình thành và phát triển ở cấp tiểu học, để tiếp tục học lên ở những cấp học cao hơn
và tham gia vào cuộc sống lao động.
Chương trình giáo dục phổ thơng hình thành và phát triển cho học sinh những
phẩm chất chủ yếu sau: yêu nước, nhân ái, chăm chỉ, trung thực, trách nhiệm; hình
thành và phát triển cho học sinh những năng lực cốt lõi:
+ Những năng lực chung được hình thành, phát triển thông qua tất cả các môn
học và hoạt động giáo dục: năng lực tự chủ và tự học, năng lực giao tiếp và hợp tác,
năng lực giải quyết vấn đề và sáng tạo;
+ Những năng lực đặc thù được hình thành, phát triển chủ yếu thông qua một số
môn học và hoạt động giáo dục nhất định: năng lực ngôn ngữ, năng lực tính tốn, năng

lực khoa học, năng lực công nghệ, năng lực tin học, năng lực thẩm mĩ, năng lực thể
chất.
Nội dung, chương trình, kế hoạch giáo dục cấp THCS bao gồm: Các môn học
và hoạt động giáo dục bắt buộc: Ngữ văn; Toán; Ngoại ngữ 1; Giáo dục cơng dân; Lịch
sử và Địa lí; Khoa học tự nhiên; Công nghệ; Tin học; Giáo dục thể chất; Nghệ thuật
(Âm nhạc, Mĩ thuật); Hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp; Nội dung giáo dục của địa
phương.Các môn học tự chọn: Tiếng dân tộc thiểu số, Ngoại ngữ 2. Với thời lượng
giáo dục mỗi ngày học 1 buổi, mỗi buổi không bố trí quá 5 tiết học; mỗi tiết học 45
phút. Khuyến khích các trường trung học cơ sở đủ điều kiện thực hiện dạy học 2
buổi/ngày theo hướng dẫn của Bộ Giáo dục và Đào tạo
1.2.1.2. Môn Ngoại ngữ(Tiếng Anh) ở trường THCS trong chương trình giáo dục phổ
thơng mới
Mơn Ngoại ngữ giúp học sinh hình thành, phát triển năng lực ngôn ngữ (ngoại
ngữ) để sử dụng một cách tự tin, hiệu quả, phục vụ cho học tập và giao tiếp, đáp ứng
yêu cầu phát triển nguồn nhân lực trong sự nghiệp cơng nghiệp hố, hiện đại hố và
hội nhập quốc tế của đất nước.

10


Học sinh phổ thông bắt buộc phải học một ngoại ngữ (gọi là Ngoại ngữ 1) và
được tự chọn thêm ít nhất một ngoại ngữ khác (gọi là Ngoại ngữ 2) theo nguyện vọng
của mình và khả năng đáp ứng của cơ sở giáo dục.
Ngoại ngữ 1 là môn học bắt buộc từ lớp 3 đến lớp 12. Cơ sở giáo dục có thể tổ
chức học Ngoại ngữ 1 bắt đầu từ lớp 1, nếu học sinh có nhu cầu và cơ sở giáo dục có
khả năng đáp ứng.
Ngoại ngữ 2 là mơn học tự chọn, có thể tổ chức dạy học bắt đầu từ lớp 6 và kết
thúc ở bất kì lớp nào tuỳ theo nhu cầu của học sinh và khả năng đáp ứng của cơ sở giáo
dục.
Môn Ngoại ngữ phát triển toàn diện 4 kĩ năng nghe, nói, đọc, viết. Nội dung

