Khảo sát ý thức bảo vệ môi trường của sinh viên tại trường đại học thủ dầu một

TRƯỜNG ĐẠI HỌC THỦ DẦU MỘT
KHOA SƯ PHẠM
BÁO CÁO TỔNG KẾT
ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU KHOA HỌC CỦA SINH VIÊN
THAM GIA CUỘC THI SINH VIÊN NGHIÊN CỨU KHOA
HỌC NĂM HỌC 2015-2016
KHẢO SÁT Ý THỨC BẢO VỆ MÔI TRƯỜNG CỦA SINH VIÊN
TRƯỜNG ĐẠI HỌC THỦ DẦU MỘT
GVHD: Nguyễn Thị Hồ Nhóm SVTH:
Nguyễn Thị Mãi Trương Thị Yến Nhi


LỜI CẢM ƠN

Thực hiện một đề tài nghiên cứu khoa học lần đầu là một sự khó khăn, ngỡ
ngàng. Nếu khơng có sự giúp đỡ của q thầy, cơ chúng em đã khó có thể
hồn bài đề tài nghiên cứu khoa học này. Trong thời gian qua, cảm ơn quý
thầy cô đã giúp đỡ chúng em từ khi bắt đầu thực hiện đề tài nghiên cứu này
tới khi hoàn thành đề tài.
Đầu tiên, chúng em xin gửi lời cảm ơn tới ban lãnh đạo khoa Trường Đại học
Thủ Dầu Một và các thầy cô trong khoa Sư Phạm đã tạo điều kiện cho chúng
em được thực hiện đề tài khoa học mà mình muốn nghiên cứu và có hữu ích
cho công việc học tập của chúng em.
Lời cảm ơn chân thành nhất, chúng em xin cảm ơn cô Nguyễn Thị Hòa, giáo
viên trực tiếp hướng dẫn chúng em thực hiện đề tài nghiên cứu này. Cảm ơn
cô đã bỏ rất nhiều thời gian để sửa và hướng dẫn chúng em để hồn thiện đề
tài. Trong q trình thực hiện, nhóm chúng em cịn sai sót nhiều và nhờ sự
hướng dẫn và chỉ bảo của cô mà đề tài nghiên cứu khoa học được hoàn thành.
Chúng em chân thành cảm ơn cơ rất nhiều.
Bên cạnh đó, nhóm cũng cảm ơn các lớp đã tham gia trả lời câu hỏi của nhóm
đưa ra để nhóm hồn thành được đề tài nghiên cứu.

Đề tài nghiên cứu của nhóm đã thực hiện hồn chỉnh nhưng cịn nhiều sai sót
do nhiều lí do. Chúng em rất mong được sự góp ý của q thầy cơ để đề tài
được hoàn chỉnh hơn.
Xin chân thành cảm ơn!


PHẦN MỞ ĐẦU

1. Tính cấp thiết của đề tài:
• Chỉ trong hai năm 2015-2016, tại Việt Nam xảy ra nhiều biến cố,
thảm họa liên quan đến môi trường. Nếu như 2015 nổi bật với
tình hình thiên nhiên khắc nghiệt (nắng nóng kéo dài, hạn hán...)
thì năm 2016, nước ta phải hứng chịu nhiều hậu quả nặng nề
(đất nhiễm mặn, thủy sản chết hàng loạt ở biển Miền Trung, cá
chết ở các sơng, các làng bè, ơ nhiễm khơng khí báo
động ở Thủ đô Hà Nội, ô nhiễm nguồn
nước sông Bưởi, Thị Vải, Tơ Lịch, Đồng Nai.)
• Mơi trường bị ơ nhiễm nặng và ngày càng có diễn biến xấu, một
phần lớn nguyên nhân là do ý thức của con người. Họ chạy theo
lợi nhuận trước mắt, lợi ích và nhu cầu của bản thân mà sẵn sàng
đánh đổi sức khỏe, sinh mạng và cuộc sống của đồng loại.
A

