Luận văn thạc sĩ Thanh tra hoạt động tuyển dụng trong cơ quan nhà nước của Bộ Nội vụ

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

BỘ NỘI VỤ

............./...........

...../.....

HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA

CHU THỊ HỒNG TÂM

THANH TRA HOẠT ĐỘNG TUYỂN DỤNG TRONG CƠ
QUAN NHÀ NƯỚC CỦA BỘ NỘI VỤ

LUẬN VĂN THẠC SĨ LUẬT HIẾN PHÁP VÀ LUẬT HÀNH CHÍNH

HÀ NỘI - 2020


BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

BỘ NỘI VỤ

............./...........

...../.....

HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA

CHU THỊ HỒNG TÂM

THANH TRA HOẠT ĐỘNG TUYỂN DỤNG CÔNG CHỨC
TRONG CƠ QUAN NHÀ NƯỚC CỦA BỘ NỘI VỤ

LUẬN VĂN THẠC SĨ LUẬT HIẾN PHÁP VÀ LUẬT HÀNH CHÍNH

Chun ngành: Luật Hiến pháp và Luật Hành chính
Mã số: 8 38 01 02

NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS.TS. NGUYỄN QUỐC SỬU

HÀ NỘI - 2020


LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan Luận văn này là cơng trình nghiên cứu của cá nhân tơi,
được thực hiện dưới sự hướng dẫn khoa học của PGS.TS. Nguyễn Quốc Sửu.
Các số liệu, các kết luận nghiên cứu được trình bày trong luận văn này
là hoàn toàn trung thực và chưa được công bố.
Tôi xin chịu trách nhiệm về kết quả nghiên cứu của mình.
Tác giả luận văn

Chu Thị Hồng Tâm

i


LỜI CẢM ƠN
Trong quá trình học tập và hồn thành luận văn này, tôi đã nhận được
sự hướng dẫn, giúp đỡ quý báu của các thầy cô, các anh chị, các em và các

b. Với lòng kính trọng và biết ơn sâu sắc, tôi xin được bày tỏ lời cảm ơn chân
thành tới:
Ban Giám đốc Học viện Hành chính Quốc gia, Khoa Đào tạo Sau đại
học Học viện Hành chính Quốc gia, tập thể đội ngũ cán bộ, giảng viên Học viện
Hành chính Quốc gia đã tạo mọi điều kiện thuận lợi giúp đỡ tơi trong quá trình
học tập và hồn thành luận văn.
Tơi xin chân thành cảm ơn PGS.TS. Nguyễn Quốc Sửu đã nhiệt tình chỉ
bảo, giúp đỡ và tạo điều kiện thuận lợi cho tôi trong suốt quá trình học tập và
hồn thành luận văn tốt nghiệp.
Xin gửi lời cảm ơn tới bạn bè, các anh chị em công chức Thanh tra Bộ
Nội vụ và các bạn lớp Cao học Luật Hiến pháp và Luật Hành chính LH4B4 đã
động viên, giúp đỡ tơi trong suốt q trình hồn thành khóa luận này.
Tác giả luận văn

Chu Thị Hồng Tâm

ii


DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT

CBCC

:

Cán bộ, công chức

CNXH

:

Chủ nghĩa xã hội

HĐND

:

Hội đồng nhân dân

QLNN

:

Quản lý nhà nước

QPPL

:

Quy phạm pháp luật

UBND

:

Ủy ban nhân dân

XHCN

:

Xã hội chủ nghĩa

iii


MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN ............................................................................................. i
LỜI CẢM ƠN .................................................................................................. ii
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT ............................................................... iii
MỤC LỤC ....................................................................................................... iv
MỞ ĐẦU .......................................................................................................... 1
Chương 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ THANH TRA HOẠT ĐỘNG TUYỂN
DỤNG CÔNG CHỨC TRONG CƠ QUAN NHÀ NƯỚC .......................... 9
1.1. Khái quát về thanh tra hoạt động tuyển dụng công chức trong cơ quan
nhà nước ........................................................................................................ 9
1.1.1. Khái niệm thanh tra hoạt động tuyển dụng công chức trong cơ quan
nhà nước .................................................................................................... 9
1.1.2. Đặc điểm thanh tra hoạt động tuyển dụng công chức trong cơ quan
nhà nước .................................................................................................. 11
1.1.3. Vai trò thanh tra hoạt động tuyển dụng công chức trong cơ quan
nhà nước .................................................................................................. 16
1.1.4. Chủ thể, đối tượng của thanh tra hoạt động tuyển dụng công chức
trong cơ quan nhà nước .......................................................................... 18
1.2. Quy trình thanh tra hoạt động tuyển dụng công chức trong cơ quan nhà
nước ............................................................................................................. 20
1.2.1. Chuẩn bị thanh tra ........................................................................ 20
1.2.2. Tiến hành thanh tra ....................................................................... 23
1.2.3. Kết thúc thanh tra ......................................................................... 25
1.3. Nội dung thanh tra hoạt động tuyển dụng công chức trong cơ quan nhà

nước ............................................................................................................. 27
1.3.1. Thanh tra căn cứ tuyển dụng, điều kiện đăng ký dự tuyển, thẩm
iv