giáo dục ngoại ngữ được xây dựng liền mạch từ giai đoạn giáo dục cơ bản đến giai
đoạn giáo dục định hướng nghề nghiệp trên cơ sở tham chiếu các khung trình độ ngoại
ngữ quốc tế và Việt Nam.
Tiếng Anh là môn học bắt buộc trong chương trình giáo dục phổ thơng từ lớp 3
đến lớp 12. Là một trong những môn học công cụ ở trường phổ thông, môn Tiếng Anh
không chỉ giúp học sinh hình thành và phát triển năng lực giao tiếp bằng tiếng Anh mà
cịn góp phần hình thành và phát triển các năng lực chung, để sống và làm việc hiệu
quả hơn, để học tập tốt các môn học khác cũng như để học suốt đời.
Môn Tiếng Anh cung cấp cho học sinh một công cụ giao tiếp quốc tế quan trọng,
giúp các em trao đổi thông tin, tri thức khoa học và kỹ thuật tiên tiến, tìm hiểu các nền
văn hố, qua đó góp phần tạo dựng sự hiểu biết giữa các dân tộc, hình thành ý thức
cơng dân tồn cầu, góp phần vào việc phát triển phẩm chất và năng lực cá nhân. Thông
qua việc học Tiếng Anh và tìm hiểu các nền văn hóa khác nhau, học sinh có thể hiểu
rõ hơn, thêm u ngơn ngữ và nền văn hóa của dân tộc mình.
Với tư cách là mơn học bắt buộc trong chương trình giáo dục phổ thơng, mơn
Tiếng Anh cịn liên quan trực tiếp và có tác động qua lại với nhiều môn học/nội dung
giáo dục khác như Ngữ văn/Tiếng Việt, Tự nhiên và xã hội, Lịch sử và Địa lí, Nghệ
thuật, Giáo dục thể chất, Tin học, Hoạt động trải nghiệm. Tiếng Anh cịn là cơng cụ để
dạy và học các môn học khác, đặc biệt là mơn Tốn và các mơn khoa học tự nhiên.
Mục tiêu cơ bản của Chương trình giáo dục phổ thơng mơn Tiếng Anh là giúp
học sinh hình thành và phát triển năng lực giao tiếp thông qua rèn luyện các kỹ năng

11


nghe, nói, đọc, viết và các kiến thức ngơn ngữ (ngữ âm, từ vựng, ngữ pháp). Các kỹ
năng giao tiếp và kiến thức ngôn ngữ được xây dựng trên cơ sở các đơn vị năng lực
giao tiếp cụ thể, trong các chủ điểm và chủ đề phù hợp với nhu cầu và khả năng của
học sinh phổ thông nhằm giúp các em đạt được các yêu cầu quy định trong Khung năng
lực ngoại ngữ 6 bậc dùng cho Việt Nam (ban hành theo Thông tư số 01/2014/TTBGDĐT ngày 24 tháng 01 năm 2014 của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo), cụ thể

là học sinh kết thúc cấp tiểu học đạt Bậc 1, học sinh kết thúc cấp trung học cơ sở đạt
Bậc 2, học sinh kết thúc cấp trung học phổ thông đạt Bậc 3.
Ở cấp trung học cơ sở, việc dạy học Tiếng Anh tiếp tục giúp học sinh hình thành
và phát triển năng lực giao tiếp, đồng thời phát triển năng lực tư duy và nâng cao sự
hiểu biết của học sinh về văn hoá, xã hội của các quốc gia trên thế giới cũng như hiểu
biết sâu hơn về văn hoá, xã hội của dân tộc mình.
Yêu cầu cần đạt về phẩm chất và năng lực chung (Mục tiêu mơn tiếng Anh
THCS)
Chương trình giáo dục phổ thơng mơn Tiếng Anh góp phần hình thành và phát triển
các phẩm chất chủ yếu (yêu nước, nhân ái, chăm chỉ, trung thực, trách nhiệm) và các năng
lực chung (tự chủ và tự học, giao tiếp và hợp tác, giải quyết vấn đề và sáng tạo).
Ở Cấp trung học cơ sở
- Sau khi học xong môn Tiếng Anh cấp trung học cơ sở, học sinh có thể đạt
được trình độ tiếng Anh Bậc 2 của Khung năng lực ngoại ngữ 6 bậc dùng cho Việt
Nam. Cụ thể là: “Có thể hiểu được các câu và cấu trúc được sử dụng thường xuyên
liên quan đến nhu cầu giao tiếp cơ bản (như các thơng tin về gia đình, bản thân, đi
mua hàng, hỏi đường, việc làm,…). Có thể trao đổi thông tin về những chủ đề đơn
giản, quen thuộc hằng ngày. Có thể mơ tả đơn giản về bản thân, môi trường xung
quanh và những vấn đề thuộc nhu cầu thiết yếu”.
- Thơng qua mơn Tiếng Anh, học sinh có những hiểu biết khái quát về đất nước,
con người, nền văn hố của các nước nói tiếng Anh và của các quốc gia khác trên thế
giới; có thái độ tích cực đối với môn học và việc học Tiếng Anh; đồng thời có hiểu biết
và tự hào về những giá trị của nền văn hố dân tộc mình; phát triển các phẩm chất như
nhân ái, yêu thương gia đình, tự hào về q hương, bảo vệ mơi trường, có ý thức tự rèn
luyện học tập, có trách nhiệm với bản thân và gia đình.
12