4- /V _ _ 2. 'T'1- _2. 4-2 T T 2 X TA ’ 2 1- • 2

2 2. _ _ _ 14 2.! T1 •


• Hậu quả môi trường hiện nay do nhiều nguyên nhân, nhưng nguyên
nhân quan trọng nhất là ý thức của con người. Trong đó có một phần

khơng nhỏ những người là thanh niên, sinh viên, học viên trong các
trường đại học. Tình trạng mất vệ sinh trong trường học cũng đang là
một thực trạng đáng lên án, chẳng hạn như tại trường Đại học Thủ
Dầu Một. Sau mỗi giờ học, rác ở các lớp học rất nhiều, hành lang hay
nơi các bồn cây, trên sân trường, vườn học tập của sinh viên cũng rất
nhiều rác ... điều này làm mất đi tính thẩm mĩ và hình ảnh của
Trường. Quan trọng hơn, ngay khi còn ngồi trên ghế nhà trường mà
người học khơng có ý thức bảo vệ mơi trường thì khi trở thành những
cơng dân có nghề nghiệp khác nhau trong xã hội (doanh nhân, nhà
đầu tư hay đơn giản chỉ là những giáo viên, những công nhân ... ) thì
họ cũng sẽ là những người trực tiếp hoặc góp phần gây ra thảm họa
mơi trường.
• Mặc dù vậy, việc giáo dục bảo vệ môi trường trong trường Đại học
Thủ Dầu Một chưa được chú trọng đúng mức và chưa hiệu quả. Vì
thế, ý thức bảo vệ mơi trường chưa hình thành trong cộng đồng học
sinh, sinh viên.


• Để đánh giá đúng thực trạng vấn đề và mong muốn tìm kiếm
những giải pháp góp phần nâng cao ý thức của người học trong
bảo vệ môi trường, chúng em xin chọn đề tài “Khảo sát ý thức
bảo vệ môi trường của sinh viên Đại Học Thủ Dầu Một” để
nghiên cứu.
• Qua việc nghiên cứu đề tài “Khảo sát ý thức bảo vệ môi trường
của sinh viên Đại Học Thủ Dầu Một” nhóm mong muốn khảo
sát được tình hình vệ sinh hiện nay của trường; tiếp cận được
phương pháp, cách thức nghiên cứu; cách nêu vấn đề
_

~ z '1-

*2!

--__________________ ____________________lĩ________ i-L £____________________________________'1- • £______

và cách giải quyết vấn đề... Ngồi ra, thơng qua đề tài nghiên
cứu nhóm có thể thu thập được các thơng tin định tính và định
lượng về ý thức bảo vệ môi trường của sinh viên ĐH Thủ Dầu
Một. Việc nghiên cứu là cơ hội để nhóm hiểu hơn về phương
pháp nghiên cứu xã hội học, cung cấp được thông tin và các
giải pháp nhằm giải quyết vấn đề. Nhóm nghiên cứu có thêm
kinh nghiệm cho mình để thực hiện các nghiên cứu về sau.


2. Mục tiêu nghiên cứu:
• Với việc nghiên cứu đề tài "Khảo sát ý thức bảo vệ môi
trường của sinh viên Đại học Thủ Dầu Một”, trước hết nhóm
cần khảo sát được thực trạng vệ sinh môi trường hiện nay
của trường, qua việc thu thập thông tin, tư iệu... cần thiết
cho việc nghiên cứu.
• Sau khi khảo sát được thực trạng vệ sinh của trường,
nhóm sẽ tiến hành khảo sát ý thức bảo vệ môi trường của
sinh viên trường Đại học Thủ Dầu Một. Nhằm đánh giá
được ý thức và phân tích các nhân tố' ảnh hưởng đến sự
hình thành ý thức bảo vệ môi trường của sinh viên ĐH Thủ
Dầu Một.
X . -fr X

-1. yẠ

✓v' I

/K I

I I /K

I7

IXI

.

I

7<

• Từ đó, đề xuất một số biện pháp phù hợp nhăm nâng cao
ý thức bảo vệ môi trường cho sinh viên trường ĐH Thủ
Dầu Một. Tuyên truyền, giáo dục nâng cao ý thức cho các
sinh viên trong trường để khắc phục và cải thiện chấ't
lượng môi trường của trường ĐH Thủ Dầu Một.