quyền tuyển dụng công chức ................................................................... 27
1.3.2. Thanh tra việc thi tuyển công chức ............................................... 29
1.3.3. Thanh tra việc xét tuyển cơng chức .............................................. 29
1.3.4. Thanh tra trình tự, thủ tục tuyển dụng công chức ........................ 30
1.3.5. Thanh tra việc thực hiện chế độ tập sự ......................................... 30
1.4. Các yếu tố tác động đến thanh tra hoạt động tuyển dụng công chức trong
cơ quan nhà nước ........................................................................................ 31
1.4.1. Hệ thống thể chế hành chính nhà nước về thanh tra hoạt động tuyển
dụng công chức ....................................................................................... 31
1.4.2. Cơ cấu tổ chức, chức năng, nhiệm vụ của cơ quan thanh tra tuyển
dụng công chức ....................................................................................... 33
1.4.3. Năng lực của công chức thanh tra ................................................ 34
1.4.4. Sự quan tâm, chỉ đạo của cơ quan chủ quản và sự phối hợp giữa
đoàn thanh tra với các cơ quan nhà nước trong quá trình thanh tra ..... 35
1.4.5. Các nguồn lực vật chất phục vụ cho thanh tra hoạt động thanh tra
tuyển dụng công chức ............................................................................. 35
Tiểu kết chương 1 .......................................................................................... 36
Chương 2 THỰC TRẠNG THANH TRA HOẠT ĐỘNG TUYỂN DỤNG
CÔNG CHỨC TRONG CƠ QUAN NHÀ NƯỚC CỦA BỘ NỘI VỤ ..... 38
2.1. Khái quát về Thanh tra Bộ Nội vụ ....................................................... 38
2.1.1. Nhiệm vụ, quyền hạn của Thanh tra Bộ Nội vụ ............................ 38
2.1.2. Nhiệm vụ, quyền hạn của Chánh thanh tra Bộ Nội vụ ................. 40
2.1.3. Cơ cấu tổ chức và chế độ làm việc của Thanh tra Bộ Nội vụ ...... 42
2.2. Phân tích thực trạng thực hiện các nội dung thanh tra hoạt động tuyển
dụng công chức trong cơ quan nhà nước của Bộ Nội vụ ............................ 44

2.2.1. Thực trạng thanh tra căn cứ tuyển dụng, điều kiện dự tuyển, thẩm
quyền tuyển dụng công chức ................................................................... 44
v


2.2.2. Thực trạng thanh tra thi tuyển công chức .................................... 48
2.2.3.Thực trạng thanh tra việc tuyển dụng công chức trong trường hợp
đặc biệt .................................................................................................... 54
2.2.4. Thực trạng thanh tra trình tự, thủ tục tuyển dụng công chức ...... 58
2.2.5. Thực trạng thanh tra việc thực hiện chế độ tập sự ....................... 61
2.2.6. Thực trạng thanh tra việc chuyển cán bộ, công chức cấp xã thành
công chức từ cấp huyện trở lên ............................................................... 63
2.3. Đánh giá chung về thực trạng thanh tra hoạt động tuyển dụng công chức
trong cơ quan nhà nước của Bộ Nội vụ ...................................................... 64
2.3.1. Những kết quả đạt được ................................................................ 65
2.3.2. Những hạn chế, bất cập ................................................................ 67
2.3.3. Nguyên nhân của những hạn chế, bất cập .................................... 69
Tiểu kết chương 2 .......................................................................................... 70
Chương 3 PHƯƠNG HƯỚNG VÀ CÁC GIẢI PHÁP ĐỔI MỚI THANH
TRA HOẠT ĐỘNG TUYỂN DỤNG CÔNG CHỨC TRONG CƠ QUAN
NHÀ NƯỚC CỦA BỘ NỘI VỤ ................................................................... 73
3.1. Phương hướng đổi mới thanh tra hoạt động tuyển dụng công chức trong
cơ quan nhà nước của Bộ Nội vụ ................................................................ 73
3.1.1. Nghiêm chỉnh thực hiện các quy định của pháp luật về hoạt động thanh
tra ............................................................................................................ 73
3.1.2. Đảo đảm chính xác, khách quan, trung thực trong quá trình thanh
tra ............................................................................................................ 75
3.1.3. Tránh chồng chéo, trùng lặp về phạm vi, đối tượng, nội dung, thời
gian thanh tra giữa các cơ quan thực hiện chức năng thanh tra ........... 76
3.1.4. Hoạt động thanh tra không được làm cản trở hoạt động bình thường

của cơ quan, tổ chức, cá nhân là đối tượng thanh tra ............................ 77
3.1.5. Đổi mới hoạt động thanh tra tuyển dụng công chức trong cơ quan
vi


nhà nước của Bộ Nội vụ .......................................................................... 77
3.2. Một số giải pháp đổi mới thanh tra hoạt động tuyển dụng công chức
trong cơ quan nhà nước Bộ Nội vụ ............................................................. 80
3.2.1. Nâng cao tinh thần trách nhiệm của Chánh thanh tra Bộ và công
chức trong Thanh tra Bộ Nội vụ ............................................................. 80
3.2.2. Kiện toàn cơ cấu tổ chức, chức năng, nhiệm vụ của Thanh tra Bộ
Nội vụ ...................................................................................................... 82
3.2.3. Tăng cường kỷ luật, kỷ cương hành chính, nghiêm chỉnh chấp hành
các nguyên tắc thanh tra hoạt động tuyển dụng công chức trong cơ quan
nhà nước .................................................................................................. 84
3.2.4. Tăng cường sự phối hợp trong quá trình thanh tra giữa Thanh tra
Bộ Nội vụ với các cơ quan nhà nước ...................................................... 86
3.2.5. Nâng cao năng lực của công chức Thanh tra Bộ Nội vụ.............. 89
3.2.6. Giám sát việc thực hiện chức năng thanh tra hoạt động tuyển dụng
công chức trong cơ quan nhà nước của Bộ Nội vụ ................................ 92
3.2.7. Tăng cường công tác xây dựng thể chế về tuyển dụng công chức . 94
3.2.8. Đảm bảo kinh phí cho hoạt động thanh tra .................................. 96
Tiểu kết chương 3 .......................................................................................... 97
KẾT LUẬN .................................................................................................... 98
TÀI LIỆU THAM KHẢO .......................................................................... 101