Nội dung môn Tiếng Anh THCS
Cấp trung học cơ sở

Chủ điểm
Cộng đồng của chúng ta

Chủ đề
- Ngôi trường của tôi
- Sở thích
- Những người bạn của tơi
- Tuổi thiếu niên
- Hoạt động trong thời gian rảnh rỗi
- Môi trường địa phương
- Dịch vụ cộng đồng
…

Di sản của chúng ta

- Kỳ quan và địa danh nổi tiếng
- Lễ hội
- Phong tục và tập quán
- Thức ăn và đồ uống
- Âm nhạc và mỹ thuật
…

Thế giới của chúng ta

- Các thành phố trên thế giới
- Văn hoá của các quốc gia trên thế giới
- Lễ hội
- Giao thông
- Các môn thể thao và trị chơi
- Du lịch

- Giải trí
…

Tầm nhìn tương lai

- Cuộc sống tương lai
- Ngôi nhà mơ ước
- Nghề nghiệp tương lai
- Thế giới xanh
- Bảo vệ môi trường
- Truyền thơng trong tương lai
- Giải trí trong tương lai
…

13


Về: Năng lực giao tiếp của HS THCS trong Chương trình giáo dục phổ thơng
mơn Tiếng Anh
Năng lực giao tiếp là khả năng sử dụng kiến thức ngôn ngữ (ngữ âm, từ vựng,
ngữ pháp) để tham gia vào các hoạt động giao tiếp (nghe, nói, đọc, viết) trong những
tình huống hay ngữ cảnh có nghĩa với các đối tượng giao tiếp khác nhau nhằm đáp ứng
các nhu cầu giao tiếp của bản thân hay yêu cầu giao tiếp của xã hội. Trong Chương
trình giáo dục phổ thơng mơn Tiếng Anh, năng lực giao tiếp được thể hiện thông qua
các chức năng và nhiệm vụ giao tiếp dưới dạng nghe, nói, đọc, viết. Các năng lực giao
tiếp được lựa chọn theo hướng mở, có liên hệ chặt chẽ với các chủ điểm, chủ đề. Dưới
đây là danh mục gợi ý các năng lực giao tiếp cho cấp trung học cơ sở
Chủ điểm
Cộng đồng của
chúng ta

Năng lực giao tiếp
- Miêu tả hoạt động yêu thích ở trường
- Miêu tả một người cụ thể (ngoại hình, tính cách, …)
- Miêu tả trải nghiệm đơn giản
- Hỏi và miêu tả những địa danh nổi tiếng
- Nói về các hoạt động trong thời gian rảnh rỗi
- Nói về các loại dịch vụ cộng đồng
- Viết các văn bản đơn giản (lời nhắn, ghi chép, thiệp mời, …)
…

Di sản của chúng ta - Diễn đạt sự đồng ý/khơng đồng ý và giải thích lý do
- Đưa ra lời khuyên đơn giản
- Miêu tả và so sánh một kỳ quan, thảo luận cách thức bảo vệ,
bảo tồn các kỳ quan
- Miêu tả gia đình truyền thống
- Miêu tả các lễ hội
- Miêu tả thức ăn và đồ uống của một địa phương
- Thảo luận về phong tục và truyền thống gia đình
…
Thế giới của chúng ta - Nói về các lợi ích của việc sử dụng tiếng Anh