3. Đối tượng, khách thể
• Đối tượng: Ý thức về bảo vệ môi trường của sinh viên trường
ĐH Thủ Dầu Một.
• Khách thể: sinh viên trường Đại Học Thủ Dầu Một.
4. Phạm vi nghiên cứu:

• Phạm vi về khơng gian: tại Đại Học Thủ Dầu Một

• Phạm vi về thời gian: 10/2015-4/2016
5. Phương pháp nghiên cứu:
• Nhóm phương pháp nghiên cứu lí luận: Phương pháp
phân tích, tổng hợp, phân loại và hệ thố'ng hóa tài liệu văn
bản.
...
.
• Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn: Phương pháp
quan sát, trò chuyện, phỏng vấn.


6. Kết cấu của Đề tài:
• Ngồi phần Mở đầu, Kết luận, Phụ lục và các tài liệu tham
khảo, Đề tài có 3 chương nội dung:
• - Chương 1: Cơ sở lí luận về mơi trường và ý thức bảo vệ
mơi trường
• - Chương 2: Thực trạng ý thức bảo vệ môi trường của sinh
viên tại trường Đại Học Thủ Dầu Một
• - Chương 3: Giải pháp nâng cao ý thức bảo vệ môi trường
của sinh viên Đại Học Thủ Dầu Một

■■■


PHẦN NỘI DUNG
Chương 1: CƠ SỞ LÍ LUẬN VỀ MƠI TRƯỜNG VÀ
Ý THỨC BẢO VỆ MƠI TRƯỜNG
•

I

m A.

?

-Ạ
r

1•

r

. Tổng quan các nghiên cứu của đề tài:
T^\

_L

<

.

.A

A
. A . 1- • À- _ 4-A

A •______A 1 A •

_

_

1•A

..
A
_ _ 1 • A_ _ r _________________Ổ

_

A•

J______y___________

1_ _ _

Đã có rất nhiều đềtài và tài liệunghiên cứu vê môi trường,bao
gồm cả những đề tài, tàiliệu trong nước, quốc tếvà cả trong giới
sinh viên. Nhóm tác giả xin điểm qua một số cơng trình như sau:
♦♦♦ Các nghiên cứu trên thế giới:
Do hạn chế về khả năng ngơn ngữ, Nhóm tác giả chỉ có thể tham
khảo được một số nội dung biên dịch, thuật lại của các bài báo trong
nước. Mặc dù vậy, Nhóm cũng có thể nêu ra một số ý
.

1

•A

Ar

/\

JA1JA•

< A

1 • /\

....

A

T^\ r 1 A 1 A J 1 A 1

.A

.

/\

<
Ả

A1

kiên về các cơng trình, tài liệu này. Đó hầu hết là những cơng trình
nghiên cứu, tài liệu nghiên cứu những vấn đề mang tính lý luận
chung và những đánh giá thực tiễn về môi trường ở một hoặc một số
vùng khác nhau trên thê giới; nghiên cứu về những giải pháp môi

trường cho các ngành nghề/khu công nghiệp/khu chê xuất hoặc
doanh nghiệp ...

.


•
•
•
•
•
•

♦♦♦ Các nghiên cứu trong nước:
Có thể kể đến các đề tài/tài liệu sau:
Tài nguyên thiên nhiên môi trường và phát triển bền vững ở Việt Nam
- Trần Văn Chử (2004), Nhà xuất bản Chính trị quốc gia.
Lưu Đức Hải, Nguyễn Ngọc Sinh (2001), Quản lý môi trường cho sự
phát triển bền vững, Nhà xuất bản Đại học Quốc gia
Phạm Thị Ngọc Trầm (2006) Quản lý nhà nước về tài ngun thiên
nhiên và mơi trường vì sự phát triển bền vững dưới góc nhìn xã hội
nhân văn, Nhà xuất bản khoa học xã hội.
Lê Thị Kim Nguyệt (2003), Một cơ chế phù hợp cho quản lý chất thải
nguy hại ở Việt Nam, Tạp chí nghiên cứu lập pháp số 11.
Trịnh Thị Minh Sâm (2004), các giải pháp nâng cao hiệ quả quản lý
nhà nước về bảo vệ môi trường ở các khu công nghiệp và khu chế
xuất, Nhà xuất bản Khoa học xã hội.
Trần Văn Tùng, Đặng Thị Phương Hoa, Nguyễn Bá Thủy (2005), Ảnh
hưởng của ô nhiễm môi trường ở một số khu cơng nghiệp phía bắc tới
sức khỏe cộng đồng, Nhà xuất bản Khoa học Xã hội