vii


MỞ ĐẦU

1.Tính cấp thiết của đề tài
Quản lý hành chính nhà nước là hoạt động chấp hành, điều hành của chủ
thể quản lý hành chính nhà nước và được thực hiện bởi một chu trình khép kín,
bao gồm nhiều giai đoạn khác nhau như: nắm tình hình, dự báo sự phát triển,
lập kế hoạch, tổ chức, chỉ đạo thực hiện, phân công, phối hợp, thanh tra, kiểm
tra. Như vậy, thanh tra là một hoạt động, một giai đoạn của chu trình quản lý
hành chính nhà nước ln gắn liền với quản lý hành chính nhà nước, ở đâu có
quản lý hành chính nhà nước thì ở đó có hoạt động thanh tra. Quản lý hành
chính nhà nước sẽ không đạt được hiệu lực, hiệu quả nếu khơng có hoạt động
thanh tra.
Nghị quyết Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XII xác định: “Cơ cấu lại các
cơ quan trong hệ thống hành chính nhà nước các cấp, phân cấp mạnh cho cấp
dưới gắn với hướng dẫn và thực hiện thanh tra, kiểm tra của cấp trên” [10, tr
46]. Nghị quyết số 48/2005/NQTW ngày 24/5/2005 của Bộ Chính trị về Chiến
lược xây dựng và hoàn thiện hệ thống pháp luật Việt Nam đến năm 2010, định
hướng đến năm 2020 đã nêu rõ: “Hoàn thiện pháp luật về tổ chức và hoạt động
thanh tra, kiểm tra, bảo đảm mọi hoạt động quản lý nhà nước đều chịu sự thanh
tra, kiểm tra của Chính phủ” [11, tr 28]. Nghị quyết số 21/2009/NQ-CP ngày
12/5/2009 của Chính phủ ban hành Chiến lược quốc gia phịng, chống tham
nhũng đến năm 2020 nhấn mạnh: “Nghiên cứu sửa đổi pháp luật về thanh tra
theo hướng làm rõ chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của các cơ quan thanh tra
nhà nước, tăng cường tính độc lập và tự chịu trách nhiệm của các cơ quan thanh
tra, tăng cường hiệu lực thi hành các kết luận của cơ quan thanh tra” [8, tr 26].
Năm 2010, Quốc hội thông qua Luật Thanh tra mới trên cơ sở kế thừa
nhiều nội dung của Luật Thanh tra 2004 đồng thời bổ sung một số quy định
nhằm tăng cường tính độc lập cho hoạt động thanh tra, nâng cao chất lượng của
1


hoạt động thanh tra [23].

Nghị quyết 30c/NQ-CP của Chính phủ ban hành Chương trình tổng thể
cải cách hành chính nhà nước giai đoạn 2011 - 2020 đã đặt ra mục tiêu: “Xây
dựng đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức có đủ phẩm chất, năng lực và trình
độ, đáp ứng yêu cầu phục vụ nhân dân và sự phát triển của đất nước”. Để nâng
cao chất lượng đội ngũ cán bộ, cơng chức, viên chức thì việc tuyển dụng có vị
trí và vai trị quan trọng.
Vấn đề tuyển dụng cơng chức ở nước ta đang được Nhà nước chú trọng
và đã có nhiều cải tiến, đổi mới. Các văn bản pháp luật về tuyển dụng được
bổ sung, sửa đổi ngày một hồn thiện. Luật Cán bộ, cơng chức năm 2008
ban hành cùng với các văn bản quy phạm pháp luật đã có những quy định rõ
ràng về hình thức, ngun tắc, điều kiện, quy trình tuyển dụng cơng chức.
Tuy nhiên, khi áp dụng vào thực tế đã gặp phải một số khó khăn, vướng mắc
cần phải nghiên cứu hồn thiện tốt hơn.
Chất lượng của đội ngũ cán bộ, công chức trong các cơ quan nhà nước
chưa đáp ứng được yêu cầu phải nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước
trước nhu cầu ngày càng cao của người dân và xã hội. Tuyển dụng công chức
trong cơ quan nhà nước cũng đang còn những hạn chế, bất cập, hệ thống các
văn bản quy phạm pháp luật còn chồng chéo, chất lượng thấp, chưa có các cơ
chế, chính sách thu hút nguồn nhân lực có chất lượng cao, cũng như các tiêu
cực phát sinh trong tuyển dụng công chức. Điều này đòi hỏi phải đẩy mạnh
thanh tra hoạt động tuyển dụng công chức trong các cơ quan nhà nước.
Để khắc phục những tồn tại trên và đáp ứng yêu cầu của công cuộc đổi
mới, vấn đề cấp bách là phải đổi mới nội dung, phương pháp tuyển dụng công
chức, tăng cường công tác thanh tra hoạt động tuyển dụng công chức, hạn chế
thấp nhất những tiêu cực trong hoạt động này.
Bên cạnh những kết quả đã đạt được, thanh tra hoạt động tuyển dụng công
2


chức vẫn còn nhiều hạn chế, bất cập, chưa đáp ứng được yêu cầu ngày càng

cao của công tác quản lý nhà nước. Thanh tra cơng vụ nói chung, thanh tra hoạt
động tuyển dụng cơng chức nói riêng cịn thiếu tính chủ động, sáng tạo. Việc
tuân thủ nguyên tắc thanh tra cịn bị xem nhẹ dẫn đến kết quả cơng tác thanh
tra chưa dựa trên sự phân tích chứng cứ thu thập được và khơng đảm bảo tính
kịp thời. Tính rõ ràng và khả thi trong một số kết luận thanh tra chưa bảo đảm;
hiệu lực, hiệu quả của công tác thanh tra cịn yếu, chưa có tác động tích cực
như mong muốn. Việc thực hiện các kết luận, kiến nghị sau thanh tra cịn chưa
nghiêm, hiệu quả trong cơng tác phịng chống tham nhũng trong tuyển dụng
cơng chức trong cơ quan nhà nước cịn thấp.
Nghiên cứu có hệ thống, phân tích, đánh giá thực trạng thanh tra hoạt động
tuyển dụng công chức trong cơ quan nhà nước của Bộ Nội vụ trên cơ sở đó đề
xuất phương hướng và các giải pháp đổi mới của hoạt động này trong những
năm tới là một nhiệm vụ cần thiết. Xuất phát từ các lý do trên học viên chọn đề
tài “Thanh tra hoạt động tuyển dụng công chức trong cơ quan nhà nước của
Bộ Nội vụ” làm đề tài luận văn tốt nghiệp của mình.
2. Tình hình nghiên cứu có liên quan đến đề tài
Trước và sau khi Luật Thanh tra năm 2010 được ban hành, đã có nhiều
nghiên cứu về hoạt động thanh tra được thể hiện dưới dạng các cơng trình đề
tài khoa học, chun đề tạp chí hay bài viết trên các tạp chí.
Nhiều cơng trình nghiên cứu khoa học đã đề cập đến thực hiện pháp luật về
tuyển dụng công chức như: “Quy định về tuyển dụng cơng chức và một số giải
pháp hồn thiện” của tác giả Phạm Tuấn Doanh; “Kiên quyết xử lý sai phạm
trong tuyển dụng, bổ nhiệm công chức” của tác giả Tô Nam; “Cải cách chế độ
tuyển dụng công chức trong bối cảnh cải cách hành chính ở Việt Nam” của tác
giả Nguyễn Duy Thăng; “Tuyển chọn, bồi dưỡng người tài năng cho công vụ”
của tác giả Ngô Thành Can; “Thi tuyển cơng chức theo vị trí việc làm và điều
3