14


Chủ điểm

Năng lực giao tiếp
- Giới thiệu con người và địa điểm du lịch ở các quốc gia trên
thế giới

- Hỏi và trả lời về những người nổi tiếng
- Miêu tả lịch trình của một chuyến du lịch
- Nói về các vấn đề về môi trường và cách thức bảo vệ mơi
trường
- Nói về các thắng cảnh trên thế giới
- Nói về các hình thức giải trí phổ biến
- Thảo luận đặc điểm của phong cách sống lành mạnh
- Hỏi và chỉ đường
- Thảo luận về các phương tiện giao thơng
- Viết bưu thiếp đơn giản
…

Tầm nhìn tương lai - Dự đoán về cuộc sống tương lai
- Diễn đạt sự quan tâm và đưa ra lời khuyên
- Miêu tả nghề nghiệp trong tương lai
- Diễn đạt ý kiến về các vấn đề có thể xảy ra trong tương lai
- Trình bày cách thức bảo vệ môi trường và xây dựng một thế
giới tốt đẹp
- Nói về truyền thơng và các hình thức giải trí trong tương lai
- Viết về một ngôi nhà, công việc, cuộc sống mơ ước
…
Về: Kiến thức ngơn ngữ của HS THCS trong Chương trình giáo dục phổ
thơng mơn Tiếng Anh
Kiến thức ngơn ngữ trong Chương trình giáo dục phổ thông môn Tiếng Anh bao
gồm ngữ âm, từ vựng, ngữ pháp. Kiến thức ngơn ngữ có vai trị như một phương tiện
giúp học sinh hình thành và phát triển năng lực giao tiếp thông qua bốn kỹ năng nghe,
nói, đọc, viết. Hệ thống kiến thức ngơn ngữ dạy học trong Chương trình bao gồm:
Ở Cấp trung học cơ sở

15

Ngữ âm: Nội dung dạy học ngữ âm ở cấp trung học cơ sở bao gồm: các
nguyên âm đơn, nguyên âm đôi, bán nguyên âm, phụ âm, tổ hợp phụ âm;
trọng âm từ, trọng âm câu, nhịp điệu và ngữ điệu câu cơ bản.
Từ vựng: Nội dung dạy học từ vựng ở cấp trung học cơ sở bao gồm những từ
thông dụng được thể hiện trong hai lĩnh vực ngôn ngữ nói và ngơn ngữ viết liên
quan đến các chủ điểm và chủ đề trong Chương trình. Số lượng từ vựng được
quy định ở cấp trung học cơ sở khoảng 800 - 1000 từ ở Bậc 2 (không bao gồm
các từ đã học ở tiểu học).
Ngữ Pháp: Nội dung dạy học ngữ pháp ở cấp trung học cơ sở tiếp tục củng
cố và mở rộng các nội dung đã học ở cấp tiểu học và bao gồm các cấu trúc
phục vụ phát triển năng lực giao tiếp ở Bậc 2 như câu trần thuật, câu hỏi, câu
mệnh lệnh, câu cảm thán, câu khẳng định, câu phủ định, câu đơn, câu ghép
đơn giản, câu điều kiện (loại 1), mệnh đề quan hệ, thì hiện tại đơn, thì hiện tại
tiếp diễn, thì quá khứ đơn, thì quá khứ tiếp diễn, thì tương lai đơn, thì tương lai
gần, động từ tình thái, động từ nguyên thể, danh động từ, tính động từ, danh từ
đếm được, danh từ không đếm được, sở hữu cách của danh từ, số thứ tự, so
sánh tính từ, đại từ chỉ định, đại từ nghi vấn, đại từ quan hệ, đại từ phản thân,
đại từ sở hữu, giới từ, trạng từ, liên từ, mạo từ xác định, mạo từ không xác
định…
Nội dung cụ thể (Xin xem phụ lục 5)
Phương pháp giáo dục chủ đạo trong chương trình giáo dục phổ thông môn
Tiếng Anh là đường hướng dạy ngôn ngữ giao tiếp. Đường hướng dạy ngôn ngữ giao
tiếp cho phép sử dụng nhiều phương pháp dạy học khác nhau, nhấn mạnh vào việc hình
thành và phát triển năng lực giao tiếp của học sinh, vào khả năng sử dụng các quy tắc
ngữ pháp để tạo ra các câu đúng và phù hợp thơng qua các kỹ năng nghe, nói, đọc, viết.
Đường hướng dạy ngơn ngữ giao tiếp có những điểm tương đồng với đường hướng lấy
người học làm trung tâm trong giáo dục học. Hai đường hướng chủ đạo này quy định
lại vai trò của giáo viên và học sinh trong q trình dạy - học.