• Luận văn thạc sỹ Luật học năm 2008 Thực hiện pháp luật về
môi trường ở Nam Định của Nguyễn Thị Thu Hường.
• Luận văn thạc sỹ năm 2008 của Nguyễn Duy Hà với đề tài
“Quản lý nhà nước bằng pháp luật về mơi trường ở tỉnh Bình
Thuận.
•••
• Bên cạnh đó, cịn có một số đề tài nghiên cứu khoa học của các
bạn sinh viên tham gia các cuộc thi nghiên cứu khoa học và đạt
giải như: Đề tài “Nghiên cứu xử lý nước thải sinh hoạt bằng
công nghệ AAO với sợi vật liệu đêm” do các sinh viên Huỳnh
Đức, Ngơ Hồng Quốc An, Ngơ Huỳnh Ân, Nguyễn Văn
Thành Nhân và Nguyễn Vân Duy thực hiện; Đề tài “Xây dựng
hệ thống thu gom và đề xuất phương án xử lý rác thải tại xã đảo
Lại Sơn, tỉnh Kiên Giang” do các sinh viên Huỳnh Trung Việt,
Hồ Thị Bích Trâm và Nguyễn Thành Hiếu thực hiện ...


• Thông qua các đề tài/tài liệu này, các nhà khoa học và sinh viên
tham gia nghiên cứu khoa học đã cung cấp những vấn đề lí luận
về mơi trường, các đề tài này nhìn chung đã lột tả được thực trạng
bức tranh về môi trường giai đoạn hiện nay: Song song với sự
phát triển kinh tế thì vấn đề môi trường cần được đặt ra một cách
nghiêm túc. Nhiều đề tài đã đưa ra các hướng giải quyết và các
biện pháp khắc phục ô nhiễm môi trường/sự cố môi trường. Nhiều
đề tài có những đề xuất hợp lý, khoa học đối với công tác quản lý
nhà nước. Thông qua đó, tác động đến các chính sách mơi trường
ở một số quốc gia.
• Khác với các đề tài/tài liệu nêu trên, Nhóm nghiên cứu của chúng

em có đối tượng nghiên cứu là “Ý thức bảo vệ môi trường của
sinh viên” và được giới hạn trong khách thể là sinh viên trường
Đại học Thủ Dầu Một. Trên cơ sở nghiên cứu các vấn đề lý luận
về môi trường, các tác giả mong muốn đánh giá đúng thực trạng ý
thức của sinh viên để làn cơ sở đề xuất các giải pháp.


2. Lí thuyết về ý thức
*♦* Khái niệm ý thức, ý thức bảo vệ môi trường:
Ý thức: Theo định nghĩa của triết học Mac - Lenin, Ý thức
là một phạm trù song song với phạm trù vật chất, theo đó ý
thức là sự phản ánh thế giới vật chất khách quan vào bộ óc
con người và có sự cải biến và sáng tạo.
• Ý thức là hình thức phản ánh tâm lí cao nhất chỉ có ở người,
được phản ánh bằng ngôn ngữ, là khả năng con người hiểu
được các tri thức, các hiểu biết mà con người đã tiếp thu
được trong quá trình quan hệ qua lại với thế giới khách
quan.


• Cấu trúc của ý thức
+ Mặt nhận thức: con người có khả năng nhận thức được thế
giới từ cái bên ngoài, trực tiếp đến cái bên trong gián tiếp
bằng ngôn ngữ để hiểu khái quát, bản chất của sự vật; hay là
từ nhận thức cảm tính đến nhận thức lí tính.
+ Mặt thái độ: là khả năng tỏ thái độ lự chọn, thái độ đánh giá,
thái độ cảm xúc của con người đối với thế giới mà con người
nhận thức.
+ Mặt năng động của ý thức: là khả năng điều khiển, điều
chỉnh thái độ, hành vi của mình đối với hiện thực trên cơ sở

nhận thức.