kiện áp dụng ở nước ta” của tác giả Nguyễn Hữu Hải... Những cơng trình này

đều nhấn mạnh đến vị trí, vai trị của hoạt động tuyển dụng cơng chức, sự cần thiết
phải đổi mới và đẩy mạnh công tác thanh tra để hoạt động tuyển dụng công chức
đảm bảo chất lượng, ngăn ngừa các hành vi vi phạm.
Mặc dù vấn đề thanh tra công vụ đã chính thức được quy định trong Luật
Cán bộ, công chức năm 2008. Một số cơng trình nghiên cứu cũng đã đề cập
đến nội hàm thanh tra, thanh tra cơng vụ từ những góc độ khác nhau. Trong
Đề tài khoa học cấp nhà nước “Hoàn thiện cơ chế thanh tra, giám sát nhằm
nâng cao hiệu lực quản lý nhà nước” do TS. Trần Đức Lượng làm chủ nhiệm
đề tài năm 2002 đã phân tích, đánh giá các quy định pháp luật về hoạt động
thanh tra, giám sát hoạt động của các cơ quan nhà nước, đề xuất phương hướng
và các giải pháp hoàn thiện cơ chế thanh tra, giám sát nhằm nâng cao hiệu lực
quản lý nhà nước.
Đề tài khoa học cấp Bộ, Thanh tra Chính phủ: “Chất lượng cuộc thanh
tra - thực trạng và giải pháp” do ThS. Đặng Khánh Toàn làm chủ nhiệm. Đề
tài đã nghiên cứu một số vấn đề chung về chất lượng thanh tra; thực trạng chất
lượng thanh tra và đề xuất định hướng, giải pháp nâng cao chất lượng thanh tra.
Trong bài viết “Các biện pháp tăng cường tính độc lập tương đối của hoạt
động thanh tra”, Tạp chí Thanh tra, tác giả Nguyễn Tuấn Khanh đã nêu được
một số nội dung thể hiện hoạt động thanh tra mang tính độc lập tương đối, đồng
thời tác giả có một số kiến nghị nhằm tăng cường tính độc lập tương đối của
hoạt động thanh tra trong điều kiện cải cách hành chính hiện nay. Tuy nhiên,
bài viết chưa đi sâu nghiên cứu về mặt lý luận để phân tích, làm rõ tính độc lập
của hoạt động thanh tra. Các kiến nghị của tác giả đã được Luật Thanh tra năm
2010 sửa đổi, bổ sung.
Bài viết “Vị trí, vai trị của cơ quan thanh tra và người đứng đầu cơ quan
thanh tra nhà nước - thực trạng và giải pháp” của tác giả Lê Tiến Hào đăng
4


trên Tạp chí Pháp luật Thanh tra số tháng 3/2018 đã chỉ ra những hạn chế, bất

cập trong xác định vị trí, vai trị của cơ quan thanh tra và người đứng đầu cơ
quan thanh tra nhà nước trong quyết định nội dung thanh tra, ban hành các
quyết định thanh tra, giải quyết các kết luận thanh tra và đề xuất các giải pháp
để khắc phục những hạn chế, bất cập này.
Một số học viên cao học cũng đã chọn đề tài về tổ chức và thực hiện hoạt
động thanh tra để làm đề tài luận văn cao học. Luận văn thạc sĩ “Một số vấn đề
lý luận và thực tiễn trong tổ chức và hoạt động của thanh tra ở Việt Nam” năm
2014 tại Khoa luật, Đại học Quốc gia của tác giả Lê Thị Thu Oanh đã phân tích
tương đối cụ thể về bộ máy tổ chức và các hình thức hoạt động của các cơ quan
thanh tra theo Luật Thanh tra năm 2010, qua đó đề xuất một số giải pháp đổi
mới và hoàn thiện hoạt động thanh tra. Tuy nhiên do tiếp cận dưới góc độ chung
nên luận văn chưa làm nổi bật được mối quan hệ giữa việc đổi mới tổ chức và
hoạt động của cơ quan thanh tra với việc bảo đảm tính độc lập, khách quan của
hoạt động thanh tra trong quản lý hành chính nhà nước.
Luận văn thạc sĩ “Đổi mới tổ chức và hoạt động của các tổ chức thanh
tra cấp tỉnh - thực tiễn tại tỉnh Bình Dương” năm 2013 tại Đại học Luật Thành
phố Hồ Chí Minh của tác giả Lê Văn Thắng đã sử dụng số liệu thực tiễn tại tỉnh
để đánh giá những ưu điểm, hạn chế của mơ hình tổ chức, hoạt động của cơ
quan thanh tra cấp tỉnh. Tuy nhiên chưa làm rõ nguyên nhân bất cập trong tổ
chức, hoạt động, tính độc lập của hoạt động thanh tra trong quản lý hành chính
nhà nước.
Phần lớn các cơng trình nghiên cứu trên chủ yếu mới chỉ tập trung trình
bày và diễn giải các quy định của pháp luật hiện hành về tổ chức và hoạt động
thanh tra, thanh tra công vụ, về tính độc lập, khách quan của hoạt động thanh
tra công vụ. Cho đến nay chưa có cơng trình nào nghiên cứu về thanh tra hoạt
động tuyển dụng công chức trong cơ quan nhà nước hoặc thanh tra hoạt động
5


tuyển dụng công chức trong cơ quan nhà nước của Bộ Nội vụ.