1. Vai trị giáo viên: Vừa làngười dạy học và nhà giáo dục, người cố vấn; người
tham gia vào quá trình học tập; người học và người nghiên cứu. Với những vai trò đã
này đòi hỏi giáo viên có trách nhiệm (i) xây dựng ý thức học tập cho học sinh, (ii) giúp
học sinh ý thức được trách nhiệm của mình với tư cách là những người học và về mục
đích học tập của mình, (iii) giúp học sinh lựa chọn các phương pháp học tập phù hợp,
(iv) giúp học sinh có quan niệm tồn diện về thế nào là biết một ngoại ngữ. Khía cạnh

16


thứ nhất liên quan đến việc xây dựng động cơ học ngoại ngữ đúng đắn cho học sinh,
những cố gắng mà các em sẵn sàng bỏ ra để học tập, thái độ của các em đối với tiếng
Anh. Khía cạnh thứ hai bao gồm việc giúp học sinh phát triển sự hiểu biết của mình về
việc học tiếng Anh nhằm những mục đích gì, trên cơ sở đó đề ra những mục tiêu phù
hợp trong từng giai đoạn học tập. Khía cạnh thứ ba liên quan đến việc giúp học sinh
xây dựng phong cách hay phương pháp học đúng đắn, có các chiến lược học tập phù
hợp để đạt kết quả học tập cao nhất và các hoạt động khác nhau có thể thúc đẩy q
trình học tập trên lớp cũng như ở ngồi lớp. Khía cạnh thứ tư u cầu giáo viên, thông
qua giảng dạy, giúp học sinh hiểu được khái niệm “thế nào là biết một ngoại ngữ”;
nghĩa là ngôn ngữ được cấu tạo và sử dụng như thế nào trong các tình huống giao tiếp.
2. Vai trị học sinh: làngười đàm phán tích cực và có hiệu quả với chính mình
trong q trình học tập, (ii) người đàm phán tích cực và có hiệu quả với các thành viên
trong nhóm và trong lớp học, (iii) người tham gia vào môi trường cộng tác dạy học.Người học ngoại ngữ trong thời đại công nghiệp 4.0 không chỉ là người thu nhận
kiến thức từ người dạy và từ sách vở, mà quan trọng hơn, còn phải là người biết cách
học như thế nào. Học sinh có những nhu cầu và mục đích học tiếng Anh rất khác nhau.
Trong quá trình học tập, các em thường xuyên điều chỉnh kế hoạch của mình cho phù
hợp với những mục tiêu của môn học. Kiến thức thường xuyên được định nghĩa lại khi
học sinh học được nhiều hơn, và trong khi xây dựng kế hoạch học tập cho riêng mình,
các em có thể nhận ra rằng các chiến lược học tập trước đó có thể khơng cịn phù hợp
và có thể bị thay thế bằng các chiến lược học tập mới phù hợp hơn. Quá trình điều

chỉnh này được gọi là quá trình đàm phán với chính mình trong q trình học tập.
Đánh giá kết quả: Kiểm tra, đánh giá là yếu tố quan trọng trong quá trình dạy
học nhằm cung cấp thông tin phản hồi về năng lực giao tiếp bằng tiếng Anh mà học
sinh đạt được trong quá trình cũng như tại thời điểm kết thúc một giai đoạn học tập.
Điều này góp phần khuyến khích và định hướng học sinh trong quá trình học tập, giúp
giáo viên và nhà trường đánh giá kết quả học tập của học sinh, qua đó điều chỉnh việc
dạy học mơn học một cách hiệu quả ở các cấp học.
Việc đánh giá hoạt động học tập của học sinh phải bám sát mục tiêu và nội dung
dạy học của Chương trình, dựa trên yêu cầu cần đạt đối với các kỹ năng giao tiếp ở
từng cấp lớp, hướng tới việc giúp học sinh đạt được các bậc quy định về năng lực giao
tiếp khi kết thúc các cấp tiểu học, trung học cơ sở và trung học phổ thông.
Hoạt động kiểm tra, đánh giá cần được thực hiện theo hai hình thức: đánh giá thường
xuyên và đánh giá định kỳ. Việc đánh giá được tiến hành thơng qua các hình thức khác