Ý thức bảo vệ môi trường
Từ nội hàm của khái niệm ý thức, chúng ta có thể hiểu
“ý thức bảo vệ môi trường” là khả năng hiểu được các tri
thức về mơi trường của con người trong q trình sống của
mình. Thơng qua đó, con người thể hiện nhận thức, thái độ
và hành vi của mình đối với mơi trường sống.
Bảo vệ môi trường là những khả năng của con người về
hoạt động giữ cho môi trường trong lành, sạch đẹp, cải thiện
môi trường càng ngày càng tốt hơn, bảo đảm cân bằng sinh
thái, ngăn chặn, khắc phục những hậu quả xấu do con người
và thiên nhiên gây ra cho mơi trường; khai thác, sử dụng hợp
lí và tiết kiệm tài nguyên thiên nhiên.


• Nhận thức, thái độ, hành vi:

Nhận thức: Theo quan điểm triết học Mác - Lenin, nhận
thức được định nghĩa là quá trình phản ánh biện chứng hiện
thực khách quan vào trong bộ óc của con người, có tính tích
cực, năng động, sáng tạo, trên cơ sở thực tiễn.
• Theo “Từ điển Bách khoa Việt Nam”, nhận thức là quá trình
biện chứng của sự phản ánh thế giới khách quan trong ý thức
con người, nhờ đó con người tư duy và khơng ngừng tiến
đến gần khách thể.
• Theo nhà tâm lí học người Đức cho rằng: “Nhận thức là sự
phản ánh hiện thực khách quan trong ý thức của con người,
nhận thức bao gồm: nhận thức cảm tính và nhận thức lí tính,

chúng có mối quan hệ biện chứng với nhau và cơ sở, mục
đích và tiêu chuẩn của nhận thức là thực tiễn xã hội.”
•••


Đề tài sẽ sử dụng khái niệm Nhận thức:
Theo quan điểm triết học Mác - Lenin, nhận
thức được định nghĩa là quá trình phản ánh
biện chứng hiện thực khách quan vào trong
bộ óc của con người, có tính tích cực, năng
động, sáng tạo, trên cơ sở thực tiễn.


Thái độ: (Theo “Từ điển Tiếng Việt”) là cách nghĩ, cách
nhìn và cách hành động theo một hướng nào đó trước một
vấn đề hay một tình hình cụ thể. “Cách” ở đây là từ “cách”
trong cụm từ “suy nghĩ một cách tích cực, làm việc một cách
nhiệt tình”.
• (Trong từ điển Anh - Việt) Thái độ được viết là “Attitude” và
được định nghĩa là cách ứng xử, quan điếm của một cá nhân.
• Theo nhà Tâm lí học người Mỹ G.W.Allport: Thái độ là
trạng thái sẵn sàng về mặt tinh thần và thần kinh, được hình
thành thơng qua kinh nghiệm, có khả năng điều chỉnh hay
ảnh hưởng năng động đối với phản ứng của cá nhân đến các
tình huống và khách thế mà nó có thiết lập mối quan hệ.


• Thái độ là những phát biểu hay những đánh giá có giá trị về
sự vật, con người hay đồ vật. Thái độ phản ánh con người
cảm thấy như thế nào về một điều nào đó.

Đề tài sẽ sử dụng khái niệm Thái độ: (Theo
Từ điển
Tiếng Việt”) là cách nghĩ, cách nhìn và cách hành động theo
một hướng nào đó trước một vấn đê hay một tình hình cụ
thể. Cách ở đây là từ cách trong cụm từ suy nghĩ
một cách tích cực, làm việc một cách nhiệt tình ”.
J A • r>j 9 1

77<••

/TT7 < • -7

Z/Tr7


Hành vi: (Theo Từ điển Tiếng Việt) là toàn bộ những phản
ứng, cách cư xử, biểu hiện ra bên ngoài của một con người
trong một hoàn cảnh thời gian nhất định.
• (Theo Từ điển Tâm lí học Mỹ) Hành vi là thuật ngữ khái quát
chỉ những hành động, phản ứng, phản hồi, di chuyển và tiến
trình đó có thể đo lường được của bất cứ cá nhân.
Đề tài sẽ sử dụng khái niệm Hành vi: (Theo Từ điển
Tiếng Việt) là toàn bộ những phản ứng, cách cư xử, biểu
hiện ra bên ngoài của một con người trong một hoàn cảnh
thời gian nhất định