3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu của luận văn
3.1. Mục đích nghiên cứu
Trên cơ sở phân tích làm rõ cơ sở lý luận và thực trạng thanh tra hoạt động
tuyển dụng công chức trong cơ quan nhà nước của Bộ Nội vụ, luận văn đề xuất
phương hướng và các giải pháp đổi mới công tác này trong những năm tới.
3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu
Để đạt được mục đích nghiên cứu, luận văn đề ra các nhiệm vụ nghiên
cứu sau đây:
- Làm rõ cơ sở lý luận về thanh tra hoạt động tuyển dụng công chức trong
cơ quan nhà nước.
- Phân tích, đánh giá thực trạng thanh tra hoạt động tuyển dụng công chức
trong cơ quan nhà nước của Bộ Nội vụ, làm rõ những kết quả đã đạt được, những
hạn chế và nguyên nhân của những hạn chế.
- Đề xuất phương hướng và các giải pháp đổi mới thanh tra hoạt động tuyển
dụng công chức trong cơ quan nhà nước ở nước ta trong những năm tới.
4. Phạm vi nghiên cứu của luận văn
Luận văn nghiên cứu công tác thanh tra hoạt động tuyển dụng công chức
trong cơ quan nhà nước của Bộ Nội vụ từ khi Quốc hội ban hành Luật Thanh
tra năm 2010 đến nay.
5. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu
5.1. Phương pháp luận
Sử dụng phương pháp luận của chủ nghĩa duy vật lịch sử, duy vật biện
chứng và các quan điểm, chủ trương, đường lối, chính sách, pháp luật của Đảng
và Nhà nước về công tác thanh tra.
5.2. Phương pháp nghiên cứu
Học viên sử dụng các phương pháp nghiên cứu sau đây:
6


- Phương pháp nghiên cứu tài liệu:

Nghiên cứu các văn bản luật, văn bản quy phạm có liên quan đến đề tài
nghiên cứu; tài liệu của các hội nghị, hội thảo chuyên đề; các kết luận thanh tra
hoạt động tuyển dụng công chức của 85 cuộc thanh tra ở Bộ, ngành, UBND các
tỉnh từ năm 2010 - 2019; kết quả nghiên cứu của các cơng trình có liên quan đã
được cơng bố.
- Phương pháp phân tích - tổng hợp:
Phân tích và tổng hợp các số liệu kết quả thanh tra hoạt động tuyển
dụng công chức trong cơ quan nhà nước của Bộ Nội vụ từ năm 2010 đến
nay, qua đó làm rõ những kết quả đã đạt được, những hạn chế, nguyên nhân
của những hạn chế.
Luận văn sử dụng phương pháp tổng hợp để tóm lược nội dung sau mỗi
nội dung phân tích, đánh giá; để khái quát vấn đề, tóm lược nội dung của từng
mục và kết luận của từng chương trong luận văn.
- Phương pháp thống kê:
Luận văn sử dụng phương pháp thống kê trong chương 2 để thống kê các
số liệu cụ thể về thực trạng công tác thanh tra hoạt động tuyển dụng công chức
trong cơ quan nhà nước của Bộ Nội vụ từ năm 2010 đến nay.
- Phương pháp so sánh:
Học viên sử dụng phương pháp này để so sánh đối chiếu hoạt động thanh
tra tuyển dụng công chức qua các thời kỳ làm cơ sở đề xuất phương hướng và
các các giải pháp đổi mới thanh tra hoạt động tuyển dụng công chức trong cơ
quan nhà nước ở nước ta trong những năm tới.
6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn
- Phân tích làm rõ cơ sở lý luận về thanh tra hoạt động tuyển dụng công
chức trong cơ quan nhà nước.
- Phân tích thực trạng cơng tác thanh tra hoạt động tuyển dụng công chức
7


trong cơ quan nhà nước của Bộ Nội vụ, đánh giá những kết quả đã đạt được,

những hạn chế, bất cập và nguyên nhân của những hạn chế, bất cập.
- Đề xuất phương hướng và các giải pháp đổi mới thanh tra hoạt động
tuyển dụng công chức trong cơ quan nhà nước của Bộ Nội vụ trong những
năm tới.
- Luận văn là tài liệu tham khảo bổ ích cho các cơ quan, cán bộ, công
chức làm công tác thanh tra hoạt động tuyển dụng công chức và cho sinh viên,
học viên chuyên ngành thanh tra.
7. Cơ cấu của luận văn
Luận văn gồm 3 chương:
Chương 1. Cơ sở lý luận về thanh tra hoạt động tuyển dụng công chức
trong cơ quan nhà nước
Chương 2. Thực trạng thanh tra hoạt động tuyển dụng công chức trong cơ
quan nhà nước của Bộ Nội vụ
Chương 3. Phương hướng và giải pháp đổi mới thanh tra hoạt động tuyển
dụng công chức trong cơ quan nhà nước của Bộ Nội vụ.

8


Chương 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ THANH TRA HOẠT ĐỘNG TUYỂN DỤNG
CÔNG CHỨC TRONG CƠ QUAN NHÀ NƯỚC
1.1. Khái quát về thanh tra hoạt động tuyển dụng công chức trong
cơ quan nhà nước
1.1.1. Khái niệm thanh tra hoạt động tuyển dụng công chức trong cơ
quan nhà nước
Thanh tra là một chức năng thiết yếu của cơ quan quản lý nhà nước, là
việc xem xét, đánh giá, xử lý của cơ quan nhà nước đối với việc thực hiện chính
sách, pháp luật, nhiệm vụ của cơ quan, tổ chức, cá nhân. Hoạt động thanh tra
được thực hiện bởi cơ quan chuyên trách theo một trình tự, thủ tục luật định,