17


nhau như định lượng, định tính và kết hợp giữa định lượng và định tính trong cả q
trình học tập, kết hợp đánh giá của giáo viên, đánh giá lẫn nhau của học sinh và tự đánh
giá của học sinh. Các loại hình kiểm tra, đánh giá cần phù hợp với phương pháp dạy
học được áp dụng trong lớp học, bao gồm kiểm tra nói (hội thoại, độc thoại) và kiểm
tra viết dưới dạng tích hợp các kỹ năng và kiến thức ngơn ngữ, kết hợp giữa hình thức
trắc nghiệm khách quan, tự luận và các hình thức đánh giá khác.
Bảng 1.2. So sánh sự khác nhau cơ bản giữa chương trình mơn tiếng Anh năm
2018 với chương trình 2006 (Chương trình mơn tiếng Anh mới và cũ)
STT

TIÊU
CHÍ

CHƯƠNG TRÌNH GIÁO DỤC PHỔ
THƠNG NĂM 2018
MƠN TIẾNG ANH

CHƯƠNG TRÌNH GIÁO DỤC PHỔ
THƠNG NĂM 2006
MƠN TIẾNG ANH

Mục tiêu cơ bản của Chương trình giáo dục phổ thơng mơn Tiếng Anhlà giúp
học sinh hình thành và phát triển năng lực giao tiếp thông qua rèn luyện các kỹ
năng nghe, nói, đọc, viết và các kiến thức ngôn ngữ (ngữ âm, từ vựng, ngữ
pháp).
Sau khi hồn thành chương trình mơn Sau khi hồn thành chương trình mơn
Tiếng Anh cấp trung học cơ sở, học Tiếng Anh cấp trung học cơ sở, học
sinh có thể:
sinh có thể:

- Sử dụng tiếng Anh như một công cụ

1

Mục
tiêu

giao tiếp thơng qua bốn kỹ năng nghe, nói, đọc, viết nhằm đáp ứng các nhu
cầu giao tiếp cơ bản và trực tiếp trong
những tình huống gần gũi và
thườngnhật.
- Có kiến thức cơ bản về tiếng Anh,
bao gồm ngữ âm, từ vựng, ngữ pháp;

thơng qua tiếng Anh, có những hiểu
biết khái qt về đất nước, con người, nền văn hoá của các quốc gia nói tiếng
Anh và của các quốc gia khác trên thế
giới, đồng thời có hiểu biết và tự hào
về những giá trị của nền văn hoá dân

-Về kiến thức: có kiến thức cơ bản, tối
thiểu, ban đầu, tương đối hệ thống và
hồn chỉnh về tiếng anh, phù hợp với
trình độ, đặc điểm tâm lí lứa tuổi.
-Về kĩ năng: sử dụng tiếng Anh như
một công cụ giao tiếp ở mức độ cơ bản,
tối thiểu, ban đầu dưới dạng nghe, nói,
đọc viết.

-Về thái độ: có hiểu biết khái quát về
đất nước, con người và nền văn hóa
của một số nước nói tiếng Anh, từ đó
có tình cảm và thái độ tốt đẹp đối với
đất nước, con người, nền văn hóa và
tộc mình.
ngơn ngữ của các nước nói tiếng Anh;
- Có thái độ tích cực đối với mơn học biết tự hào, yêu quý và tôn trọng nền
và việc học tiếng Anh, bước đầu biết văn hóa và ngơn ngữ của dân tộc mình.
sử dụng tiếng Anh để tìm hiểu các mơn

18