3. Lý thuyết về môi trường:
V Khái niệm môi trường, ô nhiễm môi trường:
Khái niệm môi trường:

• Theo S.V.Kalesnik (1959, 1970): "Mơi trường (được định nghĩa với
mơi trường địa lí) chỉ là một bộ phận của trái đất bao quanh con người,
mà ở một thời điểm nhất định xã hội lồi người có quan hệ tương hỗ
trực tiếp với nó, nghĩa là mơi trường có quan hệ một cách gần gũi nhất
với đời sống và hoạt động sản xuất của con người" (xem S.V.Kalesnik:
Các quy luật địa lí chung của trái đất. M.1970, tr. 209212).
• Trong quyến Địa lí hiện tại, tương lai. Hiểu biết về quả đất, hành tinh
của chúng ta, Magnard. P, 1980", đã nêu ra khá đầy đủ khái niệm môi
trường: "Môi trường là tổng hợp - ở một thời điếm nhất định các trạng
huống vật lí, hoá học, sinh học và các yếu tố xã hội có khả năng gây ra
một tác động trực tiếp hay gián tiếp, tức thời hay theo kỳ hạn, đối với
các sinh vật hay đối với các hoạt động của con người"
A_____________________________ _

< 71 r

• • /\

_

_

_

• JA

"

_

_

_

1•A

_

/\ • A /y.

_


• Trong Tuyên ngôn của UNESCO năm 1981, môi trường

được hiểu là "Toàn bộ các hệ thống tự nhiên và các hệ thống
do con người tạo ra xung quanh mình, trong đó con người
sinh sống và bằng lao động của mình đã khai thác các tài
nguyên thiên nhiên hoặc nhân tạo nhằm thoả mãn các nhu
cầu của con người".
• Để thống nhất về mặt nhận thức, chúng ta sử dụng định
nghĩa trong "Luật bảo vệ môi trường" đã được Quốc hội
nước CHXHCN Việt Nam khố IX, kì họp thứ tư thông qua
ngày 27 - 12 -1993 định nghĩa khái niệm môi trường như
sau:


"Môi trường bao gồm các yếu tố tự nhiên và yếu tố vật
chất nhân tạo, quan hệ mật thiết với nhau, bao quanh con
người, có ảnh hưởng tới đời sống, sản xuất, sự tồn tại, phát

triển của con người và thiên nhiên" (Điều 1. Luật bảo vệ
môi trường của Việt Nam).
• Ơ nhiễm mơi trường: (Theo Bách khoa tồn thư) là tình
trạng mơi trường bị ơ nhiễm bởi các chất hóa học, sinh học, .
..gây ảnh hưởng đến sức khỏe con người, các cơ thể sống
khác.
• Theo Tổ chức Y tế thế giới: “Ơ nhiễm mơi trường được hiểu
là việc chuyển các chất thải hoặc năng lượng vào môi trường
đến mức có khả năng gây hại đến sức khoẻ con người, đến
sự phát triển sinh vật hoặc làm suy giảm chất lượng môi
trường”.


• Theo khoản 6 Điều 3 Luật Bảo vệ môi trường năm 2005: “Ơ

nhiễm mơi trường là sự biến đổi của các thành phần môi
trường không phù hợp với tiêu chuẩn môi trường, gây ảnh
hưởng xấu đến con người, sinh vật”.
• Như vậy, ơ nhiễm mơi trường là sự thay đổi thành phần và
tính chất của mơi trường, gây ảnh hưởng xấu cho các hoạt
động sống bình thường của con người và sinh vật.


*♦* Các ảnh hưởng phổ biến đến mơi trường:
Có rất nhiều yếu tố tác động (tiêu cực) đến môi trường,
bao gồm cả yếu tố tự nhiên và yếu tố xã hội, con người.
Chúng bao gồm:
V Chất thải công nghiệp
s Chất thải, hóa chất dùng trong nơng nghiệp
V Khói bụi giao thông

V Rác thải sinh hoạt của con người
s Thiên tai: động đất, núi lửa, mưa axit,...
V Chất nổ trong đánh bắt thủy sản
4
. Vai trò, ý nghĩa của ý thức con người đối với vấn đề bảo
vệ mơi trường
• Ý thức con người quyết định chất lượng mơi trường. Thực
XT•JAr

1 <**

rÀ1r

A•A•

<_• A -> A 1

*?