nhằm phát hiện sơ hở trong cơ chế quản lý, chính sách, pháp luật để kiến nghị
với cơ quan nhà nước có thẩm quyền biện pháp khắc phục; phòng ngừa, phát
hiện và xử lý hành vi vi phạm pháp luật; giúp cơ quan, tổ chức, cá nhân thực
hiện đúng quy định của pháp luật; phát huy nhân tố tích cực; góp phần nâng
cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động quản lý nhà nước; bảo vệ lợi ích của Nhà nước,
quyền và lợi ích hợp pháp của cơ quan, tổ chức, cá nhân.
Thanh tra công vụ là hoạt động xem xét, đánh giá, xử lý theo trình tự,
thủ tục do pháp luật quy định của cơ quan nhà nước, cá nhân có thẩm quyền
thanh tra đối với việc thực hiện chính sách, pháp luật, nhiệm vụ, quyền hạn
của cán bộ, công chức, cá nhân được trao quyền trong phạm vi quản lý hành
chính nhà nước.
Tuyển dụng công chức là hoạt động thi tuyển công chức, xét tuyển công
chức, tuyển dụng trong trường hợp đặc biệt, xét chuyển công chức cấp xã thành
công chức từ cấp huyện trở lên do các cơ quan nhà nước, người có thẩm quyền
tiến hành để cơng nhận một người trở thành một công chức. Ở nước ta, công
chức là một yếu tố quan trọng quyết định chất lượng hoạt động của bộ máy
9


hành chính, của các cơ quan nhà nước, của các cơ quan của Đảng và các tổ
chức chính trị - xã hội. Chất lượng của đội ngũ cơng chức có vai trò quan trọng
trong hiệu quả hoạt động của các cơ quan nhà nước. Việc tuân thủ pháp luật của
các cơ quan nhà nước, người có thẩm quyền trong quá trình tuyển dụng cơng chức
là cần thiết giúp tuyển chọn được đội ngũ công chức đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ và
vị trí việc làm.
Để công tác tuyển dụng công chức bảo đảm cơng khai, minh bạch, khách
quan thì vai trò của các cơ quan thanh tra thực hiện chức năng thanh tra chuyên
ngành theo thẩm quyền, trong đó có thanh tra hoạt động tuyển dụng công chức
đối với người đứng đầu cơ quan, tổ chức, đơn vị có thẩm quyền hoặc được phân
cấp thẩm quyền tuyển dụng công chức là rất cần thiết. Thanh tra hoạt động

tuyển dụng công chức có vai trò quan trọng trong việc xây dựng, hồn thiện
các cơ chế, chính sách về cơng vụ; góp phần tăng cường trong công tác quản lý
cán bộ, công chức; nâng cao ý thức trách nhiệm của cán bộ, cơng chức trong
hoạt động cơng vụ. Nhờ đó, những sai phạm, thiếu sót, tiêu cực có thể xảy ra
trong quá trình tuyển dụng cơng chức có thể được phòng ngừa và ngăn chặn.
Ngoài hoạt động của người đứng đầu cơ quan chấp hành pháp luật về
tuyển dụng công chức, hoạt động của công chức khác trong cơ quan trợ giúp
người đứng đầu cũng có vai trị quan trọng trong hoạt động tuyển dụng cơng
chức. Vì vậy, hoạt động thanh tra hoạt động tuyển dụng cơng chức cịn bao
gồm thanh tra hành vi của các công chức khác trong cơ quan trong việc chấp
hành pháp luật về tuyển dụng công chức (Ví dụ: thanh tra hành vi của cơng
chức với tư cách là thành viên Hội đồng tuyển dụng công chức, thành viên các
Ban giúp việc của Hội đồng tuyển dụng).
Thanh tra hoạt động tuyển dụng công chức trong cơ quan nhà nước là
một nội dung trong thanh tra công vụ, thanh tra việc quản lý công chức. Thanh
tra hoạt động tuyển dụng công chức trong cơ quan nhà nước là hoạt động do cơ
10


quan thanh tra nhà nước có thẩm quyền đảm nhiệm để xem xét, đánh giá, kết
luận chính thức về việc thi tuyển, xét tuyển, tuyển dụng công chức trong trường
hợp đặc biệt, xét chuyển công chức cấp xã thành công chức từ cấp huyện trở
lên của người đứng đầu cơ quan chấp hành pháp luật về tuyển dụng công chức,
của công chức khác trong việc chấp hành pháp luật về tuyển dụng công chức
trong cơ quan nhà nước, được tiến hành theo một trình tự, thủ tục và dưới các
hình thức khác nhau do pháp luật quy định nhằm phòng ngừa, phát hiện và xử
lý các vi phạm pháp luật trong tuyển dụng công chức trong cơ quan nhà nước,
bảo vệ lợi ích của Nhà nước, quyền và lợi ích hợp pháp của cơng chức, góp
phần nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý hành chính nhà nước.
1.1.2. Đặc điểm thanh tra hoạt động tuyển dụng công chức trong cơ

quan nhà nước
Là một nội dung trong thanh tra công vụ, thanh tra tuyển dụng công chức
trong cơ quan nhà nước có những đặc điểm của hoạt động thanh tra cơng vụ.
Bên cạnh đó thanh tra hoạt động tuyển dụng cơng chức trong cơ quan nhà nước
có những đặc điểm riêng bao gồm:
Một là,thanh tra hoạt động tuyển dụng trong cơ quan nhà nước gắn liền
với hoạt động quản lý nhà nước
Với tư cách là một chức năng, là một giai đoạn của chu trình quản lý nhà
nước, thanh tra hoạt động tuyển dụng công chức trong cơ quan nhà nước gắn
liền với hoạt động quản lý nhà nước.
Thanh tra hoạt động tuyển dụng công chức trong cơ quan nhà nước gắn
liền với vai trò của Nhà nước trong kiểm soát hoạt động của các cơ quan nhà
nước. Chính bản chất của các hoạt động quản lý nhà nước đòi hỏi phải có thanh
tra hoạt động của các cơ quan nhà nước, buộc các cơ quan này phải thực hiện
nghiêm chỉnh các quy định của pháp luật để thực hiện chức năng quản lý nhà
nước. Ở đâu có hoạt động quản lý nhà nước, quản lý cơng vụ, cơng chức thì ở
11


đó có thanh tra hoạt động tuyển dụng cơng chức.
Trong mối quan hệ giữa quản lý nhà nước đối với công chức và thanh tra
hoạt động tuyển dụng công chức thì quản lý nhà nước đối với cơng chức giữ
vai trò chủ đạo, chi phối hoạt động của thanh tra hoạt động tuyển dụng công
chức. Các cơ quan nhà nước quy định thẩm quyền của các cơ quan thanh tra
tuyển dụng công chức, quy định về tổ chức, quyết định và kết luận thanh tra
tuyển dụng công chức, sử dụng các kết quả, các thông tin từ phía các cơ quan
thanh tra tuyển dụng công chức trong cơ quan nhà nước.
Quản lý nhà nước đối với công chức và thanh tra tuyển dụng cơng chức
có điểm chung là nhân danh quyền lực nhà nước thực hiện các hoạt động công
vụ tác động lên các đối tượng quản lý. Song xem xét theo cơ cấu, chức năng của

quản lý thì thanh tra tuyển dụng công chức chỉ là chức năng, công cụ, phương tiện
để quản lý nhà nước đối với công chức.
Hai là, thanh tra hoạt động tuyển dụng công chức trong cơ quan nhà
nước mang tính quyền lực nhà nước
Tính quyền lực nhà nước của hoạt động thanh tra hoạt động tuyển dụng
cơng chức trong cơ quan nhà nước có mối liên hệ chặt chẽ với tính quyền uy phục tùng của quản lý nhà nước. Là một chức năng của quản lý nhà nước, thanh
tra hoạt động tuyển dụng công chức trong cơ quan nhà nước phải tác động có
hiệu quả đến các cơ quan nhà nước nhằm thực hiện quyền lực của chủ thể quản
lý đối với đối tượng quản lý. Nói về quyền lực nhà nước trong quá trình thanh
tra hoạt động tuyển dụng cơng chức trong cơ quan nhà nước có nghĩa là xác
định về mặt pháp lý tính chất nhà nước của tổ chức thanh tra tuyển dụng cơng
chức. Vì vậy, thanh tra hoạt động tuyển dụng công chức trong cơ quan nhà nước
phải được Nhà nước sử dụng như một công cụ hữu hiệu trong quá trình quản
lý đối với các cơ quan nhà nước.
Chủ thể tiến hành thanh tra tuyển dụng công chức là các cơ quan nhà
nước. Thanh tra hoạt động tuyển dụng công chức trong cơ quan nhà nước áp
12


dụng quyền năng của Nhà nước trong quá trình tiến hành hoạt động của mình
và được nhân danh Nhà nước khi áp dụng quyền năng đó. Thanh tra nói chung,
thanh tra hoạt động tuyển dụng công chức trong cơ quan nhà nước nói riêng là
phương thức bảo đảm pháp chế, tăng cường kỷ luật trong quản lý nhà nước,
thực hiện quyền dân chủ xã hội chủ nghĩa.
Cơ quan thanh tra hoạt động tuyển dụng công chức là cơ quan của cơ
quan quản lý nhà nước thực hiện nhiệm vụ quản lý nhà nước về thanh tra và
thực hiện nhiệm vụ quyền hạn thanh tra tuyển dụng công chức trong phạm vi
quản lý của thủ trưởng cơ quan quản lý nhà nước cùng cấp.Chủ thể thanh tra
hoạt động tuyển dụng công chức trong cơ quan nhà nước trong phạm vi nhiệm
vụ, quyền hạn của mình thực hiện và giúp cơ quan nhà nước có thẩm quyền

thực hiện quản lý nhà nước về công tác thanh tra tuyển dụng công chức, giải
quyết khiếu nại, tố cáo và phòng, chống tham nhũng trong công tác này; tiến
hành thanh tra, giải quyết khiếu nại, tố cáo và phịng, chống tham nhũng trong
tuyển dụng cơng chức theo quy định của pháp luật.
Các cơ quan thanh tra tuyển dụng cơng chức có quyền hạn như:
- Quyết định tổ chức các cuộc thanh tra tuyển dụng, sử dụng cơng chức
theo chương trình, kế hoạch được phê duyệt.
- Trình thủ trưởng cơ quan quản lý hành chính phê duyệt hoặc quyết định
thanh tra đột xuất khi phát hiện có dấu hiệu vi phạm pháp luật trong hoạt động
tuyển dụng công chức.
- Yêu cầu đối tượng thanh tra, các cơ quan, tổ chức, cá nhân cung cấp
thông tin, tài liệu có liên quan đến hoạt động tuyển dụng cơng chức.
- Niêm phong tài liệu, đình chỉ hành vi vi phạm, tạm giữ tiền, đồ vật, giấy
tờ có liên quan, thu hồi tài sản.
- Xử phạt hành chính theo quy định của pháp luật.
- Yêu cầu cấp có thẩm quyền giải quyết kiến nghị của thanh tra, yêu cầu
truy cứu trách nhiệm đối với những người có lỗi gây ra những vi phạm được
13


phát hiện, kể cả việc chuyển hồ sơ vụ việc vi phạm pháp luật có dấu hiệu của
tội phạm sang cơ quan điều tra để xử lý.
- Trong một số trường hợp các cơ quan thanh tra tuyển dụng công chức trực
tiếp áp dụng các biện pháp cưỡng chế nhà nước.
Tính quyền lực nhà nước trong quá trình thanh tra hoạt động tuyển dụng
công chức trong cơ quan nhà nước được cụ thể hoá trong chức năng, nhiệm vụ,
quyền hạn của các cơ quan thanh tra, phương thức tiến hành thanh tra tuyển
dụng công chức, xử lý kết quả thanh tra, quan hệ giữa cơ quan thanh tra với đối
tượng bị thanh tra.
Ba là, thanh tra tuyển dụng công chức trong cơ quan nhà nước có tính

độc lập tương đối
Đây là đặc điểm vốn có, xuất phát từ bản chất của hoạt động thanh tra.
Đặc điểm này phân biệt thanh tra với các loại hình cơ quan chức năng khác của
bộ máy quản lý nhà nước. Khác với hoạt động kiểm tra thường do bản thân các
cơ quan nhà nước tự thực hiện, hoạt động thanh tra tuyển dụng công chức
thường được tiến hành bởi một cơ quan chuyên trách. Ngoài những nhiệm vụ
như những cơ quan quản lý nhà nước khác, các cơ quan thanh tra chuyên ngành
có nhiệm vụ xem xét, đánh giá một cách khách quan việc thực hiện chính sách,
pháp luật về tuyển dụng công chức của các cơ quan nhà nước và cá nhân có
liên quan.
Tính độc lập tương đối của thanh tra tuyển dụng công chức với cơ quan
quản lý nhà nước cùng cấp thể hiện ở một số nội dung sau:
- Các cơ quan thanh tra nhà nước nói chung, thanh tra hoạt động tuyển dụng
công chức chịu sự chỉ đạo trực tiếp của Thủ trưởng cơ quan quản lý nhà nước cùng
cấp đồng thời chịu sự chỉ đạo, hướng dẫn về công tác tổ chức, nghiệp vụ thanh tra
của Thanh tra Chính phủ; chịu sự hướng dẫn về công tác, nghiệp vụ của cơ quan
thanh tra cấp trên.
14


- Chánh Thanh tra do Thủ trưởng cơ quan quản lý nhà nước bổ nhiệm
sau khi thống nhất với Chánh Thanh tra cấp trên.
- Trong trường hợp những kiến nghị về thanh tra tuyển dụng công chức
do Chánh Thanh tra đề nghị, thủ trưởng cơ quan quản lý nhà nước cùng cấp
khơng nhất trí, Chánh thanh tra có quyền bảo lưu báo cáo với người đứng đầu
cơ quan thanh tra nhà nước cấp trên xem xét, quyết định.
- Chánh Thanh tra các cấp, các ngành có quyền ra quyết định thanh tra
đột xuất khi phát hiện có dấu hiệu vi phạm pháp luật trong hoạt động tuyển
dụng công chức.
- Thủ trưởng các cơ quan thanh tra nhà nước được quyền ra quyết định

xử lý theo quy định của pháp luật đối với những hành vi vi phạm.
Các cơ quan thanh tra thực hiện thanh tra hoạt động tuyển dụng công
chức là bộ phận quan trọng, không thể thiếu trong cơ cấu bộ máy nhà nước, là
công cụ đắc lực để giữ gìn, bảo vệ và tăng cường trật tự, kỷ cương quản lý, là
chức năng thiết yếu của các cơ quan quản lý nhà nước, nhưng có tính độc lập
tương đối với cơ quan quản lý.
Bốn là, nội dung của của thanh tra hoạt động tuyển dụng công chức
trong cơ quan nhà nước là xem xét, đánh giá việc thực hiện các quy định của
pháp luật về tuyển dụng công chức
Căn cứ vào nội dung, phạm vi thanh tra hoạt động tuyển dụng công chức
trong cơ quan nhà nước bao gồm: Hoạt động thi tuyển công chức; hoạt động
xét tuyển công chức; hoạt động xét chuyển công chức cấp xã thành cơng chức
từ cấp huyện trở lên.
Tùy theo tính chất, yêu cầu nội dung thanh tra được thể hiện trong quyết
định thanh tra, thanh tra hoạt động tuyển dụng công chức trong cơ quan nhà
nước có thể được tiến hành theo một, một số hay toàn bộ nội dung thanh tra
nêu trên.
15


Căn cứ vào tính chất, yêu cầu thanh tra về đối tượng chấp hành pháp luật
về tuyển dụng công chức, thanh tra chấp hành pháp luật về tuyển dụng công
chức có thể tiến hành tại một hoặc một số cơ quan, tổ chức, đơn vị thuộc một
bộ, ngành hay một địa phương.
Thanh tra hoạt động tuyển dụng công chức trong cơ quan nhà nước nhằm
ngăn ngừa, phát hiện các sai phạm trong tuyển dụng công chức, giúp cơ quan,
tổ chức, cá nhân thực hiện đúng quy định của pháp luật về tuyển dụng công
chức, thực hiện quyền và nghĩa vụ của các cơ quan nhà nước, quyền và lợi ích
của thí sinh, góp phần phịng chống tiêu cực, tham nhũng trong công tác cán bộ
của Đảng và Nhà nước.

1.1.3. Vai trị thanh tra hoạt động tuyển dụng cơng chức trong cơ quan
nhà nước
Khi nói về thanh tra, Chủ tịch Hồ Chí Minh cặn dặn: “Cán bộ thanh tra
giúp cấp trên hiểu biết tình hình địa phương và cấp dưới, đồng thời giúp các
địa phương kịp thời sửa chữa, uốn nắn nếu làm sai hoặc làm chậm”, “thanh tra
là để theo dõi, xem xét kế hoạch, chỉ thị, chính sách đó các địa phương đã chấp
hành như thế nào” [14, tr 31, 46].
Luật Thanh tra năm 2010 nhấn mạnh: “Mục đích hoạt động thanh tra nhằm
phát hiện sơ hở trong cơ chế quản lý, chính sách, pháp luật để kiến nghị với cơ
quan nhà nước có thẩm quyền biện pháp khắc phục; phòng ngừa, phát hiện và
xử lý hành vi vi phạm pháp luật; giúp cơ quan, tổ chức, cá nhân thực hiện đúng
quy định của pháp luật; phát huy nhân tố tích cực; góp phần nâng cao hiệu lực,
hiệu quả hoạt động quản lý nhà nước; bảo vệ lợi ích của Nhà nước, quyền và
lợi ích hợp pháp của cơ quan, tổ chức, cá nhân” [23].
Trong hoạt động công vụ, tuyển dụng cơng chức có năng lực, có
chun mơn, phù hợp với vị trí việc làm là rất cần thiết bởi nó đảm bảo cho
việc nâng cao tính hiệu lực, hiệu quả hoạt động bộ máy nhà nước, từ đó
16